Binnenwerk folia HEGA:Layout 1 · 2017. 3. 30. · prof. dr. jan lindemans overige rubrieken 04...

22 WAAROM (NIET)ZELFTESTEN?PROF. DR. JAN LINDEMANS

OVERIGE RUBRIEKEN04 VOORWOORDEN06 AGENDA’S08 K.N.P.S.V.-LIED08 COMMISSIES 13 VERSLAG VAN DE 28STE SPORTDAG14 VERSLAG VAN HET OPG HOCKEYTOERNOOI15 FAME CONGRES

18 DE ZELFTESTMAATSCHAPPIJ MARTHY VAN DER LAAR

28 TEST U ZELF, MAARINFORMEER EERSTSVEN DE KROU INTERVIEWT ANNEMIEKE HORIKX

26 EVALUATIE VANZELFTESTENPROF. DR. MAARTEN J. POSTMA EN DRS.CORNELIS BOERSMA

DRUKKERIJ KOPIJHEGADRUK BV REDACTIE FOLIA PHARMACEUTICA

DEN HAAG T.A.V. JASPER LODDER

HELPER KERKSTRAAT 51

OPLAGE 9722 DA GRONINGEN

2200 STUKS 06-41747008

[email protected]

SOFTWARE FOLIA, SINE QUA NON!QUARKXPRESS 6.1

REDACTIEJUDITH BORST VOORZITTER/HOOFDREDACTEUR

JASPER LODDER SECRETARIS

ELINE STOUTJESDIJK PENNINGMEESTER

ANNE VAN HEES REDACTEUR I/PENNINGMEESTER II

MARTIN POOL REDACTEUR II/LAY-OUT

SVEN DE KROU REDACTEUR III

FOLIA PHARMACEUTICAV

oo

rwo

ord

/ Inh

ou

dso

pg

ave

Copyright 2007/2008 - Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de commissie ter redactie van de Folia Pharmaceutica.

03

LECTORI SALUTEM,Vol trots presenteren wij deze eerste uitgave van de FoliaPharmaceutica in de nieuwe stijl. Als kersverse Commissie terredactie van de Folia Pharmaceutica hebben wij onsvoorgenomen om van deze 95e jaargang een onvergetelijk lus-trum te maken.

Met onze vernieuwde lay-out willen wij als Groningse commissiede Folia nóg uitnodigender maken om van de deurmat tepakken en te lezen. Mede dankzij de realisatie van onze voor-gangers, om van de Folia een full-colour blad te maken,hebben wij het volste vertrouwen in ons doel. Aan enthousiasmeen inzet ontbreekt het ons in ieder geval niet!

Het thema van dit eerste nummer is in-vitro diagnostiek, beterbekend als zelftests. Ongetwijfeld kent u de zwangerschapstesten ook het zelf bepalen van uw cholesterol wordt steeds nor-maler. Maar hoe zit het met testen in de hoog-risico categoriezoals HIV- en tumormarker-testen? Wat is de rol van eenapotheker bij de verkoop van dit soort testen? Daarnaast zal eraandacht worden besteed aan de voors en tegens van zelftesten.Door het onderwerp van meerdere kanten te belichten, hopenwe dat u een duidelijk beeld krijgt over de stand van zaken opdit moment. Hiertoe hebben we zowel een klinisch chemicus alseen farmaco-econoom, maar ook een vertegenwoordiger uit deindustrie en een apotheker bereid gevonden om hun visie metons te delen.

Dan rest mij u nog veel leesplezier toe te wensen!

Met vriendelijk groet,

Judith Borst (hoofdredacteur) h.t. voorzitter van de Commissie ter redactie van de Folia Pharmaceutica 2007-2008 "Focus"

MEDISCHE ZELFTESTS

Waarde leden der K.N.P.S.V.,

Het academisch jaar is officieelgeopend en na een welverdiendevakantie pakken alle studenten hetstudentenleven weer op. Inmiddelsis de eerste Folia alweer uit en datbetekent dat ik deze Folia-jaarganghet woord tot jullie mag richten alspraeses van Pharmaciae Sacrum.Begin juni heeft mijn voorgangerAlexander Hamilton de hamer aanmij overgedragen. Samen metSophie Wassenaar (ab-actis),Gertruud Haitsma (quaestor), JoostMasselink (assessor I) en JochemBerk (assessor II) heb ik de eer ditjaar het bestuur te vormen van eenvan de mooiste en oudste farma-ceutische studieverenigingen vanNederland. Het verenigingsleven is ook alweervolop van start gegaan. Op hetmoment van schrijven zijn we al 2dagen weggeweest met hetBinnenlands Bedrijven Bezoek (BBB)

en hebben we een geslaagd feestèn een drukbezochte borrel achterde rug. De introductiedagen warendit jaar ook weer een succes ensamen met de EerstejaarsIntroductie Commissie (EIK) hebbenwe de vele eerstejaars kennis latenmaken met onze mooie verenigingen de stad Groningen. Deze Folia gaat over medischezelftests, ook wel in-vitro diagnos-tiek genoemd. De meest bekendezelftests zijn de zwangerschapstesten de glucosetest. Voor veelmensen zijn medische zelftestshandige middelen om informatie te

krijgen over hun gezondheidstoes-tand. Hiermee kan tijd bespaardworden en kan men, zo nodig,anoniem blijven. Er wordt verwachtdat in de toekomst meer medischezelftests ontwikkeld zullen worden.Complete diagnostische onder-zoeken zouden hiermee op eigenlichaam gedaan kunnen worden. Almet al belooft het een interessantnummer te worden waar ik zeerbenieuwd naar ben. Ik wil u voor nu veel pleziertoewensen met het lezen van dezeFolia en ik hoop u binnenkort temogen begroeten op een van deK.N.P.S.V.-activiteiten of uiteraard inGroningen.

Met vriendelijke groet,

namens het 126e bestuur der G.F.S.V. "Pharmaciae Sacrum",

Wai-Ping Chooh.t. praeses

Waarde leden der K.N.P.S.V.,

Het is weer zover, het begin van hetnieuwe collegejaar. Voor de eerste-jaars studenten het begin van ietsnieuws en spannends. Maar dooralle introductiefeestjes, -kampen en-borrels is er al volop de gelegen-heid geweest om een beetjevertrouwd te raken met de studie ende nieuwe verenigingen. Deouderejaars hebben afgelopenmaand kunnen gebruiken om weereen beetje in het ritme te komen,vakantieverhalen uit te wisselen metmedestudenten en de weggestoptefarmaceutische kennis weer naarboven te halen. Tijdens de eerstecolleges, practica en toetsen werddeze kennis namelijk al weer uitge-breid getest. Testen lijkt inmiddels een sleutelwo-ord in onze maatschappij. Hoeveelexamens, toetsen en testen we inons leven wel niet moeten afleggen

is niet eens meer na te gaan.Eindexamen, rijexamen en afzwem-men voor zwemdiploma A zijn nogmaar een kleine greep uit de selec-tie. Maar ook onze lichamelijkeconditie willen we testen. In hetverleden werd dit gedaan door eenarts, maar tegenwoordig willenmensen dit steeds meer in eigenhand hebben. Naast de bekendezwangerschapstest zijn onderandere testen voor trombose, cho-lesterol en je bloedsuikerspiegel tekrijgen. Maar ook voor infecties alsHIV en bepaalde vormen van

kanker zijn er zelftests op de markt.Zijn dit wel ziekten waarop je jezelfwilt testen? Wat gebeurt er als je deverkeerde diagnose stelt? En watdoe je met de informatie? Metandere woorden, is de maatschap-pij wel klaar voor al deze zelftest?In deze Folia lees je alles over denieuwe mogelijkheden, maar ookde moeilijkheden die deze met zichmee brengen. Verder worden in deze Folia denieuwe K.N.P.S.V.-commissies aan jevoorgesteld en kun je lezen welkeactiviteiten er de komende tijd nogop het programma staan bij deK.N.P.S.V.. Schrijf ze allemaal in jenieuwe (farmacie) agenda en totsnel!

Met vriendelijke groet,

Emilie Gielingh.t. voorzitter

PHARMACIAE SACRUM

K.N.P.S.V.

04

FOLIA PHARMACEUTICA OKTOBER 2007

K.N

.P.S

.V.

/ P

har

mac

iae

Sac

rum


Aescu

lapiu

s / Un

itas Ph

armaceu

ticoru

m

05

Waarde leden der K.N.P.S.V.

De zomer zit er helaas alweer op.Echt heel mooi zomerweer is er ditjaar in Nederland niet geweest endus moesten de zomerse tempera-turen elders op de wereld gezochtworden. Na de zomer zullen er jongeren zijndie er flink op los gefeest hebbenen nu willen weten of ze iets vaneen SOA hebben opgelopen. Dedrempel om daarvoor naar je huis-arts te gaan, is voor sommige miss-chien wel wat hoog. Gelukkig voorhen zijn er tests om die zelf thuis tetesten, de zogenoemde zelftests.Een gat in de markt schijnt, wantmensen willen steeds meer wetenhoe het met hun gezondheidgesteld is. Maar om voor elk wisse-wasje naar de huisarts te gaan, ismet een druk leven ook weer teveelmoeite. Inmiddels zijn er al verschil-lende varianten om uiteenlopende

aandoeningen en ziektes thuis tetesten. Benieuwd naar de werking vandeze tests en misschien nog meernaar de betrouwbaarheid ervan,komt deze Folia voor een aantalmisschien wel op het juiste moment. Hopelijk heeft iedereen een fijnevakantie gehad en kan iedereen erweer een heel collegejaar tege-naan.Wij als bestuur zijn weer volledigbijgekomen en hebben erontzettend veel zin in. Hopelijkmogen wij jullie begroeten op eenvan onze mooie activiteiten die

voor komend jaar op de planningstaan.

Vivat Crescat Floreat,,,Aesculapius’’!

Namens het 122ste bestuur derL.P.S.V. ,,Aesculapius’’ 'Alet it be?'

