Johanne van Maurik27 februari 2014

Workshop 1 Zelf indelen

2

Wat gaan we doen

• Gevaarsdefinitie• CLP vs. DSD/DPD• Gevaarsindeling• Oefening

Aerosolen Ernstig oogletsel/oogirritatie

Zelf indelen van 1 fysisch en 1 gezondheidsgevaar:

3

Aerosolen (spuitbussen):• Niet-navulbare houders van metaal, glas of kunststof• Bevatten een samengeperst, vloeibaar gemaakt of onder

druk opgelost gas, al dan niet met een vloeistof, pasta of poeder

• Zijn voorzien van een afgiftesysteem waarmee de inhoud alsvaste of vloeibare deeltjes in suspensie in een gas, alsschuim, pasta, poeder, vloeistof of gas wordt vrijgegeven

Aerosolen

4

In DSD and DPD is geen gevaarsklasse ‘Aerosolen’ gedefinieerd

Stoffen en mengsels kunnen daarom niet worden heringedeeldvolgens CLP op basis van hun oude indeling

Aerosolen: CLP vs DSD/DPD

5

Gevaarsindeling

Aerosolen

Cat. Aer. 1: Zeer licht ontvlambare aerosol

Cat. Aer. 2: Ontvlambare aerosol

Cat. Aer. 3: Niet-ontvlambare aerosol

Waarschuwing

Gevaarlijk

Waarschuwing

6

Een aerosol zal worden ingedeeld op basis van:

De componenten:

• Percentage ontvlambare bestanddelen, d.w.z.: Vloeistoffen met een vlampunt ≤ 93 ⁰C (incl. ontvlambare vloeistoffen)

Ontvlambare gassen

Ontvlambare vaste stoffen

Indien relevant; de resultaten van de schuimtest (voorschuimaerosolen), de ontbrandingsafstandtest en de ontbrandingstest in gesloten ruimte (for sprayaerosolen)

• Aerosol Dispensers Directive (ADD)

• UN Manual of Tests and Criteria (Sectie 31)

De chemische verbrandingswarmte

Gevaarsindeling

7

Chemische verbrandingswarmte

50%

30%

10%

20%

= A + B + C + D

+

8

Deodorant:

Oefening

Gas Massa %

Butaan/propaan 70% (ΔHc = 43.5 kJ/g)

Ethanol 25% (ΔHc = 24.7 kJ/g)

Overige 5% (ΔHc = 0 kJ/g)

Gas Molar MassafractieOntbrandingsafstandtestresultaat

Butaan/propaan 30% (ΔHc = 43.5 kJ/g) Ontbranding vindt plaats op een afstand van < 75 cm maar > 15 cmOverige 70% (ΔHc = 0 kJ/g)

Luchtverfrisser:

In welke categorie(ën) moeten deze aerosolen worden ingedeeld?

9

Chemische verbrandingswarmte

50%

30%

10%

20%

= A + B + C + D

+

10

Oplossing

11

Indelingsprocedure voor aerosolen 1

Categorie 1

Gevaar

Aerosol

Bevat hij ≤ 1% ontvlambare bestanddelen en heeft hij een verbrandingswarmte van

< 20 kJ/g?

Categorie 3

Geen pictogram

Waarschuwing

Nee

Ja

Ja

Nee

Ga naar de indelingsprocedure voor schuim- of sprayerosols

12

Oplossing

13

Deodorant:

Oefening

Gas Massa %

Butaan/propaan 70% (ΔHc = 43.5 kJ/g)

Ethanol 25% (ΔHc = 24.7 kJ/g)

Overige 5% (ΔHc = 0 kJ/g)

Gas Molar MassafractieOntbrandingsafstandtestresultaat

Butaan/propaan 30% (ΔHc = 43.5 kJ/g) Ontbranding vindt plaats op een afstand van < 75 cm maar > 15 cmOverige 70% (ΔHc = 0 kJ/g)

Luchtverfrisser:

In welke categorie(ën) moeten deze aerosolen worden ingedeeld?

14

Oplossing

15

Indelingsprocedure voor aerosolen 1

Categorie 1

Gevaar

Aerosol

Bevat hij ≤ 1% ontvlambare bestanddelen en heeft hij een verbrandingswarmte van

< 20 kJ/g?

