1

iNT

ER

ViE

W

oktober 2011nummer 3

kernwaarden

Jezelf vermenigvuldigen in de volgende generatie

Jan Vroegindeweij

de ervaringen van een familiebedrijf

2

iNT

ER

ViE

WiN

ho

ud

BusinessContact is het magazine van CBMC Nederland en verschijnt vier keer per jaar. CBMC is de vereniging voor christen-zakenmensen in Nederland. De missie van CBMC is zakenmensen helpen Jezus Christus te vinden, te volgen en te verkondigen. Door het hele land heen zijn er meer dan negentig plaatselijke CBMC-teams actief (zie pagina 47).

RedactieadresPostbus 315, 3880 AH Putten 0341-356147redactie@cbmc.nlwww.cbmc.nl

HoofdredactieKirsten Roordink-Hagg

EindredactieLeonard van der Plas

RedactieGerard Bijkerk - journalistWouter Droppers - redacteurWessel van Houdt - journalistPieter van der Kwaak - columnistAnnelies Luken - correctorThijs Noorlandt - journalist

Aan dit nummer werkten meeJan Vroegindeweij, Marianne van Steenwijk, Tamme de Vries, Jakob Drost, Els van Dijk, Eugene Poppe, Nyncke van den Berg

Ontwerp & vormgevingKirsten Roordink-Hagg

FotografieGerard Bijkerk, Thijs Noorlandt,Kirsten Roordink-Hagg

Realisatie, druk en distributieGrafisch centrum Stichting De Hoop

Administratie-ondersteuningAnke Jurg-Regelink

Informatie over het lidmaatschap CBMCinfo@cbmc.nl

Advertentieverkoop2e Bedrijf, 06-20912638, Elly Overeem, e.overeem@2ebedrijf.nl

AbonnementEen abonnement op Business Contact kost €22,50 per jaar. Hiermee steunt u tevens de missie van de vereniging. Leden kunnen een abonnement cadeau doen voor €12,-

19 • FAMILIE

26 • MENSEN

03 • voorwoord - leren van ervaringen

04 • interview - jan vroegindeweij

13 • cbmc actueel - nieuw studiemateriaal

15 • nieuwe leden

16 • relaties op hartsniveau

19 • bedrijvig - het familiebedrijf

24 • team uitgelicht - cbmc gorinchem

26 • cbmc & mensen - jakob drost

32 • verdieping - hart voor jongeren

38 • kernwaarden - jezelf vermenigvuldigen

44 • impact netwerk - bedrijf als familie

46 • column - heb je het al gehoord?

47 • contactpunten in de regio

3

iNT

ER

ViE

WV

oo

RW

oo

Rd

ValkuilenZo merkte ik in mijn vakantie een aantal dingen bij mezelf op die ik misschien eigenlijk wel wist, maar toch niet verwacht had. Zo wilde ik onder andere, voor de vakantie nog snel een grote hoeveelheid kleine zaken doelgericht en snel afwerken. omdat mensen al op vakantie waren en ik haast had, slipten er een paar mailtjes tussendoor met onderwerpen die ik beter persoonlijk had kun-nen bespreken. daarnaast merkte ik dat ik een paar afspraken niet de persoon-lijke aandacht heb gegeven die nodig was. Terugkijkend kwam ik tot de conclu-sie, dat ik drukker was dan dat ik zelf dacht. dat ik me heb laten leiden door een gevoel van urgentie, zonder dat die in werkelijkheid aanwezig was. ook het gevoel om te willen presteren was aanwezig, terwijl ook dat niet nodig was. Misschien herkent u iets of hebt u uw eigen persoonlijke valkuilen gevoeld. Maar de vraag is hoe we goede voornemens die uit een bepaalde ervaring of situatie voortvloeien, kunnen borgen en tot gewoonte kunnen maken.

GebedslijstVoor mezelf probeer ik dit op de volgende manier te doen: ’s ochtends in mijn stille tijd houd ik een dagboekje bij en hierin zit ook mijn gebedslijst. ik schrijf namen en gebeurtenissen op, en noteer sommige zaken ook op mijn gebeds-lijst. ik bid niet elke dag de hele lijst door, maar gedeelten van deze lijst en soms schrap ik dingen en soms vul ik aan. op het moment dat ik op de bovenstaande leerpunten kom is dit een gebedspunt en tegelijk een moment van reflectie en evaluatie. ik merk in mijn leven dat dit werkt. ik verander, als persoon, niet totaal en onmiddellijk, maar er ontstaat een proces waarin dingen veranderen. de impact van bepaalde drijfveren en motieven op mijn bestaan veranderen langzaam ten goede. Mijn sterke kanten, die ook vaak mijn valkuilen zijn, wor-den meer mijn sterke kanten in plaats van mijn valkuilen. hierin ervaar ik Gods werk en Zijn Geest.

daarnaast wil ik mijn ervaringen delen met Elsbeth, mijn vrouw en goede vriendin. Soms deel ik het met een goede vriend. de kunst is denk ik, om je leven te openen en het in handen van God en wijze mensen te leggen. dit is geen teken van zwakte, maar van kracht.

ik hoop dat het u ook gegeven was om te kunnen reflecteren op uw functio-neren. ik wens u kracht en Gods bijstand om uw verlangens, ideeën en verbe-terpunten te realiseren. ik ben ook zeer benieuwd hoe andere mensen leerer-varingen borgen in hun leven. deel uw ervaringen op Linkedin van CBMC, onder ‘leerervaringen borgen’.

Vakantie. De meesten van ons zijn de vakantie waarschijnlijk al vergeten. We

zijn al weer bezig met het leven van alledag, maar wat hebben we gedaan met

de ideeën, reflecties en voornemens die we in de vakantie waarschijnlijk gehad

hebben?

Hoe kunnen we leren van onze ervaringen?

TEksT: wOuTER dROppERs

4

iNT

ER

ViE

WiN

TE

RV

iEW

Jan Vroegindeweij

De ervaringen van een familiebedrijf ...

5

iNT

ER

ViE

WiN

TE

RV

iEW

Familiebedrijven zijn de hoeksteen van de eco-

nomie. Door hun focus op continuïteit in plaats

van winst op korte termijn wordt de basis

gelegd voor duurzaam en maatschappelijk ver-

antwoord ondernemen. Dat biedt goede kansen

voor de toekomst.

Maar hoe zorg je als christen voor een gezond

klimaat met een balans tussen zaken en rela-

ties? Met welk beleid werk je aan de continuï-

teit en de mogelijkheden van de werknemers?

We spreken daarover met Jan Vroegindeweij.

TEksT En FOTOgRAFIE: gERARd M. BIjkERk

De ervaringen van een familiebedrijf ...

6

iNT

ER

ViE

W

Welke plaats heeft u in het bedrijf ? Jan: “Samen met mijn broer vorm ik de directie nadat mijn vader het aan ons overdroeg. hij startte in 1967 het bedrijf. hij had echt ondernemersbloed. hij zag in dat wat hij bij een ander deed ook voor zichzelf kon doen, als hij maar de financiële middelen had. die kwamen er door de samenwerking met een compagnon. Na dertien jaar is het bedrijf gesplitst en maakte vader een door-start. Kuikenbroederij en pluimveebedrijf het Anker B.V. is sindsdien een familiebedrijf dat uitgroeide naar een integraal bedrijf. Vanuit de productiekolom (van fokkerij tot consumptie-ei) bekeken, richt het zich op 4 schakels: ouderdieren, de broederij die de kuikens levert, het opfokken van kuikens tot jonge hennen en de legbedrij-ven. We werken samen met een 30-tal contractbedrijven, maar hebben ook eigen bedrijven op verschillende loca-ties. Met een zusterbedrijf in België is een joint venture aangegaan die flexibel is ingevuld.”

Tweede generatie“Wij vormen dus de tweede generatie met vijf eigenaren en een tweehoofdige directie. dat gaat prima als je de taken goed verdeelt en eigen verantwoordelijkheden hebt. Juist in een familiebedrijf moet dat goed geregeld zijn. Toch is het veel eenvoudiger om met vijf een leider-schapsteam te hebben dan er met twee alleen voor te staan. Nu kun je meerderheden vormen en heb je een diverse inbreng. dat geeft minder snel patstellingen en blokkades. Voorwaarde blijft te allen tijde dat er bereid-heid tot consensus moet zijn en een duidelijk commit-ment naar de groep. Je moet ook echt vrij je mening kunnen geven. Zonder die ruimte creëer je een sfeer die zich op termijn zal wreken. Je moet verschillen in visie kunnen respecteren als je het goede voor de zaak wilt. het gevaar is altijd dat na een periode van opbouw en bloei er in de volgende generaties niet de goede voor-waarden getroffen worden om organisch door te groeien. Er kan verschil van mening ontstaan over het groeitempo: wat voor de één te hard gaat, is voor de

ander te langzaam. En dat levert fricties op. dat is nor-maal. het geeft niet als het op het niveau van een gezonde discussie bespreekbaar blijft. dat betekent dat je ook als familieleden met elkaar praat op basis van argumenten en niet op grond van emoties.”

Keuzevrijheid“Twee broers werken niet mee in het bedrijf. dat moet je ook accepteren. Mijn ouders hadden vijftien kinderen dus dan is die kans ook heel reëel. Meewerken in ons familiebedrijf is een keuzemogelijkheid, geen verplichting. ieder moet vrij zijn om het niet te willen. Je moet elkaar geen verwachtingen opleggen. ook niet als de opvolging een kwestie gaat worden. Ruimte geven en bewust keu-zes bespreken en respecteren bieden een klimaat waarin je elkaar recht kunt doen.”

Identiteit van het bedrijf“dat geldt in ons bedrijf ook voor hoe we omgaan met onze christelijke identiteit. dat ligt verschillend. Zo ben ik CBMC-lid, maar anderen niet. Geloofsbeleving is niet voor iedereen een gespreksonderwerp. in de traditie waarin ik ben opgevoed, houdt men geloof meer voor zichzelf en buiten het zakelijk leven. Maar de leidende principes, christelijke normen en waarden zijn wel voluit in het bedrijf aanwezig. Voor iedereen. het is de basis en het fundament waarop we met elkaar staan als het gaat om omgaan met geld, betrouwbaarheid en eerlijk zijn. dat is allemaal in het bedrijfsbeleid vertaald en daar doen we ook geen concessie aan.”

Persoonlijke zoektocht naar GodJan: “Toen ik twintig was ben ik een andere weg gegaan. Mijn vrouw gaf de doorslag om in een andere kerk op zoek te gaan naar wat de Bijbel zelf nu echt zegt. We wilden weten of God er ook voor ons was en zochten naar de diepgang van Gods Woord. dat is een hele zoek-tocht geworden. Maar wie zoekt die vindt, zegt Jezus. En zo is het. op die manier hebben we geleerd dat de liefde van God er is voor ieder die naar God vraagt. hij laat niemand in de kou staan. Als je worstelt om hem te vin-den ontdek je de waarheid dat hij allang op zoek was naar jou. Een geweldige ontdekking die mij mildheid geleerd heeft in het leven. Want als dat werkelijkheid is dan geeft dat in wat er allemaal ‘moet’ in het leven een geweldige basale rust. daardoor kun je wat er gebeurt relativeren. Je kunt staande blijven omdat je ervaart dat je er niet alleen voor staat. ook bij lastige zakelijke beslissingen ben ik daarin vaak bevestigd. ik geef het graag aan anderen door: ‘Waag het maar met God en laat je verrassen!”

iNT

ER

ViE

W

“Bereidheid tot consensus is altijd de

voorwaarde”

7

iNT

ER

ViE

WiN

TE

RV

iEW

“Christelijke normen en waarden zijn

het fundament waarop we staan als

het gaat om omgaan met

geld, betrouwbaarheid en eerlijk zijn”

8

iNT

ER

ViE

W

Elkaar helpen“Later sloot ik mij aan bij een team van CBMC, omdat ik het belangrijk vind dat christenen elkaar ontmoeten op het snijvlak van zaken doen en geloof. Je hebt elkaar daarin nodig en er zijn geen andere plaatsen waar dat gebeurt. ‘hoe sta ik als christen in mijn werk?’ is een vraag die bij velen leeft. Anderen moeten gestimuleerd worden daar over na te denken. We hebben het nodig dat we de dilemma’s met elkaar bespreken. Waar lopen we in de praktijk tegenaan?Niemand zit te wachten op voorgeschreven en pasklare oplossingen. Situaties zijn nu eenmaal verschillend. Maar het helpt wel wanneer we de dragende principes waaruit we handelen bespreken.”

Zegen van de generaties“de kaders voor het leidinggeven in ons bedrijf heb ik niet bedacht. die zijn van mijn vader. Wij konden daarop verder bouwen. Bewust en onbewust leer je heel veel van de persoon van je vader. Je neemt dingen in de manier van leidinggeven over. hij had oog voor het belang van goede taakverdelingen. hij coachte onze ont-wikkeling en leidde ons naar het moment waarop we het stokje konden gaan overnemen. daarom gaf hij de ruimte om zelfstandig afspraken te maken en verantwoordelijk-heden te dragen. daardoor bewerkte hij een soepele ‘generatiewissel’. ik weet dat het ook totaal anders kan. ik maakte met zaken doen in italië wel mee dat de vader tot aan zijn dood toe in alle dingen de eindverantwoor-delijke bleef. ongeacht de leeftijd van de zoon kreeg die

eenvoudig weg het mandaat niet. dat is daar ook veel meer de cultuur. Je denkt met de zoon een deal te kun-nen maken, maar dan zonder enige discussie kan alles van tafel zijn als pa het niet wil. Zoonlief staat in z’n hemd maar accepteert het toch als ‘normaal’ Zo werkt zo’n patronaal systeem. Maar de volgende generatie heeft ontwikkelvrijheid nodig. daar groei je van. daar had mijn vader echt oog voor.”

WijsheidJan: “de wijsheid die je nodig hebt in het leidinggeven komt uit principes die ik in de Bijbel terugvind. ik lees dat graag, omdat je ervan groeit in levenswijsheid. het houdt je alert in je roeping rentmeester te zijn. Toch ben ik er altijd beducht voor om dat als exclusief christelijk te benoemen. de Bijbel leert ons vooral Jezus Christus als unieke Redder en heiland kennen, maar Gods wijsheid vind je op veel manieren in de schepping terug. Zo is het werken aan goede relaties met het personeel zakelijk goed. Als je je personeel kent en regelmatig even spreekt is men meer betrokken op het bedrijf. Maar het is ook ethisch menselijk goed: ieder wil graag gezien en gewaar-deerd worden. Naast dat het ook gewoon leuk is je men-sen te kennen, gaat het door het geloof nog weer dieper. doordat God ons wil zien en kennen leer je ook dat het voor iedere gelovige een roeping is in de omgang met elkaar. dus ook in de werksfeer. Bij de uitspraak ‘Verkondig het Evangelie, zo nodig met woorden’ voel ik me wel goed thuis. Men moet op je woorden niet stuk-lopen vanwege je daden.”

