Bijeenkomst 4 - groepsmaatschappelijk werk€¦ · Web viewAls je dat wel doet, kun je in mei...

Inleiding

Dit draaiboek hoort bij de cursus ‘Uitkomen met inkomen’ en is – evenals het cursusboek voor de deelnemers – tot stand gekomen mede dankzij het cursusmateriaal wat we van Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland (STMR) hebben mogen ontvangen.Deze cursus bestaat uit zes bijeenkomsten van elk twee uur. De cursus wordt gegeven door een of twee maatschappelijk werkers van Versa Welzijn.

Doel van de cursusMet name wordt aandacht besteed aan praktische vaardigheden zoals het bijhouden van een kasboek en het maken van een maanden een jaarbegroting. Daarnaast staan bewustwording van en inzicht in het eigen handelen met betrekking tot het omgaan met geld centraal in deze cursus. De eigen financiële situatie wordt hierbij als uitgangspunt genomen. Verder wordt er informatie gegeven over diverse regelingen en voorzieningen om het inkomen te verhogen en om de uitgaven te verlagen.

DoelgroepDe cursus is bedoeld voor iedereen van 18 jaar en ouder. De deelnemers moeten de Nederlandse taal in voldoende mate machtig zijn om deel te kunnen nemen aan de groep en ook moeten ze in staat zijn eenvoudige rekensommen te maken (optellen, aftrekken en uitrekenen van gemiddelden).

Doelstellingen van de cursus ‘Uitkomen met inkomen’:- De deelnemer heeft zijn papieren geordend en kan een overzichtelijke administratie

bijhouden.- De deelnemer kan een kasboek bijhouden.- De deelnemer kan een gemiddelde maandbegroting en een jaarbegroting maken.- De deelnemer heeft inzicht in de eigen inkomsten en uitgaven.- De deelnemer kent mogelijkheden om zijn inkomsten te verhogen of zijn uitgaven te

verlagen.

Aanmelding en intakeDeelnemers kunnen zichzelf aanmelden of worden aangemeld door bijvoorbeeld de afdeling sociale zaken van de gemeente, de woningbouwvereniging, het algemeen maatschappelijk werk of de kredietbank. Vooraf kan er een intakegesprek plaatsvinden, waarin wordt besproken of de cursus een passend aanbod is bij de vraag en/ of de situatie van de deelnemer. Ook kan er vooraf overleg plaatsvinden met een eventuele verwijzer. Op grond van de onder ‘doelgroep’ beschreven criteria bepalen de cursusleiders of de deelnemer past binnen de cursus.

KostenAan de cursus ‘Uitkomen met inkomen’ zijn voor de deelnemers geen kosten verbonden.

Uitkomen met inkomen 1 Versa Welzijn - 2010

Bijeenkomst 1. Uitkomen met inkomen

Klaarleggen: Naambordjes Stiften Cursusmateriaal + aanvulling “Administratie lastig”en/of “Papieren opruimen” Extra kasboekformulieren (voor diegenen die het kasboekformulier in het cursusmateriaal

onhandig vinden) Flap-over + stiften

1. Welkom en toelichting op het programma- Cursisten hun naam op het naambordje laten schrijven- Begeleiding stelt zichzelf voor- Korte uiteenzetting van het doel en de opzet van de gehele cursus- Programma van bijeenkomst 1 doornemen

2. Afspraken en mededelingen (zie blz. 2 cursusmateriaal)- Afmelden bij ziekte of verhindering.- Aanwezigheid: uitgangspunt is dat je er alle bijeenkomsten bent, er vindt in sommige

gevallen rapportage plaats naar de verwijzende instantie.- Op tijd beginnen en stoppen.- Privacy (alles blijft binnen de groep!).- Je bepaalt zelf wat je wel/ niet inde groep vertelt.- Mobiele telefoon uitzetten.- Mogelijkheid tot individuele consultatie/ begeleiding.

3. Voorstellen door de deelnemers.Doel: Verder kennismaking met elkaar, ruimte geven aan (h)erkenning in de groep, de grenzen van de cursus aangeven en indien mogelijk extra stof in de cursus aanbieden.

- Naam, leefsituatie, activiteiten / werkzaamheden / hobby’s- In een groepsbespreking de verschillende factoren inventariseren die meespelen in

dat deelnemers hier nu zitten / waardoor is het misgegaan ? (zoals niet geleerd hebben, overzicht kwijt, geen discipline, geen zin e.d.)

- Wat wil je leren; wanneer is de cursus nuttig voor je geweest; wat gaat er dan anders/ beter? Eventueel op flap-over noteren

o Wat gaat al goed/ waar ben je goed in m.b.t. omgaan met geld/ je administratie?

o Zijn er periodes (geweest) waarin je goed kunt/kon omgaan met je geld? o Wat was er toen anders?o Wat zijn jouw valkuilen als het gaat om het omgaan met geld?

4. Belangrijkste thema's van de cursus op een rij.- Administratie ordenen en bijhouden: tips en adviezen om de administratie van je

huishouden op een overzichtelijke manier te doen en bij te houden.- Soorten uitgaven: welke verschillende soorten uitgaven zijn er? Wat zijn

noodzakelijke uitgaven en vermijdbare uitgaven? Wat geef je waar aan uit ?- Maandbegroting en jaarbegroting: door het opstellen van een maandbegroting en

jaarbegroting ontstaat goed inzicht in de eigen financiële situatie.- Inkomensaanvullende regelingen en voorzieningen: welke regelingen en

voorzieningen bestaan er die mogelijkheden geven voor extra inkomsten, voor wie zijn de regelingen bedoeld en hoe zijn ze aan te vragen?

- Besparen: informatie en tips over besparen.Uitkomen met inkomen 2 Versa Welzijn - 2010

- Betalen: verschillende manieren van betalen, voor- en nadelen daarvan. - Reclame- en verkooptechnieken: welke reclame- en verkooptechnieken worden

gebruikt om je over te halen tot het kopen van iets of het afnemen van een dienst. - Eigen kwaliteiten en valkuilen: door de cursus ontwikkel je meer inzicht in hoe je zelf

omgaat met geld en je administratie; je kent je eigen kwaliteiten en ook je valkuilen en weet hoe je hier (anders) mee om kunt gaan.

Pauze

5. Post openmaken, inkijken en opruimenDoel: Inzicht in eigen manier van omgaan met papieren.Budgetteren is begroten. Om te kunnen begroten heb je papieren nodig. Dus die moet je gemakkelijk kunnen (terug)vinden.Discussie aan de hand van de vragen:

1. Wie maakt zijn post open? 2. Wie leest zijn post?3. Wie handelt de post gelijk af en hoe dan ?4. Wie bergt de stukken vervolgens gelijk op en hoe doe je dat dan ?

Volgens welk systeem?Stappen van ordenen doornemen: post openmaken, papieren in map/box opbergen per soort, wat te doen met papieren van kinderen met een eigen administratie (indien in van toepassing).We bespreken een methode om je papieren op orde te brengen en te houden. De stappen daartoe vind je op blz. 3 in dit cursusboek (bijlage 1 in deze handleiding).Voorzie je map(pen) van tabbladen. Heel handig zijn de tabbladen van de NIBUD. Deze kun je ook gratis downloaden op www.nibud.nl en zelf uitprinten.

6. Formulieren invullen.Om gebruik te kunnen maken van uitkeringen, regelingen en voorzieningen, moet je meestal een formulier invullen. Soms bieden de instanties die het formulier uitgeven, hulp aan bij het invullen van het formulier. Hiervan kun je dan gebruik maken. Vaak moet je het gewoon zelf invullen. Hoe kun je dit het beste doen?- Hou je administratie goed geordend, dat scheelt veel zoeken naar benodigde

papieren.- Plan een rustig moment om het formulier in te vullen.- Lees eerst de toelichting bij het formulier.- Verzamel alle benodigde gegevens.- Vul het formulier eerst met potlood in.- Noteer vragen of onduidelijkheden direct op een apart papier.

Als je alle vragen hebt genoteerd, kan je telefonisch of via de e-mail je vragen stellen aan de desbetreffende instantie.

Mocht je er dan nog steeds niet uitkomen, vraag dan hulp van iemand in je omgeving. Er zijn ook instanties die kunnen helpen, bijvoorbeeld het algemeen maatschappelijk werk of (in sommige gemeenten) of formulierenspreekuur. De gemeente kan je daarover meer informatie geven en adressen en telefoonnummers van het maatschappelijk werk vind je in de gemeentegids of het telefoonboek.

Administratie opzetten en bijhoudenDeze cursus heeft als doel dat je goed inzicht krijgt in je eigen financiële situatie. Om een goed financieel ‘plaatje’ te krijgen van jouw persoonlijke situatie moet je weten welke inkomsten je hebt en hoeveel je uitgeeft. Van vrijwel alle inkomsten en vaste uitgaven die je doet, heb je papieren. Denk hierbij aan je loonstrookje, de brief van de belastingdienst over je zorgen huurtoeslag, de huurspecificatie van de woningbouwvereniging, de polis van je zorgverzekering, etc. Het is belangrijk om de papieren met betrekking tot je inkomsten en uitgaven op een


http://www.nibud.nl/

overzichtelijke manier te ordenen en te bewaren. Voorzie je map(pen) hiervoor van tabbladen. Heel handig zijn de tabbladen van de NIBUD. Deze kun je ook gratis downloaden op www.nibud.nl om vervolgens zelf uit te printen.Aanvullende informatie “Administratie lastig”en “Post opruimen” meegeven.

7. Inkomsten en uitgavenDoel: kennis vergroten omtrent inkomsten en uitgaven.In twee groepen op flap laten inventariseren welke bronnen van inkomsten er zijn en met welke uitgaven men te maken heeft.Plenair nabespreken (opmerken dat de lijst met uitgaven langer is dan de lijst met inkomsten).Deze flappen bewaren om in bijeenkomst 2 te gebruiken.

8. MaandbegrotingDoel: Kennis laten maken met de maandbegroting als middel om zicht en daarmee grip te krijgen op de financiën.Waarom werken met een maandbegroting? Uitleg hierover laten geven door de groepsleden.Volgende voorbeeld kun je ook geven: Je inkomsten zijn €1000 per maand. In april betaal je €800 aan vaste lasten, in mei €700 en in juni €900. Het gemiddelde bedrag dat je aan vaste lasten kwijtbent in die maanden is €800 + €700 + €900 gedeeld door 3 maanden = €800. Wanneer er niet met dat gemiddelde van €800 per maand wordt gerekend, wordt juni een zware maand. Als je dat wel doet, kun je in mei €100 reserveren voor juni, waardoor je dan beter uit zult komen.

- Maandbegroting plenair doornemen. Op deze maandbegroting vind je bijna alle inkomsten- en uitgavenposten. Niet alle posten zijn relevant voor een ieder.Extra stilstaan bij de inkomsten; Er zijn veel verschillende soorten inkomsten, zie ook het overzicht met voorbeelden in bijlage 2 van deze handleiding. Plenair de lijst doorlopen en vingers laten opsteken wie welke inkomsten heeft of twijfelt.

- Hoe kunnen ze de bedragen voor het invullen van de maandbegroting achterhalen? (bankafschriften, loonstroken, etc.) De nadruk leggen op het soort papieren waarnaar men op zoek gaat. Deze informatie hebben ze nodig voor de thuisopdracht.

Omrekenen van de niet-maandelijkse postenDoel: Deelnemers weten hun niet-maandelijkse posten om te rekenen naarmaandelijkse bedragen.

- Aan de hand van voorbeelden de manieren van rekenen laten zien:o Verzekering wordt soms 1 keer per jaar betaald;o Kinderbijslag ontvang je 1 keer in de drie maanden;o Salaris kan ipv maandelijks 1 keer in de 4 weken gestort worden.o Eigen situaties …..

- Rekensom op de flap-over maken met de groep.

9. Het kasboekOm een goed inzicht te krijgen in je huishoudelijke uitgaven, is het handig de komende weken een kasboek bij te houden. Het bijhouden van een kasboek is heel simpel. Je noteert de datum waarop je een bedrag uitgaf, waaraan je de uitgave hebt gedaan (bijvoorbeeld supermarkt; tanken; bloemen, etc.) en daarachter het bedrag. Het handigst is om van elke uitgave een bonnetje te vragen, zodat je niets vergeet te noteren. Dat geldt helemaal als je veel pinbetalingen doet.

Besproken wordt: Wie heeft er al wel eens een kasboek bijgehouden? Waarom deed je dat? Hoe vond je het om te doen? Wat leverde het je op?



D.m.v. je kasboek kan je straks uitrekenen wat je gemiddeld per week of per maand uitgeeft aan boodschappen. Dat heb je weer nodig bij het opstellen van je jaar- en maandbegroting.Daarom is het ook belangrijk het kasboek in elk geval gedurende de gehele cursus bij te blijven houden.

Het is niet nodig om een kasboek heel erg lang bij te houden. Zodra je doel ermee bereikt is (in ons geval: je weet wat je gemiddeld per week en per maand kwijt bent aan je boodschappen / huishoudelijke uitgaven), dan kan je ermee stoppen. Wanneer je situatie verandert, je moet bijvoorbeeld minder geld uit gaan geven aan de boodschappen, dan kan je ervoor kiezen opnieuw tijdelijk een kasboek bij te houden. Of je kiest er bijvoorbeeld voor het eens in de twee jaar een paar maanden te doen, om zicht op je huishoudelijke uitgaven te houden. Je kunt er ook voor kiezen het kasboek specifieker te maken, bijvoorbeeld als je wilt weten hoeveel geld je eigenlijk uitgeeft aan vlees, cadeautjes of je rookgedrag.

