L

14 nr. 73

Aankondiging van de bijeenkoms Ontwerpen met tapes en folies op 23 september 2003 bij 3M NL van 15 tot 19.30 uur

f ol ie s Het zijn niet de meest in het oog springende

bouwcomponemen, maar de imeresse er voor

neemt sterk toe. Vooraanstaande ontwerpers

als Jean Nouvel gebruikten de veelzijdige

functionele en esthetische mogelijkheden van

kleurige en holografische folies. De tradi­

tionele 'onopvallende' functies als zonwering

en beveiliging van glas worden verbreed

door nieuwe mogelijkheden, als elektriciteits­

geleiding en geleiding van zonlicht tot diep in

gebouwen.

tapes Is in veel industrieën het gebruik van lijm­

technieken gewoon, in de bouw komt deze

slechts langzaam op gang. Is het het conser­

vatisme van de aannemer? Of is de bouw

werkelijk niet geschikt voor lijmtechnieken? En

wat zijn eigenlijk de voordelen van lijmtech­

nieken? Voor ontwerpers geven folies en tapes

nieuwe, nog onbekende, mogelijkheden.

Booosting brengt op dinsdagmiddag 23

september aanstaande een bezoek aan 3M,

marktleider op het gebied van tapes en folies.

,

..J

r 02

3M gaat altijd prat op haar grote inzet in Research en Development. Z ij zal een beeld schetsen van

de nieuwe ontwikkelingen met tapes en fol ies en deelnemers proefsgewijs laten kennismaken met de

eigenschappen van holografische, zonwerende en veiligheidsfolies. Maar ook met special istische folies

(zoals EMI, Electromagnetische Interventie), folie als toepassing in borsrwering van gebouwen en de

nieuwste dubbelzijdige 3M-tapes.

15:00 Ontvangst bij 3M Nederland te Zoeterwoude

15:15 Ontwikkelingen in Folies door Jan van Rongen,

Salesmanager 3M NL

15:35 Ontwikkelingen in Tapes door Eric de Ridder, Marketing 3M NL

15:55 Ontwerpen met tapes en folies door Frit:U? van Nieuwamerongen,

Architect Arconiko architecten Rotterdam, bestuurslid Booosting

16:15 Korte pauze 16:30 Testen met tapes en folies

17 :30 Tegenlezing

17:45 Discussie

18:15 Borrel en buffet

19:30 Slot

~ Is say Miyake winkel in Tokyo . De etalageruit i s beplakt met ver schillende folies . Voorbij­gangers moeten daar letterlijk

Geïnteresseerd in deelname? Inschrijving via de antwoordkaart of booosting@ooo.nl ' ---_.~ - -- - ~ - - . ---~--------._---- -_._. _. - ~-------"

,

I .••.•.• , ••• 0 n t wik k eli n 9 I i)

Over Productontwikkeling , Marketing en Passie

Marketing wordt een steeds belangrijker vakgebied, omdat de industrie niet specifiek naar een project

kijkt, maar naar de markt (als een verzameling van projecten) . Omdat het domein niet strak is

gedefinieerd, kan het begrip marketing versch illende associaties oproepen. Bovendien worden 'verkoop'

en 'marketing' regelmatig met elkaar velward. Die velwarring is ook wel verklaa rbaa r. De originele

betekenis van het woord marketing is een vervoeging van het werkwoord ' ro market' ('naar de markt

brengen'). Bij 'market' stond de letterlijke markt (vis-, groenre-, veemarkt) voor ogen, waardoor de

betekenis in feite zeer dicht tegen ons werkwoord 'verkopen' aanligt.

Marketinggoeroe Philip Koder geeft in zijn boek 'Marketing management, analyses, planning and

conrro', de volgende definitie: 'de verzameling van menselijke activiteiten die is gericht op het

bevorderen en tot stand brengen van ruiltransacties' .

'Verkopen' is op zichzelf ook verworden tot een meeromvattende activiteit. H et vak heeft zich

ontwikkeld van een wat opdringerige eenrichtingsverkeerbenadering tot het bereiken van een

wederzijds voordeel. In verkoopbenaderingen staat het probleem van de klant steeds vaker cenrraal .

In die zin wordt ook de verkoper weer een onderdeel van het marketingsysteem. Als het goed werkt

vormt hij zelf één van de belangrijkste anrennes voor input in productontwikkeling.

In de industrie wordt steeds vaker gekozen om productontwikkeling organisarorisch te koppelen aan

marketing. Voorheen bestond de neiging om een verbinding met de productie te maken, de 'techniek

bij techniek' -gedachte. Dat wil overigens niet zeggen dat techniek inmiddels een ondergeschikte rol

speelt. Productontwikkeling vraagt om een meer inregrale, multidisciplinaire benadering. Dat klinkt

complex en dat is ook complex. Het zijn ingewikkelde processen, waarbij in technisch opzicht

topprestaties geleverd moeten worden. Marketing draagt vooral bij om het doel van product­

ontwikkeling te bepalen en te bewaken. En dat vraagt steeds meer van het ontwikkelingsteam.

