CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

30
CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling

Transcript of CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Page 1: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

CLP/EU-GHS

Een verdere verdieping op classificatie en indeling

Page 2: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Inhoud

• Scope GHS (VN-GHS versus EU-GHS/CLP)

• Van gevaarsklasse naar indeling– Fysisch-chemische gevaren– Gezondheid– Milieu

• Het etiket

• Speciale eisen aan de verpakking

Page 3: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Scope VN-GHS

• Harmonisatie van indeling op materiële gevaren, gezondheid en milieu

• Gericht op levering, gebruik en transport

• Wereldwijd dezelfde criteria en testmethoden

• Landen/regio’s kunnen binnen VN-GHS kiezen voor bepaalde gevaarscategorieën (building block approach)

Page 4: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

CLP/EU-GHS

• CLP/EU-GHS richt zich op levering en gebruik (niet op transport) van chemische stoffen en mengsels

• CLP/EU-GHS richt zich op fysisch-chemische gevaren, gezondheid en milieu– Voor fysisch-chemische gevaren alle bouwstenen in EU-GHS

overgenomen– Voor gezondheid niet alle bouwstenen overgenomen – Voor milieu bouwstenen toegevoegd

Page 5: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Van gevaarsklasse naar indeling

• Indeling en etikettering van stoffen, mengsels en ontplofbare voorwerpen in materiële gevaren, gezondheid en milieu

• Deze drie soorten gevaren zijn onderverdeeld in gevarenklassen (bijv. ontplofbare stoffen bij materiële gevaren)

• Per gevarenklasse zijn weer verschillende gevarencategorieën (weergave voor ernst van gevaar)

• Indeling in gevarenklassen aan de hand van criteria

• Per categorie zijn pictogram, signaalwoord, gevarenaanduiding (H-zinnen) en voorzorgsmaatregelen (P-zinnen) vastgelegd

Page 6: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Nieuwe elementen• Nieuwe gevarencategorieën en nieuwe criteria voor indeling in

gevarencategorieën

• Wijzigingen pictogrammen– Nieuw symbool voor andere ernstige effecten (lange termijneffecten)– Uitroepteken vervangt andreaskruis– Symbool voor gassen– Doodshoofd alleen voor acute toxiciteit

• Extra: signaalwoorden (“Gevaar” / “Waarschuwing”)

• Gevarenaanduidingen, H-zinnen i.p.v R-zinnen

• Voorzorgsmaatregelen, P-zinnen i.p.v. S-zinnen

• Nieuwe rekenregels voor mengsels (preparaten)

Page 7: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Fysisch-chemische gevaren

16 Gevarenklassen• Ontvlambare gassen • Ontvlambare aërosolen• Ontvlambare vloeistoffen• Ontvlambare vaste stoffen• Zelfontledende stoffen en mengsels• Voor zelfontbranding vatbare vloeistoffen • Voor zelfontbranding vatbare vaste stoffen• Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsels• Stoffen en mengsels die in contact met water brandbare gassen

ontwikkelen • Organische peroxiden• Ontplofbare stoffen• Oxiderende gassen• Oxiderende vloeistoffen• Oxiderende vaste stoffen• Gassen onder druk• Bijtend voor metalen

Page 8: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Fysisch-chemische gevaren

Categorie overgenomen door EU

Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)

Gevarenklassen

Ontplofbare stoffen instabieleexplosieven

Sub. cat.1.1

Sub. cat.1.2

Sub. cat.1.3

Sub. cat.1.4

Sub. cat.1.5

Sub. cat.1.6

Ontvlambare gassen CAT 1 CAT 2Ontvlambare aerosolen CAT 1 CAT 2Oxiderende gassen CAT 1Gassen onder druk samengeperst

gasvloeibaar gemaakt gas

Sterk gekoeld vloeibaar gas

Opgelost gas

Ontvlambare vloeistoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3 CAT 4 CAT 4Ontvlambare vaste stoffen CAT 1 CAT 2Zelfontledende stoffen/mengsels Type A Type B Type C & D Type E & FType GPyrofore vloeistoffen CAT 1Pyrofore vaste stoffen CAT 1Stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting CAT 1 CAT 2

Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen CAT 1 CAT 2 CAT 3Oxiderende vloeistoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3Oxiderende vaste stoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3Organische peroxiden Type A Type B Type C & D Type E & FType GBijtend voor metalen CAT 1

Categorieën

Page 9: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Pictogrammen fysisch-chemische gevaren

•Ontplofbare stoffen•Zelfontledende stoffen en mengsels•Organische peroxiden

•Brandbare gassen, aërosolen, vloeistoffen en vaste stoffen•Zelfontledende stoffen en mengsels•Voor zelfontbranding vatbare vloeistoffen en vaste stoffen•Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsels•Stoffen en mengsels die in contact met water brandbare gassen ontwikkelen •Organische peroxiden