10. Opdrachten voor de volgende bijeenkomst- Lees de Informatie “Administratie lastig”en “Post opruimen” door.- Orden je administratie. Zorg dat alle bankafschriften en je papieren rond inkomsten,

uitgaven en schulden in mappen geordend zijn (soort bij soort en op volgorde).- Houd een kasboek bij (datum, winkel, bedrag), zie hierboven.- Behoefte inventariseren naar het bespreken van onduidelijke / ingewikkelde post.

Vragen wie er een “moeilijke” brief als voorbeeld wil meenemen.- Het huiswerk is ook terug te vinden op blz. 8 van het cursusmateriaal.

In deze cursus krijg je iedere week opdrachten mee. Ga bij jezelf na wanneer je deze opdrachten het beste kunt uitvoeren en eventueel met wie. Het kan goed werken om deze afspraken met jezelf te noteren, bijvoorbeeld in je agenda. Om wat ideeën van elkaar op te doen hoor ik graag van iedereen hoe je dat in deze cursusperiode wilt gaan aanpakken.

11. AfsluitingIedereen vragen hoe ze de eerste bijeenkomst hebben gevonden. De deelnemers complimenteren voor hun aanwezigheid en inzet.


Notities ter verbetering van het programma

Cursisten om toerbeurt laten kijken naar een aflevering van de RTL-serie ‘een dubbetje op zijn kant’ en laten terugkoppelen welke valkuilen ze herkenden en welke tips ze voor zichzelf ook goed konden gebruiken.

http://www.rtl.nl/programma/eendubbeltjeopzijnkant/home/


http://www.rtl.nl/programma/eendubbeltjeopzijnkant/home/


Klaarleggen: Flap-over Formulier voor het opschrijven van tips uit de groep Extra Maandbegroting Extra kasboekformulieren (voor diegenen die het kasboekformulier in het cursusmateriaal

onhandig vinden)

1. Welkom en toelichting op het programma- Cursisten expliciet complimenteren voor hun aanwezigheid; getuigt van discipline en

vaardigheid om afspraken met jezelf te maken en na te komen. Vormt belangrijke vaardigheid die ook bij de financiële huishouding van groot belang is.

- Kort stilstaan bij hoe het met iedereen is.- Programma toelichten.- Kritische succesfactoren inventariseren: waardoor is het je afgelopen week wel / niet

gelukt de verschillende huiswerkopdrachten te doen.

2. Bespreking huiswerkopdrachten OrdenenDoel: Inzicht in de eigen (on)mogelijkheden vergroten.Thuisopdracht

- Hoe is het ordenen verlopen?- Welke volgorde/ordening heb je toegepast? - Uitwisseling van de ervaringen en uitkomsten.- Deel de andere versie met informatie over bewaren, rekeningen betalen,

rekeningafschriften en reageren uit.Papieren lezen.Aan de hand van de inbreng van cursisten ingewikkelde post bespreken. Handig om zelf een voorbeeld gekopieerd achter de hand te hebben.

3. MaandbegrotingDoel: Kennis laten maken met de maandbegroting als middel om zicht en daarmee grip te krijgen op de financiën

Maandbegroting: de inkomsten.Is dit gelukt? Waar heb je de bedragen vandaan gehaald? Zitten deze papieren nu ook in de ordner?Regelingen en voorzieningen om de inkomsten aan te vullen. Het is belangrijk om voor je eigen situatie na te gaan of je wel alle inkomstenbronnen waar je recht op hebt, ook daadwerkelijk benut. Soms weten mensen niet dat ze recht hebben op een bepaalde regeling of voorziening. Daarom nemen we de belangrijkste door. De informatie hierover is na te lezen in de bijlage 3 van deze handleiding en zit in het cursistenmateriaal (blz. 13 t/m 22)

Maandbegroting: de uitgaven.- Drie soorten uitgaven: vaste lasten, reserveringsuitgaven en huishoudelijke uitgaven.

Deze uitgaven toelichten, zie ook bijlage 4.- Flap-overs van bijeenkomst 1 met daarop inventarisatie van uitgaven gebruiken bij

deze opdracht: Maak drie kolommen voor de drie soorten uitgaven en deel de uitgaven in die in bijeenkomst 1 op flappen zijn geïnventariseerd.


- Discussie naar aanleiding van huishoudelijke uitgaven en reserveringsuitgaven. Van de vaste lasten heeft iedereen papieren.

- Om een overzicht ter krijgen in de huishoudelijke uitgaven, wordt een aantal weken een kasboek bijgehouden. Hoe is dit verlopen? Was is je afgelopen week opgevallen bij het noteren van de huishoudelijk uitgaven ?

- Voor reserveringsuitgaven moet gereserveerd worden. Daar komen we de volgende keer op terug.

4. Over moeten en mogenDoel: Kennis over uitgaven die je moet uitgeven en uitgeven waarvoor je kan kiezen. en inzicht in je eigen uitgavenpatroon.

- De uitgaven kunnen ook verdeeld worden in uitgaven die moeten en uitgaven die mogen. Deze kort toelichten.

- Opdracht in tweetallen: de kolom “moeten of mogen?”op overzicht met uitgaven invullen.

- Plenair nabespreken. Een aantal kosten zoals huur, gas, water en licht, ziektekostenverzekering maar ook een aantal huishoudelijke uitgaven en reserveren voor bijv. een wasmachine “moeten”. Maar vaak lijkt het als alles “moet”. De door jullie gemaakte overzichten laten zien dat dat niet zo is. Sterker nog elke uitgave is een keuze; het zorgt ervoor dat je van dat geld niet meer iets anders kan kopen.

- Uitdelen informatie over de soorten uitgaven en “moeten”en “mogen”.

5. Thuisopdracht- Administratie op orde brengen/houden. Ga indien nog nodig verder met het ordenen

van je administratie.- Inkomensaanvullende regelingen en voorzieningen.

Neem de regelingen door (blz. 13 t/m 22) en en ga bij jezelf na welke regelingen jij mogelijk wel recht op hebt, maar nog geen gebruik van maakt.

- Lees blz. 9 nog eens na over de verschillende uitgaven die er zijn.Vul je uitgaven verder in op je maandbegroting. De vaste lasten kun je via je papieren terughalen. Bij de reserveringsuitgaven en huishoudelijke uitgaven kan dat lastiger zijn.Lees ook nog eens blz. 10 over uitgaven die Moeten en Mogen en neem je maandbegroting door op welke uitgaven ”moeten” en welke “mogen”. Neem ook een rekenmachine mee voor de volgende bijeenkomst.

- Wie schrijft, weet waar het blijft . Ook voor de komende week houd je de bedragen die je dagelijks uitgeeft aan bijvoorbeeld boodschappen, een verjaardagskaartje of postzegels bij middels het lege kasboekformulier (blz. 23) Stel jezelf de komende week bij deze uitgaven de vraag hoe noodzakelijk ze voor je zijn zie ook (blz. 10/11 over “moeten” en “mogen”)Tip: bewaar de bonnetjes, bijvoorbeeld in een envelop of in je map!

- Neem je verzekeringspapier door.Lees je verzekeringspapieren zodat je weet waarvoor je bent verzekerd.

6. SlotrondeNavraag doen hoe ze deze bijeenkomst hebben gevonden. De deelnemers complimenteren voor hun aanwezigheid en inzet.



Klaarleggen: Flap-over Informatie van ISR over ‘recht op regelingen’ Informatie over verzekeringen Extra kasboekformulieren (voor diegenen die het kasboekformulier in het cursusmateriaal

onhandig vinden)

1. Welkom en toelichting op het programma- Cursisten expliciet complimenteren voor hun aanwezigheid; getuigt van discipline en

vaardigheid om afspraken met jezelf te maken en na te komen. Vormt belangrijke vaardigheid die ook bij de financiële huishouding van groot belang is.

- Kort stilstaan bij hoe het met iedereen is.- Programma toelichten.- Kritische succesfactoren inventariseren: waardoor is het je afgelopen week wel / niet

gelukt de verschillende huiswerkopdrachten te doen.

2. Post en administratie- Wie heeft nog een ingewikkelde brief ontvangen en meegenomen ?- Hoe verloopt het afhandelen van post en ordenen van de administratie ?

3. MaandbegrotingDoel: Kennis laten maken met de maandbegroting als middel om zicht en daarmee grip te krijgen op de financiën.Hoe stel je een jaar- en maandbegroting op? De uitleg is terug te vinden in bijlage 5.Maandbegroting: de inkomsten. Deze hebben jullie vorige week ingevuld.Maandbegroting: de uitgaven. Drie soorten uitgaven hebben we vorige keer behandeld, te weten vaste lasten, reserveringsuitgaven en huishoudelijke uitgaven. Als huiswerkopdracht hadden jullie het invullen van de uitgavenposten op de maandbegroting:

- Wie is hiermee bezig geweest?- Waar ben je tegenaan gelopen?- Wat lukte niet om in te vullen?- Wie heeft al uitgerekend wat er over blijft aan huishoudgeld en eventuele

reserveringsuitgaven?- Wie is tot de ontdekking gekomen dat er bezuinigd moet worden?

4. Bijzondere uitgaven / reserveringsuitgavenDoel: Kennis over uitgaven die je niet snel in de maandbegroting meeneemt, maar die wel vaak voorkomen.

- Vraag de deelnemers welke bijzondere uitgaven ze niet terug kunnen vinden op de maandbegroting, denk hierbij aan verjaardagen, kinderpartijtjes, bezoek van familie of vrienden, vakantieperiode als de kinderen vrij zijn, logeerpartij van de kleinkinderen, etentje met collegae of met de (sport)vereniging.

- Schrijf de bijzondere uitgaven die genoemd worden op een flap-over. Op deze wijze wordt duidelijk wat een ieder daaronder verstaat. Bovendien zijn er vaak bijzondere uitgaven waar niet direct aan gedacht wordt.


- Neem deze uitgaven mee op je maandbegroting onder de noemer reserveringsuitgaven.

- Geef het schema op A-4 mee als voorbeeld hoe ze op papier het bedrag voor ‘reserveringsuitgaven’ kunnen verdelen in verschillende potjes (net als de oude Brabantiadoos), per potje een x-bedrag voor kunnen reserveren en tevens de uitgaven per potje op kunnen bijhouden (soort van kasboek voor bijzondere uitgaven).

- Deel nieuwe maandbegrotingen uit aan diegenen die daar behoefte aan hebben.

5. Regelingen- Wie wil nog verder wat weten over de Inkomensaanvullende regelingen en

voorzieningen (blz.13 t/m 22) die je thuis hebt kunnen doornemen.- Welke regeling was nieuw voor je en kun jij mogelijk gebruik van maken ?- Informatie van ISR over ‘recht op regelingen’ uitdelen.

6. VerzekeringenDoel: Kennis over de verschillende soorten verzekeringen en welke daarvan noodzakelijk zijn.Iedereen heeft een andere situatie. Niet iedereen is voor hetzelfde verzekerd. Er zijn zelfs mensen die geen of heel weinig verzekeringen hebben.

- Vraag de deelnemers welke verzekeringen verplicht zijn, zij daarnaast zelf belangrijk vinden en welke zij nog meer hebben. Schrijf de antwoorden op een flap-over.

- Loop de verzekeringen door en geef een korte toelichting. De belangrijkste verzekeringen zijn:

* Ziektekostenverzekering: licht kort de nieuwe ontwikkelingen toe.* Aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren;* Inboedelverzekering;

Deel de informatie over de verzekeringen uit. De laatste bladzijde gaat over verzekeringen algemeen. Neem deze plenair door.

7. Kasboek en Tips en TrucsDoel: Deelnemers leren dat je bij bezuinigen nog steeds iets kan doen en deel kan nemen aan de samenleving.

- Was is je afgelopen week opgevallen bij het noteren van de huishoudelijk uitgaven ?- Vraag de deelnemers wie er tips heeft om op te letten bij het doen van

boodschappen. Denk bijvoorbeeld aan het werken met een boodschappenlijstje en niet met een lege maag boodschappen doen. Welke tips kunnen deelnemers met elkaar opsommen?

o Wie heeft er tips voor goedkoop boodschappen doen?o Waar zijn bijvoorbeeld goedkope en leuke cadeautjes te koop?o Welke winkels zijn goedkoop?o Zijn er goedkope uitgaansmogelijkheden?o Wie koopt er wel eens in tweede hands winkels of koopt via

Marktplaats.nl?- Bespreek of er alternatieven zijn om geld uit te sparen.- Wijs de deelnemers op de bespaartips in het cursusmateriaal op blz. 26 t/m 31.

8. Thuisopdrachten- Post blijven openen en indien nog nodig verder met het ordenen van je administratie.


- Verder invullen van je maandbegroting. Bedenk bij elke vaste last of je deze uitgave moet doen of dat je het mag doen. Neem ook een rekenmachine mee voor de volgende bijeenkomst.

- Lees de informatie over besparen door (blz. 26 t/m 31) en streep de tips aan die je aanspreken en die je wilt gaan overnemen. Ga de komende week na wat je aan de tips hebt gehad en of de overige tips om geld te besparen bruikbaar zijn. Schrijf eventuele nieuwe tips die je te binnen schieten op en neem ze volgende keer mee.