En hoe zit het dan met de passie, de emotie? Die wordt vaak onderschat. Alle wetenschap ten spijt,

het bedrijf kiest vooral de items waar het zin in heeft. Ook bij projectgebonden productontwikkeling

is ogenschijnlijk de techniek het belangrijkst. De architect neemt het initiatief in zijn drang om een

bepaalde oplossing te bereiken, maar hij heeft andere partijen en vooral de industrie als meedenker

en -werker hard nodig. Wellicht dat in dit domein de marketing in een ander daglicht moet worden

gezien. De markt wordt immers gevormd door het gebouw en de opdrachtgever. Of gaat het over de

marketing van het architectenbureau? Ik denk dat projectgebonden productontwikkeling, nog meer

dan in de industrie, vooral door passie wordt gedreven.

Jos Lichtenberg, directeur A + I Voorzitter Booosting

Op 1 juli jl. is Jos Lichtenberg benoemd tot hoogleraa r Productontwikkeling

aan de TU Eindhoven, faculteit Bouwkunde. De leerstoel valt onder de

capaciteitsgtoep Bouwtechnologie en de aanstel ling is voor 24 uur per week.

Van Harte Proficiat!

11 vervolg van pagina 09 en 10, verslag van de nieuwjaarsborrel op 9 januari 2003 in p roeflokaal Hoppe re Schiedam

Gebakken uierboord van de Lange Baanstraat

(Met dank aan A . C van Vliet, voormalig bewoner van deze Rotterdamse straat)

b e n o di gdh e d e n

Plm. 60 0 gram ui er boord

150 gram ges neden kat enspek

2 ui en

4 tomaten

2 ta kj es pet erse li e

Peper

Zou t

bereiding

• Snij de uierboord in plakjes van plm een halve cenrimeter

• Snij de uien in ringen

• Laat de boter heet worden en bak hierin de uierboord ongeveer

2 minuten

• Bak de plakjes katenspek en de uienringen even mee

• Sn ij de tomaten in plakjes, hak de petersel ie en laat dit ongeveer

2 minuten meebakken

• Breng op smaak met peper en zout

• Serveren met mosterd

T ips: naar wens kunr u de uierboord in dikkere plakken snijden. D e fijnste uierboorden komen van

de vaars; een jonge koe die :l1og niet, of voor de eerste keer gekalfd heeft.

NAAM

BEDRIJF

POSTCODE WOONPLAATS

1. 1 I TELEFOON

1 E·MAIL

1 '·1

o komt op dinsdag 23 september naar Ontwerpen m~t tapes en folies, bij 3M NL te Zoeterwoude van 15:00 tot 19:30 uur met personen. (zie pljg" OJ -02)

o komt op dinsdag 14 oktober naar Autarlcie en Autonomie van 15:00 tot 19:00 uur met personen. (zie pag. 05-06)

o ontvangt graag informatie over participatie bij Booosting.

Booosting Postbus 596 2600 AN Delft

.J

•

L

Aankondiging van de bijeenkomst Autarkie en Autonomie 1 r-- -_._- .... ---.---.--.---------.., ~- - - -~--~--~

Autarkie en Autonomie: de (toe)komst van zelfvoorzienende woningen en

zelforganiserende producten Er is toenemende invloed van de bewoners/woon consumenten op de bewoonde omgeving waarneem­

baar. D e liberalisering van de woningbouw gaat hand in hand met de liberalisering van

nutsvoorzieningen. Zelfbouwkavels worden steeds meer gevraagd en de bouwmarkten werken

zelf(af)bouw in de hand.

Daarnaast komen nieuwe technologieën binnen bereik van de consumenten, zoals zonnepanelen,

draadloze communicatie en huisautomatisering. ZelfVoorzienende woningen zijn in opkomst. Op een

tijdel ijke of permanente locatie, losgekoppeld van de traditionele infrastructuut en daarom

aangewezen op duurzaam gebruik van 'grondstoffen' . Door de verdergaande integratie van

computertechnologie zal er een afnemende invloed van de gebruikers/consumenten waarneembaar zijn

in alledaagse, huishoudelijke producten. Vergelijkbaar is de toenemende invloed van technologie in

openbare en werkruimtes. Zelforganiserende, autonome producten reageren op hun omgeving en

nemen beslissingen op basis van permanent geactualiseerde kennis.

~ Autarki sc h Hui s Het autarkisch huis is een innovatief concept voor een nieuwe

woning. H et huis is zelfVoorzienend door gebruik van hedendaagse

milieuteclmieken. Zonder kabels, leidingen en riolering is het vrij van

bestaande infrastructuur en vaste netwerken. Het voorziet in zijn

eigen water, energie en afValwaterzuivering. H et autarkisch huis is

demontabel en verplaatsbaar, waardoor het huis kan staan waar het

wiL Een zelfVoorzienend huis is de sleutel om in zeer lage dichtheid

te kunnen bouwen, en maakt fl exibel- en multifunctioneel ruimtegebruik mogelijk

~Autarki sc h wonen in Nieuw Zeeland Honderd jaar geleden waren afgelegen boerderijen in N ieuw Zeeland

compleet autarkisch. Tienduizend jaar geleden waren de

holbewoners dat in feite ook Doel is diezelfde holbewonerautarkie

te bereiken maar dan zonder de oncomfortabele holbewonernadelen.

