Inspiratiedag Financiële vorming 26 oktober 2015

Bugdet aan zet

Elke Claeys

PAV-verantwoordelijke

Centrum Deeltijds Onderwijs Kortrijk

1. Kennismaking met het themaBUDGETTEREN

° Wat begrijpen jullie onder budgetteren? Welke info moeten leerlingen zeker krijgen?° Waarom is het belangrijk het thema aan te pakken in de les?° Wat deed je zelf al rond dit thema binnen jouw lessen?

Gezamenlijke bespreking.

DE WIKIFINBUNDEL: inhoud thema budgetteren

Online te raadplegenInformatie voor de leerkracht- Wat is een budget- Inkomsten en uitgaven- Je budget opmaken- Dure maanden, uitzonderlijke of onvoorziene uitgaven:

sparen of lenen?- Enkele tips om je budget in balans te houden- Moeite met je betalingsverplichtingen

Toepassingen voor in de klas- Doelstellingen- Stellingenspel- Een budget opmaken- Rekenen met procenten, tabellen,

grafieken...- Kennismaking met instellingen en

organisaties

Leerkrachtenbundel: Enkele doelstellingen

- De leerlingen kunnen een overzicht opmaken van inkomsten en uitgaven, een budget dus, voor zichzelf, een gezin, een activiteit, een bedrijf, een organisatie, een overheid. Ze kunnen dit overzicht up-to-date houden.

- De leerlingen kunnen het onderscheid maken tussen de verschillende categorieën van inkomsten en van uitgaven.

- De leerlingen kunnen bij de aankoop van een goed berekenen hoeveel de vaste kosten zijn en hoeveel variabele kosten en eventuele bijkomende kosten er nog bij komen.

DOEL = jongeren weerbaar maken.

- De leerlingen kennen de organisaties (en hun werking) waar je terecht kan als je geldvragen of - problemenhebt.

- De leerlingen durven hulp zoeken bij geldproblemen.

Enkele voorbeelden van werkvormen

Alles wat hier aan bod komt, kan je ook in de bundel online vinden!

1.Wat is een budget?2. Inkomsten en uitgaven3. Budget opmaken.4. Gevolgen als je niet budgetteert.5. BIZ (budgetinzet Limburg): voorstel budgetbeurs en budgetspel

1. Wat is een budget?

https://basecamp.com/2752294/projects/7121978/uploads/17473633?enlarge=115511977#attachment_115511977

Bekijk het filmpje en formuleer een antwoord op de vraag: ‘Wat is een budget?’

StellingenspelDoelstelling: Leerlingen laten nadenken

over hun gedrag, opvattingen en gewoontes.

Enkele voorbeelden…- Ik ken op elk moment ongeveer de stand van mijn zichtrekening.- Ik ben geruster als ik spaarcentjes opzij heb staan die ik kan

aanspreken in geval van een tegenslag- Lenen voor een auto vind ik geen probleem.- Reclame heeft weinig invloed op mijn koopgedrag- Het gebeurt dikwijls dat mijn saldo ontoereikend is…- …

OF:

Wie kan volgende uitspraak van ‘Loesje’ uitleggen:

2. Inkomsten en uitgavenVraag aan de leerlingen:-> Wat kunnen inkomsten zijn van een gezin? Of Welke inkomsten hebben jullie? We doen de oefening!

A. Wat zijn inkomsten? - Hoeveel je verdient door te werken of

vervangingsinkomsten (uitkeringen) - Interesten op je spaarrekening- Kindergeld- Vakantiegeld, eindejaarspremie- Maaltijdcheques- Toevallige inkomsten (cadeau, loterij,

erfenis…)

WAT ALS LEERLINGEN ‘zwartwerk’ of andere illegale inkomsten benoemen?-> wijs hen dan op de gevolgen, som de risico’s op…Vb: je bent niet verzekerd, zware boetes, geen zekerheid, …

Wat zijn uitgaven van een gezin? We maken opnieuw de oefening.

- Kleine dagelijkse uitgaven (drankje, krant, …)- Boodschappen- Energiefactuur- Waterfactuur- Telenet, proximus, mobistar…- Huur of aflossing van je woonkrediet- Op vakantie gaan- Mutualiteit (is verplicht)- Uitgaan- Provinciesbelasting- Autotaxen- Grondbelastingen- Verzekeringen (brandverzekering,

autoverzekering)- Sigaretten, huisdier, nafte voor de brommer of

auto- …

Overloop met de leerlingen- Wat zijn dagelijkse kosten?- Wat zijn wekelijkse kosten?- Wat zijn (drie)maandelijkse

kosten?- Wat zijn jaarlijkse kosten?- …

Zo komen totVASTE en VARIABELE uitgaven.

