Christiaan Triebert, Kuifje - Villamedia · 2017. 6. 6. · Christiaan Triebert Als lid van het...

Digitale kiosk of uitgever?Dat is dé vraag, drie jaar na de start van Blendle

VILL

AM

ED

IA M

AG

AZ

INE

OV

ER

JOU

RN

ALIS

TIE

K ju

ni 2

017

jaa

rga

ng

9 n

r. 5

Christiaan Triebert, een digitale Kuifje

Het nieuwe filmenGa geen televisie’tje spelen: 18 belangrijke need-to-knows

Kijk ook eens achter de relLessen voor de Pers van theoloog Rikko Voorberg

VILLAMEDIAMAGAZINE OVER JOURNALISTIEKjuni 2017

Villamedia is ook te lezen op

BLENDLE, ELINEA, ARTIKELGEMIST,

EN VILLAMEDIA.NL*

*GRATIS VOOR ABONNEES

EN NVJ-LEDEN

colofon 3 juni 2017

RedactieDolf Rogmans, hoofdredacteur Marjolein Slats, eindredacteur

Linda Nab, redacteur Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteurAnneke de Bruin, vormgever

Marc Willemsen, webontwikkelaarRaymond Bruijns, stagiair

PostadresPostbus 75997, 1070 az Amsterdam

Bezoekadres Johannes Vermeerstraat 22

1071 dr AmsterdamT 020-30 39 750

[email protected] www.villamedia.nl

OntwerpJaap Biemans

Aan nummer 5 werkten meeTheo Audenaerd, Frits Baarda, Gijs

Blijdenstein, Chris de Bode, Peter Brusse, Jolan Douwes, Truus van Gog, Frank

Groeliken, Chris van der Heijden, Stan Hulsen, Leendert Jansen, Nick Kivits,

Sander Koning/ANP/Kippa, Mark Koster, Raymond Krul, Peter de Krom, Jerry

Lampen/ANP, Robin van Lonkhuijsen/ANP, Hans Jaap Melissen, Frans Oremus, Maaike Putman, Margo Smit, Andrea van Steensel, Marco de Swart/ANP, TRIK, Dirk-Jan Visser, Berend Vonk, Duco de Vries, Derk Walters

Beeld coverRink Hof

SamenwerkingANP/KIPPA en Hollandse Hoogte

Volgend nummerVillamedia nr. 6 verschijnt over vijf weken

op vrijdag 7 juli. Deadline advertenties maandag 26 juni

AdvertentiesKaren Bais

T 020-30 39 [email protected]

Abonnementen Jaarabonnement € 155,00 Introductietarief € 99,00

Studenten tot 27 jaar € 65,00Losse nrs € 12,95 inclusief portiPrijswijzigingen voorbehouden

Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen acht weken voor afloop van de abonnementsperiode

in ons bezit te zijn

Blad niet ontvangenNVJ leden: Ledenadministratie,

Postbus 75997, 1070 az AmsterdamT 020-30 39 710 • F 020-66 24 901

[email protected] www.nvj.nl

Abonnees: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 aa Uitgeest

T 0900-ABOLAND/0900-226 52 63 (€ 0,10 per minuut) • F 0251-31 04 05

www.aboland.nl/blad/villamedia

UitgeverUitgeverij Villamedia BV

Bank 66.68.29.292 • KvK [email protected]

Druk Senefelder Misset

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meent u desalniettemin

rechten te kunnen doen gelden, dan kunt u zich bij ons melden.

BlendleDe journalistiek vernieuwt zich in hoog tempo. Over de noodzaak heerst consensus. De traditionele manieren om het publiek te bereiken en te laten betalen brokkelen af. Over het tempo valt nog te discussiëren, over de richting niet. Die veranderingen hebben een prijs. Dat geldt bijvoorbeeld voor de bestaande arbeidsverhoudingen. Minder mensen in vaste dienst, meer freelancers; meer macht bij de opdrachtgevers en minder macht bij de opdrachtnemers. Met slechte tarieven en omstandigheden tot gevolg.De NVJ vraagt in een witboek over de journalistiek aandacht voor de verschuivende machtsverhoudingen op de arbeidsmarkt. Niet om terug te keren naar een oude situatie. Wel om een nieuw bewustzijn te creëren. Het is niet meer vanzelfsprekend dat je fatsoenlijk betaald krijgt voor goed werk.Op de inhoud is experimenteren noodzakelijk. Nieuwe technieken en platformen vragen om nieuwe vertelvormen. Waarbij de aanpak die vandaag succesvol is, morgen al weer achterhaald kan zijn. Het verhaal in dit nummer over verticaal filmen (pagina 32) onderstreept dat mooi. Een jaar of wat geleden nog een taboe. Nu door de mobiele telefoon en de eisen van Instagram en SnapChat ineens een goed idee.Uitgevers beginnen op het gebied van verdienmodellen gelukkig ook vooruitgang te boeken. Bijvoorbeeld met behulp van Blendle. Die profileren zich misschien wat hoogdravend als redders van de journalistiek. Net als bij alle experimenten ontstaat er meteen discussie (pagina 8). Is Blendle succesvol, moeten uitgevers het niet zelf doen en nemen ze hun rol over? Op zich terechte vragen. Ik heb vooral bewondering voor de experimenteerdrift van Blendle. Hoe ze ‘jongeren’ tot 50 jaar weer laten betalen voor journalistiek. Ze zetten ook journalisten aan tot innoveren. Al snel zal blijken welke vertelvormen wel en niet worden gewaardeerd door de betalende klanten. Blendle innoveert en jaagt de rest op. Dat laatste is net zo belangrijk als het eerste. Blendle is niet dé redder de journalistiek, maar wel een van de redders.Dolf Rogmans

rogmans

mailto:[email protected]

http://www.villamedia.nl



http://www.nvj.nl

http://www.aboland.nl/blad/villamedia


4 www.villamedia.nl

24 Het nieuwe filmen... en kijken. 18 tips

28 Hans Jaap Melissen: 360 video, een

wens uitgekomen, maar nu?

32 Experimenteren met verticaal filmen:

‘De schermen in ons leven veranderen’

34‘Naar onze vlogs kijken vooral jongeren tussen de 15 en 25 jaar’Het is een manier om andere doelgroepen te bereiken, merkten de parlementair verslaggevers van de NOS, Vincent Rietbergen, Xander van der Wulp en Joost Vullings. Sinds enige tijd vloggen ze wekelijks vanaf het Binnenhof via hun #Formatievlog. Het meest trots zijn ze op het gebruik van hun video’s op een middelbare school tijdens de les maatschappijleer.

12Christiaan TriebertAls lid van het

onderzoekscol-

lectief Bellingcat is

hij een zendeling

voor ‘open source

investigation’.

8Blendle, drie jaar laterDe vraag of het

bedrijf een digitale

kiosk of uitgever

is, wordt steeds

prangender.

18Foto DNAMarco de Swart

was bij de wed-

strijd Feyenoord-

Heracles: ‘Toen

kwam het laatste

fluitsignaal. Hup

daar ging hij, de

hoogte in. Met vlag

en al.’

11 Mediamaand

20 Mediabeleid: Aan adviezen

geen gebrek

inhoud DE MAAND DOSSIER HET NIEUWE FILMEN


juni 2017 5

Dit katern verschijnt onder redactie van de NVJ

74 Solliciteren naar mijn eigen baan?

76 Een dreigend klimaat

81 NVJ Academy

81 NVJ Events

83 Column Yvonne Berkeljon

78Witboek overhandigdJournalisten en vertegenwoordi-

gers van de NVJ en NVF reikten op

23 mei het witboek Journalistiek

heeft een prijs uit aan werkgevers

en Kamerleden.

75Marjan EnzlinLiefde.

82Aan het woordKim Deen: ‘In

korte tijd veel

veranderd’

62Lessen voor de pers Rikko Voorberg,

theoloog en

oprichter van de

PopUpKerk: ‘Kijk

ook eens achter

de rel’.

60 MultimediaEen nieuwe digi-

tale spiegelreflex-

camera, de a9.

68De scheppingDerk Walters en

Dirk Jan Visser over

hun webdocumen-

taire The Holy Road.

58 Essay Margo Smit: Ombudswerk is

‘work in progress’

69 Recensies

41 De coach: Jolan Douwes geeft advies

43 In memoriam Mustapha Oukbih

44 Portfolio Andrea van Steensel

54 Koster & Vrienden bij boekpresentatie

38Peter Brusse schreef boek over zijn vader

‘Zocht ik naar de

vader die ik gemist

had? En leek ik op

hem?’

56Eigen BaasFreelancer Sandra

Schols droomt

van een baan bij

Harper’s Bazaar of

Vogue.

DE MENSEN DE MENINGEN DE NVJ

• Lees alle artikelen uit Villamedia magazine tot zes jaar terug

• Geef artikelen - ook uit de recente nummers - cadeau aan je volgers op social media

• Discussieer mee en reageer op artikelen

• Vind werk via: Vacatures Opdrachten CV databank

• Maak gratis gebruik van het Prikbord

Lezer van Villamedia? Maak dan gratis een profiel aan en...

Kijk voor meer informatie op https://www.villamedia.nl/mijnprofiel

Laat in je portfolio op Villamedia zien waar je trots op bentTIP

Binnen 10 seconden heb je je aangemeld

https://www.villamedia.nl/mijnprofiel

juni 2017 7 de maand / dossier / de mensen / de meningen / de nvj

BE

EL

D: M

AR

CO

DE

SW

AR

T/A

NP

Blendle, digitale kiosk of uitgever? 8 Mediamaand 11 Interview Christiaan Triebert, lid van onderzoekscollectief Bellingcat 12 Foto DNA: De rolstoelman van Feyenoord 18

Mediabeleid: Aan adviezen aan geen gebrek 20

de maand

actueel 8 www.villamedia.nl

Marten Blankesteijn (l) en Alexander Klöpping, drie jaar geleden, bij de officiële lancering van Blendle op 28 april 2014.



‘Wanneer je als krant heel veel verkoopt op Blendle, krab je je al gauw achter de oren en denk je: waarom zou ik het niet zelf doen?’

Marten Blankesteijn en Alexander Klöpping begonnen drie jaar geleden met hun digitale kiosk, die een navigatie en vormgeving biedt om de vingers bij af te likken. Lange tijd ging het cres-cendo bij Blendle. Na een aanvanke-lijke aarzeling stonden uitgevers in de rij om mee te doen en concur-renten als eLinea en Myjour vielen bij bosjes; Paper (de Persgroep) werd zelfs overgedaan aan Blendle. Ze legden het af tegen het gelikte concept en konden niet op tegen de massale media-aandacht die Klöpping en Blankesteijn ten deel viel, steevast geïntroduceerd als ‘de redders van de journalistiek’.Het plotse vertrek van NRC Han-delsblad uit Blendle, afgelopen voorjaar – omdat hoofdredacteur Peter Vandermeersch zei te vrezen dat Blendle ‘op middellange termijn niet goed is voor de journalistiek’ – toont dat succes ook een keerzijde heeft. Wat Vandermeersch betreft ging het fout op het moment dat Blendle Premium in de markt zette (voor € 9,99 per maand vrijelijk grasduinen in het aanbod van alle 120 titels) en zich daarmee op het

pad van de uitgever begaf. Ook top-man Christian van Thillo (de Pers-groep) uitte recent in Adformatie dreigende woorden als Blendle voor uitgever blijft spelen: ‘Wij vinden het een mooi distributieplatform voor de journalistiek, maar daar moet het ook stoppen.’ Van Thillo beziet Blendle als concurrent voor zijn eigen Topics, waarbij abonnees op een Persgroep-krant toegang krijgt tot 15.000 artikelen per week.

Bij Blendle zelf vertrokken recent bedenker en mede-oprichter Blankesteijn – om onder meer de Volkskrant te gaan adviseren over digitaal beleid – en kort daarna

‘redactiebaas’ Ties Joosten. Oei, wat is er aan de hand?Niet zoveel, zegt Joosten. Zelf heeft hij zin in ‘andere projecten’, maar

met Blendle gaat het ‘hartstikke goed’. Het vertrek van NRC noemt hij een ‘vervelend incident’, maar hij wijst erop dat Blendle recent ook twee nieuwe investeerders aantrok.

‘Natuurlijk gaan er ook dingen fout. Er werken meer dan honderd men-sen, twee jaar geleden waren dat er twintig.’Blankesteijn vertrok – maar blijft aandeelhouder – omdat hij binnen-kort vader wordt en daar tijd voor vrij wil maken. En sinds kort adviseert hij dus de Volkskrant. Is dat niet wat vreemd, in het licht van Van Thillo’s’ uitspraken? Nee, whats’appt Blankesteijn. ‘Van Thillo heeft Paper aan Blendle verkocht, dat is Blendle Premium geworden, dus dat is prima. Ik adviseer (de Volkskrant, red.) ook niet over dat soort dingen, ik help gewoon een beetje met de nieuwe site en apps.’ Meer wil hij niet kwijt: ‘Ik heb nooit graag in de aandacht gestaan, dus dat hou ik graag zo’.

Piet Bakker, lector cross mediale kwaliteitsjournalistiek aan de Hogeschool Utrecht vermoedt dat Blendle aan zijn eigen succes ten onder gaat. ‘In het begin was er veel argwaan om mee te doen. Maar toen er een paar uitgevers over de brug waren deed iedereen mee. Het omgekeerde kan ook gebeuren. Als na NRC nog een medium vertrekt kan het snel gaan. Want ja, wanneer je als krant heel veel verkoopt op Blendle, krab je je al gauw achter de oren en denk je: waarom zou ik het niet zelf doen?’

BLENDLE BESTAAT NU RUIM DRIE JAAR. DE VRAAG OF HET BEDRIJF EEN DIGITALE KIOSK OF UITGEVER IS, WORDT STEEDS PRANGENDER, EN BEPAALT MOGELIJK DE TOEKOMST. HET DILEMMA LEGGEN WE VOOR AAN COLLEGA’S EN BETROKKENEN.tekst FRANS OREMUS beeld ROBIN VAN LONKHUIJSEN/ANP

Kiosk of uitgever?

actueel 10 www.villamedia.nl

Een belangrijke factor is ook dat kranten steeds meer digitale lezers krijgen via sociale media. Met name via Facebook en Twitter wordt veel krantenkopij geconsumeerd. Vol-gens Bakker maakt iedere kranten-uitgever elk half jaar de balans op en beslist of hij doorgaat met Blendle. Daarin worden de printoplage en het aantal digitale abonnementen betrokken.Voor vakbladen en kleine opinie-bladen als Vrij Nederland is Blendle overigens wel heel aantrekkelijk. Die liggen in de digitale kiosk in-eens naast de kranten. Een vernoe-ming van een artikel in de Blendle-nieuwsbrief kan zomaar duizenden clicks opleveren. Voor kleine titels zijn dat substantiële getallen en dito inkomsten, al moet dat laatste met een korreltje zout worden genomen.

‘Lezers kunnen na consumptie van een artikel altijd hun geld terug-vragen. Het is een goed bewaard geheim dat het aantal lezers dat dit ook werkelijk doet bij sommige titels oploopt tot wel 30 procent.’Blendle heeft zich volgens Bakker in eigen voet geschoten door begin dit jaar met Premium te komen, dat Klöpping zelf als ‘het Netflix voor de journalistiek’ betitelde. Bakker:

‘Hiermee begeeft Blendle zich defini-tief op het pad van uitgever in plaats van distributeur. Dat vinden andere uitgevers niet leuk.’

Alexander Klöpping zegt vooral moeite te hebben met de analyse van Bakker, als zouden uitgevers zich achter de oren krabben wan-neer ze succesvol zijn op Blendle.

‘Wij genereren extra inkomsten door mensen binnen te halen die eerst niet betaalden voor de krant en dat via Blendle wel doen. Dat zijn nieuwe lezers die de kranten nu niet bereiken.’ Daarnaast wijst hij erop dat Premium is ontstaan na de overname van Paper, waarbij de Persgroep Blendle juist aanspoorde om er meer uitgevers bij te betrek-

dat ze overgaan tot maatschappelijk verantwoord ondernemen.’

Jan-Jaap-Heij - eigenaar van Re-porters Online, dat ook op Blendle publiceert – vindt het niet de taak van Blendle om freelancers te laten delen in de inkomsten. ‘Je zou die verantwoordelijkheid met evenveel recht bij de uitgevers kunnen leggen, die 70 procent aan distributie via Blendle overhouden (30 procent houdt Blendle zelf, red.).Of Blendle kiosk dan wel uitgever is lijkt volgens Heij op het eerste oog inderdaad een dilemma. Maar als Blendle zich tot uitgever transfor-meert hoeft dat volgens hem geen probleem te zijn. ‘Kijk naar de muziek- en filmindustrie: Warner Bros, Universal Pictures, alle grote filmproducenten hebben gepro-beerd eigen distributiekanalen op te zetten. Dat is niet gelukt, maar een nieuwe speler als Netflix wel. Hetzelfde geldt voor Spotify, dat be-drijven als Sony het nakijken gaf. De kracht van Spotify en Netflix zit net als bij Blendle in het vrij complete aanbod – en ze hebben de data en de kennis die nodig zijn om te weten wat gaat scoren.’Het dilemma kun je volgens Heij oplossen door de grote uitgevers aandelen te geven. Dat heeft Blendle ook gedaan. In 2014 investeerde The New York Times en de Duitse uitgever Axel Springer in het bedrijf en kregen daarvoor in ruil ieder 23 procent van de aandelen. En ook Nikkei en INKEF Capital, die recent een onbekend bedrag in Blendle investeerden, kregen een belang in ruil. Heij: ‘Hierdoor kun je met je belangrijkste partners afstemmen wat je wel en niet gaat doen. En ze delen in de winst.’Volgens Heij gaat het goed met Blendle. ‘De omzet van Reporters Online is in de drie jaar dat we op Blendle publiceren ieder jaar ver-dubbeld. Volgens mij geldt dat ook voor veel andere titels.’

ken. ‘De bedoeling is zo een sterk consortium van uitgevers te bouwen dat geld verdient aan journalis-tiek. Want de echte vijanden zijn Facebook en Twitter, die kopij gratis weggeven.’

Brenno de Winter, onderzoeks-journalist en voormalig voorzitter van NVJ Zelfstandigen is, net als Vandermeersch, kritisch over de claim van Klöpping c.s. dat Blendle de redder van de journalistiek zou zijn. Hij noemt Blendle een ‘uitgever oude stijl, vermomd als techbedrijf’. Het bedrijf zou volgens hem meer visie moeten tonen en morele ver-antwoordelijkheid moeten nemen bij de bezoldiging van freelancers.

‘Als je de journalistiek écht wilt redden, dan zou een deel van het geld dat Blendle opbrengt ook bij journalisten terecht moeten komen. Maar dat gebeurt niet. Terwijl onderzoeksjournalistiek voor een freelancer volstrekt onhaalbaar is geworden. Blendle zou zich leider kunnen tonen, zoals een modern bedrijf als Tesla milieuvriendelijk initiatieven stimuleert. In plaats daarvan evolueert Blendle tot een soort Über van de journalistiek, die uitgevers naar de troon steekt.’Blendle vermijdt volgens De Winter de discussie over eerlijke betaling van freelancers, zo merkte hij als voorzitter van NVJ Zelf standigen, en verschuilt zich achter het argu-ment dat het bedrijf niet weet wie wat heeft geschreven. ‘Maar het werken met big data houdt nu juist in dat je een structuur aanbrengt in ruwe data. Kom op: Blendle is geen startup meer. Het wordt tijd

‘De om-zet van Reporters Online is in de drie jaar dat we op Blendle publiceren ieder jaar verdub-beld’

Is Blendle een kiosk of uitgever? Discussieer mee op villamedia.nl


We praten graag over onszelf. Het belangrijkste

media nieuws in quotes

juni 2017 11 mediamaand

‘Collega’s bestellen champagne

met hoofdredacteur #hmc op zijspoor.

Afvloeiingsregeling ongetwijfeld in de maak.

Kost concern weer geld’

Margot Klompmaker over vertrek Arjan Paans, @MargotKlompHD

op Twitter

‘Geen incident of formaliteit, maar

een bewuste campagne tegen

de vrije pers. Wat een grove

schande’Olaf Koens in reactie op het

niet verlengen van het visum van Derk Walters,

correspondent NRC in Israel,

@obk op Twitter

‘Mensen die mij fascist, nazi,

Lucky Luke, racist en wat dies meer zij willen

blijven noemen. Vooral doen!

@wierdduk, op Twitter

‘@FTM_nl mag nog steeds

niet komen bij het “persgesprek” van Keizer. Gelukkig ben ik freelance.

Welk medium huurt mij een uurtje?’

@kimvankeken, op Twitter

‘Beste Mattie, beste Wietze,

er ís leven na een radio-duo. Echt waar!

#magicfriendsSjors Fröhlich @SjorsFbnr

reageert op Twitter

‘Dus @jellebc heeft zichzelf bij

#DWDD uitgenodigd om Chriet Titulaer

tien minuten belachelijk

te maken’Domien Verschuren,

@Domien op Twitter

‘Hysterische hypocrisie’GeenStijl-redacteur Bart Nijman reageert op de oproep om geen

advertenties meer op het platform te plaatsen

BEELD: SANDER KONING/ANP/KIPPA

Een digitale

Kuifje

Volgens Christiaan Triebert (26) liggen de grote nieuwsverhalen op straat voor het grijpen. De digitale

straat wel te verstaan. Als lid van het internationale onderzoekscollectief Bellingcat is hij een zendeling voor open source investigation. ‘Iedereen met een

internetverbinding kan het.’tekst LINDA NAB beeld TRIK

interview 14 www.villamedia.nl

Het is geen magie, is het mantra dat de Christiaan Triebert graag mag herhalen. Sterker nog: het recept is dodelijk simpel: iets uit willen zoeken en je daar vervolgens in vastbijten. Triebert won afgelopen maand de European Press Prize Innovation Award, een prestigieuze Europese persprijs, voor zijn reconstructie van de mislukte coup tegen de Turkse president Erdogan, in juli vorig jaar. Acht dagen lang zat hij onafgebroken in sportbroek achter zijn laptop in zijn studentenkamer in Kuala Lumpur, waar hij op dat moment was om zijn studie af te ronden, om elk detail van een uitgelekte Whats App-conversatie van de coupplegers uit te pluizen. Hij kwam alleen van zijn stoel om af en toe een rondje hard te lopen. Hij wist het verloop van de vergeefse machtsgreep minutieus op te tekenen voor het internationale onderzoekscollectief Bellingcat, waar hij deel van uitmaakt. Hij had er geen

‘leaks’ voor nodig, hoefde er niemand voor te hacken. De informatie lag gewoon ‘op de digitale straat’. Een sterk staaltje open source investigation, ofwel: open bronnen onderzoek. Bellingcat, in 2014 opgericht door de Britse blogger Eliot Higgins en bekend van berichtgeving over conflicthaarden als Syrië en Oekraïne, en hun onder-zoek naar de toedracht van de MH17-ramp, is er groot mee geworden. ‘Het is echt geen magie’, zegt Triebert nog maar eens een keer. ‘Iedereen met een internetver-binding kan het doen. Daar ben ik heilig van overtuigd.’

Als het zo simpel is, waarom kwam de reconstructie van

de Turkse staatsgreep dan vanuit een studenten kamer,

en niet van een grote mediaredactie?

‘Je moet natuurlijk een bepaalde handigheid hebben in online digitaal onderzoeken. Dat is iets wat je gaande-weg kunt leren. Zelf ben ik, 26, opgegroeid in het inter-nettijdperk. Ik weet van jongs af aan hoe ik daarmee om moet gaan. Maar het belangrijkste is je nieuwsgierig-heid, uit interesse dingen willen onderzoeken. Ik kom zoveel tegen op internet – een filmpje op Twitter, een ooggetuige verslag in een artikel, een bewering in een facebook-groep – waarvan ik denk: waar is dit, wie is dit, wanneer was dit? De verhalen liggen voor het oprapen. Echt. Gewoon recht voor je op de digitale straat. Na-mens Bellingcat geven we trainingen bij grote nieuws-organisaties als de BBC, ZDF, VRT noem maar op. Omdat

we willen uitdragen dat er online zoveel informatie is waar je wat mee kunt.’

Dat is tegelijkertijd het lastige. Je hebt wel eens ge-

zegd: we zoeken niet naar een speld in een hooiberg,

maar naar spelden in hooibergen. Waar begin je?

‘Vaak is het reactionair wat ik doe. Er gebeurt iets, er komt informatie naar buiten, en ik ga kijken wat ik kan verifiëren en wat niet. Hoeveel details kan ik oprakelen? Maar het klopt, er komt heel veel op je af. Er zijn bizar veel incidenten. Dus je moet keuzes maken in wat je gaat onderzoeken. Het gevaar is ook dat je alleen gaat focussen op wat er op je af komt en niet op wat níet op je af komt. Veel Syrië, Irak, Oekraïne. Veel minder Jemen, Myanmar of de Centraal Afrikaanse Republiek. In die gebieden is internet veel minder wijd verspreid en wordt dus ook minder gebruik gemaakt van sociale media.’

Hoe zorg je ervoor dat je toch vindt wat niet als vanzelf

bij je terecht komt?

‘Door kanalen te volgen die aansluiten bij mijn interesse-gebieden. Ik ben nogal breed georiënteerd en verzamel alles wat ik kan vinden over verschillende conflictge-bieden. Ik volg propaganda-kanalen van terroristische organisaties, oppositiegroepen. Telegram staat daar vol mee. Maar ook YouTube, Twitter en Facebook.’Triebert veert op en gaat op het puntje van zijn stoel zit-ten. Hij opent zijn Telegram account op zijn telefoon en scrolt door een lange lijst groepen. Vaak in het Arabisch. Soms in het Russisch. ‘Hier, deze’, zegt hij. ‘Een aan Al Qaida gelieerde organisatie die voor diensten als elek-triciteit en internet zorgt in het rebellengebied in Syrië. Komt elke dag met updates. Je gelooft het niet. “Onze mannen zijn hier vandaag even een elektriciteitsmast aan het repareren.”’ Triebert kijkt even op en veront-schuldigt zich dat hij zoveel praat. ‘Maar hier word ik echt enthousiast van. Als ik wakker word, is het eerste wat ik doe door al die kanalen scrollen om te kijken of er iets interessants tussen zit. De spelden in de hooiberg.’ Je zou het de methode van een digitale Kuifje kunnen noemen, zegt Triebert. ‘Kuifje is natuurlijk een hele romantische voorstelling van een journalist. Hij koopt een bootmaquette op de markt, z’n hond stoot er tegen-aan, er valt een briefje en hij denkt: wauw dit moet ik onderzoeken. Zo is het ook op het internet. Ik denk heel vaak: wat ís dit nou? Als ik iets onderzoek is het negen van de tien keer een doodlopend eind, misschien nog wel vaker. Maar geen resultaat zegt soms ook iets.’