D aar hebben we technologie bij nodig: een mix van oude ideeën die

een nieuw leven krijgen, zoals de houtkachel, watergebruik en

isolatie met stro balen, en van nieuwe technologie, zoals zonnecellen

en een zonneboiler. O m de technologie in de hand te houden, is er een klein netwerk met sensoren

en een centraal bedienings- en informatiepaneel in de keuken.

,

r

L

Aut o nom e . int e llig e nt e producte n Diverse autonome producten zijn recent op de markt

gekomen. D eze autonome producten functioneren

zel fstandig en behoeven geen menselijke interacties.

Voorbeelden van dergel ij ke autonome producten

zijn zel fi nitiërende stofzuigers en grasmaaiers. D eze

beslissen zelfstandig wanneer een vloer moet worden

gezogen, dan wel wanneer en welk deel van het gazon

moet worden gemaaid. Z ij keren terug naar hun oplaad-

station als de batterij leeg raakt. H et is nog onduidelijk in welke mate

consumenten deze zelforganisatie van producten waarderen. H et beoogde gemak staat op gespannen

voet met de eventuele complexiteit en risico's bij aanschaf van deze producten. Hoe zwaar weegt het

overdragen van de controle over de producten ten opzichte van het beter kunnen uitvoeren van

routinematige handelingen? Z ijn deze eerste schreden naar intelligente huishoudelijke producten ook

van invloed op de zelforganisatie van het gebouw?

Ambi e nt i n t ell i gence Door de miniaturisatie van computertechnologie en de integratie in al ledaagse producten, zal de

volgende stap genomen worden naar de interactie tussen de producten en hun omgeving om de

gebruikers te ondersteunen tijdens werk, huishouden, vervoer, ontspanning etc. In het Philips Design

project Ambient Environments & Ambient Intelligence staat de nieuwe rol van verlichting in de

archi tecruur centraal.

De gedachtewisseling die centraal staat tijdens deze middag, is de tegenstrijdigheid van zelfvoorziening

(ecologie, energiebesparing, alternatieve woonvormen) en het gebruik van technologie versus de

synergie van duurzaamheid en slimme, zelforganiserende instal laties (waardoor autarkie voor grotere

groepen bewoners beschikbaar kan komen).

PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A

15:00 Ontvangst, op een nog nader te bepalen locatie in Nederland 15:15 Introductie door ir Marcel Vroom, industrieel ontwerper

en lid van de Raad van Advies Booosting

15:30 Lucas Verweij (opdrachtgever; domeinhouder Informatie bij Premsda.

Stichting voor Nederlandse vormgeving)

over de rdatie tussen architectuur en duurzaamheid in het Autarkisch Huis

15:50 ir Edwin Nieman (directeur Kamahi Electronics) over de ontwikkeling en bouw van een zelfvoorzienend woonhuis in Nieuw-Zedand

16:10 drs Serge Rijsdijk (Promovendus TUD Ddft, faculteit Industrieel Ontwerpen)

over de kansen en bedreigingen van autonome, intelligente producten

16: 30 Jos Stuyfzand (Design Director Lighting Philips Design) over Ambient Environments

& Ambient Intelligence, de nieuwe rol van verlichting in de architectuur

17:00 Pauze 17:15 Tegenlezing

17:30 Discussie o.l.v. Marcel Vroom 18:00 Borrel

19:00 Eind

Geïnteresseerd in deelname? Inschrijving via de antwoordkaart of booosting@ooo.nl

'­Q)

,

<"Cl <"Cl E Vl <"Cl '-0>

Q)

"0 C Q)

'­'Q)

...,

Q)

N

'­Q)

> o E o ..., '" "'"

.J

• Verslag van de bijeenkomst Mode & Trends op 21 november 2002

bij het DDC-I te Utrecht

,

Productontwikkelen . 1 S vooruitzien

'Productontwikkelen is vooruitzien' is de indruk die achterblijft na de 'Mode'-middag op 21 november 2002 in het Dutch Design Cent re i nUtrecht. In het kader van branchevreemd is een aantal sprekers uit de modesector uitgenodigd om aan te geven hoe zij omgaan met productvernieuwing.

Mi/ou Ket is trendadviseuse en geeft halfjaarlijks boeken uit waarin

zij opkomende trends met collages en materiaalsamples tracht

aangeeft. Door het bezoeken van veel beurzen, het verzamelen van

informatie van onder andere de Duitse mode-, katoen- en wol­

instituten vormen zich beelden van mogelijkheden en trends die zij

in haar boeken weergeeft. Milou werkt daarbij circa 1,5 jaar vooruit ·

voordat deze trends de consumenten bereiken. Zo voorzag ze de

opkomst van textiele architectuur. We kregen van haar prachtig

diamateriaal voorgeschoteld van collages en materiaalsamples uit haar

laatste trendboeken. Als voorbeeld van iets wat mogelijk gaat

komen, noemde ze lampen die qua kleurtemperatuur het daglicht

volgen (van wirlicht overdag, naar warmer, geler licht 's avonds), dus

houd daar maar alvast rekening mee.