Categorie 3

Geen pictogram

Waarschuwing

Nee

Ja

Ja

Nee

Ga naar de indelingsprocedure voor schuim- of sprayerosols

16

Schuim aerosol

Ja

Nee

Categorie 2

Waarschuwing

Categorie 1

Gevaar

Ja

Ja

Heeft hij een verbrandingswarmte van < 20 kJ/g?

Nee

Sprayaerosol

Ja

In de ontbrandingstest in gesloten ruimte, is:a) Het tijdsequivalent ≤ 200 s/m3 of

b) de deflagratie dichtheid ≤ 300 g/m3 ?

Nee

Nee

Ja

Nee

Categorie 3Geen pictogramWaarschuwing

Categorie 3Geen pictogramWaarschuwing

Nee

Ja

Indelingsprocedure voor aerosolen 2

17

Oplossing

18

H- en P- zinnen

Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3

GHS-pictogrammen Geen pictogram

Signaalwoord Gevaar Waarschuwing Waarschuwing

Gevarenaanduideing

H222: Zeer lichtontvlambare aerosolH229: Houder onder druk: kan openbarsten bij verhitting

H223: Ontvlambare aerosolH229: Houder onder druk: kan openbarsten bij verhitting

H229: Houder onder druk: kan openbarsten bij verhitting

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. preventie

P210P211P251

P210P211P251

P210P251

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. reactie

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. opslag

P410P412

P410P412

P410P412

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. afvalverwerking

19

Ernstig oogletsel is:• Weefselbeschadiging in het oog of een ernstige fysieke

gezichtsvermindering na het aanbrengen van een teststof op het oppervlak aan de voorzijde van het oog

• Die binnen 21 dagen na het aanbrengen niet volledig omkeerbaar is

Oogirritatie is:• Veranderingen in het oog na het aanbrengen van een

teststof op het oppervlak aan de voorzijde van het oog• Die binnen 21 dagen na het aanbrengen volledig

omkeerbaar is

Ernstig oogletsel / oogirritatie

20

Directe vertaling van indeling over het algemeen mogelijk (zieomzettingstabel in CLP bijlage VII):• Xi (R41) wordt Oogletsel Categorie 1 (H318)• Xi (R36) wordt Oogirritatie Categorie 2 (H319)

N.B.: • Eventuele indeling voor huidcorrosie/irritatie draagt bij aan

indeling voor ernstig oogletsel/oogirritatie• De concentratiegrenzen zijn verlaagd onder CLP

Ernstig oogletsel/oogirritatie: CLP vs DSD/DPD

of

21

Gevaarsindeling

Ernstig oogletsel/oogirritatie

Cat. Ooglet. 1: Onomkeerbare effecten op ogen

Cat. Oogirr. 2: Irriterend voor de ogen Waarschuwing

Gevaarlijk

22

Indeling van stoffen en mengsels wanneer gegevens over het mengsel als geheel beschikbaar zijn:• Op basis van resultaten van dierproeven of in vitro tests

Indeling van mengsels wanneer gegevens over alle of sommige bestanddelen beschikbaar zijn:• Somtheorie: elk bijtend of irriterend bestanddeel draagt

naar rato van zijn potentie en concentratie bij tot de algehele irriterende of bijtende eigenschappen van het mengsel

• Op basis van zuurgraad van mengsel of bestanddelen

Gevaarsindeling

23

Indelingsprocedure voor ernstig oogletsel/oogirritatie

Algemene concentratiegrenzen somaanpak

Som van bestanddelen ingedeeld in:

Concentratie waarbij het mengsel wordt ingedeeld voor:

Onomkeerbaar:Oogeffecten, cat 1

Omkeerbaar:Oogeffecten, cat 2

Oogcategorie 1 of huidcategorie 1A, 1B, 1C ≥ 3 % ≥ 1% maar < 3%

Oogcategorie 2 ≥ 10%

(10 x oogcategorie 1) + oogcategorie 2 ≥ 10%

Huidcategorie 1A, 1B, 1C + oogcategorie 1 ≥ 3 % ≥ 1% maar < 3%

10 x (Huidcategorie 1A, 1B, 1C + oogcategorie 1) + oogcategorie 2 ≥ 10%

Algemene concentratiegrenzen waar somaanpak niet van toepassing is

Bestanddeel Concentratie Indeling oogeffecten

Zuur met pH ≤ 2 ≥ 1 % Cat. 1

Base met pH ≥ 11,5 ≥ 1 % Cat. 1

Andere bestanddelen die bijtend zijn (cat. 1) en waarop de somaanpak niet van toepassing is