De gemiddelde journalist kan zich niet veroorloven

negen van de tien verhalen op niets te laten uitlopen.

‘Ik zou willen dat daar soms wat meer ruimte voor was. Ik ben me ervan bewust dat ik bij Bellingcat het enorme



privilege heb dat niemand me vraagt wat ik met mijn tijd doe.’

Je werkt sinds 2015 voor Bellingcat. Hoe ben je ermee

in aanraking gekomen?

‘Ik was altijd al bezig conflicten te volgen via sociale media. Eerst deed ik dat gewoon voor mezelf en mijn studie Internationale Betrekkingen. Later ging ik steeds meer publiceren op Twitter. Kleine digitale onderzoek-jes. Exacte locaties vinden van bombardementen, een bron van een YouTube-video onthullen. Eliot Higgins had rond die tijd zijn Brown Moses-blog. Hij volgde allerlei YouTube-kanalen, en traceerde zo wapens die van Kroatië naar Syrië werden gesmokkeld. Dat vond ik fascinerend. Toen hij in 2014 Bellingcat oprichtte heb ik meteen gedoneerd aan zijn crowdfunding campagne. Later nodigde Eliot me via Twitter uit om lid te worden van het collectief.’

Waarom was je hem opgevallen, denk je?

‘Ik focuste toen al veel op bombardementen in Syrië en Irak, Libië en Jemen. Ik kijk praktisch elke dag naar waar de bommen vallen. Als wordt beweerd dat er bur-gerslachtoffers zijn gevallen door internationale lucht-aanvallen, dan ga ik op zoek naar de exacte locaties. Dat doe ik nog steeds op vrijwillige basis voor Airwars, een organisatie die bombardementen monitort, opgezet door Chris Woods, een voormalig onderzoeksjournalist van BBC Panorama die veel heeft gepubliceerd over drone-warfare. Er is niemand anders die het bijhoudt. Als we monitoren, kunnen we legers verantwoordelijk houden voor wat ze doen. Ik ben blij als ik mijn steentje daar aan kan bijdragen.’

Doe je dat nog steeds elke dag?

‘Tot voor kort wel. Maar er zijn nu zoveel bombarde-menten dat ik het niet meer kon bijhouden. Ik zat er wekenlang tot diep in de nacht aan te werken. Moest ik om acht uur op, zat ik ’s nachts om half vijf nog naar coördinaten te zoeken. Dat lukte me niet meer, ik was kapot. Ik train nu andere mensen binnen dat team, zo-dat ze mijn rol een beetje kunnen overnemen.’

Eliot Higgins heeft wel eens gezegd dat hij voor Belling-

cat altijd zoekt naar medewerkers met een obsessief

trekje. Zelf volgt hij intensief zo’n duizend YouTube-

kanalen. Herken je daar iets in van jezelf?

Weifelend: ‘Eh, nee. Eliot heeft veel gegamed vroeger. World of Warcraft. Hij heeft de ene verslaving voor de andere ingeruild. Ik vind het moeilijk om te zeggen of het bij mij zoiets is. Ik hield wel van computerspelletjes vroeger. Call of Duty, Red Alert. Maar ik ben vooral veel de wereld in geweest. Heb veel gereisd.’

Maar acht dagen in dezelfde sportbroek een coup

reconstrueren, of half vijf ’s nachts bombardementen

verifiëren, dat vind je niet..

‘Ha! Dat wel. Als er iets speelt, verzamel ik alles wat ik kan vinden. Elk Twitter-bericht dat eraan refereert wil ik bekijken. Dan ga ik niet even iets anders doen tussen-door, want ik ben enorm bang om iets te missen. Stel dat er iets gedelete wordt als ik net even weg ben. Daarin ben ik soms misschien wat obsessief. Oké; misschien wel aardig obsessief.’

We spreken Triebert op Nederlandse bodem. Het is de laatste jaren een zeldzaamheid geworden. Vorige week zat hij nog in Beirut voor een bijeenkomst over factchec-ken. Vanmorgen kwam hij met de trein uit Brussel. Trie-bert leeft van conferentie naar conferentie. Standplaats laptop, zoals hij zelf zegt. En hij vindt het fantastisch. Al op de middelbare school deed hij niets liever dan met een backpack de wereld intrekken. Het liefst liftend, en het liefst naar oorden waar iets aan de hand was. In 2010, toen zijn meeste leeftijdsgenoten in Den Haag lafjes demonstreerden tegen de 1040-urennorm in het onderwijs, boekte hij met zijn vrienden het goedkoopste ticket dat hij kon vinden naar Iran. Met WizzAir van Eindhoven via Bulgarije en Istanbul naar Teheran. Want waar zeurden ze thuis toch over? In Iran demon-streerden mensen van zijn leeftijd over veel wezenlijker dingen – kon hij opmaken uit wat ze postten op Twit-ter en Facebook. ‘We wilden begrijpen wat zich daar afspeelde, wat de mensen daar dreef. De wijde wereld in. Er viel zoveel te ontdekken.’ Zijn moeder moet daar nu nog wel eens om lachen, zegt hij. ‘Vroeger was ik een aanhankelijk kind – ik was de jongste thuis. Als mijn moeder weg ging, moest ik altijd huilen en kon ik niet slapen tot ze terug was. Dan keek ik door de gordijnen tot ik haar fiets vanuit de verte aan zag komen. Dan was het weer goed.’ Niets deed toen vermoeden dat hij zo-veel jaar later uit zijn koffer zou leven. ‘Hoewel ik nu wel op zoek ben naar een appartement ergens, want geen vaste verblijfplaats hebben, is soms best vermoeiend.’

In Beiroet las ik.

‘Dat heb ik gezegd in Het Parool hè? Ik zat er voor een conferentie en het leek me een goede plek om wat langer

‘Als ik iets onderzoek is het negen van de tien keer een doodlopend eind, misschien nog wel vaker’

interview 16 www.villamedia.nl

‘Ik deel Eliot Higgins’ mening dat journalistiek vaak een echokamer is’

te blijven om mijn Arabisch te verbeteren. Ik heb een minor Arabisch gevolgd in Londen en Groningen. Het is een moeilijke taal. Libanon is niet het beste land om je Arabisch aan te scherpen, maar wel het meest interessante land om te wonen als ik ook wat freelance opdrachten wil doen met betrekking tot Syrië of Irak. Maar het internet is er ontzettend slecht. Echt: in Syrië is het nog sneller. Dat is voor mij een nog groter obstakel

dan voor een traditionele journalist, want ik ben ervan afhankelijk. Ik kon er bijna niks. Ik heb aan Istanbul gedacht, maar daar is de sfeer ook een beetje aan het omslaan. Lastig, ik ben echt op zoek.’

In Nederland schijnt het internet vrij goed te zijn.

‘Ha ha. Ik wil echt niet in Nederland wonen. Misschien ga ik wel naar Kiev, Oekraïne.’



Als Triebert na dit gesprek de tekst van het interview heeft gelezen mailt hij nog na: ‘Of Bogotá, ook mooi. Caïro, Egypte is ook een optie. Amman in Jordanië. En ik schrijf dit vanuit Praag en moet zeggen dat het hier ook ontzettend tof is.’

Bellingcat krijgt best wat weerstand te verduren, voor-

namelijk vanuit Rusland. Kun je nog wel overal gaan

wonen waar je wilt?

‘We krijgen wel beschuldigingen aan ons adres, ja. De ene dag word je geprezen omdat je de Amerikanen on-derzoekt. En als we met precies dezelfde methodiek iets publiceren over Rusland, dan ben je ineens CIA of MI6. Natuurlijk, het maakt je bewust dat het geen kattenpis is waar je mee bezig bent. Er zitten gevolgen aan wat je publiceert. Ik heb veel in de voormalige Sovjet Unie gereisd. Dat is echt fantastisch en ik zou graag nog eens door Rusland liften. Maar dan wordt er gezegd: kun je beter niet doen. Jouw vraag impliceert dat ook. Dat vind ik soms lastig. Misschien doe ik het nog eens, al wil ik de mensen die ik ontmoet niet in gevaar brengen.’

En jezelf?

‘Toen ik het stuk over de coup in Turkije publiceerde, waren er veel Erdogan aanhangers die zeiden: goed stuk. Maar toen ik publiceerde over militaire voertuigen die Turkije heeft verloren in Syrië, werd mijn naam aan-gegeven bij de Turkse politie. Dat is dan wel balen, net als de doodsbedreigingen. Maar ik denk niet dat ik snel gevaar zal lopen. Misschien ben ik daarin wat naïef.’

De doodsbedreigingen? Je zegt het even in een bijzin.

‘Oh die krijg ik heel veel. Via sociale media. Op een gege-ven moment raak je eraan gewend. Ik heb veel gelift als ik op reis was, en zo met ‘all walks of life’ in de auto ge-zeten. Met alcoholisten, salafisten, racisten, nazi’s. Als je langs de kant van de weg staat te wachten, dan maakt het niet uit of het een limousine is of een roestige Rus-sische Lada die stopt. Je bent blij dat iemand de moeite neemt om je op te pikken. En het enige wat je terug kan doen is met iemand praten. Vanuit die gedachte probeer ik eigenlijk altijd om een gesprek aan te gaan met ie-dereen die me bedreigt. Ik ben ervan overtuigd dat veel bedreigingen voortkomen uit onbegrip en emotie. Als ik uitleg wat ik doe, komt er vaak begrip en zeggen veel mensen: “Sorry, ik verwijder mijn tweet”.

Voor Bellingcat werkte je altijd op vrijwillige basis.

Inmiddels ben je afgestudeerd en moet je geld gaan

verdienen. Hoe ga je dat doen?

‘Toen ik afstudeerde heb ik tegen Eliot gezegd: “Ik moet op zoek naar een baan. Maar je weet wat ik het liefst zou doen.” Werken voor Bellingcat is mijn droom. Eliot

wist dat, en dus zijn we samen gaan kijken naar fondsen. Voor ons was het belangrijk dat het een fonds zou zijn dat ons totaal vrij laat in wat we doen. Ik word nu voor een jaar betaald uit een fonds van Google: het Digital News Initiatives fonds. Het is zeker geen modaal inko-men als je een master hebt gedaan. Dus ik combineer het nu met freelance werk, workshops en presentaties.’

Jouw stuk over de mislukte Turkse coup heeft werkelijk

overal gestaan, maar Bellingcat en jijzelf hebben er

geen cent aan verdiend. Wat gaat er mis?

‘We vinden het prima als naar onze artikelen wordt verwezen. Maar we hebben ook al vaak gezien dat hele stukken worden overgenomen zonder mijn naam of die van Bellingcat te noemen. Dat is natuurlijk belachelijk. We moeten echt op zoek naar een model waarmee we dat duurzaam kunnen maken. Want ondertussen is er geen een krant die mij acht dagen aan een stuk over Turkije laat werken zonder van tevoren te weten wat het resultaat is. We zijn wel bezig met een professionalise-ringsslag op dat gebied. Maar het punt is: het frustreert bijna niemand van ons. Je moet ons voorstellen als een groep nerds die daar niet heel erg mee bezig is. Mis-schien is dat ook wel meteen het probleem.’

De drijfveer voor Higgins is niet geld, maar het achter

de broek zitten van leugenachtige overheden én zijn

frustratie met de journalistiek. Er heerst een gebrek

aan diepgang en accuratesse, zei hij in een interview op

Reporters Online. Zie jij dat ook zo?

‘Hij heeft die frustratie meer dan ik. Ik heb veel geleerd van journalisten waar ik naar opkijk. En er gebeuren ontzettend veel goede dingen. Maar ik deel zijn mening dat journalistiek ook heel vaak een echokamer is. Neem bijvoorbeeld de 24/7 berichtgeving over de aanslag in Londen onlangs. Dan staat er een verslaggever op een brug urenlang dezelfde informatie te herhalen. Die tijd kan je beter besteden aan het uitzoeken of er een link bestaat met IS – of niet. Als je toch ál die open bronnen tot je beschikking hebt, waarom zou je die dan niet ge-bruiken? Dan denk ik: ga nou eens een stap verder.’

Christiaan

Triebert (Leeu-

warden, 1991)

maakt sinds

2014 deel uit

van het interna-

tionale onder-

zoekscollectief

Bellingcat.

Daarnaast werkt

hij als freelance

journalist en

fotograaf, met

een focus op

conflictgebie-

den. Hij deed

onder meer ver-

slag vanuit Irak

en Oekraïne. Hij

publiceert in

internationale

media, van The

Guardian tot As-

harq Al-Awsat.

In zijn vrije

tijd monitort

hij bombarde-

menten voor

Airwars. Trie-

bert studeerde

Internationale

Betrekkingen,

politieke filoso-

fie en Midden-

Oostenstudies

aan de Rijksuni-

versiteit Gronin-

gen. In oktober

vorig jaar stu-

deerde hij af op

Conflict Studies

aan King’s Col-

lege in Londen.

Vorige maand

won hij de

European Press

Prize voor zijn

reconstructie

van de mislukte

Turkse coup in

2016.

foto dna 18 www.villamedia.nl



Naar foto’s kijk je. Theo Audenaerd, beeldredacteur bij de Volkskrant, doet meer. Hij vertelt het verhaal achter een foto.

‘Van de wedstrijd zelf heb ik niets gezien. Terwijl ik wel pal onder zo’n reusachtig scherm op het Stadhuisplein stond. Mijn aandacht was helemaal gericht op de uitzinnige fans die de wedstrijd op het scherm volgden. Via hun gezichten en bewegin-gen wist ik wat er op het veld gebeurde. Pas na de match hoorde ik dat Kuijt drie keer had gescoord. Het was gewoon langs me heen gegaan’, vertelt freelance fotograaf Marco de Swart die op zondag 14 mei in opdracht van het ANP vanaf 6.00 uur ’s och-tends op het plein in hartje Rotterdam was.

‘Anders dan de week daar-voor was de sfeer uitgela-ten. Al bij de eerste goal tegen Heracles ontplofte de massa. Overal om me heen zag ik bijna Bijbelse taferelen. Recht onder mijn neus ging het dak eraf. Direct na het eerste doelpunt heb ik mijn eer-ste beelden naar het ANP gestuurd. Na het tweede doelpunt, en ik opnieuw beelden had verstuurd van de uitbarsting van vreugde die over het plein kolkte, vertelde de verslaggeef-ster van ANP dat ze had gezien hoe even verderop op het plein een man in een rolstoel omhoog werd gehesen. Dat leek mij wel een tof beeld. Ik ging erop af. Het was een kwestie van wachten. Tot mijn ver-bazing gebeurde er niets toen de penalty erin ging en Feyenoord zijn derde goal maakte. De feestende fans gingen wel uit hun dak, maar de rolstoel bleef aan de grond. Tja, pech, niets aan te doen. En toen kwam het laatste fluitsig-naal. Hup daar ging hij, de hoogte in. Met vlag en al. Pats, pats pats, en het stond erop. Die zon erach-ter maakte het helemaal af. Voor ik naar het Hofplein liep, waar uitgelaten supporters in de fontein doken, heb ik snel drie foto’s van de rolstoelman bewerkt en doorgestuurd. Ik weet niet hoe vaak hij geplaatst is, maar hij stond in ieder geval in Nieuwe Revu, AD, NRC en alle regionale bladen van de Persgroep.’


Aan adviezen geen gebrekDe toekomst van de onafhankelijke journalistiek in Nederland is op verzoek van de Tweede Kamer opnieuw onderwerp van onderzoek. Van eerdere adviezen is weinig terechtgekomen. Zijn er ideeën die nog een kans maken of wordt het weer een advies voor diep in de bureaulade?tekst DOLF ROGMANS beeld BEREND VONK

Brakman kondigde destijds ook een nader advies over de toekomst van de regionale journalistiek aan. Daar is sindsdien niets meer van verno-men. De Raad voor Cultuur vond in 2015 nog wel iets over de fusie van de regionale omroepen. Het advies luidde: niet doen. Dus kwam er wel een landelijke organisatie voor de regionale omroepen.

En er is nog een advies uit 2009. Oud-bewindsman Eelco Brinkman gaf toen leiding aan de Tijdelijke Commissie Innovatie en Toekomst Pers. Van die aanbevelingen (belas-tingvoordeel voor de sector, geld voor tijdelijk meer jonge journalis-ten, meer samenwerking in de regio, minder fusieregels) zijn er zo waar een paar uitgevoerd. De fusieregels werden versoepeld waardoor de consolidatieslag in de Nederlandse

Voor de zomer laat Sander Dekker, demissionair staatssecretaris voor Media, aan de Tweede Kamer weten hoe hij antwoord gaat geven op de vraag wat de toekomst is van onafhan-kelijke journalistiek in Nederland. Geeft hij een tijdelijke commissie de opdracht, gaat de Raad voor Cultuur aan de slag of tovert de bewinds-man een andere variant uit de hoge hoed? Hoe dan ook, het gaat nog een fijn klusje worden. Ga de toekomst maar eens voorspellen van een bedrijfs-tak die zelf zegt dat ver vooruitkij-ken nauwelijks mogelijk is. De laatste commissie die haar tanden stukbeet op het mediabeleid was de Commissie Brakman die in 2004 aan de Raad voor Cultuur rapporteerde. Het advies luidde de publieke omroep anders in te richten. Het rapport verdween niet in de la, maar vormde de basis van een wetsvoorstel van Dekker. Dat werd vervolgens wel weer door de Tweede en Eerste Kamer onherken-baar aangepast.

mediawereld een vlucht nam. De dagbladen zijn grofweg nog in han-den van twee Vlaamse bedrijven.Maar bijvoorbeeld de samenwer-king tussen regionale omroepen en regionale kranten kwam niet van de grond omdat de Mediawet daarbij een fors obstakel blijft. Commer-ciële partij mogen nog steeds geen winst behalen uit samenwerking met publieke omroepen.

Dat maakt adviseren niet het meest dankbare werk. Aanbevelingen worden verhaspeld, gaan de la in, blijken ongewenst of zijn onuitvoer-baar. En toch wil de Tweede Kamer opnieuw raad. Uit de Kamermotie die het onderzoek verordonneert:

‘Sinds 2009 zijn de krantenopla-gen gedaald, net als inkomsten uit advertenties. En door digitalisering en internationalisering van het me-dialandschap loopt lineair kijkgedrag snel achteruit. En dat bedreigt de onafhankelijke journalistiek.’Het probleem is dus duidelijk. Maar zit de sector te wachten op advies, laat staan steun vanuit de politiek? De grote spelers op de Nederlandse mediamarkt eigenlijk niet. Ze weten wat ze willen en zitten al jaren lekker vast in hun eigen gelijk. Al-lereerst de werkgevers. Zij willen maar twee dingen van de overheid: belastingvoordeel in de vorm van een zo laag mogelijk BTW-tarief en een zo’n klein mogelijke publieke omroep. Frits Campagne, voorzit-ter van NDP Nieuwsmedia zei in het

analyse 22 www.villamedia.nl

Financieele Dagblad onlangs dat als de overheid dat regelt, de uitgevers er dan zelf wel uitkomen. Als er al sprake is van verschraling van de journalistiek, dan is de beste aanpak vrij baan voor de uitgevers.De publieke omroep op haar beurt wijst naar Google en Facebook als aanstichters van het kwaad. Uitgevers zouden daar hun pijlen op moeten richten om verloren advertentie-inkomsten terug te halen. De publieke omroep ziet voor zichzelf een belangrijke taak wegge-legd om de onafhankelijek journalis-tiek in Nederland te waarborgen en daarmee het democratische proces te ondersteunen.De werkgevers zien het beperken van de macht van Google en Face-book wel zitten en lobbyen daarvoor actief in Europa. Met een stevig (digitaal) uitgeversrecht zouden ze nieuwe inkomstenbronnen kunnen aanboren. Zo ver is het echter nog lang niet. En los daarvan kan en moet de publieke omroep een kopje kleiner.De vakorganisatie NVJ probeert het publieke en commerciële kamp een beetje bij elkaar te houden door in te zoomen op de journalistiek en minder op wie het krijgt, publieke omroep of uitgevers.

Je zult maar met een advies over de toekomst van de onafhankelijke journalistiek moeten komen als het medialandschap zo verdeeld is. Toch zijn er wel aanknopingspunten te bedenken. Allereerst de vraag of de overheid een rol heeft. Vanuit de wetenschap worden de laatste jaren steeds meer argumen-ten voor aangedragen. De redene-ring is dat de democratie alleen kan bestaan bij een vrije pers. Daarmee is dat een nutsvoorziening die niet alleen aan de markt overgelaten kan worden. Ten tweede zal elk advies de consta-tering bevatten dat de toekomst van de journalistiek ligt in het digitale

met een sterke publieke omroep en een paar grote mediabedrijven. Wel is de Deense overheid scheutiger met subsidie. Zo geldt het 0 procent BTW-tarief en krijgen sommige regionale bladen extra steun. Binnenkort wordt de loonkosten-regeling geëvalueerd. Troels Johan-nesen, woordvoerder van de Deense bond: ‘De wet is inmiddels onom-streden. Alle grote uitgeverijen, ook De Persgroep, maken er gebruik van. En een aantal kleine, online initiatieven.’ Komend voorjaar komt de minister met een nieuwe Media-wet. Dan zal blijken of de regeling in stand blijft. Of de steunmaatregel leidt tot meer journalisten laat zich niet vaststellen, zegt Johannesen. Maar dat maakt de Denen niet zo-veel uit. De politieke discussie gaat inmiddels dan ook ergens anders over. De regering wil het liefst de publieke omroep met een kwart korten om meer ruimte te geven aan het bedrijfsleven.Het Deense model heeft twee nade-len, weet ook de NVJ. De Nederland-se uitgevers maken mooie winsten en is het dan nodig om zowel de BTW te verlagen als loonkosten-subsidie te geven? En het grootste probleem voor de onafhankelijke journalistiek zit hem in de regio. Welke maatregel zet daar zoden aan de dijk? Een oplossing zou kunnen zijn de regeling toe te spitsen op re-gionale initiatieven en ook freelan-cers toegang te geven tot de regeling. Dat geeft ruimte voor experimenten op lokaal en regionaal niveau.

Kortom, een advies waar iedereen wat van zijn gading in vindt, ligt voor de hand: help de journalistiek door de (regionale) publieke omroep op zijn minst te handhaven, verlaag de BTW voor uitgevers en stimuleer de regionale journalistiek met een subsidie die rechtstreeks journa-listieke arbeid ondersteunt of die nu in loondienst plaatsvindt of in freelance verband.

domein. Als je als overheid dus wat wilt zekerstellen, dan ligt het voor de hand dat de maatregelen daar een effect hebben. Met die twee uitgangspunten is het in standhouden van de publieke omroep een vrij korte klap om onaf-hankelijke journalistiek mogelijk te maken. Het is tegelijk ook een ad-vies dat uitgevers hun rituele dans tegen de publieken laat doen.Nu zijn ze eenvoudig iets stiller te krijgen door ze af te kopen. Lagere BTW op digitale uitgeefproduc-ten helpt daarbij. Groot voordeel voor de uitgevers is, dat daar geen concrete eisen vanuit de overheid tegenover staan. Nadeel voor de politiek; het geld gaat naar de uitge-vers en daarmee niet noodzakelijker naar de journalistiek.

De NVJ ziet liever dat geld recht-streeks naar de journalistiek vloeit en voelt na de lage BTW daarom wel wat voor een subsidieregeling zoals die in Denemarken sinds een jaar of vier bestaat. Mediabedrijven, online en in print, kunnen tot een derde van de loonsom van een journalist vergoed krijgen als ze unieke con-tent maken en een statuut hebben. Daarvoor is zo’n vijftig miljoen euro per jaar beschikbaar.

Mogens Blicher Bjerregård, destijds van de Deense journalistenvak-bond, heeft twaalf jaar gelobbyd om de regeling tot stand te brengen.

‘Voorheen kende Denemarken een distributievergoeding maar die daalde doordat de oplages daalden. Daarvoor in de plaats is de loonkos-tensubsidie gekomen.’De Deense mediamarkt verschilt in essentie weinig van de Neder-landse. Het is een klein taalgebied

‘Media-bedrijven in Dene-marken, online en in print, kunnen tot een derde van de loonsom van een journalist vergoed krijgen als ze unieke content maken en een statuut hebben’

Hoe moet de overheid de journalistiek subsidiëren? Geef je mening via villamedia.nl


juni 2017 23 de maand / de mensen / dossier / de meningen / de nvj

Ga geen televisie’tje spelen: de belangrijkste need-to-knows van het nieuwe filmen 24 Hans Jaap Melissen gebruikt het liefst de Samsung Gear 360 28 Experimenteren

met verticaal filmen 32 Via #Formatievlog wordt een nieuwe doelgroep aangeboord 34

BE

EL

D: S

AM

SU

NG

het nieuwe filmen

tips 24 www.villamedia.nl

Het nieuwe filmen... en kijkenIn 2018 zal 90 procent van alle nieuwe content op Facebook uit video bestaan, voorspelt oprichter Mark Zuckerberg. En ook op andere sociale platformen is de groei van video enorm. Maar online, en voorál op social media, gelden andere regels dan op televisie. Villamedia zet de belangrijkste need-to-knows op een rij.tekst NICK KIVITS beeld JERRY LAMPEN/ANP

1 Kies het juiste platform…

YouTube is dan wel het platform met het grootste aantal video’s, maar Facebook heeft de meeste gebruikers (bijna 2 miljard tegenover 1,3 miljard). Ook Twitter en Instagram (respectievelijk 328 miljoen en 500 miljoen maandelijkse gebruikers) houden zich steeds meer bezig met video. Snapchat, een van de originele aanjagers van video op sociale media, verliest razendsnel stoom door-dat Instagram een hoop goed scorende functionaliteiten heeft nagemaakt. Inkopper: richt je op de platformen waar je publiek zit

2 ...en kies het juiste doel

Internetters gebruiken de verschillende sociale net-werken ieder met een ander doel. Op Facebook draait het over het algemeen om contact met anderen, terwijl Twitter meer geschikt is voor de waan van de dag. Dat betekent dat het grote Facebook niet per definitie de beste plek is voor je video. Vooral items met zacht nieuws doen het goed op het geesteskind van miljardair

Mark Zuckerberg. Breaking news scoort als livestream dan weer veel beter op YouTube en Twitter, dat sinds eind vorig jaar livestreaming aanbiedt in zijn eigen app.