Alette Ouwerlingh.t. praeses aesculapii

,,AESCULAPIUS”

Geachte leden der K.N.P.S.V.,

Op het moment van schrijven is hetnieuwe collegejaar net van startgegaan. Tweehondertveertig eerste-jaars stonden op 3 september tetrappelen om in Utrecht van start tegaan met de studie farmacie.Vanwege de numerus fixus konhelaas niet eenieder die dat wenstein Utrecht beginnen, maar nietgetreurd, in geval van nood kunt ualtijd nog in Groningen terecht. Tijdens de drie dagen durendeintroductieperiode hebben denieuwe eerstejaars kennis kunnenmaken met U.P.. De verschillendecommissies hebben zichvoorgesteld en veel eerstejaarshebben aangegeven interesse tehebben in het verrichten van com-missiewerk. Het belooft duswederom een fantastisch jaar teworden voor U.P..

Het thema van het eerste nummer

van deze Folia, dat haar 95e jaar-gang ingaat, is in vitro diagnostiek.Aan de groeiende hoeveelheid vanSonja Bakker aanhangers, engezonde supermarktproducten blijktwel dat de consument de regie vanzijn/haar gezondheid graag ineigen handen houdt. Google is danook niet voor niets software aan hetontwikkelen zodat eenieder zijneigen patiëntdossier kan bijhouden.Medische zelftests zijn hier geen uit-zondering op en er is dan ookzeker vraag naar van de con-sument.Genoeg stof tot nadenken en in dit

nummer kan er dan ook uitgebreidover gelezen worden.

Tot slot kan het heugelijke feitgezegd worden dat deDiescommissie al maanden hardwerkt aan het organiseren van de113e diesviering van 13 tot en met16 november. Deze arbeid wordtbeloond met een fantastisch pro-gramma en u bent van harteuitgenodigd om op 3 oktober zelfkennis te komen nemen van dit fan-tastische programma tijdens hetdiesonthullingsfeest.

Hopende u op een van de talrijkeU.P.-activiteiten in het Stichtse temogen begroeten, met vriendelijke groet,

Johan de Raadh.t. praeses der U.P.S.V. "Unitas Pharmaceuticorum"

UNITAS PHARMACEUTICORUM



06

Ag

end

a’s

Pharmaciae Sacrum1 oktober Stof- vergadering2 oktober PS- borrel23 oktober ALV1 november EJC-feest5 november Stof- vergadering6 november PS- borrel8 november Internationale avond Groningen22 november Eerstejaarsexcursie OPG3 december Stof- vergadering4 december PS- borrel12-14 december Dies13 december Almanakonthulling

,,Aesculapius’’15 oktober Inaugurele ALV ,,Aesculapius’’16 oktober DDB13 november Overdrachtsdiner20 november Dies DDB22 november Internationale avond KNPSV (Leiden)11 december Kerst Tweede Dinsdag Borrel (vanwege Dies week)17 - 21 december Dies

K.N.P.S.V.3 oktober FIGON geneesmiddeldagen9- 10 oktober KNMP congres19-21 oktober TWIN (Nederland-Duitsland) in Utrecht25- 27 oktober Autumn Assembly EPSA in Istanbul1 november Ziekenhuisfarmacie avond TOP8 november Internationale avond Groningen22 november Internationale avond Leiden24 november FaMe congres26 nov - 1 dec WorldHSS in Albufeira, Portugal

Unitas Pharmaceuticorum1 oktober U.P. borrel3 oktober Diesonthullingsfeest5 oktober Masterborrel17 oktober ALV 5 november U.P. borrel13-16 november Dies3 december Sinterklaasborrel14 december Postpracticumborrel

AGENDA’S

Hij liet zich niets voorschrijven,maar kreeg toch het juiste recept.Begin dit jaar nam Kim Oeij een apotheek over. Een enerverende stap, ookfinancieel. Maar hij wist waaraan hij begon; Kim had al tijdens zijn studiecontact met de Adviesdesk Medisch van ABN AMRO. Bij de overname kon hijdan ook rekenen op onze adviseur Medische Beroepen. Met als resultaat dat definanciering in twee en een halve week geregeld werd. Ook toe aan een bank dieweet wat u beweegt? Bel een Adviseurs Medische Beroepen van ABN AMRO:kijk voor een bij u in de buurt op www.abnamro.nl/medisch.


08

K.N

.P.S

.V.-

lied

/ C

om

mis

sies COMMISSIES

Waerde bemanningsleden derK.N.P.S.V.,

Na het uitoefenen van de highlandgames op een helaas wat minderzonnige middag in juni hebben wij,de sportcommissie 2007-2008afkomstig uit Leiden, nu écht deschatkaart overgenomen. Hierbij wil ik u graag voorstellenaan de sportcommissie 2007-2008der K.N.P.S.V., te weten "Spiraat".

De sportcommissie zorgt ieder jaarvoor een spetterende sportdagwaar naar hartenlust gesport kanworden. Uiteraard zal deze daggepaard gaan met de broodnodigealcoholische versnaperingen enzorgt de commissie voor een frissesportieve wind gedurende verschil-lende activiteiten in het jaar. Wijwillen vanuit deze positie dan ookiedereen aansporen de trossen loste gooien en alvast te gaan trainen

voor de sportdag aankomendezomer. Dan zal de strijd om de fel-begeerde Amalia bokaal weer metstormkracht 11 aanvangen.

Dit alles én de hechte piratenbandmet elkaar, mede veroorzaakt doorde vele borrels, activiteiten,

veroveringen en het contact met deleden aan boord maakt het totmisschien wel de mooiste com-missie die de K.N.P.S.V. rijk is.

Voor vragen kunt u ons altijdaanspreken, nuchter dan welbeschonken, ook het zenden vaneen elektronische brief in de flesbehoort tot de mogelijkheden([email protected]).

Sportcommissie Spiraat 2007-2008bestaat uit de volgende piraten:Anneline de Smalen (Stuurman)Margreke Brill (Briefspiraat)Irsan Kooi (Buitspiraat)Claudia Peralta (Zeeverkenner)Mark Simonse (Landrot)

Op naar een stormachtig sportiefjaar!Namens de Sportcommissie 2007-2008 "Spiraat"

Sportcommissie 2007-2008 “Spiraat”

Wij allen farmaceutenDoor 't zelfde doel vereendGaan samen in ons strevenGaan saam' in lief en leedSteeds hechter wordt de band tochDie ons reeds vroeg verbindtDank 't schoon vereen'gingslevenWaar elk zijn steun bij vindt.

Vier universiteitenTot een geheel gemaaktDat door zo vele krachtenGewis tot bloei geraaktAmsterdam, Utrecht, LeidenEn Groningen telt meeWaar 't geldt de samenstellingVan de K.N.P.S.V.

Nu zijn wij nog studentenVan alle zorgen vrijVergeten wij de toekomstEn zetten leed opzijKomt laat ons allen vierenOns jaarfeest blij tevree't Heden van ons allenDe K.N.P.S.V.

K.N.P.S.V.-LIED

D. van Os, 1910

Co

mm

issies

09


Wij zijn TOP!!! De Toekomst enOpleiding Perspectieven commissieis een nieuwe commissie binnen deK.N.P.S.V.. Het komende jaar zullenwij de ziekenhuisfarmacie avond,de wetenschappelijke lezing en deYoung Researchers Day organis-eren. De ziekenhuisfarmacie avond zalplaatsvinden op 1 november inGroningen, waarbij farmaciestu-denten zich een beeld kan vormenvan de opleiding tot en dedagelijkse bezigheden van deziekenhuisapotheker. De weten-schappelijke lezing vindt plaats op7 februari in Leiden. Hierbij komtde student meer te weten over eenactueel wetenschappelijk onderw-erp. En op 12 april is in Utrecht deYoung Reserachers Day. Hierbijwillen wij de studenten kennis latenmaken met onderzoek.

Onze commissie bestaat uit drieleden uit Groningen, drie uitUtrecht en twee uit Leiden.Voorzitter: Elisabeth. Zij studeertBiofarmaceutische wetenschappenin Leiden samen met Jidi (commis-saris wetenschappelijke lezing). UitUtrecht komen Iris, Sanne (commis-

saris Young Researchers Day) enInger (secretaris). Uit Groningenkomen Patrick (commissaris zieken-huisfarmacie avond), Stefan O.(penningmeester) en Stefan V./Job.We gaan ervan uit dat we jullie zienop een of meer activiteiten.

TOP-commissie

De Financiële Commissie, in devolksmond ook wel liefkozend"FiCo" genoemd, is in feite debelangrijkste commissie van deK.N.P.S.V..Immers, zonder geld; geenactiviteiten, geen gratis bier, geenvertier, helemaal niets!

De Financiële Commissie staat dehuidige penningmeester van hetbestuur bij in raad en daad.

Deze belangrijke commissie wordtdit jaar gevormd door ons, Tanjater Brake en Jelmer Faber.Graag zouden we jullie willen ver-halen over de ervaring die wijhebben opgedaan als onder anderepenningmeester der K.N.P.S.V. '06-'07 (Tanja) en als Questor derPharmaciae Sacrum '04-'05(Jelmer). …We zouden jullie graag willenvertellen over de voldoening die je

kunt halen uit het lange turen naarde mooie excelbestanden, en hetgelukzalige gevoel dat op je neer-daalt wanneer de balans op nulstaat…We zouden graag willen verhalenover de plicht streng toe te moetenkijken en het continue waakzaamzijn…We zouden heel graag willen uit-leggen hoe bijzonder het is dezeeervolle taak te mogen uitvoeren…

Maar helaas…. Het is zo'n vakapart dat het waarschijnlijk nietgaat lukken de gemiddelde Folia-lezer hiervan te overtuigen…

Dus houden we het kort;

Denk aan ons, wanneer je weergeniet van een mooieactiviteit/gratis bier of jeK.N.P.S.Vertier, want:

Je FiCo maakt 't mogelijk!