Mattie Couperus biedt ons interessant inzicht in het ontstaansproces

van een nieuwe kledingcollectie. Zij ontwerpt onder haar eigen naam

damesmode, welke via een eigen winkel in Amsterdam verkocht

wordt. Haar voorbereidingen voor een nieuwe collectie beginnen 1,5

jaar van te voren door het bezoeken van beurzen als 'Premier Vision'

in Parijs en de beurs van Milaan. Middels sfeergroepen creëert zij

stoffen beelden, op basis waarvan ze -op haar gevoel- een volledige

collectie ontwerpt. Hiervan is circa 40% basis, 50% nieuw en 10%

vernieuwend. Na discussie met haar commerciële bedrijfspartners

wordt besloten welke ontwerpen in de winkel terecht komen. 'Van

te voren weet je van je nieuwe collectie nooit zeker wat het goed gaat

doen, leren van 'fouten, is dan ook moeilijk' door 'fouten' te maken

verken je de grenzen en blijf je scherp' aldus Manies aanpak.

'" Mi 1 ou Ket

'" Mattie Coupe rus

•

r

L

IJ Steven van Vliet, ontwerper voor het kledingmerk Panmo,

marktleider in Nederland op het gebied van herenrouwkleding,

'speelt op de man' in zijn presentatie. Ook hij bezoekt veel

modebeurzen en ontwerpateliers als Gucci, LallVin & Dior. Daar

begint hij met het aanvragen en verzamelen van stoffen. Ook laat hij

soms stoffen volgens eigen ontwerp maken. Hij houdt daarbij heel

specifiek rekening met de marktpositie van Panmo. Hij toont een

tweedimensionale grafiek (mate van luxe versus mate van

vooruitstrevendheid) waarin zijn bedrijf zich bevindt en laat

bovendien zien dat je architecten ook zo kunt positioneren.

Aart-Jan van der Meijden van T respa bewijst dat T respa de afgelopen

jaren een nieuwe manier van trendanalyse heeft ingevoerd, om te

komen tot nieuwe richtingen voor haar ptoducten. Er zijn thema,s

gedefinieerd die steeds worden geactualiseerd en waarbinnen

materiaalcollecties worden opgebouwd. Trespa is zich daarbij bewust

dat voor gevelproducten zeer kortstondige trendaanpassingen niet

interessant zijn. Producten moeten langer mee kunnen gaan.

Gerard Zweers van Trespa laat zien hoe naar innovatie gezocht is

bij de nieuwe Meteongevelbekleding. Doelbegrippen waren 'een

levende gevel' van 21/2-D in plaats van 2-D en 'ruimte laten aan de

ontwerper om iets met het product te doen'. Het resultaat hiervan

werd op de bouwbeurs in 2003 gepresenteerd.

Als tegenlezer stelt André Roelofien, bestuurslid van Booosting en

directeur van industrieel ontwerpbureau Neonis Designers, dat wat

het voorspellen van trends betreft de meeste voorspellingen niet

uitkomen en wat wel uitkomt niet voorspeld is. Kortom, in plaats

van ons met het voorspellen van de toekomst bezig te houden,

kunnen we ons beter bezig houden met het faciliteren van dit

verkenningsproces. Daarbij geldt dat een toenemende individualiteit

het voorspellen steeds moeilijker maakt. Meer samenwerking kan een

oplossingsrichting zijn om de onzekerheden te verkleinen.

• Steven van Vl i et

.Aart Jan vd Meijden

In de discussie blijkt dat ook in de modesector de risico's die aan het ontwikkelen van nieuwe stoffen

en collecties kleven substantieel zijn en dat we daar zorgvuldig mee om dienen te gaan. Milou Ket geeft

aan dat slechts 20% van de nieuwe ontwikkelde stoffen de commerciële eindstreep bereikt. Steven van

Vliet koopt vooral in op voororder, zo beperkt hij zijn risico,s. Daarmee zijn we dan toch weer met

beide voeten op de grond terug. Want ook in de praktijk van innovatie in de bouwsector geldt dat

enerzijds risico's inherent aan dit vak zijn en anderzijds zoveel mogelijk voorkomen dienen te worden.

Harm Boomsma, bestuurslid Booosting I Boomsma Innovarions

,

..J

• Verslag van de nieuwjaarsborrel op 9 januari 2003 in proeflokaal Hoppe

te Schiedam

,

Going Culinair, over

taartarchitecten en gebouwenbakkers Onder de naam Going Culinair werd tijdens

deze branchevreemde bijeenkomst de culinaire

wereld vergeleken met de bouwwereld. Een kok

is tenslotte een architect, hij gebruikt echter

andere ingrediënten. Een verschil is dat de kok

zijn creatie zelf maakt in tegenstelling tot de

architect. Ook de ober heeft met zijn presentatie

een grote invloed op de algehele beleving. Wie is

de ober in de bouw? Hoe trendgevoelig en

flexibel zijn de branches? Wat kan echt niet meer

en wat is helemaal hip? Wat betekent een grote naam voor de smaak? Gaat het om het eten/plaatje

of om de inhoud? Zelfs in de duurste restaurants wordt gewerkt met prefab voer. Waar ligt de grens

van versheid, originaliteit en uitbesteed voedsel? Hoe kritisch en behept met vakkennis is de

opdrachtgever? En hoe zit het met de regelgeving; het verbod op rauwmelkse kaas ontneemt vele

culigasten hun genot, zoals de EPN de transparantie kan bederven.

