CASSATIE IN STRAFZAKEN Docent Mr W. Römelingh Datum 22 februari 2008 Plaats Haagrecht Advocaten Punten 2 PO Juridisch

PUNTEN Handtekening vooraf Handtekening achteraf Evaluatieformulier

SHEETS www.romelingh.com College Cursus | Aanmelden | Annuleren | Cursusaanbod | Cursusmateriaal

CASSATIE IN STRAFZAKEN Meer formeel dan materieel Abstract in plaats van concreet --- Van Dorst Cassatie in Strafzaken Spong Handboek Verdediging

PROGRAMMA Aantallen cassaties Procedure cassatie Opbouw middelen Vuistregels middelen Inhoud middelen EVRM Toevoeging Rondvraag over cursus Rondvraag over actualiteiten

AANTALLEN CASSATIES Jaarverslag Hoge Raad 2004 2005 2006 Ingesteld 3.665 3.670 3.599Uitspraken 2.870 3.447 3.137Conclusies 1.452 1.352 1.340 Kleine 1.400 "serieuze" zaken per jaar

AANTALLEN CASSATIES NJ Online www.kluwer.nl HR Strafkamer 01/01/2002 tot heden 978 uitspraken Van kleine 1.400 wordt kleine 200 gepubliceerd

AANTALLEN CASSATIES Hoge Raad Vernietigt Verwerpt Spong 59 Sjöcrona 23 Moszkowicz 22 Knoops 10 Wladimiroff 0

AANTALLEN CASSATIES Hoge Raad Vernietigt Verwerpt Garretsen 5 Westendorp 4 Hoogendam 3 Kamminga 2 Nolet 0

PROCEDURE CASSATIE Instellen cassatie 14 dagen na arrest 14 dagen na beschikking Iets inleveren? Opmaken akte! Praktijk: Centrale Balie Theorie: griffie rechter uitspraak

PROCEDURE CASSATIE HR 30/01/1996 NJ 1996, 477 Verstekzaak Gerechtshof Leeuwarden Mr W.E.A. Stegeman (Groningen) Mr A.H. Westendorp ('s-Gravenhage) Niet: griffie rechtbank Groningen Wel: griffie gerechtshof Leeuwarden Niet ontvankelijk

PROCEDURE CASSATIE Stellen Hoge Raad Keuze raadsman geldt voor één instantie HR 09/06/1998 NJ 1998, 784 Mr G.P. Hamer (Amsterdam) Hof Amsterdam Hoge Raad vernietigt en verwijst Hof 's-Gravenhage

PROCEDURE CASSATIE Dossier 08454 22/05/2007 Akte cassatie 24/05/2007 Stelbrief 13/06/2007 Ontvangstbevestiging 16/01/2008 Toezending processtukken 21/01/2008 Mededeling betekening

PROCEDURE CASSATIE Toezending processtukken - Vonnis rechtbank - Procesverbaal zitting - Pleitnota - Arrest gerechtshof - Procesverbaal zitting - Pleitnota - Betekening/GBA - Justitiële Documentatie

PROCEDURE CASSATIE Geen procesverbaal politie "Papieren muur" "Feitelijke grondslag"

PROCEDURE CASSATIE Mededeling betekening Indiening cassatieschriftuur - 2 maanden (60 dagen) bij arrest - 1 maand bij beschikking (447 lid 4 en 5 Sv) Let op: "instellen" en "indienen"!

PROCEDURE CASSATIE Cassatie instellen (449 Sv) zowel advocaat als verdachte Schriftuur indienen (452 Sv) alleen advocaat Zogenaamde "middelen"

PROCEDURE CASSATIE Wie kunnen cassatie instellen? - Verdachte (ook raadsman) - Benadeelde partij (ook raadsman) - Openbaar Ministerie (ook in vrijspraken) - Geldboete van meer dan EUR 250 (drempel)

PROCEDURE CASSATIE Raadsman Bepaaldelijk gevolmachtigd Standaard opgenomen in akte cassatie Standaard opgenomen in schriftuur

PROCEDURE CASSATIE HR 18/10/1994 NJ 1995, 118 Mr A.C.T. Hommers (Rotterdam) Cassatie benadeelde partij Advocaat vergeet volmacht te vermelden Omstandigheid dat benadeelde partij advocaat heeft gekozen impliceert volmacht