Oxiderende gassen, vloeistoffen en vaste stoffen

Gassen onder druk

Bijtend voor metalen

Page 10: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Gezondheid

10 Gevarenklassen• acute toxiciteit• stoffen die voor de huid corrosief en irriterend zijn• stoffen die irriterend en schadelijk zijn voor de ogen • sensibiliserende stoffen voor ademhaling, huid, • geslachtscelmutageniteit• carcinogene stoffen • toxisch voor de voortplanting• Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) bij eenmalige

blootstelling • STOT bij herhaalde blootstelling• Aspiratiegevaar

Page 11: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

GezondheidsgevarenGevarenklassen Categorieën

Acute toxiciteit CAT1 CAT2 CAT3 CAT4 CAT5

Huidirritatie/corrosief CAT1(bijtend)

CAT2(irriterend)

CAT3

Irriterend voor ogen CAT1 CAT2A CAT2B

Sensibiliserend (ademhaling, huid)

CAT1

(adem)

CAT2

(huid)

Mutageen in geslachtscellen CAT1A CAT1B CAT2

Kankerverwekkend CAT1A CAT1B CAT2

Voortplantingstoxiciteit (incl effecten op of via lactatie)

CAT1A CAT1B CAT2

STOT (eenmalige blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3

STOT (herhaalde blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3

Aspiratiegevaar CAT1 CAT2

Categorie overgenomen door EU

Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)

Page 12: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Pictogrammen GezondheidHuidcorrosie Ernstig oogletsel

Acute toxiciteit

Acute toxiciteit

Huidirritatie

Oogirritatie

Huidsensibilisatie

STOT (éénmalige blootstelling)

Sensibilisatie van de luchtwegenMutageen in geslachtscellenKankerverwekendGiftig voor de voortplantingSTOT (éénmalige en herhaalde blootstelling)Aspiratiegevaar

!

Page 13: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Milieu

2 Gevarenklassen• Gevaarlijk voor aquatisch milieu

• Gevaarlijk voor de ozonlaag

Page 14: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Gevarenklassen milieu

Categorie overgenomen door EU

Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)

Gevarenklassen Categorieën

Gevaar voor het aquatisch milieu Acuut 1 Acuut 2 Acuut 3 Chronisch 1 Chronisch 2 Chronisch 3 Chronisch 4

Gevaarlijk voor de ozonlaagWaar-schuwing        

Page 15: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Pictogrammen Milieu

Gevaar voor het aquatisch milieu

Gevaar voor de ozonlaag

Page 16: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Informatie op het etiketElementen van etiket (art. 17).• NAW gegevens van leverancier van stof of mengsel• Nominale hoeveelheid van stof of mengsel in aangeboden verpakking• Productidentificaties (naam, identificatienummer)• Gevarenpictogrammen• Signaalwoorden (Gevaar of Waarschuwing)• Gevarenaanduidingen (H-zinnen)• Veiligheidsaanbevelingen (P-zinnen)• Aanvullende informatie

• Etiket moet in de officiële taal van het land waar stof/ mengsel in de handel wordt gebracht (meer talen is onder voorwaarden toegestaan)

• Speciale voorschriften voor kleine verpakkingen (art. 29)

Page 17: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Gevarenaanduiding: H-zinnen (1)

17

H-zin: zin die behoort bij een gevarenklasse en –categorie en die de aard/intrinsieke gevaarseigenschap van de stof/het mengsel beschrijft

Page 18: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

H-zinnen (2)• H 2XX: fysisch-chemische gevaren

• H 3XX: gezondheidsgevaren

• H 4XX: milieugevaren

• EUH: aanvullende zinnen

Page 19: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

H-zinnen (3)Voorbeelden:

• H272: Kan brand bevorderen; oxiderend

• H330: Dodelijk bij inademing

• H400: zeer giftig voor in het water levende organismen

Page 20: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Veiligheidsaanbevelingen: P-zinnen (1)• P-zin: schrijft aanbevolen veiligheidsmaatregelen voor

om nadeling effecten te voorkomen/minimaliseren

20

Page 21: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

P-zinnen (2)• P 1xx: algemene voorzorgsmaatregelen

• P 2XX: preventie

• P 3XX: reactie

• P 4XX: opslag

• P 5XX: verwijdering (1 zin)

• Maximaal zes op het etiket

Page 22: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

P-zinnen (3)Voorbeelden:• P102: Buiten het bereik van kinderen houden

• P273: Voorkom lozing in het milieu

• P301: Na inslikken:….