“Men moet op je woorden niet stuklopen vanwege je daden”

9

Waaraan anderen dat merken“Bijvoorbeeld bij de aanname van personeel. het is ‘in’ om veel aan MVo te doen. ik denk dat het niet om de vlag MVo moet gaan maar om je principes waaruit je keuzes maakt. Zo hebben we twee mensen met een beperking in ons bedrijf en het is prachtig om te zien hoe ze naar hun vermogen meewerken en daardoor eigen-waarde ontwikkelen. Soms geef je jongens die minder geschikt zijn een kans omdat je bang bent dat ze anders afglijden. We hebben de afgelopen jaren ook enkele oudere werklozen aangenomen die weinig kansen meer hadden in de maatschappij. ik ben aangenaam verrast door hun inbreng. Tegelijk gebruiken we graag de subsi-diemogelijkheden die hier voor zijn.1 Petrus 3 : 15 ‘Wees altijd bereid verantwoording af te leggen aan een ieder die rekenschap vraagt van de hoop die in u is’ past heel erg bij mij. het geeft niet de confron-terende verkondiger weer, maar de gelovige die bevraagd wordt. ik schaam mij niet voor het Evangelie maar ga liever in op de behoefte en de ruimte die er bij de ont-vanger is. dat ligt mij beter. ik leg het graag uit en voel me ook meer een onderwijzer dan een evangelist.”

Verbondenheid tussen de generaties “de laatste tijd beseft men weer meer dat de generaties elkaar nodig hebben. de 50-plusser is in het bedrijf ook van grote waarde vanwege zijn ervaring en arbeidsinzet. Jongeren zijn flexibel en snel. dat merken wij natuurlijk ook in het bedrijf bij het vangen van loslopende kippen en zo. Maar van wie kunnen jongeren het vak leren?

Gelukkig hebben we een groep enthousiaste jongens die bereid zijn hard te werken. ons vak is nu eenmaal arbeidsintensief. hier in de Betuwe hebben we het gebied mee: je vindt hier een goede arbeidsethos en inzetbereidheid. Een agrarische afkomst wordt in het algemeen als positief ervaren vanwege het opvoedings-klimaat. Zo ben ik ook opgevoed. het was normaal als kind na school een handje toe te steken. Je hielp gewoon mee in het bedrijf en verdiende er wat mee. daarmee wordt gaandeweg je arbeidsmoraal opgebouwd en leer je het arbeidsproces kennen. Voorlopig is de opvolging in het leiderschap in ons bedrijf geen acute zaak vanwege de leeftijd van de leidinggevenden. de jongeren uit de familie gaan eerst hun opleiding afmaken. dan zullen we kijken wie zich aandient en wat dan past. We houden de ontwikkelingen in de gaten. ondertussen zorgen we dat ons huiswerk op orde is en we goed voorbereid zijn.”

Opleiding en opvoeding“Mijn vader vond een universitaire studie destijds niet nodig, maar we kozen voor extra vakgerichte cursussen. Als je begint met een hoger opleidingsniveau zoals nu kom je wel heel anders in het bedrijfsleven binnen. de consequentie daarvan is de vraag of we vandaag het-zelfde kunnen verwachten van de nieuwe generatie. in principe weet men genoeg. Maar de vraag is of ze de vaardigheid ontwikkelen om het in praktijk te brengen. hoe is hun arbeidsmoraal en hun verantwoordelijkheids-besef? Je ziet dat de inzet en motivatie afneemt. onze cultuur met zijn jagen naar snelle en gemakkelijke

“Men moet op je woorden niet stuklopen vanwege je daden”

iNT

ER

ViE

W

BEZOEKADRES: VAARTWEG 88, 8243 PP LELYSTAD

TELEFOON: 0320 - 27 72 88

WEB: WWW.NOORDERSLUIS.NL

E-MAIL: INFO@NOORDERSLUIS.NLB O U W E N M E T B E T R O K K E N M E N S E N

Projectontwikkeling • Woningbouw • Utiliteitsbouw • Kleinbouw • Renovatie

NOO-0035#Adv A5 lig bouwgroep.qxd:NOO-0035#Adv A5 ligg.qxd 05-03-2008 15:48 Pagina 1

A D V E R T E N T I E

PAG 10

Ondernemen tegen armoede!

tel. 0228 595900bedrijven@dorcas.nl

Wereldwijd leven miljoenen mensen in grote armoede. Hulporganisatie Dorcas komt in actie voor de allerarmsten. Veel bedrijven steunen het werk van Dorcas financieel, met goederen, als ambassadeur of door het delen van kennis.

Voor een vakschool in Ethiopië bijvoorbeeld, zoekt Dorcas een machinebankwerker en een lasser die hun technische kennis willen delen. Investeer voor 1 tot 3 maanden in de toekomst van kansarme jongeren!

Helpt u mee? Neem contact op met team Bedrijven van Dorcas.

www.dorcasenbedrijven.nl

11

iNT

ER

ViE

W

“Je bereikt jongeren door

hen verant-woordelijk te maken en het positieve te bevestigen”

winsten beïnvloedt jongeren in hun instelling. Je merkt het belang van het klimaat van de groep. daar gebeurt het voor jongeren. Via positieve krachten in de groep kun je dat een beetje beïnvloeden. Maar dat dwing je niet af. Je bereikt wat door hen verantwoorde-lijkheid te vragen voor elkaar en het positieve te bevestigen.”

Blijf uitleggen waar het om gaatJan: “in mijn omgeving zie ik de jonge generatie wat betreft geloof bewuster kiezen dan voorheen. Men gaat ervoor of haakt af. dat is jammer voor de aantallen maar je houdt wel de pure christenen over. dat bemoedigt weer. Naar mijn collegae zou ik willen zeg-gen: ‘durf te staan voor je principes en geef ze door aan de jonge-ren.’ Kortgeleden sprak ik met een jonge man over waar het bij identiteit vanuit het perspectief van het Koninkrijk van God om gaat. ‘Wees de vent die je zegt te zijn. Wees puur, echt en betrouw-baar en geef nooit je integriteit weg voor een leuke deal. Blijf altijd de waarheid spreken’. Zijn verbaasde reactie was: ‘dat heeft nog niemand zo tegen mij gezegd! iedereen heeft het erover dat geslaagd bent als je de goede deals weet te maken!’ Zo hoorde ik van een student economie dat hij van docenten ook niet anders hoort. om de waarheid heen draaien is prima als je er wat mee binnen weet te halen. Als zij als ‘voorbeeldfiguren’ al die ethiek uitdragen dan is het geen wonder dat jongeren niet anders weten. het is dus onze taak om de basisprincipes van het Evangelie aan hen door te geven en uit te leggen. Wij als leidinggevenden heb-ben de verantwoordelijkheid dat naar hen ook uit te stralen in ons functioneren.”

www.promissie.nl

ProMissie:

Uwbrugbijbedrijfsoverdracht enondernemersadvies!

MP8608_Promissie_adv_130x88.indd 1 16-12-10 15:09

De adviseurs met oog voor details!

K R Caccountants & adviseurs

r o n d w e g 1 3 8 0 9 1 x a w e z e p [ 0 3 8 ] 4 4 4 6 2 4 4 t

email:info@krcaccountants.nl

internet: w w w.k rc ac c ou n ta n t s .n l

Tosch Automatisering helpt u om uw digitale infrastructuur op orde te krijgen. Onze specialisten wijzen u graag de weg naar een optimaal netwerk voor uw bedrijf. Ook leveren wij hard- en software op maat. Bij dit alles staan veiligheid en vakkundig-heid bovenaan.

www.tosch.nl • info@tosch.nl Pascalstraat 18 • 3771 RT Barneveld • 0342 425200

Uw netwerkOns beheer

Wij verzorgen ook de it voor CBMC

13

Ontdek je roeping en bestemming als leiderJouw authentieke leiderschapsstijlDoor Paul CH. Donders, met aanvullingen van CBMC

hoe kan ik God zichtbaar maken op mijn werk? hoe kan ik vanuit een Christelijke ethiek als leidinggevende en professional het verschil maken, dat mijn medewerkers niet alleen horen dat ik een Christen ben, maar vooral ook beleven dat mijn leiderschapsstijl en levensstijl menswaardig, uitnodigend en inspirerend is? in steeds meer publicaties wordt de roep naar ‘authentieke lei-dinggevenden’ steeds luider. de samenleving is op zoek naar leiders die op hun werk, thuis en hun vrije tijd dezelfde zijn. Natuurlijk kun je ook een authentieke cri-mineel zijn. daarom gaat het zoeken naar authenticiteit ook steeds meer samen met de zoektocht naar leiding-gevenden die niet alleen over deugden praten, maar deze ook uitleven.

Voor wie is dit werkboek?dit werkboek is gemaakt om gebruikt te worden binnen CBMC-teams, door CBMC-mentoren in gesprekken met hun mentee, in de kleine CBMC-GVLgroepen en kan gebruikt worden door een ieder die op zoek is naar zijn bestemming en roeping in dit bestaan.

Het doel van dit werkboekChristelijke leiders helpen om:• zicht te krijgen op de

betekenis van hun eigen unieke geschiedenis,

• zicht te krijgen op het potentieel wat in hun leven aanwezig is,

• zicht te krijgen op Gods roeping voor hun leven en hun eigen verlangens,

• deze inzichten te vertalen tot een uniek huis waarin ze kunnen en mogen wonen en leven,

• te komen tot een levensstijl waarin ze dit kunnen onderhouden.

Duurzaam ondernemenEen praktisch werkboekDoor Hans van der Spek en Gert Olbertijn

de huidige aandacht voor duurzaam ondernemen, vraagt van ons christenondernemers een verdere doordenking. in het besef dat we als rent-meesters van deze aarde geroepen zijn om deze aarde te bewerken en te bewaren (Genesis 2:15) en dat God ons als zaakwaarnemers en heersers over deze aarde heeft aangesteld (Genesis 1:26). We zien duurzaam ondernemen als een roeping, aanbidding en als een levensstijl. Elke verandering begint met een verandering van perspectief en elke verandering begint in het denken. hieraan wil dit boekje bijdragen.daarnaast wil het boekje vragen stellen, zodat we deze kunnen bespreken met onze medeondernemers en zo tot praktisch toepasbare oplossingen komen in onze bedrijven.

Voor wie is dit werkboek?dit werkboek is gemaakt om gebruikt te worden binnen CBMC teams en voor ondernemers die een duurzame ontwikkeling belangrijk vinden. het komt het beste tot zijn recht bij de behandeling in kleine groepen, waarin ondernemers van verschillende disciplines aanwezig zijn. het boek is erop gericht om van elkaar te leren en biedt geen concrete oplossingen, maar methodes en vragen om samen tot een oplossing te komen. het is gericht op duurzaamheid binnen het eigen bedrijf en binnen de eigen mogelijkheden.

Het doel van dit werkboekChristelijke ondernemers helpen om: • zicht te krijgen op de betekenis van duurzaamheid

vanuit Bijbels perspectief, • duurzaam ondernemen praktisch uit te kunnen

werken in het eigen bedrijf

AC

Tu

EE

L

Nieuw studiemateriaal voor CBMC-groepen & persoonlijke ontwikkeling

TEksT : wOuTER dROppERs

1

[ ONTDEK JE ROEPING EN BESTEMMING ALS LEIDER ]

Jouw authentieke leiderschapsstijl

Door Paul CH. Donders,

met aanvullingen van CBMC

Ontdek je roeping en bestemming als leider

[ DUURZAAM ONDERNEMEN ]

1

door Hans van der Spek

en Gert Olbertijn

Duurzaam ondernemen

Een praktisch werkboek

iNT

ER

ViE

W

Nieuwe CBMC-leden:Jorrit Koops uit WoudenbergErwin van den Outenaar uit ApeldoornLoes Grooters uit BorneAlex v/d Dussen uit Nieuwekerk a/d ijsselHenk Pot uit BarendrechtPeter-Paul Maan uit ZwijndrechtEvert Polinder uit ErmeloAndré Everts uit HeerenveenAnnieque vd Berg-Leroux uit MoerkapelleBert Monshouwer uit RotterdamArjan Koopmans uit Nieuw Lekkerland

14

AC

Tu

EE

L

Christen-zijn in deze wereldVoor beginners, een christelijke levensstijlDoor Tony McLennan

Deze cursus is het perfecte vervolg op de Business Alpha cursus. Het gaat na de kennismaking met het christelijk geloof een stap verder voor hen die Jezus willen volgen. We verwachten de pilot editie in het Nederlands in Oktober beschikbaar te hebben, voor de groepen die dit najaar de Alpha cursus geven of voor de groepen uit het voorjaar, om een vervolg te kunnen bieden aan hun kan-didaten. Tijdens de Business Alpha training op donderdag 6 oktober zullen we hier uitgebreid op ingaan. Meer info over deze training op www.cbmc.nl

Nieuwe releases in 2011 en 2012TEksT: wOuTER dROppERs

Uit de serie: ‘Leiding geven vanuit Bijbels perspectief ’

1. David een man naar Gods hart.2. De ontwikkeling van een leider naar het voorbeeld van

Timoteüs en Paulus. Door Eugene Poppe

Na de studie van ‘Mozes als voorbeeld voor gezond gees-telijk leiderschap,’ verschijnen nu: ‘david, een man naar Gods hart’ en ‘de ontwikkeling van een leider naar het voorbeeld van Timoteüs en Paulus’.

in de studie van david gaan we kijken naar een selfmade man, die door God gebruikt wordt om uiteindelijk het volk israel

te leiden. hoewel hij weinig of geen formele opleiding heeft gehad, in tegenstelling tot Mozes, zien we toch hoe hij uitgroeit tot een groot koning. het geheim achter zijn leven is God, die hem in de praktijk van elke dag gevormd en gekneed heeft. Wij mogen, door zijn leven te bestude-ren, leren om ook een man of vrouw te worden naar Gods hart. het boek bestaat uit negen hoofdstukken en is speciaal geschreven voor de CBMC groepen, maar ook toepas-baar als ontwikkeling van individuele leiders, onder de begeleiding van een mentor.

De ontwikkeling van een leider naar het voor-beeld van Timoteüs en Paulus’in deze studie gaan we beide brieven bestuderen en kij-ken naar het proces van ontwikkeling van deze jonge

leider. daarbij volgen we het leven van Timoteüs van begin tot ergens halverwege. Want hoe het precies afloopt met Timoteüs is onbekend. in het bestuderen van de ont-wikkeling in Timoteüs leven als geestelijk leider nemen we de lijn over die R. Clinton in zijn boek The making of a lea-der gebruikt. in zijn boek omschrijft R.

Clinton een zestal fases, waar een (geestelijk) leider bewust of onbewust door heen moet om uiteindelijk optimaal als leider qua invloed en vrucht tot zijn recht te komen. Sommige leiders doorlopen al deze fases, ande-ren blijven halverwege steken. Wanneer we deze fases leggen op het leven van Timoteüs zien we duidelijk het-zelfde patroon terug. de laatste twee fases worden omschreven en gekoppeld aan het leven van Paulus. het boek is opgedeeld in elf studies en ook dit boek is speciaal geschreven voor de CBMC-groepen, maar uiter-aard ook breder toepasbaar.