Vaste uitgaven en variabele uitgaven

Vaste uitgaven:Min of meer vaste bedragendie je op regelmatigetijdstippen moet betalen

Vb: huur, aflossing lening, premies voor verzekeringen, telefoonrekening…

Variabele uitgaven.- Lopende uitgaven (boodschappen, brandstof

wagen…)- Uitzonderlijke uitgaven ( nieuwe auto, op reis

gaan, verbouwingen…)- Onvoorziene uitgaven ( verwarmingsketel

stuk, ziekenhuisopname.)

2. Inkomsten en uitgaven. Een andere mogelijke werkvorm.Je werkt per 2.Je krijgt een situatie met daaraan gekoppeld een budget.Je bekijkt alle ‘uitgaven’.Je verdeelt je budget over de uitgaven.

Bespreking- Ervaringen? - Haalbaar in de klas?

Pilootgroep vond dit een zeer bruikbaar spel. Wikifin hield hier

rekening mee…verrassing volgt

3. Een budget opmaken

- Werken met Excel (ICT-vaardigheden)Hoe maak ik een budgetplan op?

- Schriftelijk een tabel maken (heel eenvoudig)

- http://www.budgetplanner.be

- In deze moderne tijden: gebruik maken van eenapp: Handwallet, Pocket budget…

inkomsten uitgaven

Voorbeelden van situaties waarvoor men een budget kan opmaken:

• Een gezinsbudget aan de hand van een fictief voorbeeld.• Het budget van de leerlingen zelf, voornamelijk interessant voor jobstudenten.• Het budget voor een activiteit op school (een uitstap, een schoolfeest, een inzamelactie, de opvoering van een voorstelling …).• Het budget voor een activiteit van een jeugdbeweging, sportclub, ... • Het budget van een zelfstandige, vooral interessant voor de studierichtingen die jongeren voorbereiden op de mogelijkheid om een eigen zaak op te starten.• ...

Opdracht: Plaats alle gegevens in de juiste kolommen. (maandelijkse inkomsten, maandelijkse uitgaven, jaarlijkse inkomsten, …)

Mevr. Devos werkt en verdient 1.234 euro per maand Ze hebben een lening lopen van 175 euro per maand voor hun wagen.

In november krijgen ze telkens hun afrekening van het waterverbruik van het vorige jaar. Dit jaar bedraagt de rekening 100 euro

Maandelijks ontvangt Mevr. Devos 215 euro aan kinderbijslag. Maandelijks gaat er 100 euro van de rekening voor gas en elektriciteit. De huur van het appartement bedraagt 375 euro per maand. De brandverzekering kost 225 euro per jaar. Mr. Devos is werkloos en ontvangt 625 euro stempelgeld per maand. De autoverzekering bedraagt 625 euro per jaar.

Maandelijks wordt er gebeld voor 50 euro. Dit bedrag moet betaald worden aan Belgacom.

Mr. en Mevr. Devos gingen een persoonlijke lening aan. Daarvoor betalen ze maandelijks 150 euro terug aan de bank.

De familiale verzekering wordt jaarlijks betaald en kost 40 euro

Mr. Devos is werkloos, maar kan maandelijks 25 uren gaan klussen. Per uur verdient hij 10 euro

De jaarlijkse autotaks bedraagt 200 euro Dit jaar moeten ze 1000 euro afdragen aan de belastingen.

Bugdetteren zit in kleine dingenVb: omgaan met reclamehttps://www.youtube.com/watch?v=3KbkggtvBTY

Veel jongeren en volwassenen laten zich verleiden door reclameadvertenties. Veel mensen zijn ervan overtuigd dat merkproducten lekkerder en kwaliteitsvoller zijn dan de zogenaamde witte producten. We nemen de proef op de som met deze vergelijkende test.

Opdracht: Surf naar www.collectandgo.be.Op deze website kan je online boodschappen doen. Aan de hand van een vergelijkende test komen jullie te weten of het nu klopt dat huismerken zoveel goedkoper zijn dan A-merken.

Ga op zoek naar onderstaande producten, noteer de prijs en bereken de eindtotalen en het verschil.

A-merken Huismerken

Coca Cola regular, 1.5l.

