Cleantech in China : wegblijven is geen optie meer, forward, oktober 2011

8/3/2019 Cleantech in China : wegblijven is geen optie meer, forward, oktober 2011

1/10

Voor China lijkt altijd alles in het kwadraat te

gelden, en dus ook de groene revolutie. Op

nauwelijks 10 jaar tijd groeide China uit tot de

grootste wereldmarkt voor groene technologie

(hernieuwbare energie, duurzame bouw, wa-

terzuivering, afvalverwerking, ). Deze boom

van de ecotech, nog versterkt door de massale

steun van de overheden, houdt voor Belgischeondernemingen rele kansen in. In dit dossier

geeft een Chinese manager die voor het Bel-

gische VITO werkt, een genuanceerd beeld van

de Chinese ecomarkt. Daarnaast schetsen drie

Belgische bedrijven met een vestiging in China

hun visie over deze industrile evolutie en lich-

ten ze toe welke ecotechnologie volgens hen

het mooiste potentieel inhoudt.

Cleantechin China

Wegblijvenis geen

optie meer

Ecobusiness in China

18

In dit dossier

De noodzaak van geduld

Chinese partners cruciaal voor bedrijven

Meer dan ronkende intentie

Drie bedrijven getuigen

Water centraal in het Chinese beleid

Schaarste aan drinkbaar water is een van grootste

problemen

Aantrekkelijke markten voor de BelgenDe meest interessante segmenten van de ecotech


2/10

19


3/10

20 forwardoktober 2011

Als onafhankelijke onderzoeksorganisatie levert VITO techno-

logische en wetenschappelijk onderbouwde adviezen en onder-steuning om duurzame ontwikkeling te stimuleren. De orga-

nisatie richtte haar (eerste) dochteronderneming VITO Asia

op, die eind 2010 in Bejing een samenwerkingsovereenkomst

ondertekende met het Chinese studiebureau Antipollution. Deze samenwer-

king heeft betrekking op milieustudies en vindt zijn oorsprong in de lucht-

kwaliteitsmodellen die VITO ontwierp voor enkele Chinese steden en die ook

bij de Olympische Spelen zijn gebruikt.

Debin Mao noemt milieuvervuiling nog altijd een groot probleem in China,

temeer omdat het de Chinese ondernemingen vaak nog aan de geschikte

knowhow ontbreekt. Toen er een paar jaren geleden een enorme hoeveel-

heid schadelijke stoffen in een rivier terechtkwam, bleek geen enkele Chinese

organisatie over de expertise bleek te beschikken om het euvel op te lossen.

Hoewel er intussen is er heel wat gevolueerd in positieve

zin, blijft het volgens Debin Mao toch een kwetsbaar punt.

Dat wordt in de hand gewerkt door de gebrekkige milieu-

wetgeving in China. Er worden bedrijven weinig normen

opgelegd inzake het zuiveren van afvalwater, bijvoorbeeld.

Zolang dat het geval is, dus zolang bedrijven en overheden

nauwelijks verplicht worden om bepaalde milieunormen

te respecteren, blijft ook de markt beperkt.

Dat betekent echter niet dat er geen kansen zijn, benadrukt Mao: Bedrijven

voelen vanuit de Chinese overheid weinig druk om te investeren in recyclage-

systemen en afvalverwerking, maar Belgische bedrijven hebben heel wat vak-

kennis in die disciplines opgebouwd en kunnen de ondernemingen aansporen

om mee te stappen in recyclageprogrammas.

Bovendien is de ontwikkeling van ecobusiness in China onmiskenbaar, verze-kert de business development manager van VITO. Hij baseert zich daarvoor

op het feit dat de Chinese overheid de jongste jaren beduidend meer budget

voorziet voor wetenschappelijk onderzoek in de context van cleantech. Er

duiken ook meer en meer ondernemingen op die activiteiten ontplooien in de

ecobusiness.

GuanxiEen probleem is dat voor cleantech-gerelateerde initiatieven de lokale overhe-

den dikwijls betrokken partij zijn en die zijn niet altijd bereid om mee te inves-

teren. Bovendien nemen ze een protectionistische houding aan tegenover de

plaatselijke ondernemingen. Het valt dus niet mee om als buitenlands bedrijf

voet aan de grond te krijgen. Een manier omdat te doen, is een partnershap

aangaan met een Chinese organisatie, adviseert Debin Mao.

Daarnaast is guanxi van groot belang. Dat is de Chinese term voor het be-schikken over de juiste connecties, het deel uitmaken van het geschikte net-

werk. Door het gebrek aan wetgeving zijn dergelijke contacten nog doorslag-

gevender in cleantech dan in andere domeinen. Maar het uitbouwen van zon

vertrouwensband vergt veel geduld.