- Houdt ook komende week weer het kasboek bij (blz. 25). Bedenk bij elke uitgave die je doet, of je deze uitgave moet doen of dat je het mag doen.





Klaarleggen: Flap-over Jaarplanning in A-3 formaat Extra kasboekformulieren (voor diegenen die het kasboekformulier in het cursusmateriaal

onhandig vinden)

1. Welkom en toelichting op het programmaDeze bijeenkomst staat in teken van jullie jaarplanning, twee betaalrekeningen en bezuinigen. Vorige keer werd – naar aanleiding van de maandbegroting – duidelijk dat binnen deze groep verschillen zijn. Verschillen met betrekking tot de hoogte van de inkomsten en het verschil in uitgaven. Een doorsnede van de maatschappij waarin deze verschillen ook zijn. Wij zullen erop letten op beiden behoeften in te gaan zoals waarop kun je bezuinigen en wat als je niet meer kunt bezuinigen. De laatste les zullen we daarbij uitgebreid stil staan bij hoe houd je het vol! Zowel hoe zorg je ervoor dat je overzicht houd en hoe houd je het vol als je van een minimum moet rondkomen. Wie wil hier nog wat over kwijt.

2. MaandbegrotingDoel: Kennis laten maken met de maandbegroting als middel om zicht en daarmee grip te krijgen op de financiënMaandbegroting: de uitgaven.

- De vorige keer had mogelijk nog niet iedereen de maandbegroting volledig ingevuld. Hoe is dat nu? Waar ben je tegenaan gelopen? Wat lukte niet om in te vullen?

- Hoe verloopt het omrekenen en werken met gemiddelden?Heeft al iemand uit kunnen rekenen wat er over blijft aan huishoudgeld en eventuele reserveringsuitgaven? Wie is tot de ontdekking gekomen dat er bezuinigd moet worden en zo ja waarop valt nog te bezuinigen? Diverse mogelijkheden om te bezuinigen op de verschillende lasten worden besproken en op papier uitgereikt (bijlage 6). Eigen aanvullingen, tips en adviezen zijn van harte welkom.

- Wie wil kan z’n begroting laten kopiëren om te laten bekijken door de cursusleiders. Wordt dan voorzien van een reactie en tijdens de volgende bijeenkomst teruggegeven.

3. Jaarbegroting- Naast een maandbegroting gaan we ook een jaarplanning maken. Een jaarplanning

is een goede manier om overzicht te houden op het tijdstip waarop (in elke maand) bepaalde rekeningen moeten worden betaal en om welk bedrag dat gaat.

- Deel de formulieren van de jaarplanning uit.- Loop de jaarplanning door en leg uit dat zij moeten nagaan (in hun ordner) wanneer

de rekeningen worden ontvangen of wanneer er moet worden betaald.- De rekening van de verzekering komt vaak 1 keer per jaar. Ga nu na in welke maand

deze rekening komt en betaald moet worden. Vul hem daar ook in bijv. april.- Wellicht komen er in die maand ook nog andere rekeningen zoals bijvoorbeeld de

telefoon. April zal dan een dure maand worden. Omdat je dat nu weet, kan je er rekening mee gaan houden. Een andere maand zal goedkoper zijn. In deze goedkope maand moet je dan geld opzij zetten voor de dure maand.

- Met behulp van de maandbegroting en de jaarplanning kan uitgerekend worden hoeveel er maandelijks moet worden gereserveerd om steeds de niet-maandelijkse rekeningen te kunnen betalen.


4. Twee betaalrekeningenDoel: Een manier om overzicht te houden op het huishoudgeld, de vaste lasten door te kunnen betalen en een middel om je te begrenzen in het uitgeven van je huishoudgeld.Aan de hand van blz. 34 uit het cursusmateriaal toelichting geven op dit onderwerp.

- Een goed systeem om te reserveren is het gebruik van een aparte bankrekening voor het wegzetten van het te reserveren geld. Iedereen kan in principe bij zijn/haar eigen bank een tweede rekening openen. Het advies is om deze rekening alleen als hulpmiddel te gebruiken dus geen pasjes, en geen roodstanden. Het is natuurlijk altijd mogelijk om het geld op te nemen voor andere zaken maar hiervoor moet je discipline op gaan brengen.

- Je kunt ook kiezen om het huishoudgeld en het kleedgeld op een aparte rekening te zetten. Van de andere rekening betaal je dan alle rekeningen.

- Informatie over twee betaalrekeningen is na te lezen op blz. 36 en 37 van het cursusmateriaal (bijlage 8 uit deze handleiding).

5. Tips en TrucsDoel: Deelnemers leren dat je bij bezuinigen nog steeds iets kan doen en deel kan nemen aan de samenleving.

- Was is je afgelopen week opgevallen bij het noteren van de huishoudelijk uitgaven ?- Vragen bespreken naar aanleiding van de informatie over besparen (blz. 26 t/m 31 uit

het cursistenmateriaal).- Door iedereen een eigen top 3 laten maken van aangekruiste tips die ze (willen) gaan

gebruiken. Deze vervolgens uitwisselen.- Vraag de deelnemers wie nog aanvullende tips heeft voor het besparen op

boodschappen. En of ze nog verdere alternatieven hebben om geld uit te sparen, ter aanvulling op de uitgereikte tips.

- Uitdelen van Tipwijzer van gemeente Hilversum (en overige gemeenten).

6. Sociale druk- Bespreek met de deelnemers hoe zij omgaan met het feit dat zij weinig geld hebben

en verwachtingen van hun omgeving. Hierbij kun je denken aan : de verjaardag van de (klein)kinderen, eigen verjaardag, familieleden en vrienden, uitgaan, ziekenbezoek.

- Vraag de deelnemers hoe zij daar mee omgaan of ze het moeilijk vinden om nee te zeggen tegen hun omgeving. Het gevaar is dat je namelijk op een gegeven moment nergens meer naar toe durft te gaan. Het is moeilijk om er in je directe omgeving vooruit te komen maar het levert meestal wel resultaat op.

- Wie herkent dit?- Wat heb je aan de tips en ideeën over goedkoop uitgaan en cadeautjes kopen?- Durf je “nee” te zeggen tegen je kinderen, vrienden of de buren?

7. Thuisopdrachten- Post blijven openen en indien nog nodig verder met het ordenen van je administratie.- Vul de jaarplanning in; lees de informatie over de jaarplanning door en vul met behulp

van je maandbegroting en je ordner de jaarplanning in. - Twee betaalrekeningen. Lees de uitgedeelde informatie op blz. 36 en 37 goed door

en noteer de vragen die je hebt. Ga bij je bank na of je een twee betaalrekening kan openen. Als je dat wilt – en het kan – kun je direct een tweede betaalrekening openen.


- Lees de informatie over besparen door (blz.39 t/m 41) en kruis de tips aan die jij komende week wilt gaan uitproberen of voortaan wil gaan gebruiken. Vul eventueel aan met tips die je nog te binnen schieten.

- Lees de informatie ‘Grip houden op je begroting’ door (blz. 42).- Houdt ook komende week weer het kasboek bij op blz. 38 of op een los

kasboekformulier. Neem de volgende keer je vier volle kaspapieren mee en een rekenmachine.

- Neem de volgende keer een aantal reclamefolders mee.




Klaarleggen: Flap-over Rekenmachine Instructie inkoopspel Extra kasboekformulieren (voor diegenen die het kasboekformulier in het cursusmateriaal

onhandig vinden) Artikel “De stille verleiding van de supermarkt” Evaluatieformulieren

1. Welkom en toelichting op het programmaDeze bijeenkomst staat in teken van jullie jaarplanning, het kasboek, deel ik de tips uit die we vorige week geïnventariseerd hebben en doen we een spel “het inkoopspel”.

2. ThuisopdrachtenNavraag doen of er nog vragen/reactie zijn op de meegegeven thuisopdrachten

- Post blijven openen en indien nog nodig verder met het ordenen van je administratie.- Twee betaalrekeningen. Lees de uitgedeelde informatie goed door en noteer de

vragen die je hebt. Ga bij je bank na of je een twee betaalrekening kan openen. Als je dat wilt – en het kan – kun je direct een tweede betaalrekening openen.

o Wie heeft hier vragen over?o Wie denkt erover na om dit te gaan doen?o Wie heeft al contact opgenomen met zijn/haar bank?

- Informatie over bezuinigen: iedere deelnemer vragen zijn top 3 van nieuwe en handige tips te benoemen.

- Informatie ‘Grip houden op je begroting’; wie heeft hier nog een vraag over?

3. JaarplanningDoel: Deelnemers kunnen hun ervaringen met het werken met een jaarplanning uitwisselen waardoor ze het nog beter kunnen toepassen.

- Dit is een groot formulier om in te vullen. Hoe was het om hiermee bezig te zijn?- Wat lukte niet om in te vullen?- Welke vragen heb je nog?

4. Huishoudelijke uitgavenDoel: Inzicht in je huishoudgeld en of je moet bezuinigen.

- Was is je afgelopen week opgevallen bij het noteren van de huishoudelijk uitgaven ?- Jullie zijn nu vier weken bezig geweest met het invullen van het kasboek en het

bijhouden van de bonnetjes. Is het gelukt om het deze weken vol te houden? Hoe was dat? Wat het heeft het je tot nu toe opgeleverd?

- Pak je formulieren erbij. Als je het nog niet heb opgeteld, tel je eerst per week op wat je aan contant geld hebt uitgegeven en wat je hebt gepind. Dit tel je per week bij elkaar op.

- De vier bedragen (van elk week) tel je bij elkaar op. Je hebt nu het bedrag van de huishoudelijke uitgaven van de afgelopen 4 weken.

- LET OP! Dit is dus nog niet per maand. Hoe kom je daarachter?


- Het maandbedrag vul je in op je maandbegroting. Komt dit overeen met wat je had al had berekend?

- Je telt nu dit bedrag bij de vaste lasten en reserveringsuitgaven op. Wat komt hieruit? Als er bezuinigd moet worden en dat zal voor velen van jullie gelden waarop zou je dan kunnen bezuinigen. Pak hiervoor je bonnetjes erbij.

- Je zou per bonnetje kunnen bekijken welke uitgaven moeten en welke uitgaven mogen. Wat levert dit je dan op.

- Dit bedrag kun je ook op je jaarplanning invullen.- Uitdelen van de tips n.a.v. de opmerkingen uit de groep op het onderdeel “sterke

kanten in het huishoudgeld”.- Verwijzen naar blz. 48 uit het cursusmateriaal voor het actieplan om komende week

gericht anders om te gaan met de inkopen. Dit plan toelichten en voorbeelden aandragen hoe in te vullen.

5. Reclame- en verkooptechnieken.We bespreken en bekijken diverse folders en/ of reclames heel kritisch. Tijdens het lezen en/ of kijken probeer je je te richten op de volgende vragen:

- Herken je de manieren waarop men je probeert over te halen tot kopen of afnemen van een dienst?

- Welke manieren ken je nog meer?- Wat vind je prettig en wat juist vervelend, welke reclames vind je goed of slecht?- Wat maakt dat een reclame blijft hangen (irritatie, herkenning, indruk, humor)?

door welke teksten / technieken laat jij je verleiden om iets te kopen en waarom?Schrijf je bevindingen op. De informatie in bijlage 9 (blz. 48) kun je hierbij als naslagwerk gebruiken. In het cursusboek blz. 44 en verder.

6. InkoopspelDoel: Leren goedkoop boodschappen te doen en inzicht in hoeveel je nodig hebt voor gezonde maaltijd voor 2 personen. Zie bijlage 10 (blz. 50) uit deze handleiding.

Facultatief / naar behoefte kun je nog een of meerdere van onderstaande onderwerpen deze of volgende bijeenkomst behandelen. Kopieën van de betreffende bijlagen kunnen cursisten ook naar eigen behoefte uit de map ‘artikelen en aanvullende informatie’ pakken.

Verschillende manieren van betaling.Welke manieren van betalen zijn er en wat zijn voor- en nadelen? Zie ook de informatie Voor- en nadelen van verschillende manieren van betalen, bijlage 11.

Veilig kopen op het internetZie bijlage 12

Wat te doen als er achterstanden of schulden ontstaan?Waar moet je op letten? Info in bijlage 13

Tips voor het voeren van moeilijke gesprekkenZie bijlage 14

Actieplan Kasboek:Uitkomen met inkomen 18 Versa Welzijn - 2010

Deze opdracht kunnen ze ook als huiswerkopdracht meekrijgen maar het werkt beter om dit actieplan in de groep in te laten vullen. Eerst nemen de deelnemers ieder voor zich hun bonnetjes door op wat hen opvalt bijvoorbeeld: veel winkels, veel bonnetjes van een winkel, veel spullen voor de kinderen of huisdier, etc. Op grond daarvan maken ze een eigen analyse en die verwerken ze in hun actieplan. Het invullen van hun actieplan kan in twee of drietallen gebeuren zodat de anderen kunnen meedenken over een praktische en haalbare actie. Na 15 minuten komt iedereen weer bij elkaar en worden de actieplannen plenair uitgewisseldZie bijlage 15 (blz. 58) in deze handleiding en blz. 48 in het cursistenboek.

Assertiviteit: Een opdracht gericht op nee-zeggen/begrenzen of verzoeken doen of stilstaan bij je eigen kwaliteiten en daarmee je zelfbeeld vergroten of een ontspanningsoefening.

