Cluster Zorg kent een in Nederland unieke situatie in het

onderzoek naar zelfmanagement-ondersteuning

Reguliere en antroposofische zorg kunnen elkaar versterken

Dr. Erik W. Baars, arts-epidemioloogLector Antroposofische Gezondheidszorg

Twee lectoraten binnen Cluster Zorg

• Lectoraat Eigen Regie en lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg

• Samenwerking op thema Eigen Regie:- Kennis en ervaring bijeenbrengen uit

verschillende domeinen- Innovatieve oplossingen produceren die

voortkomen uit de ‘best of both worlds’

Mijn presentatie

• Kennis

• Introductie Antroposofische Gezondheidszorg

• Bijdragen aan het thema Eigen Regie/ zelfmanagement

• Voorbeelden

Lectoraten

• Oplossen van praktijkproblemen

• Twee van de vier kerndoelen:- kennisontwikkeling/(praktijk)onderzoek- kenniscirculatie

• Kennis: - juist beoordelen van situatie- adequaat oplossen van problemen

Kennis

“Slechts wanneer beelden door middel van creatieve beoordeling –

vaak door intuïtieve (maar geschoolde) patroonherkenning, gestuurde ervaring of holistische

waarneming – geïnterpreteerd werden, verkregen ze betekenis”

Uit: Daston & Gallison, 2007: Objectivity

Kennis

• Conclusies:– Kennis is nodig om te kunnen zien– Verschillende soorten kennis samen >

• Meer en beter zien

Perceptie

• Wat is het volgende in de reeks?:

32, 38, 44, 48, 56, 60, .............

Perceptie

• Wat is het volgende in de reeks?:

32, 38, 44, 48, 56, 60, MEADOWLARK

Kennis

• Conclusies:– Kennis is nodig om te kunnen zien– Verschillende soorten kennis samen >

• Meer en beter zien• Meer en betere oplossingen

Antroposofie

• Spiritueel mens- en wereldbeeld

• Aanvullende kennis verwerven van de geestelijke kant van de mens en de wereld: leven, ziel en geest

• Integratie van kennis van ‘reguliere wetenschap’ en geesteswetenschap (antroposofie)

• Toepassen in maatschappelijke domeinen om problemen op te (helpen) lossen

• Enkele voorbeelden

Antroposofie en maatschappelijke domeinen

• Triodosbank

• Vrije Scholen

• Biologisch dynamische landbouw

• Pharmaceutische industrie

Kenmerken van Antroposofische Gezondheidszorg

• Regulier opgeleid + aanvullende AG opleiding > integratie ‘Best of both worlds’

• Integratie ‘fighting disease’ en ‘health promotion’

• Eerstelijns-, tweedelijnszorg (NL en Europa)

• ‘Whole medical system’ benadering

• Universitaire leerstoelen en lectoraten

• Wetenschappelijke onderbouwing

Whole medical systems

• “WMS practices often involve complex interventions, composed of parts that together make the whole intervention, in which the whole is

more than the sum of the parts, and, in which the whole can generate the

effect of the intervention.”

Whole medical systems

• Complex Interventions:- ‘‘a number of separate elements which seem essential

to the proper functioning of the interventions although the ‘active ingredient’ of the intervention that is effective is difficult to specify.’’

- Context-dependent- Number of interacting components- Number and difficulty of behaviors required by those

delivering or receiving the intervention- Number and variability of outcomes- Degree of flexibility or tailoring of the intervention

permitted.

WMS praktijk

• Diagnostiek:– Dubbele diagnoses:

• Reguliere diagnose• Aanvullende geïndividualiseerde en systeem diagnose

– Praktijkmethoden om kennis te verwerven van de gehelen en samenhangen:

• Expertkennis/ patroon herkenning• Intuïtie• Cognitieve vaardigheden van systeem denken

WMS Practice

• Behandeling:– Treatment focus is on the sick patient in his or her whole

complexity, including physical, mental, spiritual, and social factors. These are interconnected and need to be addressed in total and on multiple levels.

– The repertoire of WMS treatment is complex, and its application highly individualized. WMS treatments and counseling are provided as integrative systems with interacting components. Accordingly, the effect of complex approaches often are larger than the sum of the components’ effects.

– Therapies aim to support and stimulate autoprotective and (auto-) salutogenetic potentials, mostly with the active cooperation of the patient or of his/her organism.

WMS Practice

• Interactions:– Patient-practitioner interaction/ co-creation/

therapeutic relationship – Varying therapeutic contexts

• Clinical evaluation:– Patient-determined outcome value

Evaluatie effecten

• Complexe en unieke interventies > casestudy methodologie

• Voorbeeld typemachine: vaststellen van causale verbanden in een enkel geval is mogelijk!

