Brabantse Bestuursscan Gemeente Zundert · PDF fileDe gegevens uit de deskresearch en de...

Brabantse BestuursscanGemeente Zundertwww.zundert.nl

Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant

20 maart 2013

2 | Gemeente Zundert Gemeente Zundert | 3

Het gemeentebestuur heeft in het kader van het project ‘Krachtig Bestuur in Brabant’ gebruik-gemaakt van het aanbod van de provincie Noord-Brabant, in samenwerking met de Vereniging van Brabantse Gemeenten, tot deelname aan de door BMC ontwikkelde Brabantse Bestuurs-scan. De resultaten van de scan zijn een spreekwoordelijke portretfoto (of: spiegelbeeld) van de gemeente om de eigen discussie en die met andere gemeenten en partners te stimuleren over de toekomstbestendigheid van de gemeente.

De kern van het bestuurlijk profi el van de gemeente bestaat uit het fundament van een goed func-tionerende gemeente, hetgeen blijkt uit een stabiel bestuur, een organisatie die op orde is en een gezonde fi nanciële positie. De bestuurlijke samenwerking kent diverse vormen, variërend van het uitvoeren van een incidenteel intergemeentelijk project tot clustering van buurgemeenten tot een gemeenschappelijke organisatie. Dit veld is in het rechterdeel van het schema uiteengezet.

De informatie is via ‘zelfanalyse’ met vragenlijsten voor gemeenten (inventarisatie meningen) en deskresearch (inventarisatie feiten) verzameld. Vervolgens heeft een gesprek tussen gemeentebe-stuurders en enkele leden van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant plaatsgevonden. Dit alles leidt tot een zgn. SWOT-analyse van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen.

De gegevens uit de deskresearch en de SWOT-analyse zijn in dit document opgenomen.

MethodiekHieronder de schematische weergave van de Brabantse Bestuursscan.

Samenwerking

Interactie metde samenleving

Strategie enleiderschap

Samenwerkings-bereidheid

en inzet

Bestuurlijke stabiliteit

Organisatie op orde

Gezonde fi nanciële positie Operationele

samenwerking

•FIOPA•Belastingen•Uitkeringen•Handhaving

Samenwerking 3 O’s

•Arbeidsmarktbeleid•Kwaliteitenbeschik- baarheid onderwijs•Woningenen bedrijventerreinen•Bereikbaarheiden mobiliteit•Topvoorzieningen

Bestaande samenwerkings-verbanden

•GGD•SW•Vervoerregio

Decentralisatie-opgaven

•Jeugdzorg•Werkennaar vermogen•Wmo•RUD

Inleiding

Uitvoering: Opdrachtgevers:


GemeenteraadCDA: 5 zetels DorpsBelangen (DB): 4 zetels Agrarisch Belang (AB): 2 zetels PvdA: 2 zetels VVD: 4 zetels3D-partij: 1 zetelNZ&W: 1 zetel

College van burgemeester en wethoudersmevr. L.C. Poppe-de Looff burgemeester mevr. M.H.M.R. de Hoon-Veelenturf wethouder (CDA)mevr. W. van Hees wethouder (VVD)J.C.M. de Beer wethouder (Dorpsbelangen)F.J.J. Priem gemeentesecretaris

OrganisatiemodelDe ambtelijke organisatie is georganiseerd volgens het afdelingenmodel, welke niet is gekanteld. Per 17 februari 2009 is de structuur geadopteerd die vier afdelingen telt: • Strategie en Programmering;• Beheer openbare ruimte;• Maatschappij en dienstverlening;• Bedrijfsvoering.Daarnaast is er een stafafdeling Bestuurszaken en een concerncontroller.

De gemeente Zundert grenst aan de Nederlandse gemeenten Rucphen, Etten-Leur en Breda. De gemeente bestaat uit de kernen Zundert, Achtmaal, Klein-Zundert, Rijsbergen en Wernhout.

