Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon,...

7
Het huis Chartroise aan het Heereplein te Raamsdonksveer dankt zijn naam aan de eerste nederzetting van de Kart- huizermonniken in de Lage Landen. Willem van Duvenvoorde wordt in 1323 door de Graaf van Holland tot schout en kastelein van Geertruidenberg be- noemd. In het jaar 1336 sticht deze Willem van Duvenvoorde, hij is een van de machtigste en rijkste mannen van zijn tijd, buiten de muren van Geertruidenberg op een stuk grond dat Namer wordt genoemd een klooster voor de volgelingen van Sint Bruno. Het klooster wordt voor het grootste deel gebouwd op her grondgebied van de Ambachtsheerlijkheid Raamsdonk en is toegewijd aan de H. Maagd Maria, ofschoon het meestal als Het Hollands Huis wordt aangeduid. Veel voortreffelij ke geleerden en heilige mannen als Hendrik van Coesfeld (+1410), Adriaan de Karthuizer (+1411). Gerrit van Schiedam ( + 1422) en Willem Bybau van Thielt (+ 1535) verblijven er. Na de troebelen van 1573 worden de kloosterlingen tot de vlucht genoodzaakt om aan de moordlust van de Staatse troepen te ontkomen. In een kr.oniek uit die dagen schrijfl een huursoldaat dat de monniken zich tegoed deden aan vorstelijke maaltijden en zelfs donzen bedden hadden om op te slapen. Het klooster zal daarna nimmer haar oude glorie herkrijgen daar de monniken voorgoed zijn verdreven. Wil- lem van Oranje laat het klooster afbreken om met materia- len daarvan in Geertruidenberg voor zichzelf een hof te laren bouwen. Na de confiscatie komt een gedeelte van hel kloosterbezit in handen van de adellijke familie De Jong van Son. Die op het voormalige kloosterterrein een kasteel laat bouwen en dat naar de karthuizers Chartroise wordt ge- noemd. Later komt dit bezit in handen van de families Heere en Simons. Het kasteel wordt afgebroken en al wat nu nog rest is een arduinen sokkel met een stenen beeldje van Sint Bruno. In de vorige eeuw laar Gijsbenus Heere aan de Steenpad te Raamsdonksveer een herenhuis bouwen, dat in 1939 in op- dracht van de Raamsdonkse burgemeester Mr. Theo Heere, nadat diens moeder in dat jaar is overleden, wordt afgebro- ken om plaats re maken voor het huidige landhuis. De aan- 85 besteding van het bestaande landhuis vindt plaats in decem- ber 1939 waarna direct met de bouw wordt begonnen. Het uitbreken van de oorlog in mei 1940 vertraagt de bouw enige maanden maar daar tijdig alle materialen zijn ingekocht is dat van weinig invloed voor de voltooiing ervan. In oktober 1941 kan de familie Heere dan ook haar intrek nemen in haar nieuwe woning. Daar de Raamsdonkse burgemeester niet wenst mede te wer- ken aan het uitvoeren van de door de Duitse bezetter afge- kondigde maatregelen moet hij in 1944 onderduiken. Zijn "TOUW wordt in het concentratiekamp te Vught opgesloten, Ook zijn kinderen zijn genoodzaakt een veilig heenkomen te zoeken. De Duitsers en hun handlangers roven het huis leeg en de NSB'ers willen van het landhuis een tehuis voor NSB- kinderen maken; doch zover komt het niet omdat de Duit- sers zelf hun intrek in de riame woning nemen. Nadat deze in 1944 worden verdreven zijn het Poolse-en Engelse solda- ten die er hun kwartier zoeken. Nadat het huis weer wordt gaat de familie Heere op zoek naar het gestolene en slaagt er grotendeels in dat weer terug te verkrijgen. Zij neemt opnieuw haar intrek in ChartrOlSe, Het landhuis is in alle opzichten on-Nederlands, on- Nederlands in haar deftigheid en afmetingen, Het is wel een fraai voorbeeld van de kundigheid van archite.ct C. H, de Bever. De muren zijn opgenokken in genuanceerde hand- vormsteen, vol gemetseld en afgeborsteld. De versieringen en afdekkingen zijn uitgevoerd in tufsteen en blauw pannen- dak. De aannemers Mertens en Weterings te Raamsdonks- veer voeren hun werk met grote vakkennis en zorg uit. De fraaie tuin is aangelegd door Moerheim te Dedemsvaart naar een ontwerp van Mien Ruys. Uit piëteit voor het verleden heeft Mr. Theo Heere zijn nieuwe huis eveneens de naam' Chartroise gegeven en daar de oude naams teen laten inmet- selen van het voormalige kasteel op het Sandoel. Het huis bezit een veelvoud aan ruime vertrekken, De ingang. trap- pen en gangen zijn eveneens ruim van opzet. Na het overlij- den van Mr. Theo Heere wordt het landhuis verkocht aan de gemeente Raamsdonk die het nu als gemeentehuis in gebruik heeft. De foro is overgenomen uit Bouwkundig Weekblad, nr. 4, 24 januari 1950.

Transcript of Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon,...

Page 1: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

Het huis Chartroise aan het Heereplein te Raamsdonksveer dankt zijn naam aan de eerste nederzetting van de Kartshyhuizermonniken in de Lage Landen Willem van Duvenvoorde wordt in 1323 door de Graaf van Holland tot schout en kastelein van Geertruidenberg beshynoemd In het jaar 1336 sticht deze Willem van Duvenvoorde hij is een van de machtigste en rijkste mannen van zijn tijd buiten de muren van Geertruidenberg op een stuk grond dat Namer wordt genoemd een klooster voor de volgelingen van Sint Bruno Het klooster wordt voor het grootste deel gebouwd op her grondgebied van de Ambachtsheerlijkheid Raamsdonk en is toegewijd aan de H Maagd Maria ofschoon het meestal als Het Hollands Huis wordt aangeduid Veel voortreffelij ke geleerden en heilige mannen als Hendrik van Coesfeld (+1410) Adriaan de Karthuizer (+1411) Gerrit van Schiedam ( + 1422) en Willem Bybau van Thielt (+ 1535) verblijven er Na de troebelen van 1573 worden de kloosterlingen tot de vlucht genoodzaakt om aan de moordlust van de Staatse troepen te ontkomen In een kroniek uit die dagen schrijfl een huursoldaat dat de monniken zich tegoed deden aan vorstelijke maaltijden en zelfs donzen bedden hadden om op te slapen Het klooster zal daarna nimmer haar oude glorie herkrijgen daar de monniken voorgoed zijn verdreven Wilshylem van Oranje laat het klooster afbreken om met materiashylen daarvan in Geertruidenberg voor zichzelf een hof te laren bouwen Na de confiscatie komt een gedeelte van hel kloosterbezit in handen van de adellijke familie De Jong van Son Die op het voormalige kloosterterrein een kasteel laat bouwen en dat naar de karthuizers Chartroise wordt geshynoemd Later komt dit bezit in handen van de families Heere en Simons Het kasteel wordt afgebroken en al wat nu nog rest is een arduinen sokkel met een stenen beeldje van Sint Bruno In de vorige eeuw laar Gijsbenus Heere aan de Steenpad te Raamsdonksveer een herenhuis bouwen dat in 1939 in opshydracht van de Raamsdonkse burgemeester Mr Theo Heere nadat diens moeder in dat jaar is overleden wordt afgebroshyken om plaats re maken voor het huidige landhuis De aanshy