Volgens Debin Mao, China Business Development

Manager bij VITO, heeft China op het vlak van milieu-

technologie nog een lange weg af te leggen, maar hij

ziet tegelijkertijd veel perspectieven.

De noodzaakvan geduldChinese partners cruciaal

voor buitenlandse bedrijven

TEKST FLORENCE DELHOVE EN POL BRACKE

Beschikken over de juiste

connecties is in cleantech nogdoorslaggevender danin andere domeinen

Debin Mao (VITO)

Een Chinese partner kan deuren openen

voor buitenlandse bedrijven


4/10

21Ecobusiness in China

De Belgische bedrijven die we in China contac-

teerden zijn het over n punt roerend eens:

de groene revolutie is allesbehalve een hol

begrip. De vooruitgang die China de voorbije

tien jaar boekte is indrukwekkend, in het bij-

zonder op het vlak van hernieuwbare energie. Cijfers maken

dit meer dan duidelijk. Hoewel China nog

steeds minstens twee derde van zijn energie uit

steenkool haalt, is het land uitgegroeid tot de

grootste producent van hydro-elektriciteit ter

wereld. Daarnaast werden de Verenigde Staten

voorbijgestoken voor genstalleerde capaciteit

voor windenergie. Ten slotte is China de groot-

ste uitvoerder van zonnepanelen. De Chinese

regering heeft zich overigens als doelstelling

gesteld om tegen 2020 het aandeel hernieuw-

bare energie te laten toenemen van 10% nu tot

minstens 15%. De talrijke hoofdstukken over groene investe-

ringen in het twaalfde vijfjarenplan van de regering gaan dus

veel verder dan ronkende intenties.

Voorwaarde voor groeiZonder groene investeringen hangt de Chinese economische

groei aan een zijden draadje. Veel meer dan in westerse landen

zijn de Chinese autoriteiten verplicht om voor het stimuleren

van de binnenlandse groei ecologie en economie hand in hand

te laten gaan. De Chinese overheden zien de vergroening vande economie als een fundamenteel middel om op lange ter-

mijn sociale vrede met de bevolking te behouden, vernemen

we van Philippe Snel, partner van het advocatenbureau De

Wolf &Partners in Shanghai en voorzitter van de kamer van

koophandel voor de Benelux in Shanghai. Het is een poging om

een oplossing te vinden voor de fundamentele problemen rond

levenskwaliteit door een ongebreidelde ontwikkeling. De eco-

nomische groei hangt ook af van het vermogen om een aantal

puur praktische problemen te beheersen. Files (en vervuiling-

spieken) zijn daar een illustratie van. De grootste prioriteit van

de Chinese overheden is echter het verzekeren van de energie-

voorziening, door ze minder afhankelijk te maken van buiten-

landse grondstoffen, in het bijzonder van olie. De energiebe-

hoeften van het land zijn immers enorm. In Shanghai alleenal stijgt de vraag jaarlijks met 90%. Elk jaar bouwt de Chinese

overheid het equivalent van vier keer de energiebevoorradings-

systemen van Ierland, vergelijkt Geert Palmers, CEO van 3E

en lid van het steering committee van de Agoria Renewable

Momenteel ligt de toekomst van de ecotech vooral in China.

Bijgevolg is elke onderneming die wil meetellen binnen een

van de talrijke segmenten van deze ruime sector (die veel

meer omvat dan enkel zonne- en windenergie) zowat verplicht

om er aanwezig te zijn. Drie Belgische bedrijven die al meer-

dere jaren in China actief zijn, geven ons hun visie op deze

industrile verschuiving.

Meer dan ronkendeintentiesDrie bedrijven getuigen

TEKST OLIVIER FABES

FOTO NG, PS, GP

Er is een begin van interessevoor de energieprestaties vangebouwen Nicolas Godelet (architecten planoloog in Beijing)


5/10


Energy Club. 3E is al 5 jaar aanwezig in China. Als consultant

en specialist op het vlak van softwareplatformen voor systemen

voor wind- en zonne-energie begeleidt het bedrijf Chinese cle-

antechbedrijven bij hun verovering van buitenlandse markten,

vooral in Afrika.