Bevolking: de gemeente Zundert heeft 21.233 inwoners (per 1-1-2012) waarvan iets meer mannen dan vrouwen. 86,1% is autochtoon (ref. 84% in Noord-Brabant), tegenover 13,9% allochtoon (ref. 16% in Noord-Brabant). Zundert kent een bevolkingsgroei van 0,33% (ref. 0,38% in Noord-Brabant). Dit komt voort uit een geboortetekort van 0,12% (ref. 0,21% in Noord-Brabant) en een migratieoverschot van 0,45% (ref. 0,17% in Noord-Brabant). De groene druk (jonger dan 19 jaar) bedraagt 37% (38,5% gem. in Noord-Brabant) en de grijze druk (65 jaar of ouder) bedraagt 28,5% (25,7% gem. in Noord-Brabant). Beroepsbevolking: de gemeente Zundert heeft een totale beroepsbevolking van 9.700 mensen, waarvan 9.400 werkenden. Zundert heeft micro-, kleine en middelgrote ondernemingen in haar gemeente. De categorie ‘grote’ ondernemingen ontbreekt. Het percentage micro- (55%) en kleine ondernemingen (31%) ligt lager dan het regionaal en landelijk gemiddelde. Deze liggen zowel regionaal als landelijk op 32% (micro) en 23% (kleine ondernemingen). Zundert kent een positief oprichtingssaldo in de sectoren nijverheid, groothandel, dienstverlening en detailhandel. Woningen: Zundert heeft 8.300 woningen (t.o.v. 1.026.222 in heel Noord-Brabant) en een woning-toename van 0,49%. De gemiddelde woningwaarde is € 323.000,- en ligt daarmee fors boven het Brabants gemiddelde (ref. € 272.000,- in Noord-Brabant). Inkomen: het gemiddeld persoonlijk inkomen ligt op € 27.200,-. Dit blijft iets achter op het regio-nale gemiddelde van € 29.200,- in Noord-Brabant. 1.300 burgers ontvangen een uitkering. Van de personen met een uitkering heeft 66,2% een AO-uitkering, 21,5% een WW en 12,3% een Wwb-uitke-ring. Er zijn minder AO,- WW- en Wwb-uitkeringen dan gemiddeld in Noord-Brabant en Nederland.


Interactie met de samenleving

Strategie en leiderschap


en inzet

Bestuurlijke stabiliteitOrganisatie op orde

Gezonde fi nanciële positie




en inzet



Financiën op orde: de gemeente Zundert valt voor het begrotingsjaar 2012 onder het gebrui-kelijke repressief toezicht. Zowel de begroting 2012 als de meerjarenraming zijn structureel sluitend ingediend. De gemeente heeft een vast-gesteld beleid voor risicomanagement. Op basis van dit beleid kan worden geconcludeerd dat het weerstandsvermogen op dit moment van voldoende omvang is in relatie tot de berekende risico’s. Op de middellange termijn zal het weer-standsvermogen mogelijk onder druk komen te staan als gevolg van een aantal grote investe-ringen.

Grondexploitatie: in 2011 is een begin gemaakt met een systeem van risicomanagement voor

de grondexploitaties. Als gevolg hiervan wor-den de risicoanalyses periodiek geactualiseerd en wordt een strakke regie gevoerd. Voor de te verwachte verliezen zijn afdoende voorzienin-gen getroffen, voor de onvoorziene risico’s is een algemene reserve grondexploitatie aanwezig. Deze is van voldoende omvang, maar biedt min-der ruimte dan een jaar geleden.

Organisatie op orde: in 2010 heeft de gemeente een organisatieregeling vastgesteld. Hierin zijn de structuur en de taken, bevoegd- en verant-woordelijkheden van de directie en het ma-nagement vastgelegd. Daarnaast zijn er kaders gesteld voor de fi nanciële organisatie.

Samenwerking: uit de Programmabegroting 2012 blijkt dat de gemeente zich oriënteert op sa-menwerking met partners in de (grens)regio. De oriëntatie en versterking van samenwerking kunnen als volgt worden opgedeeld:• Oriëntatie op regionale samenwerking,

waarin men zoekt naar een win-winsituatie die bijdraagt aan het op peil houden of verbeteren van de bestuurskracht in Zun-dert. Het blijkt dat een eerdere taakstelling tot regionale samenwerking niet is behaald.

• Internationale grensoverschrijdende samen-werking. Dit gebeurt vanuit Zundert in de grensregio, ter behartiging van gezamenlijke regionale belangen, elders in de wereld uit economische en sociaal-culturele motieven, alsmede vanuit motieven van duurzame ontwikkeling. Hiertoe wordt overleg gevoerd met de Belgische buurgemeenten om grensoverschrijdende knelpunten aan te pakken.