85

besteding van het bestaande landhuis vindt plaats in decemshyber 1939 waarna direct met de bouw wordt begonnen Het uitbreken van de oorlog in mei 1940 vertraagt de bouw enige maanden maar daar tijdig alle materialen zijn ingekocht is dat van weinig invloed voor de voltooiing ervan In oktober 1941 kan de familie Heere dan ook haar intrek nemen in haar nieuwe woning Daar de Raamsdonkse burgemeester niet wenst mede te wershyken aan het uitvoeren van de door de Duitse bezetter afgeshykondigde maatregelen moet hij in 1944 onderduiken Zijn TOUW wordt in het concentratiekamp te Vught opgesloten Ook zijn kinderen zijn genoodzaakt een veilig heenkomen te zoeken De Duitsers en hun handlangers roven het huis leeg en de NSBers willen van het landhuis een tehuis voor NSBshykinderen maken doch zover komt het niet omdat de Duitshysers zelf hun intrek in de riame woning nemen Nadat deze in 1944 worden verdreven zijn het Poolse-en Engelse soldashyten die er hun kwartier zoeken Nadat het huis weer wordt ~Tijgegeven gaat de familie Heere op zoek naar het gestolene en slaagt er grotendeels in dat weer terug te verkrijgen Zij neemt opnieuw haar intrek in ChartrOlSe Het landhuis is in alle opzichten on-Nederlands onshyNederlands in haar deftigheid en afmetingen Het is wel een fraai voorbeeld van de kundigheid van architect C H de Bever De muren zijn opgenokken in genuanceerde handshyvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld De versieringen en afdekkingen zijn uitgevoerd in tufsteen en blauw pannenshydak De aannemers Mertens en Weterings te Raamsdonksshyveer voeren hun werk met grote vakkennis en zorg uit De fraaie tuin is aangelegd door Moerheim te Dedemsvaart naar een ontwerp van Mien Ruys Uit pieumlteit voor het verleden heeft Mr Theo Heere zijn nieuwe huis eveneens de naam Chartroise gegeven en daar de oude naams teen laten inmetshyselen van het voormalige kasteel op het Sandoel Het huis bezit een veelvoud aan ruime vertrekken De ingang trapshypen en gangen zijn eveneens ruim van opzet Na het overlijshyden van Mr Theo Heere wordt het landhuis verkocht aan de gemeente Raamsdonk die het nu als gemeentehuis in gebruik heeft De foro is overgenomen uit Bouwkundig Weekblad nr 4 24 januari 1950

L

Huize Chartroisegrave

de periode tot het gemeentehuis

Toen in 1878 Leonard de Jongh Van Son (zie Raamsdonk en de familie Van Son l2e periodiek 1994) kindershyloos overleed kochten mr Gijsbertus Heere en J Simonis samen het kasteeltje met omliggende landerij en Hierbij ging het de heren niet om het gebouw maar voornamelijk om de grond Wie waren nu die twee mannen eigenlijk Om dit duidelijk te maken moet ik u iets over de exploitatie van de Biesbosch vertellen

Tussen 1850 en 1880 waren enkele families in Raamsdonksveer welvarend genoeg om zich daar op toe te leggen Simon Zijlmans Franciscus Simonis Theodorus Heere en Pieter van Laarhoven zijn in deze geslachten de grondleggers van de biezen- riet- en griendshybedrijven die vooral in Raamsdonksveer voor grote (sociale) veranderingen gezorgd hebben Al deze werkgelegenheid binnen het eigen dorp was enerzijds gunstig omdat de dagloners niet meer rond hoefden te trekken op zoek naar werk maar andershyzijds ongunstig omdat te veel mensen afhankelijk werden van te weinig werkgevers Werkgevers die zoals u wel zult begrijpen een hechte groep vormden Over en weer werd er druk in elkaars families getrouwd Bovendien hielden ze zich bezig met een groot sociaal onrecht ui t die tijd gedwongen winkelshynering Zo had Joannes Zijlmans een zoon van Simon een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald De arbeidersvrouwen werden verplicht daar hun (vaak te dure) levensmiddelen te betrekken

Terug naar de beide kopers van Chartroise Johannes Simonis was de zoon van Franciscus winkelier en griendbaas als zn vader Het zal u nu duidelijk zijn waarom dit zon lucratieve kombinatie was Gijsbert Heere had ook zn ouders niet gek gekozen Vader waS Theodorus Heere moeder Theresia Zijlmans zuster van Simon hierboven genoemd Als we het geslacht Heere nog even verder terug in de tijd volgen komen we bij Gijsbertus Heere de grootvader van Gijsbert dus Gijsbertus kocht in 1802 aan de haven van Raamsshydonksveer een herberg Ook was hij koopman en veel handel werd in zijn cafeacute

afgedaan Hij zat op een prima plekje aan de haven en aan de nieuwe weg (in 1811 door Napoleon aangelegd) van

Breda naar Gorinchem

Toen hij in 1823 stierf liet hij Theodorus genoeg na om grond in de Biesbosch te kunnen aankopen en daarmee aan de slag te gaan Hij had overigens nog iets van z n vader geecircrfd zijn aanleg voor de handel Deze beide faktoren maakten hem al tot een welshygesteld en belangrijk man en toen daar in 1833 nog het huwelijk met Theresia bijkwam kon zijn positie in het dorp niet meer stuk In 1838 werd hij gekozen tot wethouder en later werd hij de eerste katholieke burgemeester van Raamsdonk en lid van de Provinciale Staten Waarschijnlijk om een huis te hebben in overeenshystemming met al deze voorspoed (hoewel slechts betrekkelijk want acht van zijn tien kinderen stierven) liet Theodorus in de tweede helft van de eeuw bouwen op de plaats waar nu het gemeentehuis

staat Hij noemde het huis Chartroise Hierbij moet ik u er wel even op attent maken dat het andere Chartroise van de Van Sons er nog stond

op dat moment

Bron Heemkundekring Waspik 11e periodiek maart 1991

lt --rI

Toen Theodorus Heere in 1869 overleed liet hij zijn twee overgebleven kinderen een indrukwekkend vermogen na Het ambt van burgemeester en het lidmaatschap van de Provinciale Staten ging over op zijn zoon Gijsbert In 1887 trouwde Gijsbert Heere 44 jaar oud met de dochter van zijn vriend Hendrikus Zijlmans de 21shyjarige Anna Hendrikus was de jongste zoon van Simon Zij lmans zodat door dit huwelijk de griendwereld en de bestuurlijke macht met elkaar verbonden werden Er was dispensatie voor nodig wegens verwantschap (achterneef en -nicht) die vlot gegeven werd Gijsbert Heere mag dan met de zilveren lepel geboren Zijn het moet erkend worden dat hij van de mogelijkheden die hem daardoor geboden werden goed gebruik heeft gemaakt Dat hij daarbij niet alleen zijn eigen belang voor ogen had blijkt wel uit het feit dat het dorp door Zijn ondernemingszin een suikerfabriek een ziekenhuis (genoemd naar zijn moeder) een school een gasthuis voor ouden van dagen een elektrishyciteitscentrale en een jongensschool verkreeg Volledigheidshalve moet ik eraan toevoegen dat de suikerfabriek net buiten de gemeentegrens kwam namelijk op het terrein waar nu Jan de Poorter is gevestigd Toen Gijsbert in 1912 overleed was zijn zoon Theo nog maar negen jaar Het overlijden van zijn vader was het begin van het afbrokkelen van de griendelite De familie Heere had in Gijsbert niet alleen een man en vader verloren maar ook een belangrijke funktie in het sociale leven Toen Theo eind twintiger jaren na het voltooien van zijn rechtenstudie terugkeerde naar zijn geboorteshydorp was er van de solidaire en machtige groep griendbezitters bijna niets meer over De bedrijven bestonden niet meer en de belangrijke leden van de eens zo aanzienlijke families waren overleden of vertrokken