Leidinggeven vanuit Bijbels perspectief

DavidEEN MAN NAAR GODS HART

DEZE STUDIE IS ONTWIKKELD IN SAMENWERKING MET LEADERSHIP DYNAMICS

Leidinggeven vanuit Bijbels perspectief

Paulus aan TimoteüsDe onTwikkeLing van een LeiDer

Deze sTuDie is onTwikkeLD in samenwerking meT LeaDershiP Dynamics

iNT

ER

ViE

W

15

AC

Tu

EE

LNieuwe releases in 2011 en 2012

AC

Tu

EE

L

Al het voorgaande materiaal is digitaal beschikbaar op onze downloadpagina in het gesloten gedeelte voor leden. ieder lid heeft hier toegang toe met zijn relatie-nummer en wachtwoord. Wachtwoord vergeten, driemaal proberen en u ontvangt een nieuw wachtwoord per mail. Relatienummer verge-ten? Vraag uw nummer op per mail via info@cbmc.nl

Het materiaal is voor iedereen in gedrukte vorm te bestellen via onze webshop op www.cbmc.nl of door een mailtje te sturen naar info@cbmc.nl

De Insider - Nieuw!Jim Petersen en Mike ShamyDit boek is beschikbaar met een werkboek voor kleine groepen.

Hoe kun je goed nieuws zijn voor de mensen om je heen? het boek gaat over een uitda-gende christelijke levensstijl voor je omgeving. Wie ben ik voor mijn gezin, mijn medewerkers, mijn relaties en vrienden? hoe komt Christus mee in mijn functioneren? hoe leer ik mijn omgeving kennen en daarop aansluiten? Waar liggen er belemmeringen en hoe kan ik deze over-winnen? Allemaal vragen die in dit boek en deze studie aan de orde komen.

het werkboek en het boek kun je prima gebruiken bin-nen CBMC groepen om met elkaar in gesprek te gaan en om te komen tot een unieke levensstijl waarbij je Christus kan delen met anderen.Thema’s die onder andere aan de orde komen zijn: van angst naar vrijheid, van druk zijn naar ruimte, initiatieven nemen, bidden en antwoorden, mijn vrienden lijken niet echt geïnteresseerd te zijn, et cetera.het werkboek bestaat uit twaalf hoofdstukken, maar vraagt meer tijd dan een uurtje ontmoeten. het wil echt veranderen.

CBMC ziet dit boek als een must voor elke christen, daarom geven wij dit boek ook cadeau bij elk nieuw lidmaatschap. Het boek en het werkboek zijn te bestellen via www.cbmc.nl in onze webshop of via info@cbmc.nl

WaaromJezus? voor zakenmensenEen internetcursus om zakenmensen op een laagdrempelige manier in con-tact te met Jezus Christus. We ver-wachten rond kerst deze cursus te kunnen lanceren. Wij zijn voor deze cursus nog op zoek naar e-coaches. E-coaches zijn zakenmensen die deelnemers per mail kunnen begelei-den in hun ontdekkingstocht naar Jezus Christus. Uiteraard ontvangt u training, toerusting en begeleiding van ervaren e-coaches.

Goed nieuws zijn voor de

mensen om je heen

WaaromJezus?voor zakenmensen

16

iNT

ER

ViE

W

De eerste van een driedelige training op 21 juni 2011in zijn brieven doet Paulus vaak een beroep op ons den-ken. ons denken heeft een grote invloed op ons gedrag, hoe we omgaan met elkaar. het citaat hiernaast komt uit Filippenzen 4:4-9 [NBG]. Paulus schrijft in dit gedeelte over de relatie met God en hoe wij als mensen met elkaar kunnen omgaan. Wanneer we dit gedeelte toepas-sen in ons dagelijks leven dan heeft dit een grote impact op onze relaties. Vandaar dat ik dit gedeelte ook wel ‘de relatiecode’ noem. deze relatiecode is van groot belang in het ontwikkelen van relaties (op hartsniveau).

Twee pijlers, die belangrijk zijn in het ontwikkelen van hartsrelaties.

1. Verandering van binnenuitdoor intimiteit met God, door een hartsrelatie met hem te ontwikkelen, door je denken te laten veranderen door het Woord, door te bidden, door toe te passen wat je leest, verander je van binnenuit. Je betrokkenheid op de ander groeit, dit heeft invloed op je relaties. het delen van je leven op alle terreinen in de mentor/buddy relatie en het werken aan een hartsrelatie, zal een aansporing en aanmoediging voor hen zijn, zodat zij op hun beurt hun leven willen delen met anderen.

16

Buddy-mentortraining en toerusting

Ontwikkelen van relaties op hartsniveau!

TR

AiN

iNG

Door een hartsrelatie met Hem te

beginnen verander je van binnenuit

Pas toe wat in Spreuken staat: ‘Wie antwoord geeft, voordag hij hoort, die is het tot dwaasheid en smaad’

TEksT: MARIAnnE VAn sTEEnwIjk | FOTOgRAFIE: kIRsTEn ROORdInk-HAgg

iNT

ER

ViE

W

2. Het beste uitgangspunt in relatieshoe vaak gebeurt het niet dat we veel te snel klaar staan met ons oordeel en onze goede raad. Vaak nemen we niet de tijd om iemand werkelijk te begrijpen en zit ons oordeel of onze goede raad er volledig naast. Echt luiste-ren, echt begrijpen gebeurt heel weinig. Wil je op een effectieve manier met iemand omgaan, dan zul je eerst moeten begrijpen hoe/wat de ander denkt en/of voelt. Proberen eerst de ander te begrijpen, vraagt daarom om een andere instelling. de meeste mensen luisteren niet met de bedoeling om iemand te begrijpen maar om een antwoord te kunnen geven vanuit hun eigen referentie-kader. het is zo eenvoudig om iemand je eigen bril te geven. de ander beter begrijpen, betekent: toepassen wat staat in Spreuken 18:13 ‘Wie antwoord geeft, voordat hij hoort, die is het tot dwaasheid en smaad’. horen is aan-dachtig luisteren, dat je aandacht en begrip hebt voor de ander. het beste uitgangspunt in relaties is een keuze om eerst de ander beter te begrijpen... voordat je begrepen wilt

worden. de ander beter begrijpen doe je onder andere door spiegelen (bijvoorbeeld: “hoor ik je zeggen…?” of “Begrijp ik hieruit… en dat dit voor jou heel belangrijk is?”) en doorvragen (bijvoorbeeld: “hoe zie je / ervaar je dat precies… of wat bedoel je met…?”). open vragen nodigen uit om er meer over te vertellen. Je verplaatst je in de situatie, in de uitgangspunten van de ander. Je pro-beert zoveel mogelijk te begrijpen van waaruit de ander denkt en voelt. deze manier van luisteren heeft een die-pere laag. het is een levenshouding die je kunt ontwik-kelen en die ruimte zal creëren voor jouw inbreng.

Marianne van Steenwijk is eigenaar van Vitacom.www.vitacom.nl

17

Buddy-mentortraining en toerusting

Ontwikkelen van relaties op hartsniveau!

TR

AiN

iNG

Pas toe wat in Spreuken staat: ‘Wie antwoord geeft, voordag hij hoort, die is het tot dwaasheid en smaad’

Studentenkerk UtrechtKerk voor alle leeftijden en doelgroepen

www.studentenkerk.nl

< www.BusinessAlphaUtrecht.nl < 030-2230356

Help mee studenten te bereiken!

< Business Alpha < School voor Leiders < Open Bijeenkomsten < Zondagsvieringen

Studen

tenker

k Utrec

htKe

rk vo

or all

e leeft

ijden

en do

elgroe

pen

www.

stude

ntenk

erk.n

l

< www

.Bus

iness

Alph

aUtre

cht.n

l < 0

30-2

2303

56

Help m

ee stu

dente

n te b

ereike

n!

< Bus

iness

Alph

a < Sc

hool

voor

Leide

rs < O

pen B

ijeen

koms

ten <

Zond

agsv

iering

en

Volg ons @CBMCnl @wdroppers

19

BE

dR

iJV

iG

Familiebedrijf:op naar de volgende generatie

Cees is er heel stellig over: “Als er in de generatie voor ons een duidelijk

beleid was geweest, dan was het nooit tot een splitsing gekomen.” Hij heeft

geen goede herinneringen aan de bedrijfsoverdracht. Dat het ook anders kan

vertelt Ine: “Wij hebben veel geleerd van de vorige generatie. Zij hebben ons

hier gebracht en dat was niet niks.”

TEksT: TAMME dE VRIEs En AdRIAAn wEsTERVEld

Zoals opa een zaak startte en voor zijn kinderen een bedrijf opbouwde, zo bouwt de huidige generatie door op het fundament van hun ouders. de machtswisseling van de derde naar de vierde generatie is in haar familie-bedrijf een geleidelijk proces geweest. “de familieband versterken. dat is onze grootste kracht. die moet niet verdwijnen”, stelt de jonge Rob, een van de neven en toekomstig opvolger in het familiebedrijf. aanreikt.Zomaar drie citaten over de dynamiek van het familiebe-drijf.

Verbonden belangenTe vaak ligt bij de overdracht van een (familie)onderne-ming de focus op cijfers en contracten, terwijl het eigen-lijk gaat over de mensen en hun betrokkenheid bij de onderneming. Bedrijfsoverdracht mag nooit beschouwd

worden als een op zichzelf staand risicovol moment. het moet een integraal onderdeel zijn van het beleid. Net zoals de vliegroute in hoge mate bepalend is voor een behouden landing op de gewenste bestemming.

Voorbeeld uit de Bijbelook in de Bijbel komen we de overdracht tegen van een groot zakelijk imperium. Namelijk de overdracht van het koninkrijk van david naar Salomo en de missie en het verlangen van vader david, om hierbij een gees-telijk huis te bouwen, de tempel, welke zijn zoon Salomo mag voltooien. We willen in dit artikel kijken naar welke lessen we hieruit kunnen trekken en proberen dit prak-tisch toe te passen op huidige modellen en ervaringen. ons voorbeeld komt uit 1 Kronieken 28, 29 en 1 Koningen 1.

Volg ons @CBMCnl @wdroppers

20

BE

dR

iJViG

1. Familietwisthoe kan het mis gaan en wat te doen? de overdracht bij david en Salomo verliep aanvankelijk niet echt soe-pel. het ging een aantal keren bijna mis en aan het einde van davids leven probeerde één van de broers de opvolging alsnog naar zich toe te trekken, ondanks het feit dat Salomo de beoogde opvolger was (1 Kronieken 23:1; 1 Kronieken 28: 5-6; 1 Kronieken 29:22). Als olie tussen de raderen vervulden een belangrijke raadsheer van de familie en de moeder een onmisbare rol in dit overdrachtsproces (1 Koningen 1).

de les die we hieruit kunnen trekken is dat het belang-rijk is om tijdig een FBC, familiebedrijf-convenant, op te stellen. het familiebedrijf-convenant is een document waarin de onderlinge afspraken en spelregels worden vastgelegd. Net als in de grondwet. de weg ernaartoe is minstens zo belangrijk als het document zelf. het vastleggen zorgt voor eenheid in de familie en voor-komt twijfel, onrust en conflicten. het proces van tot stand komen stimuleert de communicatie en plannings-vaardigheden. het geeft de familie het gevoel iets geza-menlijks tot stand te hebben gebracht. Belangrijke onderwerpen die het bedrijf en de familie raken wor-den expliciet gemaakt. het dwingt alle betrokkenen tot nadenken over wat werkelijk belangrijk is. het geeft waardering voor de vorige, huidige en komende gene-raties.

Met dit proces wordt het fundament voor een vitaal fami-liebedrijf versterkt:1. een continu vernieuwend ondernemerschap, gericht

op groei en verandering;2. een functionele en gezonde familie gebaseerd op

respect, vertrouwen en optimisme;3. een deugdelijk en professioneel bestuur dat er voor

zorgt dat de ingeslagen weg wordt gevolgd, dat de waarden intact blijven, dat spelregels worden gevolgd en dat de juiste mensen op de juiste plaats komen.

daarmee zorgt het FBC als onderdeel van goed bestuur voor het samensmelten van de drie systemen die we bin-nen een familiebedrijf kennen: • de familie is in het samenspel van emotionele rela-

ties succesvol wanneer zij eenheid en harmonie bereikt en individuen gelukkig maakt.

• het bedrijf kan op basis van zakelijke afspraken stre-ven naar productiviteit en winstgevendheid.

• Eigendom: er ontstaat duidelijkheid en stabiliteit op het gebied van eigendom.

hierdoor wordt het familiebedrijf versterkt en worden conflicten voorkomen.

21

Belangrijke vragen hierbij zijn: wat is de invloed van de familiecultuur op het bedrijf? in hoeverre gaat bedrijfsbelang boven familiebelang? Mogen alle fami-lieleden in het eigendom delen of moeten ze er dan ook werken? En kunnen alle familieleden in de onderneming werken, ongeacht hun opleiding? Mogen de partners van de zoon en dochter in het familiebedrijf werken? En welke afspraken zijn er vastgelegd voor als het onverhoopt in een relatie tot een scheiding komt?Voor het uitwerken hiervan is het nuttig en belangrijk om een adviseur te kiezen die hier ervaring mee heeft, voldoende wijsheid bezit en de juiste vra-gen kan stellen. om dit daarna te vertalen in praktische afspraken en modellen.

2. Opvolgerin Salomo koos david voor de juiste opvolger: door God voorbestemd, met voldoende talent en door God bevestigd. het is dus belangrijk om ver van tevoren al een gebedszaak van de opvolging te maken. Welke zoon/dochter is geschikt of is de enige familiare opvolger wellicht helemaal niet geschikt? Karakter, levenswaarden en overtuigingen kunnen hierbij een rol spelen, naast intellect en vaardigheden als zakelijk instinct en dergelijke.Gods stem hierin verstaan is erg persoonlijk, maar een aantal criteria kan hierin helpen:

1. het logisch verstand: wie is het meest geschikt volgens jou en volgens anderen en wat zijn de mogelijkheden?

2. Wijsheid van anderen: wat is de raad van adviseurs die de opvolging vanuit Gods perspectief willen benaderen?

3. Gods Woord: handel je in overeenstemming met Bijbelse principes?4. Vrede met je geweten: handel je vanuit een zuivere motivatie?5. Rust in je stille tijd: heb je vrede in je communicatie met God of worstel

je (nog) in je gebed?6. Eenheid met je partner: is er eensgezindheid en rust met je partner over

de keuze?7. onafhankelijke bevestiging: wordt de voorliggende weg bevestigd door

niet-beïnvloedbare bronnen (omstandigheden en/of personen)?