• Samenwerking in de regio West-Brabant verloopt gestaag. De Gemeenschappelijke Regeling (GR) van de Regio West-Brabant (RWB) is begin 2011 vastgesteld. Hierin werken de achttien (Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom,

Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruiden-berg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Werken-dam, Woudrichem, Woensdrecht en Zun-dert) West-Brabantse gemeenten en het Zeeuwse Tholen intensiever dan ooit samen. Inmiddels is de ‘Strategische Agenda 2012-2020’ vastgesteld. Men werkt vanuit de volgende vier principes: (1) Duurzame ontwikkeling volgens Telos-driehoek People, Profi t, Planet, (2) Brede maatschappelijke alliantievorming tussen de drie O’s, (3) Samenwerking in vier windrichtingen op schaal van de Zuidwestelijke Delta waarin Breda als centrumgemeente de schakel vormt en (4) Samenwerking binnen de regio: voor die opgaven waar samenwerking tussen alle negentien gemeenten noodzake-lijk is, werkt men samen. Daar waar een kleiner schaalniveau voldoende is, wordt de samenwerking in (sub)regionale allianties vormgegeven. Om gezamenlijk, op interge-meentelijk niveau de weg te kunnen bepa-len, is op regionaal niveau de handreiking ‘lokale visie op regionale samenwerking’ opgeleverd.





en inzet






en inzet



De strategische toekomstvisie van de gemeente Zundert wordt momenteel gevormd. Dit ge-beurt in gezamenlijkheid met de bevolking, die voor bijeenkomsten is uitgenodigd. Hoewel de toekomstvisie nog niet is vastgesteld, zijn enke-le uitgangspunten voor de visie uit conceptnoti-ties te destilleren:• Zundert is een grensgemeente en dat maakt

haar anders dan andere gemeenten; • Zundert heeft een rijke culturele historie

(Van Gogh, bloemencorso);

• De ligging aan de grens met Europa als achtertuin is heel belangrijk voor de ontwikkeling van handel en logistiek;

• Op sociaal-economisch terrein vormt Zundert een zorgaanbieder van formaat in West-Brabant.

• Naast het collegeprogramma is er geen apart raadsprogramma opgesteld.

In 2008 heeft de gemeente deelgenomen aan het onderzoek naar burgerrollen, genaamd ‘waarstaatjegemeente’. In de verschillende rol-len krijgt de gemeente de volgende waardering op een 10-puntsschaal: als kiezer (4,6), als klant (7,1), als onderdaan (5,3), als partner (4,5), als wijkbewoner (6,3) en als belastingbetaler (6,5). Hoewel de gemeente over het algemeen lager scoort dan het benchmarkgemiddelde, springen daar de waardering van de burger als kiezer en de burger als partner in negatieve zin extra uit.

In de gemeente Zundert bestaan sinds enige tijd enkele dorps- en wijkraden. Het behartigen van de belangen van de betrokken dorps- en wijkbe-woners staat bij deze organisaties voorop. Voor de kern Wernhout en Achtmaal is een integraal dorpsontwikkelplan gemaakt.


Gemeente Zundert telt zes basisscholen, een school voor speciaal onderwijs en een school voor voortgezet onderwijs. Leerlingen uit Zun-dert oriënteren zich voor het beroepsonderwijs voornamelijk op de gemeente Breda. Voor bestaande en nieuwe ondernemingen in Zundert wil de gemeente een aantrekkelijk vestigingsklimaat bewerkstelligen. Om dit te bereiken voert zij structureel overleg met het Economisch Platform. Ook is op de website van de gemeente te zien dat er ‘speeddates’ worden georganiseerd met de ondernemers.

De gemeente Zundert zoekt voor de implemen-tatie van de drie transities de samenwerking met omliggende gemeenten. Op het gebied van Jeugdzorg en de RUD vindt zij dit in regionaal verband met de achttien West-Brabantse ge-meenten. Op het gebied van AWBZ en Wwnv werkt zij in een kleiner verband samen. De con-sequenties voor de eigen organisatie worden ook in het vizier gehouden. De raad is daarvan in juli 2012 nog op de hoogte gesteld.

Jeugdzorg: door de achttien gemeenten uit de regio West-Brabant is een gezamenlijke visie op de transformatie van de jeugdzorg opgesteld. Daarin wordt voortgebouwd op de uitgangs-punten uit de regionale Visie Jeugd uit 2010. De gemeenten hebben hierbij tevens hun voorkeur uitgesproken voor een subregionale indeling. De gemeente Zundert werkt in subregionaal verband samen met de gemeenten uit West- Brabant-West.