Bijdragen Eigen Regie

• Antroposofische Gezondheidszorg heeft meer dan 90 jaar kennis en ervaring met:- Health promotion concepten en therapieën: gericht op

ontwikkeling/ zelfmanagement op drie niveaus

- Coachende rol/ co-creatie

- Whole medical system/ complexe interventies: kennis en praktijkmethoden

- Onderzoek naar complexe interventies, inclusief casuïstische evaluatie van effecten

- Integratie ‘best of both worlds’

Voorbeelden

• Gezondheid• Kunstzinnige Therapie• CQI• Zorgboerderijen

Evidence: psychosociale zelfregulatie en Meaning in Life

“Het goede leven vereist continu aandacht en bewustzijn bij het maken

van betekenisvolle keuzes en het nagaan of deze in overeenstemming zijn met

intrinsieke behoeftes, doelen en gedragsregulatie.”

[Definitie psychische gezondheid (Westerhof & Bohlmeijer, 2010, p. 73)]

• Sense of Coherence en gezondheid – Review of 458 wetenschappelijke publicaties

en 13 proefschriften– Sterke relatie tussen SOC en gezondheid en

kwaliteit van leven

“SOC was strongly related to perceived health, especially mental health. … SOC seemed to have a main, moderating or mediating role in the explanation of health. Furthermore, the SOC seemed to be a predictor of health. …. The stronger the SOC the better their quality of life.

[Eriksson, 2007. Unravelling the mystery of salotogenesis]

Evidence: psychosociale zelfregulatie en Meaning in Life

• Sense of Coherence en gezondheid – Onderzoek onder 20.579 personen– Associatie SOC met verminderde mortaliteit

en morbiditeit

“A strong sense of coherence was associated with a 30% reduction in mortality from all causes (rate ratio = 0.69, p < 0.0001), cardiovascular disease (rate ratio = 0.70, p = 0.001), and cancer (rate ratio = 0.74, p = 0.003), independent of age, sex, and prevalent chronic disease. These associations were consistent by sex, except that no association was observed for cancer mortality in women. The association for all-cause mortality remained after adjustment for cigarette smoking history, social class, body mass index, systolic blood pressure, cholesterol, hostility, and neuroticism (rate ratio = 0.76, p = 0.002). Results suggest that a strong sense of coherence may confer some resilience to the risk of chronic disease.”

[Surtees et al., 2003. Sense of coherence and mortality in men and women in the EPIC-Norfolk United Kingdom prospective cohort study. Am J Epidemiol; 158(12):1202-9.]

Evidence: psychosociale zelfregulatie en Meaning in Life

Voorbeelden

Kunstzinnige Therapie- Several studies demonstrate that art therapy enhances the

psychosocial treatment of cancer, including decreased symptoms of distress, improved quality of life and perceptions of body image, reduction of pain perception, and general physical and psychological health (Monti et al, 2006; Nainis et al, 2002; Svensk et al, 2009).

- Studies indicate a reduction of depression and fatigue levels in cancer patients on chemotherapy (Bar-Sela,et al, 2007).

- Art therapy strengthens positive feelings, alleviates distress, and helps individuals to clarify existential questions for adult bone marrow transplant patients (Gabriel, Bromberg, Vandenbovenkamp, Kornblith, & Luzzato, 2001).

Voorbeelden

Kunstzinnige Therapie- Research on art therapy with children with asthma indicates

that it reduces anxiety, improves feelings of quality of life, and strengthens self-concept (Beebe, Gelfand, & Bender, 2010) (see Art Therapy and Health Care for more information).

- Evidence indicates that art therapy and other creative arts therapies stimulate cognitive function in older adults who have dementia or related disorders (Levine-Madori, 2009) and may reduce depression in those with Parkinson’s disease (Elkis-Abuhoff et al, 2008).

- Art making may reduce anxiety and stress reactions as measured by cortisol (Walsh et al, 2007).

Voorbeelden

CQI-Antroposofische Gezondheidszorg

- Twee nieuwe schalen ontwikkeld, die gericht zijn op:

- De activiteit van de zorgprofessional die gericht is op het aanspreken van de eigen verantwoordelijkheid, het zelfherstellend vermogen van het lichaam van de patiënt en diens actieve bijdragen aan de eigen gezondheid, en anderzijds

- De therapeutische relatie en de attitude van de zorgprofessional (zorg op maat)

Voorbeelden

Voorbeelden

Voorbeelden

Lectoraat Eigen Regie

• John, veel succes en plezier in je nieuwe functie!

• Ik kijk uit naar een voortzetting van onze vruchtbare co-creatie met behoud van eigen regie van onze beide lectoraten!

Hartelijk dank voor uw aandacht!