Bouwen aan de Zorg 1 2011

Mierloaan zee

Beurs zorgtotaal16 t/M 18 Maartutrecht

special oK coMplexen en cleanrooMs

1

Bou

wen

aan d

e zorg

NUMMER 1 2011

VAKTIJDSCHRIFT oVER DE boUw EN oNTwIKKElINg IN DE zoRg www.boUwENAANDEzoRg.EU

bouwen aande zorg

We hebben de kennis, de ideeën, de materialen...

CCG Holding is een groep van bedrijven met hun focus op de zorg, farma en biotech-markt.

Gezamenlijk bieden wij een totaalconcept aan dat staat. Vanaf detail engineering, via project management en realisatie, tot en

met maintenance. Van A/B ruimtes, OK’s of nucleaire hotlabs tot en met medium en low care ruimtes; de volledige inrichting in

één hand. De bedrijven stellen wij graag aan u voor:

rooms-for-care.nlgebebouw.nlcleanroom-systems.be rfc-products.nlcleanroomcg.com

Tot in detail de zorg vooruw wensen

xtrfw_CCG_ad_230x297_aflopend.indd 1 02-11-10 Week 44 15:28

sentidahospitel

wissner-bosserhoff Nederland · Keerweer 42 · 3316 KA Dordrecht · Tel.: +31 (0) 78 652 18 50 · Fax: +31 (0) 78 652 18 55 · E-mail: [email protected] · www.wi-bo.comwissner-bosserhoff Belgium · Egide Walschaertsstraat 15/15 · 2800 Mechelen · Tel.: +32 (0) 15 21 08 41 · Fax: +32 (0) 15 29 14 64 · E-mail: [email protected] · www.wi-bo.be

“Herontwikkeling van vastgoed in de zorg loont”

Jorissen Simonetti architecten Doetinchem Leiden Maarssen Rijssen Steenwijk

Jorissen Simonetti architecten Doetinchem Leiden Maarssen Rijssen Steenwijk

I: jorissensimonettiarchitecten.nl

De Plataan te AmersfoortVoor de crisis kregen de ontwikkelaars vaak de mooiste locaties in het dorp of in de stad, de zorginstellingen kregen de kruimels. Het overheidsbeleid om de zorg in kleinschalige voorzieningen in de wijk te realiseren was in feite een onmogelijke opgave vanwege het beperkte budget van de zorginstellingen om grond aan te kopen. Oorspronkelijk ging het bij dit initiatief meer om de nieuwbouw mogelijkheden dan om de herbestemming van de school. Toch levert de herbestemming van De Plataan verrassende resultaten op. Bijvoor-beeld in de multifunctionele ruimte als overgang van oud naar nieuw en van openbaar naar besloten. In de openheid van dit deel van het gebouw komt dat ook tot uitdrukking. Bij een beperking van de voorziening tot kleinschalige PG-zorg was het gebouw meer besloten en naar binnen zijn gericht. Er is dan minder aanleiding voor integratie en betrokkenheid van de buurt. De Plataan heeft profijt van de buurt en de buurt heeft de mooie school terug.

Bouwen aan de zorg 5

Met veel plezier presenteren wij u al weer het eerste exemplaar van Bouwen aan de Zorg in 2011. We denken dat deze editie een goede opmaat is voor de rest van het jaar. U vindt wederom een prima mix van journalistiek-getinte artikelen en bijdragen in de vorm van goed opgebouwde bedrijfsre-portages. Maar voor elk stuk geldt, dat wederom is bewezen dat de ontwikkelingen in het bouwen aan de zorg niet stil staan. Sterker nog: het lijkt sneller te gaan dan ooit.

Door de toenemende transparantie – onder andere door het internet - lijkt het steeds makkelijker te worden om kennis te kunnen delen. Immers, een rondje ‘Googelen’ op het web, levert al een keur aan inspiratie op. Toch gaat het er bij elk project om dat de colour local op een juiste wijze wordt in-gevuld. Want transparantie of niet; het is en blijft mensenwerk. En met de mens als eindgebruiker is een kreet als ‘op maat’, geen overbodige luxe. Met andere woorden: alles wat wereldwijd te vinden is op de digitale snelweg, kan nooit rechtstreeks vertaald worden naar elke afzonderlijke bouwtech-nische uitdaging in de zorg. Een blauwdruk bestaat niet.

Daarom blijft het inspirerend dat wij – als redacteuren en het team van uitgeverij Louwers – keer op keer aan tafel mogen schuiven bij al die partijen in de markt, die hun kennis graag met ons willen delen en waarbij ze niet schuwen hun colour local met trots voor het voetlicht te brengen. Dat in-spireert en motiveert.