PROCEDURE CASSATIE Akte van cassatie Geen bijzonderheden? Onbeperkt cassatie beroep! Echter, binnen grenzen cassatieschriftuur

PROCEDURE CASSATIE HR 02/04/1974 NJ 1974, 362 Verkeerszaak "gevaar of hinder" Primair tenlastegelegd ... Subsidiair tenlastegelegd ... Ondanks algemene bewoordingen, wordt aangenomen dat cassatie zich beperkt tot subsidiair tenlastegelegde, omdat middelen zich daar uitsluitend op richten

PROCEDURE CASSATIE HR 22/04/1980 NJ 1980, 451 Bedorven vlees in slagerij Twee feiten: - Veroordeling - Ontslag rechtsvervolging Onbeperkt ingesteld, maar aangenomen wordt dat cassatie ziet op veroordeling

PROCEDURE CASSATIE Lijken vanzelfsprekend, maar waren het niet Niet langer (vanzelfsprekend) hele zaak Grenzen cassatieschriftuur Eisen cassatieschriftuur

PROCEDURE CASSATIE HR 19/06/2001 NJ 2002, 7 Raadsman maakt schriftuur Voegt "schriftuur" verdachte toe Als herhaald en ingelast Hoge Raad weigert kennisname

PROCEDURE CASSATIE Ondertekening door advocaat Zelf ondertekenen (niet door ander) Niet of verkeerd ondertekend Mogelijkheid om verzuim te herstellen

PROCEDURE CASSATIE Cassatieschriftuur - 2 maanden (60 dagen) bij arrest - 1 maand bij beschikking (447 lid 4 en 5 Sv) HR 18/11/2003 NJ 2004, 178 Mr R.E.F. Bergwerf Bok (Arnhem) Mr J. Boksem (Leeuwarden) 38× Raadsman stuurt cassatieschriftuur per post Griffier zegt niets te hebben ontvangen

PROCEDURE CASSATIE Verantwoordelijkheid raadsman dat schriftuur Hoge Raad tijdig bereikt Van plicht kan raadsman zich bijvoorbeeld kwijten: - (tevens) per telefax - per aangetekende post - vergewissen of stuk is aangekomen

PROCEDURE CASSATIE Indiening mag per telefax, maar telefax moet volledig zijn Mogelijkheid om verzuim te herstellen Griffie sluit om 16.00 uur Telefax werkt tot 24.00 uur Gebruik per telefax vooruit en per post na

PROCEDURE CASSATIE Rolzitting dinsdag 12.00 uur Afdoening zaken zonder middelen Behandeling zaken met middelen Conclusie Openbaar Ministerie - (Plaatsvervangende) AG of PG - Wetenschappelijk medewerker

PROCEDURE CASSATIE Conclusie (plaatsvervangende) AG of PG 439 lid 3 Sv kopie raadsman 439 lid 5 Sv reactie raadsman Twee weken Cassatie Openbaar Ministerie - voor rolzitting - na conclusie

PROCEDURE CASSATIE Geen tegenspraak, tenzij Geen pleidooi, tenzij

PROCEDURE CASSATIE Concept arrest - Raadsheer - Wetenschappelijk medewerker Arrest Artikel 81 RO

PROCEDURE CASSATIE Artikel 81 RO Indien Hoge Raad vindt dat klacht niet: - tot cassatie kan leiden - van belang is voor rechtseenheid of -ontwikkeling dan kan Hoge Raad met die motivering afwijzen

PROCEDURE CASSATIE Alleen belangwekkende zaken voorleggen? - Redelijke termijn - Motivering bewezenverklaring - Afwezige verdachte en aanwezige raadsman Rechtsontwikkeling door vasthoudendheid Eigenzinnig, maar bepleitbaar standpunt 1.400 jaar / 52 weken = 26 zaken per week

PROCEDURE CASSATIE Onderscheid - Schriftuur - Schriftelijke toelichting

PROCEDURE CASSATIE HR 22/05/2001 NJ 2001, 699 Mr J. Kuijper (Amsterdam) Eerst schriftuur met middelen Later toelichting (per telefax) Ma 18/12/2000 toelichting Di 19/12/2000 rolzitting Voor dienende dag/rolzitting