Een groot deel van de Chinese ecotechnologie wordt immers ge-

exporteerd. Dat geldt in het bijzonder voor zonnepanelen, waar

van 90% wordt uitgevoerd terwijl de binnenlandse markt onder-

ontwikkeld blijft. China telt niet minder dan 80 fabrikanten van

windturbines, waarvan drie uit de mondiale top-10. Deze cijfers

spreken tot de verbeelding, maar hun capaciteit zal niet volstaan

om de doelstelling van 150 GW te halen die de regering tegen

2020 voorop stelt (30 GW in 2010). De Chinezen beseffen zeer

goed dat ze voor heel wat ecotechdomeinen nood hebben aan

buitenlandse investeerders. Hun huidige technieken zijn onvol-

doende performant om de groene evolutie tamelijk snel te latengebeuren, zonder de groei te remmen, stelt Philippe Snel vast.

Arrogantie laten varenSteeds meer Belgische ondernemers hebben oor voor deze 'op-

roep' van de Chinese autoriteiten. Het zou absoluut fout zijn

om te denken dat Europa zoveel verder staat of om zomaar aan

te nemen dat de westerse technologie per definitie superieur is

aan de Chinese, beklemtoont Geert Palmers. Het is verkeerd

te denken dat de Chinezen noodzakelijk producten van min-

der goede kwaliteit maken. We hadden ooit wel degelijk een

voorsprong maar op bepaalde punten kunnen de Chinezen

probleemloos de concurrentie aangaan met de beste westerse

leveranciers. Dat geldt in het bijzonder voor zonnepanelen, die

van vergelijkbare kwaliteit zijn, maar heel wat goedkoper. Het

is een courant product geworden. Zijn belangrijkste advies is

dan ook om alle arrogantie te laten varen en zeker niet neer

te kijken op de technologische kwaliteiten van even-

tuele Chinese partners. Ik ben ervan overtuigd dat

tussen nu en 5 jaar de Chinezen hun windturbines

naar het westen uitvoeren.

FavoritismeVoor een buitenlands bedrijf is het uiteraard niet

eenvoudig om frontaal de concurrentie aan te gaan

met lokale bedrijven. Zakenadvocaat Philippe Snel,

die vooral buitenlandse multinationals adviseert die

de Chinese markt willen betreden: In theorie zijnopenbare aanbestedingen gereglementeerd en is er

geen sprake van favoritisme. Maar in de praktijk

hebben buitenlandse bedrijven er vaak belang bij

om te zoeken op welke manier hun aanbod comple-

mentair kan zijn bij dat van een lokale onderneming

en dan een joint-venture te vormen. Tegelijkertijd

moeten ze proberen om hun intellectuele eigendom

te beschermen want namaak, het eeuwige Chinese

probleem, is een nog grotere bedreiging binnen de

spitstechnologie, waaronder ook de ecotech. Daarbij

kan men maar beter beseffen dat Chinese bedrijven

meer dan waarschijnlijk ook een voorkeursbehande-

ling genieten op regelgevend niveau. Bij de bouw van

een nieuwe fabriek moet een onderneming voortaanvoldoen aan de eisen van een agentschap voor mili-

eubescherming, onder toezicht van de overheid. Dat agentschap

bekleedt tegenwoordig een rele rol, terwijl een milieuvergun-

ning voorheen een formaliteit was. We kunnen tevreden zijn

WATER CENTRAAL IN HET CHINESE BELEID

De schaarste aan drinkbaar water door de vervuiling, de droogte of overconsump-

tie is een van Chinas grootste problemen. In 2009 hadden 270 miljoen Chinezen

in rurale gebieden geen toegang tot 'drinkbaar' water, al moeten we erbij vermel-

den dat hoe dan ook overal in China water eerst moet worden gekookt alvorens

het te consumenten. Bij de 'groene' engagementen bekleden de maatregelen voor

schoon water de belangrijkste plaats op de prioriteitenlijst van het 12e vijfjarenplan

van het Chinese regime. De regering wil tussen nu en 2020 niet minder dan 615

miljard dollar investeren in het verbeteren van de infrastructuur voor waterbedeling:

een verdrievoudiging van het aantal gemeentelijke waterzuiveringsinstallaties enontziltingsprojecten in gebieden dicht bij grote steden. Volgens het rapport 2011

van het China Greentech Initiative (CGRI)*, een internationaal consortium met een

honderdtal multinationale bedrijven die actief zijn binnen de sector van de ecotech,

is het percentage afvalwater dat in de grote steken gezuiverd wordt al gestegen

van 34% in 2000 tot 70% in 2010. Er is echter nog een lange weg af te leggen.

De overheid hield tot nu toe de boot af voor het openstellen van de watersector

voor private ondernemingen (in 2008 nauwelijks 10% van de investeringen). Ook

de resultaten van de enkele publiek-private samenwerkingen waren niet eenduidig

positief. De noden zijn echter zo nijpend dat de meeste experts menen dat de

overheden in de nabije toekomst ook een beroep zullen doen op de privsector.