i f

Zelf had Theo een meisje van buiten het dorp getrouwd namelijk Christina van Gilse een dochter van een suikerwerkenfabrikant uit Roosendaal Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1931 werd hij in de raad gekozen en kreeg meteen ook een wetshyhouderszetel In 1938 werd hij burgemeester Het huis Chartroisc was inmiddels niet meer te redden omdat het destijds zoals zoveel Veerse huizen niet onderheid was Theo Heere liet het in 1940 afbreken en er een nieuwe woning voor in de plaats zetten het huidige gemeentehuis Aan de overkant lag zijn werkadres namelijk de voormalige Openbare school die in 1929 tot raadhuis was verbouwd In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog heeft burgemeester Heere moeten onderduiken en met hem zijn gezin Helaas kon mevrouw niet tijdig ontshysnappen Zij heeft van april tot september 44 in Vught gezeten Bij het napluizen van hun geschiedenis viel het me op dat geen van de mannelijke Heeres echt oud geworden is Het waren allen zestigers toen ze stierven Theo de laatste werd het minst oud 65 jaar maar Zijn gezin bleef na zijn dood nog drie jaar aan de haven wonen tot 1970 Daarna zwermde het uit over allerlei plaatsen in Nederland Het tijdperk van~e heren Heere was voorbij

Deddy Herl eacute

Bron Heemkundekring Waspik 11e periodiek maart 1991

BOUWKUNDIG WEEKBL~D O HG Y- Dr 1 AATSCImiddotIAPPIJ TOT llEVOHOtHLG DEn ilOUiumlfUNST

I30~D VA ~EDEnLAlDSCHE AB CHlTECTL

l ~nll ~~I I HImiddotjl CT It I 11 C J SC II IegraveLLI G VOOHZITT U 1 F L P DEWALIJ A IVIegraveRS C J I IIKE 1 J I I CII SIRUT 111)11 J P ~1I1I 1 ~itC IltTIlI i

J IlE ~ Y D I n 1 DE lI E DACTI E E T E HI -CSC IL NS 10~ A~I S T Er Il T EL E F O O ( ~ I bull

gl 1- IlC - G ~~ JANUAHI )950 0 4

Het hllis Chartroise te Raaulsdonksvecr c H de Bever Architect BNA

I)it landhuis is eigenlijk in alle opzichten on-Nederlands De nvan g is on-Nederlands Na vier jaar wederopbouw en iumlOO-kuhieke-meter-huisjes zijn wij natuurlijk alles ontwend maar zelfs als wij ons met heel veel moeite terugdenken in liet vooroorlogse bouwvolume van woonhuizen dan zouden wij ook een dergelijk huis wel groot hebben gevonden Daarshyij komt dat het een deftig en voornaam huis is maar onshy ederlands deftig en voornaam Deftig en voornaam naar ederlandse begrippen is iets dat door een slotgracht shy en denkbeeldige slotgracht want ik spreek fi guurlijk - van ns gewone mensen gescheiden is maar dit deftige en voorshyIlame huis is zo dat je geen slotgracht voelt dat het in tegenshyl ee een uitnodigend gebaar heeft om eens rustig te kijken n mischien eens even naar binnen te willen gaan een geshy oel dat bij Nederlandse deftigheid en voornaamheid niet pkomt On-Nederlands is het bv ook dat het gehele landshyImis niets h eeft noch van de Delftse school noch van het __ nieuwe houwen Nederland is tenslotte nu niet door een -lotgracht maar door een tankgracht in twee gebieden geshy-cheiden cl Wz de architectuur van Nederland is gescheishyden in de Delftse school en het nieuwe houwen Je moet an beide kanten van deze tankgracht meehelpen de stelshy

lingen op te werpen wil je Nederlander en architect zijn Maar het werk van de B ever kunnen wij alleen vinden op een ex-territoriaal g~bied De Bever voelt zich daar uitmunshytend en hij geniet daar het voorrecht om te kunnen houwen zoals hij dat zelf wil een klein beetje dogmatisch niet vanshywege bepaald architectonische leerstellingen maar zo in de redenering van A-thing-of-beauty-is-a-joy-for-ever Hij voelt zich zo onafhankelij k dat hij ergens in Luik of in de buurt daarvan een trap uit een huis sloopt en dat in Raamsdonksshyveer in het woonhuis zet dat hij daar houwt Dit is onshyNederlands Doodgewoon Wat doet hij nog meer Het lust hem nog in het midden van de 20ste eeuw woonhuizen af te werken in de uiterste verfijning het is daarom dat onze Redactie de foto plaatst in de opgang van de trap met de deur en het raam ernaast Het is een doodgewone deur en een doodgewoon raam maar hier in liefdevolle behandeling van het detail zonder daarin sentimenteel te worden Dit is ook on-Nederlands want de angst om sentimenteelmiddot te zijn doet veel werk detailleren en afwerken alsof met een dissel gewerkt is Wij hopen hinnenkort nog iets van de ex-territoriale enclave dat de naam draagt van de Bever op te nemen J P middotM

61

Gebouwd in opdracht van familie Heere begin 1940

--_

Situatie Schaal la 2000

TUINAANLE0

Tuinaanleg Schaal 1 agrave 1000

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Toelichting van de ontwerper Het hier afgeheelde woonhuis werd gebouwd in de jaren 1940middot41 Aanbesteed in Dec 1939 in het voorjaar van 1940 begonnen kregen we in Mei 1940 de oorlog waardoor de houw even stagneerde en enkele maanden oponthoud had Omdat tijdig de materialen waren gekocht hebhen we hier verder geen moeilijkheden mede gehad In Oct 1941 werd het huis betrokken en gemeubeld met fraaie oude meubelen trappen schoorstenen schilderijen deels familiebezit of verzameld door de eigenaar Daar de eigenaar Mr Heere in die tijd Burgemeester van 62

Raamsdonk niet wilde meewerken aan de maatregelen va de bezetter moest hij in 1944 onderduiken werd Mevl Heere in het concentratiekamp Vught opgesloten moeste de kinderen in allerijl in veiligheid gebracht worden ander waren deze ook nog weggevoerd en werd het huis gehet leeggehaald door de duitsers met handlangers Het was de bedoeling van de Chartroise een kindertehu voor de NSB te maken zover is het niet gekomen de dui sers gingen er zelf in wonen Na de bevrijding werd hl huis tijdelijk betrokken door Poolse en Engelse soldatel

~ tE- 1

-I i

~

y ~

middotmiddot-ic

~

r

ti Ij[

ij i 11

l1

BEG A N E-G RON D

0 U

~ bullbull J bullbull IIAI L middot 1111 ~ ~

11

sect ] l= t l-J-bullbull T TmiddotJJ orl-- bull 1 bull I

- ~_ll ~[ Ir 0

~ _- ~ --- _ ---- __l~ mt i~middot middot middot middotmiddotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddot middot

I--~ 1I1I 1ffflT b ~-_- ----------

H I n -_ bullbull bullbull 11 ~ 0

bullbullmiddotmiddotI bullbullbullr bull

I ~ r ~- tgtcI l bull t-l r rL bull I bullbullbullbullbullbullbull bullbull ---- bullbullbull c bullbullbullbullbullbull

-

V E R D I EP I N G

ru r

J

t XmiddotmiddotiJPlan begane-grond en verdieping Schaal 1 agrave 300 middotmiddotmiddotmiddot~ middot I l