PROCEDURE CASSATIE HR 14/11/2000 NJ 2001, 16 Mr M. Moszkowicz (Maastricht) 2 maanden (60 dagen) termijn Za 05/02/2000 einde termijn Ma 07/02/2000 indiening schriftuur Ma 04/09/2000 indiening schriftelijke toelichting "Schriftuur houdende toelichting op reeds ingediende middelen van cassatie"

PROCEDURE CASSATIE Niet mogelijk is zodanige completering van schriftuur, dat eerst daardoor van middel kan worden gesproken Concentratie van verweer

PROCEDURE CASSATIE Werkzaamheden raadsman 1 Instellen cassatie (2 weken) 2 Stellen Hoge Raad 3 Indienen schriftuur (1 of 2 maanden) 4 Reageren conclusie (2 weken)

OPBOUW MIDDELEN Cassatiegronden 79 RO - Verzuim van vormen enz. Procedure tot besluit - Schending recht enz. Besluit zelf Uitdrukkelijk stellen?

OPBOUW MIDDELEN HR 08/04/1986 NJ 1986, 708 Verdachte zonder advocaat Bezwaarschrift tegen dagvaarding Hoger beroep en cassatie Herhaald bezwaarschrift dagvaarding Herhaald hoger beroep en cassatie Klacht: dagvaarding fout justitie

OPBOUW MIDDELEN Hoge Raad: geen schriftuur nu niet wordt geklaagd over verzuim van vormen of schending van recht Enkel stellen dat: - vormen zijn verzuimd en/of - recht is geschonden levert evenmin middel op

OPBOUW MIDDELEN Evenmin: "onvoldoende bewijs" "onvoldoende gemotiveerd" "feit onjuist gekwalificeerd" "feit ten onrechte strafbaar geacht"

OPBOUW MIDDELEN Traditionele opbouw 1 Cassatiegrond "schending vorm/recht" 2 Vermelding artikelen/beginselen 3 "doordat" weergave aangevallen oordeel 4 "aangezien" scherp geformuleerde grief 5 Toelichting (literatuur, rechtspraak of redenering)

OPBOUW MIDDELEN Weergave aangevallen oordeel "doordat" - Oordeel over het recht? Rechtsklacht? - Oordeel over de feiten? Motiveringsklacht?

OPBOUW MIDDELEN Opbouw rechtsklacht Ten onrechte beslist, "aangezien": - regel toegepast, die niet bestaat - regel toegepast, die anders luidt - regel toegepast, in strijd met hogere regel - regel toegepast, die anders uitgelegd moet worden - omschrijven wat beslist had moeten worden, maar niet beslist is

OPBOUW MIDDELEN Opbouw motiveringsklacht Onbegrijpelijke motivering, "aangezien": - redenering is fout - redenering is tegenstrijdig - verweer/stelling niet behandeld

OPBOUW MIDDELEN Schending recht - Verdragen - Wetten - AMVB's - Richtlijnen

OPBOUW MIDDELEN HR 19/06/1990 NJ 1991, 119 Cassatie Openbaar Ministerie Belastingfraude Richtbedrag van NLG 50.000 Vervolging zonder motivering afwijking richtlijn

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 1: Wat in vooronderzoek is gebeurd, bestrijden met motiveringsklacht Artikel 256 Sv Onderzoek zitting aangevangen, kan verzuim vormen voorbereidend onderzoek niet meer tot nietigheid leiden

VUISTREGELS MIDDELEN Verdachte legt verklaring af Politie neemt geen cautie af/op Rechter veroordeelt op verklaring Schending recht (29 Sv) levert geen cassatie op Onvoldoende gemotiveerd levert wel cassatie op HR 26/01/1982 NJ 1982, 353 Verdachte zonder advocaat

VUISTREGELS MIDDELEN Uitspraak niet genoegzaam met redenen omkleed, omdat rechter niet bepaaldelijk heeft aangegeven waarom verdachte door achterwege blijven van cautie niet in zijn belangen is geschaad en afgelegde verklaring mitsdien bruikbaar is voor bewijs

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 2: Wat hof heeft vernietigd, kan niet opnieuw worden vernietigd HR 26/06/1984 NJ 1985, 138 Mr H.G. Kersting (Amsterdam) Kraakpand Vogelstruys Ontruiming Stenen naar politie Poging zware mishandeling