* Dit rapport van ruim 200 paginas met een analyse van de verschillende clean-

tech- opportuniteiten in China kan, na registratie, gratis worden gedownload via

www.china-greentech.com.

De Chinese overheden zien devergroening van de economie

als een middel om socialevrede te behouden

Philippe Snel (Advocatenbureau

De Wolf & Partners)


6/10


7/10


met deze evolutie, maar anderzijds moeten we ook niet ver-

bergen dat buitenlandse bedrijven een aparte behandeling te

beurt valt, beklemtoont Philippe Snel, die moet glimlachen

wanneer we de illusie van een level

playing field aanhalen. Net als in an-

dere landen bestaat de nationale trend

om eerder nationaal aan te kopen, via

verkapte protectionistische maatrege-

len. Het goede nieuws is echter dat wie

in China zelf produceert al snel als

een Chinees bedrijf wordt gezien. Op

de markt van de cleantech, die bijna

uitsluitend afhangt van de publieke

sector of van de overheidsbedrijven,

is het belang om ter plaatse te pro-

duceren nog vanzelfsprekender dan

voor andere sectoren die zich directertot de eindconsument richten. De

culturele of technische hindernissen

zijn volgens mij niet groter dan in een

land als Brazili. Het grootste risico

voor China is het onderschatten van

de investeringen die nodig zijn om er

aanwezig te zijn.

Opwaartse spiraalUiteraard openen niet alle deuren even gemakke-

lijk je hebt pas na jaren een 'guanxi', een netwerk

gebaseerd op aanbevelingen en vertrouwen maar

ecotechbedrijven hebben het voordeel dat ze kunnen

rekenen op een grotere openheid vanwege de Chinese

overheid ingevolge de enorme behoeften door deze

groene revolutie. Zodra je je professionalisme hebt

kunnen aantonen en het vertrouwen hebt gewonnen,

word je meegezogen in een opwaartse spiraal, be-

klemtoont Nicolas Godelet, een architect en planoloog die in

Beijing zijn eigen bureau opende. Deze dertiger kreeg al de

kans om mee te werken aan prestigieuze projecten zoals het

operagebouw en de Franse ambassade in Beijng, dankzij zijn

aandacht voor eco-efficintie en duurzame materialen. Als pla-

noloog ontwierp hij de onthaalruimten voor bezoekers aan de

oude omwalde stad Pingyao die door de Unesco werd uitge-

roepen tot werelderfgoed. Met uitzondering van enkele bui-

tenlandse multinationals die duurzaam bouwen om te tonenin welke mate ze milieubewustzijn belangrijk vinden (Pepsi,

Sidel-Tetrapac, Veolia Water,), zijn al zijn klanten direct of

indirect gelinkt met de overheid. Investeringen om duurza-

mer te bouwen steunen steeds op publieke promotoren. In te-

genstelling tot bij ons zijn er geen rechtstreekse subsidies voor

gezinnen of bedrijven. Het voordeel is dat grote beslissingen

bijvoorbeeld belangrijke stadskernvernieuwingen snel wor-

den genomen. Alles gebeurt op grote schaal. Volgens hem is er

op het vlak van eco-efficintie nog enorm veel vooruitgang mo-

gelijk. Er is een begin van interesse voor de energieprestaties

van gebouwen, maar globaal is het bijvoorbeeld voor isolatie

nog maar pover gesteld.

Het is fout te denken datde Chinezen noodzakelijk

producten van minder goedekwaliteit maken Geert Palmers (3E)

INTELLECTUAL PROPERTY

Een heikel punt in China blijft de Intellectual Property (IP). China heeft niet zon beste

reputatie op dat vlak. Het land heeft immers de twijfelachtige eer de grootste bron

van namaakproducten te zijn. Ook dat is een gegeven waar men als buitenlandse

investeerder maar beter rekening mee houdt, waarschuwt Debin Mao (VITO, zie pag.

20), die er wel meteen aan toevoegt dat er zich duidelijk een positieve ontwikkeling

aftekent: Een illustratie daarvan is dat er meer en meer geschillen inzake IP opduiken

tussen Chinese bedrijven onderling, wat erop wijst dat men in de Chinese bedrijfs-

wereld het belang daarvan inziet. Maar hoe dan ook raad ik Belgische bedrijven die

zaken willen doen in China, aan om op hun hoede te zijn en zich inzake patentering

en aanverwante aspecten, grondig juridisch te laten adviseren.