!iNOBISME FABR I CAGE

L

Initiatiefneemster Els Zijlstra van Materia, trad op als Pavlov met haar uitleg over de opzet van de

proeverijen. Ze lanceerde vier thema's snobisme, ontwerp, fabricage en samenwerking. Deze dienden

als aanknopingspunt voor de discussie later op de middag over de link tussen bouwen en

gastronomie: Aan de hand van de thema's waren drie tafels met gerechten en een met jenevers (hoe

kan het ook anders in een voormalige jenever­

stokerij) opgesteld. De vier groepen hongerigen

werden echter niet over de ingrediënten

ingelicht. Het was dus blind proeven en ruiken.

En zoeken naar leerpunten. Wijzen van bereiden

(IFD of niet) en presenteren (kleur) en ruimte­

gebruik, voldoening (kwaliteit vs kwantiteit) en

waardering (mooi - lelijk) en roem.

.J

r

L

Zo'n anderhalf uur ging voorbij en de groeps­

leiders waren klaar voor hun presenratie. Als leer­

mOment concluderen wij dat het bouwproces

lijkt op het openen van oesters -complex en

zwaar, tenzij de juiste techniek wordt gebruikt­

dat smaak beïnvloed wordt door kennis en

associatie, en dat een heerlijke bavarois twijfel­

achtig smaakt als het er uitziet als leverworst.

Bijzondere gast en medeorganisator was Joep Habets, opgeleid als architect en nu werkzaam als

culinair schrijver, o.a. wekelijks in NRC

Handelsblad en de BNA. Wie zou beter de brug

kunnen slaan tussen de werelden die tijdens deze

meeting centraal stonden. Hij las voor uit eigen werk 'De eetbril' , hieronder een deel van het citaat.

'Taartarchitecten en gebouwenbakkers' , Ooit studeerde ik architectuur en nu ik over gastronomie schrijf levert dat de regelmatig terugkerende

vraag op wat de relatie is tussen beide. Want wat is het beleggen van een pizza anders dan ruimtelijk

ordenen? Bestaat niet in beide disciplines een dunne scheidslijn tussen schoolmaken en geplagieerd worden?

Gaat het bij de beeldkwaliteit van architectuur niet om dezelfde notie als dat je met de ogen eet? Is een goede doorsnede niet wwel bij een terrine als een gebouw van belang? En zijn Vitruvius opvattingen over de

bouwkunst uit de eerste eeuw voor Christus niet zonder problemen van toepassing te verklaren op de

bakkunst? Bekoorlijkheid, serveerbaarheid en voedzaamheid zijn de gastronomische equivalenten van

venustas, firmitas en utilitas in de architectuur. Veelzeggender dan de overeenkomsten zijn de verschillen. Zowel architecten als koks zijn geïnteresseerd in

de relatie tussen bouwkunst en kookkunst, al weten architecten eigentijdse kookkunst meer te waarderen

dan koks eigentijdse bouwkunst. Maar gaat een kok graag als 'taartarchitect' door het leven, een architect

beschouwt het predikaat 'gebouwenbakker' niet als een compliment. Koks zien de vergelijking van

gastronomie en architectuur als culturele verheffing. Architecten beschouwen de gastronomie in de eerste

plaats als een verruiming van hun werkterrein als universele vormgevers.

Een belangrijk verschil is de appreciatie van het ambacht en de traditie in de kookkunst. Voor goed, degelijk,

maar niet vernieuwend koken bestaat bij de gastronomische elite waardering. Het is zelfi mogelijk met traditionele kookkunst drie Michelinsterren te verwerven. Voor waardering van de architectonische elite

moet een architect het ambacht en de traditie overstijgen. Critici, publicisten en architecten zelfhebben moeite met de kwaliteit van het gewone en het traditionele. Wat goed is, maar niet spectaculair of

vernieuwend krijg.t doorgaans weinig aandacht. Een kok kan best komen aanzetten met een béarnaisesaus

bereid volgens een recept van Escoffier, maar een architect wordt niet geacht het werk van een voorganger te reproduceren, zelfi al heet die Berlage. , Zie voor het gehele citaat: www.booosting.nl

Toen tijdens de evaluatie bleek dat een van de gerechten gemaakt was van uier(boord), werd menig

tong van walging uitgestoken en evenzoveel neuzen trokken op. Omdat het toch best een bijzonder

gerecht was tot slot een recept van gebakken uierboord uit het Kookboek der Lage Landen van

Leenden van Popering op pagina 04 van deze nieuwsbrief.

Els Zijlstra, Jolanda Steenhouwer ~

'­<lJ ...., V)

<lJ o

,

<lJ "0 C <lJ 0. o <lJ 0> '+-

<lJ N

c .,.., N

...., '+­<lJ o '-0.