Maar… omdat de mens altijd de eindgebruiker blijft, zal iedereen het op zijn beurt ook weer op zijn eigen wijze moeten doen.

En in al die komende edities – zowel dit jaar als in de volgende jaren – blijven we u daar graag van op de hoogte houden.

Veel leesplezier en inspiratie toegewenst,

Jerry HelmersEindredactie

voorwoord

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.............................................................

Vaktijdschrift over de bouw en ontwikkeling in de zorg

de zorg

48

bouwen aan

www.bouwenaandezorg.euJaargang 11, nummer 1 2011

Verschijnt 6 x per jaarISSN: 1876-0600

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335E [email protected] E [email protected] www.louwersuitgevers.nl

RedactieteamHedvig Beunk, Rob Buchholz, Erika Claessens, Henk Geist, Henri Gielen, Roel van Gils, Rimke de Groot, Jerry Helmers, Koen Mortelmans, Marcel van Rijnbach, Mark van Seggelen,Irene Teunissen, Chantal Verrecas, Jan-Kees Verschuure.

Redactieadres VlaanderenKoen MortelmansKempenlaan 5B-2160 WommelgemT +32 (0)3 3536066E [email protected]

BladmanagementPatty RosE [email protected]

SecretariaatMariëlle van den Groenendaal

AdvertentiesOnline aanleveren:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: bagzwachtwoord: gast

Postbus 249, 6000 AE Weert, NederlandT +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 Postbus 85, B-3900 Overpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540F +32 (0)11 605541

FotografieRein Bollen, Roel van Gils,Ad van Hasselt, Jerry Helmers,Bert de Leeuw, Marcel van Rijnbach, Erik Kottiër, Jeroen van der Wielen.

Abonnementsprijs€ 47,70 per jaar incl. BTWING 41 71 65t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BVo.v.v. Bouwen aan de Zorg.Informatie over abonnementen:T +31 (0)495 450095E [email protected]

AdreswijzigingenSchriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert

OpzeggingenIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnements-periode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DoelgroepAls abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorg-centra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de ge-zondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abon-nementen.

VormgevingLogo Reclame- Ontwerpbureau BVT +31 (0)495 450065E [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zon-der uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

18 Het interview: Wivina Demeester

12 Hof van Bethanië Mierlo: multifunctioneel hoofdgebouw

16 Congres HFDV in Brasschaat

18 Verpleeghuis Boswijk Vught: uniek in zijn soort!

27 Interieurcolomn: André van der Gun

28 Het panelgesprek

34 Ontwikkeling van integrale OK-concepten

37 Thema OK complex: geclassificeerde ruimten in de zorg

42 OK Complex Groene Hart Ziekenhuis in Gouda

47 Column Jerry Helmers: Nederland verandert

48 Bouwbedrijf de Vries en Verburg en woonzorgcentrum in Poeldijk

12

52

............................................................................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

MIERLOAAN ZEE

BEURS ZORGTOTAAL16 T/M 18 MAARTUTRECHT

SPECIAL OK COMPLEXEN EN CLEANROOMS

+ VAKTIJDSCH

RIFT OVER D

E BOU

W EN

ON

TWIKKELIN

G IN

DE ZO

RG +

2011 • JAARGAN

G 11 • 2 M

AAND

ELIJKS

6

BOU

WEN

AAN D

E ZORG

NUMMER 1 2011

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

bouwen aanDE ZORGDE ZORGDE ZORGbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aanbouwen aan

BAZ 01 2011.indd 1 18-02-2011 11:36:25

De schitterende hal, met een diversiteit aan vloeren en raamdecoratie is geleverd door Vlaq Groep Isodes te Katwijk tel. 071-4022600(Foto: Peter de Ruig, Topos Architecten)

18

68

42

50 AZ Maria Middelares Gent bouwt groen fusieziekenhuis

52 Nieuwe MRI-vleugel Maxima Medisch Centrum Veldhoven

55 Kuijpers Installaties en Maxima Medisch Centrum

57 Friso voegt oud en nieuw samen

58 Groene Hart parkeergarage in Gouda

63 Zorgtotaal 2011: leren, proberen en innoveren

68 Maasstad ziekenhuis, Rotterdam

72 Businesscase financiering zorgvastgoed

76 Zonnehuis Oostergast, Zuidhorn

80 Castrovalva Almere brengt impulsen aan

86 Uitzicht Den Haag veelzijdig en flexibel

89 Wie doet wat?

63

8 Bouwen aan de zorg

Waar je bij interviews met andere oud-politici als achtergrond een enorme boekenwand ziet, is dit bij Wivina De-meester veeleer een dossierwand. De rechte lijnen en sobere kleuren van haar woning passen daar wel bij. Net als de wetenschap dat ze één van de eerste Belgische politici was die zich vlot op in-ternet bewoog.