3. Doelde doelstellingen waren helder. david had de belangrijkste waarden inclusief zijn hogere doel met zijn zoon gedeeld. Zijn zoon mocht zijn droom verwe-zenlijken: de tempel bouwen. Erfgoed en levenswaarden: blijven deze bij de overdracht behouden? Zeker als

Het is belangrijk om ver van tevoren al een gebedszaak

van de opvolging te maken

BE

dR

iJV

iG

22

voor de ouders het bedrijf meer is geweest dan een inkomstenbron. Wat is de hogere dimensie die boven ons bedrijf staat? hoe wil God dat wij door ons bedrijf gestalte geven aan rentmeesterschap, dienstbaarheid en andere waarden? hoe krijgt onze afhankelijkheid van God vorm? is het bedrijf een doel in zichzelf of een mid-del? Wat is het karakter van ons bedrijf? hoe dragen we met het bedrijf bij aan het algemeen welzijn van mens en maatschappij? het is goed om als huidige eigenaar deze waarden goed te beschrijven. Je kunt hierbij denken aan het formuleren van Kernwaarden, Business Principles en het beschrijven van je Persoonlijke waarden.hiermee overstijgt het bedrijf de financiële en korte ter-mijn doelstellingen en kan persoonlijk succes ook bete-kenis krijgen. “Waarom hebben we het bedrijf?” en “hoe zouden we God hiermee kunnen eren en dienen?” zijn hierbij de kernvragen.

4. Gezond bedrijfdavid droeg een gezond bedrijf over, dat goed voorbe-reid was op de eerstvolgende strategische doelen. de organisatie was er klaar voor (1 Kronieken 22-26), de

juiste leveranciers gekozen, het materiaal was voorhan-den en de financiën waren op orde.uitblinken als familiebedrijf. uit onderzoek blijkt dat in veel sectoren familiebedrijven beter presteren dan niet-familiebedrijven. de onderzochte bedrijven blinken uit op vier onderdelen:• Continuity: de lange termijn oriëntatie• Connection: het streven naar en koesteren van

duurzame relaties• Community: zelf een gemeenschap vormen en deel

zijn van een grotere gemeenschap• Control: behoud van zeggenschap in de familie

Mits goed bestuurd (Control), heeft elk familiebedrijf de potentie om uit te blinken. om dat potentieel te benut-ten moeten we een bedrijfsoverdracht opvatten als een onderdeel van goed bestuur. Belangrijk daarbij is om de bestuurlijke kracht van de onderneming goed in kaart te

Hoe wil God dat wij door ons bedrijf gestalte

geven aan rentmeesterschap en

dienstbaarheid?

BE

dR

iJViG

GOD

Het familiebedrijf weergegeven in een model van Tagiuri/Davis en Flören (zie hiernaast), aangevuld met een blauwe wolk, waarin de naam ‘God’ staat. De reden hier-van is dat we nadrukkelijk willen aangeven dat we het bedrijf niet voor onszelf hebben, maar hebben ontvangen uit Gods hand en ook Zijn stem willen verstaan in ons hande-len en leven als ondernemer.

Familiebedrijven bestaan uit drie elkaar overlappende systemen: de familie, het bedrijf en het eigendom. Vanaf je geboorte ben je levenslang verbonden aan de familie, een systeem van emoties en onbewust gedrag – intern gericht en met veel tradities. Daarentegen is je toetreding tot het bedrijf een eigen keuze en tijdelijk van aard. De onderneming is een geheel ander systeem, gekenmerkt door ratio en bewust gedrag – extern gericht en veranderingsbereid (marktgericht). In het familiebedrijf over-lappen deze tegenstrijdige systemen elkaar, waarbij ook het derde systeem (eigendom) een belangrijke rol speelt. Zo kan het fami-liebedrijf worden weergegeven als drie elkaar overlappende cirkels waarbinnen ieder individu een plaats heeft (de getallen 1 t/m 7). Zoals bijvoorbeeld een dochter die in het bedrijf werkt maar geen aandelen bezit (4) of een werknemer die geen familielid is en geen aandelen heeft (3). Het model laat zien dat er veel meer mensen betrokken zijn bij de bedrijfsoverdracht dan menigeen denkt.

23

brengen, waarmee typische zwaktes van familiebedrijven voorkomen of gecompenseerd kunnen worden:• aflopende levenscyclus van het product of vermin-

derde concurrentiekracht• starheid in het aanpassen van de strategie, weer-

stand tegen verandering• steeds verder uiteenlopen van doelen, waarden en

behoeften• onvoldoende kapitaal voor behoeften van bedrijf

en familie• zwak leiderschap in de nieuwe generatie• geen ruimte bieden door de oude generatie aan de

nieuwe generatie• conflicten binnen de familie• nepotisme (voortrekken van eigen familieleden of

vrienden)

Kijk echter ook naar typische sterktes die door goed bestuur benut en bevorderd kunnen worden:• lange termijn perspectief• geduldig kapitaal• gefocuste strategie• opbouwen van duurzame relaties• ondernemend rentmeesterschap/verantwoord

eigenaarschap• de ondernemende familie als bron van inspiratie en

talent• de familieonderneming als hechte gemeenschap

5. Ervaringdavid bevestigde zijn opvolger naar het management en naar alle invloedrijke personen. hij vroeg hen zijn zoon te steunen, ondanks zijn jeugdige leeftijd en beperkte ervaring. dit is erg belangrijk voor de continuïteit van het bedrijf. Als de loyaliteit en de inzet van het manage-mentteam tot stand is gekomen, omdat de voorganger een dominante stijl van leidinggeven had, dan kan het maar zo gebeuren dat een op teamwerk en verbinding

gerichte opvolger het moeilijk krijgt. Wees je bewust van de reden van loyaliteit en inzet van jouw management-team en middenkader. Welke motieven en drijfveren hebben zij om hun leven te verbinden aan jouw bedrijf. hoe kan dit opnieuw vorm krijgen bij jouw opvolger. Welke stijl van leidinggeven heb je nu en hoe zit dat bij je opvolger? hoe zorg je samen voor continuïteit?

6. VertrouwenNa de overdracht gaf david zijn opvolger alle ruimte en bemoeide zich tot aan zijn sterven niet meer met de leiding. dit is zeer wijs. ook punt 5 kan op deze wijze goed vorm krijgen. Er zullen wisselingen plaats vinden, dingen gaan veranderen en fouten worden gemaakt. Maar hebben we niet allemaal zo het ondernemen geleerd? dikwijls worden in onze fouten de belangrijkste levenslessen geleerd. uw opvolger heeft recht om zijn eigen lessen te leren. Wees niet al te betrokken.

7. Dank Goddavid gaf God publiekelijk de eer. hij dankte God voor alles wat bereikt was en droeg zijn opvolger aan de here op. Met deze zin plaatst david het hele proces in het juiste perspectief: “Alles is van u afkomstig, en wat wij u schenken komt uit uw hand” (1 Kronieken 29:14).

Tamme de Vries RV en Adriaan Westerveld zijn betrokken bij ProMissie, een onderneming die familiebedrijven en onderne-mers in het midden- en kleinbedrijf ondersteunt bij bedrijfs-overdracht, bedrijfswaardering en typische ondernemers-vraagstukken. www.promissie.nl

David gaf zijn opvolger alle ruimte

en bemoeide zich tot aan zijn sterven

niet meer met de leiding

BE

dR

iJV

iG

24

uiT

GE

LiC

hT

In deze rubriek komen lokale CBMC–teams aan het woord die vertellen hoe zij de missie en kernwaarden van CBMC gestalte geven.

We hopen hiermee andere teams te inspireren en samen te werken aan een goede invulling van de CBMC missie:Zakenmensen helpen om Jezus Christus te Vinden, te Volgen en te Verkondigen.

De kernwaarden van CBMC zijn evangelisatie en disci-pelschap door:• Gebed • Toepassen van

Bijbelse principes• Leven uit een intieme

omgang met Jezus Christus

• Het aannemen van een dienende houding

• Het ontwikkelen van leiderschap en team-building

Plotseling gaat de zonwering naar beneden. Maar niemand lijkt er erg in te hebben. iedereen luistert geboeid naar het verhaal van José Loeve. Negen mensen zijn afgekomen op deze eerste ontbijt-bijeenkomst na de zomer. “door deze bijeenkomsten word je gelanceerd. Je kunt er daarna weer tegen aan”, zegt harry van haaften van Team Gorinchem.

Rond 2000 is Team Gorinchem heropgericht. “We hebben dat als zegenrijk mogen ervaren”, zegt Van haaften. “op een gegeven moment zijn we gesplitst en kwam Team Leerdam erbij. daarna zijn ook Team heusden en Altena en Team hardinxveld-Giessendam erbij gekomen. Er was en is hier dus veel behoefte om bij elkaar te komen als zakenmensen. ons team telt op dit moment ongeveer vijftien leden.” Bijbelstudiedit jaar wordt tijdens de bijeenkomsten het bijbelboek daniël behandeld. . “het eerste deel van daniël gaat echt over leiderschap. daar worden de verhalen van daniël en zijn vrienden in balling-schap verteld. het tweede deel bestaat uit een aantal visioenen. daarbij moet je soms wat verder zoeken naar wat je er aan hebt-maar er is heel veel bemoediging uit te halen”, aldus Van haaften.

Bemoediging is het kernwoord in Gorinchem. “We zijn persoonlijk erg bij elkaar betrokken”, zegt Van haaften. “iedereen in onze groep heeft wel eens een dip meegemaakt. dat kan zowel zakelijk als in de privésfeer liggen. die zaken bespreken we met elkaar en we proberen elkaar te helpen. die openheid en betrokkenheid die we onderling hebben scheppen een diepere band. Als je die band eenmaal hebt, zoals wij die hebben, dan zorgt dat weer voor extra verbondenheid.”

VisioenNa wat bijgepraat te hebben en een kop koffie begint Van haaften met gebed. daarna volgt de inleiding door Loeve over daniël 7. Een indrukwekkend visioen over vier grote dieren. over vertroos-ting maar ook over de nog komende ellende. Maar waar voor daniël de vertroosting nog moest komen, daar is die er voor ons al geweest. in de huidige periode van ellende kunnen wij naast vooruit ook achteruit kijken. de overwinning is immers al behaald! Juist nu we in de verwoesting zitten is het belangrijk dat we zoveel

Team uitgelicht

TEksT En FOTOgRAFIE: wEssEl VAn HOudT

25

uiT

GE

LiC

hT

mogelijk mensen vertellen over de redding door Christus. “Je hebt geen idee hoe anders je naar je werk rijdt als je bij een CBMC-bijeenkomst vandaan komt”, zegt Gert Cluistra. “ik kan mijn eerste ontbijtbijeen-komst nog goed herinneren. Toen we begonnen was het nog donker buiten. op een gegeven moment waren we bezig met het kringgebed. Toen we klaar waren en ik mijn ogen open deed stond er een stralende zon. Zo’n effect heeft CBMC! Je krijgt hier zo’n bemoediging. Maar ook zie je hoe een ander omgaat met leiding geven en het toepassen van Gods woord in de praktijk.”

Tijdens de bespreking eet iedereen ondertussen een broodje terwijl een bootje voorbij vaart. Loeve legt de link met één van de visioenen in openbaringen. over de vier paarden die over de wereld gaan. Ze heeft deze vier paarden eerder al eens geschilderd. Ze heeft het schilde-rij van het rode paard dat oorlog brengt bij zich.Met de vier schilderijen stond Loeve deze zomer op het Chio in Rotterdam (groot paardensportevenement). “dat leverde een diepgaand gesprek op over het geloof nadat een bezoekster naar de betekenis van de vier paarden-schilderijen vroeg. Zij was niet gelovig, maar op zoek naar vastigheid omdat haar moeder ernstig ziek was. Een dag later kwam ze terug met haar vader en hoorde ik haar het verhaal aan haar vader uitleggen. ik hoop dat het geloof hen troost kan bieden”, vertelt Loeve.

Vanuit de ledenNaast de standaard ontbijtbijeenkomsten wordt af en toe een open ontbijt georganiseerd. Maar in de praktijk komen daar nauwelijks niet christenen op af”, zegt Van haaften. “Meestal zitten we dan met andere christelijke zakenmensen. de missie van het CBMC om te evangeli-seren, het vinden, volgen en verkondigen van Jezus Christus, is uitstekend. Maar in de praktijk moet dat toch vooral vanuit de leden zelf komen in hoe zij zich op hun werk opstellen. Als team organiseren we daar niet heel veel voor, maar we ondersteunen elkaar daar wel bij. het verhaal van José Loeve op de Chio is bemoedigend. Maar daar zie je ook in dat het vooral uit de persoonlijke contacten moet komen.” Cluistra vult aan: “Evangeliseren kun je het beste door te laten zien dat je anders leiding geeft of in hoe je omgaat met je personeel. En dan komen de gesprekken vanzelf.”

gORInCHEM

‘Je hebt geen idee hoe anders je naar je

werk rijdt!’

26

ME

NS

EN

27

ME

NS

EN

Vorig jaar volgde Jakob de BusinessAlpha via CBMC. “Een vriend adviseerde

me de BusinessAlpha te volgen,” legt hij uit. “Mijn eerste reactie was dat ik

er geen tijd voor had en het ook niets voor mij was. Ik kom uit een christelijk

gezin en ben dan ook christelijk, doch vrij, opgevoed. Zondags gingen we vaak

met het gezin naar de kerk en zeker met kerst of andere bijzondere diensten

zoals een doopdienst. Het naar de kerk gaan deed me altijd al iets. Elke keer

als ik die vriend zag, begon hij weer over de BusinessAlpha. Ik ben er uitein-

delijk toch heen gegaan, met de opmerking dat ik ook zo weer weg zou zijn

als het niets voor me was.” Het bleek wel iets voor hem te zijn.

Wie is Jakob Drost?Wie afspreekt met een succesvolle jonge ondernemer verwacht niet ergens in ‘the middle of nowhere’ in de polders rond Scherpenzeel uit te komen. Toch is dat het geval als een kleine zandweg eindigt bij de boerderij van Jakob drost, de 25-jarige eigenaar en oprichter van Well done Partyplanners. hier komt Jakob tot rust, al staat zijn blackberry nooit stil. Tijdens de fotoshoot springt er een ree door Jakobs wei-land, om ook meteen weer in het bos op te gaan. “deze boerderij heb ik weten te bemachtigen via, een inmiddels goede relatie, van de Alpha-cursus. het is een heerlijke plek om tot rust te komen.” En dat zal hij goed kunnen gebruiken, want druk is hij, eigenlijk al sinds hij met zijn

bedrijf begon. “op de dag van mijn achttiende verjaardag ging ik naar de Kamer van Koophandel om mij in te schrijven als startende ondernemer,” vertelt hij enthou-siast. “ondernemen zit in onze familie.”