Hct huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA I

Zodra het vrij gegeven was IS de eigenaar begonnen het Aannemers waren Mertens en Weterings te Raamsdonksveer estolene terug te vinden wat voor een deel gelukt is veel die het werk met grote vakkennis en zorg lteiJben uitgeshywas niet meer te achterhalen waarschijnlijk de oostelijke voerd De tuin werd aangelegd door Moerheim te Deshyrens gepasseerd maar al met al het had nog erger gekund demsvaart naar ontwerp van Mej Mien Ruys Oe muren van het huis zijn opgetrokken in genuanceerde Met veel dankbaarheid en genoegen denk ik terug aan de handvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld Buitenkoshy prettige samenwerking bij de voorbereiding en uitvoerin~ zijnen van hout ramen en deuren van staal gebroken wit van dit huis en aan het grote vertrouwen dat mij door oe everfd luiken donkergroen het dak gedekt met blauwe Bouwheer werd gegeven ik wil dit hier graag bekennemiddotn Iannen DE BEVER

63

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Page 2: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

L

Huize Chartroisegrave

de periode tot het gemeentehuis

Toen in 1878 Leonard de Jongh Van Son (zie Raamsdonk en de familie Van Son l2e periodiek 1994) kindershyloos overleed kochten mr Gijsbertus Heere en J Simonis samen het kasteeltje met omliggende landerij en Hierbij ging het de heren niet om het gebouw maar voornamelijk om de grond Wie waren nu die twee mannen eigenlijk Om dit duidelijk te maken moet ik u iets over de exploitatie van de Biesbosch vertellen

Tussen 1850 en 1880 waren enkele families in Raamsdonksveer welvarend genoeg om zich daar op toe te leggen Simon Zijlmans Franciscus Simonis Theodorus Heere en Pieter van Laarhoven zijn in deze geslachten de grondleggers van de biezen- riet- en griendshybedrijven die vooral in Raamsdonksveer voor grote (sociale) veranderingen gezorgd hebben Al deze werkgelegenheid binnen het eigen dorp was enerzijds gunstig omdat de dagloners niet meer rond hoefden te trekken op zoek naar werk maar andershyzijds ongunstig omdat te veel mensen afhankelijk werden van te weinig werkgevers Werkgevers die zoals u wel zult begrijpen een hechte groep vormden Over en weer werd er druk in elkaars families getrouwd Bovendien hielden ze zich bezig met een groot sociaal onrecht ui t die tijd gedwongen winkelshynering Zo had Joannes Zijlmans een zoon van Simon een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald De arbeidersvrouwen werden verplicht daar hun (vaak te dure) levensmiddelen te betrekken

Terug naar de beide kopers van Chartroise Johannes Simonis was de zoon van Franciscus winkelier en griendbaas als zn vader Het zal u nu duidelijk zijn waarom dit zon lucratieve kombinatie was Gijsbert Heere had ook zn ouders niet gek gekozen Vader waS Theodorus Heere moeder Theresia Zijlmans zuster van Simon hierboven genoemd Als we het geslacht Heere nog even verder terug in de tijd volgen komen we bij Gijsbertus Heere de grootvader van Gijsbert dus Gijsbertus kocht in 1802 aan de haven van Raamsshydonksveer een herberg Ook was hij koopman en veel handel werd in zijn cafeacute

afgedaan Hij zat op een prima plekje aan de haven en aan de nieuwe weg (in 1811 door Napoleon aangelegd) van

Breda naar Gorinchem

Toen hij in 1823 stierf liet hij Theodorus genoeg na om grond in de Biesbosch te kunnen aankopen en daarmee aan de slag te gaan Hij had overigens nog iets van z n vader geecircrfd zijn aanleg voor de handel Deze beide faktoren maakten hem al tot een welshygesteld en belangrijk man en toen daar in 1833 nog het huwelijk met Theresia bijkwam kon zijn positie in het dorp niet meer stuk In 1838 werd hij gekozen tot wethouder en later werd hij de eerste katholieke burgemeester van Raamsdonk en lid van de Provinciale Staten Waarschijnlijk om een huis te hebben in overeenshystemming met al deze voorspoed (hoewel slechts betrekkelijk want acht van zijn tien kinderen stierven) liet Theodorus in de tweede helft van de eeuw bouwen op de plaats waar nu het gemeentehuis

staat Hij noemde het huis Chartroise Hierbij moet ik u er wel even op attent maken dat het andere Chartroise van de Van Sons er nog stond

op dat moment

Bron Heemkundekring Waspik 11e periodiek maart 1991

lt --rI

Toen Theodorus Heere in 1869 overleed liet hij zijn twee overgebleven kinderen een indrukwekkend vermogen na Het ambt van burgemeester en het lidmaatschap van de Provinciale Staten ging over op zijn zoon Gijsbert In 1887 trouwde Gijsbert Heere 44 jaar oud met de dochter van zijn vriend Hendrikus Zijlmans de 21shyjarige Anna Hendrikus was de jongste zoon van Simon Zij lmans zodat door dit huwelijk de griendwereld en de bestuurlijke macht met elkaar verbonden werden Er was dispensatie voor nodig wegens verwantschap (achterneef en -nicht) die vlot gegeven werd Gijsbert Heere mag dan met de zilveren lepel geboren Zijn het moet erkend worden dat hij van de mogelijkheden die hem daardoor geboden werden goed gebruik heeft gemaakt Dat hij daarbij niet alleen zijn eigen belang voor ogen had blijkt wel uit het feit dat het dorp door Zijn ondernemingszin een suikerfabriek een ziekenhuis (genoemd naar zijn moeder) een school een gasthuis voor ouden van dagen een elektrishyciteitscentrale en een jongensschool verkreeg Volledigheidshalve moet ik eraan toevoegen dat de suikerfabriek net buiten de gemeentegrens kwam namelijk op het terrein waar nu Jan de Poorter is gevestigd Toen Gijsbert in 1912 overleed was zijn zoon Theo nog maar negen jaar Het overlijden van zijn vader was het begin van het afbrokkelen van de griendelite De familie Heere had in Gijsbert niet alleen een man en vader verloren maar ook een belangrijke funktie in het sociale leven Toen Theo eind twintiger jaren na het voltooien van zijn rechtenstudie terugkeerde naar zijn geboorteshydorp was er van de solidaire en machtige groep griendbezitters bijna niets meer over De bedrijven bestonden niet meer en de belangrijke leden van de eens zo aanzienlijke families waren overleden of vertrokken

i f

Zelf had Theo een meisje van buiten het dorp getrouwd namelijk Christina van Gilse een dochter van een suikerwerkenfabrikant uit Roosendaal Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1931 werd hij in de raad gekozen en kreeg meteen ook een wetshyhouderszetel In 1938 werd hij burgemeester Het huis Chartroisc was inmiddels niet meer te redden omdat het destijds zoals zoveel Veerse huizen niet onderheid was Theo Heere liet het in 1940 afbreken en er een nieuwe woning voor in de plaats zetten het huidige gemeentehuis Aan de overkant lag zijn werkadres namelijk de voormalige Openbare school die in 1929 tot raadhuis was verbouwd In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog heeft burgemeester Heere moeten onderduiken en met hem zijn gezin Helaas kon mevrouw niet tijdig ontshysnappen Zij heeft van april tot september 44 in Vught gezeten Bij het napluizen van hun geschiedenis viel het me op dat geen van de mannelijke Heeres echt oud geworden is Het waren allen zestigers toen ze stierven Theo de laatste werd het minst oud 65 jaar maar Zijn gezin bleef na zijn dood nog drie jaar aan de haven wonen tot 1970 Daarna zwermde het uit over allerlei plaatsen in Nederland Het tijdperk van~e heren Heere was voorbij