3 Zorg ervoor dat video’s ook zonder geluid te

bekijken zijn

Kijkers zijn niet altijd in de gelegenheid het volume lek-ker luid te zetten. 85 procent van alle video’s op Face-book wordt mede daardoor gekeken zónder geluid. Ook


tips 26 www.villamedia.nl

interessant om te weten: zelfs als nieuwsconsumenten wel in een omgeving zijn waar ze het volume lekker kunnen opkrikken, heeft het gros van hen volgens onderzoek van het Reuters Instituut van de Universiteit van Oxford nog altijd een sterke voorkeur voor tekst. Voorzie nieuwsvideo’s daarom altijd van ondertiteling. Die mag ook vrij prominent in beeld staan. Onderti-teling zorgt er volgens Facebook voor dat video’s 12 procent meer kijktijd trekken. Van alle nieuwsvideo’s op Facebook is 71 procent voorzien van tekst.

4 Ga verticaal…

Het eens zo verguisde verticaal filmen mag weer! Althans, op Facebook en Snapchat. Uit onderzoek van MOVR blijkt dat internetters hun smartphone 94 procent van de tijd verticaal vasthouden. Video’s die verticaal worden afgespeeld vullen in deze houding dus

het hele scherm. Ook fijn (voor de centen): verticale ad-vertenties in Snapchat-video’s worden negen keer vaker helemaal bekeken dan horizontale (zie ook het artikel

‘De schermen in ons leven veranderen’ op pagina 32)

5 …afhankelijk van het platform

Denk bij het maken van video altijd na over de manier waarop sociale media content weergeven. Waar Face-book video’s op smartphones verticaal weergeeft zijn posts op dochterbedrijf Instagram vaak vierkant. In zo’n geval kán horizontaal geschoten video beter werken. Ook op YouTube en Twitter is horizontale video beter, aangezien beiden in hun app vooralsnog vasthouden aan horizontaal beeld.

6 Houd het kort

Een video op sociale media is als een vriend die je even bijpraat over een onderwerp. Maar zo’n vlotte bijbabbel moet niet verzanden in oeverloos gezwam. Want hoe-wel Nederlanders gemiddeld 1,5 uur (babyboomers) tot 3 uur per dag (digitale tieners) op sociale media zitten, scrollen ze op moordend tempo door onderwerpen heen. De gemiddelde nieuwsvideo op Facebook duurt zo’n 75 seconden. Maar meer dan de helft van al die filmpjes, zo’n 56 procent, is korter dan een minuut. Op Instagram mogen video’s zelfs niet langer zijn dan dat. Snapchat heeft als kat-in-het-nauw zijn maximale tijdslimiet onlangs de nek omgedraaid.

7 Vergeet ook je eigen site niet

Tijdens de terroristische aanslagen in Parijs op 13 no-vember 2015 zag de BBC het percentage gebruikers dat online video op haar site keek meer dan verdubbelen. Hoewel uit onderzoek van webanalytics-bedrijf Chart-beat blijkt dat internetters 97,5 procent van hun tijd op nieuwssites besteden aan tekst, verwachten analisten dat de groei in videoconsumptie ook over zal slaan naar nieuwssites. Als je de content toch al maakt, kun je hem net zo goed verder verspreiden.

8 Betrek publiek bij je live video’s

Live-video’s worden beter door interactie met de kijker. Betrek je publiek bij je video door tijdens de uitzending direct antwoord te geven op vragen die in de comments gesteld worden. Praat de kijkers ook regelmatig in een paar zinnen bij over het onderwerp van de video. Niet iedere kijker is er al vanaf het begin af aan bij en inter-netters die midden in een video binnenvallen blijven langer hangen als ze even kort worden bijgepraat over

‘Analisten verwach-ten dat de groei in video-consump-tie ook over zal slaan naar nieuws-sites’

‘Ondertiteling zorgt er volgens Facebook voor dat video’s 12 procent meer kijktijd trekken’



het onderwerp. Houd live video’s daarom ook simpel. Aan live video zit, anders dan bij andere video op sociale media, overigens niet snel een tijdslimiet.

9 Kondig vooraf geplande live

video’s uitvoerig aan

Zelfs het beste product ter wereld wordt niet verkocht als niemand weet dat het bestaat. Kondig vooraf ingeplande live video’s daarom ruim van tevoren aan en herhaal de aan-kondiging meerdere keren. Doe dat zeker wanneer een video interactie van het publiek vereist, zoals bij de Facebook Live-redactievergaderin-gen die Omroep West iedere vrij-dagochtend houdt. Een vergadering zonder deelnemers is als een film zonder kijkers.

10 Verpak live video’s opnieuw

Live video’s zijn na afloop prima opnieuw te bekijken. Maak daar gebruik van door video’s die nieuws of achtergronden bieden opnieuw te verpakken. Knip ze in korte items voor andere sociale media, voeg ze toe aan achtergrondartikelen en blijf (in geschreven vorm) ant-woord geven op nieuwe vragen in de comments. Move the product. En ook: expand the product.

FLITS-TIPS• Ga geen televisie’tje spelen: wat werkt op televisie

werkt niet per se op sociale media.

• Spreek de kijker persoonlijk aan. Neem hem mee op de

reis die je maakt.

• Bouw een gevolg op: gebruik video’s met zacht nieuws

(die doorgaans beter worden bekeken) om volgers

binnen te halen en vast te houden.

• Doe geen live video als je niet goed genoeg in

een onderwerp zit om vragen direct te kunnen

beantwoorden. Laat je bijscholen, bijvoorbeeld middels

de cursus ‘Filmen met je smartphone’ van de NVJ

Academy.’

• Check je statistieken. Houd bij wat werkt en wat niet

werkt en pas je content daarop aan.

11 Gebruik geen startreclames…

Pre-rolls – advertenties die voorafgaand aan een video worden afgespeeld – zijn al een tijdje voer voor discus-sie. Facebook is er wars van, terwijl Twitter ze eerder dit jaar juist invoerde bij zijn live video’s. Op YouTube zijn deze ‘startadvertenties’ al langer normaal. Toch kondigde de beroemdste videosite ter wereld in februari aan te stoppen met niet wegklikbare, 30-seconden du-rende pre-rolls. Terecht ook, want ze zijn vooral irritant. Of zoals Xana Antunes, hoofd van de Amerikaanse nieuwssite Quartz, stelt: ‘Wij vinden pre-roll een van de belachelijkste innovaties van het digitale videotijdperk.’

12 …maar probeer wel geld te verdienen

Dat wegklikken is een verhaal apart: op Snapchat klik-ken gebruikers al na drie seconden door en 59 procent van de jongeren kijkt op YouTube geen advertenties uit. Balen, want makers krijgen alleen geld uitgekeerd als de hele advertentie is afgespeeld. Wil je tóch advertenties verkopen? Plaats die dan halverwege de video. Iets wat Facebook wil gaan aanbieden en wat YouTube al doet.

13 Bereid je alvast voor op nieuwe technieken

Virtual reality (VR) staat bij nieuwsvideo’s nog in de kinderschoenen. En toch is het goed je daar nu al in te verdiepen. Het Amerikaanse adviesbureau Digi-Capital verwacht dat de VR-markt in 2020 wereldwijd 30 mil-joen waard is. En CCS Insight verwacht dat er tegen 2025 jaarlijks 500 miljoen VR-brillen over de toonbank gaan. Met virtual reality dompel je de kijker compleet onder in je verhaal. Die belofte is op zijn minst een paar experimenten waard.

BE

EL

D: S

AN

DE

R K

ON

ING

/AN

P/K

IPP

A

persoonli jk 28 www.villamedia.nl

360 video, een wens uitgekomen, maar nu?NA EEN EERSTE KENNISMAKING MET ‘VIRTUAL REALITY’ IN 2014 ZIET HANS JAAP MELISSEN GELIJK DE MOGELIJKHEDEN VOOR ZIJN SPECIALISME, DE OORLOGSVERSLAGGEVING. NA DRIE JAAR EXPERIMENTEREN MAAKT HIJ DE BALANS OP. ‘IN TIJDEN VAN NEPNIEUWS IS 360 VIDEO EEN UITKOMST. JE GEEFT HET PUBLIEK HET GEVOEL DAT HET DE TOUWTJES IN HANDEN HEEFT.’tekst en beeld HANS JAAP MELISSEN



Had ik maar een camera die zowel naar voren filmt als tegelijkertijd laat zien wat er om mij heen gebeurt. Het was januari 2010, Haïti, en ik wenste iets dat toen nog niet bestond. Ik wilde de berichtgeving rond de aardbeving in Haïti nuanceren. Ik had onderzocht dat er geen honderddui-zenden doden waren gevallen, maar tienduizenden. Ik wist ook dat ik niet alleen een strijd zou moeten voeren tegen die ‘alternative facts’. Ik had ook te maken met de perceptie van de feiten. Het publiek had immers alleen maar beelden gezien van verwoesting. Vaak met een voice-over die dat nog eens benadrukte door termen als ‘met de grond gelijk gemaakt’ of ‘totaal weggevaagd’. Een kijker ziet vooral ook wat die kijker wordt verteld te moeten zien.

Eind 2014 kwam mijn wens uit. Ik werd benaderd door een bedrijf dat Virtual Reality (VR) maakte. Een term die mij meteen op het verkeerde been zette. Ik dacht aan een digitale game-omgeving of zoiets. Maar met een VR-bril op, en daarin een smartphone geklikt, kon ik rondkijken bovenop een echte berg en er vervolgens in een wingsuit vanaf vallen. Tijdens de val keek ik om mij heen en kreeg pijn in mijn buik alsof ik het was die daar viel. Ik zag meteen de mogelijkheden voor mijn tak van sport: de oorlogsjournalistiek. Ik kon mensen nu dus bijna letterlijk ‘meenemen’ naar een plek waar ze zelf niet gauw zouden komen en hen een eerlijkere beeld voorschotelen, zonder de zoom van de maker. Enthousiast probeerde ik omroepen te interesseren voor de nieuwe mogelijkheden. De VPRO had weliswaar wel al iets artistiekerigs gedaan met VR, maar (oorlogs-)journalistiek werk in ‘360’ kwam ik nog nauwelijks tegen.De omroep die wel meteen enthousiast was om er iets journalistieks mee te doen was KRO-NCRV. Dus zette ik de eerste stappen met de 360 camera op het Griekse eiland Lesbos, toen daar de ene na de andere rubber-boot met vluchtelingen aankwam. De video’s die we maakten waren prachtig. Maar wat een hel was het om de camera te bedienen: een houder met zes GoPro camera’s die allemaal één voor één (binnen 20 seconden, in verband met synchronisatie) aan moesten worden gezet. Daarna moesten de beelden van de zes camera’s nog in een speciaal edit-programma aan elkaar worden gemonteerd, voordat je er verder mee aan de slag kon. Inhoudelijk stonden we voor dilemma’s. In eerste instantie dacht ik dat ik zelf niet in beeld moest zijn, bij

deze allesziende camera. Die gedachte duurde precies één vluchtelingenboot lang. Vanaf de Turkse overkant naderde een bootje, ik zette de camera neer op het strand, holde weg en dook achter een muurtje. Het vreemde gevaarte met knipperende rode lichtjes stond de vluchtelingen op te wachten als een soort ‘bermbom op statief’, met de dader verderop weggedoken. Ik bleef dus voortaan maar in de buurt van de camera. Of er pal naast als ik iemand wilde interviewen. Het was bijzonder om de reportage te kunnen beginnen met een stand-up die bij gewone, ‘platte’ tv nergens op zou slaan: ‘Als jullie nu naar mij kijken, dan moeten jullie eigenlijk je hoofd 180 graden draaien en dan zie je de Turkse kust…’In de montage leerde ik dat de scenes langer moeten zijn dan bij gewone televisie. Je wilt niet dat de kijker nog rondkijkt als de volgende scene zich aandient.

Fast forward naar 2017. Zoals het met nieuwe techniek gaat, zijn er inmiddels betere en handigere camera’s. Onbetaalbare exemplaren voor de filmindustrie en verdraaid goeie camera’s voor de consument, waar de beelden zo uit rollen. Mijn favoriet: de Samsung Gear 360. Dit witte bolletje, formaat mandarijn, gebruik ik bijvoorbeeld in Mosul (http://tek.st/a2), ook weer voor KRO-NCRV. Het apparaat is razendsnel aan te zetten, merkte ik toen ik bij een vuurgevecht tussen Iraakse troepen en IS was.Intussen zie ik dat het op sommige plekken snel gaat met 360 video in de journalistiek, maar anderen zitten vast in hun koudwatervrees. The New York Times komt geregeld met producties, en ook de Huffington Post, en persbureaus als AP en Reuters bieden 360 content. In Nederland is de NOS er serieus mee aan de slag ge-gaan, in veel verschillende situaties: het Thialf stadion, een speech van Obama, Lowlands, een indrukwekkende video in Aleppo van Sander van Hoorn, tot en met een video over de eigen nieuwe studio (Ook een van mijn Mosul-video’s verscheen op de NOS site).

Ik denk dat 360 video een interessant medium is, als uitbreiding van bestaande outlets. Zoals een goede foto een geschreven artikel kan versterken, zo kan een 360

Hans Jaap

Melissen (1968)

is een van de

meest ervaren

oorlogsjour-

nalisten van

Nederland. Hij

werkt onder

meer voor

de publieke

omroep en

reist de hele

wereld over,

vooral naar het

Midden-Oosten.

Melissen is een

journalistieke

multi-instru-

mentalist: hij

maakt televisie-

en radiorepor-

tages, schrijft,

waaronder boe-

ken, en is een

van de pioniers

op het gebied

van 360 graden

video. In 2012

werd Melissen

door Villamedia

verkozen tot

Journalist van

het Jaar.


http://tek.st/a2


‘Een 360 video met een bank-directeur in een saai kantoor is weinig zinvol’

video dat ook doen bij zowel een geschreven artikel als bij een televisiereportage, waarbij je doorverwijst naar de 360 content. Daarmee raken we meteen aan de pro-blemen die er nog zijn met de distributiemogelijkheden. YouTube en Facebook ondersteunen 360 video, maar sommige webbrowsers kunnen er nog niets mee. Dat zal ongetwijfeld snel veranderen. Verder denk ik dat de VR-bril nooit de meest gebruikte manier zal worden om journalistieke 360 producties te bekijken. De VR-bril (het model van nu, wellicht veran-dert die nog sterk in de toekomst) sluit teveel af, maakt het te veel tot een individuele beleving. De bril leent zich wel goed voor een VR-bioscoop of een museum. De VR-bioscoop in Amsterdam toont ook journalistieke video’s. De alternatieve manier van kijken, à la Google Street-view, door je vinger, de hele telefoon, of je muis te bewegen is nog steeds een bijzondere ervaring. Je ziet ook dat de kijkcijfers van veel journalistieke 360 video’s behoorlijk goed zijn en die zijn echt niet allemaal met een VR-bril bekeken. Video’s die ik voor KRO-NCRV maakte, hebben tienduizenden tot een paar honderd-duizend views.Belangrijk is wel dat er een meerwaarde zit aan het rondkijken. Een 360 video met een bankdirecteur in een saai kantoor is weinig zinvol. Maar het beeld van een kapotgeschoten stad wordt een stuk helderder wanneer je meer perspectief krijgt.

Zeker in tijden van nepnieuws en verwijten aan de media van vooringenomenheid of het manipuleren van beelden, is 360 video een uitkomst. Je geeft het publiek het gevoel dat het de touwtjes in handen heeft. Al bepaalt de maker uiteraard nog steeds waar de camera staat, het is een eerlijkere en meer transparante manier om beelden te laten zien dan we voorheen deden. Het is indringender: een beleving onthoud je beter, dan wan-neer je er zoals bij ‘platte’ video minder tussenin zit.En we komen misschien eindelijk af van die clichés als

‘compleet verwoest’ en ‘het is met geen pen te beschrij-ven’. Die kunnen plaatsmaken voor een doorverwijzing naar een 360 graden video waarin de kijker zelf mag beoordelen of dat zo is of niet.

Virtual Reality bij de NOSGiselle van Cann, adjunct -hoofd redacteur van de

NOS: ‘Wij hebben onderzocht of we VR in kunnen

zetten als element bij verslaggeving en dat is best

ingewikkeld. Het is moeilijk om in 360 graden een

item te maken. De video (http://tek.st/a1) in Aleppo

van Sander van Hoorn was erg nuttig om de kijker

Aleppo te kunnen laten beleven, maar dat is anders

dan pure verslaggeving. Het had daar toegevoegde

waarde: je bent er en je kunt om je heen kijken,

het beleven. Maar beleven is niet hetzelfde als

informatieoverdracht. Dat kan soms wel gebeuren

door het te beleven, maar vaak gaat dat beter als

het je wordt verteld. Als er veel rondom de (360)

camera gebeurt, leidt dat af, moet de kijker zoeken.

In traditionele televisie zeggen we gewoon: daar is

het nieuws. Toch zullen we 360 video incidenteel in

blijven zetten, zeker als we willen laten voelen hoe

dingen zijn. Het kan vooral een toevoeging zijn in je

berichtgeving, nadat je het nieuws al hebt gebracht

via de gewone vormen.’

http://tek.st/a1

prakti jk 32 www.villamedia.nl

‘De schermen in ons leven veranderen’Nu steeds meer video op de mobiel wordt bekeken, verandert ook de manier waarop er naar gekeken wordt. Een paar jaar geleden was verticaal filmen nog uit den boze omdat het uitgangspunt het televisiescherm was. Inmiddels zijn er genoeg redenen om ook verticale video’s aan te bieden. De BBC en NOS Lab experimenteren er mee.tekst STAN HULSEN beeld BBC

filmen is uit den boze’, schrijft jour-nalist Geertje Algera in augustus 2015 in Villamedia. Het was een van de lessen die ze leerde van een cursus mobile journalism (MoJo): filmen met een smartphone. De redenatie: ‘tv-schermen zijn nu eenmaal horizontaal’.

‘Toen ik het leerde, was je nog een loser als je verticaal filmde’, zegt Al-gera nu. ‘Sinds ik dat artikel schreef is er wel een verschuiving geweest. In de wereld van MoJo was horizon-taal het uitgangspunt. Dat komt uit de tv-wereld. Maar de schermen in ons leven veranderen. Tegenwoor-dig heeft iedereen een smartphone voor zich. Ik moet erkennen dat er misschien een toekomst is voor verticale video. Ik schrijf het zeker niet meer af.’

De verticale video lijkt uit het verdomhoekje te kruipen. Grote aanjagers van het beeldformaat zijn het sociale medium Snapchat en livestream-apps zoals Peri-

ook aan verticaal. We vonden gelijk dat het erg natuurlijk voelde, maar moesten nog wel uitzoeken hoe het goed werkt.’Sinds eind 2016 plaatst de BBC da-gelijks een selectie korte, verticale nieuwsvideo’s op een prominente plek in zijn app. ‘Het aantal video’s dat we per dag publiceren is beperkt, omdat we ze bundelen in een com-pleet pakketje. Voor mensen die hun nieuws graag via video consumeren, zijn de verticale video’s makkelijker en waarschijnlijk prettiger.’

Het is toch niet zo moeilijk om je telefoon te draaien als je een video gaat bekijken? ‘Het gaat er niet om of het moeilijk is’, zegt Malinarich.

‘Ik denk dat mensen gewoon niet de moeite nemen om hun telefoon te kantelen. Mensen doen het pas als ze een film gaan kijken, of een langere video. Niet voor een korte nieuwsvideo. En het voelt gewoon erg natuurlijk aan. Toen we de verticale video’s uitprobeerden, vond geen van onze testpersonen het vreemd. Eigenlijk is het net als videobellen: je bent al gewend om een gezicht verticaal op je telefoon te zien.’De omslag naar verticaal is mis-schien groter voor journalisten dan voor gebruikers. ‘Op de redactie waren wel een hoop vragen’, lacht Malinarich. ‘Er waren zeker mensen die het belachelijk vonden, met name mensen van tv. ‘Video is 16:9,

‘Verticaal

scope. Inmiddels ondersteunen ook de video spelers van Facebook, YouTube en Vimeo het. Wie op zijn smartphone met deze apps een ver-ticale video full screen bekijkt, ziet dat het scherm zich vult zoals je het apparaat vasthoudt: verticaal.

‘Als je nieuws op een andere manier wilt presenteren, is een verticale vi-deo zeer effectief’, is de overtuiging van Nathalie Malinarich, redacteur mobiel en nieuwe formats bij de BBC. ‘Steeds meer video wordt op mobiel bekeken. Een smartphone is voor veel mensen zelfs het eerste scherm in plaats van het tweede.’De populariteit van mobiel was voor de Britse publieke omroep reden om zijn app te herzien. ‘We wilden de video-ervaring van onze gebruikers verbeteren’, vertelt Malinarich. ‘We wisten dat de video’s intenser moes-ten zijn, en korter. Toen dachten we

‘Wie op zijn smart-phone met deze apps een verticale video full screen bekijkt, ziet dat het scherm zich vult zoals je het apparaat vasthoudt: verticaal’


33 de maand / dossier / de mensen / de meningen / de nvj

dat is hoe we het doen en dat is hoe we verhalen vertellen’, zeiden ze. Maar zodra ze het zelf zagen, begrepen de meesten wel waarom het werkt.’

Hier zijn verticale video’s niet prominent aanwezig in het media-aanbod. Vorig jaar publiceerde de NOS wel de online special ‘Uit Zicht’ uit het NOS Lab, de experimen-tele afdeling van de omroep. Dat was de eerste keer dat de omroep inzette op verticale video, zegt Lara Ankersmit, hoofd digitale media van de NOS. ‘Bij de specials van het NOS Lab denken we “mobile first”’, vertelt Anker smit. ‘We willen het de gebruiker zo makkelijk mogelijk maken. Uit Zicht bestaat uit telkens een stukje tekst, een video van een minuut en weer een stukje tekst. Met horizontale video’s zou je ei-genlijk de hele tijd je toestel aan het draaien zijn. Het is pas mobile first als de video’s verticaal zijn.’Uit Zicht leverde volgens Ankersmit zo’n 70.000 unieke bezoekers op, waarvan ongeveer 60 procent via mobiel. Desondanks bekeek minder dan een derde van die bezoekers de eerste video. De tweede video werd slechts door de helft van dat aantal aangeklikt. Of verticale video daar-mee wel of geen succes is, is volgens Ankersmit niet te zeggen. ‘De vraag is meer: is video een succes? We kunnen wel een mooie special maken, maar niet iedereen gaat die

video’s aanklikken. Dus we moeten bij de NOS, los van verticaal of hori-zontaal, bedenken hoe we mensen kunnen verleiden om op een smart-phone een video te bekijken.’

BBC-redacteur Malinarich vindt het niet eerlijk om het dagelijkse pak-ketje verticale video’s te vergelijken met het gebruikelijke aanbod hori-zontale video’s. ‘Wat we wel zien, is dat mensen die verticale video’s be-kijken, meer video’s bekijken’, zegt ze. ‘Mensen swipen na de eerste video al snel door naar de tweede en derde. Dus we merken dat het erg pakkend is.’Naast een andere beeldverhouding en manier waarop de omroep de video’s aanbiedt, vereist verticale video volgens Malinarich nog meer aanpassingen. ‘Mensen worden snel afgeleid op hun smartphone, dus je moet gelijk de aandacht trekken. Ik denk dat je het tempo hoog moet houden en dat de video kort moet zijn. Ook de toon is minder formeel dan op tv’, zegt ze. ‘Terugkomend op het videobellen: het is bijna alsof de verslaggever je een verhaal vertelt. Het is veel persoonlijker. En het moet altijd ondertiteld zijn. Zo kunnen mensen de video bekijken zonder een hoofdtelefoon te gebrui-ken of het volume hoger te zetten.’

‘Verticaal is niet meer voor losers’, concludeert smartphonejournalist Algera, bijna twee jaar nadat ze het in haar artikel nog stellig verbood.

‘Ik zeg niet dat alles nu verticaal moet worden, maar er is een goede reden om verticaal te filmen als je platform of kijker erom vraagt. Als je uitgangspunt tv is, wil je horizontale video. Dat is tv gewoon. Maar video is natuurlijk meer dan tv. Video is ook online, het is ook Snapchat, Instagram en Facebook Live. Mensen die denken dat video per definitie horizontaal is, zitten nog met hun hoofd bij tv.’

‘Het is pas mobile first als de video’s verticaal zijn’

reportage 34 www.villamedia.nl

mogelijk te zijn’, lacht NOS-verslaggever Vincent Riet-bergen. ‘Mooie klok heb je trouwens’, zegt Rietbergen meteen daarna tegen een lunchende cameraman aan onze tafel. ‘Wel een beetje klein’, vult Joost Vullings aan. De toon is gezet door twee van de drie NOS-vloggers. Bij hun volgers bekend onder de naam #Formatievlog (tij-dens de verkiezingen de #Campagnevlog) op YouTube. Wekelijks geven zij een inkijkje in het wel en wee van politiek Den Haag en een blik achter de schermen bij de NOS.

De avond van tevoren is de formatie tussen VVD, Groen-links, D66 en CDA geklapt na maandenlange onderhan-delingen. Hectiek alom dus op de politieke redactie van de NOS in Den Haag. ‘Sorry, we hadden verwacht dat het vandaag een rustige dag zou zijn’, biedt Rietbergen zijn excuses aan bij binnenkomst. Samen met Vullings neemt hij plaats aan de lunchtafel. De derde vlogger, Xander van der Wulp, is op dat moment nog druk met

‘ We willen met jullie op de foto’DE MEESTE MENSEN ZULLEN HET WOORD ‘VLOGGEN’ ASSOCIËREN MET YOUTUBERS ZOALS ENZO KNOL. MAAR OOK JOURNALISTEN HEBBEN DEZE MANIER VAN FILMEN ONTDEKT. NOS-COLLEGA’S VINCENT RIETBERGEN, XANDER VAN DER WULP EN JOOST VULLINGS BOREN INMIDDELS MET HUN #FORMATIEVLOG EEN NIEUWE DOELGROEP AAN. ZE HEBBEN ZELFS ‘GROUPIES’. tekst RAYMOND BRUIJNS beeld NOS

een live-uitzending over de laatste stand van zaken op het Binnenhof. Deze situatie is tekenend voor hoe de vlogs gemaakt worden. Tussen de andere journalistieke werkzaamheden door. Als ze staan te wachten op de lift of op een politicus om hem of haar een prangende vraag te stellen, pakken ze hun iPhone erbij en beginnen spontaan te filmen. Meestal resulterend in veel te veel beeldmateriaal. Dat is nog het meeste werk voor de drie, want ze moeten zelf achter de computer kruipen om de video’s te monteren.