“Mijn vader heeft jarenlang ondere andere een eigen bedrijf gehad in exclusieve toegangstechnieken en ook mijn zus en broertje zijn zelfstandig ondernemer. Als kleine jongens gingen mijn broertje, die maar zestien maanden jonger is, en ik altijd met mijn vader mee. Als we vrij hadden belden we hem op om te vragen of we in het bedrijf konden helpen. We mochten altijd overal mee naar toe, en moesten ons bij klanten dan ook netjes voorstellen. Zo leerden wij spelenderwijs. Thuis had hij

Enthousiaste cateraar, geraakt tijdens BusinessAlpha

TEksT En FOTOgRAFIE: THIjs nOORlAndT

Jakob Drost

28

voor ons allebei een klein kantoortje gemaakt. Maar ook mijn moeder is erg belangrijk voor me. Zij is de moeder-kloek die met heel veel liefde en aandacht mede zorgde voor het warme nest waar ik uit kom. Mijn ouders heb-ben altijd tegen ons gezegd dat we alles konden. het zelf-vertrouwen dat ze ons hebben meegegeven, is enorm.”

“ik ben in een christelijk gezin opgevoed, naar de kerkgeweest, maar toen ik uit huis ging, verslapte het wat en deed ik er minder mee. door de BusinessAlpha-cursus ging ik er meer mee aan de gang.”“ik vind het altijd fijn om naar de kerk te gaan, of een goed gesprek te voeren over het geloof, al ben ik heel druk met de dagelijkse dingen en neem ik er daardoor eigenlijk te weinig tijd voor. Nu neem ik de tijd mij opnieuw te verdiepen.”

Het ontstaan van Well Done Partyplannersdoor zijn bijbaantje bij een goede slagerij (hofleveran-cier) kwam Jakob in aanraking met het daaraan gelieerde cateringbedrijf. “ik ben daar op gegeven moment de cateringtak gaan optimaliseren en verder gaan uitbrei-den. dit wierp direct haar vruchten af. in die periode begon ik mijn netwerk op te bouwen. Toen ik voor mezelf begon gunde mijn baas me dat ik deze opge-bouwde contacten meenam. Mensen konden me voor elke vorm van partycatering inhuren. dat ben ik verder gaan uitbreiden en zo bedacht ik me dat door het steeds huren van tenten, stoelen, tafels, borden en bestek ik al die spullen al drie keer zelf had kunnen kopen. daar ben ik in gaan investeren. Van meet af aan verzorgen wij fees-ten op maat, van A tot Z. Wij verzorgen onder andere de bedrijfscatering van veel bedrijven. Maar ook een brui-loft, op een van onze exclusieve locaties, en tuinfeesten tot een bedrijfsfeest met zesduizend gasten. Wij hebben alles in huis. Met verschillende labels zoals onze de culi-naire cateringtak, het materiaal, het personeel, en de organisatie etc. zorgen wij dat ieder feest op elke locatie en iedere gelegenheid een succes wordt. Wij doen onze bedrijfsnaam altijd eer aan.” Doelstelling“Well done Catering groeide in bijna zeven jaar tijd behoorlijk. Langzaam kwamen er meer labels bij.” Well done Catering, Well done Partyplanners, Well done Partyverhuur, Well done People en binnenkort opent Well done een exclusieve kookstudio voor zowel de zakelijke als particuliere markt op de Traay te driebergen. Mede dankzij mijn nieuwe compagnons zijn wij zo hard gegroeid. Mijn compagnons Bernard van Eck van der Sluijs en Wesley Bruntink waren al jaren nauw

ME

NS

EN

Twee dilemma’s voor Jakob

Je krijgt een aanbod om voor een groot Nederlands bedrijf te gaan werken. Echt een mooie baan, een vast dienstverband met een dik salaris. Maar dan moet je wel stoppen met je eigen bedrijf. “Dat zou ik nooit doen! Ik ben een ondernemer in hart en nieren. Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit voor een baas ga werken. Dat zit niet in me. Ik heb wel eens een aanbod gehad voor een leuke functie met een dik salaris en een auto van de zaak. Maar dat laat ik echt aan mijn neus voorbij gaan.”

Een bruiloft van een goede vriend regelen in Venetië, alles uit de kast. De dag nadat je dat hebt toegezegd komt er een hele grote klus bin-nen, AmsterdamArena propvol, je mag alles regelen, maar je moet kiezen, je kan het niet allebei doen.(Jakob zucht eens diep) “Dat is echt een dilemma! Zoals mensen mij kennen ben ik een man van mijn woord. Een man een man, een woord een woord. Ik zal zeker proberen om het allebei te doen. Als het echt niet kan, zou ik mijn compagnons inscha-kelen. Dan weet ik zeker dat zij minstens zo hun best zouden doen als ik. Aan de andere kant wil ik zelf ook zeker naar die bruiloft. Dat is dus wel een lastige. Ik houd me aan mijn belofte. Als ik iets heb toegezegd kom ik het ook na. Bovendien bete-kent vriendschap zeer veel voor mij.”

“dEzE zAklAMp MET EEn wIjzE spREuk HEB Ik VAn MIjn

VAdER gEkREgEn. ‘In dE VEElHEId dER RAAdgEVERs lIgT dE

OVERwInnIng’ sTAAT ERIn gEgRAVEERd. dAT Is OOk zO, jE

MOET MET dE juIsTE MEnsEn Op HET juIsTE MOMEnT COMMu-

nICEREn. Ik BEn OpEn MIndEd. Als Ik IEMAnd InTEREssAnT

VIndT OM nAAR TE luIsTEREn, dAn kAn Ik dAAR OOk ECHT

gEïnTEREssEERd nAAR luIsTEREn En EVEnTuEEl IETs MET

EEn AdVIEs dOEn.”

29

betrokken bij Well done en zijn nu bijna twee jaar part-ners van het bedrijf. Voorheen waren zij ook al bezig met detachering en uitzenden van horeca/catering personeel. We hebben toen een uitzendbureau overgenomen in Amsterdam en utrecht en daar hebben we ‘uitzendKrachtig’ van gemaakt.” Met het groter worden van het bedrijf, kunnen Bernard, Wesley en Jakob niet meer al het werk zelf verzetten.

“Met een hecht team werken we keihard aan Well done en uitzendKrachtig. ik doe zelf veel beheer van vaste en nieuwe klanten, onderhoud relaties met leveranciers, en brainstorm er op los” legt Jakob uit. “ons motto is: ‘groot worden door klein te blijven’. We kiezen voor een persoonlijke benadering naar onze klanten. ik ben echt het gezicht van de zaak en luister graag naar de wensen van mijn opdrachtgevers om de opdracht vervolgens boven verwachting uit te kunnen voeren. ons doel is om tot de top tien van Nederlandse cateraars te behoren”, verklaart drost vol zelfvertrouwen. Gaat het bedrijf als

die doelstelling is gehaald in de verkoop? “Nee! het lijkt me gaaf om wat we hebben opgebouwd later aan mijn eigen kinderen mee te geven.”

LeerprocesJakob heeft de opleiding Management Zelfstandig ondernemen gevolgd. “daarna heb ik overwogen de hogere hotelschool in Leeuwarden te volgen. Maar uit-

eindelijk besloot ik helemaal voor het ondernemen te gaan, daar heb ik geen spijt van. door zelf te beginnen heb ik in het kwadraat geleerd wat ik op een hBo zou hebben opgestoken.” Wie even met Jakob praat, merkt al snel dat hij een enthousiaste jongeman is met een positieve instelling. Toch heeft hij ook tegenslagen meegemaakt in de ont-wikkeling van zijn bedrijf. “ik organiseerde een keer een evenement waarbij alles tot in detail geregeld was maar ik de afspraken contractueel niet goed genoeg had vastgelegd. Er zouden drieduizend mensen komen en

ME

NS

EN

“Op de dag van mijn achttiende verjaardag ging ik naar de

Kamer van Koophandel om me in te schrijven”

drs. R. (René) Petri RA

telefoon: 06 29043589 www: www.petrimanagement.nl e-mail: renepetri@petrimanagement.nl

www.2ebedr i j f . n l

communiceren

Bezoekadres: Postadres:

organiseren redigeren

adviseren

coördineren

notuleren

beheren

telefoneren

Een stap verder

Welke professional in accountancy of belastingadvies zoekt een ander speelveld?

Ben je werkzaam in accountancy of belastingadvies en wil je meer? Meer uitdaging, meer diepgang, meer afwisseling en meer tempo in je carrière? En het liefst ook wat meer vrije tijd? Doe een verstandige zet en solliciteer bij Visser & Visser Accountants-Belasting-adviseurs. Daar vind je een informele werksfeer waar-bij de werkdruk prettiger is. Professionals krijgen bij Visser & Visser een breder, afwisselender werkterrein en meer vrijheid. Bovendien bieden we gedreven colle-ga’s volop ruimte om door te groeien. Wat jouw rede-nen ook zijn om van speelveld te veranderen, kijk eens naar onze mogelijkheden en het functieprofiel op www.visser-visser.nl.

Visser & Visser is een middelgroot, professioneel kantoor waar klanten en medewerkers de persoonlijke aandacht krijgen die ze verdienen. In ons jonge team staan open-heid en betrokkenheid centraal. Het klantenpakket? Uitgesproken uitdagend en gevarieerd! Visser & Visser Accountants-Belastingadviseurs heeft zeven vestigingen en ca. 200 medewerkers.

Informatie en sollicitatieMeespelen in één van onze teams? Neem dan contact op met onze afdeling P&O, telefoonnummer 0186 890860. We vertellen graag meer over voorwaar-den en carrière-mogelijkheden. Op www.visser-visser.nl kun je direct online solliciteren.

Meer uitdaging, meer diepgang, meer vrijheid

Visser & Visser Accountants-BelastingadviseursTelefoon: 0180 642 111, www.visser-visser.nl E-mail: info@visser-visser.nlVestigingen in Apeldoorn, Barendecht, Barneveld, Dordrecht, Gouda, Middelharnis en Oud-Beijerland

De Hoop

De Hoop Gra� sch CentrumPerfecte kwaliteit, van ontwerp tot en met verzending

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Leerwerkbedrijf voor GGZ cliënten van De Hoop

Milieubewust drukwerk

Provincialeweg 86 3329 KP Dordrecht

Telefoon 078 - 6111 333 Fax 078 - 6111 334

gra� schcentrum@dehoop.com www.dehoopgra� schcentrum.nl

Beter drukwerk van ontwerp tot verzending

organiseren

notuleren

adviseren

redigeren

telefoneren

coördineren

communiceren

beheren

31

daarvoor stond ook alles klaar. Volgens mijn opdrachtge-vers was er een grove fout gemaakt in de publiciteit en er kwam slechts driehonderd man, terwijl ik voor het tienvoudige had ingekocht! ik had daarover niets in het contract opgenomen. Toen maakte ik een klapper van 15.000 euro de verkeerde kant uit. dat is duur lesgeld.” Verder proberen mensen waarmee je zaken doet van je jonge leeftijd te profiteren. “daar wordt je superscherp van, het loutert je. dat zou me nu niet snel meer gebeu-ren,” Jakob klopt twee keer op de keukentafel, “even afkloppen.” Zelf kan Jakob er trouwens ook wat van: “Ze noemen Bernard en mij ook wel de cowboy’s. Wij pak-ken alles aan en geen berg is voor ons te hoog. Belangrijke afspraken en/of onderhandelingen doen we altijd samen. Wij zijn goed op elkaar ingespeeld en vertrouwen elkaar volledig. dat heb je ook nodig als je regelmatig aan een grote, ovale tafel komt te zitten of een presentatie geeft aan raad van commissarissen en/of directieleden.”

Stierook al probeer je alles tot in de puntjes te organiseren, bij een evenement gaat er natuurlijk ook wel eens iets mis. Jakob: “ik heb een keer meegemaakt dat er bij een feest, op een van onze exclusieve locaties, een stier los-brak. die ging dwars tussen de auto’s van de gasten door. Maar hij raakte wonderlijk genoeg alleen onze eigen bus. het is ons ook wel eens gebeurd dat de catering voor

een evenement in de bakwagen omviel! dat is improvise-ren. Als zoiets gebeurd is het belangrijk om eerlijk te zijn naar je klant. hoe dan ook zorg ik er dan toch voor dat er een zo goed mogelijke vervanging staat. daar heb je je netwerk voor nodig. We hebben zeer goede banden met onze leveranciers. ik weet dat als ik ergens om één uur ‘s nachts met een probleem zit, ik ze zo kan bellen. duurzame relaties zijn erg belangrijk.”

BusinessAlpha Vol van het hem kenmerkende enthousiasme vertelt hij dan ook over zijn ervaringen op de Alpha-cursus. “de cursus was iedere maandagavond. We gingen eerst met elkaar eten en dan in gesprek. het beviel me bijzonder goed, die gesprekken en die openheid. Je werd niet een bepaalde kant op gepusht, maar er was veel openheid om naar elkaars standpunten en ideeën te luisteren. ik heb daar een aantal leuke relaties opgedaan waar ik nog steeds goed contact mee heb. het waren tien avonden en een weekend. het weekend ging over de heilige Geest en was erg indrukwekkend en inspirerend. ik kan het iedereen aanraden om de Alpha te gaan doen. het is een leerzame en goede ervaring om in je rugzak mee te dragen. ik weet honderd procent zeker dat onze lieve heer er is.”

OpenheidVolgens Jakob zijn er een aantal redenen waarom het prettig is een Alpha-cursus speciaal voor zakenmensen te volgen. “Alle deelnemers in mijn groep waren onderne-mer. dat praat makkelijker. het geeft een basis, de com-municatie is duidelijk en je begrijpt elkaar. op voorhand dacht ik dat het stijf en stug was, maar dat was totaal niet het geval. Natuurlijk werd er genetwerkt, maar met een andere gedachte dan alleen het netwerken. ik vond het een hele mooie ervaring. iedereen had zijn of haar eigen mening en daar werd in een rustige, ontspannen sfeer over gepraat en toch was er een duidelijke boodschap. ik ging er echt weer over nadenken.” in zijn ondernemerschap is volgens Jakob niet direct iets veranderd. “Wel ben ik me nog bewuster geworden van hoe je met elkaar zaken doet. dan moet je denken aan eerlijkheid en duidelijke normen en waarden. ik merk ook dat christelijke zakenmensen op een andere manier zaken doen met elkaar, bewuster. ik denk dat je elkaar meer gunt. Je hebt een band zonder dat je iemand direct hoeft te kennen. Je merkt het vaak als je iemand spreekt en het komt op het onderwerp geloof uit, dan heb je meteen iets met elkaar en voelt het vertrouwd. Je merkt dat verschil.”

Jakob Drost is eigenaar van Well Done Partyplanners.www.welldonepartyplanners.nl

ME

NS

EN

32

iNT

ER

ViE

WV

ER

diE

PiN

G

Naar verschillen tus-

sen generaties wordt

heel wat onderzoek

gedaan en er verschij-

nen allerlei publicaties

op dit gebied. Hoe

breng je een nieuwe

generatie in beeld? En

wat is de relatie met

de generatie ervoor?

Hart voor jongeren!