Deddy Herl eacute

Bron Heemkundekring Waspik 11e periodiek maart 1991

BOUWKUNDIG WEEKBL~D O HG Y- Dr 1 AATSCImiddotIAPPIJ TOT llEVOHOtHLG DEn ilOUiumlfUNST

I30~D VA ~EDEnLAlDSCHE AB CHlTECTL

l ~nll ~~I I HImiddotjl CT It I 11 C J SC II IegraveLLI G VOOHZITT U 1 F L P DEWALIJ A IVIegraveRS C J I IIKE 1 J I I CII SIRUT 111)11 J P ~1I1I 1 ~itC IltTIlI i

J IlE ~ Y D I n 1 DE lI E DACTI E E T E HI -CSC IL NS 10~ A~I S T Er Il T EL E F O O ( ~ I bull

gl 1- IlC - G ~~ JANUAHI )950 0 4

Het hllis Chartroise te Raaulsdonksvecr c H de Bever Architect BNA

I)it landhuis is eigenlijk in alle opzichten on-Nederlands De nvan g is on-Nederlands Na vier jaar wederopbouw en iumlOO-kuhieke-meter-huisjes zijn wij natuurlijk alles ontwend maar zelfs als wij ons met heel veel moeite terugdenken in liet vooroorlogse bouwvolume van woonhuizen dan zouden wij ook een dergelijk huis wel groot hebben gevonden Daarshyij komt dat het een deftig en voornaam huis is maar onshy ederlands deftig en voornaam Deftig en voornaam naar ederlandse begrippen is iets dat door een slotgracht shy en denkbeeldige slotgracht want ik spreek fi guurlijk - van ns gewone mensen gescheiden is maar dit deftige en voorshyIlame huis is zo dat je geen slotgracht voelt dat het in tegenshyl ee een uitnodigend gebaar heeft om eens rustig te kijken n mischien eens even naar binnen te willen gaan een geshy oel dat bij Nederlandse deftigheid en voornaamheid niet pkomt On-Nederlands is het bv ook dat het gehele landshyImis niets h eeft noch van de Delftse school noch van het __ nieuwe houwen Nederland is tenslotte nu niet door een -lotgracht maar door een tankgracht in twee gebieden geshy-cheiden cl Wz de architectuur van Nederland is gescheishyden in de Delftse school en het nieuwe houwen Je moet an beide kanten van deze tankgracht meehelpen de stelshy

lingen op te werpen wil je Nederlander en architect zijn Maar het werk van de B ever kunnen wij alleen vinden op een ex-territoriaal g~bied De Bever voelt zich daar uitmunshytend en hij geniet daar het voorrecht om te kunnen houwen zoals hij dat zelf wil een klein beetje dogmatisch niet vanshywege bepaald architectonische leerstellingen maar zo in de redenering van A-thing-of-beauty-is-a-joy-for-ever Hij voelt zich zo onafhankelij k dat hij ergens in Luik of in de buurt daarvan een trap uit een huis sloopt en dat in Raamsdonksshyveer in het woonhuis zet dat hij daar houwt Dit is onshyNederlands Doodgewoon Wat doet hij nog meer Het lust hem nog in het midden van de 20ste eeuw woonhuizen af te werken in de uiterste verfijning het is daarom dat onze Redactie de foto plaatst in de opgang van de trap met de deur en het raam ernaast Het is een doodgewone deur en een doodgewoon raam maar hier in liefdevolle behandeling van het detail zonder daarin sentimenteel te worden Dit is ook on-Nederlands want de angst om sentimenteelmiddot te zijn doet veel werk detailleren en afwerken alsof met een dissel gewerkt is Wij hopen hinnenkort nog iets van de ex-territoriale enclave dat de naam draagt van de Bever op te nemen J P middotM

61

Gebouwd in opdracht van familie Heere begin 1940

--_

Situatie Schaal la 2000

TUINAANLE0

Tuinaanleg Schaal 1 agrave 1000

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Toelichting van de ontwerper Het hier afgeheelde woonhuis werd gebouwd in de jaren 1940middot41 Aanbesteed in Dec 1939 in het voorjaar van 1940 begonnen kregen we in Mei 1940 de oorlog waardoor de houw even stagneerde en enkele maanden oponthoud had Omdat tijdig de materialen waren gekocht hebhen we hier verder geen moeilijkheden mede gehad In Oct 1941 werd het huis betrokken en gemeubeld met fraaie oude meubelen trappen schoorstenen schilderijen deels familiebezit of verzameld door de eigenaar Daar de eigenaar Mr Heere in die tijd Burgemeester van 62

Raamsdonk niet wilde meewerken aan de maatregelen va de bezetter moest hij in 1944 onderduiken werd Mevl Heere in het concentratiekamp Vught opgesloten moeste de kinderen in allerijl in veiligheid gebracht worden ander waren deze ook nog weggevoerd en werd het huis gehet leeggehaald door de duitsers met handlangers Het was de bedoeling van de Chartroise een kindertehu voor de NSB te maken zover is het niet gekomen de dui sers gingen er zelf in wonen Na de bevrijding werd hl huis tijdelijk betrokken door Poolse en Engelse soldatel

~ tE- 1

-I i

~

y ~

middotmiddot-ic

~

r

ti Ij[

ij i 11

l1

BEG A N E-G RON D

0 U

~ bullbull J bullbull IIAI L middot 1111 ~ ~

11

sect ] l= t l-J-bullbull T TmiddotJJ orl-- bull 1 bull I

- ~_ll ~[ Ir 0

~ _- ~ --- _ ---- __l~ mt i~middot middot middot middotmiddotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddot middot

I--~ 1I1I 1ffflT b ~-_- ----------

H I n -_ bullbull bullbull 11 ~ 0

bullbullmiddotmiddotI bullbullbullr bull

I ~ r ~- tgtcI l bull t-l r rL bull I bullbullbullbullbullbullbull bullbull ---- bullbullbull c bullbullbullbullbullbull

-

V E R D I EP I N G

ru r

J

t XmiddotmiddotiJPlan begane-grond en verdieping Schaal 1 agrave 300 middotmiddotmiddotmiddot~ middot I l

Hct huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA I

Zodra het vrij gegeven was IS de eigenaar begonnen het Aannemers waren Mertens en Weterings te Raamsdonksveer estolene terug te vinden wat voor een deel gelukt is veel die het werk met grote vakkennis en zorg lteiJben uitgeshywas niet meer te achterhalen waarschijnlijk de oostelijke voerd De tuin werd aangelegd door Moerheim te Deshyrens gepasseerd maar al met al het had nog erger gekund demsvaart naar ontwerp van Mej Mien Ruys Oe muren van het huis zijn opgetrokken in genuanceerde Met veel dankbaarheid en genoegen denk ik terug aan de handvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld Buitenkoshy prettige samenwerking bij de voorbereiding en uitvoerin~ zijnen van hout ramen en deuren van staal gebroken wit van dit huis en aan het grote vertrouwen dat mij door oe everfd luiken donkergroen het dak gedekt met blauwe Bouwheer werd gegeven ik wil dit hier graag bekennemiddotn Iannen DE BEVER