Inmiddels weten de vloggers goed wat wel en niet werkt. Mede dankzij de feedback van hun kijkers. Tussen de tien- en twintigduizend mensen, views via andere soci-ale media niet meegerekend, kijken inmiddels wekelijks naar hun video’s op YouTube. Rietbergen en Vullings hadden dit zo’n drie maanden geleden, bij de start, niet verwacht. ‘Wij waren al blij als er een paar honderd mensen naar onze video’s zouden kijken.’ De vlog startte vrij spontaan in aanloop naar de verkie-zingen. ‘Het was zo’n twee á drie weken van tevoren. Joost deed elke ochtend hier het Radio 1 Journaal en Xander en ik deden de ochtendjournaals en Facebook Live. Er gebeurde hier zoveel met een kleine club men-sen. Ook kwamen er elke ochtend politici langs. Ik wilde, in ieder geval één keer, de mensen een kijkje achter de schermen geven’, aldus Rietbergen.

Er was geen script, laat staan een plan en er was al helemaal geen overleg met de NOS-leiding toen ze begonnen met vloggen. Vullings zelf rolde er ook ‘per ongeluk’ in. ‘Ik was met Vincent aan het praten. Hij was zichzelf en mij aan het filmen en ik vroeg hem wat hij

‘Wij waren al blij als er een paar honderd mensen naar onze video’s zouden kijken’

‘We doen ons best zo serieus


reportage 36 www.villamedia.nl

aan doen was. Hierdoor kwam ik in de video en zo ben ik aangehaakt. Het is een goede manier om te laten zien dat wij van de NOS niet alleen maar formele mannen in pakken zijn.’ Het laat volgens de vloggers bovendien ook een andere kant van politici zien. Henk Krol die zijn bril schoonpoetst na een regenbui te hebben getrotseerd en Halbe Zijlstra die zijn geheime ‘formatie-afluisterluikje’ laat zien. Na het eerste vlog kregen de drie collega’s groen licht vanuit Hilversum om ermee door te gaan. Een duidelijke doelstelling van de NOS is er niet, ook is het onduidelijk hoe lang ze hiermee door mogen gaan. ‘Waarschijnlijk tot de kijkers, politici of wij het niet meer leuk vinden’, zegt Rietbergen. Met hun vlogs weten de journalisten in ieder geval een geheel nieuwe doelgroep aan te boren.

‘Naar onze video’s kijken vooral jongeren tussen de 15 en 25 jaar. Dit blijkt uit statistieken op sociale media.’

Het is niet alleen maar hosanna rondom het #Formatie-vlog. De video’s worden geüpload op het YouTube-kanaal van de NOS, maar sommige jongeren zouden dat graag anders zien. Zij willen alleen de vlogs zien en zijn niet geïnteresseerd in de doorsnee video’s van de NOS. De vloggers raden de jongeren dan aan om zich alleen op hun afspeellijst te abonneren en niet op het hele kanaal. Maar, zo zeggen Vullings en Rietbergen, door de vlogs krijgen ze toch een beeld van wat er speelt in politiek Den Haag. Van enige kritiek op de journalistieke inhoudelijkheid van hun video’s willen ze dan ook niets weten. ‘Natuurlijk kan het altijd inhoudelijker, maar dan wordt het misschien minder interessant voor onze doelgroep’, aldus Vullings.

‘Hebben jullie de televisie-uitzending gezien?’, vraagt Van der Wulp terwijl hij binnenloopt. ‘Ja natuurlijk’, liegt Rietbergen lachend, ‘Die van 13.00 uur vond ik het beste.’ ‘Nee die van 12.00 uur vond ik veel beter’, dient Vullings hem van repliek. Tussen de vloggers is duide-lijk niet alleen voor camera een natuurlijke dynamiek. Alhoewel dat is gespeeld grapt Van der Wulp. ‘Eigenlijk hebben we een hekel aan elkaar’, zegt hij met een knip-oog. Ook Van der Wulp heeft een doel met het vloggen: mensen bereiken die de NOS anders niet bereikt. Het meest trots zijn ze op het gebruik van hun video’s op een middelbare school tijdens de les maatschappijleer. Het is voor hen een teken dat ze goed bezig zijn.

‘Zullen we het einde van de vlog filmen?’, stelt Riet-bergen voor. In minder dan een minuut lopen ze van de NOS-redactie naar het aan de overkant gelegen Binnenhof. Het lukt niet meteen om het einde te filmen. De NOS-journalisten hebben zowaar ‘groupies’. Twee enthousiaste meisjes van een jaar of 18 komen op de

vloggers af. Ze zijn hier voor een rondleiding, maar de kans op een selfie met hun ‘helden’ laten ze natuurlijk niet voorbijgaan. ‘We willen graag met jullie op de foto, maar we hebben onze mobiel moeten inleveren’, zegt het ene meisje. ‘Geen probleem, dan maken we er toch een met onze mobiel en dan tweet ik het wel’, reageert Van der Wulp.

Na het fotomoment is het speuren naar een goede plek om het einde te filmen. ‘Daar?’ ‘Nee daar is het te don-ker.’ ‘En daar dan?’ ‘Dat is wel een goede plaats ja.’ Een dranghek wordt gebruikt om de iPhone en Gorillapod (buigbaar miniatuur statief voor de mobiele telefoon, red.) aan vast te maken. Dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. ‘Waar heb je dat ding gekocht? Van een of andere verkoper op het strand tijdens je vakantie in Portugal?’, vraagt Van der Wulp aan Rietbergen na meerdere mislukte pogingen om het statief goed neer te zetten. De vlogmobiel zit net vast of een nieuwe fan komt aanlopen. Een jongen van begin 20 wil ook graag op de foto. Het moge duidelijk zijn dat de vlogs aanslaan bij hun doelgroep. ‘Ik heb ook pas je boek gekocht’, laat hij aan Vullings weten. Het is wennen voor de drie col-lega’s van de NOS. Voorheen werden ze alleen herkend door oudere mensen. Na de selfie kunnen ze eindelijk beginnen. Voor de camera branden ze los over de mislukte formatie. Ruim elf minuten nemen ze op voor een video die uiteindelijk maar tussen de acht en tien minuten duurt.

‘Laat in de reacties even weten of het te inhoudelijk wordt’, vraagt Rietbergen ondertussen aan de kijkers.

‘Vergeet ook niet je te abonneren op het NOS-kanaal. Klik dan hier’, terwijl ze alle drie wijzen naar dezelf-de plek.

#Formatievlog kun je vinden op: http://tek.st/a3


http://tek.st/a3


Zocht Peter Brusse naar de vader die hij gemist had? 38 De coach: Jolan Douwes geeft loopbaanadvies 41 Carrière 42 Portfolio Andrea van Steensel 44 Koster & Vrienden

bij boekpresentatie De Gooi- en Eemlander 54 Eigen baas: Sandra Schols 56

BE

EL

D: F

RA

NK

GR

OE

LIK

EN

de mensen


‘Waarom was ikzelf ook journalist geworden, terwijl ik toch steeds beweerd had een gewoon degelijk vak te ambiëren?’

Zo’n vijftien jaar geleden werd me gevraagd om een artikel te schrijven over mijn vader in een bundel over schrijvers, journalisten, kunstenaars en wetenschappers die in het Noord Hollandse Schoorl en Groet hadden gewoond. Ik hapte meteen, deed mijn best, maar het lukte van geen kanten. Ik heb een be-vriend collega gevraagd het te schrijven. Mijn vader heb ik nauwelijks gekend, ik was nog een kleuter toen hij stierf. Dus wat kon ik me van hem herin-neren? Ik moest afgaan op de verhalen van mijn moeder, mijn grote broers, uit mijn vaders tweede huwelijk, het leek zo simpel, maar zij bleken allemaal anders over hem te denken. Mijn moeder, zijn derde vrouw, sprak over Groet, waar wij tot mijn 6e woonden, als de vakan-tie van haar leven, Jan die evenals mijn vader journalist werd adoreerde hem, Kees, de acteur, haalde de schou-ders op en Ytzen, de cineast, had ernstige bedenkingen, hij had weinig blije herinneringen aan zijn jonge jaren.

Die soms tegengestelde opvattingen die niet met elkaar te rijmen waren, bleken achteraf gezien, voor mij een aansporing om me meer in hem te verdiepen. En toen de naar hem vernoemde Brusseprijs voor het beste jour-nalistieke boek werd ingesteld besloot ik op zoektocht te gaan. Dat ik hem eigenlijk nooit gekend heb, begon ik te zien als een voordeel. En schuldig vraag ik me af of ik met het schrijven van boek onbewust gewacht heb tot de grote broers er niet meer waren.

Ging het mij om de persoon, de journalist M.J. Brusse, of zocht ik naar de vader die ik gemist had? Ja, had ik hem eigenlijk wel gemist? Leek ik op hem? Waarom was ikzelf ook journalist geworden, terwijl ik toch steeds beweerd had een gewoon degelijk vak te ambiëren?Mijn vader stierf in 1941, ruim 75 jaar geleden, dus was er bijna niemand meer in leven die hem echt gekend had. Het archief van de NRC, met de dossiers van de redacteuren, bleek in de jaren 80 bij het oud vuil te zijn gezet en mijn vaders eigen archief met brieven, foto’s en documenten was in de Tweede Wereldoorlog verbrand. Gelukkig vond ik in het Letterkundig Museum nog wat brieven. Ook mijn broer Ytzen had een stapeltje brieven bewaard. Mijn oudste broer, Henk, uit het eerste huwe-lijk, en een oom hadden herinneringen opgeschreven. Maar er zat niet veel anders op dan me te concentre-ren op wat hij zelf geschreven had. Het accent kwam zodoende onwillekeurig te liggen op de journalist en zijn tijd. Toen ik mijn uitgever iets liet lezen van wat ik geschreven had, zei hij: schrijf niet over de journalist M.J. Brusse, maar over je vader. Maak het persoonlijk. Dat was wennen, stel je voor: Kuifje op zoek naar zijn vader.

‘ Zocht ik naar de vader die ik gemist had?’PETER BRUSSE HEEFT ZIJN VADER, DE JOURNALIST M.J. (RIE) BRUSSE, NAUWELIJKS GEKEND. HET HEEFT EEN TIJD GEDUURD VOORDAT HIJ OVER HEM DURFDE TE SCHRIJVEN. MAAR NU IS ER EEN BOEK EN IS BRUSSE BLIJ MET DE REACTIES. ‘IK VOEL MIJ ZEKERDER, STERKER, VEILIGER. BEN IK DAN TOCH NOG OP MIJN 80-STE VOLWASSEN GEWORDEN?’tekst PETER BRUSSE beeld MAAIKE PUTMAN



Peter Brusse

(Rotterdam,

1936) was

jarenlang cor-

respondent voor

de Volkskrant

en het NOS

Journaal in

Londen. Hij

introduceerde

naar Angelsak-

sisch gebruik,

de necrologie

als boeiend

en blijmoedig

levensverhaal

en waagde zich

na lange aarze-

ling aan een

biografie van

zijn vader, de

journalist M.J.

Brusse (1873-

1941), ‘Onder

de mensen’.

Uitgeverij

Balans, ISBN

8789460034404,

320 pagina’s,

€ 22,50.

Ik stribbelde tegen, ik wilde afstand houden, maar bond in, met toestemming en steun – want zo zag ik het – van mijn vader. Hij bleek zelf ook altijd nadrukkelijk aan-wezig te zijn in zijn verhalen: als de intens meelevende ontdekkingsreiziger in eigen land, in eigen stad. ‘Met je tong uit je mond ’t vuur uit je sloffen te draven achter de verschijnselen van ’t leven aan’, zoals Herman Heijer-mans over hem schreef.

Hij zocht de zelfkant, de paupers, de hoeren, pooiers en boeven. Vermomd als zeeman – de eerste undercover journalist in Nederland – trok hij de haven in om aan den lijve te ondergaan wat zeelieden aan uitbuiting, ontbering en vernedering moesten ondergaan om een plaats op een schip te bemachtigen. Ja, als een Kuifje beschreef hij de ronselaars en kroegbazen die de zeelui dronken voerden, beroofden en in de schulden sta-ken. Zijn verhalen in de krant van havenbaronnen en gezagsdragers sloegen aan, er kwamen zeemanshuizen en langzamerhand werd hij het sociaal geweten van de NRC. Zijn aanklacht was niet gericht tegen de rijkdom en het kapitaal; nee, in zijn soms wel wat naïef idealisme ging hij er vanuit dat als zijn welgestelde, beschaafde lezers maar doordrongen zouden worden van de wan-toestanden in de maatschappij, zij met hun geld, invloed en macht, wel zouden zorgen voor verbeteringen. Mede door zijn toedoen kwamen er kinderrechters, tehuizen voor ongehuwde moeders en meer hulp voor verwaar-loosde kinderen. Ik raakte ervan overtuigd dat hij met de NRC als podium meer heeft kunnen bereiken dan als hij voor een socialistische krant zou hebben geschreven. Hij geloofde heilig in de verheffing van het volk, wilde de wereld iets beter maken, vroeg in zijn rubriek om geld voor goede doelen, maar sloot zich nooit aan bij een politieke partij.

Hij beschouwde journalistiek als een roeping en pro-beerde zijn verhalen tot literatuur te verheffen, omdat je alleen zo, met het gereedschap van de romanschrijver, mensen in het hart kon raken. Hij was een impressionist, een schilder met woorden. Nooit zocht hij het grote dramatische, maar altijd het kleine, het menselijke, iets dat mijn broers en ik kennelijk met de paplepel van hem hadden meegekregen. Hij voelde zich meer thuis bij de kleine krabbelaars dan bij de hoge heren. Het ging hem om de mens, het verstilde, melancholieke. En zoals wel gezegd wordt dat ieder goed portret een zelfportret van de schilder is, zo vertelden de vele verhalen, reportages en interviews die hij maakte veel over hemzelf.

En zo kwam hij, tot mijn verbazing, door zijn stukken ook zelf voor mij tot leven. Een overgevoelig man die in de Eerste Wereldoorlog bijvoorbeeld, niet alleen leed

onder wat hij zag aan dood, ellende en wreedheid, maar vooral ook schrok van de onmacht van de journalist om in oorlogsomstandigheden de lezer te blijven beroeren. Ieder woord verloor zijn waarde en betekenis.

Zijn eerste huwelijk liep uit op een fiasco. Zijn vrouw kon niet tegen dat intense leven van haar man, altijd bezig met zijn werk. Hij raakte overspannen, uitgeblust en depressief, zocht hulp bij psychiaters en is zelfs en-kele maanden in een psychiatrische kliniek opgenomen. Hij deed daar, begreep ik, nooit moeilijk over, maar details heb ik niet kunnen vinden. Mijn vader schreef wel herhaaldelijk, dat de goede journalist een nerveus persoon moest zijn. En toen hij in 1919 25 jaar bij de NRC was, meldden de kranten dat de jubilaris zenuwziek op de Veluwe verkeerde. Ook zijn tweede huwelijk, met de concertzangeres Antje Ebes, de moeder van Ytzen, Jan en Kees was geen succes. Kees heeft altijd gedacht dat hij een ongewenst kind was, wat de andere broers be-streden. Hoe kon, zei Kees, een man die zo prachtig en doorleefd over misdeelde kinderen schreef, zijn eigen kinderen zo verwaarlozen?

Ik denk dat ik mijn vader, altijd twijfelend aan zichzelf, heb gevonden, hem heb leren kennen, misschien wel begrijpen. Hij heeft, realiseerde ik me, altijd, lang na zijn dood, een belangrijke rol in het leven van mij en mijn broers gespeeld. Heimelijk vroegen we ons, als kleine kinderen, steeds weer af wat hij van ons werk vond. Vermoedelijk ook door de goede ontvangst van het boek voel ik mij zekerder, sterker, veiliger. Ben ik dan toch nog op mijn 80-ste volwassen geworden? Op een wonderlijke manier heeft mijn vader mij via dit boek zelfs getroost bij het plotselinge overlijden van mijn dochter, vlak voor het verscheen. Zij was zo trots op haar grootvader en was zelf bezig aan een boek.Een bevriende collega zei: ‘Peter, je schreef over je vader, vaak zag ik jou.’


Jolan Douwes geeft loopbaanadviesHeb je ook een vraag?

Mail naar [email protected]


de coachDe webredacteur was met een groep collega’s boventallig verklaard bij een reorganisatie. Dat ging al niet in zijn koude kleren zitten. De overgang van een dynamische baan naar een stil huis viel hem zwaar. Hij was zich nog aan het oriënteren op zijn toekomst. ‘Ik wist nog niet of ik deze baan wel wilde.’Die twijfel voelde de sollicitatiecommissie feilloos aan. Die zocht een nieuwe collega die de volgende dag al wilde beginnen. Motivatie blijkt al uit de manier waarop iemand praat, kijkt, zit en afscheid neemt. Alles telt mee bij een sollicitatie – en doen alsof is geen optie.Van tevoren uitzoeken of je een baan echt wel wilt, voorkomt de teleurstelling van een afwijzing. Kijk dan ook kritisch naar je capaciteiten: voldoe je aan 70 procent van de functieeisen? Stel telefonisch vragen aan de contactpersoon voor

De afgewezen twi jfelaar‘IK HEB EEN AFWIJZING GEKREGEN’, APPT EEN 27-JARIGE WEBREDACTEUR DIE HAD GESOLLICITEERD BIJ EEN GEMEENTE. UIT DE MAIL KAN HIJ NIET OPMAKEN WAAROM HIJ IS AFGEVALLEN. ALS HIJ BELT MET HET HOOFD COMMUNICATIE, HOORT HIJ DAT HIJ TE TWIJFELEND WAS OVERGEKOMEN. HOE KAN HIJ DAT BIJ DE VOLGENDE SOLLICITATIE VOORKOMEN?

BE

EL

D: T

RU

US

VA

N G

OG

dat je aan je motivatiebrief begint. Ben je nog steeds in dubio, bespaar jezelf – en de sollicitatiecommissie – dan de moeite.Twijfel kan ook voortkomen uit onzekerheid. Kamp je daar al je hele leven mee, dan moet er meer gebeuren. Gaat het om de baan, bereid je dan stevig voor. Er zijn nog steeds sollicitanten die het erop aan laten komen, maar het helpt om je te verdiepen in de organisatie waar je wilt werken en het gesprek te oefenen. Je zegt zelfs minder vaak ‘uhhh’ als je je antwoord al klaar hebt. Presentatietrainer Gisèle Noordzij, met wie ik geregeld werk, vraagt sollicitanten zich voor te stellen dat ze de functie al uitoefenen. De methode komt uit het acteursvak. ‘Je mimiek gaat automatisch mee met je gedachten. Je ziet er vanzelf zelfverzekerder uit als je enthousiast vertelt wat je kunt

betekenen voor een bedrijf.’De webredacteur is deze maand begonnen als contentspecialist bij een startup. Precies wat hij zocht. De baan lag hem veel beter en samen oefenen had hem zelfvertrouwen gegeven. ‘De sollicitatiecommissie vond me erg gemotiveerd.’

7 TIPS VAN JOLAN• Bedenk bij elke functie-eis wat je te bieden hebt,

liefst met voorbeelden.

• Oefen met iemand die eerlijke feedback geeft.

• Neem jezelf op met een dictafoon: klink je energiek

of juist monotoon?

• Lees het boek ‘F*ck die onzekerheid’ van Vreneli

Stadelmaier. (http://tek.st/a0)

• Bekijk deze video’s over ‘power-poses’ bij sollicita-

ties: (http://www. tek.st/9y)

• Kijk goed hoe je gesprekspartners op je reageren.

Zitten ze er verveeld bij, stel dan een onverwachte

vraag.

• Vraag aan het eind: twijfelt u nog of ik geschikt

ben? Dat toont lef en geeft je de kans te benadruk-

ken waarom je wèl de ideale kandidaat bent. Bron:

Loopbaanvisie (http://www.tek.st/9z)


http://tek.st/a0

http://www.tek.st/9y

http://www.tek.st/9z

Nieuwe uitdaging te pakken, eerste prijs behaald? Mail naar [email protected]

BE

EL

D: G

IJS B

LIJ

DE

NS

TE

INB

EE

LD

: WE

SS

EL

DE

GR

OO

TB

EE

LD

: RO

BIN

UT

RE

CH

Tcarrière 42 www.villamedia.nl

Van Clingendael naar De Correspondent

n RTL-Nieuwscorrespondent

Koen de Regt vertrekt per septem-

ber uit Afrika. Hij gaat aan de slag

op de onderzoeksredactie van RTL

Nieuws.

n Henrike van Gelder wordt

hoofdredacteur van Kidsweek &

7Days. In haar nieuwe functie is ze

verantwoordelijk voor alle journa-

listiek-redactionele content van de

uitgeverij van de jeugdtitels.

n Hoofdredacteur Arjan Paans

maakt de overstap naar het nieuws-

platform en gratis dagblad Metro.

Eerder was hij werkzaam als hoofd-

redacteur bij de Holland Media

Combinatie (HMC).

n Eline Verburg vervangt per 1 juni

Bert-Jan ter Braak als chef enter-

tainment bij De Telegraaf. Verburg

is al sinds 1994 werkzaam bij TMG.

n Henk van der Aa is de nieuwe

eindredacteur van Brandpunt.

Van der Aa was al werkzaam als

presentator en verslaggever voor

het programma. Hij volgt Mark

Schleedoorn op.

PRIJZEN

n Ebru Umar heeft de Pim Fortuyn

Prijs gewonnen. De columniste

kreeg de prijs uit handen van Rita

Verdonk.

n Schrijver en journalist Auke Kok

heeft de Nico Scheepmaker Beker

gewonnen met zijn boek ‘1936. Wij

gingen naar Berlijn’. Kok kreeg de

beker voor het beste sportboek van

2016.

n Journalisten van Trouw en Het

Financieele Dagblad hebben de Citi

Journalistic Excellence Award 2017

gewonnen voor hun Panama Papers-

onderzoek.

geschreven voor Clingendael en di-verse Nederlandse en internationale media. Bovendien werk ik samen met een tweede adjunct met uitste-kende journalistieke kwaliteiten.’De adjunct-hoofdredacteur kan in haar nieuwe rol gebruikmaken van haar eerdere ervaring bij Clingen-dael. Daar was ze onderzoeker en plaatsvervangend hoofd van de Conflict Research Unit. ‘Als plaats-vervangend hoofd was ik voorna-melijk verantwoordelijk voor het on-derzoekgedeelte. Als groep hielden we ons bezig met de drijfveren van burgeroorlogen.’ Bij De Correspon-dent kijkt Smits bijvoorbeeld ook hoe ze verschillende expertises bij elkaar kan brengen, hoe inzichten het beste gedeeld kunnen worden, in tekst, beeld of geluid. Onder-zoeken is bovendien ook een taak van de journalistiek. Smits heeft in ieder geval zin in haar nieuwe rol.

‘Het is een spannende tijd. We gaan internationaal en staan pas aan het begin van wat we denken te kunnen bereiken.’Raymond Bruijns

n Rosan Smits (35) werkt sinds begin april als adjunct-hoofd-redacteur bij De Correspondent. Voor die tijd was ze werkzaam als plaatsvervangend directeur van de Conflict Research Unit van Instituut Clingendael. Haar ogen waren bijna vijftien jaar gericht op buitenlandse conflicten. Mede door de opkomst van de PVV en Donald Trump veranderde dat en wilde Smits haar blikveld verruimen naar haar eigen samenleving.Toenemende conflicten aan de grens van Europa zetten ook de verhoudingen in ons eigen land op scherp. Dit schept volgens haar ruimte voor populisme en norma-lisering van geweld – trends die Smits al zo vaak bestudeerde in het buitenland. Bijvoorbeeld de toenemende polarisatie tussen bevolkingsgroepen.Met haar toegenomen bezorgd-heid kon ze voor haar gevoel meer doen bij De Correspondent dan bij Clingendael. Daarom besloot Smits de overstap te maken. ‘Het doel van De Correspondent is om niet alleen journalistiek te bedrijven, maar ook het gesprek aan te gaan. We willen midden in de samenleving staan.’Tot op heden heeft Smits er geen last van dat ze nog nooit als journa-list heeft gewerkt. Het ligt volgens de kersverse adjunct-hoofdredac-teur iets genuanceerder. ‘Ik heb nooit als journalist gewerkt, maar de afgelopen tien jaar heb ik veel

BLIKVELD TRANSFERS



Mustapha Oukbih (1964 - 2017)

‘Blijf dicht bij jezelf’n ‘Ze hebben me opgehaald. Het ga je goed.’ Ik word heel verdrie-tig wakker met deze tekst uit een nare droom. Het is een sms van Musta pha. Toen wist ik: hij heeft het losgelaten. Twee dagen later staakt ook zijn lichaam. Op zaterdag 22 april overleed Mustapha Oukbih op 53- jarige leeftijd aan de gevolgen van een lang slepende ziekte.In maart 2008 was er nog niets aan de hand. Zijn vrouw Cilay, mijn zus, bracht in een ziekenhuis in Amman een tweeling ter wereld. Mustapha was daar in die periode als correspondent gestationeerd om de Irak-oorlog te verslaan. Een van beide kinderen mocht nog niet naar huis, terwijl Mustapha alweer voor een klus naar Irak moest. Ik bood aan om voor de kleine te zorgen zodat mijn zus bij de andere baby kon blijven.Ik had Mustapha leren kennen toen ik begin jaren 90 bij de Tros werkte en hij net het carrière magazine Fast Forward had opgezet. Samen met anderen die voor het ideaal gingen

– zoals Ahmed Aboutaleb, Humberto Tan en Fouad Sidali – wilden we een nieuw geluid laten horen in de Nederlandse media. We zagen het als onze taak om voor meer kleur in de media te zorgen.Destijds woonden Mustapha en ik allebei in Den Haag, de stad waar we zo dol op waren. We kwamen elkaar tegen in September, De Zwarte Rui-ter of Pavlov, en beleefden daar de mooiste avonden. Urenlang konden

foto in het raamkozijn. De foto uit 1987 van Mustapha samen met Hedy d’Ancona, waarop de voormalige minister hem de ADO Mediaprijs uitreikt. Hij kreeg die voor een serie artikelen in Vrij Nederland die volgens de jury een evenwichtig en onbevooroordeeld beeld gaven van de etnische samenleving.Het beleid van de NOS bepaalt dat correspondenten na een tijdje terug-keren naar Nederland. Mustapha vond dat verschrikkelijk jammer. Zijn wens was om, na Amman, samen met zijn gezin te wonen in Istanbul. Maar door zijn ziekte was hij genoodzaakt om in Nederland te blijven, en ook de kinderen hadden langzamerhand de leeftijd bereikt dat ze leerplichtig waren. Nog één keer werd hij naar Libië gestuurd. Ondanks dat hij al veel pijn had, ging hij toch. Maar weinigen zagen hoezeer hij daar al leed. De laatste maal dat hij verslag deed uit het Midden-Oosten, was vanuit Tobruk.Het laatste gesprek tussen Mustapha en mij – de avond voor de nare droom – ging over twee onderwerpen. Ik vroeg hem wat hij mij als levensles zou willen mee-geven. ‘Blijf dicht bij jezelf’, zei hij. En we spraken natuurlijk over zijn kinderen, die hem de kracht hadden gegeven om het toch nog zo lang vol te houden. Net als hun vader blijken die twee over een enorme veer-kracht te beschikken. Die zullen zij en mijn zus nodig hebben, met alle verdriet, en die zullen wij ook nodig hebben.Senay Ozdemir