En toch is ze vooral in een zachte sector ac-tief, de zorgsector. Haar trots in Monniken-heide, een verblijfs- en dienstencentrum voor personen met een mentale handicap in Zoer-sel, in het midden van de Antwerpse Kem-pen. “De missie van Monnikenheide bestaat erin een warme samenleving te creëren voor personen met een mentale handicap,” stelt ze. “Een hoogstaande architectuur draagt daartoe bij en maakt ook de bewoners mooi-er.” Die architectuur is inderdaad een van de kenmerken van Monnikenheide. “Momenteel telt het centrum 126 ‘cliënten’. Ze leiden hier een goed leven en participeren er actief aan de dagelijkse werking en gebeurtenissen. De oudste cliënt is er nu 87 jaar. Dertig jaar gele-den zou het ondenkbaar geweest zijn dat een mentaal gehandicapte die leeftijd zou berei-

ken. De toenemende vergrijzing vormt trou-wens ook in de brede zorgsector een zware uitdaging. Maar we volgen de evolutie van het zorgaanbod dan ook op de voet: zo be-schikken we over hoog-laagbaden en kan-telbaden. Dat is niet alleen comfortabel voor de gebruikers, maar vergemakkelijkt ook het werk van de zorgverleners.” Binnenkort gaat

Monnikenheide zestien nieuwe studio’s voor personen met een mentale handicap optrek-ken. “De vergrijzing draait om veel meer dan de nood aan een groter volume zorgaanbod. In het kader ervan moeten we ook het acti-viteitenaanbod van oudere mensen herbekij-ken. Permanente vorming bijvoorbeeld, moet voor alle zestigplussers vanzelfsprekend zijn.”

Wivina Demeester:

‘Zorgsector verdient hoogwaardige architectuur: het maakt mensen mooier en gelukkiger’

Bouwen aan de zorg 9 Bouwen aan de zorg 9

HET INTERVIEw

Aanbod zal vraag volgenDemeester is ervan overtuigd dat het zorgaan-bod de vraag zal volgen. “Vroeger was de ver-huis naar een rusthuis in een aantal gevallen een bijna evidente keuze als er plaats was. Nu gebeurt het alleen als het niet anders meer kan. Het resultaat is dat de bevolking van een tehuis in toenemende mate bestaat uit de-menterende en zwaar zorgenbehoevende personen. De omschrijving woon- en zorg-centrum is dan ook heel terecht. Voor men-sen die minder zorg nodig hebben komen er allerlei nieuwe woonvormen tot stand: ser-viceflats of aanleunwoningen. Ook de thuis-zorg speelt hierin zeer sterk mee. Veel oudere mensen blijven het liefst in hun vertrouwde omgeving wonen, zelfs als is het zorgaanbod elders ruimer. We moeten erover waken dat de kwaliteit van het zorgaanbod op alle ni-veaus even goed blijft.”

Ze bezoekt slechts af en toe bouw- of zorg-beurzen, maar begeeft zich daarentegen wel regelmatig naar nieuwe bouwprojecten in de zorgsector. “Naast de vergrijzing vormt ook het almaar hogere verwachtingspatroon een uitdaging voor de sector. Mensen worden kieskeuriger. Voor ze zich naar een arts, een ziekenhuis of een seniorentehuis begeven, surfen ze op internet naar meer informatie over hun kwaal en naar mogelijke commen-taren.” Demeester doet dit zelf ook. In 1996 legde ze als minister de wettelijke basis voor de huidige trend tot benchmarken in de zie-kenhuiswereld. Maar sommige aspecten van de zorg blijven (nog) buiten schot. Mensen op zoek naar zorgoplossingen, vergelijken wel de kwaliteit van zorgaanbieders, maar blij-ven tegelijkertijd verhangen aan traditionele banden, zoals hun ziekenfonds. “Ik ben al ja-ren aangesloten bij de Christelijke Mutualitei-ten en voel me daar goed; geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt om daarin verandering te zoeken. Wat het systeem van ziekteverze-kering betreft: ik blijf ervan overtuigd dat so-lidariteit het uitgangspunt moet blijven. Maar variatie in bepaalde verplichte en vrijwillige verzekeringsmechanismen is wel noodzake-lijk. De consumenten zullen meer moeten ➤

Door constant met u mee te denken, kunnen

onze producten perfect worden geïntegreerd

in uw werkwijze en uw zorgvoorziening.