0> C

'­<lJ 3 c o

N

o U C <lJ

....J

'­

'" <lJ ...., U <lJ '-

C <lJ V)

C <lJ

....J

'­C <lJ :r:

.J

L

Activiteiten dinsdag 23 september Ontwerpen met tapes en folies (zie pagina 01-02)

dinsdag 14 oktober Autarkie en Autonomie: de (toe)komst van zelfvoorzienende woningen

en zelf organiserende producten (zie pagina 04-05)

dinsdag 13 januari 2004 15 jaar Booosting

in de planning

Creatief met staal en glas; doe-middag bij BRS Staalwerken

Licht

Slim Bouwen

Test Drijvende Weg

,

•••••••••••• • ••••••••••••

b t · Op 31 augustus 1988 is Booosting opgericht vanuit een o 0 0 5 I n 9 gecombineerd initiatief van industrie, indusuieel ontwerpers en architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van

vernieuwing en verbetering in de bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren en fàciliteren. Door haar structuur en de stimulerende en activerende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke positie binnen de bouw verworven. Aangeslotenen wordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen, ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende d isciplines. • •••••••••••••••••

Booosting co lo fo n

~:I.I.I.l:'Illln Delftechpark 22 Postbus 596 2600 AN Delft

..

telefoon 015 2629033 telefax 0152629034 e-mail booosting@ooo.nl

homepage www.booosting.nl

contactpersoon Jolanda Steenhouwer

bereikbaar ma en di van 9 .00 tot 1700 uur en op wo van 9.00 tot 13.00 uur

redactie Jolanda Steenhouwer

vormgeving Patricia Brouwer Design

druk Drukkerij Hans Tntijen

met dank aan Wietse de Jonge, Hans fVllkhoven, Alexander Klotz,

Marloes Kursten, Nicole Maurer-Lemmens, Wilma Ouwerkerk-Pas

voorzitter Jos Lichtenberg A+

secretaris Maarten Willems TU Eindhoven penningmeester André Roelofien Neonis Designers lid Thijs Verburg Verburg Hoogendijk architecten lid Harm Boomsma Boomsma Innovations lid NicoNoort Corus Colors lid Prido v. Nieuwamerongen Arconiko Architecten

....

.J

• _:J.t.i·Wiiit._ participanten I

Nieuwe participant Atelier PRO contactpersoon: Hans Ka 7kho ven. partn erarchi tec t

atelier .Architectenbureau Atelier PRO (Plan, Ruimte, Ontwikkeling) heeft een

zeer divers opdrachtenpakket. Van stedenbouwkundige opgaven tot

interieurontwerpen. Atelier PRO ziet een opdracht nooit los van de

context, het wordt doorontwikkeld op ruimtelijke vormgeving. Belangrijk

in de bureaufilosofie is een evenwichtige verhouding tussen 'gewoon mooie

gebouwen maken' en experimenteerdrang. Atelier PRO heeft ruim 80

medewerkers en houdt zich af en toe ook bezig met productontwikkeling

vanuit een verlangen naar architectonische compleetheid. Soms kan een

bestaand product verbeterd worden ofblijkt een standaard product te duur

te zijn. Atelier PRO zoekt dan samen met een fabrikant naar nieuwe

Ke rkh ofl aan lla Den Haag T 070 350 6900 F 07 0 35 1 4971 E in fo@at eli e r PRO. nl

www .at el ie rPRO . nl toepassingen of modellen. Recente productontwikkeling: serie hekwerken

voor terrassen en galerijen. Bekend recent project: kantoorgebouw Forum in Amsterdam, met een

gecombineerde 2e huidfaçade en klimaatgevel. Atelier PRO heeft zich begin 2003 aangesloten bij

Booosting. Reden hiertoe is dat zij het als een uirdaging ziet om met collega's ervaringen uit te wisselen

en een netwerk met ontwerpers en fabrikanten op te bouwen waarmee nieuwe producren en

toepassingen in her verschiet liggen .

• A + Bureau voor

Bouwproduktontwikkeling ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek Aldus bouwinnovatie BDA Groep Boomsma Innovations Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau D3BNC.l. dgmr raadgevende ingenieurs ing. Karel H. Dekker dorsserblesgraaf Façade Consulting & Engineering GeNie Consult en Partners Leylandi Consultancy RGD, Directie Ontwerp & Techniek Schoonderbeek & Partners Advies

Mat Afbouw MB! De Meeuw Oirschot Octatube Space Structures Oskomera Plastica Pkutt Platinox Special Products Polyblock Polynorm Bruynzeel Poly Products RC System Reynolds Architectuursystemen Rockwool SAB-Profiel

COURAGE EGM Architecten Hubert-Jan Henket Architecten JMDS MUA. Maurer UnitedArchitects Piode RPHS architecten Snelder Vola Petit Architecten Jan Timmers Tuns + Horsting Architecten Verburg Hoogendijk Architecten Van Waes, Buro voor Architektuur XX architecten en bouwmanagement

I I .e ;,.