63

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Page 3: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

lt --rI

Toen Theodorus Heere in 1869 overleed liet hij zijn twee overgebleven kinderen een indrukwekkend vermogen na Het ambt van burgemeester en het lidmaatschap van de Provinciale Staten ging over op zijn zoon Gijsbert In 1887 trouwde Gijsbert Heere 44 jaar oud met de dochter van zijn vriend Hendrikus Zijlmans de 21shyjarige Anna Hendrikus was de jongste zoon van Simon Zij lmans zodat door dit huwelijk de griendwereld en de bestuurlijke macht met elkaar verbonden werden Er was dispensatie voor nodig wegens verwantschap (achterneef en -nicht) die vlot gegeven werd Gijsbert Heere mag dan met de zilveren lepel geboren Zijn het moet erkend worden dat hij van de mogelijkheden die hem daardoor geboden werden goed gebruik heeft gemaakt Dat hij daarbij niet alleen zijn eigen belang voor ogen had blijkt wel uit het feit dat het dorp door Zijn ondernemingszin een suikerfabriek een ziekenhuis (genoemd naar zijn moeder) een school een gasthuis voor ouden van dagen een elektrishyciteitscentrale en een jongensschool verkreeg Volledigheidshalve moet ik eraan toevoegen dat de suikerfabriek net buiten de gemeentegrens kwam namelijk op het terrein waar nu Jan de Poorter is gevestigd Toen Gijsbert in 1912 overleed was zijn zoon Theo nog maar negen jaar Het overlijden van zijn vader was het begin van het afbrokkelen van de griendelite De familie Heere had in Gijsbert niet alleen een man en vader verloren maar ook een belangrijke funktie in het sociale leven Toen Theo eind twintiger jaren na het voltooien van zijn rechtenstudie terugkeerde naar zijn geboorteshydorp was er van de solidaire en machtige groep griendbezitters bijna niets meer over De bedrijven bestonden niet meer en de belangrijke leden van de eens zo aanzienlijke families waren overleden of vertrokken

i f

Zelf had Theo een meisje van buiten het dorp getrouwd namelijk Christina van Gilse een dochter van een suikerwerkenfabrikant uit Roosendaal Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1931 werd hij in de raad gekozen en kreeg meteen ook een wetshyhouderszetel In 1938 werd hij burgemeester Het huis Chartroisc was inmiddels niet meer te redden omdat het destijds zoals zoveel Veerse huizen niet onderheid was Theo Heere liet het in 1940 afbreken en er een nieuwe woning voor in de plaats zetten het huidige gemeentehuis Aan de overkant lag zijn werkadres namelijk de voormalige Openbare school die in 1929 tot raadhuis was verbouwd In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog heeft burgemeester Heere moeten onderduiken en met hem zijn gezin Helaas kon mevrouw niet tijdig ontshysnappen Zij heeft van april tot september 44 in Vught gezeten Bij het napluizen van hun geschiedenis viel het me op dat geen van de mannelijke Heeres echt oud geworden is Het waren allen zestigers toen ze stierven Theo de laatste werd het minst oud 65 jaar maar Zijn gezin bleef na zijn dood nog drie jaar aan de haven wonen tot 1970 Daarna zwermde het uit over allerlei plaatsen in Nederland Het tijdperk van~e heren Heere was voorbij

Deddy Herl eacute

Bron Heemkundekring Waspik 11e periodiek maart 1991

BOUWKUNDIG WEEKBL~D O HG Y- Dr 1 AATSCImiddotIAPPIJ TOT llEVOHOtHLG DEn ilOUiumlfUNST

I30~D VA ~EDEnLAlDSCHE AB CHlTECTL

l ~nll ~~I I HImiddotjl CT It I 11 C J SC II IegraveLLI G VOOHZITT U 1 F L P DEWALIJ A IVIegraveRS C J I IIKE 1 J I I CII SIRUT 111)11 J P ~1I1I 1 ~itC IltTIlI i

J IlE ~ Y D I n 1 DE lI E DACTI E E T E HI -CSC IL NS 10~ A~I S T Er Il T EL E F O O ( ~ I bull

gl 1- IlC - G ~~ JANUAHI )950 0 4

Het hllis Chartroise te Raaulsdonksvecr c H de Bever Architect BNA

I)it landhuis is eigenlijk in alle opzichten on-Nederlands De nvan g is on-Nederlands Na vier jaar wederopbouw en iumlOO-kuhieke-meter-huisjes zijn wij natuurlijk alles ontwend maar zelfs als wij ons met heel veel moeite terugdenken in liet vooroorlogse bouwvolume van woonhuizen dan zouden wij ook een dergelijk huis wel groot hebben gevonden Daarshyij komt dat het een deftig en voornaam huis is maar onshy ederlands deftig en voornaam Deftig en voornaam naar ederlandse begrippen is iets dat door een slotgracht shy en denkbeeldige slotgracht want ik spreek fi guurlijk - van ns gewone mensen gescheiden is maar dit deftige en voorshyIlame huis is zo dat je geen slotgracht voelt dat het in tegenshyl ee een uitnodigend gebaar heeft om eens rustig te kijken n mischien eens even naar binnen te willen gaan een geshy oel dat bij Nederlandse deftigheid en voornaamheid niet pkomt On-Nederlands is het bv ook dat het gehele landshyImis niets h eeft noch van de Delftse school noch van het __ nieuwe houwen Nederland is tenslotte nu niet door een -lotgracht maar door een tankgracht in twee gebieden geshy-cheiden cl Wz de architectuur van Nederland is gescheishyden in de Delftse school en het nieuwe houwen Je moet an beide kanten van deze tankgracht meehelpen de stelshy

lingen op te werpen wil je Nederlander en architect zijn Maar het werk van de B ever kunnen wij alleen vinden op een ex-territoriaal g~bied De Bever voelt zich daar uitmunshytend en hij geniet daar het voorrecht om te kunnen houwen zoals hij dat zelf wil een klein beetje dogmatisch niet vanshywege bepaald architectonische leerstellingen maar zo in de redenering van A-thing-of-beauty-is-a-joy-for-ever Hij voelt zich zo onafhankelij k dat hij ergens in Luik of in de buurt daarvan een trap uit een huis sloopt en dat in Raamsdonksshyveer in het woonhuis zet dat hij daar houwt Dit is onshyNederlands Doodgewoon Wat doet hij nog meer Het lust hem nog in het midden van de 20ste eeuw woonhuizen af te werken in de uiterste verfijning het is daarom dat onze Redactie de foto plaatst in de opgang van de trap met de deur en het raam ernaast Het is een doodgewone deur en een doodgewoon raam maar hier in liefdevolle behandeling van het detail zonder daarin sentimenteel te worden Dit is ook on-Nederlands want de angst om sentimenteelmiddot te zijn doet veel werk detailleren en afwerken alsof met een dissel gewerkt is Wij hopen hinnenkort nog iets van de ex-territoriale enclave dat de naam draagt van de Bever op te nemen J P middotM

61

Gebouwd in opdracht van familie Heere begin 1940

--_

Situatie Schaal la 2000

TUINAANLE0

Tuinaanleg Schaal 1 agrave 1000

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Toelichting van de ontwerper Het hier afgeheelde woonhuis werd gebouwd in de jaren 1940middot41 Aanbesteed in Dec 1939 in het voorjaar van 1940 begonnen kregen we in Mei 1940 de oorlog waardoor de houw even stagneerde en enkele maanden oponthoud had Omdat tijdig de materialen waren gekocht hebhen we hier verder geen moeilijkheden mede gehad In Oct 1941 werd het huis betrokken en gemeubeld met fraaie oude meubelen trappen schoorstenen schilderijen deels familiebezit of verzameld door de eigenaar Daar de eigenaar Mr Heere in die tijd Burgemeester van 62