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Postbus 56, 5060 AB Oisterwijk Tel 013 5239300, Fax 013 5239301, E-mail [email protected], www.lopital.nl

Lopital België Bvba, Antwerpsesteenweg 124, 2630 Aartselaar Tel (0032) 03/870.51.60, Fax (0032) 03/877.79.44, E-mail [email protected], www.lopital.be

... en daar kunt u de vruchten van plukken!

Wij nodigen u van harte uit onze stand te bezoeken op Zorgtotaal, van 16 - 18 maart 2011 in de Jaarbeurs te Utrecht. Als dank voor uw bezoek ontvangt u een leuke attentie.

Schrijf u nu in via www.lopital.nl/beurs en maak kans op een compleet wellness-arrangement.

... en daar kunt u de vruchten

Er bloeit iets moois bij Lopital...

Hal 11

Standnumm

er E010

LOP1769 adv wellness campagne-v2.indd 1 11-02-2011 11:35:30


HET INTERVIEw

nadenken voor welke zorgen ze zich willen verzekeren en hoeveel ze bereid zijn daarvoor te betalen.”

“Andere evoluties zijn meer technisch. De groei-ende participatie aan de zorg doet ook de af-valstroom groeien. Het zal erop aankomen die stromen goed te identificeren, ze te beheer-sen en zoveel mogelijk te recycleren. Energie-beheersing en andere vormen van milieuzorg winnen eveneens aan belang. En dan is er het ethische debat. We moeten bepalen waar we de grenzen willen trekken van wat ethisch verant-woord is en wat niet.”

KwaliteitsvergelijkingDemeester spreekt zich niet uit welk type van kwaliteitsvergelijking tussen ziekenhuizen het beste is. “Benchmarking, certificatie, labels… es-sentieel is dat het om een transparant systeem gaat. Maar ziekenhuizen moeten niet alleen naar

elkaar kijken, maar ook met elkaar samenwer-ken. Zo kunnen ze op regionaal niveau samen een complementair dienstenpakket aanbieden. Ze moeten ook actief meewerken aan een be-geleidend comfortaanbod. Dat comfortaanbod, dat niet tot de eigen taken van een ziekenhuis behoort, omvat onder meer de bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Monnikenheide heeft hiervoor afspraken kunnen maken met De Lijn, zodat er nu een belbus langskomt.”

Vlaanderen-Nederland-DuitslandDe oudminister ontvangt in haar huidige func-ties regelmatig Nederlandse bezoekers en bezoekt ook geregeld Nederlandse zorgprojec-ten. “Ik zie geen grondige verschillen in de kwa-liteit van het zorgaanbod. Nederland is wel veel

Wivina Demeester-De MeyerWivina De Meyer (1943) was gedurende de jaren tachtig en negentig een vooraanstaand politica in Vlaanderen, in België en zelfs op gemeentelijk vlak, in het groene Zoersel. In haar openbaar leven gebruikt ze de naam van haar echtgenoot, Paul Demeester.Met haar diploma van landbouwingenieur gaf ze eerst een aantal jaren les. In 1974 deed ze haar intrede in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en in 1985 werd ze staatssecre-taris voor Volksgezondheid in de regeringen Martens VI en VII. Ze maakte oorspronkelijk geen deel uit van de daaropvolgende regering Martens VIII, maar daarin verving ze later, als staatssecretaris voor Financiën, Herman Van Rompuy, de huidige Europese president. Toen de Volksunie eind september 1991 uit protest tegen de wapenhandel uit die rege-ring stapte, nam ze van wijlen Hugo Schiltz de ministerportefeuilles begroting en weten-schapsbeleid over (regering Martens IX). Na de verkiezingen van 1991 stapte ze over naar het Vlaamse niveau, waar ze van 1992 tot 1999 minister van Financiën en beroting, welzijn, gezin en gezondheidsbeleid was.

De aanstelling van Bob Van Reeth als eerste Vlaamse Bouwmeester, in december 1998, ge-beurde op haar initiatief. Momenteel is Demeester niet meer politiek actief, maar ze heeft nog altijd een volle agenda. Zo is ze afgevaardigd bestuurder van Monnikenheide. Ze woont trouwens op hetzelfde domein waarop dit dienstencentrum is ingepland. Niet verwonder-lijk, want ze was in 1973 de drijvende kracht achter de oprichting ervan.