Omdat Mustapha zoveel impact heeft gehad op de Nederlandse samenleving in het algemeen en op de journalistiek in het bijzonder is er een fonds in oprichting dat zich in zal zetten om jonge journalisten te ondersteunen bij het vinden van een stageplek als correspondent bij een Nederlands mediabedrijf. Meer informatie bij [email protected]

we over de wereld praten en over ons werk. Zoals we dat sindsdien zijn blijven doen, tot een week voor zijn dood toen we het nog hadden over de aanslagen van IS en we ons afvroegen welke oplossingen er zouden kunnen zijn.Het knappe van Mustapha als journalist was dat hij heel neutrale analyses kon geven, met altijd ook een duidelijk verhaal van de andere kant. Van hem kreeg je echt infor-matie die ertoe deed. Vaak hoorde ik van collega’s, vrienden en gewone luisteraars van Radio 1 hoe fijn en objectief ze zijn berichtgeving vonden. De NOS moet hem hebben gemist sinds hij zijn werk moest neerleggen: een Midden-Oosten cor-respondent die vloeiend Arabisch sprak, die de mensen daar begreep, en die er het onmisbare netwerk had. Niemand doet dat hem na.Waar Mustapha ook naartoe ging, er was één belangrijk voorwerp dat altijd mee moest. Als je bij hem binnenkwam, of dat nou in zijn ap-partement was of op het laatst in het hospice, altijd pronkte daar die ene

‘Vaak hoorde ik van collega’s, vrienden en gewone luisteraars van Radio 1 hoe fijn en objectief ze zijn bericht-geving vonden’

BE

EL

D: L

EE

ND

ER

T JA

NS

EN

in memoriam 43 de maand / dossier / de mensen / de meningen / de nvj


Vastberaden naar de top

Uit de serie ‘zwaartekracht’ - Amsterdam Masters Diving Cup

FOTOGRAFIE ZEI ANDREA VAN STEENSEL (52) ZES JAAR GELEDEN NOG NIETS. TIJDENS EEN SABBATICAL KREEG DE VOORMALIG NEDERLANDS KAMPIOEN STIJLDANSEN EEN CAMERA IN HANDEN. HET VOELDE ALS EEN SENSATIE. SPORTFOTOGRAFIE WERD HAAR NIEUWSTE DOEL. NU HANGT HAAR WERK OP HET FOTOFESTIVAL VAN NAARDEN. tekst FRITS BAARDA beeld ANDREA VAN STEENSEL

portfolio andrea van steensel 46 www.villamedia.nl

Twintig jaar had Andrea van Steensel gestudeerd, gewerkt, gesport en een gezin onderhouden, toen in 2011 de ommezwaai kwam. Niet dat deze haar overkwam, ze organiseerde die zelf, doelbewust, zoals ze leven en werk zoveel mo-gelijk probeert te regisseren. Doelen, structuren, bou-wen, oplossen – de woorden zijn haar vertrouwelingen. In dat bewuste jaar nam ze een besluit: twaalf maanden andere dingen doen. Kiezen voor de vrijheid om te ontdekken wat ze nog meer wilde. Ze ging op straat met jongeren werken, was korte tijd postbode en nam een fotocamera in de hand. Die laatste actie veroorzaakte een gevoel van sensatie.Fotografie was een onbetreden terrein. ‘Fascinerend’, noemt ze het medium. Het werd een nieuwe tak van

Crashing Dream Team Rotterdam -

‘verwarring’

sport waaraan ze zich onderwierp. En ze was al Neder-lands kampioen stijldansen en een verwoed schaatser en tennisser. Daarnaast had ze universitaire studies scheikunde en bedrijfskunde glansrijk doorlopen. En goede functies bij Wolters Kluwer, Shell, Getronics en een opleidingsbureau bekleed. Tussendoor voedde ze haar twee jonge zonen op. Al die jaren gingen die activi-teiten samen.

‘Kwestie van plannen en goed organiseren’, zegt ze in haar ruime, lichte rijtjeswoning in Nieuwerkerk aan den IJssel. We zitten aan een ronde, lege tafel, met uitzicht op een gazon en slootje. In de woonkamer geen spoor van speelgoed noch van camera’s of tassen. Geen foto aan de muur. Het is einde van de middag, Van Steensel is juist teruggekeerd van haar werk in Zoetermeer. Als lid van de directie heeft ze de afdeling niet-zorg onder haar hoede van Ipse de Bruggen, een grote organisatie voor gehandicaptenzorg. Personeelszaken, communica-tie, vastgoed, ICT en facilitaire zaken vallen onder haar. Ze doet het werk nu vijf jaar. De keuze voor de zorg viel samen met het keuzemoment voor de sportfotografie. Dat werd een tweede, parallel le



Uit de serie ‘zwaartekracht’ -

NK Schermen

Uit de serie ‘zwaartekracht’ -

Fantastic Gymnastics, kwalificatie Rio


Uit de serie ‘determination’ - NK Schermen

Uit de serie ‘determination’ - NK Bodybuilding



carrière. De sabbatical was nuttig en vruchtbaar geble-ken. Van Steensel zette twee nieuwe doelen uit. Een uitgekiende tijdsindeling was vereist. Terwijl ze doorde-weeks haar energie gaf aan de zorginstelling, wijdde ze zich in de weekeinden aan de veeleisende opleiding van de Fotoacademie in Amsterdam. Ze nam vijf jaar lang theorie tot zich en voerde om de twee weken opdrach-ten uit: vooral het fotograferen van sport. Eind vorig jaar slaagde ze.

‘Het combineren van werk en studie viel niet mee’, zegt ze aan tafel. ‘Maar het is gelukt. Ik kan goed schema-tisch denken en activiteiten naast elkaar uitvoeren. Als ik fotograaf ben, ben ik fotograaf. Dan denk ik niet aan mijn andere werk.’ Hoe verschillend ook, beide carrières geven haar evenveel voldoening, zegt ze. Misschien wel omdat ze elkaar aanvullen. ‘Op het werk ben ik aan het vergaderen, sturen, inspireren, lijnen uitzetten. Het is abstract werk. Fotografie is scheppen, met hulp van vor-men en techniek. Dan doe ik een beroep op een ander deel van mezelf. Het is ook veel meer fysiek. Ik ren vaak overal achteraan. Dan komt de sporter in me boven. Ik ben…’ Haar woorden stokken, bij de voordeur klinkt ge-stommel. Haar jongste zoon verschijnt in de woonkamer, verlegen. Ze wenkt en geeft hem een knuffel, waarop hij naar boven verdwijnt.

‘Ik ben’, vervolgt ze naadloos het gesprek, ‘iemand die altijd doelen zoekt. Fotograferen heeft daar niets mee te maken. Het is doelloos, het maakt me vrij.’ Alles komt bij elkaar, concludeert ze. De woorden komen sneller:

‘Met mensen werken, techniek, zowel in sport en als fotografie. Ik was ook een technische sporter. Nu keert dat in een andere vorm terug. Wat ik doe is een precies beeld maken. Een geordende foto waarin beweging en emotie te zien is. Het is een fantastische tegenstelling.’ Haar fotografie is een voortzetting van het stijldansen en andere technische sporten, waarin ze ooit excel-leerde. Alleen een goede techniek stelt je in staat om de expressie te laten zien. Nu haar 52-jarige lichaam niet meer die prestatie kan leveren, is fotografie de ideale voortzetting van haar passie. ‘Ik mag erbij zijn, bij de sporters, bij evenementen’, zegt ze. ‘Met mijn foto’s kan ik laten zien wat sport met mensen doet. Hoe ze er beter van worden, groeien, maar ook hoe ze kunnen falen, verliezen, hoe moeilijk het kan zijn. Hoe ze weer opstaan. Als je valt, ben je nog niet hopeloos. Ja, dat positivisme zit diep in me.’

Ieder weekeinde gaat ze naar de velden, naar sporthal-len of dijkjes waarlangs ze wielrenners voorbij kan zien schieten. De blauwe blazer wordt vervangen door sportieve kleding. Van Steensel stapt in een compleet andere wereld. Waar ze heen gaat weet ze al weken van te voren. Planning is alles. Het jaar kan beginnen met de Unox Nieuwjaarsduik, daarna vullen de weekenden zich met American football, bodybuilden, taekwondo, schermen, handbal of wielrennen. Geen sport gaat ze uit de weg.

Sportbonden weten haar steeds vaker te vinden. Ze is een trefzekere fotograaf, met gevoel voor sport. De media blijven nog achter, maar daar maakt Van Steen-sel zich geen zorgen over. ‘Ik ben nog maar vier jaar bezig!’ Het AD heeft een paar foto’s geplaatst, een mooi resultaat maar niet genoeg. Ze wil klimmen. Van Steen-sel schuwt het woord niet: ambitie is haar niet vreemd. Ze wil vooral winnen van zichzelf: ‘Ik wil goed worden, beter. Herkenbare foto’s maken. Er moet schoonheid in zitten of emotie, liefst allebei. Bijvoorbeeld een schoon-springster als een plank zwevend boven het water. Al die duizend keer oefenen komt in die ene foto samen. En ik heb hem.’Duizend keer heeft ook Van Steensel moeten oefenen voordat ze die foto kon maken. Ze mist vaker dan dat ze doel treft. Maar ze is niet van het opgeven, ze komt er toch. Een paar maanden na voltooiing van haar fotografiestudie heeft ze al een prijs te pakken: ze mag haar eindexamenwerk exposeren op het fotofestival van Naarden. De titel Determination slaat op de sporters die ze bezig zag, maar ook op zichzelf. ‘Die serie foto’s heb ik gemaakt als ode aan iedereen die z’n uiterste best doet om iets te bereiken. Je kunt vallen en als tweede over de finish komen. Maar wat sporters veelal gemeen

Andrea van

Steensel (52)

studeerde

scheikunde en

bedrijfskunde

en werkte onder

meer bij Wolters

Kluwer, Shell,

Getronics en

een opleidings

bureau. Op

latere leeftijd

begon ze, naast

haar werk, aan

een studie op de

Fotoacademie in

Amsterdam. In

2016 behaalde

ze haar diploma.

Van Steensel

werkt de laatste

vijf jaar als lid

van de directie

van Ipse de

Bruggen, een

grote organisa

tie voor gehan

dicaptenzorg.

In het weekend

fotografeert ze.

Op het foto

festival Naarden

is een deel van

haar portfolio

‘Determination’

te zien, waarop

ze is afgestu

deerd.

Zie pagina 69 en

fotofestivalnaar

den.nl


Uit de serie ‘determination’ -

hockey competitie

Eindhoven Raptors - ‘machtig’



hebben is hun vastberadenheid. Ze weten waar ze naar op weg zijn. Die houding past ook bij mij.’

Fotografie kan ook eenzaam maken, zo heeft ze onder-vonden. Het liefst gaat het ‘teammens’ Van Steensel naar een evenement voor teamsporten. Ze zoekt er bewust de interactie met sporters. Het maakt haar foto’s beter en haarzelf minder eenzaam. Maar soms moet ze wel. In haar eentje naar een wielerkoers, eindeloos wachten op de renners die ze met haar lens moet van-gen. Dan gaat het regenen en ligt ze daar plat op de buik in het natte gras. ‘Wat ben ik hier in godsnaam aan het doen?’ Het zijn schaarse momenten van beginnende vertwijfeling. Als de renners langskomen en ze de per-fecte foto schiet, is al snel dat andere gevoel weer terug. Die eenzaamheid kan haar ook thuis overvallen, zegt ze bijna terloops. Avonden achtereen zit ze op een beeld-scherm foto’s te bewerken, soms tot middernacht. Ze doet het bewust in de woonkamer, in de nabijheid van

haar mannen. ‘Ik ben al zo vaak weg. Ik probeer ze zo min mogelijk met mijn tweede carrière te belasten.’Aan het einde van het gesprek, klinkt bij de voordeur opnieuw geluid. ‘Daar komt mijn man’, onderbreekt ze zichzelf. Als hij binnen staat en de gast heeft begroet, zegt ze lachend: ‘Ik word gegrild. Allemaal moeilijke vragen. Zoals: wat ze er thuis van vinden wat ik naast mijn werk doe?’Echtgenoot komt naar de tafel en begint een korte lofrede: ‘Dat is de consequentie: als je ergens aan begint, moet je het afmaken. En als je ziet waar Andrea mee terugkomt, die foto’s, dan kun je alleen maar trots zijn. Trots ja, zonder meer.’ Heel even slaat ze haar ogen neer. Dan gaat haar man naar de keuken, voor de voorberei-ding van de avondmaaltijd. Van Steensel praat nog even door. Over haar mannen die zo graag op tv naar voetbal kijken…Voetbal? Dat woord is helemaal niet gevallen! Hoe is haar verhouding als fotograaf tot de meest be-oefende sport van Nederland. Van Steensel lijkt van de

Uit de serie ‘determination’ -

Fantastic Gymnastics, kwalificatie Rio


Uit de serie ‘Thuissporters -

zelfkastijding, pleinvrees, of simpele efficientie?’



vraag te schrikken. ‘Voetbal…tsja, voetbal, het interes-seert me niet zo. Het is erg vercommercialiseerd. Ik ga er nooit heen.’Dan klinkt vanuit de keuken: ‘Je bent wel één keer mee geweest naar Sparta!’ Echtgenoot schuift de gesneden uien opzij en wacht met triomfantelijke glimlach haar

antwoord af. Van Steensel kijkt terug en vertelt dan van harte: ‘Ja, lang geleden. Ik was heel erg verliefd op hem. Hij had een seizoenkaart. Toen ben ik met hem meegegaan. Een hele middag heb ik onder een lekkende tribune gezeten. Van het voetbal kan ik me niets herin-neren. Van die dag is alleen de liefde overgebleven.’

54 www.villamedia.nl

SIMMEN OVER GEMISTE PRIMEUR

Zijn er zieners die op tijd snapten dat in-ternet de papieren krant zou vernietigen? Of was het gebrek aan middelen om nog te investeren in een nieuwe drukpers?De reünie van De Gooi- en Eemlander op de voormalige redactieburelen (nu café Le Journal) in de Hilversumse binnenstad, was een namiddag die in het teken stond van gemiste en benutte kansen. Oud-uitgever Bernhard Klene, die bekend stond om zijn zuinige inborst (‘die man had de hongerwinter nog meegemaakt’), claimde dat hij in 1996 al inzag dat er met die krant niks meer te verdienen viel.Althans, niet genoeg om het niet aan de Tele graaf Media Groep te verkopen.

‘Hmmm, dat ligt anders. Hij moest een nieuwe drukpers kopen en daar had hij geen zin meer in’, zegt een oud-medewer-ker van de financiële afdeling.Enfin, dat was toen. Klene, die inmiddels fiscaal vriendelijk in Brasschaat pensio-neert, pakt vandaag het bonnetje op. ‘We hebben geen limit gekregen’, zegt Saskia Hazekamp, de blonde verschijning die lange tijd achter de balie zat. ‘Ik was niet geschikt voor de administratie’, reageert ze.Ondanks de sombere voorspellingen leeft de krant nog steeds, zwaar uitgedund en gemutileerd tot een rompredactie.Hebben we al die jaren iets gemist in de krant? Nou, misschien die ene wereld-primeur die de krant nooit haalde!In 1988 kreeg De Gooi- en Eemlander, via een kennis bij de toenmalige AMRO-bank, de scoop in handen dat Ferdi E., de ontvoerder van Gerrit-Jan Heijn, zijn

Mark Koster is graag onder vrienden en dus toog hij zaterdag 6 mei met kompaan en fotograaf Frank Groeliken naar Hilversum waar het boek ‘De Redactie. De Gloriejaren van De Gooi- en Eemlander in 50 zuchten’ ten doop werd gehouden. Zuchten werd het. Want inmiddels allemaal 25 jaar ouder, wijzer en ...

Zkoster & vrienden

Leuk. Nog steeds 17, dat meisje van de balie, Saskia

Hazekamp.

Ja, nu sta je er zelf eens op, fotograaf Susan Haveman.

Nico Postman, angry, iets minder young man van de mediaredactie.

Of ze vroeger veel dronken? Ietsje meer dan nu misschien. Theo Dersjant (ex-kabelkrant en media) en Peter-Pim Windhorst (ex-stads-redactie en kabelkrant.

Hé!’, Villamedia’s Dolf Rogmans wordt me teen weer het bijtertje dat hij was bij De Gooi- en Eemlander.



gemarkeerde losgeld had uitgegeven bij een filiaal in Landsmeer. Toch publiceerde het Gooise dagblad (‘we waren een keurige krant ja’) dit knalnieuws niet.Mede op advies van de politie besloot de hoofdredactie het nieuws niet te bren-gen om te voorkomen dat de kidnapper mogelijk in paniek zou raken en Heijn iets zou aandoen. Voor deze terughoudendheid zou de krant worden beloond met inside-informatie. Toenmalig hoofdredacteur Hans van Zenderen: ‘Niemand wist toen dat Ferdi E. Heijn al had vermoord’, simt hij nog steeds. ‘Overigens: we hebben nooit iets teruggekregen van de politie. We hadden wereldberoemd kunnen worden.’

Smerig was het eigenlijk. Dat de hoofd-redacteur nog sigaren rookte op de redactie!

De berucht zuinige oud-uitgever Bernhard Klene had weer eens geen geld over om een fotograaf in te huren.

Wie helpt even? Is er nou ooit iets gebeurd, tussen die twee? Marit Versteeg en Anton Boender.

Hoofdredacteur Wim Meiners spreekt nog steeds alsof hij een hoofdredactioneel dicteert.

En hier ziet u enkele vertegenwoordigers van opgeheven functies. Karin van Leeuwen, (ex-scheurder) en Jan Van Stipriaan Luïscius (ex-binnen en buitenland en media).

Nee, Nol van Bennekom draaide liever joint-jes, zo te zien!

Kwik, kwek en kwak presenteerden het boek over de krant uit Duckstad. Ab Visscher, Anton Boender en Pieter Schut.

Zo ziet een journalist eruit die zijn carrière begon op de redactie Almere; Bart Vuijk.

Waarom hebben die journalisten allemaal baarden?

Trots op je eigen toko. Ook pronken: [email protected]

eigen baas 56 www.villamedia.nl

Waarom ben je freelancer geworden?

‘Ik was net klaar met mijn studie Journalistiek aan de Hogeschool PXL in Hasselt. Een vaste baan vinden bleek nagenoeg onmogelijk te zijn als pas afgestudeerd

“journalistje”. Dat is natuurlijk al langere tijd zo, maar eind 2013 was het ook nog eens crisis. Meerdere bladen waren omgevallen. Er was voor mij dus maar één optie en dat was freelancen. In het begin was het ontzettend spannend, want voor de journalistiek had ik alleen in vast dienstverband gewerkt.’

Wat is je specialisme?

‘Ik heb niet zozeer een specialisme, maar ik ben heel breed inzetbaar. De ene keer schrijf ik over sport en de volgende keer over mode. Maar ik heb ook video’s gemaakt voor bijvoorbeeld Fortuna Sittard TV. Mijn opdrachtgevers vinden het een enorm pluspunt dat ik multifunctioneel ben.’

Maar wat vind je nou echt leuk om te doen?

‘De persoonlijke verhalen van mensen opschrijven. Portretteren dus. Meelopen met iemand en een idee krijgen wat en waarom hij/zij iets doet.’

Je runt bovendien ook je eigen bedrijf?

‘Klopt, Nouveau Départ. Ik werk vooral voor startups. Zo schrijf ik teksten voor hun website en kijk hoe zichzelf moeten presenteren. Niet het bedrijf, want ik ben geen marketingexpert. Maar ik help het gezicht van het bedrijf bijvoor-beeld met hoe hij/zij moet pitchen.’

En je bent momenteel bezig met een eigen

magazine?

‘Ja, een online mode magazine. Het zit nog wel in de opstartende fase. Momenteel ligt het zelfs even stil, omdat ik het te druk heb met andere klussen. In de zomervakantie wil ik er dan

‘Ik ben heel breed inzetbaar’ In Limburg voelt Sandra Schols (29) zich helemaal op haar gemak. Daar werkt ze al drie jaar als freelancer voor meerdere lokale en regionale opdrachtgevers, waaronder De Limburger. Ze heeft een eigen communicatiebureau

‘Nouveau Départ’. tekst RAYMOND BRUIJNS beeld TRUUS VAN GOG

ook, met mijn twee partners, helemaal voor gaan. Het is alleen allemaal lastiger dan verwacht. Er is natuurlijk veel concurrentie in de modewereld, dus moeten we

zorgen dat we onderscheidend zijn. Met de vraag hoe we dat precies willen bereiken, daar wor-stelen we mee. Ik wil namelijk dat wanneer

het online komt, dat het en goed is en we moeten een financiële buffer hebben. Dat

laatste is nodig omdat we onszelf er dan helemaal op kunnen richten.’

Voor welke baan zou je het free

lancen opgeven?

‘Een vaste baan bij een modeblad, maar ik weet niet of ze op mij zit-

ten te wachten. Het liefst werk ik bij Harper’s Bazaar, maar als echt

modemeisje moet ik natuurlijk Vogue zeggen. Beide titels vind ik geweldig.’

Waarom zitten ze niet op je te

wachten?

‘Omdat er met mij duizenden andere meisje zijn die dromen van een baan

bij deze modegiganten. Ik ben daar heel realistisch in. Ik ben 29, binnenkort word ik 30. Er zijn jon-

gere meisjes die daar stagelopen en zo makkelij-ker binnenkomen. Natuurlijk werk ik wel hard om mijn droom te verwezenlijken. Zo schreef

ik al voor het Limburgse Nave-nant, een lifestyle magazine. En ik heb al geschreven voor Glamour. Maar dat waren

vooral kortere stukjes. Ik blijf ook niet wachten op een kans, maar blijf hard werken om mezelf

te ontwikkelen als journalist.’




BE

EL

D: C

HR

IS D

E B

OD

E

Essay Margo Smit: Ombudswerk is ‘work in progress’ 58 Multimedia 62 Lessen voor de pers van Rikko Voorberg van de PopUpKerk 64 De Schepping van ‘The Holy Road’ 68

Chris de Bode en veel meer fotografen op Fotofestival Naarden 69

de meningen

‘ Hoe worden we het met elkaar eens over wat wel en niet journalistiek is’

juni 2017 59 essay

een hanteerbare en betaalbare drukpers bespoedigde de brede verspreiding van betrouwbare informatie die de internationaliserende handel verlangde. In die tijd berichtte de verslaggever over van alles en nog wat, en liepen ‘hard’ en ‘zacht’ nieuws naadloos in elkaar over. Op de masteropleiding Journalistiek in Groningen waar ik tot dit jaar praktijkles gaf, hangt in de news-room de voorpagina van de Haegse Mercur van 16 april 1698. Opening: de twaalf kanonnen die de Hertog van Savoyen liet gieten (een zeventiende-eeuwse versie van ‘We have submarines, very powerful’). Verderop bloemrijke zinnen over de trouwjurk ‘van parelkleur flu-weel en rijkelijk met gout geboord’ waarin de Zweedse kroonprinses met de ‘schoone oogen’ zou ‘schitteren als de Noord-star aan den Hemel’.

Oorlogsnieuws en royalty-roddel pasten prima op één voorpagina en later – met de komst van radio, televisie en internet – binnen één format. Toch werd in de loop der tijd steeds preciezer omschreven wat wel en niet tot het zware journalistieke genre behoorde, de roddel ging bijvoorbeeld een eigen weg. De journalist werd be-

Als ombudsman bij de NOS kreeg ik ook klachten over de aanvangstijd van Wie is de Mol of de vragen in een kennisquiz, maar die kon ik nog pareren met het antwoord dat een en ander niet door de NOS gemaakt werd . Maar nu mijn werk-terrein ook de overige omroepen binnen het publieke bestel beslaat moet ik met regelmaat uitleggen dat ik me alleen over de journalistieke output buig. Lastig genoeg, zeker als journalisten zelf de grenzen van vorm en inhoud opzoeken.

Van journal naar journaal

Journalistiek als activiteit – het vergaren, verspreiden en duiden van nieuws en (actuele) informatie bestemd voor een groter publiek – bestaat inmiddels een eeuw of vijf. Natuurlijk vertelden we elkaar al veel langer nieuws en nieuwtjes, maar dat was een mondeling en nauwe-lijks geformaliseerd proces. In de zestiende eeuw begon-nen mensen dagelijkse berichten op te schrijven en te verspreiden in documenten die al snel de naam ‘journal’ (Frans voor dagboek) kregen en in bijvoorbeeld Venetië een ‘gazeta’ (een muntje) kostten. De ontwikkeling van

DEFINITIEKWESTIES, EEN GENOT VOOR WIE GRAAG SCHERP SLIJPT. MAAR ALS JE AAN DE SLAG WILT NOGAL EENS EEN KIEZEL IN DE SCHOEN. MARGO SMIT, DE RECENT BENOEMDE OMBUDSMAN VOOR DE JOURNALISTIEKE PRODUCTIES VAN DE NPO LOOPT ER OOK TEGEN AAN. WANT WAAROVER KAN DIE OMBUDSMAN HAAR LICHT LATEN SCHIJNEN? WAT VALT ER EIGENLIJK ONDER ‘DE JOURNALISTIEK’ BINNEN HET PUBLIEKE BESTEL? tekst MARGO SMIT

Ombudswerk is ‘work in progress’

essay 60 www.villamedia.nl

le organisatie, politicus of overheid) begint zelf aan het journalistiek handwerk, om met minimale tussenkomst van een verslaggever z’n boodschap te verspreiden. Tot slot wordt van Kuifje ook nog eens verwacht dat hij ondernemer wordt en zichzelf en zijn werk kan verko-pen. Waarmee de afstand tot de geldschieter minder kan worden dan vroeger de dikte van de muur tussen advertentieafdeling en krantenredactie. Niet elke ra-zende reporter vindt dat wenselijk, maar het is in tijden van slinkende budgetten vaak niet anders.