Hoogachtend,

Tanja ter Brake en Jelmer Faber

De Financiële Commissie


10

Co

mm

issi

es

Je bent (bio)farmacie gaan studeren, omdat je bentuitgeloot voor geneeskunde, omdat je vader ookapotheker is of misschien zelfs omdat je het eeninteressant vak lijkt. Maar er is zoveel meer mogelijkdan de openbare apotheek op de hoek. Wat dan aldie mogelijkheden zijn, zullen wij, de beroependag-commissie, voor je op een rijtje zetten en de meestuiteenlopende beroepen aan je presenteren op deberoependag op zaterdag 1 maart 2008. Een kort voorstelrondje:

"De secretaris van de commissie ben ik, Nathalie, enbegin aan mijn derde studiejaar. Na mijn studie wil ikde openbare apotheek in en verder studeren vooralternatief genezer. Dit omdat het aanbod home-opathie in de apotheek toeneemt, en ik op die manier nog dichter bij de patiënt kan staan. Maar misschien datna de beroependag ik op hele andere gedachten gebracht word!"

"Ik ben Roderick en word dit jaar de penningmeester van de beroependagcommissie. Ik woon in Utrecht aaneen van de monopolystraten, namelijk aan de Biltstraat! Mijn passies zijn natuurlijk farmacie, bier, Utrecht,koken, de pizzakoerier, de NRC Next, Illustratief (de meest recente almanak van UP, red.) en mijn vriendin. (Nietgerangschikt in volgorde van belangrijkheid) Ik weet nog niet wat ik na mijn studie wil doen, maar op ditmoment lijkt mij de ziekenhuisfarmacie het leukste!"

"Ik, Juud, ben commissaris van deze commissie. Helaas ben ik een wannabe-Biltstraat bewoner, want ik wooneen paar straatjes van Roderick verwijderd, aan de Gildstraat. Naast de studie houd ik me met name bezig metmijn lieve vriendjes en vriendinnetjes. Zo probeer ik mijn telefoonrekening dagelijks binnen de perken te houden,en hang ik wekelijks in de kroeg in het Leusden- en Utrechtse. Door mijn apotheekbaantje in het Elisabethziekenhuis lijkt het mij zeer leuk om later ziekenhuisapotheker te worden."

"Ik ben Boris en zit in deze commissie als Commissaris Algemene Zaken van het K.N.P.S.V. bestuur. Ik heb inmid-dels drie jaar farmacie gestudeerd in Utrecht en heb mijn Bachelor bijna binnen. Wat ik na mijn studie wil gaandoen weet ik nog niet helemaal, maar ik ben ervan overtuigd dat de beroependag mij wijzer zal maken. In mijnvrije tijd ben ik graag samen met vrienden om uit te gaan, voetbal te kijken of gewoon wat te eten en drinken.Sinds kort ben ik ook regelmatig te vinden op de squashbaan."

"Ik ben Sjanneke en ben net als Boris en Judith commissaris van de beroependagcommissie. Heb net mijn bach-elor binnen en mag dus aan mijn eerste masterjaar beginnen! Helaas kan ik na drie jaar farmacie nog steedsniet zeggen wat ik na mijn studie ga doen, ik laat me inspireren tijdens de beroependag. Ik houd natuurlijk vangezellig eten en drinken met vriendinnetjes en ook ik ben wel eens op de squashbaan te vinden!"

"Tenslotte ben ik, Karin, voorzitter van dit clubje "Biltstraat-wannabe-Biltraat". Ik ben alweer vijfde jaars en woonik Utrecht met drie medefarmaceuten (dan heb je geen Biltstraat nodig.). Naast mijn studie ben ik ook dienstver-lenend bezig bij de Koninklijke post. En uiteraard houd ook ik van de gezelligheid van vrienden om je heen.Na vier jaar farmacie weet ik eigenlijk vooral wat ik niet wil, namelijk de openbare farmacie in. Wat het welwordt, weet ik echt nog niet. Ik hoop in de komende twee jaar (of tijdens de voorbereiding van de beroependag)het licht te zien…"

We hopen jullie in grote getalen te mogen begroeten op 1 maart 2008 in Utrecht waar de beroependag metaansluitend diner en feest zullen plaatsvinden!

Beroependagcommissie 2007-2008

Co

mm

issies

11


Ga je mee twinnen?Een TWIN is een uitwisseling tussen twee groepen farmaciestudenten uit verschillende Europese landen. Dit jaargaan we twinnen met farmaciestudenten uit Münster. Münster ligt net over de grens bij Enschede.

19-21 oktober zullen zij met een groep van ongeveer 40 mensen naar Utrecht komen. Tijdens dit weekendzijn alle Nederlandse deelnemers in Utrecht, Groningers en Leidenaren dus ook. We slapen bij studenten thuis,waardoor we de prijs laag houden en het is ook erg gezellig.

7-9 december gaan wij met een groep van ongeveer 40 Nederlanders naar Munster. Daar zullen we ook eenmooi programma hebben met hetzelfde thema.

Wat gaan we doen dit weekend?Vrijdag komen de studenten aan. Daarna zal er een nachtprogramma zijn, maar dit is nog een verrassing…Zaterdag is de symposiumdag met drie lezingen en een lunch op de Uithof. Daarna laten we iedereen zien hoemooi Utrecht is en na het diner zal er een groots feest zijn in de stad. Zondag is de culturele dag met allerleileuke activiteiten en veel gezelligheid.

Wat kost het?75 euro. Hiervoor krijg je een slaapplaats, eten, drinken, feestjes en alle uitstapjes.

Voor meer info:Check www.knpsv.nl, mail: [email protected] .

Inschrijfformulieren liggen op het K.N.P.S.V. hok (OC114), PS hok, ,,Aesculapius’’ hok en UP hol.

Groetjes,

De internationale commissie van de K.N.P.S.V. 2007-2008

TWIN Nederland - Duitsland

Verslag

van d

e 28ste spo

rdtd

ag d

er K.N

.P.S.V

.

13


TEKST: ANNELIENE SCHIMMEL

Op zaterdag 23 juni vond inAmersfoort de Sportdag derK.N.P.S.V. plaats, met als sportieveactiviteit Highland Games. Deweersvoorspelling was niet erg gun-stig. Tijdens de voorbereidingenvielen er al de nodige spadtjesregen. Gelukkig stond er bij deKabouterhut een sterk team farma-ceuten klaar om SportcommissieSpadtje te helpen met hetopbouwen. Vanaf half een drup-pelden de overige deelnemers uitUtrecht, Leiden en Groningenlangzaam binnen. Om op krachtente komen stond er een lunch klaar.De Highland Games werdenbegeleid door twee instructeurs vanSports Unlimited. Verdeeld in clansen gekleed in traditionele schotserokken, werd er gestreden om deAmalia-bokaal. De onderdelenwaren boogschieten, hamer wer-pen, touwtrekken, kogel stoten,melkfles hooghouden en hoefijzergooien. Tussen de buien door werder fanatiek gesport. Dit resulteerdein een spannende strijd maar

helaas ook in een bezoek aan hetziekenhuis, en wel door de dapperesporter Alexander Armbrust(Spokselfris '03-'04). Gelukkig isalles weer goed gekomen. Vooralhet boogschieten trok veel bekijks,er waren een aantal zeer getalen-teerde schieters aanwezig! Doormiddel van het onderdeel melkfleshooghouden is bepaald wie deSTERKSTE farmaceut van 2007 is:de Utrechter Cyril Verkroost. Hijheeft blijkbaar de best getraindearmspieren en bezit een goeddoorzettingsvermogen. Ter voorbereiding op de borrel koniedereen een broodje kroket veror-beren. Hierna werd de bus richtinghet centrum van Amersportgenomen, waar de barmannen vancafé 't Binnenhof klaar stonden omde nodige biertjes voor de sporterste tappen. Maar voordat de dorstgelest mocht worden, werdSportcommissie Spadtje door hetbestuur bedankt voor de organ-isatie. Aangezien er twee teams meteen gelijk aantal punten van hetveld af waren gekomen, werd ereen extra onderdeel aan het pro-

gramma toegevoegd: een spadt-wedstrijd. Team 2 'team 1' bleekover de beste adt-capaciteiten tebeschikken en is met de fel-begeerde Amalia-bokaal naar huisgegaan. Ondertussen was de luchtstrakblauw geworden, dus het ter-ras en zelfs de fontein op de Hofstroomde vol met farmaceuten. Deborrel was erg gezellig en was eenmooie afsluiting van de OPG lev-ert* Sportdag 2007.Sporters, bedankt voor jullie deel-name, het was een sportieve enzeer geslaagde dag!

HIGHLAND GAMESVERSLAG VAN DE 28STE SPORTDAG DER K.N.P.S.V.