,

H. de Wit Consultancy Ingenieursbureau Zonneveld Els Zïlstra

Slavenburgs Bouwbedrijven Somfj Nederland Trespa International Ubbink Nederland Wagenbouw Accommodaties Wentzei

Friso Kramer jaap Koning Neonis Ind. Design & Corporate Graphics Robin Hood Produkties

'0" Beamix BRS Staalwerken Bruynzeel Keukens en Kasten

, Buitink Zeilmakerij c: Corus Coltm 15 Eaton Holec Laagspanning

v; Hobone 1;', ê Holonite ~ Hunter Douglas

Lenco Zonwering Limburg Kozijnen Limburgia Deuren

L Limelight

ZNS Van Dam Geveltechniek

Archipel Ontwerpers Architectenbureau Boesten-van Vliet Het Architecten Consort Arconiko Architecten Atelier PRO Atelier Zeinstra, van der Pol Böhtlingk architectenbureau Jan Brouwer Bullhorst Architecten en Stedenbouwers CEPEZED

TNO Industrie Maral Vroom : . . 00:' ~i'l1!Zm!J Aedes. vereniging van woningcorporaties Bouwen met Staal Centrum Hout VMRG • I •

Hogeschool Brabant Saxion Hogeschool Enschede TU Delft, vakgroep Bouwtechnologie TU Delft. Faculteit Lucht- en

ruimtevaarttechniek TU Eindhoven. foculteit Bouwkunde .J

•

.! p

L

,

TUE (~ ~ .\

I . '( )

~j!;' .) -B '\ I

Het 24-uursproject (24UP) is een jaarlijks terugkerende onrwerpwedsrrijd georganiseerd door de

studievereniging Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven (TUle). Teams van vier

studenren streden 24 uur non-stop om de beste ontwerpoplossing voor de opgave die aan het begin

van het project bekend wordt gemaakt. Co rus was hoofdsponsor en Kubus trad op als subsponsor,

de studenren zijn begeleid door Corus, Bouwen met Staal, Kubus en TUle. De opgave van februari

2003 bestond uit het ontwerpen van 500 studenreneenheden op de campus van de TUle.

Hier een impressie van het winnende ontwerp van februari 2003.

Levende Gevel. Verruim je blik: van individu tot gemeenschap

Bij het maken van het ontwerp voor de 500 studenreneenheden heeft groep WIJ van Willem LuctlSsen,

Jsabelle Prohn, Joris Hoogstede en Marloes Kursten, een aantal uitgangspunten opgesteld:

• de manier van leven van studenten za] in de toekomst niet of nauwelijks veranderen;

• maatschappelijke trend: materialisme en individualisme;

• studentenleven = levendig, veranderlijk;

• de mogelijkheid tot zelfregulering: studenten maken het gebouw;

• een gebouw dat zich kenmerkt door een modulaire en lichte bouwwijze.

~ -r ,. . ~ ~ • .- f\ \

"1"'''' /{ L

/ /' ....

Ä Schets totaalblok

,.,... ..

c-

'\ .J,;i \ 1 (

111 1..11

I. I ,~ \ 1

Het ontwerpconcept valt uiteen lil twee

delen: een technisch deel, met als kenmerk

de levende gevel en een maatschappelijk

deel dat Wt uitdrukking komt in de

verschillende schaaln iveaus waarin de

studenten contact hebben. Het ontwerp

bestaat ui t een stedenbouwkundig J­vormig blok dat in het orthogonale grid

van de TUle staat. Het is één niveau

opgetild boven het maaiveld en sluit zo aan

op de infrastructuur van de TUle.

Het geheel is opgebouwd uit een groot

stalen frame met daarin 500 bewegende

studentenkamers.

.jJ QJ

.<::

<0 s::: <0 > .jJ .<:: U

N s::: <0 <0

Vl .jJ QJ

.<:: u V)

.J

r

L

De studentenkamers zijn als zel fs tandige 'dozen' Imodules

opgehangen in het frame en kunnen daar in bewegen.

O m het frame is een gevel gewikkeld waar de dozen

'doorheen prikken'. De kopse kant van de studenten­

kamer is onderdeel van deze gevel. Doordat de kamer

twee meter uit de gevel kan schuiven komt er extra liclu

in de kamer. Op het moment dat de student Wt leven komt en licht in zijn kamer wil , vergroot hij

daarmee dus ook de achterliggende gemeenschappelijke woonruimte van de woongroep.

Daarnaast is de nadruk gelegd op het sociale karakter van de bewoners en het gebouw. In het ontwerp

heeft de student de mogelijkheid om op verschillende schaal niveaus (van zijn eigen woongroep van

acht studenten rot het hele complex van 500 studenten) met andere bewoners contact te hebben. In

de eigen woongroep grenzen de studentenkamers direct aan de gemeenschappelijke ruimte om de

mogelijkheid op COJHact met andere studenten te maximaliseren. De gemeenschappelijke ruimte kan,

zoals eerder beschreven, door de kamers naar buiten te schuiven ook nog eens twee keer zo breed

worden. Deze groepen zijn vervolgens zes verdiepingen gestapeld en grenzen aan een groot atrium.

Hier kan waar weer contact plaatsvinden met andere woongroepen door middel van loopbruggen en

platforms die in het atrium zijn opgehangen.