AWBZ/Wmo: op het gebied van de transitie AWBZ/Wmo werkt de gemeente Zundert samen met de gemeenten Etten-Leur, Moerdijk, Rucphen, Roosendaal en Halderberge. In de eer-ste helft van 2012 is in kaart gebracht wat de transitie behelst en is een visie ontwikkeld.

Hoewel controversieel verklaard, wordt de visie-vorming en beleidsvorming voor de AWBZ door-gezet, de meer uitvoerende zaken zijn ‘on hold’ gezet. De Wmo wordt sowieso verder doorgezet in verband met de wettelijke plicht.

Werken naar vermogen: een plan van aanpak voor de implementatie van de Wwnv ligt op tafel. De achttien West-Brabantse gemeenten en de gemeente Tholen hebben de handen in-een- geslagen om dit te realiseren. Zij worden daarbij ondersteund door Divosa. Men tracht bij de implementatie zo veel mogelijk aan te sluiten bij de bestaande (sub)regionale samenwer-kingsverbanden. Dit lijkt niet eenduidig, gezien de Werkpleinregio’s, intergemeentelijke samen-werkingsverbanden voor Sociale Zaken en SW-regio’s die niet een-op-een passen. Het jaar 2012 is daarom uitgetrokken om het netwerk te verkennen, gezamenlijke thema’s en een visie vast te stellen en de voorbereidingen te treffen voor samenwerking en informatie-uitwisse-ling. Voor Zundert is het helder dat zij deze tran-sitie oppakt met vier andere gemeenten die al reeds samenwerken op het gebied van Werk & Inkomen (de gemeenten Etten-Leur, Moerdijk, Rucphen, Halderberge).

RUD: de regio Midden (acht gemeenten) heeft aangegeven te willen samenwerken met de regio West (achttien gemeenten) en zo samen één RUD West- en Midden-Brabant te vormen. De 26 gemeenten en de provincie hebben een in-tentieverklaring ondertekend. Het werkgebied is daarmee gelijk aan de Veiligheidsregio Mid-den- en West-Brabant. Hiermee is de inrich ting van de RUD begonnen. Het doel is om naast het landelijke basispakket, ook de milieutaken onder te brengen bij de RUD. In de provinciaal bestuurlijke regiegroep van 25 januari 2012 is besloten dat de BRZO-Omgevingsdienst van Noord-Brabant de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant wordt. Een volledig bedrijfsplan van de nieuwe omgevingsdienst Midden- en West-Brabant is vastgesteld. De RUD zal worden opgericht als openbaar lichaam onder een func-tionele GR, die wordt aangestuurd door de colleges van de gemeenten en Gedeputeerde Staten van de provincie. Naast de drie decentralisaties wordt ook de voorbereiding getroffen voor de decentralisatie rondom passend onderwijs.

Operationele samenwerking

• FIOPA• Belastingen• Uitkeringen• Handhaving


• Arbeidsmarktbeleid• Kwaliteitenbeschikbaar- heid onderwijs• Woningenen bedrijventerreinen• Bereikbaarheiden mobiliteit• Topvoorzieningen

Bestaande samenwerkingsverbanden

• GGD• SW• Vervoerregio


• Jeugdzorg• Werkennaarvermogen• Wmo• RUD










Bestaande samenwerkingsverbanden: in de programmabegroting 2012 is opgenomen in welke samenwerkingsverbanden de gemeente Zundert onder andere participeert: Stichting Inkoopbu-reau West-Brabant, Werkvoorzieningsschap Westelijk Noord-Brabant (WVS), Openbare Gezond-heidszorg (GROGZ), Regionale Ambulancevoorziening West-, Midden- en Noord-Brabant (RAV), Regio West-Brabant, Stortplaatsen Bavel-Dorst en Zevenbergen, Regionaal Archief West-Brabant, Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, Welstandszorg Noord-Brabant, Brabant Water N.V., BENEGO (Belgisch-Nederlands Grens Overleg).