Binnen de zorgsector zetelt Demeester in de raad van bestuur van het Universitair Zieken-huis Antwerpen (UZA) en die van de Gasthuiszusters Antwerpen (GZA) en is ze voorzitter van het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (Vigez). Op cultu-reel vlak is ze voorzitter van de Singel en het Vlaams Architectuurinstituut (VAI). Functies die ze, net als haar zesvoudig omaschap, allemaal actief invult en niet als honoraire man-daten beschouwt.

eerder van start gegaan met het conceptueel denken over ziekenhuizen, zodat het uitbou-wen van zorghotels er eerder op gang kwam. Ik denk dat we daarin allebei al verder staan dan Duitsland, waar een ziekenhuis nog echt de oude ziekenhuissfeer uitademt, in plaats van een huiselijke of hotelachtige atmosfeer aan te bieden. Wat ik wel als verschilpunt met Vlaan-deren merk is dat Nederland zich nogal strak houdt aan wachtlijsten. Vlaanderen springt daarmee veel soepeler om, zeker wanneer er zich dringende problemen stellen. Dit lijkt me ook de reden waarom Nederlandse patiënten gemakkelijker aankloppen bij Vlaamse zieken-huizen dan andersom.” ■

Teksten en foto’s: Koen Mortelmans


Hof van BethaniëMierlo aan Zee: multifunctioneel hoofdgebouw

Net voor de fusie van de gemeentes Mierlo en Geldrop werd groen licht gegeven voor totale nieuwbouw van verzorgingshuis Hof van Bethanië in Mierlo. Het oude verzorgingshuis is, op een monumentale gevel na, met de grond gelijk gemaakt en op dezelfde plek is een heel bijzonder nieuw gebouw gerealiseerd met als cen-traal thema: Mierlo aan de Zee.

“Mierlo is een behoorlijk vergrijzende gemeen-schap,” stelt Frans van Bussel, hoofd bouwen facilitaire zaken bij Savant Zorg. “Het aanbod aan seniorenwoningen was tot voor kort zeer beperkt. Het oude verzorgingshuis was in de ja-ren zestig gebouwd en door de jaren heen aan diverse restauraties, renovaties en uitbreidin-gen onderhevig geweest. Het ontbrak echter aan een heldere structuur (het was een frag-menterend gebouw), de kamers waren klein en de sanitaire voorzieningen onder de maat. Kort-om, er moest iets gebeuren. Niet in de laatste plaats om ook de toenemende vergrijzing in de toekomst het hoofd te kunnen bieden. Eén pro-bleem: Savant Zorg had niet de middelen om zo’n grootschalig project te kunnen financieren.

Diverse plannen passeerden de revue, waaron-der het idee om op diverse locaties in Mierlo op kleine schaal nieuwbouw te plegen en zorg te gaan verlenen. Op een gegeven moment zijn de gemeente en Woningbouwvereniging Com-paen ‘ingestapt’, is het plan gesmeed om één groot hoofdgebouw te realiseren waarin ook de huisartsen, apotheek, fysiotherapeut, zieken-huis Sint-Anna en de gemeente participeren, met aan de rand nog een strook seniorenhuur-woningen voor Compaen. Via een constructie met de Vereniging van Eigenaren is bewerk-stelligd dat zowel Compaen als Savant Zorg (gedeeld) eigenaar zijn van het hoofdgebouw. Het College Sanering Ziekenhuisvoorzieningen heeft destijds wel geëist dat de gronden na be-

Frans van Bussel en Corine Remmers van den Hurk

De keuken heeft een landelijke stijl

Het glazen dak zorgt voor maximale daglicht toetreding Zelfs de dokter heeft een eigen huisje


HoF VAN bETHANIë, MIERlo

eindiging van de Vereniging van Eigenaren te-rugvloeien naar Savant Zorg.”

Luxueuze noodoplossingOp het braak liggende terrein rondom het oude verzorgingshuis is in eerste instantie ge-start met het bouwen van zesenzestig senio-renhuurwoningen. Medio 2008 werd dit tot Franciscanessenhof gedoopte plan opgeleverd. “De populatie van het oude verzorgingshuis, de huisartsen, apotheek, fysiotherapeut en de on-dersteunende diensten zijn tijdelijk in de licht aangepaste woningen van het Franciscanes-senhof getrokken,” vertelt Corine Remmers - van den Hurk, regiodirecteur Geldrop-Mierlo. “Het was voor ons natuurlijk een zeer luxueu-ze noodoplossing en bovendien konden de be-woners gewoon in Mierlo blijven. De bewoners gingen er qua leefomgeving veel op vooruit en dan te bedenken dat het slechts een tijdelijke voorziening betrof.”