14

Ver

slag

van

het

OP

G H

ock

eyto

ern

oo

i

TEKST: ANOUK VAN EIJCK

Zaterdagmorgen 01-09 09:34 ikdoe mijn ogen open en na eenpoging te doen uit bed te stappen,besef ik dat dit vandaag wel eensheel zwaar kon worden. Niet omdatik nou zo'n lui ding ben, maargewoonweg omdat ik niet kanlopen van de spierpijn. Na wat ont-bijt verzameld te hebben, geef ikmij verwoede pogingen te blijvenstaan dan ook maar op en besluitvandaag in bed te blijven. Al dvd-serie kijkend en liggend te ont-bijten, denk ik terug aan het evene-ment, wat mij deze helse pijnenbezorgd heeft.Het was namelijk de ochtend hier-voor dat ik mijn studentenflatje benuitgekropen om mee te doen aande (on)officiële opening van hetnieuwe studiejaar: het OPG-hock-eytoernooi.Aangekomen op de velden vanKampong en na het weerzien vanal mijn medefarmaceuten werd eral gauw een stapel consumptiebon-nen en een shirtje in mijn handengedrukt.Een warm welkomstwoord en eenomkleedsessie verder, zag ikopeens allemaal verschillendekleuren shirtjes om me heen wan-delen en drong het tot me door,dat het tijd was mijn best te gaandoen voor het K.N.P.S.V. Verborgen

Talenten team.Alhoewel ik het idee had dat mijntalent inderdaad nog ver verborgenzat, baande mijn stick en ik zicheen weg over het grote groeneveld. De muziek knalde al vrolijk uitde speakers en de wedstrijden gin-gen enthousiast van start. Let welvan start, want hoewel een partijtjeniet meer dan vijfentwintig minutenduurde, bedacht ik me na tienminuten al, wat ik deze vakantievooral NIET had gedaan: gesport.Mijn conditie was net zo groot alsdat van een aardbei, maar datmocht de pret zeker niet drukken.Een aantal speelpartijen, wachtpar-tijen, een lunch (met enormebroodjes), een fotosessie en eengehalveerde stapel consumptiebon-nen later, belandde ik op de trib-une.Hier werd de finalewedstrijd tussenUP-1 en Farminvest gespeeld. Integenstelling tot de meesten, warendeze farmaceuten in topvorm endat zorgde dan ook voor een ver-rassend spannende wedstrijd.Farminvest mag zich dit jaar dewinnaar van het toernooi noemenen om het te vieren gingen we alle-maal gezellig aan het bier, noujaeigenlijk zaten we dat al, maar datis natuurlijk een kleinigheid.Bezweet en moegestreden begaf ikmij naar het clubhuis om me op tefrissen voor het volgende item op

het program: de barbeque.Na al die overvloeden aan vlees,salade, toetjes en limonadekannenbier, bleek mijn stapel consumptiebonnen opeens enorm geslonken,tot nog maar één exemplaar. Hetwerd tijd deze vrolijk hossende enbierdrinkende feestvreugde te ver-laten en mijn bedje maar eens opte zoeken.Dus daar lig ik nu nog in m'nlekkere, warme bed. Met een helefijne, lichte kater, ter herinneringaan die mooie en gezellige dag.Bedankt OPG en lieveteamgenoten…volgend jaar weer!Ik draai me nu nog even om…enmaandag…. ga ik gelijk sporten.

ZOMAAR EEN ZATERDAGMORGEN….VERSLAG VAN HET OPG HOCKEYTOERNOOI

Het aanvraagformulier kun jeopvragen bij het secretariaatvan het Curatorium viaPostbus 304602500 GL Den HaagTelefoon 070-37 37 240E-mail [email protected]

Onderzoek doenin het buitenland?

Het Stipendiafonds KNMP geeft je mede demogelijkheid

Het Stipendiafonds van de KNMP verleent drie keer per jaareen bijdrage aan studenten Farmacie en Biofarmacie.Jaarlijks is daarvoor 20.000,- Euro beschikbaar.

De stipendia zijn bedoeld als bijdrage in de kosten voor hetmaken van een studiereis met het doel onderzoek teverrichten in het buitenland. De studiereis moet bijdragenaan de wetenschappelijke vorming van de student en verderten voordele zijn van de Nederlandse samenleving enwetenschap.

Heb je interesse?Zie je een studiereis wel zitten én heb je een goedonderzoeksvoorstel? Dien dan een aanvraag in.Het Curatorium beoordeelt de aanvragen drie keer per jaar,in januari, juni en oktober.De aanvragen dienen bij ons binnen te zijn in de periodevoorafgaand aan het trimester waarin het onderzoek zalstarten.

De aanvragen worden beoordeeld door het Curatorium datbestaat uit;- Prof.Dr. H.W. Frijlink, (voorzitter) hoogleraar Farmacie,

Universiteit van Groningen,- Prof.Dr. P.A.G.M. de Smet, (secretaris)- Drs. J.D. van Dalen, lid en secretaris Hoofdbestuur KNMP,- B. Tyndall, studenten vertegenwoordiger Farmacie.

Aan de toekenning van een stipendium is de voorwaardeverbonden dat na de studiereis over het bijvak een kortverslag aan het Curatorium wordt gezonden.


18

De

zelf

test

maa

tsch

app

ij Toen de eerste zwangerschapstest inde jaren '70 over de toonbankging, was de medische wereld

geschokt. Een test voor thuis, zou diewel betrouwbaar genoeg zijn, was dehuisarts ineens overbodig en zoudenvrouwen zichzelf wel kunnen testen? Deaanvankelijke kritiek bleek onterecht.Toch duurde het jaren voordat medischeprofessionals hun argwaan lieten varen.Verklaring voor dit succes is volgensDiagned, branchevereniging van fab-rikanten en importeurs van in-vitro diag-nostica; "de gemakkelijke verkrijg-baarheid, de anonimiteit waarin de test

kan worden afgenomen, de eenvoud enniet te vergeten; de hoge betrouw-baarheid" (Arts & Auto, 2005).Inmiddels is de zwangerschapstest nietmeer weg te denken uit het apotheken-en drogisterijschap. De consumentwilde echter meer. De trend van deafgelopen jaren is duidelijk. Mensen let-ten steeds meer op hun gezondheid,willen steeds meer weten over hungezondheid en doen er ook alles voorom deze onder controle te houden.Vaak mag dit ook wat centen kosten, alshet maar gemakkelijk is en je er zelf nietzo heel veel voor hoeft te

doen. In navolging van de zwanger-schapstest is er inmiddels een ruimassortiment aan tests te koop, waarmeemen zich kan testen op verschillendeaandoeningen of gezondheidscondities.Mensen zijn in staat gesteld, om hetcholesterol- en glucosegehalte, demenopauze, de eisprong of bloed inontlasting zelf op te sporen. Ook is hetmogelijk om te meten of er sprake is vaneen verhoogde PSA-waarde, de ziektevan Pfeiffer of een HIV-besmetting.Consumenten zijn veeleisender gewor-den. De komst van het internet heeft

Medische zelftests zijn populairder dan ooit, toch zijn er ook nog veelcritici en tegenstanders die de tests als onruststokers en zelfs alsgevaarlijk beschouwen. Zaaien de tests voor thuis onnodig paniek?Of zorgen ze voor een preventieve screening? Leven we in eenkrakkemikkige samenleving of willen we liever voorkomen dangenezen?

TEKST: MARTHY VAN DE LAAR

De ZelftestmHypochondrisch of gezondheidsbewust?

De zelftestm

aatschap

pij

19


behoorlijk bijgedragen aan de toe-gankelijkheid van de zelftest; en nietiedereen is daar even blij mee.

ValkuilCritici vinden een groot aantal zelftestsonnodig en zelfs schadelijk. De testszouden een gevaarlijke schijnzekerheidgeven, zo meldde medisch socioloogTjeerd Tijmstra (UMC Groningen) inDAG (12 juni 2007). "We lijken weleen stelletje hypochonders met nietsanders aan ons hoofd dan onslichaam", aldus Tijmstra. Artsenclaimen ook dat zelftests voor onnodi-ge onrust zorgen en leiden tot eenhypochondrische samenleving. Depatiënt zou niet naar de context kijken,maar zich focussen op één specifiekeaandoening, daardoor het bredereperspectief over het hoofd zien. "Als detest gunstig uitvalt, geeft het een vri-jbrief om met dezelfde ongezonde lev-ensstijl door te gaan. Ik hoef helemaalniet te stoppen met roken, denktiemand die geen verhoogd cholesterolheeft", zegt Tijmstra. Roy Beijaert, huis-arts en wetenschappelijk medewerkervan het Nederlands HuisartsenGenootschap (NHG) geeft een ander

voorbeeld in de Viva (29 juli 2007):"Blijkt uit een zelftest dat je geenchlamydia hebt, dan ga je niet naar dehuisarts. Een valkuil, want kenmerkendvoor een soa is dat die makkelijkgepaard gaan met andere soa." Demedische wereld reageert in het voor-jaar van 2007 op deze "zelftest-opmars". Zo bindt de NederlandseHuisartsen Vereniging de strijd aan metde zelftest door een "medische APK-

keuring" te gaan aanbieden. Ze willenstandaardtests gaan uitvoeren, bijvoor-beeld bij rokers of mensen met eenerfelijke aandoening, om te voorkomendat mensen uit angst naar de zelftestgrijpen. Toch zijn er ook huisartsen diewel degelijk het nut van zelftests inzien. Beijaert: "Het is belangrijk om teweten of je bijvoorbeeld chlamydiahebt. Voor mensen die niet naar eenarts durven te gaan als ze bang zijneen soa te hebben, is zo'n zelftest eenuitkomst. Dan doen ze zo'n test in elkgeval. Ik hoop alleen dat ze daarnawel langskomen voor behandeling alsde uitslag positief is."

Eerste screeningUit consumentenonderzoek vanMiraTes, fabrikant van zelftests, blijktdat de zelftest juist onnodigebezorgdheid kan wegnemen. Mochtiemand echter positief testen met deHIV ZelfTest, dan zegt iedereen dehuisarts te zullen raadplegen.Bovendien stimuleert zelftesten eengezondere levensstijl, zo blijkt uitonderzoek onder gebruikers van deCholesterol ZelfTest. 28% van de cho-lesterol zelftests wordt gekocht >>

“Mensen letten steedsmeer op hun gezondheid,willen steeds meer wetenover hun gezondheid endoen er ook alles voor

om deze onder controle tehouden. Vaak mag ditook wat centen kosten,

als het maar gemakkelijkis en je er zelf niet zoheel veel voor hoeft te

doen.”