Operationele samenwerking: op operationeel niveau werkt de gemeente Zundert samen met haar internationale grensgemeenten via het BENEGO-overleg. Daarnaast werkt zij samen met enkele jumelage-partners. Op het gebied van bedrijfsvoering werkt zij op de volgende terreinen samen: • Inkoopbureau West-Brabant.• GR met de gemeente Oosterhout inzake samenwerking op gebied van ICT met acht

gemeenten in Equalit.• Samenwerking op gebied van salarisadministratie tussen elf gemeenten in regio

West-Brabant-verband.• Samenwerking met vijf gemeenten in het Regionaal Archief West-Brabant.• Samenwerking op gebied van P&O (deelname in loopbaan/mobiliteitscentrum Regio West-

Brabant (negentien gemeenten).Daarnaast werkt de gemeente samen op het gebied van financiën binnen de regio West-Brabant; in werkgroepen (niet geformaliseerd).


















AlgemeenDit verslag is een verkorte weergave van de opgedane resultaten en indrukken tijdens de gesprekken van de Adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant met het college van burgemeester en wethouders en een delegatie van de raad van de gemeente Zundert. De gesprekken zijn gevoerd aan de hand van onder meer de beschreven situatie in de deskresearch en de antwoorden in de vragenlijst. De deskresearch maakt integraal onderdeel uit van dit verslag. De focus ligt op een aantal gezichtspunten, te weten: • Bestuurlijke stabiliteit en gezonde financiële positie. Robuust en veerkrachtig bestuur dat ook

onder minder gunstige omstandigheden effectief is en adequaat functioneert.

• Vermogen om opgaven en ambities te definiëren en om te zetten in uitvoering; gereed voor de uitvoering van de decentralisatieopgaven.

• Visie op samenwerking; samenwerkingsbereidheid en inzet, bijvoorbeeld strategische opgaven in de regio; prioritering conform opgaven Agenda van Brabant.

• Kennis en vermogen om te verbinden tussen inwoners, maatschappelijke en bestuurlijke partners.

Verslag SWOT-gesprek gemeente Zundert

29 oktober 2012


Kansen• West-Brabant biedt grote kansen voor de verdere economische ontwikkeling van de regio en de

daarbinnen liggende gemeenten, zeker bij het pakken van kansen ook buiten de eigen regio. Te denken valt hierbij aan groen, toerisme et cetera. Voor Zundert liggen er kansen om hierop in te spelen.

• Een keuze voor een duidelijke subregio met vaste partners, waar ook ambtelijk intensiever samengewerkt kan worden, kan behulpzaam zijn voor de toekomst.

• De op te stellen toekomstvisie biedt kansen voor realistische doeleinden, een heldere kijk op samenwerking en een stip op de horizon voor de gemeente.

Bedreigingen• De omvang van de samenwerking met wisselende partners is op onderdelen qua

inwoneraantal te gering en wellicht te klein voor de toekomst.• Het ontbreken van een visie over de toekomst van de samenwerking eist van bestuur en

organisatie een schaken op vele borden, hetgeen zwaar is voor een organisatie van deze omvang.

• Het vergt een zware investering om de integraliteit van de decentralisaties te bewaken, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Een regiefunctie op papier is nog geen garantie dat je dit kan waarmaken voor wat betreft kwaliteit en inzet. Er zullen wellicht keuzes gemaakt moeten worden voor bundeling en integratie.

• Het regeerakkoord kan leiden tot noodzakelijk ingrijpen in voorzieningen.• Zware stedelijke onderwerpen als georganiseerde criminaliteit en arbeidsmigranten eisen zeer

veel van een landelijke organisatie.









Sterk• De fi nanciën zijn op orde, mede op basis van een zeer solide wijze van begroten en

voorzichtigheid bij zaken als grondbedrijf en dergelijke.• De gemeente heeft een prima voorzieningenpakket, investeert in duurzame oplossingen en

experimenteert met het neerleggen van verantwoordelijkheid bij de samenleving.• De relatie tussen het college en de raad en binnen de raad is goed, zorgt voor een plezierige

werksfeer en gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Zwak• Er is een wirwar aan samenwerkingsverbanden, die allen aangestuurd moeten worden door een

relatief kleine gemeente met alle gevaren van dien voor sturing en controle.• De gemeente heeft geen visie ten aanzien van de stip op de horizon voor de samenwerking.




en inzet



Brabantse Bestuursscan Gemeente Zundert · PDF fileDe gegevens uit de deskresearch en de...

Documents

Transcript of Brabantse Bestuursscan Gemeente Zundert · PDF fileDe gegevens uit de deskresearch en de...