Veranderende rollen, andere vormen

Is, of kan, of moet iedereen daarmee dan maar journa-list zijn? Word ik daarmee de ombudsman ‘van alles’? Ooit definieerde de journalist zijn werk, zichzelf en zijn collega’s aan de hand van normatieve standaarden en ethische principes. Wat doe ik, wie ben ik, en wie of wat ben ik vooral niet? Professional versus prutser, fact-checker versus communicatieadviseur, verslaggever versus literator. Maar hoe zit dat nu?

Op 2 februari werden Ester Gould en Sarah Sylbing door Villamedia uitgeroepen tot Journalist van het Jaar 2016, voor de documentaireserie Schuldig van HUMAN. Ze waren al verbaasd geweest over hun nominatie, zeiden ze tijdens de prijsuitreiking en later die avond op televi-sie. Voor hen voelde een echte journalist toch eerder als iemand die zich in een onderwerp vastbijt en een scoop boven water haalt, ‘een Bas Haan’ (Journalist van het Jaar 2015, red.). Zij hadden bewust voor een gedrama-tiseerde vertelvorm gekozen, ‘met muziek en sturende voice over’, iets wat de jury ook geconstateerd had: de serie voelde als een dramaserie ‘waarbij je benieuwd bent naar elke volgende aflevering’. Toch zeiden Gould en Sylbing ook dat het onderwerp van problematische schulden, en ‘dat je zo’n systeem blootlegt aan de hand van personages’ wel degelijk journalistiek zijn. Net als hun vooronderzoek en enga-gement. Niet de persoon of verschijningsvorm kreeg het label journalistiek maar het onderwerp en onderzoek.

Ik keek naar mijn statuten waarin staat welke uitingen van de publieke omroepen onder verantwoordelijkheid van de ombudsman vallen. Een aantal programmacodes (voor nieuws, actualiteiten, meningsvorming en actuele sportinformatie) geven samen met een voorbeeldlijst van televisieprogramma’s uit 2016 aan of de ombuds-man iets kan met een klacht. En daar staat Schuldig netjes bij. Fijn, want op 18 april kregen Goud en Sylbing ook nog eens De Tegel voor beste achtergrondjournalis-tiek, en als journalistiek ombudsman wil je toch graag dat je ‘gaat’ over dat wat waardevolle journalistiek gevonden wordt.

oefenaar van een vak, al deed hij er nog lang iets anders naast zoals het schrijven van romans of het verrichten van klerkenwerk. Inmiddels lijken de ontwikkelingen in tegengestelde richting te gaan. Bijklussen wordt voor de huidige journalist, in tijden van een verkruimelend businessmodel, weer steeds noodzakelijker. En ook de grenzen van wat journalistiek is en wat niet lijken weer poreuzer te worden. Nepnieuws dat zich kan kleden in de kleuren van echt nieuws is daar maar één manifesta-tie van.

Vervagende grenzen

Technische ontwikkelingen maken van de passant-met-mobieltje een (zeker bij rampen) acceptabele cameraman met verrassend vaste hand. Etherruimte is niet meer schaars en een podcast of vlog snel gemaakt. Iedereen kan met een simpel programma een webzine bouwen of via sociale media informatie verspreiden. De nieuwsgebruiker meldt zich bovendien al lang niet meer alleen bij brekend nieuws of catastrofes. Op socia-le media reageert het publiek real time op verslaggeving. Van De Correspondent tot De Monitor, de kennis van het publiek wordt gevraagd en ingezet bij het journalistieke proces. Wie ooit bron was (bedrijf, non-gouvernemente-

‘We willen dat journalistieke inhoud door het publiek vertrouwd moet kunnen worden’



Margo Smit is

sinds 1 januari

dit jaar ombuds-

man voor de

journalistieke

programma’s

van de publieke

omroepen.

Sinds 2015

werkte zij als

ombudsman

voor de NOS.

Daarvoor was

zij directeur van

de Vereniging

van Onder-

zoeksjournalis-

ten, program-

mamaker voor

KRO Reporter

en Profiel, en

gaf les aan de

Masteropleiding

journalistiek

van de Rijks-

universiteit

Groningen.

De ombudsman

is te vinden op

npo.nl/om-

budsman en te

bereiken via

ombudsman@

npo.nl

Maar een programma als Radar, dat in 2015 de VVOJ-prijs voor de beste onderzoeksjournalistiek won en waarvan presentator/eindredacteur Antoinette Hert-senberg in 2009 werd uitgeroepen tot Journalist van het Jaar, hoort volgens codes en lijst niet tot mijn werk-terrein want is een consumentenprogramma. En zo is er meer om op te puzzelen.

Ook al wordt Zondag met Lubach voor een flinke groep Nederlanders de favoriete nieuwsduiding, de ombuds-man hoeft niet in de benen als minister Kamp komt klagen over de Groninger gas-aflevering. Satire valt immers niet binnen het journalistieke genre. Maar het programma zond ook een uitstekend journalistiek-inhoudelijk dossier over TTIP uit. Ook RamBam valt niet onder de ombudsman, terwijl

‘mijn’ Groninger masterstudenten er gewoon een jour-nalistieke stage mogen lopen. Als KRO-NCRV het spel Eindbaas bouwt om, volgens hoofdredacteur journalis-tiek Hans Laroes, ‘nieuws en achtergronden inzichtelijk te maken’ voor jongeren tussen 18 en 35 jaar, moet de informatie in het spel toch zeker inhoudelijk kloppen? Het onderzoek dat aan al deze producties ten grondslag ligt is journalistiek bij uitstek, alleen de vorm is oncon-ventioneel.

Iedereen is alles

Zo wordt niet alleen iedereen journalist, zo wordt de journalist ook alles: verslaggever, spitter, vormgever, regisseur, spelletjesmaker, dramaturg, entertainer. En Kuifje moest al zoveel tegelijk kunnen. Maar als de maker vele persoonlijkheden kan aannemen en de vorm niet meer de klassiek herkenbare journaalreportage hoeft te zijn, hoe worden we het dan nog met elkaar eens over wat wel en niet journalistiek is? En is dat belangrijk?

Ja, het is belangrijk. We willen dat journalistieke inhoud, niet alleen die van de publieke omroep, door het publiek vertrouwd moet kunnen worden. Met de aanstelling van de ombudsman werd een code van kracht waaraan zorgvuldige en betrouwbare journalistieke content bij de publieke omroepen moet voldoen. De ombudsman kan producties die binnen de hierboven genoemde programmacodes vallen hieraan toetsen. De code bevat (uiteraard) klassieke voorwaarden als het niet betalen van bronnen en het halen van weerwoord, maar nog veel meer. Zo definieer je journalistiek niet als een onderwerp, persoon of product maar als een methode, als een set handelingen en afspraken. Met grenzen, ook ethische. Het publiek ziet vooral de vorm, maar het maakproces transparant maken kán en moet. Een ombudsman draagt daar aan bij.

Journalistiek handelen ligt aan meer programma’s en uitingen ten grondslag dan er binnen de programma-codering van de omroepen vallen en op de voorbeeld-lijst op de ombudsmansite staan. Ik streef niet naar werelddominantie of zeggenschap over heel Hilversum. Het is voor mij en mijn ene assistent nu al ondoenlijk om de honderden verschillende journalistieke program-matitels op die lijst te behappen (en dat is dan alleen nog maar de televisie en telt ook niet elk afzonderlijk NOS-journaal mee). Maar het blijft wel lastig uitleggen dat ik nu soms aan klagend publiek nee verkoop omdat een bepaald programma niet valt onder de journalis-tieke content waarvoor ik ben benoemd maar waar wel volgens journalistieke methodes wordt gewerkt.

De ombudsman-statuten zeggen in een voetnoot dat het aantal coderingen kan worden uitgebreid in de toe-komst, mede op basis van de ervaring die de ombuds-man opdoet. De ombudsman en haar werkterrein zijn (nog) ‘work in progress’. Het hebben van één journa-listieke ombudsman voor de zo verschillende omroe-pen met hun journalistieke tradities zal zijn nut eerst moeten bewijzen in het proces van verantwoording en transparantie die betrouwbare publieke omroepen moet kenmerken. Voor nu kan ik uit de voeten met programmacodes en voorbeeldlijst. En voor de programma’s waar ik niet

‘over ga’ maar die toch wel eens een ombudsman over de vloer zouden willen hebben: ik kom graag langs. Van een kritische vriend wordt iedereen beter. Als u me maar niet vraagt naar de uitzendtijden van Wie is de Mol of de vragen van de quizpresentator…

BE

EL

D S

TE

FA

N H

EIJ

DE

ND

AE

L/N

OS

multimedia 62 www.villamedia.nl

Lars Pasveer schrijft over alles met een stekker of [email protected]

VIRTUAL REALITY

De lijnteke-ningen zijn de voorlopige ontwer-pen

Bewegingsvrijheidn Google hield deze maand hun jaarlijkse IO-conferentie, waar ontwikkelaars worden bijgepraat over producten en diensten zoals het Android-besturingssysteem en ook bepaalde hardware. Iedereen kent de spotgoedkope (en niet bijster goede) Google Cardboard headsets. Het bedrijf heeft ook een betere met stof beklede headset, maar daar moet een vrij geavanceerde telefoon in. Tijdens Google IO is nu een headset aangekondigd waarin alle benodigde hardware en sensoren al zit verwerkt. Externe hardware zoals een krachtige pc of een PlayStation4, waar je als gebruiker letterlijk aan vast zit, is dan niet meer nodig. De headsets kunnen daarnaast zelf hun positie in de ruimte bepalen; meerdere camera’s die je locatie bepalen vervallen. Lenovo en HTC zullen die headsets voor Google gaan bouwen: bovenstaande lijntekeningen zijn de voorlopige ontwerpen van beide bedrijven. De headset komt later dit jaar uit en kost vermoedelijk rond 800-900 euro. Kortom, niet per se goedkoper dan een huidige VR-setup, maar je koop er bewegingsvrijheid mee. Google Daydream Standalone VR: tek.st/a6



Beeldenstormern Sony heeft afgelopen Hemel-vaart – 25 mei, voor goddelozen – een nieuwe digitale spiegelreflex-camera in hun Alpha-serie uitgebracht, de a9. De camera heeft een full-frame gestapelde CMOS-sensor van 35 millimeter van 24.2 megapixel aan boord, volgens Sony de eerste camera in zijn soort die zo’n sensor gebruikt. Naast beeld-stabilisatie over vijf assen gebruikt de a9 bij gebruik van de autofocus daarvoor maar liefst 693 punten, verdeeld over 93 procent van de sensor. De a9 schiet 20 beelden per seconde; de niet-mechanische sluiter betekent verder dat er geen zwarte vlekken tussen opnames zitten. Een vroege demo van de ingebouwde oogtracking dook begin mei op YouTube op (tek.st/a7) en ziet er indrukwekkend uit. Het scherm op de achterkant is aanraak-gevoelig. De a9 beschikt verder over twee sd-kaartlezers en een ether-netpoort voor snelle overdracht van foto’s. Tegen de tijd dat dit in print verschijnt, is de camera(body) te koop voor € 5200. Sony a9: tek.st/a8


n Onlangs verliepen de laatste

licentiecontracten rond mp3, het

alomtegenwoordige compressie-

formaat voor muziek. Veel media

brachten dat nieuws als een overlij-

densbericht en wezen op alterna-

tieven die sinds 1994 zijn bedacht.

Het Duitse Frauhofer Instituut, dat

mp3 bedacht, is niet zo stellig: het

noemt het formaat in een blogpost

[tek.st/a5] terecht ‘alive and kic-

king’. Het formaat wordt dagelijks

door miljarden mensen gebruikt.

De meeste patenten zijn bovendien

nog van kracht; Fraunhofer geeft

alleen geen nieuwe gebruiksli-

centies meer uit. Alle bestaande

overeenkomsten blijven van kracht:

een tijdrovende omzetting van je

collectie naar een van de moderne

muziekformaten is niet nodig.

Requiem Praecox

MP3

mp3 is ‘alive and

kicking’

SPIEGELREFLEX

Voorlezenn Online publicatieplatform Medium biedt in de zoektocht naar betalende abonnees een nieuwe optie: je eigen artikel laten uitvoeren door professionele (stem)acteurs. Je kunt er ook voor kiezen zelf je stuk voor te lezen, maar voorlopig alleen als Medium het stuk geschikt vindt. Volgens een woordvoerder is een audiovertelling een mooi aanvulling, omdat op Medium persoonlijke stukken, verteld vanuit de ik-vorm, verreweg het populairst zijn. Medium meldde begin dit jaar dat het eigen zakelijke model niet houdbaar was - voor zover je bij het gratis publiceren van mooi vormgegeven artikelen zonder reclame van een zakelijk model kon spreken natuurlijk. Het ontsloeg vijftig man personeel en introduceerde een vrijwillig abonnementsmodel: lidmaatschap kost 5 dollar per maand. Het is onbekend wie de stemacteurs zijn die je kunt inschakelen, daarover was op het moment van schrijven geen informatie beschikbaar. Artikelen met een gekoppelde audio-versie worden uitgelicht op de Medium-homepage.medium.com

MEDIUM

BEELD: KOEN SUYK/ANP

lessen voor de pers 64 www.villamedia.nl

Activistische

dominee. Het is het label dat journa-

listen regelmatig op Rikko Voorberg

plakken, een betiteling waarin hij zich

allerminst kan vinden. ‘Ben ik dominee?

Ik zou het eigenlijk niet weten. En acti-

vistisch ben ik al helemáál niet, dat staat

voor oogkleppen, dat ik zou weten hoe

de wereld in elkaar zit en dat aan ande-

ren wil opdringen. Maar dat is het laatste

wat ik wil. Door dingen te organiseren

en te ervaren hoop ik antwoorden te

vinden. Ik ging bijvoorbeeld naar Lesbos

omdat ik naast vluchtelingen in het

zand wilde staan. Ik wilde voelen wat zij

voelen. Met mijn plan om als onderdeel

van de herdenking van de Tweede

Wereldoorlog ook even stil te staan bij

de vluchtelingen die nu omkomen aan

onze grenzen, was het precies hetzelfde.

Dus nee, ik beschouw mezelf niet als

activistisch. Ik ben opgeleid tot theoloog

en probeer de dialoog aan te gaan met

het publiek. Dat lukt me beter buiten

de traditionele kerk, daarom heb ik de

PopUpKerk opgericht, maak ik theater

en schrijf ik columns en boeken. Ik leg

iets neer bij het publiek en dat vindt er

dan iets van, er gebeurt iets.’

Verontwaardiging

Er gebeurde onmiskenbaar iets toen

Voorberg zijn plan bekendmaakte om

tijdens Dodenherdenking drieduizend

papieren kruisjes op het Amsterdamse

Rembrandtplein te zetten. Er kwam

een storm van verontwaardiging over

hem heen. Kern van de kritiek: 4 mei

‘ ALLEEN VERSLAG DOEN VAN DE OPHEF IS TE MAKKELIJK’Hij veroorzaakte een kleine mediahype door drieduizend papieren kruisjes voor omgekomen vluchtelingen te willen plaatsen tijdens Dodenherdenking. De ontstane commotie zorgde ervoor dat theoloog Rikko Voorberg zijn publieke herdenking cancelde. tekst RAYMOND KRUL beeld DUCO DE VRIES

Rikko Voorberg, theoloog en oprichter van de PopUpKerk


lessen voor de pers 66 www.villamedia.nl

wij hebben ook Syriërs die gedichten

voorlezen. Ik regelde de vergunning bij

de gemeente en besloot vervolgens een

persberichtje uit te doen. Dat was het

begin van de storm.’

In eerste instantie vielen rechtse media

als GeenStijl, Jalta en De Dagelijkse

Standaard over hem heen. Daarna stel-

den ook andere media kritische vragen.

Voorberg: ‘Trouw vroeg zich in een kop

af of dit de herdenkingsrel van 2017 zou

worden. Aan de ene kant snap ik dat ze

die vraag stellen, want er is ieder jaar wel

iets. Aan de andere kant maken ze de

rel juist groter door het stellen van die

vraag. Ze werken het zelf in de hand, zet-

ten de kwestie op een podium, alsof het

hele land er iets van moet vinden.’

Op het matje komen

Al vrij snel mengde het Centrum

Informatie en Documentatie Israël

(CIDI) zich in de discussie. Voorberg: ‘Je

ziet dat belangenorganisaties als het

CIDI makkelijk toegang hebben tot de

media. Journalisten en het CIDI weten

elkaar snel te vinden en ik vermoed dat

de mening van zo’n organisatie al snel

als gezaghebbend wordt gezien, niet

alleen door journalisten, maar ook door

de politiek. Voor mij als individu was het

lastig om daar tegen op te boksen. Het

CIDI wilde eigenlijk eerst mij spreken

voordat ze De Telegraaf te woord stond,

maar dat ging even niet. Ik werd zo vaak

gebeld en vanwege alle haattelefoontjes

die ik kreeg, beantwoordde ik even geen

onbekende nummers. “Kaap 4 mei niet”,

kopte De Telegraaf, maar dat is nooit

mijn bedoeling geweest.’

Voorberg ging met CIDI-directeur Hanna

Luden in discussie bij Pauw. Jeroen

Pauw stak daarbij niet onder stoelen of

banken aan wiens kant hij stond: die

van Luden. ‘Aan tafel kreeg ik een beetje

het gevoel dat ik op het matje moest ko-

men’, zegt Voorberg. ‘Als ik alleen te gast

ben is het logisch dat Pauw kritische vra-

gen stelt. Maar ik ging in discussie met

het CIDI, dus dan verwacht je dat hij de

discussie op een neutrale manier leidt.

Overigens had ik zelf ook scherper moe-

ten zijn in dat gesprek. Het was wel goed

dat het een respectvolle discussie was.

Ik heb na de uitzending contact gehou-

den met Luden, we zijn nu bezig om een

plan te maken om dit jaar de verbinding

te zoeken tussen het migratievraagstuk

en de Tweede Wereldoorlog. Want ook

Luden is vreselijk bezorgd over hoe we

in dit land omgaan met vluchtelingen.’

Rikko Religek

Voorberg heeft een pittige periode

achter de rug. Hij maakte zoiets al eens

eerder mee, toen hij een paar jaar gele-

den pedoseksueel Benno L. uitnodigde

om in zijn straat te komen wonen. Toch

was het deze keer heftiger. De hatelijke

‘Aan tafel bij Pauw kreeg ik een beetje het gevoel dat ik op het matje moest komen’

is exclusief voor de slachtoffers van de

Tweede Wereldoorlog, daar blijf je met

je handen vanaf. ‘Het was heel heftig’,

zegt Voorberg. ‘Ik wist dat er discussie

zou komen, fair enough. Maar dat het zo

heftig zou zijn, had ik niet verwacht. Vo-

rig jaar had ik namelijk een soortgelijke

installatie geplaatst. Toen had ik een

lange tafel neergezet in de stijl van het

Laatste Avondmaal, met twaalf mensen

erachter die naar de herdenking op De

Dam keken. De omstanders konden

niet bij die mensen komen omdat ik er

prikkeldraad omheen had gelegd. Het

Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft het

toen zelf op hun site gezet, zo van: dit is

ook onderdeel van 4 en 5 mei, hier kun

je ook naartoe.’

Vorig jaar plaatste Voorberg zijn instal-

latie in een openbare binnentuin, dit jaar

koos hij het Rembrandtplein als plaats

van handeling. Opnieuw was het Comité

4 en 5 mei enthousiast. ‘Ze zeiden: te gek,



‘briefjes’ van columnist Jan Dijkgraaf en

andere negatieve berichten, de persoon-

lijke bedreigingen, de comments op

sociale media, het is Voorberg niet in de

koude kleren gaan zitten. Ook GeenStijl

ging tegen hem tekeer, al viel dat minder

zwaar. ‘Ze noemen me Rikko Religek en

voerden een omgekomen bootvluchte-

lingen op in een van hun stukjes. Er zit

ironie in die stukjes. Als je het zo leuk

vindt om met woorden te spelen, dan

heeft dat een zekere vriendelijkheid.’

Wat Voorberg in het algemeen is

opgevallen is dat vrijwel alle media

zich beperkten tot het verslaan van

de ophef. ‘Dat is te makkelijk, ik zou

dat overlaten aan NU.nl. Journalisten

zouden zich ook kunnen afvragen wat

er hier nu precies aan de hand is. Is de

haat die opkomt vanwege zo’n initiatief

inderdaad onvergelijkbaar met de haat

in de jaren 30 richting de joden? Zijn er

joodse stemmen die juist positief zijn

over zoiets? Mijn punt is steeds geweest:

ik wil wat vroeger gebeurd is verbinden

met wat nu gebeurt. Als je ziet wat er

vandaag de dag gebeurt met vluchte-

lingen, leer je ook het verleden beter

begrijpen. Het CIDI denkt daar anders

over, zij geloven in het vertellen van de

verhalen van vroeger. Dat is toch een

interessante discussie? Een nichtje van

mij is theoloog, ze is net afgestudeerd

op het onderwerp herdenken. Op mijn

tijdlijn kwam een artikel van haar voor-

bij waarin ze herdenken neerzet aan de

hand van een aantal filosofen. Kijk, dat

is het soort verdieping dat ik gemist heb

in de media, juist bij kranten als Trouw

had ik dat verwacht.’

5 december

In het hoofdredactioneel commentaar

van een aantal regionale kranten stond

het volgende citaat: ‘Het deze week door

Rikko Voorberg geopperde idee om op

4 mei voortaan ook de recent verdron-

ken bootvluchtelingen te herdenken,

werd weliswaar breed afgewezen, het

zorgde er wel voor dat het in de media

ook dit jaar weer veel over de zin van

deze herdenking ging. En waar het bij

die andere bedreigde traditie – van 5

december – steeds meer moeite kost om

de noodzaak van de onveranderlijkheid

uit te leggen, lukt dit bij 4 mei telkens

zonder enig probleem. Dat dit nooit

meer mag gebeuren, is elke Nederlander

duidelijk. Meer dan ooit.’

Voorberg hoort het citaat met stijgende

verbazing aan. ‘Ik ben het er juist mee

eens dat er niets aan 4 mei veranderd

mag worden. Het ging mij alleen om

een toepassing, zoals het Theater na

de Dam dat ook is. Wat er gebeurd is

toen, dat is onveranderlijk en moet

herdacht, maar elke tijd vraagt weer

om een nieuwe alertheid voor het “dit

nooit weer-aspect”. Ik kan iets rondom

Dodenherdenking maken, juist omdat

het zo’n instituut is.’

Toch was er ook goede journalistiek in

de ogen van Voorberg. Hij noemt het

‘twistgesprek’ dat NRC-journalist Jisca

Cohen met hem voerde. ‘Ze vertelde

me dat ze bij NRC rond de redactietafel

zaten en zich afvroegen: hoe gaan wíj dit

nou verslaan? Op zich is het al geweldig

dat die vraag op die manier werd gesteld.

Cohen heeft familie in de Tweede

Wereldoorlog verloren en ze had haar

bedenkingen bij mijn initiatief. Toen is

ze mij gaan interviewen, maar op een

bijzondere manier: het was geen vraag-

antwoord, maar een echt gesprek. De

kop die uiteindelijk boven het verhaal

stond, luidde “Ik begin je nu beter te

begrijpen”. Dat vond ik een mooi verhaal,

een artikel waardoor lezers zelf gaan

nadenken en aan de hand waarvan ze

zelf kunnen bepalen waar ze staan.’

DE LESSEN VOOR DE PERS VAN RIKKO VOORBERG

• Doe niet alleen verslag van een rel, maar kijk ook eens

achter die rel. Welke vragen spelen er, hoe gaat het in

andere landen, waar gaat de discussie eigenlijk over en

wat kun je er als journalist aan toevoegen?

• Realiseer je dat een kop er voor kan zorgen dat de

potentiële rel ook echt een rel kan worden. Wie is dan de

relzoeker?

• Om een onderwerp goed over het voetlicht te brengen,

kun je er soms voor kiezen om voor een ‘goed gesprek’

te kiezen in plaats van het standaard vraag-antwoord-

interview.

• Als je een voor- en tegenstander uitnodigt voor een

discussie, neem dan als gespreksleider geen standpunt in,

maar blijf neutraal.

Deel dit artikel

villamedia.nl

BE

EL

D: M

ICH

EL

LE

HA

ME

RS

BE

EL

D: D

ER

K W

ALT

ER

S

Meer dan ik in krantenartikelen kwijt kann Soms moet je het geluk hebben dat alles op zijn plaats valt. Ik had, na anderhalf jaar correspondent-schap voor NRC Handelsblad, mijn standplaats veran-derd van Tel Aviv naar Oost-Jeruzalem. Daar leerde ik fotograaf Dirk-Jan Visser beter kennen, die er net was gaan wonen vanwege de baan van zijn vrouw.Al langer liep ik rond met het idee om meer inzicht te geven in de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever dan ik gewoonlijk in krantenartikelen kwijt kan. Dirk-Jan was meteen enthousiast. Voor hem was het be-langrijk een verhaal te maken dat dieper gaat dan de vi-suele representatie van een ogenschijnlijk gelijkwaardig conflict die veel mensen hebben: van stenen gooiende

Palestijnen en met traangas schietende soldaten.Mede door zijn ervaring in het maken van interactieve documentaires werd op één zomerse namiddag het idee geboren van ‘The Holy Road’: een interactieve roadtrip over Route 60, een weg die van zuid naar noord de hele Westelijke Jordaanoever doorkruist. Langs die route laten we de architectuur van de bezetting zien. Onder-weg ontmoet de kijker zowel Joden als Palestijnen die vertellen over hun leven op de Westelijke Jordaanoever.

Inhoudelijk werken we goed samen. Ook hadden we, on-der leiding van Eefje Blankevoort van productiebureau Prospektor, snel een team van medemakers bij elkaar. Iets dat voor een dergelijke productie onontbeerlijk is maar tegelijkertijd een hoop extra kosten met zich mee-brengt. Helaas vielen de inkomsten tegen: NRC bleek het project uiteindelijk niet te willen ondersteunen. Ook het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten gaf nul op het rekest, omdat we geen ‘open blik’ zouden hebben op de situatie ter plaatse. Gelukkig kregen we wel geld van het Postcode Loterij Fonds voor journalisten en een ontwikkelingsbijdrage van het Stimuleringsfonds Crea-tieve Industrie en Nederlands Filmfonds. Met een hoop vereende krachten en onbezoldigde tijd hebben we toch de productie kunnen maken die we voor ogen hadden.Het zwaarste verhaal was dat van de pubers in de Joodse nederzetting Kiryat Arba. In 2016 was daar een tienermeisje doodgestoken in haar slaapkamer, door een Palestijn uit een naburig dorp. Wij wilden graag haar vriendinnen spreken. Dat bleek niet eenvoudig. Onze producent had eerst een afspraak geregeld ter kennismaking om drie wispelturige puber meisjes en evenzoveel sceptische, orthodox-joodse moeders te overtuigen om twee Nederlandse kerels te verwelkomen

in de slaapkamers van de meiden. Het was dan ook even slikken toen alle dames ons op een decemberavond zaten aan te kijken: kom maar op met jullie verhaal, jullie westerse media zijn toch niet te vertrouwen. Het lukte, wonderwel. De weken daarop spraken we de meiden individueel. Uiteindelijk is ‘De Puber’ een van de ver-halen geworden die ons het meest bijblijft. Onlangs kreeg ik te

horen dat mijn visum niet zou worden verlengd. Ik word – vanwege te kritische berichtgeving over Israël – per 1 juni het land uitgezet. En zo lopen de dingen uiteinde-lijk soms ook geheel niet volgens plan.