maatschappij


20

De

zelf

test

maa

tsch

app

ij

door mensen die het vervelend vindenom voor metingen naar de huisarts tegaan. Ze kiezen juist voor een zelftest,omdat deze laagdrempelig is (26%),weinig tijd kost (45%) en altijd en over-al uitgevoerd kan worden (44%). Bijeen te hoge cholesterolwaarde zegt58% van de ondervraagden meer tegaan bewegen, 30% stress te vermij-den en 61% geeft aan gezonder tegaan eten. Meer dan de helft van derokers gaf zelfs aan te willen stoppenmet roken (56%). 28% van de mensendie regelmatig alcohol drinken, zouminderen met het alcoholgebruik naaraanleiding van een te hoog cholesterolmet een zelftest. De betrouwbaarheidvan de tests staat al geruime tijd nietmeer ter discussie. Johan Miedema,kwaliteitsmanager bij de zelftestprodu-cent MiraTes BV: "Onze zelftest zijngeschikt voor professioneel gebruik.Alleen voegen wij elementen toe waar-door ze voor consumenten geschiktzijn, zoals uitgebreide bijsluiters ennadere informatie via onze website,een telefonische helpdeskservice en demogelijkheid om via de website vragente stellen aan een medisch serviceteam. Wij wijzen gebruikers op allehaken en ogen die aan bepaalde testskleven en adviseren ook dat ze bij eenpositieve uitslag een arts raadplegen."Er zijn steeds meer specialisten die devoordelen van zelftests inzien. Zo ookBas de Mol, hartchirurg aan hetAcademisch Centrum Amsterdam entevens hoogleraar aan de TechnischeUniversiteit Eindhoven. "Zelftests dienenals eerste screening. Echt een goedbegin om mensen met een gerichtevraag van dienst te zijn," aldus De Molin de Elsevier (2006). Volgens Drs.Peter de Groot, Apotheker van deBankras Apotheek in Amstelveen, zijnzelftests een goede aanvulling op hetassortiment zelfmedicatie in deapotheek. "Zeker voor mensen die nietdirect bij de huisarts willen aanklop-pen." (Pharmaceutisch Weekblad,2005)

Worried WellNaar aanleiding van het gebekvechttussen voor- en tegenstanders gaf hetCollege voor Zorgverzekeringen (CVZ)opdracht voor een grootschalig onder-zoek over zelftests. In het voorjaar van2007 publiceerde het onderzoeksinsti-tuut Care and Public Health ResearchInstitute van de Universiteit Maastricht(Caphri) het rapport Diagnostischezelftests op lichaamsmateriaal.Patiënten die zelftests kopen, raadple-

gen vooral een arts in het geval vaneen positief of afwijkend resultaat. "Hetis aan de arts om ze dan ook goedverder te helpen", aldus het rapport.Ook bevestigde het onderzoeksresul-taat dat een groot gedeelte van detesters, na een positief resultaat, ietshun dagelijkse leefwijze gaat aan-passen (Widdershoven et al., 2007)De groei van de zelftestmarkt is snellergegaan dan experts hadden verwacht.In 1998 oordeelde de Raad voor deVolksgezondheid en Zorg nog dat deontwikkeling van zelftests niet rap zougaan, omdat het volgens de Raad temoeilijk zou zijn en commercieel nietaantrekkelijk om tests te ontwikkelendie simpel, klantvriendelijk en betrouw-baar zijn. De interesse voor en hetuitvoeren van zelfdiagnostiek blijkt inNederland ruimschoots voor te komen.Verder meldt het onderzoeksrapportvan de universiteit van Maastricht, datzelftesters van niet-zelftesters verschillenin de waardering van de eigen gezond-heid en in wat ze ervoor doen."Daarnaast kwam naar voren dat per-soonlijke ervaring met ziekte, risicoper-ceptie, attitudes en eigen effectiviteiteen rol spelen bij zelfdiagnostiek."(Widdershoven et al., 2007). Ze con-cludeerden dat "DE" zelftester nietbestaat. Wel ontdekten de wetenschap-pers, dat zelftesters vaak een hogereBMI (Body Mass Index), een slechtereervaren gezondheid, een bewuster eet-patroon hebben. Bovendien gebruiktde groep zelftesters meer voedingssup-plementen en homeopathische midde-len vergeleken met niet-zelftesters.Hiermee wordt de vooronderstellingdat voornamelijk de "worried well" detests gebruiken, weerlegd. Mensentesten niet zomaar, maar hebben daarook een aanleiding voor.

OnbegripAfgaand op de resultaten van hetwetenschappelijke onderzoek van de

onderzoekers in Maastricht, lijkenzelftests dus niet echt onruststokers.Zelftests werken drempelverlagend, ener is vraag naar onder zorgcon-sumenten. De producten bieden deconsument de mogelijkheid om handenen voeten te geven aan de eigenbezorgdheid. Zelftests uitmaken voorgevaarlijk of onbetrouwbaar leidt daar-door tot een kloof tussen arts enpatiënt. Door er voor open te staankan er samen gewerkt worden aan eenoptimalisering van het verhoogdegezondheidsbewustzijn en de groeiendeaandacht voor preventie. Artsenhoeven niet bezorgd te zijn om hunbaan: een zelftest zal een arts nooitvervangen, slechts aanvullen! ||

Marthy van de Laar is werkzaam bijMirates B.V.

ReferentiesElzinga, Herman. Zelfzorg rukt op. Arts &Auto, 12 augustus 2005 Melchior, Mensje. & van Woerden, Ivo.Voor dokter spelen. DAG, 12 juni 2007Jansen, Marlies. Wel of geen suiker? Viva19 juli 2007Gordts, Emily. Doktertje spelen. Elsevier, 6mei 2006 van Lingen, Margriet. Rondvraag.Pharmaceutisch Weekblad,(32), 12 augus-tus 2005Widdershoven,G. et al. Diagnostischezelftests op lichaamsmateriaal, rapport,april 2007

“Zelftests werken drem-pelverlagend, en er is

vraag naar onderzorgconsumenten. De

producten bieden de con-sument de mogelijkheidom handen en voeten te

geven aan de eigenbezorgdheid.”


22

Waa

rom

(n

iet)

zel

ftes

ten

?

Dat laatste speelt zeker een rol,maar het is evenzeer een feit dathet aantal verschillende stofjes

waarvan de aanwezigheid in bloed ofurine met een zelftest kan wordenaangetoond gestaag toeneemt (zietabel beschikbare zelftests). De inven-tieve fabrikant heeft een nieuweafzetmarkt ontdekt: mensen die welgraag willen weten hoe het met hungezondheid is gesteld maar een gangnaar de dokter voor een antwoord opdie vraag overdreven, te tijdrovend of tegevoelig in verband met de privacy. Veelmensen vinden het gênant om naar de dokter te gaan met eenonduidelijke klacht die misschien ookvanzelf wel zou kunnen overgaan. "Ismijn cholesterol niet te hoog?", "heb ikmisschien Pfeiffer?", "ben ik nu wel ofniet zwanger?", " ….. of in de over-gang?"; allemaal vragen die veelmensen uit hun slaap houden maarwaarmee ze aarzelen om de dokterlastig te vallen. Kom je toch regelmatigbij de drogist of ben je een gedrevenInternetbesteller? Dan is zo'n zelftestjesnel gekocht en thuis binnen een kwarti-er uitgevoerd.Dit lijkt allemaal redelijk te passen inhet moderne beeld van de samenlev-ing waarin zelfstandigheid, zelf-beschikking en individualismehooggewaardeerde kenmerken zijn.Vanwaar dan toch de regelmatigweerkerende opwinding over zelftests?

GezichtspuntenHet onderwerp laat zich van veel kan-ten bestuderen en in de praktijk zie jeook dat vrijwel iedereen er een anderemening op na houdt, vaak ingegevendoor de beroeps- of belangengroepwaar hij of zij toe behoort.Om met mijn eigen beroepsgroep, deklinisch chemici, te beginnen: diemaakt zich vooral druk over deonduidelijkheid over de kwaliteit, degebruiksvriendelijkheid voor de leek enover de voorlichting in de bijsluiterover de uitvoering en de interpretatievan het resultaat. Waar klinisch chemi-ci zichzelf een taak toerekenen in hetterugdringen van overdadige labdiag-nostiek in het ziekenhuis, hebbenzelftest fabrikanten er belang bij onrustover de eigen gezondheid bij detoekomstige consument aan tewakkeren en deze zo te verleiden totaanschaf. De "mitsen en maren" vaneen test staan meestal niet op hetdoosje maar in de compactopgevouwen bijsluiter binnenin ver-meld en worden slechts door een deelvan de gebruikers gelezen. De klinischchemici pleiten dan ook voor eennieuw keurmerk in aanvulling op hetCE-keurmerk, dat de consument hetvertrouwen moet geven dat de betref-fende test goed leesbare en betrouw-bare informatie en instructies bevat,dat de test door leken goed uit tevoeren is en dat de resultaten met de

test in voldoende mate betrouwbaarzijn althans om vast te stellen of erreden is om vervolgdiagnostiek enbehandeling bij een arts te lateninstellen.

Huisartsen wijzen op het gevaar vanonnodige belasting van de 1e lijnspatiëntenzorg door mensen die alsenige klacht onzekerheid over hungezondheid hebben en zich na eenpositieve testuitslag bij hun huisartsmelden. Dat is op zich de goede reac-tie maar zal in een groot aantal

Het onderwerp zelftesten is het laatste jaarveel in het nieuws. Het is de vraag waardoordat komt. Groeit de verkoop van zelftesten zospectaculair of is er alleen sprake van eenautonome groei van de aandacht voor hetonderwerp?

TEKST: PROF. DR. JAN LINDEMANS

WAAROM (NIETDe voor en nadelen van zelftests tegen elka

Waaro

m (n

iet) zelftesten?

23


gevallen overbodig blijken, omdat detest bij herhaling toch weer negatiefblijkt en de zorgen voor niets zijngeweest. Zelftests zijn naar hun aardook één-dimensionaal: er wordt ééntest uitgevoerd en daarmee één antwo-ord gegeven, terwijl de klacht die aan-leiding gaf tot de zelftest, misschien welmeer mogelijke verklaringen had. Diezouden alle moeten worden betrokkenbij de keuze van de diagnostische tests.De huisarts kent de patiënt en zijnmedische geschiedenis en zal diemeewegen in de te kiezen aanpak.