Raamsdonk niet wilde meewerken aan de maatregelen va de bezetter moest hij in 1944 onderduiken werd Mevl Heere in het concentratiekamp Vught opgesloten moeste de kinderen in allerijl in veiligheid gebracht worden ander waren deze ook nog weggevoerd en werd het huis gehet leeggehaald door de duitsers met handlangers Het was de bedoeling van de Chartroise een kindertehu voor de NSB te maken zover is het niet gekomen de dui sers gingen er zelf in wonen Na de bevrijding werd hl huis tijdelijk betrokken door Poolse en Engelse soldatel

~ tE- 1

-I i

~

y ~

middotmiddot-ic

~

r

ti Ij[

ij i 11

l1

BEG A N E-G RON D

0 U

~ bullbull J bullbull IIAI L middot 1111 ~ ~

11

sect ] l= t l-J-bullbull T TmiddotJJ orl-- bull 1 bull I

- ~_ll ~[ Ir 0

~ _- ~ --- _ ---- __l~ mt i~middot middot middot middotmiddotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddot middot

I--~ 1I1I 1ffflT b ~-_- ----------

H I n -_ bullbull bullbull 11 ~ 0

bullbullmiddotmiddotI bullbullbullr bull

I ~ r ~- tgtcI l bull t-l r rL bull I bullbullbullbullbullbullbull bullbull ---- bullbullbull c bullbullbullbullbullbull

-

V E R D I EP I N G

ru r

J

t XmiddotmiddotiJPlan begane-grond en verdieping Schaal 1 agrave 300 middotmiddotmiddotmiddot~ middot I l

Hct huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA I

Zodra het vrij gegeven was IS de eigenaar begonnen het Aannemers waren Mertens en Weterings te Raamsdonksveer estolene terug te vinden wat voor een deel gelukt is veel die het werk met grote vakkennis en zorg lteiJben uitgeshywas niet meer te achterhalen waarschijnlijk de oostelijke voerd De tuin werd aangelegd door Moerheim te Deshyrens gepasseerd maar al met al het had nog erger gekund demsvaart naar ontwerp van Mej Mien Ruys Oe muren van het huis zijn opgetrokken in genuanceerde Met veel dankbaarheid en genoegen denk ik terug aan de handvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld Buitenkoshy prettige samenwerking bij de voorbereiding en uitvoerin~ zijnen van hout ramen en deuren van staal gebroken wit van dit huis en aan het grote vertrouwen dat mij door oe everfd luiken donkergroen het dak gedekt met blauwe Bouwheer werd gegeven ik wil dit hier graag bekennemiddotn Iannen DE BEVER

63

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Page 4: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

BOUWKUNDIG WEEKBL~D O HG Y- Dr 1 AATSCImiddotIAPPIJ TOT llEVOHOtHLG DEn ilOUiumlfUNST

I30~D VA ~EDEnLAlDSCHE AB CHlTECTL

l ~nll ~~I I HImiddotjl CT It I 11 C J SC II IegraveLLI G VOOHZITT U 1 F L P DEWALIJ A IVIegraveRS C J I IIKE 1 J I I CII SIRUT 111)11 J P ~1I1I 1 ~itC IltTIlI i

J IlE ~ Y D I n 1 DE lI E DACTI E E T E HI -CSC IL NS 10~ A~I S T Er Il T EL E F O O ( ~ I bull

gl 1- IlC - G ~~ JANUAHI )950 0 4

Het hllis Chartroise te Raaulsdonksvecr c H de Bever Architect BNA

I)it landhuis is eigenlijk in alle opzichten on-Nederlands De nvan g is on-Nederlands Na vier jaar wederopbouw en iumlOO-kuhieke-meter-huisjes zijn wij natuurlijk alles ontwend maar zelfs als wij ons met heel veel moeite terugdenken in liet vooroorlogse bouwvolume van woonhuizen dan zouden wij ook een dergelijk huis wel groot hebben gevonden Daarshyij komt dat het een deftig en voornaam huis is maar onshy ederlands deftig en voornaam Deftig en voornaam naar ederlandse begrippen is iets dat door een slotgracht shy en denkbeeldige slotgracht want ik spreek fi guurlijk - van ns gewone mensen gescheiden is maar dit deftige en voorshyIlame huis is zo dat je geen slotgracht voelt dat het in tegenshyl ee een uitnodigend gebaar heeft om eens rustig te kijken n mischien eens even naar binnen te willen gaan een geshy oel dat bij Nederlandse deftigheid en voornaamheid niet pkomt On-Nederlands is het bv ook dat het gehele landshyImis niets h eeft noch van de Delftse school noch van het __ nieuwe houwen Nederland is tenslotte nu niet door een -lotgracht maar door een tankgracht in twee gebieden geshy-cheiden cl Wz de architectuur van Nederland is gescheishyden in de Delftse school en het nieuwe houwen Je moet an beide kanten van deze tankgracht meehelpen de stelshy

lingen op te werpen wil je Nederlander en architect zijn Maar het werk van de B ever kunnen wij alleen vinden op een ex-territoriaal g~bied De Bever voelt zich daar uitmunshytend en hij geniet daar het voorrecht om te kunnen houwen zoals hij dat zelf wil een klein beetje dogmatisch niet vanshywege bepaald architectonische leerstellingen maar zo in de redenering van A-thing-of-beauty-is-a-joy-for-ever Hij voelt zich zo onafhankelij k dat hij ergens in Luik of in de buurt daarvan een trap uit een huis sloopt en dat in Raamsdonksshyveer in het woonhuis zet dat hij daar houwt Dit is onshyNederlands Doodgewoon Wat doet hij nog meer Het lust hem nog in het midden van de 20ste eeuw woonhuizen af te werken in de uiterste verfijning het is daarom dat onze Redactie de foto plaatst in de opgang van de trap met de deur en het raam ernaast Het is een doodgewone deur en een doodgewoon raam maar hier in liefdevolle behandeling van het detail zonder daarin sentimenteel te worden Dit is ook on-Nederlands want de angst om sentimenteelmiddot te zijn doet veel werk detailleren en afwerken alsof met een dissel gewerkt is Wij hopen hinnenkort nog iets van de ex-territoriale enclave dat de naam draagt van de Bever op te nemen J P middotM

61

Gebouwd in opdracht van familie Heere begin 1940

--_

Situatie Schaal la 2000

TUINAANLE0

Tuinaanleg Schaal 1 agrave 1000

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Toelichting van de ontwerper Het hier afgeheelde woonhuis werd gebouwd in de jaren 1940middot41 Aanbesteed in Dec 1939 in het voorjaar van 1940 begonnen kregen we in Mei 1940 de oorlog waardoor de houw even stagneerde en enkele maanden oponthoud had Omdat tijdig de materialen waren gekocht hebhen we hier verder geen moeilijkheden mede gehad In Oct 1941 werd het huis betrokken en gemeubeld met fraaie oude meubelen trappen schoorstenen schilderijen deels familiebezit of verzameld door de eigenaar Daar de eigenaar Mr Heere in die tijd Burgemeester van 62

Raamsdonk niet wilde meewerken aan de maatregelen va de bezetter moest hij in 1944 onderduiken werd Mevl Heere in het concentratiekamp Vught opgesloten moeste de kinderen in allerijl in veiligheid gebracht worden ander waren deze ook nog weggevoerd en werd het huis gehet leeggehaald door de duitsers met handlangers Het was de bedoeling van de Chartroise een kindertehu voor de NSB te maken zover is het niet gekomen de dui sers gingen er zelf in wonen Na de bevrijding werd hl huis tijdelijk betrokken door Poolse en Engelse soldatel