Nadat iedereen zijn plek had gevonden in het tijdelijke onderkomen, kon gestart worden met de sloopwerkzaamheden. Het oude ver-zorgingshuis werd volledig met de grond gelijk gemaakt, met uitzondering van de authentieke gevel van de naastgelegen apotheek, het voor-malig kloostergebouw van de zusters Francis-canessen. De authentieke gevel komt trouwens

geïntegreerd in het nieuwe pand schitterend tot zijn recht. Anders dan de buitenschil doet vermoeden, is aan de binnenzijde gekozen voor een uniek thema: Mierlo aan de Zee. “De interieurarchitect heeft het straatbeeld van Wil-lemstad (Curaçao) met de typische gevels en pasteltinten als uitgangspunt genomen,” ver-volgt Remmers. De interieurarchitect is Bert Staal van buro Staal/Christensen. “De galerij met een glazen dak zorgt voor maximale dag-lichttoetreding, zodat de denkbeeldige gevels nog beter tot hun recht komen. En de knik in de ‘straat’ geeft het atrium iets meer ruimte wat het mogelijk maakt om allerlei activiteiten ‘op straat’ te organiseren. Vanwege de diverse func-ties in het pand komt heel Mierlo hier binnen: jong en oud. De bewoners zien letterlijk het le-ven voorbij komen. Steeds meer bewoners ko-men achter de geraniums vandaan, er komt meer leven in de brouwerij. Zoiets moet groei-en, maar je ziet dat het verandert.”

BelevenisraamHet Hof van Bethanië telt 42 verzorgingshuisap-partementen, 32 plaatsen voor dementerende senioren (vier groepswoningen) en vijf zoge-heten topkamers voor kortdurend verblijf, waar senioren na bijvoorbeeld een ingreep in het zie-kenhuis kunnen revalideren en vervolgens weer terug naar huis kunnen. Daarnaast is nog voor-

zien in een dagopvang voor dementerende senioren, een sportruimte, waarvan ook de fy-siotherapeut regelmatig gebruikmaakt, een pa-ramedisch centrum, een podotherapeut en het restaurant dat volgens Remmers verantwoorde en betaalbare maaltijden levert aan bewoners en gasten uit Mierlo. Zoals gezegd vinden ook de huisartsen en de apotheek onderdak in het prachtige pand. De gemeente is aanwezig met een zorgloket en het Sint Anna Ziekenhuis heeft een prikdienst in Hof van Bethanië met moge-lijk in de toekomst een poliklinische functie voor specialisten.

De verpleegafdeling is opgesplitst in vier groepswoningen met elk acht bewoners. De huiskamers zijn ingericht volgens een bepaal-de thematiek: chalet, bungalow, landhuis en boerderij. “In iedere woning is het thema in de woonkamer uitvergroot. Zo lijkt het alsof in de boerderij een houten vloer ligt, terwijl dat in wer-kelijkheid een kunststofvloer is van Gerflor. Een fotoprint maakt van de binnendeur een staldeur en een belevenisraam (een lcd-tv) toont een weiland in Mierlo; het zorgt voor een bepaalde vorm van herkenning bij de bewoners en werkt rustgevend. De keuken is uiteraard ook in lande-lijke stijl opgetrokken, net als de facetramen. Op deze manier zijn alle vier de groepswoningen in specifieke stijl aangekleed. ➤

Een kijkje in een huiskamer Typische gevels in pasteltinten


Niets wordt aan het toeval overgelaten. Iedere groepswoning beschikt tevens over een (afge-sloten) buitenruimte/wintertuin, de bewoners hebben ieder een eigen slaapkamer en delen met z’n tweeën een sanitaire ruimte. Daar waar het kan helpen de bewoners mee in de huishou-ding, samen met mantelzorgers en/of familie.”

De verzorgingshuisappartementen zijn volwaar-dige appartementen met een netto vloeropper-vlak van 60 tot 65 m2 met een balkon of terras. Volgens Van Bussel kan in elk appartement een echtpaar wonen en is bovendien meer dan vol-doende ruimte aanwezig voor de plaatsing van een tillift en een scootmobiel.