• P410: Tegen zonlicht beschermen

• P501: Inhoud/verpakking afvoeren naar…

Page 23: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Voorbeeld etiketteringselementen• Criteria voor indeling van stoffen en mengsels in categorieën per

gevarenklasse in bijlage IEtiketteringselementen voor ontvlambare vaste stoffen

Indeling categorie 1 categorie 2

GHS -pictogrammen

Signaalwoord: Gevaar Waarschuwing

Gevarenaanduiding H228: Ontvlambare

vaste stof

H228:

Ontvlambare vaste

stof

Voorzorgsmaatregelen

i.v.m. preventie

P210

P240

P241

P280

P210

P240

P241

P280

Voorzorgsmaatregelen

i.v.m. reactie P370 + P378 P370 + P378

Voorzorgsmaatregelen

i.v.m. opslag

Voorzorgsmaatregelen

i.v.m. verwijdering

Page 24: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

24

Voorbeeld etiket

1 liter

Page 25: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Eisen verpakking

Bijlage II: Speciale voorschriften voor de etikettering en

verpakking van bepaalde stoffen en mengsels

• Deel 1: Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels;

• Deel 2: Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen die op het etiket van bepaalde mengsels moeten worden aangebracht

• Deel 3: Speciale voorschriften voor de verpakking kindveilige sluiting en voelbare aanduiding

• Deel 4: Speciaal voorschrift voor de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen

Page 26: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Deel 1Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels

Extra toekenning van de volgende EUH-zinnen (onder voorwaarden)• EUH001 – "In droge toestand ontplofbaar"• EUH006 – "Ontplofbaar met en zonder lucht"• EUH014 – "Reageert heftig met water"• EUH018 – "Kan bij gebruik een ontvlambaar/ontplofbaar damp-luchtmengsel

vormen"• EUH019 – "Kan ontplofbare peroxiden vormen"• EUH044 – "Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand"• EUH029 – "Vormt giftig gas in contact met water"• EUH031 – "Vormt giftig gas in contact met zuren"• EUH032 – "Vormt zeer giftig gas in contact met zuren"• EUH066 – "Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid

veroorzaken"• EUH070 – "Giftig bij oogcontact"• EUH071 – "Bijtend voor de luchtwegen"

Page 27: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Deel 2Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen voor het etiket van de volgende mengsels:

• Loodhoudende mengsels• Mengsels die cyanoacrylaat bevatten• Cement en cementmengsels • Mengsels die isocyanaten bevatten• Mengsels die epoxyverbindingen met een gemiddeld molecuulgewicht van ten

hoogste 700 bevatten • Aan het grote publiek verkochte mengsels die actief chloor bevatten • Mengsels die cadmium(legeringen) bevatten en die bestemd zijn om te worden

gebruikt voor het lassen en solderen • Niet als sensibiliserend ingedeelde mengsels die tenminste een sensibiliserende

stof bevatten • Vloeibare mengsels die gehalogeneerde koolwaterstoffen bevatten • Niet voor het grote publiek bestemde mengsels • Aërosolen

Page 28: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Deel 3 Kindveilige sluiting

Verpakkingen van stoffen en mengsels die als volgt zijn ingedeeld moeten een kindveilige sluiting hebben (indien bestemd voor het grote publiek) • Acute toxiciteit categorie 1 t/m 3

• Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) bij eenmalige blootstelling van categorie 1

• STOT - bij herhaalde blootstelling van categorie 1

• Huidcorrosie van categorie 1

• Stoffen en mengsels die aspiratiegevaar opleveren (onder voorwaarden)

• Stoffen en mengsels die ≥ 3% methanol of ≥ 1% dichloormethaan bevatten

Page 29: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Deel 3 Voelbare gevarenaanduiding

Verpakkingen van stoffen en mengsels die als volgt zijn ingedeeld moeten een tactiele (voelbare) gevarenaanduiding hebben (indien bestemd voor het grote publiek)

• Acute toxiciteit• Huidcorrosie• Mutageniteit in geslachtscellen van categorie 2• Kankerverwekkendheid van categorie 2• Voortplantingstoxiciteit van categorie 2• Sensibilisatie van luchtwegen• Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) van categorie 1 en 2• Aspiratiegevaar • Omdat het ontvlambare gassen, vloeistoffen of vaste stoffen van de

categorieën 1 en 2 zijn

Nvt op aërosolen die alleen maar als "zeer licht ontvlambare aërosol" of "licht ontvlambare aërosol" ingedeeld en geëtiketteerd zijn.

Page 30: CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling.

Deel 4 Gewasbeschermingsmiddelen

In de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen die onder richtlijn 91/414./EG vallen moet de volgende zin worden opgenomen:

EUH401 – "Volg de gebruiksaanwijzing om gevaar voor de menselijke gezondheid en het milieu te voorkomen".