~ tE- 1

-I i

~

y ~

middotmiddot-ic

~

r

ti Ij[

ij i 11

l1

BEG A N E-G RON D

0 U

~ bullbull J bullbull IIAI L middot 1111 ~ ~

11

sect ] l= t l-J-bullbull T TmiddotJJ orl-- bull 1 bull I

- ~_ll ~[ Ir 0

~ _- ~ --- _ ---- __l~ mt i~middot middot middot middotmiddotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddot middot

I--~ 1I1I 1ffflT b ~-_- ----------

H I n -_ bullbull bullbull 11 ~ 0

bullbullmiddotmiddotI bullbullbullr bull

I ~ r ~- tgtcI l bull t-l r rL bull I bullbullbullbullbullbullbull bullbull ---- bullbullbull c bullbullbullbullbullbull

-

V E R D I EP I N G

ru r

J

t XmiddotmiddotiJPlan begane-grond en verdieping Schaal 1 agrave 300 middotmiddotmiddotmiddot~ middot I l

Hct huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA I

Zodra het vrij gegeven was IS de eigenaar begonnen het Aannemers waren Mertens en Weterings te Raamsdonksveer estolene terug te vinden wat voor een deel gelukt is veel die het werk met grote vakkennis en zorg lteiJben uitgeshywas niet meer te achterhalen waarschijnlijk de oostelijke voerd De tuin werd aangelegd door Moerheim te Deshyrens gepasseerd maar al met al het had nog erger gekund demsvaart naar ontwerp van Mej Mien Ruys Oe muren van het huis zijn opgetrokken in genuanceerde Met veel dankbaarheid en genoegen denk ik terug aan de handvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld Buitenkoshy prettige samenwerking bij de voorbereiding en uitvoerin~ zijnen van hout ramen en deuren van staal gebroken wit van dit huis en aan het grote vertrouwen dat mij door oe everfd luiken donkergroen het dak gedekt met blauwe Bouwheer werd gegeven ik wil dit hier graag bekennemiddotn Iannen DE BEVER

63

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Page 5: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

--_

Situatie Schaal la 2000

TUINAANLE0

Tuinaanleg Schaal 1 agrave 1000

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Toelichting van de ontwerper Het hier afgeheelde woonhuis werd gebouwd in de jaren 1940middot41 Aanbesteed in Dec 1939 in het voorjaar van 1940 begonnen kregen we in Mei 1940 de oorlog waardoor de houw even stagneerde en enkele maanden oponthoud had Omdat tijdig de materialen waren gekocht hebhen we hier verder geen moeilijkheden mede gehad In Oct 1941 werd het huis betrokken en gemeubeld met fraaie oude meubelen trappen schoorstenen schilderijen deels familiebezit of verzameld door de eigenaar Daar de eigenaar Mr Heere in die tijd Burgemeester van 62

Raamsdonk niet wilde meewerken aan de maatregelen va de bezetter moest hij in 1944 onderduiken werd Mevl Heere in het concentratiekamp Vught opgesloten moeste de kinderen in allerijl in veiligheid gebracht worden ander waren deze ook nog weggevoerd en werd het huis gehet leeggehaald door de duitsers met handlangers Het was de bedoeling van de Chartroise een kindertehu voor de NSB te maken zover is het niet gekomen de dui sers gingen er zelf in wonen Na de bevrijding werd hl huis tijdelijk betrokken door Poolse en Engelse soldatel

~ tE- 1

-I i

~

y ~

middotmiddot-ic

~

r

ti Ij[

ij i 11

l1

BEG A N E-G RON D

0 U

~ bullbull J bullbull IIAI L middot 1111 ~ ~

11

sect ] l= t l-J-bullbull T TmiddotJJ orl-- bull 1 bull I

- ~_ll ~[ Ir 0

~ _- ~ --- _ ---- __l~ mt i~middot middot middot middotmiddotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddot middot

I--~ 1I1I 1ffflT b ~-_- ----------

H I n -_ bullbull bullbull 11 ~ 0

bullbullmiddotmiddotI bullbullbullr bull

I ~ r ~- tgtcI l bull t-l r rL bull I bullbullbullbullbullbullbull bullbull ---- bullbullbull c bullbullbullbullbullbull

-

V E R D I EP I N G

ru r

J

t XmiddotmiddotiJPlan begane-grond en verdieping Schaal 1 agrave 300 middotmiddotmiddotmiddot~ middot I l

Hct huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA I

Zodra het vrij gegeven was IS de eigenaar begonnen het Aannemers waren Mertens en Weterings te Raamsdonksveer estolene terug te vinden wat voor een deel gelukt is veel die het werk met grote vakkennis en zorg lteiJben uitgeshywas niet meer te achterhalen waarschijnlijk de oostelijke voerd De tuin werd aangelegd door Moerheim te Deshyrens gepasseerd maar al met al het had nog erger gekund demsvaart naar ontwerp van Mej Mien Ruys Oe muren van het huis zijn opgetrokken in genuanceerde Met veel dankbaarheid en genoegen denk ik terug aan de handvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld Buitenkoshy prettige samenwerking bij de voorbereiding en uitvoerin~ zijnen van hout ramen en deuren van staal gebroken wit van dit huis en aan het grote vertrouwen dat mij door oe everfd luiken donkergroen het dak gedekt met blauwe Bouwheer werd gegeven ik wil dit hier graag bekennemiddotn Iannen DE BEVER

63

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Page 6: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

~ tE- 1

-I i

~

y ~

middotmiddot-ic

~

r

ti Ij[

ij i 11

l1

BEG A N E-G RON D

0 U

~ bullbull J bullbull IIAI L middot 1111 ~ ~

11

sect ] l= t l-J-bullbull T TmiddotJJ orl-- bull 1 bull I

- ~_ll ~[ Ir 0

~ _- ~ --- _ ---- __l~ mt i~middot middot middot middotmiddotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddot middot

I--~ 1I1I 1ffflT b ~-_- ----------

H I n -_ bullbull bullbull 11 ~ 0

bullbullmiddotmiddotI bullbullbullr bull

I ~ r ~- tgtcI l bull t-l r rL bull I bullbullbullbullbullbullbull bullbull ---- bullbullbull c bullbullbullbullbullbull

-

V E R D I EP I N G

ru r

J

t XmiddotmiddotiJPlan begane-grond en verdieping Schaal 1 agrave 300 middotmiddotmiddotmiddot~ middot I l

Hct huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA I

Zodra het vrij gegeven was IS de eigenaar begonnen het Aannemers waren Mertens en Weterings te Raamsdonksveer estolene terug te vinden wat voor een deel gelukt is veel die het werk met grote vakkennis en zorg lteiJben uitgeshywas niet meer te achterhalen waarschijnlijk de oostelijke voerd De tuin werd aangelegd door Moerheim te Deshyrens gepasseerd maar al met al het had nog erger gekund demsvaart naar ontwerp van Mej Mien Ruys Oe muren van het huis zijn opgetrokken in genuanceerde Met veel dankbaarheid en genoegen denk ik terug aan de handvormsteen vol gemetseld en afgeborsteld Buitenkoshy prettige samenwerking bij de voorbereiding en uitvoerin~ zijnen van hout ramen en deuren van staal gebroken wit van dit huis en aan het grote vertrouwen dat mij door oe everfd luiken donkergroen het dak gedekt met blauwe Bouwheer werd gegeven ik wil dit hier graag bekennemiddotn Iannen DE BEVER

63

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA

Page 7: Chartroise Namer - Veers Erfgoed · 2014. 5. 19. · Zo had Joannes Zijlmans, een zoon van Simon, een winkel waar de lonen van de arbeiders werden uitbetaald. De arbeidersvrouwen

Zuidwestzijde

Westaanzicht

Het huis Chartroise te Raamsdonksveer C H de Bever Architect BNA