13 april 2023

Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen

presentatiePeter Kouwenhoven

2 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Aanpassing 6 (7) bestaande AMvB’s

• Waterbesluit

• Activiteitenbesluit milieubeheer

• Besluit lozen buiten inrichtingen

• Besluit omgevingsrecht

• Besluit bodemkwaliteit

• Besluit lozen afvalwater huishoudens

• (Besluit hernieuwbare energie vervoer)

Blbi

Blah

Bbk

Bor

AbmWaterbesluit

Bhev

3 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Inhoud presentatie

• Twee typen bodemenergiesystemen

• Situatie voor 1 juli 2013

• Doelstellingen wijzigingsbesluit

• Hoofdlijnen wijzigingsbesluit

• Lozingen

• WKO-tool

4 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Twee typen bodemenergiesystemen?

open systemen, ofwel WKO systemen

gesloten systemen, ofwel bodemwarmtewisselaars

• Aantallen kleine gesloten systemen niet bekend, 2008-2011: ca. 4.000 - 5.000 per jaar erbij

• Beperkt aantal grote gesloten systemen

Geen melding- of vergunningplicht

5 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Situatie voor 1 juli 2013

• Ca. 2.000 open systemen, met een groei van 10%/jaar

Vergunningplicht Waterwet, provincie bevoegd gezag

6 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Doelstellingen wijzigingsbesluit

• Stimuleren toepassing bodemenergie

Bijdrage aan klimaatdoelstellingen / energietransitieAandeel bodemenergie indoelstelling 16% duurzame energieBijdrage aan klimaatdoelstellingen / energietransitie

• Bescherming van de bodem

temperatuurchemisch / biologischfysisch (afdekkende lagen)

Interferentie en ordening

7 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

negatieve invloed op elkaar onderlinge ordening gewensten ordening ten opzichte van ondergronds en bovengronds ruimtegebruik

8 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Hoofdlijnen wijzigingsbesluit

1. Uniformering voorschriften

2. Verkorting procedures open systemen

3. Melding- en vergunningplicht gesloten systemen

gemeenten bevoegd gezag

4. Aanwijzen interferentiegebieden

5. Certificering en erkenning bedrijven

temp.11 ºC

9 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

10 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

• oorspronkelijk eis: evenwicht tussen warmte en koude

• na motie Tweede Kamer:

koudeoverschot toegestaan

• maatwerkvoorschriften mogelijk

argumentatie vanuit doelmatig gebruik bodemenergie

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

11 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

Gesloten systemen

• vloeistof: min. -3 0C & max. 30 0C• maatwerk: > 30 0C mogelijk

Open systemen

• retourtemperatuur max. 25 0C• maatwerk: > 25 0C mogelijk

• hoge-temperatuur-opslag (HTO)

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

12 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

Negatieve interferentie

met een eerder geplaatst systeem

is niet toegestaan

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

13 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

• Bij melding SPF opgeven, zoals blijkt uit schriftelijke verklaring installateur

• Als SPF in praktijk tegenvalt, kan onderzoek worden geëist

• In uiterste geval maatregelen afdwingen

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

GE

QQSPF kW

14 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

• retourtemperatuur

• hoeveelheid aan bodem toegevoegde warmte en koude

• jaarlijks behaalde energierendement

• Uitzondering: gesloten systeem in

afzonderlijke woning

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

15 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

• preventieve zorgplicht artikel 13 Wbb

• bij vermoeden lekkage, vloeistof verwijderen

• druk meten bij buffer- tanks grote gesloten systemen

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

16 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

1. Uniforme voorschriften

• systeem laten zitten

• circulatievloeistof eruit

• lussen opvullen met klei of ander ondoorlatend materiaal

• Energiebalans

• Retourtemperatuur

• Interferentie

• Energierendement

• Monitoring

• Circulatievloeistof/lekkage

• Buitengebruikstelling

17 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

2. Verkorting procedure open systemen

• Standaard van 6 naar 2 maanden

• Provincies kunnen beargumenteerd 6 maanden hanteren, bijvoorbeeld in complexe situaties

18 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

3. Vergunning- en meldingplicht gesloten systemen

• Verplichte melding nieuwe systemen

• Vrijwillige melding bestaande systemen

• Gesloten systemen > 70 kW krijgen vergunningplicht (OBM)

• Interferentiegebied: ook kleine gesloten systemen vergunningplicht

• Doelmatig gebruik bodemenergie is het enige beoordelingscriterium

19 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

• Beleidsvisie op gewenste ordening

• Aanwijzen interferentiegebieddoor gemeente

• Aanwijzen soms door provincie

• Beleidsregels

• Afstemming gemeenteen provincie

4. Aanwijzen interferentiegebieden

20 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Visie op ordening ondergrond

Bovengronds ruimtegebruik

Geschiktheid WKO

3D-planning ondergrond

Zonering in masterplan of

Bestemmingsplankaart

21 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

5. Certificering / erkenning bedrijven

• Vloeit voort uit EU-richtlijn hernieuwbare energiebronnen

• Systematiek Nederland:

• opleidingseisen + werken volgens protocollen

• certificaat

• erkenning Bodem+

• handhaving door Inspectie L+T

22 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

5. Certificering / erkenning bedrijven

• BRL KBI 6000-21 (energiecentrale met WKO)

• BRL SIKB 11000 (ondergrondse deel BEsysteem)

• Ministeriële regeling 1 okt 2013

• Overgangstermijn van 1 jaar

communicatieprotocollen

23 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Lozingen

Gesloten systemen• Bij aanleg

Open systemen• Bij aanleg • Ontwikkelen van de bron (opstartfase)• Regulier onderhoud (circa 2 x per jaar)

24 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Lozingen bij open systemen: voorkeursvolgorde

• Retour bodem– Mogelijk maar duur– locatieafhankelijk– Diverse technieken

• Oppervlaktewater– In de nabijheid?– Kwaliteitsaspect: zout!

• Schoonwaterriool– Kwantiteit– Kwaliteit (zout)

• Vuilwaterriool– Te schoon– Kwantiteit

Bij overleg over watervergunning voor installatie ook gelijk gewenste

lozingsroute vaststellen

Gezamenlijk:

provincie,waterschap,gemeente

Zie Handreiking lozingen bij bodemenergiesystemen

13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu25

Digitale loketten en registratie

• Digitale loketten OLO en AIM

• Het Landelijk Grondwaterregister

• De WKO-Tool

13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

VTH-zaaksysteemVTH-zaaksysteem

Informatiestromen

VTH-zaaksystemen gemeente / provincie

lokale administratie-systemen

OLO/AIM

WKO-tool LGR

centrale databasecentrale viewer

melding

selectie gegevens

ontsluiting gegevens

oriëntatie haalbaarheid / check beleid en andere systemen in

omgeving

initiatiefnemer

26

27 13 april 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Meer informatie

• Helpdesk Bodemplus– www.bodemplus.nl

• Website– www.allesoverbodemenergie.nl