33

VE

Rd

iEP

iNG

Hart voor jongeren!TEksT: Els VAn dIjk

Allerlei termen passeren de revue als het gaat om het in beeld brengen van jongeren: generatie Einstein, de patat-generatie, de verloren generatie, generatie X, enzovoort. Laat ik in dit artikel eerst omschrijven welke trends er te signaleren zijn in de opvoeding, om vervolgens te bezien wat er gaande is in de jeugdcultuur en om daarna enkele concluderende opmerkingen te maken.

Trends opvoedingEnige tijd geleden noemde de voorzitter van de branche-vereniging jeugdzorg de explosieve groei van het aantal jon-geren met problemen een bom onder de samenleving. Werkers uit de praktijk bevestigen dit. het aantal kinderen en jongeren dat een beroep doet op specialistische hulp is de afgelopen jaren sterk gestegen. En naast het feit dat 60% van de jongeren de school verlaat met hoogstens een vmbo-diploma of niveau twee van het mbo neemt het aan-tal jongeren met een Wajong-uitkering schrikbarend toe.

Al deze ontwikkelingen zijn niet zo vreemd, zeggen de deskundigen. de samenleving is vele malen ingewikkelder geworden, dus is het voor kinderen moeilijker om zich te handhaven. de vraag is of in een veeleisende samenleving jongeren het kind van de rekening moeten zijn of dat opvoeders en begeleiders hier belangrijke elementen in de vorming van kinderen en jongeren niet of te laat onderkennen.

Pedagogische onmachtSteeds meer gezinnen lijken gekenmerkt te worden door pedagogische onmacht. deskundigen stellen zelfs dat Nederland in een opvoedcrisis verkeert. ouders hebben vooral moeite met de begrenzing van hun kinderen. hoe bescherm je ze? Wat mogen ze nu wel en niet? Vroeger boden religie, familie en dorpsgemeenschap een gezamen-lijke context; de groep stelde de grenzen. Nu die aspecten van de omgeving weggevallen zijn, worden ouders veel meer zelf geconfronteerd met normen- en waardenvraag-stukken. En voor velen is dat teveel gevraagd. daardoor is opvoeden moeilijker dan vroeger. Men bepleit dan ook de noodzaak van versterking van de gezinnen door hun omgeving. Familie, buurt, lokale middenstand en scholen moeten een vanzelfsprekender opvoedingspartner zijn van ouders dan tot nu toe het geval is. ouders verkeren teveel in een isolement waar het gaat om de opvoeding van hun kinderen. Vanuit hun onmacht en/of gemakzucht leggen ze hun kind geen strobreed in de weg en met het hoge ideaal van zelfontplooiing moeten kinderen hun eigen weg maar vinden in een samenleving die steeds inge-wikkelder wordt. Maar wie kan van jongeren verwachten dat zij architect zijn van hun eigen leven, zeker gezien de complexiteit van de cultuur waarin zij leven? Bovendien, zo stelt filosoof Ad Verbrugge, “als kinderen van jongs af aan wordt geleerd dat hun eigen gevoel maatgevend is,

Wie kan van jongeren verwachten dat zij

architect zijn van hun eigen leven, gezien de

complexiteit van de cul-tuur waarin zij leven?

34

zullen ze het belang van gemeenschappelijke vormen uit het oog verliezen. Ze maken er dan ook geen deel meer van uit en neigen aan het welzijn van anderen voorbij te gaan.” Kinderen hebben echter handreikingen en struc-turen nodig, perspectief vooral. Niet om ze daarmee dwars te zitten, maar om de wereld hanteerbaar te maken en hoop te bieden voor de toekomst.

Crisisde pedagogische crisis overstijgt het niveau van het gezin. Professionals die mee-opvoeden en/of de opvoe-ding ondersteunen, zoals leerkrachten, politieagenten en jongerenwerkers, kennen evenzeer pedagogische onmacht in de omgang met (lastige) jongeren en hun ouders. We moeten dus niet alleen focussen op het gezin zelf; er is meer aan de hand. de ingrijpende culturele verandering van de laatste decennia heeft een omslag gegeven in de machtsverhouding tussen volwassenen en jongeren ten voordele van de laatsten. ordeproblematiek in het onderwijs en onmacht in het jongerenwerk of zelfs bij de politie zijn daar voorbeelden van. de klassieke vaderrol verdwijnt. het is opmerkelijk hoe snel de patri-archale macht die tweeduizend jaar het familierecht heeft beheerst, is vervangen door een matriarchale macht. de moeder staat nog altijd voor lichamelijkheid, liefde, troost en geborgenheid. “Maar”, zo stelt dorien Pessers, hoogleraar aan de Vu, “waar verwijst de vader nog naar in een samenleving waar een patriarchale ver-antwoordelijkheidsethiek zelfs bij de politieke, sociale en economische elite is verdwenen?”Misschien moeten we zelfs spreken van een cultuurcrisis nu we onder andere te maken hebben met de complexi-teit van de multiculturele samenleving, het verdwijnen van zingevende kaders (godsdienst of politieke ideolo-gieën, de vernietigende individualisering en het verdwij-nen van gezag. individuen leven steeds minder in gemeen-schap met elkaar (mede door de moderne media) met alle gevolgen van dien.

Trends onder jongerenonder jongeren zien we ook van alles gebeuren. Steeds meer jongeren/tieners zijn chronisch vermoeid en heb-ben last van angst en stress. Meer dan 68% heeft last van stress door ouders, vrienden en/of huiswerk.Jongeren lijken steeds meer te moeten op jongere leef-tijd: het goed doen op school, goed zijn in sport, er goed uitzien, sommigen moeten dealen met veeleisende ouders en hebben steeds meer te kampen met gebroken relaties.

Een Brits onderzoek geeft hetzelfde beeld: steeds meer jongeren zijn angstig en verward. Volgens de onderzoe-kers zijn veel problemen van kinderen het gevolg van materialisme en rusteloos najagen van persoonlijk suc-ces door de ouders. de vinger wordt gelegd bij tweever-dienerschap en echtscheidingen. Maar er is meer aan de hand.Kinderen worden steeds jonger ouder en jongeren wor-den steeds later volwassen. hier constateer ik een merk-waardige dynamiek. Kinderen in de Middeleeuwen leer-den alles op straat, uit hun directe omgeving, zij waren kleine volwassenen in ‘zakformaat’. Toen de boekdruk-kunst kennis verstopte achter letters, moesten kinderen die kennis leren ontcijferen. En daarvoor naar school. Ze werden apart gezet van de grote mensenwereld. Ze wer-den klein. En klein gehouden.Maar nu elk kind online kan ontdekken wat het wil, en ook opgezadeld wordt met informatie die het niet wil of zelfs niet aankan, zonder dat ouders of begeleiders het zien, lijkt het weer op dat middeleeuwse kind: een jonge volwassene. het kent de relatieproblemen van z’n

ouders, neemt kennis van rampen en oorlogen, weet dat de zeespiegel stijgt en het klimaat verandert en stelt al zijn vragen aan Google. Toch is de vergelijking niet hele-maal correct. het middeleeuwse kind werd gedwongen volwassen te worden, terwijl dat nu steeds meer uitge-steld wordt. Jongeren van nu vervallen steeds meer in de rol van toeschouwer. Niet uit onverschilligheid, maar door onvermogen. Zij worden steeds meer geacht archi-tect van hun eigen leven te zijn terwijl dat een onmoge-lijke opgave is. Vandaar dat zij terugvallen in een houding van apathie en lethargie nu zij groot moeten worden in een informatiemaatschappij met een ongekende infor-matie-overload. Wat moeten zij daarmee? Jongeren leven in een open wereld waarin alles kan en mag en waar zij zelf keuzes moeten maken waar zij overigens in de meeste gevallen nog niet aan toe zijn. oftewel,

VE

Rd

iEP

iNG

Kinderen worden steeds jonger ouder en

jongeren worden steeds later volwassen

35

zij verkeren in een flexibiliteitsdilemma en er lijken te weinig volwassenen te zijn die hen in die zoektocht ondersteunen. de zin van het leven wordt steeds minder overgedragen van de ene generatie op de andere, maar wordt verschraald tot informatie. het loket waar die informatie te vinden is, heet Google. Jongeren kunnen steeds minder hun innerlijke ervaringen met anderen delen. Soms, omdat zij de nabijheid met anderen missen, soms omdat zij niet durven of kunnen. dat wat hen diep raakt, waar zij enthousiast over kunnen worden, of wat hen hopeloos maakt, lijkt vaak niet meer te zijn (in hun beleving) dan een hyperindividuele ervaring, die zij geen stem kunnen geven. de zoektocht naar zin en identiteit vormt het hart van de belevingscultuur waarin jongeren opgroeien. Zij zijn radicaal onzeker en zoeken vertrou-wen, geborgenheid en bescherming. Zij verlangen naar antwoorden op vragen over de zin van het leven, naar echtheid, doorleefdheid en verbondenheid. Maar waar vinden zij dat?Terwijl de zoektocht naar identiteit één van de belang-rijkste ontwikkelingstaken is in hun leeftijdsfase, zijn er

steeds minder aansprekende volwassenen die op dit aan-gelegen punt als identificatiefiguur kunnen en/of willen optreden.

Het juiste perspectiefMoeten we gezien bovenstaande nu heel erg moedeloos en hopeloos worden. Juist niet! het is niet zo dat we alle ontwikkelingen met blijdschap moeten omarmen, maar als we goed opletten, liggen er ook altijd nieuwe kansen. Laat ik dat illustreren met een voorbeeld.

Een docente vroeg haar leerlingen om het beste wat zij over hun klasgenoten konden vertellen, achter al hun namen op te schrijven. de leerlingen gingen daarmee aan de slag en schreven de goede dingen op die zij konden bedenken over elkaar. de docente inventariseerde dat, schreef per leerling alle positieve opmerkingen op blaad-jes en deelde die weer uit. Alle leerlingen waren aange-naam verbaasd en blij verrast. Wat geweldig om al die typeringen en goede woorden van je klasgenoten te mogen lezen!

VE

Rd

iEP

iNG

Jongeren hebben behoefte aan nabije volwassenen die laten zien hoe het leven met

God is en die de verbondenheid tussen generaties gestalte weten te geven.

Veel MKB ondernemers hebben één ding gemeen; ze kijken allemaal vooruit. Naar de toekomst. En juist Lansigt accountants en belastingadviseurs brengt die helder voor u in beeld. De Lansigt adviseur geeft namelijk inzicht in de fi nanciële en fi scale consequenties van uw beleid. Op basis van grondige interne en externe analyses. Vanuit zijn betrokkenheid, kennis en ervaring stippelt hij samen met u een langetermijnplan uit. Zo wordt uw droom werkelijkheid! Kijk daarom snel op www.lansigt.nl

Iedere accountant

laat u de cijfers zien,

maar wie brengt uw

toekomst in beeld?

Alphen aan den Rijn • Nieuw Vennep • Gouda

Save your body,increase yourefficiency.

For more informationvisit www.movexx.nl

PAG 12

A D V E R T E N T I E

E-mail: davelaarolie@solcon.nl

37

Later ging één van de leerlingen in de krijgsmacht en helaas kwam hij in dat verband om in een oorlogsgebied. op de begrafenis was zijn vroegere docente aanwezig, evenals een aantal oud-klasgenoten. opvallend was dat de vader van de omgekomen soldaat vertelde dat men in de portefeuille van zijn overleden zoon een sterk verou-derd blad papier had aangetroffen dat vaak was open- en dichtgevouwen. dat was het blad met de bevestigende (en bemoedigende) opmerkingen van zijn klasgenoten die zijn zoon zo had gewaardeerd. dit gegeven maakte heel wat los. het leidde in elk geval tot de onthulling van andere oud-klasgenoten dat ook zij hun lijst nog hadden; de een bewaarde hem in een dagboek, de ander in de agenda.

de genoemde docente toonde natuurlijk een geweldig initiatief en het had een prachtige uitwerking. het geheel stemt ook wel tot nadenken. Blijkbaar is het niet zo vanzelfsprekend dat jongeren positieve feedback krijgen van hun begeleiders en opvoeders, waardoor de constructieve opmerkingen van medeklasgenoten inslaan als een bom en enorm gekoesterd worden. Misschien heeft het ermee te maken dat (te) veel vol-wassenen, ouders, docenten een volgende houding aan-nemen. daarmee bedoel ik dat er op houding en gedrag

van jongeren gereageerd wordt zodra dat irriteert. opvoeders werken dan corrigerend. Als zij daarbij dan ook de neiging hebben om voorschrijvend en moralise-rend op te treden, ben ik bang dat jongeren niet tot hun recht en hun bestemming komen. Laat ik dat mogen uitleggen door opvoeding, begeleiding, coaching, of hoe het allemaal ook mag heten, vanuit een andere invals-hoek te laten zien.

Verlangenhet is mijns inziens de kunst om elk kind en elke jongere te zien als een boek dat niet geschreven, maar gelezen moet worden. de Bijbel geeft ons hier ook handreikin-gen voor. in Spreuken 22: 6 lees ik: “Oefen de knaap vol-gens de eis van zijn weg, ook wanneer hij oud geworden is, zal hij daarvan niet afwijken.” het woord oefenen, leren uit de oorspronkelijke tekst komt van het woord voor ‘dorstig maken naar.’ Zo maakten hebreeuwse vroedvrouwen de baby’s dorstig door hun vinger in een kom met gestampte dadels te dopen en die vervolgens in de mond van de baby te stoppen. oefenen, leren, betekent in deze con-text dus ‘dorstig maken naar.’ het gaat verder als volgt: dorstig maken ‘volgens de eis van zijn weg.’ ‘Weg’ bete-kent hier ‘manier’ of ‘manier van doen.’ het refereert aan een unieke capaciteit , bepaalde talenten of een zekere karaktertrek. Als we geroepen zijn om jongeren te bege-leiden, moeten we dat afstemmen op de unieke mogelijk-heden die God zelf in dit kind, in deze jongere gelegd heeft. in die zin mogen we zeggen dat kinderen voorge-programmeerd door hun Schepper ter wereld komen en het is aan ons, volwassenen, om de juiste code te hante-ren zodat het ‘programma’ zichtbaar wordt. dat is niet volgend te werk gaan, maar initiërend, zodat elk kind en elke jongere die aan ons toevertrouwd is, ernaar gaat verlangen om de mens te worden die hij bedoeld is te zijn.Jongeren zitten niet te wachten op clichés over hoe het hoort in het leven, maar zij hebben behoefte aan nabije volwassenen die laten zien hoe het leven met God is en die de verbondenheid tussen generaties gestalte weten te geven. Mensen die communicatie van hart tot hart waar kunnen maken.Kinderen en jongeren hebben daarbij behoefte aan lei-dinggevende volwassenen in hun leven. Volwassen dienen daarvoor bereid en beschikbaar te zijn!We moeten veel meer met jongeren spreken over hun idealen, over hun identiteit, over de manier waarop zij de samenleving ervaren en haar zouden willen veranderen. het Koninkrijksdenken dus.