Derk Walters

De webdocumentaire The Holy Road staat vanaf begin

juni online op theholyroad.org

In deze rubriek schrijven journalisten zelf iets over de totstandkoming van hun creatie

Derk Walters

(1980) is sinds

2014 correspon-

dent Israël en

Palestina voor

NRC. Eerder

werkte hij voor

dezelfde krant

als redacteur

onderwijs,

redacteur sport,

internetredac-

teur en plaats-

vervangend

chef opinie.

Dirk-Jan Vis-

ser (1978) is

documentair

fotograaf. Met

mensen en

organisaties die

hem inspireren,

maakt hij ten-

toonstellingen

en onafhanke-

lijke publica-

ties en is hij

telkens op zoek

naar nieuwe

vertelvormen.

Zijn werk wordt

gepubliceerd

in nationale en

internationale

media.

de schepping 68 www.villamedia.nl


Over boeken, bladen, dvd’s, films, radio- en tv programma’s en internetsites. Tips: [email protected]


evenwichtig, sfeervol beeldverhaal over Koerdische vrouwen die alles opgeven om IS te kunnen bestrijden.Maar Nederlandse fotojournalisten doen niet veel voor hen onder. De stadhuiszolder herbergt bijvoor-beeld werk van Carla Kogelman. Met een ontroerende reeks van zwart-wit foto’s van zwerfhonden op Curaçao bevestigt ze haar eerder ontpopt talent dubbel en dwars. Heel anders, maar net zo verrassend werk, komt van Peter de Krom. Hij documenteerde enorme trouwzalen, waarvan de meeste te vinden zijn op naargeestige bedrijventerreinen. Het zijn geliefde locaties van Marok-

kanen en Turken. De schoonheid zit er vooral van binnen, waar alle luxe wordt tentoongespreid.In Bastion De Lage Flank is het aanstormend talent van Nederland neergestreken. De Amsterdamse Fotoacademie selecteerde werk van dertien studenten. Veelbelovend is het aanbod, maar de meeste hoop biedt Jakob van Vliet, nota bene een eerstejaars. Het krachtige en te-gelijk vertederende Lost and found is een fotografische ode aan mensen die bewust kiezen voor de rafelrand van de maatschappij. Geslaagd!

Frits Baarda

‘Peter de Krom documen-teerde enorme trouw-zalen, waarvan de meeste te vinden zijn op naar-geestige bedrijven-terreinen’

Hier en nu n Right here, right now, is het thema van het 15e Foto festival Naar-den. Het oudste fotopodium van Ne-derland wil middenin de actualiteit en het maatschappelijke leven staan. Ruim vijftig fotografen zijn uitgeno-digd om op het thema te reflecteren.De maatschappij verandert, en de fotografie gaat mee. Grenzen verva-gen, belangrijke thema’s beperken zich niet tot Nederland. Het is voor de organisatie een reden om het festival een belangrijke interna-tionale impuls te geven. Dit keer zijn ook grote buitenlandse namen toegevoegd. Naarden wil zich op deze manier meer gaan voegen naar gerenommeerde festivals in Berlijn en Arles.Het algemene thema gaf de cura-toren de gelegenheid breed uit te pakken. Dat had kunnen leiden tot een onsamenhangend festival. In Naarden blijven de exposanten met hun uiteenlopende uitgangspunten en vormen toch redelijk dicht bij de werkelijkheid van nu. Voor de één is dat zuiver individueel, zoals een doorstane depressiviteit, voor de ander is dat de globale voedsel-productie. Verspreid over meerdere locaties ontvouwt zich een aantrek-kelijke staalkaart van jong talent en gelouterde fotografen.Als het om fotojournalistiek gaat is het gemakkelijk om eerst de grote buitenlandse namen te noemen. Magnum-fotograaf Jacob Aue Sobol maakte een beklijvende serie (Road of Bones) over een Siberische weg die is aangelegd door dwangarbei-ders. Hun beenderen zijn onderdeel van het plaveisel. Ook de serie Öcalan’s Angels van de Iraanse foto-graaf Newsha Tavakolian, tevens Magnum, springt eruit. Het is een

Tot en met 18

juni in Naarden.

Zie fotofestival-

naarden.nl

FOTOFESTIVAL


Over boeken, bladen, dvd’s, films, radio- en tv programma’s en internetsites. Tips: [email protected]

recensies 70 www.villamedia.nl

Hoe verder?n Er is geen journalistiekopleiding, in Nederland en elders, waar men niet in verwarring is. Iedereen die in de journalistiek zit, ook als dat aan de kant van het onderwijs is, krabt zich dagelijks op het hoofd: hoe verder? We leven in een vloeibare wereld, we weten het. En nergens gaat die vloeibaarheid zo snel en is zo dun als op het gebied waar zich in de afgelopen twintig jaar, met name door het internet, de grootste revolutie voltrokken heeft: com-municatie en journalistiek. In negen van de tien gevallen bespreekt men de gevolgen van die revolutie voor de media zelf, de business, de inhoud (nepnieuws, zacht nieuws), de technologie, het publiek. Veel minder vaak heeft men het over de gevolgen van de huidige commu-nicatierevolutie voor het onderwijs en terwijl dat op de langere termijn zonder twijfel cruciaal is. Want de journalisten van morgen zijn de studenten van vandaag.Vandaar dat het buitengewoon nuttig is dat het Knight Center for Journalism, een onderdeel van de Universiteit van Texas, Austin, zo-

juist een bijna 500 pagina’s dik boek over de internationale stand van zaken in het journalistiek onderwijs gepubliceerd heeft. Dit boek is uitkomst van een aantal recente activiteiten, in het bijzonder de op-richting in 2004 in Toronto van de World Journalism Education Coun-cil en het enkele jaren later (2007) door deze vereniging in Singapore georganiseerde World Journalism Education Congress. Uit een en ander bleek de grote behoefte aan internationaal contact, internatio-nale vergelijking en internationale steun. Recente ontwikkelingen waarbij de journalistiek steeds vaker voorgesteld wordt als de malle Pietje van de samenleving hebben deze behoeften slechts versterkt. De belangrijkste reden hiervoor wordt in dit boek keer op beklemtoond: dat de principes en doelstellingen van de journalistiek overal het-zelfde zijn – of zouden moeten zijn. Zij zijn de voorwaarden voor een gezonde, vrije samenleving. Deel 1 van het boek bestaat uit studies naar het journalistiek-onderwijs in een tiental landen, ook onverwacht in China, Egypte en Chili. Deel 2 bekijkt een aantal thema’s waaronder het einde van het klassikale onderwijs. Deel 3 gaat over vernieuwingen en de toekomst, zoals de Pop-up Newsroom, Mojo’s en, vanzelfsprekend, de verwar-ring over de grens tussen feit, nep, fictie en game. Het boek is voorzien van vele tabellen, talloze cijfers en een massa feiten. Volgens mij is het een must voor iedereen die het journalistiekonderwijs een warm hart toedraagt. Ik zelf weet in ieder geval zeker dat ik het nog vaak zal raadplegen. Chris van der Heijden

Global Journalism Education in the

21st Century is gratis te downloaden

via https://goo.gl/XkSizd

n Joan Juliet Buck, als hoofd-redacteur van de Franse Vogue in de jaren 90 nog beschouwd als de ‘ko-ningin van Parijs’, viel in ongenade toen ze voor de Amerikaanse Vogue een verhaal maakte met de First Lady van Syrië. ‘A Rose in the De-sert’, kopte het bizarre stuk uit 2011, waarin Asma Al-Assad figureerde tussen jongeren in Palmyra, die be-zield discussieerden over democra-tie. Niet lang na de publicatie brak in Syrië de burgeroorlog uit waar we nog elke dag de gevolgen van zien. Buck werd in 1948 geboren als kind van een grote Amerikaanse film-producent, groeide op in een paleis net buiten Parijs – een kopie van het Grand Trianon in Versailles, maar dan kleiner – en werd haar hele jeugd omringd door de culturele eli-te. Ze was kortom, in de wieg gelegd voor Vogue. De grote namen uit de mode-industrie – Yves Saint Laurent, Karl Lagerfeld, Manolo Blahnik – ze kende ze allemaal persoonlijk, lang voordat ze voet over de drempel zette bij uitgever Condé Nast. Het grootste deel van haar memoires

De illusie van Vogue

‘Een must voor iedereen die het journalis-tiekonder-wijs een warm hart toedraagt’

BOEK BOEK



https://goo.gl/XkSizd


Wie zijn fouten erkent, doet vast veel goed. In ‘De redactie. De glorie-jaren van De Gooi- en Eemlander in 50 zuchten’ komen ook de missers aan bod. En dus was het misschien wel ‘de beste redactie die de krant ooit had’, schrijft oud-hoofdredac-teur Willem Meiners op de achter-flap. Vijftig redacteuren die eind jaren 80 bij de krant werkten - som-migen zijn nu nog in dienst - halen herinneringen op. Het initia tief werd door Meiners genomen nadat hij veel reacties kreeg op een emoti-onele blog over vergaande bezui-nigen bij de krant nu. Na zo’n tien reorganisaties denkt de directie dat er een beter product gemaakt kan worden met nog eens een 25 procent minder redacteuren. Tijdens de boekpresentatie in Hilversum had Meiners een korte boodschap voor de bazen: Fuck You!

Oud-eigenaar Bernard Klene komt geregeld in het boek voorbij als de zuinige courantier. Op zijn oude dag blijkt hij vrijgevig. De boekpresen-tatie met borrel en buffet voor hon-derd mensen waren op zijn kosten.En dan de journalistieke missers. Door het boek heen valt te lezen dat de krant bewust en soms onbewust zeker drie enorme primeurs heeft laten lopen. Zo hadden ze als eerste details over de ontvoering van Freddy Heineken en zijn chauf-feur, in 1983, kunnen melden. Ware het niet dat getuige, redacteur Jos Haagmans, eerst de politie belde en pas uren later, ver na het verstrijken van de deadline en na uitgebreid te zijn verhoord, weer op de redactie verscheen. De krant had in 1987 ook informatie over zowel de ontvoering van Gerrit Jan Heijn als die van de 10-jarige Valérie Albada Jelgersma. In beide gevallen besloot de hoofd-redactie haar mond te houden tot na de ontknoping. In het geval van Valérie werden de beweegredenen aan de lezers uitgelegd. De volgende ochtend werden op de redactie taar-ten van abonnees gebracht om de krant te bedanken dat ze hun mond hadden gehouden. Dus sommige journalistieke missers blijken later je beste keuzes.Dolf Rogmans, van 1985- 2000 jour-nalist bij De Gooi- en Eemlander.

De Redactie. De gloriejaren van De

Gooi- en Eemlander in 50 zuchten,

onder redactie van Willem Meiners.

Te koop bij boekhandel Voorhoeve,

Hilversum. Lecturium UItgeverij,

ISBN 9789048441631, € 23,56

Drie gemiste primeurs

‘Tijdens de boek pre-sentatie

had Willem

Meiners een korte

bood-schap voor

de bazen: Fuck You!’

beschrijft Buck de gesjeesde wereld van de glitter en glamour in elkaar rap opvolgende anekdotes over de rich and famous. Het venijn zit ’m in de staart. In 2000 is het sprookje uitgewerkt en draagt haar uitgever haar op om een sabbatical van twee maanden te nemen. De goede verstaander weet wat dat betekent. Ze ligt eruit, en Buck moet en wil afkicken van het

‘vergiftigde’ Vogue – haar ‘cocaïne’ – en de oppervlakkige schijnwereld waarin ze, eigenlijk al sinds haar kindertijd, heeft geleefd. Ze probeert het een tijdje als acteur maar een goed belegde boterham levert het niet op. Als Anna Wintour belt of Buck af en toe wat wil doen voor de Amerikaanse Vogue, zegt ze daarom steeds vaker ja dan haar lief is. In 2010 stemt ze in om Assad te interviewen. De opdracht voelt niet goed, maar haar oude vriend Chris-tiaan Louboutin stelt haar gerust. Hij heeft een klein paleis in Aleppo en kent de Assads. ‘For dictators, they really care about their people’, vertrouwt hij haar toe. Instemming van een schoenenont-werper was goed genoeg binnen de kaders van de glossy-wereld, dus ze ging, zette haar Vogue-bril op en schreef het portret, dat de redactie haar vier keer liet herschrijven eer het genoeg ‘glamour’ had. Het werd haar laatste stuk. Toen het contro-versieel bleek, werd Buck een paria in de tijdschriftenwereld. Ze schrijft het allemaal ravissant op, van begin tot eind. Het sprook-jesachtige einde dat ze eraan breit

– haar vrije val was beschamend maar louterend en ze is eindelijk gelukkig – nemen we daarom maar voor lief.Linda Nab

Joan Juliet Buck: The price of il-

lusion: A memoir, uitgeverij Atria

Books, ISBN: 9781476762944,

404 pagina’s, €33,50

BOEK

Samenvattingen Raad voor de Journalistiek

2017-13 / 4-5-17 / zorgvuldigX en Stichting Y tegen De Gelderlander, het AD en DeOndernemer.nlDe Gelderlander, het AD en DeOndernemer.nl hebben in een reeks berichten op journalistiek zorgvuldige wijze aandacht besteed aan het evenement Taptoe Arnhem/Arnhem Tattoo, een initiatief van klagers. Niet is gebleken dat de berichtgeving relevante onjuistheden bevat. Bovendien zijn klagers – een stichting en haar oprichter/voorzitter – in de gelegenheid gesteld te reageren en hun wederhoor is op journalistiek aanvaardbare wijze weergegeven. Dat klagers op een gegeven moment niet meer bereikbaar waren voor commentaar, kan de betrokken media niet worden verweten. Vast staat verder dat de voorzitter zich heeft geprofileerd als het gezicht van de stichting en het evenement in Arnhem. Aldus konden klagers als het ware vereenzelvigd worden. Het was journalistiek relevant om in het kader van berichtgeving over de organisatie van het evenement, waar zich al problemen voordeden, tevens aandacht te besteden aan de aanhouding van de voorzitter van de stichting in een ander verband. Dit brengt ook mee dat in dit geval de naamsvermelding van de voorzitter – die een zekere mate van bekendheid genoot – relevant was. Het is niet journalistiek onzorgvuldig dat de media niet direct na de aanhouding van de voorzitter zijn overgegaan tot anonimisering van de

berichtgeving. Van een onevenredige aantasting van diens privacy is geen sprake.

2017-14 / 19-5-17 / afgewezenX tegen Advocatie.nl - HERZIENINGDe Raad voor de Journalistiek ziet geen aanleiding om een conclusie over een klacht tegen de Advocatie.nl (RvdJ 2017/4) te herzien. Verzoeker maakt bezwaar tegen de afwegingen die de Raad in zijn conclusie heeft gemaakt, maar heeft niet aannemelijk gemaakt dat de Raad zijn conclusie op basis van onjuiste constateringen heeft genomen. Dat verzoeker zich niet kan vinden in de overwegingen en het oordeel van de Raad, is onvoldoende om een verzoek tot herziening te honoreren.

2017-15 / 19-5-17 / afgewezenX tegen de Volkskrant - HERZIENINGDe Raad voor de Journalistiek ziet geen aanleiding om een conclusie over een klacht tegen de Volkskrant (RvdJ 2017/6) te herzien. Verzoekster maakt bezwaar tegen de afwegingen die de Raad in zijn conclusie heeft gemaakt, maar heeft niet aannemelijk gemaakt dat de Raad zijn conclusie op basis van onjuiste constateringen heeft genomen. Dat verzoekster zich niet kan vinden in de overwegingen en het oordeel van de Raad, is onvoldoende om een verzoek tot herziening te honoreren.

advertentie

De volledige conclusies zijn gepubliceerd op www.rvdj.nl onder het jaartal/volgnummer

http://www.rvdj.nl


Dit katern is onder redactionele verantwoordelijkheid van de NVJ gemaakt

Mag dat zomaar? 74 Column Marjan Enzlin 75 Een dreigend klimaat 76 Witboek ‘Journalistiek heeft een prijs’ 78 NVJ Academy en NVJ Evenementen 81

Kim Deen: ‘In korte tijd heel veel veranderd’ 82 Column Yvonne Berkeljon 83

BE

EL

D: M

AR

TIN

E K

RE

KE

LA

AR

de vereniging

mag dat zomaar? 74 www.nvj.nl

Solliciteren naar mijn eigen baan?BIJ MIJN WERKGEVER IS DE ZOVEELSTE

REORGANISATIE GAANDE. MIJN

FUNCTIE IS KOMEN TE VERVALLEN.

IK WORD NU GEDWONGEN OM TE

SOLLICITEREN NAAR EEN ‘NIEUWE’

FUNCTIE DIE VERDACHT VEEL LIJKT OP

MIJN OUDE BAAN. MAG DAT ZOMAAR?

Ja en Nee. Een werk-

gever mag zijn onderneming inrichten

zoals hij dat wil. Dat is steeds het uit-

gangspunt. Tot deze beleidsvrijheid hoort

ook de beslissing om bepaalde functies te

laten vervallen en werknemers bovental-

lig te verklaren.

De wet bepaalt dat de ontslagvolgorde

van boventallige werknemers met uitwis-

selbare functies moet worden vastgesteld

op grond van het afspiegelingbegin-

sel. Hierbij mag een werkgever niet zelf

kiezen wie hij wel of niet voor ontslag wil

voordragen. De volgorde wordt bepaald

door leeftijd en lengte van het dienst-

verband van de boventallige werknemer.

Uitwisselbare functies zijn functies die

qua inhoud, salarisniveau, vereiste kennis,

vaardigheden en competenties gelijk of

gelijkwaardig zijn.

Werkgevers in de journalistiek willen

echter steeds vaker zelf bepalen welke

werknemer mag blijven en wie moet

vertrekken. De zogenaamde ‘stoelendans’

biedt ze de mogelijkheid. Een voorbeeld:

alle vijftien redacteursfuncties binnen

onderneming X komen te vervallen. Hier

komen slechts tien functies voor ‘content-

managers’ voor terug waarop kan worden

gesolliciteerd. Op deze manier kan de

onderneming door met de in haar ogen

meest geschikte werknemers. De vaste

ontslagvolgorde geldt via deze route niet.

Het rituele dansje rond de stoelen is

gelukkig niet altijd toegestaan. Wil deze

methode juridisch door de beugel kun-

nen, dan moet het echt gaan om nieuwe

functies die wezenlijk anders zijn dan de

oude functies. De functies van redacteur

en contentmanagers mogen niet uitwis-

selbaar zijn. Zijn ze dit wel dan moet er

toch worden afgespiegeld.

Ook na inwerkingtreding van de Wet

Werk en Zekerheid (WWZ) is het voor

werkgevers nog mogelijk om – met

inachtneming van het bovenstaande – bij

een reorganisatie op kwaliteit te selecte-

ren. Wel zijn er nieuwe regels bijgekomen.

Wanneer een deel van de werkzaam-

heden van een vervallen functie wordt

voortgezet in de nieuwe functie dan dient

er ‘omgekeerd te worden afgespiegeld’.

Dit geldt alleen als er meer geschikte

werknemers zijn dan het aantal beschik-

bare werkplekken. De werkgever mag in

dat geval niet zelf kiezen uit het groepje

geschikte werknemers. Hij moet de func-

tie aanbieden aan de werknemer die als

laatste voor ontslag in aanmerking zou

komen. De afweging tussen geschikt en

ongeschikt mag de werkgever nog wel

zelf maken.

MAARTEN VAN DEN BERG,

NVJ ADVOCATEN & JURISTEN

‘De afweging tussen geschikt en ongeschikt mag de werkgever nog wel zelf maken’

Ook een vraag aan onze juristen? Mail: [email protected] of kijk op nvj.nl/rechtshulp

BE

EL

D: G

ST

OC

KS

TU

DIO

/123

RF

http://www.nvj.nl


Ejuni 2017 75 de maand / dossier / de mensen / de meningen / de nvj

lemaal dezelfde kant op ‘roeiden’ met die

tanker.

Dik twee jaar na die ommekeer, geef ik de

voorzittershamer door. Niet omdat alle

doelen behaald zijn, maar omdat zes jaar

hoofdvertegenwoordiger zijn van een

beroepsgroep – de (foto)journalisten –

waarop zoveel ontwikkelingen afkomen,

gewoon niet past naast een volledige

baan. Te vaak heb ik het gevoel overal te

kort te schieten en dat wreekt zich in het

brein van een gemoedelijke Brabantse.

Het is zaak om op tijd te stoppen, zoveel

heb ik in mijn vorige leven als psychia-

trisch verpleegkundige wel geleerd. Alle

warme verzoeken van leden en collega’s

om te blijven ten spijt. Al waren die wel

aanleiding om me alsnog (her)verkiesbaar

te stellen voor de functie van ‘gewoon’

bestuurslid en nog eens drie jaar de

collega’s te willen vertegenwoordigen

binnen het NVJ-hoofdbestuur. Nu mede-

bestuurder René de Monchy zich verkies-

baar heeft gesteld als potentiële nieuwe

voorzitter, doe ik dat met vertrouwen en

overtuiging. Want er is nog veel te doen

en hoewel ik nog altijd kritisch ben, is er

tussen mij en de NVJ echt veel te veel

liefde voor een scheiding.

LiefdeDRIE JAAR GELEDEN IS HET ALWEER

DAT IK VOORZITTER WERD VAN EEN

VERENIGING DIE OP EEN AANTAL

PUNTEN AL EEN TIJDJE NIET MEER

ALS DE ‘MIJNE’ VOELDE. MET EEN

FORSE BESTUURSCRISIS NOG VERS

IN HET GEHEUGEN, WAS DE TOCH

AL NATUURLIJKE NEIGING VAN

VERENIGINGEN OM ONEVENREDIG

VEEL ENERGIE TE STEKEN IN INTERN

GEDOE, NAAR MIJN IDEE BINNEN DE

NVJ, OP DAT MOMENT IN OVERDREVEN

GROOTHANDELVERPAKKING

AANWEZIG. DIE NEIGING MOEST

ERUIT OF IK MOEST DE VERENIGING

VERLATEN.

Maar als trouwe hond, ben ik niet van het

kritiek geven om vervolgens weg te lopen

en dus meldde ik me impulsief (want dat

ben ik dan weer wel) als kandidaat-voor-

zitter. Een Kamikaze-actie bleek op de

(toen nog) Ledenraad, want ik werd bijna

weggestemd.

Uiteraard volgde een jaar waarin we als

nieuw bestuur zelf ook onevenredig veel

energie moesten steken in het voorzichtig

bijsturen van een tanker, die al enige tijd

- om volstrekt begrijpelijke redenen - ge-

wend was aan een bepaalde koers. Maar

vanaf de bestuursconferentie in 2015,

ging het ineens allemaal wat makkelijker.

Niet in de laatste plaats door de con-

structieve houding van Thomas Bruning

en de collega’s in Amsterdam, van wie

wij als vrij onervaren bestuur nog wel

de grootste koerswijziging vroegen. Een

koerswijziging die zij overigens allang

onderschreven, maar in 2015 pas echt

konden omarmen, waarna we ineens al-

BE

EL

D: IN

GR

ID D

E G

RO

OT

bestuurCOLUMN

Marjan Enzlin is voorzitter van de NVJ.twitter.com/enzlinmarjan

achtergrond 76 www.nvj.nl

EEN DREIGEND KLIMAATNEDERLANDSE JOURNALISTEN HEBBEN STEEDS VAKER TE

MAKEN MET BEDREIGINGEN TIJDENS HUN WERK. DAT BLIJKT

UIT ONDERZOEK VAN PROFESSOR ALEX BRENNINKMEIJER EN

CRIMINOLOOG MARJOLEIN ODEKERKEN IN OPDRACHT VAN ONDER

MEER DE NVJ. VAN DE 638 ONDERVRAAGDE JOURNALISTEN HEEFT

61 PROCENT TE MAKEN MET BEDREIGINGEN. DE CIJFERS ZIJN

GESTEGEN IN VERGELIJKING MET ACHT JAAR GELEDEN, TOEN

EENZELFDE ONDERZOEK WERD UITGEVOERD.

social media bedreigingen. De schade is

zowel materieel als immaterieel. Van de

journalisten die te maken hebben gehad

met fysieke bedreigingen, heeft 9 pro-

cent (21 journalisten) letsel opgelopen, 5

journalisten werden zelfs opgenomen in

het ziekenhuis. Bij 30 procent (70 journa-

listen) werden voertuig of camera’s ver-

nield. De andere journalisten (59%) gaven

aan geen schade te hebben geleden, of

lijden juist aan psychische schade, zoals

stress, angst en slapeloosheid. Van de 70

journalisten die via social media bedreigd

zijn, was voor 14 procent het incident

aanleiding om foto’s video of artikel te

verwijderen; 11 procent sloot het account.

Thomas Bruning, algemeen secretaris van

de NVJ, spreekt over schokkende cijfers:

‘Eigenlijk zou je als journalist op een neu-

trale manier verslag moeten kunnen doen.

Dat kan op deze manier niet meer.’

Afbreken reportageDe bedreigingen hebben zonder meer

grote impact op het leven en werk van

journalisten. In vergelijking met 2009,

blijkt dat in 2017 de bedreigingen

een grotere belemmering zijn voor de

beroeps uitoefening. Zo was voor 39

procent de fysieke bedreiging reden om

de reportage af te breken. Dat was in het

vorige onderzoek uit 2009 nog 20 pro-

cent. Voor 32 procent van de journalisten

was het incident reden om een bepaalde

locatie te mijden (19% in 2009) en 36

procent heeft de neiging om zich niet

meer op social media te uiten.

‘De ontwikkelingen op social media zijn

zorgwekkend’, aldus Bruning. ‘Twitter en

Uitgerekend in de week waarin ook de

resultaten van het onderzoek naar be-

dreiging en intimidatie van journalisten

werden bekendgemaakt, riep website

GeenStijl op om seksistisch commentaar

te geven op een foto van Volkskrant-

columnist Loes Reijmer. Wat volgde was

een oneindige reeks haatdragende, sek-

sueel getinte en gewelddadige reacties.