7. Thuisopdracht Gezamenlijk de huiswerkopdrachten voor de volgende keer op blz. 43 doornemen:

1. Ga indien nog nodig verder met het ordenen van je administratie.2. Vul jaarplanning verder in. 3. Reclame- en verkooptechnieken; lees de informatie hierover door (blz. 44/45) en

noteer deze week welke reclametechnieken je deze week opgevallen zijn.4. Huishoudelijke uitgaven: neem de bonnetjes door en probeer te achterhalen wat

de reden is/redenen zijn dat je meer uitgeeft dan je wilt. Bijvoorbeeld de supermarkt die dichtbij is, is duur of ik doe vaak boodschappen. Vul het actieplan kasboek op blz. 46 verder in aan de hand van je eigen bevindingen (valkuilen) en de bezuinigingstips uit de cursusmap.

5. Voor- en nadelen van verschillende manieren van betalen; lees de informatie hierover door (blz. 47/48) en noteer eventuele vragen die je hierover hebt.

6. Wat wil je nog besproken hebben ? Volgende bijeenkomst is alweer de laatste! Bedenk of je nog vragen hebt of er nog onderwerpen zijn waar je het over wilt hebben in de volgende en laatste bijeenkomst. Alle vragen die je hebt, kun je dan nog stellen. Dus loop de map met de uitgereikte papieren en overzichten nog een keer goed door. Is alles je duidelijk? Ook of juist als je twijfelt, zorg dan dat je het zeker komt te weten. Schrijf je vragen en/of opmerkingen op papier en neem het naar de volgende bijeenkomst mee.

7. Vul het uitgereikte evaluatieformulier thuis in en neem deze de volgende keer mee.




Klaarleggen: Flap-over Cursusmateriaal

Stiften Actieplan voor na de cursus Certificaten Informatie kostgeld Folders van ISR, AMW en GMW

1. Welkom en toelichting op het programma- Deze bijeenkomst staat in teken van jullie jaarplanning, het kasboek, “Bezuinigen;

Hoe houd je het vol?!” en de evaluatie van deze cursus.- Inventarisatie van ingebrachte vragen en onderwerpen naar aanleiding van de

huiswerkopdracht ‘Bedenk of je nog vragen hebt of er nog onderwerpen zijn waar je het over wilt hebben in de volgende en laatste bijeenkomst. Alle vragen die je hebt, kun je dan nog stellen.’ Komt terug bij programmapunt 5.

2. JaarplanningAlvast in evaluatiestijl: Het belangrijkste doel van de cursus is het krijgen van het overzicht en het houden van overzicht over wat er aan geld binnenkomt en wat er uitgaat. Daarvoor zijn we gestart met het openen, lezen en opruimen van de post. Het ordenen van de papieren is een voorwaarde om te weten waar je wat kunt vinden en dus te weten wat je waaraan betaalt. Daarna hebben jullie kennisgemaakt met de verschillende soorten uitgaven: vaste lasten, reserveringsuitgaven en huishoudelijke uitgaven. Jullie hebben jullie eigen inkomsten en uitgaven verwerkt in een maandbegroting. En voor wie dat handig is – met name als je te maken hebt met niet-maandelijkse uitgaven – hebben jullie de jaarplanning ingevuld.

- Dit was een groot formulier om in te vullen. Hoe was het om hiermee bezig te zijn?- Wat lukte niet om in te vullen?- Welke vragen heb je nog?

3. Kasboek / huishoudelijke uitgaven- De opdracht was om uit te rekenen hoeveel je per maand kwijt bent aan

huishoudelijke uitgaven door: vier weken kasboek te delen door 4 en vervolgens te vermenigvuldigen met 52 (weken) en te delen door12 (maanden) of vier weken kasboek te vermenigvuldigen met 13 (= 52 weken) en te delen door 12 (maanden). Welke vragen leven hierover nog?

- Als huiswerk is meegegeven om de bonnetjes door te nemen en te achterhalen wat de reden is/redenen zijn dat meer wordt uigegeven dan wenselijk is. Bijvoorbeeld de supermarkt die dichtbij is, is duur of ik doe (te) vaak boodschappen. Met de uitkomsten hiervan hebben de deelnemers de vorige bijeenkomst of thuis een eigen actieplan gemaakt. Wat heeft dit actieplan hen afgelopen week opgeleverd ?

4. Bezuinigen: hoe houd je het vol?- Maak duidelijk aan de groep dat ze na het volgen van deze cursus nu kritische

consumenten zijn geworden. De kunst is om dit vol te houden.


- Hebben ze bedacht of hebben ze een tip hoe ze de bezuinigingen – maar ook het werken aan overzicht - vol kunnen houden. Hoe houd je jezelf scherp. Maak een rondje langs alle deelnemers en inventariseer de inbreng op de flap-over.

- Laat ter plekke de aanvullende tips lezen uit het cursusboek (blz. 52). Laat de deelnemers vervolgens het ‘Actieplan voor na de cursus’ ter plekke invullen. En maak een rondje van de ingevulde aandachtspunten.

- Geef aan dat ieder zijn eigen manier moet vinden want als je het probeert te doen zoals anderen het doen houd je het vaak niet vol!

- Je kunt denken aan:o steun van vrienden en familie of van elkaar;o sla de informatie en tips uit de cursus er af en toe weer eens op na;o houd de maandbegroting bij de hand en houd het up-to-date;o het uitrekenen wat je per week/maand te besteden hebt aan huishoudgeld

geeft vaak rust;o indien mogelijk: gebruik van twee betaalrekeningen en/of een vast bedrag

per week in je portemonnee.

5. Ingebrachte vragen en onderwerpen vanuit deelnemers.De deelnemers kunnen nog vragen ter verduidelijking stellen.

Facultatief / naar behoefte kun je nog een of meerdere van onderstaande onderwerpen behandelen. Kopieën van de betreffende bijlagen kunnen cursisten ook naar eigen behoefte uit de map ‘artikelen en aanvullende informatie’ pakken.

Hulp- en dienstverlening bij financiële vragen of problemen.In vogelvlucht wordt besproken wat je kunt doen als je er zelf met je schuldeisers niet meer uitkomt. Ook worden plaatselijke organisaties genoemd die zich bezig houden met hulp- en dienstverlening op het gebied van geld, budgetteren, regelingen en voorzieningen en schulden. Omdat dat lokaal nogal kan verschillen is deze informatie niet opgenomen in het cursusboek, maar wordt een apart overzicht meegegeven.In bijlage 16 vind je informatie over schuldregelingen. Een overzicht van belangrijke en nuttige internetsites is helemaal achterin het cursusboek opgenomen.

Kinderen en geld, de rol van kinderen in het budget.Afhankelijk van het aantal deelnemers met kinderen wordt dit onderwerp meer of minder uitgebreid besproken. Aan de orde komen de financiële- en opvoedkanten van zakgeld, kleedgeld en kostgeld. Uitgebreidere info in bijlage 17

6. Evaluatie- De ingevulde evaluatieformulieren worden ingenomen en deelnemers worden daarbij

bedankt voor het invullen van het evaluatieformulier. - Daarnaast wordt plenair gevraagd wat de cursus je wel en niet heeft opgeleverd, of er

verbeterpunten zijn, etc.

7. Promotiepraatje- Deelnemers uitnodigen om binnen hun netwerk hun ervaringen met deze cursus door

te vertellen (mond-op-mond-reclame).- Overige diensten van Versa Welzijn in vogelvlucht onder de aandacht brengen.


- Brochures van ISR en het AMW; de algemene folder en de folder met het totale groepsaanbod vanuit het AMW.

8. Afsluiting- Bedank daarna iedereen voor de deelname aan de cursus en deel de certificaten uit.- Bied (indien nodig) de mogelijkheid van een follow-up aan voor over ongeveer drie

maanden.- Voor vragen kunnen ze terecht bij het maatschappelijk werk, Instituut voor Sociale

Raadslieden en/of afdeling Sociale Zaken in hun gemeente.- Alle deelnemers wordt veel succes en sterkte gewenst voor de toekomst met hun

financiën.



Bijlage 1.

Stappen tot een geordende administratie:

1. Maak je post open zodra het binnenkomt. Je kunt dan direct bekijken: moet ik reageren op deze brief en op welke termijn? Moet deze post bewaard worden of kan het weggegooid worden?

2. Gooi wat weg kan direct weg. 3. Gooi ook de enveloppen direct weg.4. Indien je vragen hebt over een brief, bijvoorbeeld van een uitkeringsinstantie, kijk dan

wanneer je kunt bellen om antwoord te krijgen op je vraag en doe dat bij de eerste gelegenheid. Noteer het in je agenda of op de kalender. Noteer de naam van de persoon die je gesproken hebt en wat er besproken of afgesproken is.

5. Bewaar je post op een vaste plek, maak onderscheid tussen zaken waar je nog iets mee moet en zaken die je gewoon kunt opruimen.

6. Reageer direct of zo snel mogelijk op dringende post, laat het niet liggen.7. Kies een vast moment in de week om je overige administratie te doen: post die

weggestuurd moet worden op dat moment wegsturen, de rest van de post opbergen in mappen.

8. Zorg dat je altijd postzegels en enveloppen in huis hebt zodat je alles ook echt direct kunt afhandelen.

Een handige indeling die je in de map(pen) kunt maken is:

* Papieren over je inkomsten.* Papieren over je uitgaven.* Papieren over je schulden.* Bank- of giroafschriften.


Bijlage 2. Voorbeelden van verschillende bronnen van inkomsten:

1. Netto maandsalaris, inkomen uit een onderneming/ eigen zaak.2. Inkomsten uit uitkeringen (WWB, WW, WIA, WAO, AOW etc.).3. Ontvangen heffingskortingen.4. (Bij)verdiensten.5. Reiskostenvergoeding. 6. Zorgtoeslag.7. Vakantietoeslag. 8. Gratificatie/13e maand.9. Kinderbijslag/ TOG.10. Tegemoetkoming studiekosten/studiefinanciering.11. Huurtoeslag/subsidie koopwoning/ woonkostentoeslag. 12. Kindgebonden budget.13. Kostgeld inwonende personen.14. Langdurigheidstoeslag/ sociale participatieregeling/ bijzondere bijstand.15. Wet Maatschappelijke Ondersteuning.16. Persoonsgebonden Budget (PGB).17. Wet Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten (WTCG)18. Overig (bijvoorbeeld voorlopige teruggave belastingdienst, rente, dividend).19. Alimentatie.


Bijlage 3. Inkomensaanvullende regelingen en voorzieningen.1. Belastingen:

a. Heffingskortingen en Voorlopige Aanslag (voorheen teruggaaf):

Sommige mensen komen in aanmerking voor kortingen op de te betalen loon- of inkomstenbelasting of teruggaaf van belasting, ook als je niet elk jaar verplicht aangifte hoeft te doen voor 1 april. Bijvoorbeeld als je alleenstaande ouder bent of als je geen betaald werk hebt en een partner hebt die wel werkt. Het hangt dus af van je inkomen en van je gezinssituatie. Deze kortingen of teruggaaf van de belasting kan je maandelijks laten overmaken op je rekening. Dit is dan een voorschot op het bedrag waar je waarschijnlijk recht op hebt aan het eind van het jaar. De belastingdienst rekent na afloop van het jaar uit wat je definitieve teruggaaf van dat jaar is. Als er veranderingen zijn geweest in je persoonlijke situatie, kan het zijn dat je geld terug moet betalen of extra geld ontvangt van de belastingdienst. Daarom is het belangrijk om, als je een voorlopige teruggave ontvangt, wijzigingen in je persoonlijke situatie altijd direct door te geven aan de belastingdienst.

Let op!Met ingang van 1 januari 2009 is de inkomstenbelasting op een aantal punten veranderd. Dit kan gevolgen hebben voor de belasting die je moet betalen of terugkrijgt.

Als je in 2009 maandelijks een voorlopige teruggaaf ontvangt, dan kan dit bedrag door deze wijzigingen te hoog of te laag zijn. Als je zeker wilt weten dat de voorlopige teruggaaf klopt en dat je niet te veel of te weinig krijgt, kun je opnieuw een verzoek om voorlopige aanslag doen.

Om een formulier voorlopige aanslag aan te vragen kan je bellen met de belastingtelefoon: 0800-0543; je kunt het ook downloaden via www.belastingdienst.nl. Als je een DigiD hebt (een persoonlijke code om digitaal overheidszaken te regelen), kan je het ook via internet aanvragen. Heb je nog geen DigiD, dan kan je die opvragen via www.digid.nl.

Hieronder een beknopt overzicht van de verschillende heffingskortingen en wat de criteria zijn om voor teruggaaf van deze heffingskortingen in aanmerking te komen.

- Algemene heffingskorting Voor de niet of minst verdienende partner die minder verdient dan € 6.520,00 bruto per jaar. De algemene heffingskorting tot 65 jaar bedraagt € 1987; vanaf 65 jaar is het € 925Als je werkt of een uitkering hebt, wordt meestal al rekening gehouden met de algemene heffingskorting, waardoor je een hoger netto inkomen overhoudt. De uitbetaling van de algemene heffingskorting aan de niet of weinig verdienende partner wordt afgebouwd. Dit geldt niet voor mensen geboren vóór 1 januari 1972 of voor mensen die een kind verzorgen wat op 1 januari 6 jaar of jonger was.