8/10


9/10


- duurzaam bouwen: We weten dat de Belg een baksteen in de

maag heeft. Heel wat Belgische bouwbedrijven of leveranciers

van vernieuwende materialen beschikken over de knowhow om in

te spelen op de enorme behoeften in China, waar de overheid nog

maar recent aandacht heeft voor het concept van duur-

zaam bouwen. Eco-efficintie moet een lager energie-

verbruik mogelijk maken. Er zijn niet alleen kansen op

het vlak van technieken, processen en materialen, maar

ook vroeger in de keten, in de stedenbouwkundige fase

of bij het ontwerp van eco-efficinte architecturale com-

plexen. Planoloog Nicolas Godelet heeft vastgesteld dat

de Chinezen op zoek zijn naar strategien voor het ontwerp en

de inrichting van hun steden. Denk daarbij aan wegen, stedelijke

weefsels, waterbedeling en rioleringssystemen, elektriciteitsdis-

tributie, openbare verlichting, groene ruimten, enz. Vooral onze

specialisten op het vlak van waterzuivering kunnen een mooie rol

spelen bij grote projecten rond stadsvernieuwing of -uitbreiding.

- hernieuwbare energie: Eerder dan op het vlak van de eigenlijke

productie van windturbines of zonnepanelen (domeinen waarin

de Chinezen snel hun achterstand inlopen) kunnen Belgen een

toegevoegde waarde bieden op het vlak van de integratie van deze

technologien in het elektriciteitsnet. Het ontbreekt de Chine-

zen voor de productie van hun wind- en zonneparken ook aan

controletools waarmee ze de stromen en de aansluitingen beter

kunnen beheren. Dat geldt nog meer voor de windproductie op

zee, waarvan men verwacht dat deze de volgende jaren een hoge

vlucht zal nemen en waarvoor een aantal Belgische bedrijven on-

dertussen over heel wat ervaring beschikt dankzij projecten op

de Noordzee.

- groene voertuigen: De Chinese regering gelooft in elektrischevoertuigen als middel om de vervuiling in de megalopolen te

verminderen en om het mobiliteitsbeleid een nieuwe richting

te laten inslaan. Net als bij ons vergt de invoering van elektri-

sche voertuigen heel wat nieuwe infrastructuur, en dat vraagt

De drie waarnemers in China Geert Palmers (CEO van

3E), Philippe Snel (Partner bij Dewolf & Partners) en ar-

chitect en planoloog Nicolas Godelet beschrijven de vol-

gens hen meest interessante segmenten van de ecotech.

Aantrekkelijke marktenvoor de Belgen

TEKST OLIVIER FABES

Windproductie op zee zal

een hoge vlucht nemen.Belgische bedrijven beschikkenop dat vlak over heel wat

ervaring.


10/10

27

tijd. Maar in tegenstelling tot in de westerse landen zou China

in eerste instantie kunnen kiezen voor kleine en minder snelle

elektrische voertuigen want door de verkeerscongestie haalt men

hoe dan ook niet meer dan 50 kilometer per uur.

- industrile processen: Het betreft hier ongetwijfeld een tot nog

toe minder ontgonnen terrein. Nu ontbreekt het de Chinese in-

dustrie globaal aan efficintie, omdat arbeid er goedkoop is. Door

de (sterke) stijging van de loonkosten in de meest ontwikkelde

regios zijn Chinese industrilen op zoek naar expertise om hun

productiviteit te verbeteren, zowel door de invoering van proces-

sen die minder energie vergen, het gebruik van performantere

machines als de valorisatie van bepaalde types van afval.

- Nieuw Platteland: Na zich eerst hoofdzakelijk te hebben toe-

gelegd op groene investeringen in de grote steden - Shanghai

2010 was een soort mondiale vitrine van de groene stad op zijnChinees lanceerden de Chinese overheden het project Nieuw

Platteland met het oog op een modernisering van de rurale ge-

meenschappen en om op die manier de exodus naar de grote ste-

den af te remmen. Het is tevens de bedoeling om het platteland,

door het inzetten van hernieuwbare energie, zelfvoorzienend te

maken. Deze beweging ten voordele van het platteland zal leiden

tot enorme behoeften op het vlak van weginfrastructuur, spoor-

wegen, scholen maar zal ook voor ecotechbedrijven enorme

kansen bieden.

Het is de bedoeling om hetplatteland, door het inzettenvan hernieuwbare energie,zelfvoorzienend te maken

Ecobusiness in China

Cleantech in China : wegblijven is geen optie meer, forward, oktober 2011

Documents

Transcript of Cleantech in China : wegblijven is geen optie meer, forward, oktober 2011