Een speciale plaats in de zelftestwereldwordt ingenomen door organisaties alsde Nierstichting en de NederlandseHartstichting. De Hartstichting maakt alenige tijd furore met haar aanbod vancholesterolmetingen aan het winke-lende publiek en de Nierstichting boodnajaar 2006 de Niercheck aan om zelfthuis te controleren of er geen sprake isvan een verhoogde eiwituitscheiding inde nieren. Ook de gratis diabetestestdie in november 2006 in apothekenwerd aangeboden, kon zich in eengrote belangstelling verheugen. Dehartstichting biedt niet zomaar een

cholesteroltest aan, maar stelt daaraande voorwaarde dat een aantal vragenover leefstijl en voeding worden beant-woord en geeft naar aanleiding van deantwoorden en het resultaat van de testeen gericht advies. Zij heeft resultatenvan deze praktijk over de verschillendejaren geanalyseerd en is positief overde bereikte resultaten in de zin dat eenbehoorlijk deel van de deelnemers degegeven adviezen hebben opgevolgd.Het zijn vooral critici uit medische hoekdie vinden dat deze stichtingen doorhun campagnes de zelftest legitimeren,en daarmee uiteindelijk het gebruikbevorderen.

Uit de hoek van de patiëntenverenigin-gen wordt de nadruk gelegd op hetbelang van goede voorlichting overzelftests en leesbare gebruiksinstructies.In het algemeen wordt de beschik-baarheid van zelftests een aanwinstgenoemd en een stap in de richtingvan meer mondigheid en zelfredza-amheid van het individu. Zij vinden hetwel volstrekt vanzelfsprekend dat detest in analytische zin betrouwbaar is.

Apothekers hebben zich nog niet zouitgesproken over de zelftest. Zij zijnwel degenen die de zelftest aan dezorgconsument verkopen. Voor de uit-gifte van zelftests in de hoog-risico cat-egorie zoals HIV-testen en tumormark-er-testen bestaat een door de KNMPuitgewerkt protocol. Daarin >>

T) ZELFTESTEN?ar afgewogen

“Zelftests zijn naar hunaard ook één-dimension-aal: er wordt één test uit-gevoerd en daarmee éénantwoord gegeven, ter-

wijl de klacht die aanlei-ding gaf tot de zelftest,

misschien wel meermogelijke verklaringen

had.”

24

Waa

rom

(n

iet)

zel

ftes

ten

?

wordt gedetailleerd weergegeven welkeinformatie de apotheker bij verkoopaan de klant moet verstrekken. Inessentie komt die instructie erop neerdat de klant nog eens gewezen wordtop het belang van het bezoek aan dehuisarts bij een positieve uitslag, maardat afzien van de zelftest en meteennaar de huisarts gaan ook een goedalternatief is en nog kostenbesparendook.

KwaliteitAlle zorgen om de kwaliteit van zelftestsworden door officiële instanties alsonnodig gekwalificeerd: er bestaatimmers een stelsel van Europese regel-geving die de kwaliteit moet bewaken.Inderdaad, zelftests vallen onder deEG-verordeningen voor producten inde categorie "In Vitro Diagnostica",afgekort IVD. Alleen als een productaan de eisen als gesteld in deze veror-dening voldoet, mag het op deEuropese markt worden aangebodenen krijgt het als bewijs daarvan eenzogenaamde EC-markering (op de ver-pakking de letters EC met een vier-cijferig nummer). Het vier-cijferigenummer slaat terug op het instituut datde controles op de kwaliteit van hetproduct heeft uitgevoerd, de "notifiedbody of "aangemelde instantie". InNederland kennen we twee van dezeinstituten: KEMA en TNO. De fabrikantlegt de aangemelde instantie eendossier voor met de gevraagdegegevens ten aanzien van de samen-stelling en werkingswijze van de test ende wijze waarop het kalibratieniveauvan de test is terug te voeren naar eengecertificeerde primaire standaard. Defabrikant moet bovendien gegevensoverleggen over de precisie van deanalyse en de wijze waarop een con-stante productiekwaliteit wordt gehand-haafd. Tenslotte moet de doel-matigheid van de test zijn aangetoonddoor middel van klinische studies metpatiënten die lijden aan de ziektewaarvoor de test van diagnostischewaarde zou zijn. Bij eerste aanblik lijkt dit een vrij uitge-breide toets die voldoende garantiezou moeten bieden voor het opsporenvan ondeugdelijke producten. In demeeste gevallen zal dit zo ook wel uit-pakken. Anderzijds zullen de meestefabrikanten wel hun best doen aan degevraagde kwaliteitseisen te voldoen.Echter, de zwakte van het systeem isgelegen in het feit dat de toets zichbeperkt tot bestudering van de docu-menten die de fabrikant heeft overlegd

en tot controle of de gemetennauwkeurigheid van de testovereenkomt met de mate vannauwkeurigheid die de fabrikantzichzelf heeft opgelegd. Als de fab-rikant opgeeft dat een bepaalde testeen imprecisie heeft van minder dan10% en aantoont in de stukken dat deimprecisie 9,5% bedraagt, heeft hij aande eisen van de richtlijn voldaan. Devraag of een 9,5% imprecisie niet meeris dan klinisch acceptabel, wordt nietgesteld. Voor het gebruik van IVD's inhet laboratorium is dat geen bezwaar;voor ingebruikname van een IVD wordteen uitvoerig evaluatieonderzoek uit-gevoerd en wordt vastgesteld of de testvoldoet aan de eisen die het laborato-rium stelt. De resultaten worden vast-gelegd in een evaluatierapport en bijvoortdurend gebruik wordt de analyseregelmatig gemonitored door middelvan interne en externe kwaliteitscont-role om te zien of de fabrikant het oor-spronkelijke kwaliteitsniveau weet tehandhaven. Bij zelftesten geldt dit alle-maal niet. Er is geen objectieve prak-tijkevaluatie door een onafhankelijklaboratorium, er zijn geen normenwaaraan de test getoetst zou kunnenworden en er is geen regelmatigweerkerende, onafhankelijke controleom te zien of het product aan de oor-spronkelijke specificaties blijft voldoen.Toezicht is er gelukkig wel: de Inspectievoor de Gezondheidszorg (IGZ) heeftook de taak om controle uit te oefenenop de kwaliteit van IVD-producten envoert die ook uit, zoals is gebleken uitde acties van de IGZ in de richting vanMirates, een Internetleverancier vanzelftests.

Al deze richtlijnen ten spijt blijft hetnatuurlijk mogelijk zelftests te betrekkenvia websites van buiten de EG geves-tigde leveranciers. Ook hanteren nietalle landen in Europa de in Nederlandgeldende beperking dat zelftests voorzogenaamde hoog-risico parameters(HIV, hepatitis B, tumormarkers) inNederland alleen op de marktgebracht mogen worden via de eenarts of via de apotheek. De bedoelingdaarvan is dat er voldoende deskundi-ge uitleg mogelijk is op het momentvan aankoop (zie hiervoor).

ZelftestwinkelsKwaliteit van de test en zorgvuldigheidvan de uitvoering mogen in elk gevalwel worden verwacht bij zogenaamdezelftestwinkels als Check-U enServiceLabs. Dit zijn laboratoria waar jeop eigen verzoek, dus zonder verwijz-ing van een arts, testen kunt latenuitvoeren op door je zelf te kiezenparameters. Uitvoering, kwaliteitscont-role en rapportage zijn in handen vanprofessionals. De Nederlandse verenig-ing voor Klinische Chemie heeft eenrichtlijn opgesteld voor laboratoria diede "Medische Zelf-Verwijs-Test" aan-bieden. In het kort komt die richtlijnerop neer dat de testen worden uit-gevoerd onder verantwoordelijkheidvan een geregistreerd klinisch chemi-cus, in een laboratorium dat via CCKLof anderszins geaccrediteerd is, datalleen medisch onomstreden en doel-matige testen worden aangeboden endat uitslagen altijd in onderlingesamenhang worden beoordeeld en invoor de cliënt begrijpelijke bewoordin-

BESCHIKBARE ZELFTESTS

CHOLESTEROL / HDL-CHOLESTEROLALLERGIENBLOEDGROEPVRUCHTBAARHEID VAN DE MAN (SPERMA-KWALITEIT)PFEIFFERCHLAMYDIACANDIDAHIVMENOPAUZEZWANGERSCHAPPSA (PROSTAATKANKER)DARMTEST (FECAAL OCCULT BLOED TEST)


gen van commentaar worden voorziendoor de klinisch chemicus.

Belang voor de volksgezondheidZelftests spelen onherroepelijk een rolin het veld van de gezondheidszorg. Ofdie rol overwegend positief of negatiefis, weten we niet want er is geen sys-tematisch en voldoende representatief

onderzoek naar gedaan. In het alge-meen staan de belangen van vroegeopsporing en preventie tegenover devrees voor overdadige aandacht voorde eigen gezondheid en onnodigemedicalisering. Nederland is invergelijking met veel andere landennogal terughoudend met georgan-iseerd screeningsonderzoek. Alleenwanneer in representatieve studiesbewezen is dat vroege opsporing bij-draagt aan vermindering van ziekte ensterfte zoals bij borst- en baarmoeder-halskanker, wordt van overheidswegeeen programma voor bevolkingsonder-zoek opgezet. Waar daarover nog twij-fel bestaat, zoals bij prostaatkanker,wordt terughoudendheid betracht. Bijeen erkend verhoogd risico zoals bijerfelijk bepaalde vormen van kanker,wordt een veel uitgebreider screening-sonderzoek langs reguliere weg aange-boden en door verzekeraars vergoed.

Professionals zijn het er over eens datzelftests op merkstoffen voor kankerongewenst zijn. Er zijn geen tumor-markers die voldoende gevoelig enspecifiek zijn om geïsoleerd kanker opte sporen. Dat wil zeggen dat vals-posi-tieven en vals-negatieven het aantalterecht positieven verre zullen overtref-fen. Om die reden worden tumormark-ers in bloed ook in de reguliere diag-nostiek niet voor screeningsdoeleindentoegepast. Screening op cholesterol daarentegenkan wel zinvol zijn, tenminste als dezelftester ook daadwerkelijk consequen-ties verbindt aan een verhoogde uit-slag. Maar als de persoon in kwestieeen ongezonde leefstijl heeft en deson-danks een normaal cholesterol ver-toont, kan dat een legitimatie vormenvoor voortzetting van die ongezondeleefstijl, met alle mogelijke gevolgenvan dien. Er is natuurlijk niets verkeerdsaan het zelf uitvoeren van een choles-teroltest om na te gaan hoeveel effectje gezonde leefstijl ten goede van jecholesterolniveau heeft opgeleverd.