- Inkomensafhankelijke Als je minimaal één kind hebt dat op 31 december 2009 jonger is dan 12 jaar, jullie staan minimaal 6 maanden op hetzelfde adres ingeschreven en je combineert de verzorging van het kind met werk buitenshuis.


http://www.digid.nl/

http://www.belastingdienst.nl/

De inkomsten over 2009 moeten meer bedragen dan € 4.706,00. Om recht te hebben op deze korting moet je ofwel alleenstaand ouder zijn ofwel bij (echt-)paren de minstverdienende partner.

- Alleenstaande ouderkorting Als je een huishouden voert uitsluitend met één of meer kinderen die op 31 december 2009 allen jonger zijn dan 27 jaar én één kind:* wordt in belangrijke mate (voor minimaal €408 per kwartaal) onderhouden of je kreeg kinderbijslag voor dit kind* staat op hetzelfde adres ingeschreven.Je recht gaat in op het moment dat je 6 maanden geen partner hebt (eventuele ex-partner dient dus al 6 maanden uitgeschreven te zijn bij de GBA = bevolkingsregister gemeente!).

- Aanvullende alleenstaande Als je recht hebt op de alleenstaande ouderkorting, je ouderkorting jongste kind op 31 december 2009 jonger is dan 16 jaar en je inkomsten hebt uit werk.

- Ouderenkorting Als je op 31 december 2009 65 jaar of ouder bent en je hebt een inkomen lager dan € 31.757,00. Dit is een loonheffingskorting die bij de berekening van de AOW automatisch wordt toegepast. Mensen die in 2010 65 worden, kunnen middels een T-biljet de korting aanvragen.

- Alleenstaande ouderenkorting Voor alleenstaanden van 65 jaar of ouder die recht op AOW en recht op ouderenkorting hebben.

- Jonggehandicapten- en Voor de inhoud hiervan verwijzen we naar levensloopverlofkorting www.belastingdienst of belastingtelefoon 0800-0543.

b. Teruggave belastingen: Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten; Regeling aftrek specifieke zorgkosten.

Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten (per 1 januari 2009).

De Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten (WTCG) is in de plaats gekomen van de regeling buitengewone uitgaven van de belastingdienst. Een aantal ziektekosten is niet meer aftrekbaar van de belasting. De WTCG bestaat uit verschillende onderdelen:

Een algemene tegemoetkoming Korting op de eigen bijdrage voor WMO of zorg met of zonder verblijf Een nieuwe belastingregeling Compensatie voor ouderen en arbeidsongeschikten.


http://www.belastingdienst/

- De algemene tegemoetkomingVeel chronisch zieken en gehandicapten krijgen jaarlijks een tegemoetkoming. Deze bedraagt 150, 300, 350 of 500 euro. Hoeveel je krijgt is afhankelijk van criteria als leeftijd en welke zorg je ontvangt. De tegemoetkoming wordt uitgekeerd door het CAK.

- Korting op de eigen bijdrage voor WMO of zorg met of zonder verblijf

De eigen bijdrage voor zorg met verblijf, zorg zonder verblijf en de Wmo is niet aftrekbaar van de belasting. Je krijgt wel een korting op de eigen bijdrage. Deze korting geldt vanaf januari 2009 en wordt automatisch verrekend zodat je een lagere eigen bijdrage gaat betalen; zonodig krijg je de korting met terugwerkende kracht uitgekeerd.

Voor meer informatie kun je terecht bij het CAK (www.hetcak.nl of telefonisch: 0800-1925 (zorg zonder verblijf/Wmo) of 0800-0087 (zorg met verblijf)

- Een nieuwe belastingregeling

Sinds 2009 geldt een nieuwe fiscale regeling voor specifieke zorgkosten. Een aantal ziektekosten die tot 1 januari 2009 aftrekbaar waren voor de belasting, kun je nu niet meer aftrekken.

Bepaalde specifieke zorgkosten (zie website van de belastingdienst) die boven de drempel uitkomen, kun je nog wel aftrekken van het inkomen waarover je belasting moet betalen. De regeling geldt alleen voor uitgaven waarvoor je nog geen vergoeding ontvangt. De hierboven genoemde algemene tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten is geen vergoeding voor specifieke zorgkosten.

De nieuwe regeling voor specifieke zorgkosten kent een verhogingsfactor. Tot een bepaald drempelinkomen mogen de uitgaven worden verhoogd, met uitzondering van uitgaven voor genees- en heelkundige hulp en reiskosten voor ziekenbezoek.Je kan nooit meer belasting terugkrijgen dan je hebt betaald. Het kan dus voorkomen, als je een laag inkomen hebt en dus weinig belasting betaalt, dat je meer specifieke zorgkosten kosten maakt dan je terug kan krijgen van de belastingdienst. In dit geval kun je soms geld terugkrijgen van de belastingdienst door een beroep te doen op de fiscale tegemoetkoming specifieke zorgkosten. Hiervoor moet een aangiftebiljet of T-biljet ingevuld worden. De belastingdienst berekent dan automatisch of u recht heeft op deze tegemoetkoming.

! Aftrekposten, heffingskortingen en teruggave van teveel betaalde belasting leveren geld op. Het heeft ook gevolgen voor het zogenaamde verzamelinkomen. De berekening van sommige regelingen, waaronder die van de toeslagen en de tegemoetkoming studiekosten (zie verderop), is gebaseerd op het verzamelinkomen, waardoor je vaak ook nog hogere toeslagen en tegemoetkomingen krijgt. Dan levert het dus dubbel voordeel op!

- Compensatie voor ouderen

Mensen van 65 jaar en ouder krijgen onder meer via een verhoging van de AOW-tegemoetkoming, en een verhoging van de fiscale ouderenkorting automatisch een compensatie


http://www.hetcak.nl/

- Compensatie voor arbeidsongeschikten

Als je tenminste 35% arbeidsongeschikt bent en op grond daarvan een arbeidsongeschiktheidsuitkering van het UWV ontvangt dan kom je in aanmerking voor de jaarlijkse tegemoetkoming van het UWV. Het maakt niet uit of je een WAO-, WIA- (WGA- en IVA), Wajong- of WAZ-uitkering krijgt. De tegemoetkoming bedraagt 350 euro. Je ontvangt de tegemoetkoming automatisch op je rekening.

Teruggave belastingen tot 2009.

De regeling 'belastingaftrek van ziektekosten en buitengewone uitgaven' is per 1 januari 2009 vervallen. Als je in de voorgaande 5 jaren (2005 t/m 2009) bijzondere kosten hebt gemaakt voor ziekte, invaliditeit, bevalling, adoptie, ouderdom of overlijden en je hebt die toen niet laten verrekenen in de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting, dan kan het zinvol zijn om (op grond van de oude regeling) een T-formulier in te vullen (Teruggave-formulier). Met een T-formulier (of voor jongeren tot 29 jaar een Tj-formulier), kan teveel betaalde belasting worden teruggevraagd.Zo'n formulier is aan te vragen via bovenstaande telefoonnummer of website.Aanvragen kan je dus met terugwerkende kracht doen tot 5 jaar geleden (dus in 2010 nog over 2005 t/m 2009)!

In de volgende situaties is het altijd zinvol om te (laten) bekijken of je teruggave van teveel betaalde belasting kan krijgen:- Als je in dit jaar of de voorgaande 5 jaren bijzondere kosten hebt gemaakt i.v.m.

ziekte, invaliditeit, bevalling, adoptie, ouderdom of overlijden en deze niet hebt laten verrekenen in de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting. De regeling rondom deze bijzondere uitgaven is dus per 1 januari 2009 ingrijpend veranderd en grotendeels vervallen! Zie www.belastingdienst.nl.

- Als je in dit jaar of de voorgaande 5 jaren de volgende aftrekposten had: studiekosten (meer dan € 500,00 per jaar); reiskosten woon - werk met openbaar vervoer; giften aan goede doelen, kerk, moskee etc.

- Als je in dit jaar/de voorgaande 5 jaren geen heffingskortingen hebt aangevraagd middels een voorlopige teruggaaf/ aanslag, terwijl je daar wel recht op had.

- Als je in dit jaar/ de voorgaande 5 jaren teveel ontvangen inkomsten of uitkering van een vorig jaar moest terugbetalen (omdat dat bruto teruggevorderd wordt).

- Als je maar in een deel van dit jaar/ een jaar in de voorgaande 5 jaren inkomsten had (uitzend-/ vakantiewerk).

- Als je in dit jaar/ voorgaande 5 jaren 65 wordt of als 65+-er alleenstaande wordt.- Als je voor het eerst in het afgelopen jaar/de voorgaande 5 jaren (recht op) een

Wajong-uitkering krijgt/ kreeg.

c. Toeslagen:

- Huurtoeslag:De huurtoeslag is een bijdrage van de overheid voor te hoge huurlasten ten opzichte van je inkomen. Het bedrag wat je kan krijgen is afhankelijk van je (verzamel)inkomen, je gezinssituatie, je vermogen en de huurprijs.



- Zorgtoeslag:De zorgtoeslag is een tegemoetkoming van de overheid in de kosten van de premie zorgverzekering. Vanaf je 18e ben je verplicht verzekerd en kan je dus ook zorgtoeslag aanvragen. De hoogte van de toeslag is afhankelijk van het inkomen.

- Kindgebonden budget (voorheen kindertoeslag):Gezinnen met een niet te hoog inkomen krijgen maandelijks een bedrag per kind onder de 18 jaar. Het kindgebonden budget is afhankelijk van het inkomen en het aantal kinderen per huishouden. Hoe lager het inkomen is, hoe hoger het kindgebonden budget is dat je ontvangt. Het kindgebonden budget staat los van de kinderbijslag. Voor kinderen van 12 tot en met 17 jaar die naar het voortgezet onderwijs of beroepsonderwijs gaan, krijgen ouders vanaf 2010 meer kindgebonden budget. De tegemoetkoming ouders van de IB-Groep, vervalt of wordt verlaagd.

- Kinderopvangtoeslag:Dit is een bijdrage van de overheid in de kosten van kinderopvang. De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van het inkomen, het aantal kinderen in de opvang, het soort opvang en de kosten ervan en eventuele tegemoetkomingen in de kosten van je werkgever of uitkeringsinstantie. Een proefberekening kan je laten maken via de site www.toeslagen.nl.

De belastingdienst keert de toeslagen uit aan de mensen die er recht op hebben. Daarvoor moet je dus aan voorwaarden voldoen. Wil je weten of je recht hebt op één of meer toeslagen of een formulier aanvragen, dan kan dat via de belastingtelefoon (0800-0543) of via www.toeslagen.nl. Op de site kan je ook een rekenprogramma gebruiken om snel te weten of je ergens recht op hebt.

Toeslagen kan je het hele jaar door en zelfs achteraf aanvragen. De aanvraag voor 2010 moet wel voor 1 april 2011 gedaan zijn. Als je een toeslag ontvangt en er verandert niets in je gezinssituatie en inkomen, dan wordt de betreffende toeslag automatisch voortgezet. Voor de berekening van de toeslagen gaat de belastingdienst uit van het geschatte inkomen over het jaar waarover je de toeslag ontvangt. Na afloop van het jaar rekent de belastingdienst precies uit op hoeveel toeslag je recht hebt gehad in het afgelopen jaar. Als er veranderingen zijn geweest in je persoonlijke situatie, kan het zijn dat je geld terug moet betalen of extra geld ontvangt van de belastingdienst.

Daarom is het belangrijk om wijzigingen in je persoonlijke situatie altijd direct door te geven aan de belastingdienst!

2. Toeslagenwet:Als je een WW, ZW, WAO, WIA, WAZ, Wajong of Wamil-uitkering hebt en je uitkering is lager dan het voor je leefsituatie geldende sociaal minimum (bijstandnorm), dan kan je onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een toeslag (Toeslagenwet). Deze toeslag vult dan in principe aan tot het geldend sociaal minimum inkomen voor jouw persoonlijke situatie. Als het inkomen waarop de uitkering is gebaseerd lager was dan het sociaal minimum, zal de toeslag nooit verder aanvullen dan tot je oorspronkelijke inkomen. Je kunt dan bij de afdeling Sociale Zaken van de gemeente een aanvulling aanvragen tot het sociaal minimum.

Om in aanmerking te komen voor de toeslag, moet je tenminste aan de onderstaande voorwaarden voldoen: - Je ontvangt een zogenaamde loondervings-uitkering (bijvoorbeeld een Wajong- of

WIA-, WAO-, WAZ- of WW-uitkering). - Je (gezins-)inkomen ligt onder het sociale minimum. Uitkomen met inkomen 31 Versa Welzijn - 2010

http://www.toeslagen.nl/


- Je hebt geen sanctie (boete) opgelegd gekregen waardoor je uitkering tijdelijk is gekort.

Je hebt ook recht op een toeslag als je langer dan 1 jaar ziek bent en je werkgever betaalt je niet meer dan 70% van je loon door, waardoor je onder het sociaal minimum terecht komt.De toeslag kan worden aangevraagd bij de instantie die de uitkering verstrekt (vaak UWV).