T enslotte is er het contact op complexniveau. Daarroe is het maaiveld, dat omringd wordt door de

eenheden, opgeóld. Op die manier vormen de aanwezige elementen (de ontsluitingsweg van het TU/e­

terrein en de Dommel) geen barrière in het complex.

H et contact van de studenten met de

universiteit wordt versterkt door het aan­

leggen van een loopbrug vanaf het complex

naar het auditorium en een grote, breed

uitwaaierende trap die het kunstmatige

maaiveld verbindt met het maaiveld van het

TUle-terrein.

Bij het ontwerp IS ook heel duidelijk

gekeken ;laar de mogelijkheid om nieuwe

materialen, die tijdens het 24UP gepresen­

teerd werden, roe te passen. Daarom is voor

de modulen gebruik gemaakt van het

Studmeister-principe (snel en industrieel

vervaardigbaar wand/bouwsysteem) en Bi­

Steel voor de constructieve schijven in het

frame.

? info

WIJ MarLoes Kursten

Wi 77 em Lucassen, Isabe 77 e Pr ohn, Jori s

Hoogstede en Ma r/ oes Kursten

Q)

> Q)

'" '­Q)

" c Q)

0::

M.P.Kursten@stu_d_e_n_t_.t_u_e._nJlr ------------------_________ .J

nieuws _i1.uu ... iiil .• ----------------~

. Rheinzink® da's

Graphite dónker m007

Greypro: zink

Rheinzink doet voortdurend aan productontwikkeling. Met het nieuw ontwikkelde RHEINZINK®

Graphite Greypro is er nu ook een donkere materiaalkwaIiteit op de markt. De donkergrijze kleur,

de vele vormgevingsvoordelen en de onveranderd goede verwerkingseigenschappen maken het

bijzonder geschikt voor projecten met hoogwaardige dak- of gevelbekleding en complete

hemelwaterafvoersystemen.

Ze l fherstell end oppervl ak De kleur wordt in een beitsproces gerealiseerd. Doordat het

hier gaat om een oppeivlakteverandering, herstellen

eventuele krassen en kleine beschadigingen van de patina

zichzelf automatisch. Op basis van een hoger koper­

percentage verkleurt het tijdens het patineringsproces

donker en beschikt het over zeer goede technologische en

mechanische eigenschappen. Het wordt op maximaal 700

mm geproduceerd en is in verschillende standaarddiktes en

ook gefolied leverbaar.

Erkende productiemethode De productie van het nieuwe materiaal volgens EN 988

voldoet aan de hoge Rheinzink-milieu- en kwaliteitseisen.

Het productieproces, de chemische consistentie, de mecha­

nische en technologische eigenschappen en de tolerantie van

het materiaal worden permanent gecontroleerd. Alle

materiaaleigenschappen worden getoetst aan de Q ualiry

Zinc-criteria van Rheinzink.

Andere innov at i es '" Sl oterparkbad Amsterdam

• Een regelmatige honingraatstructuur voor de verschillende dak- en gevelsystemen;

• Een universele rvs-buis beugel voor de hemelwaterafvoersystemen;

• Een aanvulling met Solar-PV op het Quick Step systeemdak en het felssysteem. Kristallijne

siliciumcellen zijn verlijmd op de Quick Step basiselementen. Het felssysteem heeft triple-junction

amorfe silicium zonnecellen, verlijmd op 430 mm brede felsprofielbanen. Voor beide systemen geldt

een volwaardige integratie in het daksysteem. )""C' \.

? info

Rheinzink Nederland

Alexander Klotz

T 020-435 2000

E a.klorz@Wentzel.nl

~------------------III----------------------•

._'--

_~uuu~l'iil'_,-__ ~n_i_e_u_w_s __ -,

Meer MUA ~ Charlotte Köhlerprijs 'W

Marc en Nicole Maurer van MVA (MaUl·er Vnited Architects) hebben onlangs de Charlotte

Köhlerprijs voor architectuur gewonnen. Aan de prijs is een bedrag van € 5000 verbonden. Het is

een aanmoedigingsprijs voor jonge Nederlandse kunstenaars. De prijs is genoemd naar een acrrice en

voordrachtskunstenares die in 1977 overleed. Het bureau is continue actief om architectuur met

uiteenlopende disciplines te combineren. V moet dan denken aan vormgeving, beeldende kunst,

technologie. Van Harte Proficiat!

mobi el restaurant Voor de Stichting 2003 jaar van de boerderij, ontwierp het duo een mobiel restaurant. De ster wordt

gevormd door vijf uit stalen kokerprofIelen opgebouwde delen. De open wanden zijn voorzien van

een rolsysteem dat bescherming kan bieden tegen wind en regen. Dak en vloer zijn uitgevoerd in

onbehandeld populierenhout.

Een wijds uitzicht op het boerenland met de

geborgen sfeer van een houten schuur. Elke

maand wordt het geheel vervoerd op twee

diepladers om een weekend eetgelegenheid

te bieden aan hongerigen in een andere

provincie.

Zie ook www.jaarvandeboerderij.nl

? info

MVA

Marc en Niole Maurer T 040 211 6188

E info@maurer.nl