VUISTREGELS MIDDELEN Gerechtshof vernietigt vonnis en komt opnieuw rechtdoende tot zelfde uitspraak als rechtbank

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 3: Klacht moet zich richten tegen uitspraak, dus geen herhaling verweren/stellingen HR 29/09/1987 NJ 1988, 662 Mr M. de Groot-Sjenitzer (Utrecht) Inbeslagname veedrijfstokken Raadkamer Rechtbank Amsterdam Tijdens zitting komt officier met rapport Geen tijd om rapport te bestuderen Geen aanhouding of schorsing zitting

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 4: Klacht moeten alle overwegingen uitspraak aantasten HR 13/01/1987 NJ 1987, 885 Mr A. Fokkema (Winschoten) Achterwegen laten cautie Politie vraagt verdachte: "Drugs bij je?" Verdachte geeft drugs terstond aan politie. Klacht: verzuim van vormen ...

VUISTREGELS MIDDELEN Hoge Raad: bewijs is niet alleen gebaseerd op verklaring, maar ook op gedraging Klachten tegen overwegingen ten overvloede, leiden niet tot cassatie

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 5: Rechtskundige oordelen moeten met rechtsklachten worden bestreden HR 15/06/1982 NJ 1983, 72 Mr M.C. van der Poel (Roermond) Hof: 432 Sr is geen specialis van 250 Sr Raadsman: 432 Sr is wel specialis van 250 Sr ...

VUISTREGELS MIDDELEN 250 Sr koppelaar bevorderen ontucht minderjarigen en andere afhankelijke personen 432 Sr souteneur (vervallen) bevorderen ontucht vrouwen 55 Sr samenloop (bijzonder gaat voor algemeen) Hoge Raad: rechtskundig oordeel, waarvan enkel juistheid kan worden bestreden en niet motivering

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 6: Verdachte is getroffen en heeft redelijk belang HR 01/05/1990 NJ 1990 783 Verdachte niet voor alle feiten veroordeeld OM in beroep OM verklaart op zitting "beroep ziet alleen op veroordelingen" ...

VUISTREGELS MIDDELEN Klacht: beperking kan niet op deze wijze met verwijzing naar HR 22/04/1969 NJ 1969, 318 Hoge Raad: verdachte heeft geen redelijk belang

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 7: Klacht moet feitelijke grondslag hebben Feiten door feitenrechter vastgesteld of feiten waar op zitting beroep op is gedaan Feiten moeten blijken uit uitspraak of procesverbaal Cassatie wordt anders derde (feitelijke) instantie

VUISTREGELS MIDDELEN Overleggen pleitnota Vragen akte gevoerd verweer "Raadsman voert woord ter verdediging" 326 Sv Regel: zakelijke weergave verklaringen. Uitzondering: woordelijke opname verklaring. Op verzoek verdediging Binnen redelijke grenzen Zoveel mogelijk voldaan Zoveel mogelijk voorlezing gedaan

VUISTREGELS MIDDELEN Verklaring volgens verdediging onvoldoende weergegeven, dan beslist de rechtbank.

VUISTREGELS MIDDELEN HR 22/04/1997 NJ 1998, 52 Mr G. Spong ('s-Gravenhage) Uitkeringsfraude Pleitnota Primair: gebrek aan bewijs vrijspraak Subsidiair: verschoonbare dwaling ontslag rechtsvervolging Hof reageert niet expliciet

VUISTREGELS MIDDELEN Klacht: strijd 358 lid 3 lid Sv Hof heeft in pleitnota weergegeven verweer terecht niet opgevat als "uitdrukkelijk voorgedragen verweer", om-dat pleitnota geen feiten of omstandigheden bevat waaruit dwaling zou kunnen blijken. Raadsman moet waken dat verweer waarover hij be-slissing verlangt schriftelijk (met feiten en omstandig-heden) wordt vastgelegd en daarvan aantekening of opname in procesverbaal wordt gemaakt.