3. Gemeentelijk minimabeleid.

Per gemeente kan de uitvoering van het minimabeleid verschillen. De inkomensgrens die meestal wordt gehanteerd ligt tussen de 110% en de 120% van de bijstandsnorm. Ook de regels kunnen per gemeente verschillen. Hieronder worden een aantal regelingen genoemd, die meestal in gemeenten aanwezig zijn. Voor een gedetailleerde beschrijving van de bestaande regelingen en de uitvoeringsvoorwaarden, verwijzen we naar de websites en folders m.b.t. minimabeleid van de eigen gemeente.Belangrijk is verder te noemen dat het gemeentelijk minimabeleid voor iedereen is, dus ook voor mensen met een laag inkomen uit werk, AOW, WW, WAO, etc. a. Langdurigheidstoeslag:

Wanneer je gedurende 5 jaar een uitkering ontvangt op bijstandsniveau, kan het zijn dat je één keer per jaar recht hebt op een extra uitkering vanuit de Wet Werk en Bijstand, de langdurigheidstoeslag. In sommige gemeenten mag er geen inkomen uit werk zijn geweest, in sommige gemeenten is enig inkomen uit werk toegestaan. Deze regeling geldt voor mensen tussen de 23 en 65 jaar oud die weinig tot geen arbeidsperspectief hebben. Gemeenten hebben enige vrijheid in het bepalen van andere voorwaarden voor de regeling.Voor het aanvragen van langdurigheidstoeslag, kan je contact leggen met de afdeling Sociale Zaken van de gemeente waar je in woont.

b. Bijzondere bijstand:

Als alleenstaande of gezin heb je recht op bijzondere bijstand als je “niet beschikt over voldoende middelen om te voorzien in de noodzakelijke kosten van het bestaan die voortvloeien uit bijzondere omstandigheden”. Bepaalde medische kosten of hulpmiddelen kunnen onder de bijzondere bijstand vallen, evenals bepaalde vervoerskosten. Bijzondere bijstand kan worden aangevraagd bij de afdeling sociale zaken van de gemeente. De meeste gemeenten geven een folder uit, waarin je kunt lezen wat wel en niet vergoed wordt vanuit de bijzondere bijstand en welke specifieke regelingen de gemeente hanteert. Dat verschilt dus ook per gemeente.

Om in aanmerking te komen voor bijzondere bijstand moet voldaan zijn aan de volgende voorwaarden:- Er zijn bijzondere omstandigheden in je bestaan die kosten met zich meebrengen.- Deze kosten zijn noodzakelijk.- Je kunt deze extra kosten niet zelf betalen.- Je kunt deze kosten nergens anders vergoed krijgen (er is geen ‘voorliggende

voorziening’).

Gemeenten hanteren een grens voor het inkomen, waarboven je niet meer in aanmerking komt voor bijzondere bijstand. Meestal wordt 110% tot 120% van de geldende bijstandsnorm als grens gehanteerd.


c. Tegemoetkoming 65+-ers, chronisch zieken en gehandicapten.

Dit is een tegemoetkoming voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten onder de inkomensgrens van 110% tot 120% van de bijstandsnorm (per gemeente anders). Het is bedoeld voor de zogenaamde 'verborgen kosten' die ouderdom, ziekte of handicap met zich meebrengen (denk aan hogere stookkosten, vervoer of extra kledingslijtage).

d. Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering.

Met een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering ben je beter verzekerd voor minder geld. Kies je ervoor geen gebruik te maken van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, dan kan je kosten die je binnen deze verzekering anders vergoed krijgt in de meeste gemeenten niet op de bijzondere bijstand verhalen. Indien recht op deze verzekering bestaat, is het dus in meerdere opzichten verstandig er ook gebruik van te maken.

e. Tegemoetkomingen voor kosten van culturele-, sport of andere verenigingen.

De meeste gemeenten hebben tegemoetkomingsregelingen voor kosten van sport-, culturele en andere verenigingen. Denk vooral aan zwemles en de voetbalvereniging voor kinderen. Soms zijn er ook dergelijke regelingen voor 65+-ers of voor alle volwassenen met een inkomen tot 110 of 120% van het minimumloon. Hoe dat in je eigen gemeente is geregeld, zal je ook weer op de website of in gemeentelijke folders kunnen vinden.

4. Kwijtschelding van belastingen:

Wanneer je niet in staat bent een belastingaanslag te betalen, kan deze onder bepaalde voorwaarden geheel of gedeeltelijk kwijtgescholden worden. Kwijtschelding kan je bijvoorbeeld (proberen te) krijgen voor rijksbelastingen zoals inkomstenbelasting en loonbelasting en voor bijvoorbeeld gemeentelijke belasting (onroerende zaak belasting, rioolrecht – vaak alleen te betalen door mensen met een koopwoning), waterschapsbelasting en afvalstoffenheffing. Bij de beoordeling van je aanvraag tot kwijtschelding, wordt onder meer gekeken naar het saldo van je banken girorekening(en), naar de hoogte van je kale huur en naar de hoogte van je inkomen (inclusief vakantiegeld).

Om in aanmerking te komen voor volledige of gedeeltelijke kwijtschelding van belasting moet je tenminste aan de onderstaande voorwaarden voldoen:- Je hebt geen middelen om je belastingaanslag geheel of gedeeltelijk te betalen.- Je hebt geen vermogen (ook geen overwaarde op een koopwoning). - De bedragen die je aan andere schuldeisers betaalt zijn lager dan het maximum dat

de Belastingdienst hiervoor aanhoudt. Wanneer je kwijtschelding van je gemeente krijgt, bestaat de kans dat het waterschap je ook kwijtschelding verleent. Soms hoef je, om kwijtschelding aan te vragen voor meerdere aanslagen, slechts één formulier in te vullen. In sommige gemeenten in de regio Rivierenland is dat ook zo en verzorgt en behandelt BSR (Belasting Samenwerking Rivierenland) de aanslagen en verzoeken tot kwijtschelding.Op de aanslag wordt altijd vermeld hoe je kwijtschelding kunt aanvragen.


5. Tegemoetkoming ouders scholieren (jonger dan 18 jaar):

- Regulier Voortgezet OnderwijsDe tegemoetkoming ouders verdwijnt per 1 januari 2010 voor leerlingen in het regulier voortgezet onderwijs. Per die datum wordt het kindgebonden budget van de Belastingdienst verhoogd. Daarnaast krijgen leerlingen in het regulier voortgezet onderwijs op school gratis schoolboeken. Vanaf het schooljaar 2010-2011 is een tegemoetkoming ouders voor leerlingen in het regulier voortgezet onderwijs dan ook niet meer mogelijk.

- MBO, VAVO of particulier Voortgezet Onderwijs

Voor leerlingen die een opleiding in het MBO, VAVO of particulier voortgezet onderwijs volgen, blijft de tegemoetkoming ouders ook na 1 januari 2010 bestaan. Voor deze leerlingen kunnen ouders de tegemoetkoming ouders blijven aanvragen bij de IB-groep. Daarnaast ontvangen ouders met niet zo’n hoog inkomen het kindgebonden budget. Omdat het kindgebonden budget voor kinderen van 12 tot 18 jaar is verhoogd, is het maximumbedrag tegemoetkoming voor MBO, VAVO en particulier voortgezet onderwijs verlaagd.

Een aanvraagformulier voor tegemoetkoming studiekosten is verkrijgbaar op scholen, bij het postkantoor, de Informatie Beheergroep of via een Steunpunt Studiefinanciering. Via de site (www.ib-groep.nl) kan je ook digitaal aanvragen indienen.Vanaf 18 jaar kunnen studerende kinderen zelf een studiebeurs krijgen, ook vanuit de Informatie Beheergroep.

6. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO):

Voor voorzieningen als hulp in het huishouden, een rolstoel of woningaanpassing kun je bij je gemeente terecht. Ook is het mogelijk om bij het WMO-Loket van de gemeente een persoonsgebonden budget aan te vragen waar je huishoudelijke hulp of voorzieningen zelf van kunt betalen (zie verder bij punt 7).

7. Persoonsgebonden Budget:

Een persoonsgebonden budget (PGB) is een geldbedrag waarmee je zelf zorg, hulp en begeleiding kunt inkopen. Je kiest zelf je zorgverleners en begeleiders uit. Of je huurt een organisatie in, die in jouw opdracht gaat werken. Voordeel is dat je op deze manier zelf de regie hebt over de hulp. Een nadeel is dat je wel een goede administratie van de geleverde hulp moet bijhouden en dat er vaak nog belastingafdracht moet plaatsvinden. Het is wel mogelijk om de administratie te laten doen. Het aanvragen van een PGB voor dit soort zorg en begeleiding gaat via het Centrum Indicatiestelling Zorg (www.ciz.nl)

Het PGB wordt verstrekt door de Sociale Verzekeringsbank (die ook de administratie ervan uit handen kan nemen) of door de gemeente, vanuit de WMO. In het laatste geval is dat voor hulp en voorzieningen die ook onder de WMO vallen, zoals huishoudelijke hulp. Bij het WMO-Loket van de gemeente kan je meer informatie krijgen. In de gemeentegids vind je adressen en spreekuurtijden. Veel informatie over zaken die van belang zijn voor houders van een persoonsgebonden budget vind je op www.pgb.nl.


http://www.pgb.nl/

http://www.ciz.nl/

http://www.ib-groep.nl/

8. Nog enkele andere regelingen.

- Tegemoetkoming voor het eigen risico (via het CAK); tegemoetkoming voor mensen die chronisch ziek zijn of dagelijks medicijnen gebruiken. Hier zijn regels voor (bijvoorbeeld de geldende dagdosering per medicijn), te vinden op www.hetcak.nl.

- TOG (Tegemoetkoming voor ouders van een gehandicapt kind); aanvullende kinderbijslag voor ouders van een chronisch ziek of gehandicapt kind, dat thuis verzorgd wordt. Vanaf 1 april 2010 moet er een indicatie zijn voor een gemiddeld 10 uur AWBZ-zorg per week voor dit kind. Deze indicaties worden afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) of door Bureau Jeugdzorg (BJZ). Voor alleenverdieners met recht op een TOG wordt het bedrag verhoogd. De TOG wordt uitgekeerd door de de Sociale Verzekeringsbank: www.svb.nl.

- Kortingkaarten voor het Openbaar Vervoer: met name voor 60+ers is er een aantrekkelijk aanbod te vinden op www.ns.nl. Bij treinstations met een loket zijn folders met aanvraagformulieren te krijgen.

Tot slot:Op www.berekenuwrecht.nl kan je je eigen gegevens (inkomen, gezinssituatie, huur, etc.) invullen. Het programma geeft dan automatisch aan op welke regelingen en/of voorzieningen je recht hebt. Als de gemeente waar je in woont zich heeft aangesloten bij www.berekenuwrecht.nl, dan geeft het programma ook aan op welke gemeentelijke regelingen recht bestaat. In veel gemeenten zijn ook formulierenbrigades actief, die kunnen helpen uitzoeken waar je mogelijk recht op hebt en hulp bieden bij het invullen van formulieren.


http://www.berekenuwrecht.nl/


http://www.ns.nl/

http://www.svb.nl/

http://www.hetcak.nl/

Bijlage 4.

Verschillende soorten uitgaven.De uitgaven worden in drie hoofdgroepen verdeeld: vaste lasten, reserveringsuitgaven en huishoudelijke uitgaven.

● Vaste lastenVaste lasten zijn uitgaven die regelmatig (bijvoorbeeld één keer per maand of één keer per kwartaal) terugkeren en waaraan een overeenkomst ten grondslag ligt. Omdat een overeenkomst is aangegaan, kun je veelal op korte termijn geen invloed uitoefenen op de hoogte van deze uitgaven. Voorbeelden van vaste lasten zijn: - Huur/ hypotheek - Gas en andere brandstoffen- Elektriciteit - Water - Heffingen- Telefoon en/of internet - Verzekeringen - School- en studiekosten - Contributies/ abonnementen - Vervoer - Alimentatie - Afbetalingen

● ReserveringsuitgavenReserveringsuitgaven zijn uitgaven waar je voor zou moeten ‘reserveren’ en waarvan de hoogte en/of het tijdstip van betalen niet vast ligt. Het gaat hier ook om bijvoorbeeld uitgaven die minder dan één keer per jaar gedaan worden. Voorbeelden van reserveringsuitgaven zijn: - Kleding en schoeisel- Inventaris (meubels, huishoudelijke apparaten, etc.) - Onderhoud huis en tuin - Extra ziektekosten - Vrijetijdsuitgaven, uitgaan- Vakantie en weekeinden- Verjaardagen, feestdagen (kerst/ ramadan) - Extra sparen

● Huishoudelijke uitgavenMet de huishoudelijke uitgaven worden vooral de gewone dagelijkse boodschappen bedoeld. Ook een bezoek aan de kapper, de kosten van huisdieren, postzegels en dergelijke vallen hieronder. Zakgeld wordt eveneens tot deze categorie uitgaven gerekend. Voorbeelden van huishoudelijke uitgaven: - Voeding/ versnaperingen- Overige huishoudelijke uitgaven, schoonmaakartikelen- Alcohol, roken- Persoonlijke verzorging/ toiletartikelen- Huishoudelijke dienstverlening - Zakgeld, cadeautjes, etc.


De noodzakelijkheid van de uitgavenIn een huishouden bestaan basisbehoeften zoals huisvesting, voeding, kleding, enzovoort. Andere uitgaven kunnen minder noodzakelijk zijn. Bij deze minder noodzakelijke uitgaven kun je dus zelf een keuze maken. Bij het opstellen van een begroting is het dus van belang om inzicht te hebben in hoe noodzakelijk de uitgaven zijn. Sommige uitgaven zijn moeilijk te vermijden zoals extra ziektekosten bij ouderen of (niet vergoede) kosten voor woon-werkverkeer. Andere uitgaven zijn echter niet noodzakelijk en hiernaar kun je dan ook kijken als je wilt bezuinigen.