TenslotteOok in dit artikel is niet een eenduidigantwoord gegeven op de vraag ofzelftests nu wel of niet een aanwinst zijnvoor het individu, de gemeenschap ofde gezondheidszorg. Eenieder zal dievraag vanuit zijn eigen perspectiefbeantwoorden en het antwoord zal ver-schillend zijn voor verschillendezelftests. Het is een gegeven dat dezetests op de markt zijn en professionalskunnen weinig anders doen dan goedevoorlichting geven en bewaken dat water op de markt komt, tenminstedeugdelijk en doelmatig is. ||

Jan Lindemans is als klinisch chemicusverbonden aan het Erasmus MC teRotterdam.

Waaro

m (n

iet) zelftesten?

25


OVERZICHT VAN BESTAANDEREGELGEVING

FABRICAGE EN IN DE HANDEL BRENGEN VAN ZELFTESTS (IN-VIT-RODIAGNOSTIEK VOOR THUISGEBRUIK) VALLEN ONDER DEEUROPESE RICHTLIJN 98/79/EG VAN 27 OKTOBER 1998.FABRIKANTEN DIENEN EEN CE-MARKERING VOOR HUNZELFTEST-PRODUCT AAN TE VRAGEN ALS TEKEN DAT HUNPRODUCT AAN DE EUROPESE REGELGEVING VOLDOET. EEN CE-MARKERING HOUDT IN DAT DE FABRIKANT DAN WEL EENAANGEMELDE INSTANTIE VERKLAART EN GARANDEERT DAT HETOP DE MARKT GEBRACHTE PRODUCT IN OVEREENSTEMMING ISMET DE EISEN VAN DE EUROPESE REGELGEVING. INNEDERLAND KUNNEN TNO CERTIFICATION EN KEMA QUALITYEEN CE-MARKERING AFGEVEN. DE EG-RICHTLIJN VERPLICHT LID-STATEN VERKOOP VAN ZELFTESTS TOE TE STAAN INDIEN DEZEVOLDOEN AAN DE NORMEN.

NEDERLAND HEEFT DE EUROPESE RICHTLIJN NADER INGEVULDEN UITGEBREID MET HET BESLUIT IN-VITRO DIAGNOSTICA VAN22 JUNI 2001. HIERIN WORDT ONDER ANDERE GEREGELD DATDE VERKOOP VAN HOOG-RISICO PARAMETERS (HIV, HEPATITIS B,C EN D, PSA) ZICH BEPERKT TOT ARTSEN EN APOTHEKERS.

DE INSPECTIE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG (IGZ) IS BELASTMET ACHTERAF TOEZICHT OP DE WET MEDISCHE HULPMIDDE-LEN EN HET BESLUIT IN-VITRO DIAGNOSTICA. HET LEVEREN VANIVD'S ZONDER CE-MARKERING IS NIET TOEGESTAAN.

“Het is een gegeven datdeze tests op de markt

zijn en professionals kun-nen weinig anders doendan goede voorlichtinggeven en bewaken dat

wat er op de markt komt,tenminste deugdelijk en

doelmatig is.”

Doelmatig wordt dan bijvoorbeeldopgevat als dat de inzet van hetnieuwe geneesmiddel niet meer

kost dan zeg €20.000 per gewonnenlevensjaar; m.a.w. om een levensjaarte winnen mogen de kosten (zoalsgeneesmiddelkosten) de baten (zoalsvoorkomen ziekenhuisopnamekosten)met maximaal €20.000 overtreffen.Ook wordt er onderhand eigenlijkgeen vaccin meer aan hetRijksVaccinatieProgramma (RVP)toegevoegd zonder een degelijke KEA,met een voor het vaccin gunstigeuitkomst. Zo werd vooafgaand aan deopname van meningokokken C vacci-natie in het RVP een KEA verrichtwaaruit bleek dat opname in hetschema circa €5000 per gewonnenlevensjaar zou gaan kosten.Momenteel wordt de kosten-effectiviteitvan vaccins tegen het rotavirus en hethumane papiloma virus onderzocht.Kortweg zou gezegd kunnen wordendat in Nederland geen gezondheids-zorginterventie meer wordt omarmd alser niet een gunstige KEA beschikbaaris. Daaruit zou dan moeten blijken datde kosten per eenheid gezondhei-dswinst (zoals een gewonnen levens-jaar) acceptabel zijn.

In lijn hiermee lijkt het dan ook geenwonder dat er tevens interesse bestaat

in de farmaco-economische evaluatievan zelftesten, en ook hier de kosten-effectiviteit steeds meer in debeschouwing betrokken wordt.Recentelijk zien we dit bijvoorbeeld bijde "Niercheck", een grootschalige cam-pagne voor de opsporing van begin-nende nierziekte. Binnen deze cam-pagne konden Nederlanders een testvoor thuis aanvragen ter bepaling vanhet eiwitgehalte in de urine. Indiendeze veel te hoog was (macroalbumin-urie), was het advies de huisarts tebezoeken. Het doel van de campagnewas verborgen nierschade bij patiëntenop te sporen en om door therapie in tezetten progressie naar eindstadiumnierfalen, met dialyse en transplantatie,te vertragen. Deze therapie zoubijvoorbeeld ACE-remmers of AT2-antagonisten kunnen omvatten.Zoals aangegeven op de website

(www.professional.nierstichting.nl) is deeconomische impact van dialyse entransplantatie aanzienlijk. Er wordtdaar aangegeven dat dialyse naarschatting €55.000 per patiënt per jaarkost en dat de geschatte totale kostenvoor eindstadium nierfalen voor deNederlandse bevolking €400 miljoenbedragen. Het is bekend dat vroegtijdi-ge behandeling van beginnendenierziekte de vooruitzichten voor depatiënt verbetert en dat de behandelingkosten-effectiever wordt al naar gelanger eerder in het ziekteproces wordtgeïntervenieerd [1], hetgeen mogelijkvroegtijdige opsporing rechtvaardigd.Inderdaad vonden wij eerder datscreening op verhoogde albuminurieen behandeling bij degenen die opge-spoord werden kosten-effectief is [2].Dat betrof echter geen zelftest, maareen programma via onder andere deGroninger apotheken. Tevens werd nietop macro- (een urine albumine excretievan meer dan 300 mg/24 uur) maarop micro-albuminurie (30-300 mg/24uur) getest.

Testen op verhoogde albuminurie iszinvol omdat relatief veel patiënten diedit betreft niet op de hoogte zijn vanhun albumineverhoging. Zo bleek uitde analyses van de Groningse PRE-VEND-studie dat ruim 0,5% van de

Evaluatie vaEen nieuwe uitdaging voor de farmaco-econ

Farmaco-economie is de wetenschap die zich bezig houdt met eengestandaardiseerde, gestructureerde en wetenschappelijk analysevan kosten, baten en gezondheidswinsten van interventies in degezondheidszorg. De meest gebruikte techniek binnen dat kader is dekosten-effectiviteitsanalyse (KEA). Veel nieuwe geneesmiddelenmoeten tegenwoordig eerst aantonen dat het gebruik kosten-effectiefofwel doelmatig is, alvorens tot vergoeding wordt overgegaan.

TEKST: PROF. DR. MAARTEN J. POSTMA & DRS. CORNELIS BOERSMA

“Kortweg zou gezegdkunnen worden dat in

Nederland geen gezond-heids-zorginterventie

meer wordt omarmd alser niet een gunstige KEA

beschikbaar is.”

26

Eva

luat

ie v

an z

elft

este

n


Evalu

atie van zelftesten

27


onderzochte personen macro-albumin-urie heeft en dat 75% van hen onbek-end hiermee is, dus daarvoor nietgericht wordt behandeld [3,4]. Ditkomt omdat macro-albuminurie alszodanig vaak geen (specifieke) klacht-en met zich brengt. Door opsporingvan deze personen kunnen zij eerdereen gerichte therapie starten en kan deprogressie van de nierziekte vertraagdworden, dialyse en transplantatievoorkomen worden en kunnen aldusgezondheidszorgkosten bespaard wor-den.

Nierziekte en nierfalen berusten vaakop onderliggende processen, zoals ath-erosclerose, hypertensie en diabetes.Het is dus te verwachten dat bij dezelftest naar verhoogde albuminurietevens bijvoorbeeld nieuwe diabetespatiënten door de huisarts ontdektzullen worden. Ook daar zal geldendat vroegtijdige behandeling deverdere progressie van diabetes tengoede zal komen. Uit diverse studies isreeds gebleken dat des te vroegerbehandeling wordt gestart - bijvoor-beeld met anti-diabetica, choles-terolverlagers en antihypertensiva - deste gunstiger de prognose voor depatiënt is. Screening van risicogroepenop diabetes blijkt daarom ook tevenskosten-effectief te zijn.In de USA werd de kosten-effectiviteitvan dergelijke screening op diabeteseerder geschat op iets meer dan US$50,000 per gewonnen "Quality-adjust-ed Life Year" (QALY), hetgeen corre-spondeert met het afkappunt dat in deUSA wordt gehanteerd voor wat maxi-maal betaald "mag" worden voor eenQALY [5]. Tevens schatten Glümer et alrecentelijk de kosten-effectiviteit van hetscreenen op diabetes in de algemenebevolking [6]. Daaruit bleek dat eengunstige kosten-effectiviteit vooral tebereiken is door de screening tebeperken tot risicogroepen, waarbijervan uitgegaan werd dat diabetes bijdeze groepen circa 5 jaren eerder kan

worden opgespoord en behandeld danhet geval zou zijn zonder screening.Risicogroepen zijn groepen metbijvoorbeeld verhoogde bloedruk,maar mogelijk tevens groepen met ver-hoogde albuminurie. Zo zou eenvoorafgaande zelftest op verhoogdealbuminurie ook in dit kader te overwe-gen zijn.