€ .........

Everyday Cola regular, 1.5l.

€ .........

Spa Reine, 2l.

€ ..........

Boni natuurlijk mineraalwater, 2l.

€ ..........

Tienen Easy ultrafijne korrel, 750 gr.

€ ..........

Everyday fijne kristalsuiker, 1 kg.

€ ..........

Devos Lemmens mayo ei Top Down, 450 gr.

€ ..........

Everyday mayonaise met eieren, 470 gr.

€ ..........

Totaal: € Totaal: €

Besluit: Voor de huismerken betalen we € ……………… meer/minder dan voor de A-merken.

Omgaan met reclame: ideaal om procentrekenen of regel van drie aante pakken. (Doelstellingenberoepsonderwijs)

4. En wat als je niet bugdetteert? -> UIT DE MEDIA

http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaal/2.38452?video=1.2303656

Een op de tien jongeren heeft al schulden13-04-15, 05.54u - Bron: Belga

Tien procent van de jongeren in de derde graad van het middelbaar onderwijs (16 tot 18 jaar) heeft al schulden. Dat blijkt uit een onderzoek van het centrum voor budgetadvies en budgetonderzoek (Cebud), waarover de kranten van Mediahuis berichten.

Hoekenwerk over schuldenInstructiefiche 1. ACTUALITEIT

Ga op websites van Vlaamse kranten op zoek naar 2 recente artikels ( maximum 1 jaar oud) van aanvaardbare lengte overarmoede in Vlaanderen (of België).

Instructiefiche 2. FINANCIELE HULPVERLENING

A. Surf naar www.steunpunt.be + beantwoord de vragen.B. Surf naar de website www.eerstehulpbijschulden.be Achterliggend idee: Waar kan je

terecht?

Instructiefiche 3. WOORDVERKLARING:

Jullie spelen een memoryspel. In de enveloppe zitten 28 kaartjes met begrippen die te maken hebben met financiën. De kaartjes worden - met de lege kant naar boven - over de tafel verspreid. Om de beurt draaien jullie twee kaartjes om. Indien tweemaal hetzelfde begrip is omgedraaid, zoeken jullie naar de juiste verklaring voor dit begrip. Noteer het begrip onder de juiste verklaring.

Instructiefiche 4. KOPEN OP KREDIETUit onderzoek blijkt dat jongeren een makkelijke groep zijn om te beïnvloeden door reclamemakers. Jongeren tussen de 18 en 29 jaar zijn het meeste geneigd om reclames te vertrouwen. Ze willen mee in de stroom van onze consumptiemaatschappij, maar dat lukt hun financieel niet. De verleiding van kopen op krediet is dan ook groot, maar het terugbetalen van de lening gaat niet. Hierdoor ontstaan schulden (Bron: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2008)

Kijk naar onderstaande filmpjes + los de vragen opKwart reclame kopen op krediet misleidendhttp://nieuws.vtm.be/binnenland/76656-kwart-reclame-kopen-op-krediet-misleidend

Kopen op krediet kan ernstige gevolgen hebbenhttp://nieuws.vtm.be/binnenland/2013010828590-kopen-op-krediet-kan-ernstige-gevolgen-hebben

Instructiefiche 5. ARMOEDE IN CIJFERS

Volgende tabel toont – in percentages - het risico op armoede of sociale uitsluiting naar geslacht, leeftijd, huishoudtype en activiteitenstatus voor het Vlaams Gewest, o.b.v. EU-SILC 2013.

Los de vragen op.Vb: Hoeveel procent van de Vlamingen leefde er in 2013 onder de armoedegrens.

Totaal 15,4

Man 14,7

Vrouw 16,1

0-15 jaar 15,1

16-24 jaar 14,6

25-49 jaar 12,6

50-64 jaar 17,7

65+ 18,6

Alleenstaande 27,2

2 volw. jonger dan 65

jaar

14,2

2 volw., min. één 65+ 17,9

Eenoudergezin 38,3

2 volw. 1 kind 9,8

2 volw. 2 kinderen 6,4

2 volw. 3 of meer

kinderen

16,2

Werkend 4,5

Werkloos 61,8

Gepensioneerd 17,7

5. BIZ : BUDGETINZET LIMBURG Voorstelling bugdetbeurs en

budgetspel

Inspiratiedag Financiële vorming 26 oktober 2015

Hartelijk dank voor julliemedewerking!

Contact:

<e-mail begeleider workshop>

els.lagrou@fsma.be