De wijze waarop Reijmer werd aangepakt,

was het zoveelste voorbeeld van intimida-

tie van journalisten. In dit geval seksuele

intimidatie.

Persvrijheidsschendingen als gevolg van

intimidatie, bedreigingen en geweld zijn

een actueel maatschappelijk probleem.

In 81 procent van de gevallen gaat het

om fysieke bedreigingen, 43 procent om

juridische bedreigingen en 23 procent om

FREQUENTIE BEDREIGINGEN

61% HEEFT TE MAKEN MET BEDREIGINGEN

1% DAGELIJKS

43% JAARLIJKS

7%

WEKELIJKS

22% MAANDELIJKS

27% MINDER VAAK

‘Moet ik scherp en kritisch bli jven, of schri jf ik deze zin niet op, dacht ik. Toen dacht ik:

als je hier nu aan begint, je laten muilkorven, dan moet je dit werk niet doen’

http://www.nvj.nl


79%vindt bedreigingen een gevaar voor de

persvrijheid

16% past de berichtgeving soms aan uit angst voor

bedreigingen

15% publiceert soms liever niet uit angst voor

bedreigingen

23% is weleens angstig om nieuws naar buiten

te brengen

83% vindt het belangrijk dat er meer maatregelen

worden genomen om journalisten te beschermen

Facebook zijn belangrijke bronnen voor

journalisten. Als journalisten zich nood-

gedwongen terugtrekken van deze media,

zijn deze bronnen niet meer toeganke-

lijk. Het alternatief is nog kwalijker, het

procent vindt bedreigingen een gevaar

voor de persvrijheid.

De onderzoekers concluderen dat het

eerdere vermoeden dat de bedreigingen

nemen aanpak van anonieme accounts en

cursussen en trainingen voor journalisten.

Het complete eindrapport met aanbeve-

lingen wordt medio juni gepresenteerd.

N.B. Het onderzoek naar bedreigingen aan het

adres van journalisten werd gefinancierd door

de NVJ, Stichting Persvrijheidsfonds, Stichting

Democratie & Media, Stimuleringsfonds voor

de Journalistiek en KIM Forum voor reflectie op

journalistiek.

BE

EL

D: S

BO

RIS

OV

/123

RF

vermijden van onderwerpen uit angst dat

er allerhande bedreigingen of intimidaties

op social media verschijnen.’

Dreigend klimaatDe journalisten ervaren in een dreigend

klimaat te werken. Het gevolg is dat ze

voorzichtiger worden. Bijna een kwart

van de journalisten is weleens angstig om

nieuws naar buiten te brengen, ook zegt

16 procent berichten aan te passen uit

angst voor bedreigingen. Er is sprake van

zelfcensuur. Ook worden sommige on-

derwerpen niet meer behandeld. Bijna 80

ernstiger zijn geworden sinds 2009 be-

vestigd wordt in het jongste onderzoek.

Brenninkmeijer: ‘Het lijkt wel of er een

beweging is van: weg jullie. Tegelijker tijd

is een open en vrije nieuwsgaring essen-

tieel voor een democratie. Dat mensen te

horen krijgen wat er allemaal zoal speelt.’

Het merendeel van de journalisten (83%)

vindt het belangrijk dat er meer maatre-

gelen worden genomen om journalisten

te beschermen tegen bedreigingen. Als

meest zinvolle maatregelen noemen ze

een hardere aanpak vanuit politie en

justitie, een door internetbedrijven te

‘Als freelance journalist sta je daarbi j bovendien in je nakie. Tegenover hele grote parti jen

met hele grote middelen die ji j in elk opzicht ontbeert’

‘Ik ben al vaak in situaties gekomen waarin ik door het oog van de naald ben

gekropen. Je geluk kan ook een keer op zi jn natuurli jk ’

ONDERZOEKSPOPULATIE638 journalisten

redacteur/

verslaggever

vrouw

freelancers

print internet

televisie

ander me-dium

radio

man

fotograaf, cameraman of

camjo

met een vast dienstverband

24% 76%

waarvan

61% 39%

37%63%

50% 18%

3%

17% 12%medium

en

nvj nieuws 78 www.nvj.nl

Witboek overhandigdJournalisten, onder wie Kees Boonman, Tara Lewis, Max

van Weezel, Ewout de Bruijn, fotojournalist Jan-Joseph

Stok en NVJ-voorzitter Marjan Enzlin, hebben op 23 mei

het witboek ‘JA, journalistiek heeft een prijs’ overhan-

digd aan Tweede Kamerleden, uitgevers en de voorzitter

van de NPO, Shula Rijxman.

De NVJ vraagt in het witboek – dat ook met deze uitgave

is meegestuurd - aandacht voor het belang van professi-

onele journalistiek en luidt de noodklok over de om-

standigheden waarin freelancers en redacties hun werk

moeten doen. Tijd en geld voor verdieping ontbreken,

freelance (foto)journalisten zijn het kind van de rekening.

Daarbij verdwijnt de onafhankelijke journalistiek lokaal

uit dorpen en kleinere steden.

Eerlijke tarieven Veel freelancejournalisten willen dat er collectieve

afspraken voor alle werkenden komen, dus ook voor

zelfstandigen. Daarom wil de NVJ dat de Tweede kamer

voor de journalistieke sector een uitzondering maakt op

het Mededingingsrecht om afspraken te

kunnen maken met uitgevers en omroe-

pen. In andere landen zoals Duitsland,

Ierland en Frankrijk gebeurt dit al.

Payrollconstructies Bij omroepen nemen draaideurcontrac-

ten en payrollconstructies toe, waarbij

journalisten veel minder over houden dan

iemand die direct in dienst is en geen en-

kele zekerheid krijgen over hun toekomst.

De makers zijn daar de dupe van de door

de overheid opgelegde flexibele budge-

tafspraken voor de omroepen en NPO. Thomas Bruning,

algemeen secretaris NVJ: ‘Wat we willen is dat er door

de NPO onder leiding van Shula Rijxman gezamenlijk

verantwoordelijkheid wordt genomen om de makers de

waardering en zekerheid te geven die ze verdienen.’

Het witboek onderstreept de zorg van de regionale en

lokale verschraling, doordat redacties de afgelopen

jaren gehalveerd zijn en productienormen ernstig zijn

opgeschroefd. Daardoor is de onafhankelijke journalis-

tiek in veel dorpen en kleine steden gemarginaliseerd.

Bruning: ‘Dat de journalistiek zo onder druk staat is een

gevaarlijke ontwikkeling, want het is aan journalisten om

politiek en bedrijfsleven kritisch te volgen en controleren

en te vertellen wat er echt speelt bij mensen. Met ge-

checkte feiten en vanuit een onafhankelijke positie. Als

tegenwicht tegenover al het nepnieuws dat razendsnel

verspreid wordt op sociale media.’

ONDERHANDELINGEN

CAO UITGEVERIJBEDRIJF

De onderhandelingen voor een nieuwe

cao Uitgeverijbedrijf zijn op 11 mei begonnen

met het uitwisselen van voorstellenbrieven. Bij deze

aftrap werden onder meer de huidige ontwikkelingen

in de mediasector besproken. NVJ-onderhandelaar

Annabel de Winter: ‘We vinden dat na alle bezuinigingen op

personeelskosten, nu vol ingezet moet worden op de kwaliteit

van de journalistiek. Dat betekent dat er weer geïnvesteerd wordt

in mensen. Het zijn immers de journalisten die voor de content

zorgen, waarmee de branche haar geld verdient en bijdraagt aan

de verbeterde bedrijfsresultaten in het afgelopen jaar.’ Een ander

belangrijk punt voor de NVJ is het bespreekbaar maken van een

gelijk speelveld voor alle werkenden.

‘We vinden dat door de huidige praktijk van onder meer

eenzijdige algemene voorwaarden voor freelancers de

branche en de journalistiek worden uitgehold.’

Eerder deze week volgde de tweede

onderhandelingsronde.

WAT VIND JIJ VAN DE NVJ?Vorige week is een brede enquête

gestart onder de leden van de NVJ. De

NVJ is benieuwd naar de mening over de

vereniging, haar belangenbehartiging, het

diensten- en productenpakket en haar

rol als pleitbezorger voor persvrijheid en

innovatieve journalistiek. De NVJ zal de

resultaten van haar onder zoek vertalen in

haar producten- en diensten aanbod, zodat

deze nog beter aansluiten bij de wensen van

de leden. De leden ontvingen vorige week

per e-mail een uitnodiging om deel te nemen.

Het invullen van de vragenlijst neemt 8 tot 10

minuten in beslag. De enquête is anoniem en

de antwoorden zijn strikt vertrouwelijk.

BEELD: INGRID DE GROOT

BEELD: SERGE LIGTENBERG

http://www.nvj.nl

SAVE THE DATEjuni 2017 79 de maand / dossier / de mensen / de meningen / de nvj

‘Dat kan tot gevolg hebben dat

het publiek het vertrouwen in media als onafhankeli jke organisaties verliest. Het is niet de eerste

keer dat dit gebeurt’Thomas Bruning op 17 mei in De Telegraaf naar

aanleiding van het verspreiden van nepnieuws door de politie aan het Dagblad van het Noorden

RENÉ DE MONCHY KANDIDAAT-VOORZITTERHet bestuur van de NVJ draagt het huidig be-

stuurslid René de Monchy voor als nieuwe voorzit-

ter van de NVJ. Huidig voorzitter Marjan Enzlin

heeft eerder aangegeven een tweede termijn als

voorzitter niet te ambiëren vanwege het grote

tijdsbeslag dat dit met zich meebrengt, gecom-

bineerd met haar andere werkzaamheden. Wel

besloot Enzlin zich als bestuurslid herkiesbaar te

stellen voor een tweede termijn. Ook de overige

bestuursleden hebben zich herkiesbaar gesteld.

Tijdens de ALV op zaterdag 10 juni wordt aan de

leden goedkeuring gevraagd voor de herverkie-

zing van bestuursleden en voorzitter.

René de Monchy (1968) werkt als presentator,

interviewer, verslaggever, redacteur en dagvoor-

zitter voor BNR Nieuwsradio. Tevens werkt hij

binnen de FD Mediagroep (FDMG) samen met de

redactie van het Financieele Dagblad. Naast zijn

journalistieke werk heeft hij de redactieraad van

BNR Nieuwsradio opgericht en mede geschreven

aan de redactiestatuten. De Monchy trad in 2016

toe tot het hoofdbestuur van de NVJ.

INSI Convenant Veiligheid

Acht Nederlandse mediaorganisaties hebben tot nu toe het INSI Convenant voor veiligheid ondertekend. De ondertekenaars zijn: NOS, Nieuwsuur, KRO-NCRV,

EO, ANP, NRC Handelsblad, Vrij Nederland en VPRO. De

NOS was de eerste organisatie die in 2015 het convenant

ondertekende. De NVF en de NVJ hebben als eerbetoon

aan de in 2016 overleden fotojournalist Jeroen Oerlemans

aan alle hoofdredacteuren gevraagd om het INSI

Convenant te ondertekenen. In het convenant staat dat de

verantwoordelijkheid voor de risico’s waaraan journalisten

bloot staan, gezamenlijk zou moeten worden gedragen. Dit

kan alleen als journalisten goed voorbereid en met de juiste

middelen op reis gaan. Daar past een goede training en

verzekering bij en een honorering die het mogelijk maakt

om reis- en verblijfskosten en een fixer te kunnen betalen.

De NVF en de NVJ zullen zich blijven inspannen om veilig-

heid onder de aandacht te brengen van hoofdredacteuren,

beeldredacteuren en (foto)journalisten. Jaarlijks zullen

de NVJ en de NVF op 3 mei, de internationale dag van de

Persvrijheid, nieuwe ondertekenaars van het INSI Convenant

bekendmaken.

BE

EL

D: R

ICH

AR

D H

AD

LE

Y

FVDJ De datum van het Festival van

de Journalistiek is bekend:

zaterdag 23 september. Dit

keer in Utrecht. Met kleinscha-

lige workshops en volop tijd

om bij te praten, te eten en te

drinken. Binnenkort wordt het

programma bekendgemaakt.

www.nvj.nl/academy

020-3039 739

[email protected]

@nvjacademy

Journalistieke en mediatrainingen voor iedereen

Vergroot je kennis en

vaardigheden. De NVJ Academy

is het toonaangevende

opleidingsinstituut voor

mediaprofessionals. Het cursus-

aanbod wordt samengesteld

op basis van de actuele

ontwikkelingen in het vak.

De praktijkgerichte cursussen

bieden verdieping en zijn

tevens een goede gelegenheid

om in contact te komen met

vakgenoten.

NVJ Academy is CRBKO

gecertificeerd.

Het is ook mogelijk trainingen

incompany te geven.

academy_2016_nov.indd 2 15-11-16 14:50

http://www.nvj.nl/academy


zaterdag 10 juni | 13.30 - 14.45 uur | Verkadefabriek,

Boschdijkstraat 45, Den Bosch

In het witboek ‘Journalistiek heeft een prijs’, dat bij deze uitgave is meegestuurd, concludeert de NVJ dat de maatschappelijke functie van de journalistiek serieus onder druk staat. Dat manifesteert zich extra scherp in de regio, waar freelancers vaak slecht worden betaald, kranten redacties zijn gehalveerd en de werkdruk op veel redacties groot is.

Hoe belangrijk is journalistiek op regionaal niveau en

hebben we daar behoorlijk betaalde professionals en

stevige redacties voor nodig? Of kunnen we prima uit de

voeten met freelancers die voor 13 cent per woord of 10

euro per digitaal gepubliceerde foto moeten werken? En

welke verantwoordelijkheid hebben hoofdredacteuren en

professionele freelancers hierin?

Hierover gaan regionaal verantwoordelijke hoofdredac-

teuren, freelancers en leden van de redacties met elkaar

in debat:

Lucas van Houtert, hoofdredacteur Brabants Dagblad;

Henk Lemckert, hoofdredacteur/directeur Omroep Bra-

bant; Tara Lewis, freelance journalist, werkzaam voor o.a.

NRC, VPRO en voorheen voor o.a. Rotterdams Dagblad,

de Havenloods en andere lokale bladen; Eric Brinkhorst,

zelfstandig fotojournalist en duo-voorzitter NVF

De discussie zal worden geleid door Colette van Nunen.

Inbreng vanuit de zaal wordt op prijs gesteld!

Deelname is gratis, aanmelden verplicht. Ga voor meer

informatie en aanmelden naar NVJ.nl/agenda

Ga voor nieuws, achtergronden en interviews over de

campagne naar Journalistiekheefteenprijs.nl

BE

EL

D: S

TE

FA

N V

AN

DE

N H

EU

VE

L

www.nvj.nl/academy

020-3039 739

[email protected]

@nvjacademy

Journalistieke en mediatrainingen voor iedereen

Vergroot je kennis en

vaardigheden. De NVJ Academy

is het toonaangevende

opleidingsinstituut voor

mediaprofessionals. Het cursus-

aanbod wordt samengesteld

op basis van de actuele

ontwikkelingen in het vak.

De praktijkgerichte cursussen

bieden verdieping en zijn

tevens een goede gelegenheid

om in contact te komen met

vakgenoten.

NVJ Academy is CRBKO

gecertificeerd.

Het is ook mogelijk trainingen

incompany te geven.

academy_2016_nov.indd 2 15-11-16 14:50

Doelgericht pitchenPitchen = doelgroepdenken, is op zoek gaan naar

de beste invalshoek en verhaalideeën – afgestemd

voor dát blad, die site. Is goed voorbereid je ideeën

presenteren. Hoe concreter, hoe beter!

8 & 22 november | 13.30 – 17.00 uur | Amsterdam |

€ 220,-

Datajournalistiek voor beginnersLeer data vinden, analyseren en visualiseren.

10 november | 10.00 – 17.00 uur | Amsterdam | € 220,-

Filmen met je smartphone voor gevorderdenProfessionele journalistieke opnames maken met je

mobiele telefoon of tablet voor gevorderden.


Visuele storytellingLeer de basiselementen van een goed filmverhaal en

blijf je publiek boeien.

23 november | 09.30 – 17.00 uur | Amsterdam |

€ 599,-

Bouw je eigen websiteJe eigen professionele website. Onder begeleiding

bouwen, zelf onderhouden.

24 november, 1, 9 & 16 december | 13:30 - 17:00 uur |

Amsterdam | € 600,-

Leren contracterenLeer de belangrijkste aspecten van het auteursrecht

en contractenrecht en na afloop ben je in staat een

contract op te stellen voor het gebruik van je werk.


Schrijven voor het webDoe-cursus over aantrekkelijk, interactief en

vindbaar schrijven van online teksten, geschikt voor

journalisten en redacteuren die méér willen halen uit

hun site, blog, nieuwsbrief of andere online kanalen.

29 november 10.00 - 17.00 uur & 6 december 13.30 -

17.00 uur | Amsterdam | € 360,-

www.nvjacademy.nl | 020-3039739 | [email protected]

Leden van de NVJ, NVF en De Coöperatie ontvangen

20 - 50% korting op ondergenoemde prijzen.

Academy

Algemene Ledenvergadering NVJ

Aansluitend vindt op 10 juni van 15.00 – 17.00 uur de

Algemene Ledenvergadering van de NVJ plaats.

Ga voor informatie en agendastukken naar NVJ.nl/

agenda

http://www.nvjacademy.nl


TROTS OF KRITISCH OP DE NVJ?: [email protected]

aan het woord 82 www.nvj.nl

‘ In korte tijd heel veel ver-anderd’KIM DEEN IS FREELANCE JOURNALIST

OP DIT MOMENT TRAINEE BIJ NRC.

KIM DEED MEE AAN HET TWEEDE NVJ

MENTOREN PROGRAMMA.

Turkije‘Tijdens mijn studie Politieke Geschiede-

nis zou ik voor een half jaar naar Turkije

gaan. Ik ontmoette veel correspondenten,

onder wie Thomas Erdbrink. In een café

in Istanbul heeft hij me binnen een uur

overtuigd om te blijven. Zodoende bleef

ik een jaar in Turkije als journalist. Ik had

eerder al wel overwogen om de journa-

listiek in te gaan. In Turkije werd het me

echt duidelijk: dit is wat ik wil worden.’

Mentorenprogramma‘In september ben ik teruggekeerd naar

Nederland om mijn studie af te maken.

Dat was ook een goede gelegenheid

om bij te leren. In Istanbul kende ik veel

journalisten, maar in Nederland had ik

nooit als journalist gewerkt. Dat was mijn

motivatie om me aan te melden voor

het Mentorenprogramma. Brechtje van

de Moosdijk, chef buitenland van RTL

Nieuws, was mijn eerste keuze als mentor.

Ik ben nog heel erg aan het ontdek-

ken wat voor soort journalist ik ben en

het liefst wilde ik experimenteren met

multimediale journalistiek. Daarmee was

ik bij Brechtje aan het goede adres. Ik zou

iedereen aanraden om aan het Mentoren-

programma mee te doen. Voor mij was

het fijn om iemand te hebben bij wie ik

kon aankloppen als er iets was en door

wie ik geïnspireerd werd.’

Belangrijkste tip‘In de afgelopen maanden is er heel veel

veranderd. Uiteindelijk zou ik wel weer

naar het buitenland willen, maar ik kon

in januari aan de slag als trainee bij NRC.

In het begin was het wennen om in een

bedrijf te werken. Brechtje gaf me tips

over het pitchen van verhalen, hoe ik snel

en foutloos kan werken en wat het belang

is van netwerken. Ze nam me in april mee

naar de uitreiking van De Tegel. Ze kent

ontzettend veel mensen en via haar heb

ik veel contacten opgedaan. Via Brechtje

ga ik nu meelopen met Rik Konijnenbelt

(RTL) en kijken wat hij met filmen en

editen doet.’

BEELD: TRUUS VAN GOG

Jouw persoonlijk adviseur

Thomas Bruning06 20 49 52 45

[email protected]

algemeen secretaris,

secretaris internet en

a.i. secretaris dagblad

Annabel de Winter06 10 55 77 26

[email protected]

secretaris persbureaus

en lokale media, senior

onderhandelaar

René Roodheuvel06 10 16 33 00

[email protected]

secretaris omroep

Wais Shirbaz06 50 23 55 77

[email protected]

secretaris

tijdschriften

Rosa García López06 14 49 96 19

[email protected]

secretaris

zelf standigen, NVF

Jim Verhoef06 42 22 93 92

[email protected]

junior secretaris

Plus+ en Vers in de pers

Noodnummer: 06 51 52 95 62

http://www.nvj.nl








Bjuni 2017 83 de maand / de mensen / dossier / de meningen / de nvj

doet. Het is dan ook vaak kiezen tussen

een beet van de kat of de hond. De werk-

neemster aan wie de keuze werd voorge-

legd tussen een andere, lagere functie en

ontslag met outplacement, koos voor de

derde weg en meldde zich ziek. Het ont-

slag bleek op den duur toch onvermijde-

lijk. De werkneemster verzocht in dat ka-

der een ontslagvergoeding. Het Hof ging

voor een stukje met de werknemer mee:

ze ontvangt een kleine vergoeding. Het

Hof stelde vast zich te kunnen voorstellen

dat het een slag voor de werkneemster

was niet langer geschikt te zijn voor haar

eigen functie, maar meende toch dat zij

‘eenmaal bekomen van die slag’ serieus

had moeten nadenken over invulling van

de nieuwe functie (die zij met behoud van

salaris kon uitoefenen). Dus het ontslag

was in de visie van het Hof toch een

beetje ‘eigen schuld, dikke bult’.

Demotie was recent in nog een tweede

zaak aan de orde. Daar was een werk-

nemer vrijwillig akkoord gegaan met een

andere, lager gehonoreerde, functie. De

werknemer bestreed die vrijwilligheid

(er zou sprake zijn geweest van onge-

oorloofde druk en dwang) en vorderde

uitbetaling van het oude, hogere salaris.

Die vlieger ging niet op. Volgens de

rechtbank was er wel degelijk sprake

van wederzijds goedvinden: de man was

goed geïnformeerd over zijn tekortkomin-

gen en de beschikbare keuzes, waaronder

de nieuwe functie met een lager salaris.

De rechtbank vond ook van belang dat

een hogere inschaling zou leiden tot een

onverdedigbaar salarisverschil met de

collega’s. Feit is dat geen positie levens-

lang heilig is en de enige schrale troost

is dan misschien dat wat de Stones (ook

wel voorbij hun hoogtepunt ) al zongen:

Time waits for no one.

Stap terugER IS EEN FASE IN HET LEVEN DIE

ZICH DOORGAANS KENMERKT DOOR

STIJGENDE LIJNEN. MEESTAL LIGT

DIE ZO ERGENS TUSSEN DE 25 EN 40.

TOE AAN HET (TWEEDE) KOOPHUIS,

KINDEREN EN DE CARRIÈRE IN BLOEI.

PROMOTIE AAN DE ORDE VAN DE DAG.

EN NET ALS JE DAAR EEN BEETJE AAN

GEWEND BENT, KEREN DE KANSEN. MET

EEN BEETJE PECH EEN HUIS ONDER

WATER EN EEN ECHTSCHEIDING. IN DAT

RIJTJE PAST OOK DE DEMOTIE.

Waar het eerst ook op het werk zo lekker

liep, gaat het toch een beetje minder: de

glans verdwijnt van de beoordelingen en

alle zeilen moeten worden bijgezet om

aan de verwachtingen te voldoen. Dan

kan het zomaar gebeuren dat na een of

twee mindere beoordelingen gesproken

wordt over een andere, iets eenvoudigere

functie die, zo meent de nieuwe chef ‘veel

beter bij je past’. Tja, daar kun je je na-

tuurlijk tegen verzetten, maar die keuze

zou zomaar tot een ontslag kunnen leiden,

want de werkgever vindt immers dat je

het in je eigen functie niet meer zo goed

Dit katern valt onder redactionele verantwoordelijkheid van de NVJ. Het doel is om leden en niet-leden van de NVJ te informeren, te inspireren en te verbinden.

COLOFON

Aan dit katern werkten mee Maarten van den Berg, Yvonne Berkeljon, Marjan Enzlin, Truus van Gog, Ingrid de Groot, Martine Krekelaar, Serge Ligtenberg(Eind)redactie Connie Wiering Vormgeving Anneke de Bruin

Contact 020 303 97 00 – [email protected] www.nvj.nl – twitter @nvjPost Postbus 75997 – 1070 AZ AmsterdamBezoek Johannes Vermeerstraat 22 1071 DR Amsterdam

berkeljonCOLUMNCOLUMN

Yvonne Berkeljon is advocaat van de [email protected]

BE

EL

D: T

RU

US

VA

N G

OG


http://www.nvj.nl


Alles voor de foto

© A

NP/

Mar

ten

van

Dijl

Hard to get, hard to copy, hard to beat – dat zijn kernwaarden voor ANP Foto. In een tijd waarin ‘iedereen een foto kan maken’, proberen ANP-fotografen zich te onderscheiden. Door snel te werken en elk onderwerp creatief, technisch vaardig en vanuit fraaie of lastige standpunten te benaderen.

Net als heel Rotterdam was ook ANP Foto op volle sterkte toen Feyenoord uit bij Excelsior het eerste landskampioenschap sinds 1999 kon verzilveren. De titelkoorts was in aanloop naar de kampioenswedstrijd al rijkelijk geïllus-treerd en fotografen, videojournalisten en de beeldredactie stonden op scherp. De beste posities waren ingenomen: in en om de stadions Woudestein en de Kuip, op de Coolsingel, vanaf diverse hoge standpunten in de stad. Een heli en een Cessna cirkelden rond in het luchtruim. Rotterdam was er klaar voor. ANP Foto was er klaar voor. Feyenoord leek er klaar voor. Maar bij Excelsior werd onverwacht verloren. Het landskampioenschap werd uitgesteld, de draai- boeken werden aangepast. In de laatste speelronde volgde alsnog de ontkno-ping in de titelstrijd. ANP Foto leverde in razend tempo een allesomvattende hoeveelheid beelden, waarvan alleen al de media in Nederland er enkele duizenden publiceerden, inclusief een time-lapse van het vollopen van de Coolsingel. Fotograaf Marten van Dijl dook met supporters de fontein op het Hofplein in. ‘Alles voor de foto’, aldus Marten.anpfoto.nl

2017-05 ANP adv Feyenoord.indd 1 17-05-17 15:46

Christiaan Triebert, Kuifje - Villamedia · 2017. 6. 6. · Christiaan Triebert Als lid van het...

Documents

Transcript of Christiaan Triebert, Kuifje - Villamedia · 2017. 6. 6. · Christiaan Triebert Als lid van het...