KunstwerkHet klimaat in Hof van Bethanië wordt gere-guleerd met behulp van vloerverwarming en

–koeling via aardwarmte. “In de zomer maken we gebruik van de koelte van de bodem, ter-wijl in de winter warm water naar boven wordt gepompt,” legt Van Bussel uit. “Woningbouw-vereniging Compaen heeft een energie-BV op-gericht en draagt zorg voor de levering van warmte en koude. De temperatuur kan zelfs per kamer worden gereguleerd. Klimaatregeling via vloerverwarming en –koeling beperken wel de keuze in vloerbekleding. Tapijt zou de klimaat-regeling verstoren. Daarom hebben we in na-genoeg het gehele complex kunststofvloeren toegepast, die dankzij specifieke dessins nau-welijks te onderscheiden zijn van bijvoorbeeld een houten- of tegelvoer.” Savant Zorg heeft bewust gekozen voor het in-bouwen van minimale kantoorruimte in het Hof van Bethanië, of zoals Remmers het treffend verwoordt: “Zo min mogelijk overhead en zo-

veel mogelijk handen aan bed.” Des te mooier om te zien dat de inrichting van het atrium in geen velden of wegen herinnert aan een traditi-onele zorginstelling. De prachtige gevels, twee levensgrote palmbomen, hangende straatver-lichting, het lijkt alsof je op de boulevard van Willemstad bent beland. Het bijzondere kunst-werk in het atrium, gemaakt door de Mierlose kunstenaar Johan van Hoof, symboliseert wat het gebouw moet uitdragen: iedereen is wel-kom; het is de bedoeling dat alle individuen sa-menscholen en een eenheid vormen in Hof van Bethanië. Een mooie gedachte. ■

redacteur: Roel van Gilsschets: Bert Staalfoto’s: Architectuurproducties en Matty Christensen

De gemeente heeft zelfs een zorgloket en het Sint Anna Ziekenhuis een prikdienst


HoF VAN bETHANIë, MIERlo

Feiten en cijfers:

Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Compaen te Helmond en Savant Zorg te HelmondArchitect: LXarchitecten te HelmondInterieurarchitect: Buro Staal/Christensen te Eind-hovenLandschapsarchitect: MTD Landschapsarchitecten te ’s-HertogenboschVast-interieur: Gebebouw te HelmondLos-meubilair: PGA Totaalinrichters, EindhovenVloer: Gerflor, EIndhovenRestaurant: Gebebouw te Helmond Bouwtijd hoofdgebouw: • Start 2008 • Oplevering 2010Totale oppervlakte terrein: 14.800 m2Totale oppervlakte hoofdgebouw: 9.845 m2 Capaciteit hoofdgebouw:• totaal 89 plaatsen waarvan 42 verzorgingsplaatsen, 5 kortverblijfsruimten en 32 verpleegplaatsen voor de-menterenden met zorginfrastructuur. • woningen in buitenring 66 (niet in investering)

Totale bouwkosten:• totale investering hoofdgebouw € 15.599.821 incl. BTW ex grond en los meubilair. Aantal m2 9.845. Kosten per m2: € 1.584,-

Aantal bedden: 89 Aantal huiskamers: 4 Restaurant 104 plaatsen

PGA Totaalinrichters verzorgt inrichting Hof van Bethanië

Mierlo aan Zee…… De eerste gedachte gaat dan niet uit naar een verzor-gingshuis. Toch is dat wel het centrale thema in Hof van Bethanië. Interi-eurarchitect Bert Staal heeft het straatbeeld van Willemstad in Curaçao als uitgangspunt genomen.

“In feite zijn er twee partijen betrokken bij de inrichting van Hof van Bethanië,” zegt Pieter, Projectmanager bij PGA Totaalinrichters. “Wij hebben het ‘losse’ meubilair voor de algeme-ne ruimtes geleverd, alsmede het meubilair voor enkele verzorgingshuisappartementen. Er is enerzijds gekozen voor een warme en huiselijke uitstraling, terwijl voor de algemene ruimtes meer voor een horeca-achtige sfeer is gekozen. Los van de uitstraling voldoet al het meubi-lair uiteraard volledig aan de eisen die de zorg stelt op het gebied van kwaliteit en functio-naliteit.”

PGA Totaalinrichters maakt deel uit van de PGA Groep en is geen onbekende in de zorgsec-tor. “We zijn specialist in het ontwikkelen en uitvoeren van totaalconcepten op interieurge-bied met de visie en wensen van de opdrachtgever als uitgangspunt, zowel in renovatie- als nieuwbouwprojecten. PGA zorgt voor totaalinrichting, dat wil zeggen van vloerbedekkingen, entree ontvangstbalies en scheidingswanden tot plafonds, verlichting, gordijnen en niet te vergeten het meubilair.”


Nieuwe technieken kunnen dienstenaanbod sterk verbeteren

Congres HFDV in Brasschaat

In het Cultuurcentrum van Brasschaat wijdde HFDV, de vereniging van hoofden van facilitaire diensten van verzorgingsin-stellingen, haar jaarlijkse congres aan de technische evolutie. Welke mogelijkheden brengt ze met zich mee en waar liggen de grenzen ervan? Zowat 180 leden en andere belangstellenden hadden zich voor het congres ingeschreven. Naar vaste ge-woonte ging het congres gepaard met een beurs, met stands van de belangrijkste leveranciers in de sector.