≥ 1 % Cat. 1

24

Spraypaint:

Oefening

Bestanddeel Gevaarsindeling Massa %

2-dimethylaminoethanol(CAS-No.: 108-01-0)

Cat. Ontvl. Vloei. 3 Cat. Acute Tox. 4, oraalCat. Acute Tox. 4, dermaalCat Acute Tox. 4, inhalatieCat. Huidirrit. 1B Cat. STOT Eenm. 3

1%

Acetone(CAS-No.: 67-64-1)

Cat. Ontvl. Vloei. 2Cat. Oogirrit. 2Cat. STOT Eenm. 3

5%

Dimethylether(CAS-No.: 115-10-6)

Cat. Ontvl. Vloei 1 50%

Triethylamine(CAS-No.: 121-44-8)

Cat. Ontvl. Vloei. 2 Cat. Acute Tox. 4, oraalCat. Acute Tox. 4, dermaalCat Acute Tox. 4, inhalatieCat. Huidirrit. 1A Cat. STOT Eenm. 3

1%

Overige 43%

In welke categorie moeten deze spraypaint worden ingedeeld?

25

Spraypaint:

Oplossing 1: Relevante bestanddelen

Bestanddeel Gevaarsindeling Massa %

2-dimethylaminoethanol(CAS-No.: 108-01-0)

Cat. Ontvl. Vloei. 3 Cat. Acute Tox. 4, oraalCat. Acute Tox. 4, dermaalCat Acute Tox. 4, inhalatieCat. Huidirrit. 1B Cat. STOT Eenm. 3

1%

Acetone(CAS-No.: 67-64-1)

Cat. Ontvl. Vloei. 2Cat. Oogirrit. 2Cat. STOT Eenm. 3

5%

Dimethylether(CAS-No.: 115-10-6)

Cat. Ontvl. Vloei 1 50%

Triethylamine(CAS-No.: 121-44-8)

Cat. Ontvl. Vloei. 2 Cat. Acute Tox. 4, oraalCat. Acute Tox. 4, dermaalCat Acute Tox. 4, inhalatieCat. Huidirrit. 1A Cat. STOT Eenm. 3

1%

Overige 43%

26

Algemene concentratiegrenzen somaanpak

Som van bestanddelen ingedeeld in:

Concentratie waarbij het mengsel wordt ingedeeld voor:

Onomkeerbaar:Oogeffecten, cat 1

Omkeerbaar:Oogeffecten, cat 2

Oogcategorie 1 of huidcategorie 1A, 1B, 1C ≥ 3 % ≥ 1% maar < 3% = 1% + 1% = 2%

Oogcategorie 2 ≥ 10% = 5%

(10 x oogcategorie 1) + oogcategorie 2 ≥ 10% = 5%

Huidcategorie 1A, 1B, 1C + oogcategorie 1 ≥ 3 % ≥ 1% maar < 3% =2%

10 x (Huidcategorie 1A, 1B, 1C + oogcategorie 1) + oogcategorie 2 ≥ 10% = 10 x (1% + 1%) + 5% = 25%

Gevaarsindeling Massa %

Skin Corr. 1A 1%

Skin Corr. 1B 1%

Eye Irrit. 2 5%

Oplossing 2: Somformule

Dus, de spraypaint moet worden ingedeeld als Cat. Oogirrit. 2

27

H- en P- zinnen

Categorie 1 Categorie 2

GHS-pictogrammen

Signaalwoord Gevaar Waarschuwing

GevarenaanduideingH318: Veroorzaakt ernstig oogletsel

H319: Veroorzaakt ernstige oogirritatie

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. preventie

P280P264P280

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. reactie

P305P351P338P310

P305P351P338P337P313

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. opslag

Voorzorgsmaatregeleni.v.m. verwijdering