Bijlage 5.

De jaarbegroting.De basis: een geordende administratie.

Door je administratie goed op orde te houden, houd je het meeste inzicht in je geldzaken.Een begroting (een overzicht van al je inkomsten en uitgaven), geeft inzicht in de manier waarop je je inkomsten kunt besteden. Een begroting is altijd uniek. Ieder gezin of individu maakt immers andere keuzen, vindt andere uitgaven belangrijk en geeft het geld dus op een andere manier uit.

Zelf een begroting maken.

Om een goed inzicht te krijgen in je eigen mogelijkheden, kan je het best een eigen begroting maken. Het is het makkelijkst om een dergelijke begroting te maken per maand. De meeste inkomsten ontvang je waarschijnlijk per maand en ook veel vaste lasten moet je per maand betalen. Echter, een begroting van een willekeurige maand laat niet goed zien of je uitkomt met je geld. Je inkomsten en uitgaven zijn namelijk niet iedere maand even hoog. Het is daarom beter om een gemiddelde maandbegroting te maken, waarbij al je lasten en kosten zijn omgerekend naar een gemiddeld bedrag per maand.

Stappen bij het opstellen van je jaar-/maandbegroting:

a. Inkomsten invullen.

Eerst vul je alle inkomsten in. Sommige inkomsten heb je iedere maand, bijvoorbeeld je salaris of uitkering. Je kunt deze inkomsten dan bij elke maand opnieuw invullen. Let op dat je alle inkomsten meetelt, dus ook de belastingteruggave, heffingskortingen en/of tegemoetkoming in de ziektekosten/ zorgtoeslag. Als je je salaris per week of per 4 weken krijgt, dan moet je het omrekenen naar een maandbedrag.

Andere inkomsten krijg je per drie maanden of zelfs per jaar. Deze bedragen vul je in bij de maand(en) waarin je deze inkomsten ook daadwerkelijk op je rekening krijgt. De kinderbijslag krijg je bijvoorbeeld één keer per drie maanden (in januari, april, juli en oktober). Vul het bedrag dan ook bij deze maanden in. Vakantiegeld krijg je meestal één keer per jaar (in mei of juni). Vul het daar dan in. Je zult zien dat je niet elke maand evenveel inkomsten hebt. Sommige maanden heb je meer inkomsten dan andere maanden. Om een goede begroting te kunnen maken is het belangrijk om uit te gaan van het gemiddelde inkomen per maand. Wat betekent dit?

Tel de inkomsten van alle maanden bij elkaar op en deel dit door twaalf. Schrijf deze uitkomst ook op (in de achterste kolom). Je kunt nu zien in welke maanden je wat ruimer in je inkomsten zit. Je kunt dan een deel van je inkomsten reserveren voor maanden waarin je wat krapper zit.Voor het vakantiegeld en de kinderbijslag gelden dat als je deze invult in de desbetreffende maanden, het verrekend wordt over het hele jaar. Je gemiddelde maandinkomen wordt aanzienlijk hoger. Dan moet je ook goed rekening houden met (reserveren voor) de kosten waarvoor het geld bedoeld is. Stel dat je de kinderbijslag altijd gebruikt voor het aanschaffen van kleding en schoenen voor de kinderen, dan kan je er voor kiezen dit allebei niet in je gemiddelden te laten meerekenen of het exacte bedrag van de kinderbijslag, verdeeld over de maanden van het kwartaal, te laten terugkomen in je reserveringen onder kleding.


b. Uitgaven invullen.

Nu ga je al je uitgaven invullen. Sommige uitgaven moet je iedere maand doen, bijvoorbeeld de huur en de energierekening. Schrijf deze uitgaven in het overzicht van de vaste lasten bij elke maand op. Als je niet weet hoeveel je uitgeeft aan een bepaalde post, kun je de voorbeeldbedragen gebruiken die te vinden zijn op de site van het NIBUD (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting): HREF="http://www.nibud.nl/". Sommige uitgaven doe je één keer per twee maanden of één keer per jaar. Voorbeelden zijn de telefoonrekening en sommige verzekeringspremies. Vul deze bedragen in bij de maanden waarin je ze ook daadwerkelijk moet betalen. Om geen uitgaven over het hoofd te zien, is het handig om goed je bankafschriften te bekijken over het hele afgelopen jaar. Als je alle vaste lasten hebt ingevuld, tel je ze per maand bij elkaar op. Je zult zien dat je de ene maand (veel) meer moet betalen dan de andere maand. Tijdens de bijeenkomst hebben we al even geoefend met het berekenen van gemiddelden. Als je weet wat je gemiddeld aan vaste lasten moet betalen per maand, kun je in de maanden waarin je wat minder hoeft te betalen, geld reserveren voor de maanden waarin je juist meer moet betalen, zodat je dan niet knel komt te zitten.

Uitgaven die je niet elke maand betaalt, kan je omrekenen naar een bedrag per maand. Bijvoorbeeld: de premie voor je inboedelverzekering betaal je één keer per jaar. Deel dit bedrag dan door twaalf en schrijf de uitkomst op in de achterste kolom (gemiddelde per maand). De autoverzekering betaal je misschien één keer per drie maanden. Tel deze vier bedragen bij elkaar op, deel ze door twaalf en zet weer in de laatste kolom, etc. Als je alle uitgaven in de laatste kolom bij elkaar optelt, weet je wat je gemiddelde uitgaven per maand zijn.

De huishoudelijke uitgaven kun je het beste berekenen met behulp van het kasboek. Dit geeft je inzicht in hoeveel geld je hieraan besteed.

Reserveringen kun je schatten en aanpassen aan de ruimte die er is binnen je budget. Voor reserveringen (hoeveel heb je bijvoorbeeld gemiddeld per maand nodig voor kleding of vervanging van kapotte apparaten), zijn ook voorbeeldbedragen te vinden op de site van het NIBUD: www.nibud.nl.

Let op dat je geen bedragen dubbel telt! Noem de vervoerskosten bijvoorbeeld alleen bij de vaste lasten en niet ook nog eens bij het huishoudgeld. En reken de huurtoeslag niet als inkomstenbron als je het bedrag al hebt afgetrokken van de huur.

c. Uitgaven van de inkomsten aftrekken.

Als je de uitgaven aftrekt van de inkomsten, weet je of je per maand (en gemiddeld over het hele jaar) genoeg geld hebt om al je uitgaven te kunnen betalen.


Bijlage 6.

Besparen.Als je bent geschrokken van je uitgaven in je kasboek of je komt niet uit op je maandbegroting, dan zijn er meerdere opties. Misschien zijn er maanden waarin je inkomsten hoger zijn en kan je in die maanden reserveren voor de maanden dat je tekort komt. Dan is er geen probleem.Misschien volstaat het ook als je enkele kostenposten kan schrappen, bijvoorbeeld door het opzeggen van abonnementen en lidmaatschappen, het verkopen van de auto waarmee je toch alleen maar je boodschappen haalt, etc. Misschien moet je echt gaan besparen om je begroting kloppend te maken. Ook als je maandelijks meer geld wilt overhouden dan je nu doet, omdat je wilt sparen of een bepaald doel voor dat geld hebt, dan kunnen onderstaande bezuinigingstips bruikbaar zijn.

Bewust kopen: besparen op huishoudelijke uitgaven: Gaan niet zomaar wat winkelen, dus ga de verleiding uit de weg. Bedenk eén keer in de week wat je die week gaat eten. Kijk de folders na voor aanbiedingen, maar blijf alert, soms is het niet goedkoper En

bedenk bij aanbiedingen ook altijd of je het wel nodig hebt. Je kunt ook samen met iemand anders aanbiedingen zoals “3 voor de prijs van 2” kopen en daarna verrekenen.

Maak voordat je boodschappen gaat doen een lijstje van wat je echt nodig hebt en hou je ook aan je boodschappenlijstje !

Doe nooit boodschappen met een lege maag. Doe de boodschappen zonder kinderen of partner of betrek juist je kinderen/partner bij

het doen van de inkopen afhankelijk van wie het meeste discipline heeft. Beperk het boodschappen doen tot hooguit 2 of 3 keer per week. Pak een mandje in plaats van een karretje. Of doe in je karretje een mandje voor de

inkopen die niet perse hoeven. Let goed op prijzen, de zogenaamde goedkope winkels zijn niet altijd in alles de

goedkoopste! Aan het einde van de dag en het einde van de markt, worden veel artikelen afgeprijsd.

Dus let op 35% korting; voor sluitingstijd winkelen! Zorg voor voedzame, smakelijke maaltijden, zodat je minder behoefte hebt aan

tussendoortjes. Die zijn vaak niet alleen vet, maar ook duur. Let eens op wat je allemaal weggooit per week. Houd wat meer rekening met de

hoeveelheden die je inslaat. In het groot koken en invriezen scheelt geld, gas/ electriciteit en veel tijd. Het is wel slim

om een datum te noteren op de spullen die je invriest zodat je het niet alsnog gaat weggooien.

Bezuinig niet op gezond eten, maar let op dat je groente en fruit van het seizoen koopt. Maak gebruik van groenten van het seizoen en let op dat je niet te veel koopt wat je niet

gebruikt! Al schoongemaakte kant-en-klaar-groente is veel duurder dan groente die je zelf nog

moet schoonmaken. Diepvriesgroente en blik- of potgroente is vaak goedkoper en even gezond. Ga wat vaker door de knieën in de winkel, dan zie je de goedkoopste merken. Vergelijk

de prijzen van eigen merk en merkartikelen met elkaar. Bedenk dat een grotere verpakking vaak relatief goedkoper is. Let op de houdbaarheidsdatum! Anders moet je het misschien weggooien. Soms is de markt goedkoper, maar niet altijd! Kijk kritisch. Als je iets in grote

hoeveelheden moet kopen, is er ook altijd de kans dat je een deel moet weggooien. Neem ook eens water of thee in plaats van frisdrank.


Neem eenmaal per week op een vaste dag geld op waar je de hele week je boodschappen mee doet. En neem niet teveel geld mee naar de winkel Als je met pinpas betaalt, heb je namelijk minder zicht op wat je uitgeeft. Bij contact geld, weet je precies wat je nog te besteden hebt.

Doe nooit je boodschappen bij de ‘supermarkt-aan-huis’ en al helemaal niet bij de benzinepomp. Vergelijk de prijzen maar eens met de supermarkt.

Vraag na of je in aanmerking komt voor de voedselbank. Maak van goedkoop winkelen een sport in plaats van een strijd. Goedkope supermarkten & winkels: Aldi, Lidl, Turkse winkels , Dirk van den Broek,

Euroshopper-merk bij de AH, Savers, Supercoop, Vomar, Nettorama, Action

Bewust kopen: besparen op kleding: Kijk voordat je gaat winkelen eens goed in je kledingkast en bekijk wat je echt nodig hebt. Koop kleding die past bij de kleding die je al hebt, zo kan je nieuwe combinaties maken. Ga eens naar een tweedehands winkel, daar hangt vaak zo goed als nieuwe kleding, kan

je ook eens zo’n hippe dure merkbroek aan voor een prikkie. Voor kinderkleding worden vaak tweedehands beurzen gehouden e.d.

Wellicht een leuke nieuwe hobby: zelf kleding maken? Koop in de opruiming, zeker aan het einde van de opruiming koop je soms kleding voor

maar enkele euro’s. Goedkope winkels: Wibra, Zeeman, Leger des Heils, Scapino en Bataviastad – outlet,

Bewust kopen: cadeautips Cadeautjes maken in plaats van kopen Originele cadeautjes zoals een bordje poffertjes, stukje kaas, thee Bloemen uit de tuin Als cadeau een klusje voor iemand doen Zelf als cadeau vragen om klusjes te laten doen Van de te voren aanschaf cadeautjes inplannen en/of inkopen Kruidvat bv. voor goedkoop speelgoed zondags op internet kijken naar hun acties Boeken: witte boekhandel en De Slegte voor boeken

Bewust kopen: tweede handsartikelen Kringloopwinkels Kledingbank (Hilversum en Weesp) In Bussum: T.B. Huurmanlaan, verderop in de straat ook 2e hands merkkleding. In Hilversum: Koningsstraat (zijstraat van de Havenstraat), ook speelgoed. Rommelmarkt De bibliotheek voor afgeschreven boeken (50 cent) Weggeefwinkels Leger des Heils (vaak ook nieuwe artikelen) www.marktplaats.nl daar kun je ook zoeken op ‘gratis’ www.gratisaftehalen.nl

Bewust kopen: witgoed, apparaten, etc.: Bekijk folders, let op aanbiedingen. Op internet zijn vergelijkingssites (zie bijlage achterin) te vinden waar je de prijzen van

aanbieders van allerlei artikelen kunt vergelijken. Dat geldt overigens ook voor producten als verzekeringen, telefoonabonnementen etc.