Els van Dijk is directeur van de Evangelische Hogeschool. www.eh.nl

VR

ou

WE

NN

WV

ER

diE

PiN

G

38

WA

AR

dE

N

Kernwaarde CBMC

• Leiderschap (2)

Jezelf vermenigvuldigen in de volgende

generatie

39

WA

AR

dE

N

Toen ik 53 werd kwam het moment, waarop ik de leiding van de organisatie, waar ik mede leiding aan gaf, daad-werkelijk moest overdragen aan die volgende generatie. En hoewel ik wist dat dit nodig was, vond ik dit enorm moeilijk. dat heeft veel strijd, moeite en frustratie gekost. En ik zocht ook allerlei redenen om vooral mezelf te overtuigen dat dit niet het juiste moment was en dat de volgende generatie daar nog niet aan toe was. in de kern van de zaak was ik er nog niet aan toe. Later ontdekte ik dat dit mede de maken had met het feit dat mijn identi-teit voor een deel verbonden was aan mijn positie in die organisatie. Als je me dat toen gezegd zou hebben zou ik dat in alle toonhoogten ontkend hebben, maar daardoor was het niet minder waar.

door deze twee gebeurtenissen in mijn leven heb ik veel nagedacht over de vraag wat nu een goed proces is om een volgende generatie klaar te maken voor zijn taak en daarna de mogelijkheid te geven om deze taak ook wer-kelijk op te pakken. En hoewel ik weet dat er geen stan-daardprocedure is, ieder mens en iedere situatie is

immers anders, geloof ik wel dat er een drietal stappen zijn die op de een of andere manier onderdeel moeten uitmaken van dit proces.

Leer om potentiële leiders te ontdekkenMijn ervaring is dat leiders over het algemeen best wat narcistisch trekjes vertonen. Ze zijn redelijk onder de indruk van hun eigen kunnen en hebben er geen moeite mee om dat te ventileren. daardoor ontwikkelen ze soms onvoldoende het vermogen om potentieel leider-schap om hen heen te ontdekken. iemand vroeg een directeur van een groot bedrijf hoe het hem was gelukt om 43 miljonairs te rekruteren. hij vertelde dat ze nog geen miljonair waren toen ze bij hem kwamen werken, dat kwam pas later. de journalist die de man interviewde, wilde weten hoe hij deze mannen dan geselecteerd had. de directeur antwoordde: mensen ontwikkelen doe je hetzelfde als goudzoeken. Er moeten tonnen zand wor-den verwijderd om 1 ons goud te vinden. Maar als je de mijn ingaat zoek je niet naar zand, maar naar goud. Als je

Toepassen van Bijbelse principes

TEksT: EugEnE pOppE

Toen ik 36 jaar was, bepaalde God me bij de noodzaak om mezelf te verme-

nigvuldigen in de volgende generaties leiders. Ik realiseerde me op dat

moment dat ik voor een belangrijk deel was wie ik was omdat een vorige

generatie in mij had geïnvesteerd. En ik vond het dus niet meer dan normaal

dat ik dit ook zou doen naar de komende generatie toe. En dus probeerde ik

met vallen en opstaan hier gestalte aan te geven.

40

WA

AR

dE

N

potentiële leiders zoekt, kijk dan naar het potentieel, niet naar de verkeerde dingen in het leven van die leider.

Enkele kenmerken van potentiële lei-ders zijn: sterk karakter, invloed uit-oefenen op hun omgeving, positieve instelling, goed kunnen omgaan met mensen, zelfdiscipline, goede com-municatieve vaardigheden en vaak ontevreden met de status quo. dit laatste maakt hen soms als een luis in de pels.

Help potentiële leiders om zich te ontwikkelenin dit ontwikkelingsproces is het belangrijk dat er gefo-cust wordt op de behoeften en innerlijke verlangens van die potentiële leiders. dit kan betekenen dat je hen juist niet door een klassiek trainingsprogramma haalt, maar juist iets heel anders met hen doet. Een onderzoek heeft namelijk aangetoond dat niet de natuurlijke talenten, maar gedrevenheid, doelgerichtheid en het vervullen van innerlijke verlangens (dromen) het succes bepalen van veel grote leiders.de volgende suggesties zijn goede opties voor de trai-ning van een potentiële leider:• Zorg voor een veilige omgeving waar de leider de

kans heeft om uitdagingen aan te gaan, hierbij risi-co’s te nemen zonder daar direct op afgerekend te worden;

• Breng hem in contact met succesvolle leiders in hun vakgebied;

• Zorg voor een mentor met de nodige ervaring;• Geef hem de hulpmiddelen en informatie die hij

nodig heeft om te groeien in leiderschap;

• Besteed tijd en geld om deze potentiële leider te trainen in zijn vakgebied en op die terreinen waarin hij dingen moet leren;

• daag potentiële leiders uit om grote dingen te doen. iemand heeft eens zeer treffend gezegd: “Totdat een man meer doet dan hij menselijke gesproken kan doen zal hij nooit doen wat hij kan doen”.

Schep ruimte zodat zij de fakkel kunnen overnemen Als de potentiële leiders zich goed ontwikkelen komt er het moment waarop ze jouw taak overnemen. En de vraag is dan niet of zij er klaar voor zijn, maar of jij er klaar voor bent. Een goede kennis van mij, die zijn bedrijf heeft overgedaan aan zijn twee zoons, vertelde me dat het zijn overtuiging is dat je deze verantwoordelijkheid moet overdragen aan de volgende generatie voordat ze veertig worden. doe je dat niet, dan laat je hen te lang als

41

WA

AR

dE

N

Niet de natuurlijke talenten, maar gedrevenheid,

doelgerichtheid en het vervullen van innerlijke

verlangens bepalen het succes van

veel grote leiders

tweede man functioneren en geef je hen te weinig kans om hun eigen stem-pel op het bedrijf te drukken.

Verder zei hij dat je de zaak moet over-dragen op grond van objectieve obser-vaties (meningen van derden en eventu-

ele testen) over degene aan wie je overdraagt. Zeker als het gaat om het overdragen van je bedrijf aan je kinde-ren. in dat geval ben je niet objectief.

En, zoals ik al zei: je moet er zelf ook klaar voor gemaakt worden. Mijn kennis vertelde me dat dit best moeilijk is. Want zei hij: “het is zo’n mooi bedrijf en ik zie nog zoveel mogelijkheden. ik ben pas 65”. Maar tegelijkertijd realiseerde hij zich dat zijn twee zoons het geweldig doen. Anders dan hij, maar daardoor niet slechter.

ik wil eindigen door samen te kijken naar de persoon in de Bijbel, die mij het meest heeft geïnspireerd op dit gebied, namelijk Barnabas. onderstaand verhaal komt uit het boek Geboren om te vliegen, dat ik samen met henk Stoorvogel heb geschreven

de eerste keer dat we Barnabas in de bijbel tegenkomen is in handelingen 4. het gaat geweldig met de gemeente in Jeruzalem.

de gemeente groeit, staat in aanzien bij de bevolking, er is rust, vrede en welzijn. Barnabas wordt genoemd als uitnemend voorbeeld van de houding van de christenen in Jeruzalem. hij verkoopt zijn akker en geeft de volledige opbrengst aan de gemeente.Na verloop van tijd verandert de sfeer in Jeruzalem. Er komt een schaduw over de gemeente. En de voornaam-ste vertolker van deze schaduw is Saulus van Tarsus. hij was de motor van de dodelijke christenvervolgingen in Jeruzalem en daar buiten. Mensen werden gemarteld en gedood. Kerken werden verwoest. Gezinnen sloegen op de vlucht. Saulus was onvermoeibaar in het vernietigings-werk van Gods kostbaarste bezit – zijn kerk.dan komt het moment van Saulus’ plotselinge en drama-tische bekering. Vol heilig vuur begint Saulus te getuigen van wat Jezus voor hem heeft gedaan. Maar eenmaal terug in Jeruzalem moet niemand, begrijpelijkerwijs, iets van hem hebben. de gemeente in Jeruzalem kent Saulus niet dan als moordenaar en vervolger. Misschien is deze bekering een in scène gezette schijnbekering om de overgebleven gelovigen ook te kunnen pakken…Er is één persoon die omziet naar Saulus: Barnabas. hij ontfermt zich over Saulus, zoals een vader zich ontfermt

iNT

ER

ViE

WW

AA

Rd

EN

accountantsbelastingadviseursarbeidszakenWWW.SCHUITEMAN.COM

‘‘Nothing escapes his eagle eye...’’

BUSINESS_ADV_126x165mm.010211indd 1 01-02-11 10:49

BARNEVELD – COEVORDEN – VEENENDAAL – ZWOLLE

Barneveld 0342 - 421 421 • Coevorden 0524 - 597 300

Veenendaal 0318 - 541 041 • Zwolle 038 - 428 44 00

www.roordink.nl

Voor elke klus

hebben wij een

truck of bus!

Informeer bij René van Drie – 0653-982 333

Albert van de Worp – 0653-220 061

201101001.indd 1 06-01-2011 19:49:29

+

43

WA

AR

dE

N

over een teruggevonden zoon. hij introduceert hem bij de leiders van de gemeente en helpt hem in de eerste stappen van zijn geloof.ook is het Barnabas die Saulus introduceert bij de gemeente te Antiochië. Wanneer daar een opwekking onder Grieken uitbreekt, wordt Barnabas vanuit

Jeruzalem naar Antiochië gestuurd om de nieuw ont-stane gemeente te leiden. Barnabas haalt Saulus op uit Tarsus en geeft hem een plekje in zijn leidersteam. in handelingen 13:1 worden de namen van het leidersteam van de gemeente in Antiochië genoemd. Vijf mannen, waarvan Barnabas als de meest rijpe en ervaren geeste-lijke leider, als eerste wordt genoemd.het is vanuit deze gemeente in Antiochië dat Barnabas door de heilige Geest wordt aangewezen om een zen-dingsreis naar allerlei heidense steden te maken. En samen met hem wordt Saulus, de ruwe bolster, blanke pit, de nieuwe bekeerling, de vroegere meestervervolger, aangewezen! Barnabas, de goede man, vól van de heilige Geest en vól geloof, samen met de jonggelovige Saulus.

in handelingen 14:12 wordt Barnabas door de inwoners van Lystra Zeus genoemd en Paulus hermes. Zeus was de Griekse oppergod, de belangrijkste van alle goden. hermes was Zeus’ zoon en doorgaans de woordvoerder. het was voor de inwoners van Lystra dus duidelijk dat Barnabas de oudere, rijpere, grotere leider was en Paulus

‘het jonge talent’ (al gaven zij hier een verkeerde draai aan door hen als goden te willen vereren).We zien Barnabas in handelingen als een buitengewoon goed, vrijgevig, wijs, barmhartig en krachtig leider. hij gaf de volledige opbrengst van zijn akker aan het werk van God. hij was de eerste die oog kreeg voor de nood van de pasbekeerde Saulus om ergens bij te kunnen horen. hij was de eerste leider van de gemeente in Antiochië en gaf Saulus daar een kans in zijn leiderschapsteam. Samen met Saulus (Paulus) vertrok hij op de eerste zendingsreis vanuit Antiochië. Barnabas was de man. hij was de leider. hij was de invloedrijkste.Maar dan komt het moment dat de verhoudingen anders gaan liggen. Steeds vaker wordt Paulus voor Barnabas genoemd. Er ontstaat verschil in inzicht over Johannes Marcus en de wegen van Paulus en Barnabas scheiden zich. Paulus streeft Barnabas voorbij. Nu is hij de grotere leider. de man met de grotere invloed. de man van gro-ter naam.de reactie van Barnabas op de ontwikkeling van Paulus als leider is voorbeeldig. Nergens zien we ook maar enig spoor van jaloezie of afgunst bij Barnabas. hij gunt Paulus in elk opzicht zijn succes en groei als persoon. dat is groot. dat je op zo’n manier je leven doorgeeft dat je anderen in staat stelt boven jou uit te groeien. Vrij van ambitie, vrij van jaloezie.ik wens ons allemaal toe dat we meer en meer gaan lij-ken op Barnabas.

Eugene Poppe is onder andere bekend van het boek ‘Geboren om te vliegen’ en CBMC-studies. Hij is trainer van Leadership Dynamics. www.leadershipdynamics.nl

Barnabas was de eerste leider van de

gemeente in Antiochië en gaf Saulus

daar een kans in zijn leiderschapsteam

44

De familie als bedrijfde boerderij zelf, mooi gesitueerd in het midden van de Randstad, is echter nog steeds het hoofdkantoor van een groot bedrijf, het bedrijf dat heet familie. Met mijn moeder aan het hoofd als CEo en mijn vader de verantwoordelijke CFo heeft iedereen in het gezin zo zijn positie. Er is een kleine groep adviseurs die de

CEo adviseert bij etentjes, huisinrichting en vakanties. Er is een uitvoerder die grote klussen doet in de tuin en het huis. Er is een accountant die zo af en toe meekijkt met de CFo en er is een trendwatcher die de familie op de hoogte houdt, met altijd de laatste gadgets, mode en muziek. En oma was altijd het enig lid van de Board of directors die inwonend in het hoofdkantoor de boel in de gaten hield.

Zoals de meeste bedrijven heeft ook de familie een opleidingsprogramma. Met de komst van de nieuwe generatie, de trainees, werd dat mij ineens heel duidelijk. om het bedrijf in stand te houden is het van belang de tradities, de gebruiken van deze familie (inclusief de flauwe grapjes) door te geven. Maar er speelt ook iets groters. ooit moet iemand het hoofdkantoor, dat al vijf generaties in de familie zit, en de CEo positie overnemen. daarom zijn wij opgevoed met het besef dat familie op de eerste plaats komt. We zijn opgevoed met het idee dat wij het straks over moeten nemen. dat begon klein, met de flauwe grapjes, met kleine tradities als een boek onder je bord met Kerst. Maar steeds meer krijgen wij onze verantwoordelijkheid om de familie goed en gelukkig te houden en dat is soms hard werken. onlangs lag mijn moeder een tijdje in het ziekenhuis. dit gooide de hele structuur van onze familie in de war. ineens werd duidelijk dat we er nog niet zijn,

iMP

AC

T

TEksT: nynCkE VAn dEn BERg

Het bedrijf als familie

Zowel mijn vader als mijn moeder zijn opgegroeid in een familiebedrijf. Een

bakkerij en een boerderij. Mijn vader heeft de bakkerij jaren gerund maar

vond dat hij zijn kinderen zo’n zwoegend bestaan niet kon aandoen. Hij heeft

de zaak verkocht. Het boerenbedrijf van mijn moeders familie wordt nu zeer

succesvol door mijn oom en drie neven voortgezet in Canada met koeien

met welluidende Hollandse namen als Arijaan en Ina.

45

nog lang niet klaar voor de overname. Maar er is gelukkig tijd en ruimte om dat te ontwikkelen.