VUISTREGELS MIDDELEN HR Strafkamer 01/01/2002 tot heden 978 uitspraken 24× "mist feitelijke grondslag" 1× "geen feitelijke grondslag"

VUISTREGELS MIDDELEN HR 23/12/2005 NJ 2006, 31 (Civiele Zaak) Uitdrukkelijk recht voorbehouden Ontbreken procesverbaal Zodra procesverbaal in bezit is van verdediging, zal verdediging zonodig middelen aanvullen "Bewezenverklaarde blijkt uit bewijsmiddelen" Ontbreken bewijsmiddelen Zodra bewijsmiddelen in bezit is van verdediging, zal verdediging zonodig middelen aanvullen

VUISTREGELS MIDDELEN Het arrest bevat geen overzicht van de gebruikte be-wijsmiddelen, terwijl het verweer er voornamelijk uit bestaat dat er gebrek aan bewijs is om tot een veroor-deling te komen. Het is daardoor onbegrijpelijk op wel-ke bewijsmiddelen de veroordeling berust.

VUISTREGELS MIDDELEN Vuistregel 8: Loop beslissingsschema 348 en 350 Sv langs Levert ideeën op Doet Hoge Raad ook

INHOUD MIDDELEN Geldigheid dagvaarding Bevoegdheid rechter Ontvankelijkheid OM Schorsing vervolging Bewijs Strafbaarheid feit Strafbaarheid dader Strafoplegging Eigenlijke leerstukken

INHOUD MIDDELEN Geldigheid dagvaarding - Betekening - Tenlastelegging

INHOUD MIDDELEN Ontvankelijkheid OM - Redelijke termijn - Vertraging in cassatie - Doorzending stukken 8 maanden - Aanvulling bewijsmiddelen 4 maanden HR 24/03/1998 NJ 1998, 557 Klagen, want alleen ambtshalve na middelen

INHOUD MIDDELEN HR 22/10/2002 NJ 2003, 154 Mr P.J. Hoogendam ('s-Gravenhage) Nu middel uitsluitend klaagt over verwachting dat Hoge Raad redelijke termijn zal overschrijden voldoet het aangevoerde niet aan middel te stellen eisen

INHOUD MIDDELEN Bewijs - Denaturering - Bewijsmiddelen - Bewijsmotivering

EVRM Niet vergeten te vermelden Uiterlijk in middelen/toelichting

TOEVOEGING Geen last tot toevoeging Adax inschakelen prof

RONDVRAAG OVER CURSUS Hoge Raad Vernietigt Verwerpt Spong 59 9 18 32 Sjöcrona 23 8 2 13 Moszkowicz 22 5 7 10 Knoops 10 2 3 5 Wladimiroff 0 0 0 0 114 24 30 60

RONDVRAAG OVER CURSUS Hoge Raad Vernietigt Verwerpt Garretsen 5 1 0 4 Westendorp 4 0 1 3 Hoogendam 3 1 0 2 Kamminga 2 0 0 2 Nolet 0 0 0 0 14 2 1 11

RONDVRAAG OVER CURSUS Aantallen cassaties Procedure cassatie Opbouw middelen Vuistregels middelen Inhoud middelen EVRM Toevoeging

RONDVRAAG OVER ACTUALITEITEN Wie heeft wat?

PLANNING 14/03/2008 Piketcursus (Concurrent OSR) Bedoeld voor advocaten die willen deelnemen aan het strafpiket. Inhoud gericht op praktijk. Eerste contact met verdachte. Meer verdachten in zaak. Aanwezig-heid bij verhoor. Bezwaar tegen beperkingen. Gerust-stellen familie. Rechtmatigheidstoest. Ernstige bezwa-ren, duur voorarrest en persoonlijke omstandigheden. Raadkamer en beroep tegen gevangenhouding. Stan-daardverweren ingeval van supersnelrecht. Toevoe-gingsperikelen.

PLANNING 18/04/2008 Echtscheidingsconvenant Welke eisen stelt wet aan echtscheidingsconvenant? In hoeverre kan echtscheidingsconvenant afwijken van huwelijkse voorwaarden? Mate van detaillering. Hoofd-stukken kinderen, levensonderhoud en vermogen. Convenant overgenomen in uitspraak. Afspraken met advocaat en beperking aansprakelijkheid van advo-caat. Rechtspraak overecht-scheidingsconvenanten. Vereniging Echtscheiding (s) Advocaten

PLANNING Bewijs Deelneming in Jeugdstrafrecht Rechten Verdediging Schadevergoeding in Strafzaken Toevoegingsperikelen