“Wanneer de jagers op geld en besparingen de jacht openen, zijn facilities dikwijls loslopend en trefzeker wild,” leidde HFDV-voorzitter Luc Vanhaverbeke in. “Maar het helpt het ons ook niet vooruit wanneer facilityverantwoordelij-ken zich als calimero’s gaan gedragen en altijd klagen over hun onderschatte rol in de organi-satie. Facilitaire managers kunnen forse stap-pen vooruit zetten door toepassingen, die nu al gemeengoed zijn in sommige industrietakken, op onze dienstverlening te enten. IT-toepas-singen, draadloze informatie en communicatie kunnen in de logistieke processen tot belang-rijke optimalisaties leiden. Het distilleren van de aswolk van registraties en elektronische infor-

matiebronnen tot handige en bruikbare hulp-middelen, kan onze dienstverlening essentieel verbeteren.” Vanhaverbeke zette eveneens zijn voorgangster Arlette Verleyen figuurlijk en ook letterlijk in de bloemetjes.

Als eerste spreker kwam Wim Verduyn aan het woord, de sales director van Aeroscout He-althcare. Hij besprak de logistieke ondersteu-ning van de zorg met RFID-toepassingen. RFID (radio frequency identification) is een technolo-gie om informatie op te slaan in en af te lezen van

Arlette Verleyen in de bloemetjes.

Wim Verduyn (Aeroscout Healthcare)Co Wind (DirActive) Henk Vincent (AZ Alma)

HFDV-voorzitter Luc Vanhaverbeke Fons Van Dyck.


CoNgRES HFDV, bRASSCHAAT

bestellen van een proper bed gebeurt langs de-zelfde kanalen.”

Henk Vincent, directeur facilitaire diensten van AZ Alma (Damme-Eeklo), presenteerde een mix van cijfers en ervaringen vanuit de organisatie van de schoonmaakactiviteiten bij het ontslag van patiënten. Een goede samenwerking tussen zorgen facilitaire dienstverleners maakt het volgens hem mogelijk de efficiëntie van de di-verse bij het ontslag van een patiënt uit te voe-ren taken te verbeteren. Vincent bracht ook alle elementen in kaart die het proces van de maal-tijdverstrekking kunnen verstoren en de kwa-liteit van de dienstverlening in het gedrang kunnen brengen. Hij pleitte voor eenvoud (‘au-tomatisch meten waar het kan’) en het verstrek-ken van duiding aan de betrokken mensen.

Voor een bredere kijk zorgde Fons Van Dyck, de auteur van onder meer ‘Het merk mens’. Hij wierp op dat de constant veranderende klant-consument vanuit de centrale positie die hij zichzelf toebedeelt, de aard van de producten bepaalt. De hedendaagse consument wacht niet meer tot bedrijven zijn behoeften bepalen, maar grijpt de macht en wordt zelf het merk. ■

Tekst en foto’s: Koen Mortelmans

zogenaamde ‘tags’ die op voorwerpen of leven-de organismen zitten. Verduyn vestigde daarbij de aandacht op de verregaande mogelijkheden van diverse soorten tags, die langs het wifi-net-werk van een zorginstelling geïntegreerd kun-nen worden in één software-toepassing. Met deze tags kunnen de gebruikers temperaturen en vochtigheidsgraden monitoren, duizenden toestellen en zelfs meubilair dat verspreid staat in de instelling lokaliseren en patiënten – via hun polsbandje – volgen. Veiligheidsmedewer-kers kunnen een alarm doorgeven als ze in ge-vaar zijn.

Co Wind, directeur van DirActive (Tilburg), over-liep de opportuniteiten van logistieke optima-lisaties, planning en rapportage voor intern transport van patiënten, goederen en taken. Hij toonde aan dat zijn software de dispatching van diensten zoals patiëntentransport, de schoon-maak van patiëntenkamers, een uitleendienst voor bedden en antidecubitusmatrassen kan organiseren, de verschillende soorten aanvra-gen kan inventariseren en beheren. “Er is veel feedback. De schoonmaak van bedden kan zo-wel centraal als in de afdelingen plaatsvinden. De zorgverleners blijven op de hoogte of de schoonmakers onderweg zijn. Eventuele vertra-gingen en hun oorzaken worden gemeld. Het

Bouwen aan de Zorg 1 2011

Documents

Transcript of Bouwen aan de Zorg 1 2011