Bedreigingin mijn dagelijks leven werk ik in een ‘gewoon’ bedrijf. Er is een directeur, er zijn afdelingsmanagers, er is een hië-rarchische structuur waarin ik nog ergens onderaan sta. Maar waar ik in de familie de liefde voel om mij te ont-wikkelen, te groeien, heb ik in dit bedrijf het gevoel dat ik klein moet blijven, niet te hard mag groeien, niet te ver vooruit mag zien. ik weet niet of dat aan dit bedrijf ligt, maar mensen lijken zich bedreigd te voelen. Met als gevolg dat jonge mensen zich lastig kunnen ontwikkelen en dan maar weer op zoek gaan naar iets anders. de tijd om in tradities te groeien is er dan al helemaal niet.

StarterEr wordt gezegd dat mijn generatie, de starters van dit moment, nogal een hoge eigendunk heeft, een grote mond en te weinig doorzettingsvermogen. hoewel ik niet kan ontkennen dat ik mezelf erg goed vind in wat ik doe, heb ik ook het gevoel dat dit deels aan de arbeids-markt van nu ligt. Er is een grote generatie babyboomers, de eerste van hen gaan dit jaar met pensioen. Vele inte-ressante plekken komen vrij. Er zullen grote verschuivin-gen plaatsvinden die de kansen voor de starter zeer groot maken. dat is onoverkomelijk. de top zou zich nu niet bedreigd moeten voelen door deze generatie die staat te trappelen, maar alles in het werk moeten stellen om hen voor te bereiden op wat gaat komen. opleiden, tradities overdragen, in liefde opvoeden. dat wij er nog niet klaar voor zijn, is ons ook wel duidelijk. We zouden alleen zo graag in een bedrijf willen worden opgenomen als in een familie zodat we de veiligheid en ruimte krijgen om op te groeien tot leiders zoals jullie.

Symposiumop zaterdag 5 november 2011 organiseer iMPACT een symposium over dit onderwerp. onder het thema Generation Why zal door onder anderen Andries Knevel,

Tijs van den Brink, Rein Willems en Martijn horsman gesproken worden over hoe wij ons voor kunnen berei-den op onze verantwoordelijk en de kansen die ontstaan door de komende generatiewissel. Voor meer informatie kijk op www.impactnetwerk.nl

Nyncke van den Berg is Bestuursassistent van wethouder A. Hekman, gemeente Schiedam

Het bedrijf als familie

iMP

AC

T

Netwerk

46

Co

Lu

MN

Veel bedrijven willen graag

een goede naam hebben

en doen er van alles aan

om die goede naam te

behouden. In deze tijd

waarin alles, zo lijkt het,

openbaar is kan een klein

foutje grote gevolgen heb-

ben voor de onderneming.

daarbij lijkt het niet altijd uit te maken of de fout groot of klein is. of de fout, bewust of onbewust is gemaakt of dat de fout door een directielid of een andere werkne-mer is gemaakt.

Personen met een goede naamook personen kunnen een goede naam kwijtraken. Een bankdirecteur die met al zijn bonussen thuis miljonair zit te zijn maar die op de golfclub niet meer wordt aange-sproken. Een directeur met losse handjes die steevast “viezerik” wordt genoemd.het kan je zomaar gebeuren. Alhoewel, zomaar…

Integriteit borgenheel veel heeft te maken met integer handelen. integer handelen betekent dat je persoonlijke normen in over-eenstemming zijn met je daadwerkelijke gedrag en je presentatie daarvan naar de buitenwereld toe. En als jouw normen overeenkomen met de normen van die-zelfde buitenwereld dan komt het wel goed. het is belangrijk om de integriteit in de organisatie te borgen zodat er geen misverstand kan ontstaan. integrity management is daarvoor een nieuwe term. het opstellen van gedragscodes en het bespreekbaar maken van

ongewenst gedrag zijn daarbij belangrijk. Er worden drie soorten integriteit onderscheiden: de persoonlijke integri-teit, de professionele integriteit en de organisatie-integriteit

Voor christenen geldt dat het normenka-der van waaruit zij leven in de “buitenwe-reld” ter discussie wordt gesteld. Zeker als diezelfde christenen dat normenkader zelf ook met voeten treden.

Belediging, smaad en lasterSoms zijn mensen er bewust op uit om een goede naam te vervuilen. de concur-rent onnodig zwart maken. onwaarheden verkopen. het negende gebod wordt met

roddel en achterklap overtreden.

Vuur - Water - Goede NaamVuur, Water en Goede Naam gingen samen op reis. Ze wilden de wereld ontdekken. de vraag kwam op hoe ze elkaar zouden kunnen vinden als ze elkaar kwijt zouden raken. Vuur zei: “dat is gemakkelijk. overal waar je rook ziet kronkelen, kan je me vinden”. Water zei: “Mij vind je overal waar zeeën, rivieren, beekjes en plassen zijn”. “Waar kunnen wij jou vinden, Goede Naam?”, vroegen Vuur en Water. “ik geloof, dat jullie mij nooit terug kun-nen vinden als je mij verloren bent”, zuchtte Goede Naam.

Conclusieom de goede naam te behouden is het nodig om integri-teit te borgen op persoonlijk, professioneel en organisa-tieniveau. dat geldt voor de goede naam van u en uw bedrijf maar ook dat van uw concurrent. Wat doet u om uw Goede Naam en die van anderen te behouden?

Pieter van der Kwaak RALansigt accountants en belastingadviseurswww.lansigt.nl

Heb je het al gehoord?TEksT: pIETER VAn dER kwAAk

Een bedrijf met een goede naam

47

Co

NT

AC

T

Groningen haren Gert Felten • gfelten@home.nl Bart hof • bart@hof.nlVeenkoloniën i.o. Jan Groenewold • jan@groenewoldtransport.euSidderburen Klaas Boer • klaas@boerpartners.nl

Friesland drachten i.o. Wouter droppers • wdroppers@cbmc.nlFraneker henk Brander • h.brander@burggraaff-bolsward.nlheerenveen/Sneek henk Jonker • jonker41@xs4all.nl doekele van Wieren • alie.vanwieren@hotmail.comLeeuwarden 1 André Vellema • andre@vellematransport.nlLeeuwarden 2 Nathanael Zijlstra • n.zijlstra@live.nlRTT Friesland Andries Miedema • aj.miedema@planet.nl

Drenthe Meppel Bert Koetsier • bkoetsier@planet.nl

Overijssel Noord Regiovoorzitters hil herweijer • herweijer@zonnet.nl Eugene Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nl

iJsselmuiden Jos Felix • jfelix@felixaccountants.nl Michiel Mondria • info@mondria-advies.nlKampen Gert Jan Brouwer • info@uwgesprekspartner.nlZwolle 1 Eugène Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nlZwolle 2 i.o. Eugène Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nlhardenberg Rene dircks • renedircks@gmail.com Fred Smeding • f.smeding@home.nl

Twente Almelo hendrik Nijenhuis • inijenhuis@gmail.comRijssen i.o. Arjan Letink • letink@online.nl Gerrie ter hoek • famterhoek@gmail.com

Gelderland Veluwe Regiovoorzitters harry Raaphorst • harry.raaphorst@pascalsolutions.com Jan Turkenburg • nieuwewegen@gmail.com

Apeldoorn Cees de Jong • cdj@inkoop.com Elburg Eugene Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nlErmelo Jan van den Berg • jan@janvandenberg-makelaar.nl Bertil Fels • bertilfels@gmail.comharderwijk (ochtend) Bart Brouwer • bbrouw@wxs.nlharderwijk RTT Bart Brouwer • bbrouw@wxs.nlNijkerk RTT Bert Markerink • markerink@solcon.nlNunspeet 1 Jan Turkenburg • nieuwewegen@gmail.comNunspeet 2 hendri van Veen • hvanveenjr@optiekvanveen.nlPutten Wim Kombrink • wkombrink@solcon.nlVaassen/Epe Lucas Tessemaker • lucas.tessemaker@hetnet.nl

Gelderland Veluwe Zuid Regiovoorzitter Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.com

Barneveld Zuid Roel Slaa • rtslaa@hetnet.nlBarneveld 2 i.o. harry dorenbos • harry.dorenbos@versatel.nl Jan Klomp • jnklomp@gmail.comKootwijkerbroek Wout davelaar • wouterdavelaar@solcon.nlLunteren 1 Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.comLunteren 2 i.o. Wilrijk Sinia • wfsinia@gmail.com René Broekman • rene@laborholland.nlTerschuur Gert van Putten • gvanputten@zonneeifarm.nlVoorthuizen Gerard van den Top • topvoorthuizen@gmail.comVoorthuizen ‘The camels’ Evert hein Schuiteman • ehschuiteman@solcon.nlWekerom henk van den Berg • hvdberg@bergtoys.com

Gelderland Zuid en Oost Regiovoorzitter Niek de Bree • ndebree@solcon.nl

Arnhem Jan Sterk • jansterk@filternet.nldinxperlo Piet van Pelt • pietvanpelt@hetpassion.nldoetinchem harm hissink • verkoop@hissink-oeken.nlEde henny Meijnen • info@ceasar.nlopheusden Johan Verwoert • johanv66@xs4all.nlWinterswijk i.o. Erik Grevers • erik@grevers.biz

Flevoland Zeewolde Antoinette Moraal • antoinette@moraalenpartners.nl

Utrecht Amersfoort Gijsbert den hertog • amersfoort@bizzprint.nlBaarn Cees Lugten • mclugten@xs4all.nlBreukelen/Maarssen Philip Knops • philip@sjofar.nlde Bilt Piet hopman • piet@adbumis.nlhouten/Nieuwegein Wim Balk • w.balk@personic.nlLoenen a/d Vecht Max Veenstra • max@mr-transport.nldriebergen/doorn Rene dircks • renedircks@gmail.comVeenendaal 1 Cees van Gent • ceesvangent@planet.nlVeenendaal 2 Sietze Ketelaar • sietze@dissel-development.nlVeenendaal 3 Gert de Fluiter • gdefluiter@orange.nlVeenendaal 4 Jorrit Koops • jrekoops@gmail.com Louis diepeveen • ldiepeveen@pxl.nlWoudenberg Gijsbert van Sijpveld • gg.vansijpveld@hetnet.nl

Noord Holland Schiphol/Amsterdam i.o. Robert Brinks • robert.brinks@gmail.com Arjan hulsbergen • info@hulsadvo.nlAndijk hielko Bultsma • hbultsma@family.filternet.nlhilversum Jan Willem Smedema • jw@castanea.nlhuizen henk Rebel • hrebel@tibrebel.nl Cor heutink • cor.heutink@live.nl

Zuid Holland west Rijnsburg henk Wiggers • wwp@hetnet.nlhaaglanden i.o. Ronald van Kaam • ronald@gabrielfinancielebescherming.nl

Zuid-Holland middenRegiovoorzitter René Gorissen • rene@renegorissen.nl

Boskoop i.o. René Gorissen • rene@renegorissen.nlGouda Niek de Jong • niek@niekenesther.nloudewater Gunnar Matse • hardingetools@gmail.comWaddinxveen 1 Theo Kruisman • theokruisman@yahoo.comWaddinxveen 2 Thijs Veldhuijzen • solidplants@live.nlWaddinxveen 3 Arthur de Pater • waddinxveen@woningkeurgroep.nl

Regiovoorzitter Erik Willemsen • erik@willemsenbeveiligingen.nlMoerkapelle 1 Piet van ommeren • ommeren@xs4all.nlMoerkapelle 2 Jan oudijk • familyoudijk@filternet.nlMoerkapelle 3 Erik Willemsen • erik@willemsenbeveiligingen.nlMoerkapelle 4 Jan oosterom • jan@kwekerijlijntje.nlZevenhuizen Arno Koole • arno.koole@compaqnet.nlNieuwerkerk a/d iJssel Fred van der Kooij • kooij@vdkbm.nl

Zuid-Holland zuidRegiovoorzitter Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nlhardinxveld-Giessendam Ab Knook • office@alpharo.nl Rieanne Knook-de Keizer • office@alpharo.nlGorinchem harry van haaften • h.vanhaaften@vhw.nlLeerdam Tamme de Vries • info@tammedevries.nlRotterdam Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nlPuttershoek ‘Geloof in de Zaak’ harry Vervelde • harry.vervelde@solcon.nl

Noord Brabant en Limburg heusden en Altena Evert van de Kamp • edwi@hetnet.nlSittard hin Talane • h.talane@vitz.nlTilburg henk van der Linden • lind0937@planet.nluden/Veghel Erik-Jan van de Brink • ejvdbrink@udea.com

Zeeland Goes Leendert Geelhoed • lgageelhoed@zeelandnet.nl

Brancheteams RTT Food Aart hak • aart@ifpholland.nuRTT Transport dick van der Staaij • artoli@wanadoo.nlRTT internationale bedrijven henk van Vlastuin • h.vlastuin@filternet.nl

Vrouwennetwerk Contactpersoon Carine Snijder • cpsnijder@casema.nl Maroesja Brouwer • maroesjabrouwer@yahoo.comRegio West/Leiden Joanneke Seldenrijk • jseldenrijk@jenspsychologie.nlRTT directeuren Gerrie Boeve • g.boeve@noordersluis.nl

DiversenSenior Barend van Beek • bebar@solcon.nliMPACT Netwerk Anneke dijkstra • directeur@impactnetwerk.nl

Heb je het al gehoord? Contactpunten

M

ONEY BACK

100%

G U A R A N T E E

M

ONEY BACK

G U A R A N T E E

100%

M

ONEY BACK

G U A R A N T E E

100%

M

ONEY BACK

G U A R A N T E E

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

G

UARANTEED

G

UARANTEED

BEST PRICE

BE

S

T PRICE B

ES

T P

RIC

E BEST P

RIC

E

G

UARANTEED

G

UARANTEED

BEST PRICE

P R O M I S E

L O W E S T

PRICE O F F E R

S P E C I A L

- 30% O F F E R

S P E C I A L

- 30%

S A L E S A L EF O R 2 0 % 5 0 % S P E C I A L

P R I C E

S P E C I A LS P E C I A LS P E C I A LO F F E RO F F E RO F F E R

BE

S

T PRICE B

ES

T P

RIC

E BEST P

RIC

E S P E C I A LS P E C I A LS P E C I A L

O F F E RO F F E RO F F E R

SA

LE SALE S

AL

E S

AL

E SALE SA

LE

S A L ES A L ES A L E SA

LE SALE S

AL

E S

AL

E SALE SA

LE

S A L ES A L ES A L E BE

S

T QUALITY B

ES

T Q

UA

LIT

Y BEST QUAL

ITY

N E WN E WN E W

F R E E F R E E P R E M I U M

Q U A L I T YO F F5 0 %

H O T !

OF

T H E Y E AR

BES

T PRODUCT

2009

OF

T H E Y E AR

BES

T PRODUCT

2009

BESTOF THEYEAR

BESTOF THEYEAR

RE

C

OM M E N

DE

D

RE

CO M M E N

D

ED

agenda:

www.cbmc.nl

de hEER is goed, zijn liefde duurt eeuwig,

zijn trouw van geslacht op geslacht.

Psalm 100: 5