Zelftesten worden momenteel niet opgrote schaal gestructureerd ingezet engebruikt. Mocht dit in de nabijetoekomst wel steeds meer het gevalworden dan is te verwachten dat devraag naar de kosten-effectiviteit vandergelijke zelftesten tevens een groterol speelt, veelal voordat totgrootschalige aanbieding of promotieervan zal worden overgegaan.Momenteel speelt de vraag omtrent dekosten-effectiviteit van de "Niercheck"Aldus presenteren zelftesten een nieuweuitdaging voor de farmaco-economis-che wetenschap. ||

Maarten J. Postma is als hoogleraarFarmaco-economie verbonden aan deRijksuniversiteit GroningenCornelis Boersma is verbonden aan deRijksuniversiteit Groningen

Referenties1. Palmer AJ, Annemans, Roze S etal. Cost-effectiveness of early irbesartantreatment versus control (standard antihy-pertensive medications excluding ACEinhibitors, other angiotensin-2 receptorantagonists, and dihydropyridine calciumchannel blockers) or late irbesartan treat-ment in patients with type 2 diabetes,hypertension and renal disease. DiabetesCare 2004; 27(8): 1897-19032. Atthobari J, Asselberg FW,Boersma C et al. Cost-effectiveness ofscreening for albuminuria with subsequentfosinopril treatment to prevent cardiovascu-lar events: a pharmacoeconomic analysislinked to the prevention of renal and vascu-lar endstage disease (PREVEND) study andthe prevention of renal and vascular end-stage disease intervention trial (PREVEND-IT). Clinical Therapeutics 2006; 28(3):432-4443. Hillege HL, Janssen WMT, Bak AAet al. Microalbuminuria is common, also ina nondiabetic, nonhypertensive population,and an independent indicator of cardiovas-cular risk factors and cardiovascular mor-bidity. J Intern Med 2001;249:519-264. Halbesma N, Brantsma AH,Wetzels J et al. Macroalbuminuria is a bet-ter risk marker than low GFR to identifysubjects at risk for accelerated GFR loss ina population screening. J Am Soc Nephrol2006;17:2582-905. Hoerger TJ, Harris R, Hicks KA etal. Screening for type 2 diabetes mellitus: acost-effectiveness analysis. Ann Intern Med2004;140:689-996. Glümer C, Yuyun M, Griffin S etal. What determines the cost-effectivenessof diabetes screening? Diabetologica2006;49:1536-44

“Door opsporing vandeze personen kunnen zijeerder een gerichte thera-

pie starten en kan deprogressie van de

nierziekte vertraagd wor-den, dialyse en transplan-tatie voorkomen wordenen kunnen aldus gezond-

heidszorgkostenbespaard worden.”

an zelftestennomie

KNMP Interview met Annemieke Horikx

Test u zelf, maar

Als eerste medische zelftest kwamenkele jaren terug de doe-het-zelf-test voor zwangerschap op de

markt. Dit betekende het begin van eengroeiende reeks aan zelftests. Op ditmoment zijn er tal van tests te koop bijde apotheek, drogist en op het internet.Maar is het wel zo verstandig om zelf tetesten in plaats van langs de arts tegaan? Wat vindt de KoninklijkeNederlandse Maatschappij terbevordering der Pharmacie (KNMP) vanhet feit dat meer mensen thuis gaantesten? We vroegen het aan mevrouw A.Horikx, wetenschappelijk medewerkerbij de KNMP/WINAp en apotheker.

Zelftests zijn in te delen in tweegroepen: de monitoring tests en dediagnostische tests. De eerste groepbevat tests waarmee de patiënt zijneigen gezondheid in de gaten kanhouden, nadat een ziekte bij hem isgediagnosticeerd. Denk hierbij aandiabetici die hun bloedsuikerspiegel inde gaten moeten houden. Deze test isin het algemeen in de medische wereldgeaccepteerd. Ook de KNMP sluit zichhierbij aan. Volgens Horikx is het juisterg goed dat diabetici zich testenomdat ze dan bewuster kunnenomgaan met hun ziekte.

Ook onder trombosepatiënten is hetgebruik van zelftests in opkomst. Maarniet iedereen mag deze tests zelf doenin plaats van bij de trombosedienstlangs te gaan. Er wordt gekeken naarde persoonlijkheid en het ziektebeeld,bovendien krijgen de patiënten eenopleiding over het gebruik van hetapparaat en hoe om te gaan met deuitslagen.

Diagnostische tests lijken heel simpel.Je test je voor een ziekte en wanneerde uitslag positief is ben je geïnfecteerden wanneer de uitslag negatief is, zitalles goed. In deze groep bevindt zichde eerder genoemde hiv-test, maar jekunt jezelf tegenwoordig ook testen opPfeiffer, prostaatziekten en darmkanker.

Volgens Horikx is het hoogtepunt vanhet gebruik van deze tests nog nietbereikt. “We moeten deze tests danook niet de rug toe keren, maar ervoorzorgen dat er zo goed mogelijk meeom wordt gegaan. De wereld veranderten daar moeten we in meegaan,”aldus Horikx.

Eigenlijk maakt het niet uit waar dezetests worden verkocht. Belangrijk is weldat er een goede uitleg bij wordtgegeven. De apotheek is volgensHorikx wel een logische plek omzelftests te verkopen, aangezien dekans dat je een goede uitleg krijgt vaneen apotheker groter is dan van eenpompbediende. Deze uitleg moet nogal wat elementenbevatten die aan de gebruiker duidelijkgemaakt moet worden. De gebruikermoet weten hoe hij de test moet uitvo-eren. Er moet duidelijk uitgelegd wor-den over de tijdstip van uitvoering. Vlakna het eten bijvoorbeeld kan een hogewaarde van een bloedsuikertest doorde gebruiker verkeerd geïnterpreteerdworden. Ook moet er uitleg gegevenworden dat de gebruiker zelf moet zor-gen voor ondersteuning indien de tes-tuitslag positief is. Dit om paniekreac-ties te voorkomen. Ook de definities

Als eerste medische zelftest kwam enkele jaren terug de doe-het-zelf-test voor hiv op de markt. Dit betekende het begin van een groeiendereeks aan zelftests. Op dit moment zijn er tal van tests te koop bij deapotheek, drogist en op het internet. Maar is het wel zo verstandigom zelf te testen in plaats van langs de arts te gaan? Wat vindt deKoninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie(KNMP) van het feit dat meer mensen thuis gaan testen? We vroegenhet aan mevrouw A. Horikx, wetenschappelijk medewerker bij deKNMP/WINAp en apotheker.

INTERVIEW MET ANNEMIEKE HORIKX DOOR SVEN DE KROU

“We moeten deze testsdan ook niet de rug toekeren, maar ervoor zor-

gen dat er zo goedmogelijk mee om wordt

gegaan. De wereldverandert en daar

moeten we in meegaan.”


28

Test

u z

elf,

maa

r in

form

eer

eers

t

vals positieve en vals negatieve uitslagmoeten bij de gebruiker bekend zijn.Een vals positieve uitslag betekent datde test een positieve uitslag geeft terwijlde conditie afwezig is. Een valsnegatieve uitslag betekent dat de testeen negatieve uitslag geeft terwijl deconditie juist wel aanwezig is. Een fouteuitslag is namelijk altijd mogelijk, wantin de medische wereld wordt een testmet een specificiteit en sensitiviteit van90% als een goede test gezien.

Verkoop via internet is weer een anderverhaal. Al staat de meeste informatiewel op de verkoopsites, echte interactiemet de toekomstige gebruiker is nietmogelijk. Vragen kunnen wel gesteldworden per e-mail, maar de non-ver-bale taal is dan niet aanwezig. Ook

kunnen mails gemakkelijk verkeerdgelezen worden. Verkoop in een winkelverdient dus altijd de voorkeur.

Waardoor eigenlijk de populariteit voor

zelftests? Volgens Horikx zijn hiervoorenkele redenen te noemen. Zo zou deanonimiteit voor sommige mensen ergbelangrijk zijn, maar ook een slechterelatie met de arts, of wachttijden kun-nen een reden zijn voor het gebruikvan zelftests. “De gebruiker maakt zelf,na de voors en tegens te hebben afge-wogen, een bewuste keuze tussen eentest bij de arts of een zelftest,”zegtHorikx, “informatie moet dan ook nietvan de apotheker door wordengegeven aan de arts. Het vertrouwentussen apotheker en klant èn arts enklant mag geen schade oplopen.”Bovendien is het opvallend dat detesters vaak juist gezonde mensen zijn.Mensen met een slechte levensstijl zijnof willen misschien niet de consequen-ties onder ogen zien.

Kortom de KNMP is zeker niet tegenzelftests, maar een goede voorlichtingis een grote vereiste. De apotheek iseen plek waar deze voorlichting goedgegeven kan worden. ,,Toen de eerstehoog risico diagnostica zelftests uitkwa-men is er veel informatie aan deapothekers gegeven,“ aldus Horikx,,,tegenwoordig staat de informatie enhet afleverprotocol op de KNMPsite,.”Al met al is het dus erg belangrijkom eerst de potentiele tester teinformeren en dan pas de test teverkopen.” ||

Anniemieke Horikx is als wetenschap-pelijk medewerker verbonden aan hetKNMP Geneesmiddel InformatieCentrum WINAp

Test u zelf, m

aar info

rmeer eerst

29


“De apotheek is volgensHorikx wel een logische

plek om zelftests teverkopen, aangezien dekans dat je een goedeuitleg krijgt van een

apotheker groter is danvan een pompbediende.”

informeer eerst!

Binnenwerk folia HEGA:Layout 1 · 2017. 3. 30. · prof. dr. jan lindemans overige rubrieken 04...

Documents

Transcript of Binnenwerk folia HEGA:Layout 1 · 2017. 3. 30. · prof. dr. jan lindemans overige rubrieken 04...