Ook bestaan er ruilkringen, bv. LETS (Local ExchangeTrading System, letterlijk vertaald: lokaal ruilhandelsysteem), waar goederen en diensten geruild kunnen worden.


http://www.marktplaats.nl/

Op tweedehands verkoopsites op internet wordt veel aangeboden en ook via advertenties bij de supermarkt kan je mooie aanbiedingen vinden. Uiteraard moet je nooit zomaar geld overmaken als je iets nog niet gezien hebt. Er zitten natuurlijk wel eens oplichters tussen. En als je een artikel met de trein in Zwolle moet gaan halen, ben je misschien ook weer niet goedkoper uit.

Altijd geldt: sparen voor een artikel is goedkoper dan lenen en afbetalen!!! Huurkoop is duurkoop, want de rente bij huurkoop is zelfs hoger dan bij een persoonlijke lening!

Als je bij kennissen, collega’s of familie laat horen dat (bijvoorbeeld) je stofzuiger/ koelkast/ fiets/ … kapot is, dan krijg je soms ineens iets aangeboden, dat bij een ander ook maar in de weg staat. Dan kost het je enkel een bloemetje.

Uitgaan / recratietips Fietstochtje Picknicken Bezoekerscentrum Kinderboerderij, kaasboerderij Zoeken naar gratis voorstellingen/concerten (o.a. via huis-aan-huis-blad) Concert in een kerk Tentoonstellingen Open dagen zoals open monumentendag (begin september) Museumweekend Museumjaarkaart: kosten hiervan delen met iemand anders Stenenmuseum (tussen Laren en Hilversum) Via de websites van de omroepen kun je komen aan gratis toegangskaarten Let op kortingsbonnen, ook via internet vaak te verkrijgen. Wandeling strand (dichterbij dan je denkt) Buurthuisactiviteiten Uitzending bijwonen Tijdschriften/kranten lezen in de bibliotheek Aanbod wijkcentra Deelname aan een canterij Met anderen roulerend koken Eten bij de Pinkstergemeente op de vrijdag. Eten bij bejaardencentrum Eten bij het ROC Eten bij college “De Brink” in Laren Filmhuis Kamperen Vakantie: op iemands huis passen of woningruil


Besparen op vaste lasten:

Gas, licht en water; telefoon, kabel Laat niet onnodig lampen branden. Als je nieuwe lampen koopt, dan kan je kiezen voor

spaarlampen. Laat ook niet de radio, TV, computer aanstaan als je er lange tijd niet mee bezig bent. Zelfs de stand-by knop en de oplader van een mobiele telefoon (als die er niet eens aan vastzit) kosten stroom.

Overweeg stroom met een dagen nachttarief. Dit is echter alleen besparend als je er ook daadwerkelijk consequent gebruik van maakt, dus ’s nachts en in het weekend je was doet. Dit is vooral zinvol als je met meerdere mensen in een huis woont.

Kook voor meer dan een dag en vries de rest in. Daarmee bespaar je tijd en gas. Hang de was af en toe eens buiten in plaats van altijd de droger te gebruiken. Zet de verwarming standaard een graadje lager en trek een extra trui aan. Zet de

verwarming een uur voordat je naar bed gaat alvast lager. Gebruik een waterbesparende douchekop, doe de kraan dicht tijdens het tandenpoetsen.

Daarbij is wat minder vaak douchen ook nog eens beter voor je huid! Een kookwekker bij het douchen aanzetten kan ook handig zijn.

Op de websites van energiemaatschappijen staan vaak veel besparingstips. Je meterstand eens per maand noteren kan je ook helpen je bewust te blijven van het verbruik.

Het kan lonend zijn over te stappen naar een andere energiemaatschappij. Soms worden er actietarieven voor bijvoorbeeld een jaar aangeboden, hiermee kun je flink besparen. Houd dan in de gaten dat als je je contract door laat lopen, je vaak een duurder tarief zal moeten betalen! Informeer goed of je nog rekeningen krijgt voor het transport van energie, naast de levering door je nieuwe energiemaatschappij. Ook incasseren sommige energiebedragen het voorschot achteraf (dus eind februari betaal je over februari) en andere juist vooraf (eind februari betaal je voor maart) – bij een overstap kun je dan in en maand dubbele lasten krijgen, soms nog met een afrekening erbij!

Het kan goedkoop zijn alles bij één provider te doen: internet en bellen, evt. ook met kabel. Soms is los ook goedkoper. Belangrijk is je goed te laten informeren over de kwaliteit van de aanbieder, als je de helft van de maand zonder internet zit is het alsnog duurkoop.

Telefoonkosten besparen door instanties jou terug te laten bellen. Zoek via google op ‘bel mij nu’

Telefoonkosten besparen middels het 1643 – abonnement (1,1 cent per minuut) aan te vragen via internet: www.1643telecom.nl

Besparen op telefoonkosten vanuit het buitenland kun je door in het betreffende buitenland een sim-kaart te kopen (als je dan gebeld wordt betaald de beller) en door je voicemail uit te zetten.

Verzekeringen: Wees kritisch naar de kosten en dekking van verschillende verzekeringen. Er zijn enorme

verschillen. Op internet bestaan goede vergelijkingssites (zie bijlage achterin) om uit te zoeken wat voor jou de voordeligste en beste keuze is.

Kijk eens goed al je verzekeringen door. Ben je goed verzekerd of ben je op sommige onderdelen dubbel verzekerd? Zijn al je verzekeringen wel noodzakelijk? (Een levensverzekering is bijvoorbeeld niet noodzakelijk en vaak erg duur.) Overigens ben je wettelijk verplicht om je te verzekeren voor aansprakelijkheid en voor ziektekosten.

Als je vaak de grens over moet, kan een doorlopende reisverzekering goedkoper zijn. Zo niet, dan is het juist goedkoper om een incidentele reisverzekering af te sluiten.

Soms is het voordeliger om al je verzekeringen bij één verzekeraar onder te brengen. Bij sommige universiteiten kan je heel goedkoop tandartszorg of mondhygiëne krijgen, zo

kan je op extra ziektekosten bezuinigen.Uitkomen met inkomen 43 Versa Welzijn - 2010

http://www.1643telecom.nl/

Overige tips Laat vaste lasten maandelijks afschrijven middels automatische incasso Maak gebruik van winkelpasjes die korting geven. Spaar airmiles. Maak gebruik van kortingsbonnen De kappersvakscholen zijn veel goedkoper dan de gewone kapsalons, zo ook

thuiskappers. Ontvangen enveloppen met TNT-porto-logo kun je hergebruiken, nadat je de

streepjescode met een markeerstift onleesbaar gemaakt hebt. Het abonnement op een krant of tijdschrift kun je met iemand anders delen. Let op uitverkoop Maak meer gebruik van de fiets. Reis je vaker met de trein, denk dan aan een

kortingskaart. NIBUD biedt een gratis agenda aan, inclusief bezuinigingstips www.buurtlink.nl voor klusjes en goederenruil in jouw buurt www.letshetgooi.nl De afkorting LETS staat voor Local Exchange and Trading System.

Het is een lokaal ruil- en handelssysteem. Bij LETS tref je mensen die elkaar met gesloten beurzen diensten bewijzen. Het is een ruilsysteem waarbij iedereen inbrengt wat hij goed kan of wat zij leuk vindt om te doen. Ook worden er wel goederen verhandeld.


http://www.letshetgooi.nl/

http://www.buurtlink.nl/

Bijlage 7.

Grip houden op je begroting: Je hebt nu een ingevuld jaaroverzicht en weet wat je daardoor gemiddeld per maand

nodig hebt voor al je vaste lasten. Daardoor weet je dus ook wat je overhoudt voor je boodschappen en andere uitgaven als kleding, kapotte apparaten, etc. Wil je echt grip op je uitgaven en inkomsten blijven houden, dan moet je steeds je jaar- en maandoverzicht blijven bijwerken. Elke verandering heeft invloed op je begroting. Als je het goed bijhoudt, weet je altijd precies hoe je ervoor staat.

Betaal, wat er ook gebeurt, altijd eerst je vaste lasten! Ben je te laat met je huur, energie, water of zorgverzekering, dan kan dat hele vervelende gevolgen hebben die je ook nog heel veel extra kosten opleveren.

Betaal je vaste lasten automatisch. Handigst is dat te doen direct nadat je inkomen is bijgeschreven. Dan heb je voldoende geld op je rekening en als je het automatisch doet, vergeet je nooit te betalen.

Als je maandelijks of af en toe geld overhoudt, zet dat dan op een aparte spaarrekening. Zo reserveer je het voor grotere uitgaven, zoals kleding, meubels of huishoudelijke apparaten. Zo loop je gelijk ook minder risico dat het toch in kleinigheden verdwijnt. Je krijgt nog wat extra rente ook. Zorg wel dat het een spaarrekening is waar je te allen tijde kosteloos geld van kunt opnemen.

Vraag jezelf altijd bij elke uitgave af: ‘kan ik dit echt wel doen en heb ik het echt wel nodig’?


Bijlage 8.

Het organiseren van al je uitgaven: gebruik maken van meerdere bankrekeningen. Stap 1.Open twee (privé-)rekeningen. De ene wordt de vaste lastenrekening, de andere wordt de huishoudrekening. Laat op de betaalrekening al het inkomen binnenkomen. Je weet inmiddels welke vaste (en variabele vaste) lasten je gemiddeld per maand hebt. Dat bedrag (of ruim naar boven afgerond voor de zekerheid), laat je op de betaalrekening staan. Zorg dat de vastelastenrekening een rekening is zonder kredietlimiet (dus waar je niet rood op mag staan) en waar je geen pasje van hebt, zodat je niet een keer toch een pinbetaling kan doen vanaf je betaalrekening. Dat kan ook echt niet, want dan kom je met je vaste lasten in de problemen. Internetbankieren is dus ook niet zo handig voor deze rekening, want dan kan je ook weer te makkelijk geld overmaken vanaf deze rekening. Bescherm jezelf en je vaste lasten hierin.

Stap 2.Je houdt maandelijks een bedrag over voor je boodschappengeld (dat is ook geld voor vrije tijd, toiletartikelen, benzine, huisdieren, roken, etc.) en reserveringskosten (kleding, vervanging van huishoudelijke apparatuur, jaarlijkse APK-keuring en reparaties, etc.) .Stort het boodschappengeld (je hebt al uitgerekend welk vast maandelijks en dus ook welk wekelijks bedrag je hiervoor hebt) op de huishoudrekening. Dat kan je door de bank automatisch laten doen door middel van een opdracht tot periodieke overboeking. Ook voor de huishoudrekening geldt dat er geen kredietlimiet mag zijn; het geld op deze rekening mag opgaan, maar een roodstand betekent dat je je budget overschreden hebt.Van deze rekening heb je wel een pasje nodig, maar blijf contant geld opnemen om daar je boodschappen mee te doen, dan ga je niet ongemerkt over je weekbudget heen. Als je jezelf echt goed wilt beschermen tegen overschrijdingen in je huishoudbudget, kies er dan voor om wekelijks (in plaats van maandelijks) je huishoudgeld over te maken vanaf je betaalrekening. Als je dan aan het eind van de week tekort komt, hoef je maar een paar dagen te overbruggen en dat is nog wel te overzien.

Stap 3.Als je in de maand een bedrag overhoudt (boven de vaste bedragen voor de vastelastenrekening en de huishoudrekening), dan kan je dat op je spaar- (ofwel reserveer-) rekening overmaken. De ene maand houd je misschien (bijna) niets over, de andere maand een groter bedrag (bijvoorbeeld als de kinderbijslag of het vakantiegeld wordt overgemaakt). Op deze manier spaar je voor de grotere uitgaven als kleding en reparaties of vervanging van apparaten, auto, etc. en hou je zicht op wat je nog voor dat soort uitgaven hebt. Zo geef je ook weer geen geld uit dat eigenlijk voor je vaste lasten is bedoeld.Daarbij krijg je een wat hogere rente op een spaarrekening dan op je betaalrekening.

Voordelen van deze methode: Je komt nooit meer tekort voor de allerbelangrijkste uitgaven, namelijk je vaste lasten als

huur, energie, etc. Daarmee voorkom je extra kosten bij achterstanden en de bijbehorende stress.

Je beschermt jezelf tegen impulsaankopen; als je bijvoorbeeld een nieuwe broek wilt kopen, zal je eerst vanaf je spaar-/ reserveerrekening geld moeten overmaken naar je vastelastenrekening en wachten tot het daarop staat. Zo heb je meer tijd om er nog eens drie keer over na te denken.


Tot slot:Als je samenwoont of getrouwd bent, wil je misschien ook een eigen bedrag hebben dat vrij te besteden is. Misschien is de één geneigd meer uit te geven aan uitgaan, terwijl de ander het liever besteedt aan zijn of haar hobby. Om daar herhaaldelijke discussies over te vermijden, kan je besluiten om ieder een vast bedrag per maand daarvoor in handen te krijgen. Hoe je het ook doet, maak met elkaar goede afspraken.


Bijlage 9.

Reclame- en verkooptechnieken.

Ter informatie:Door het Ministerie van Economische Zaken zijn voorschriften opgesteld voor onder andere reclames van kredietverstrekkers. Zo zijn uitlatingen als “binnen één dag geld”, “snel geld”, “morgen geld” niet toegestaan. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat consumenten pas na goede overweging en beslissing een krediet zouden moeten aangaan. Ook moet in advertenties en reclames vermeld worden dat de kredietverstrekker is aangesloten bij het Bureau Kredietregistratie (BKR) in Tiel en dat daar informatie wordt opgevraagd over de kredietwaardigheid van de aanvrager. Sinds enige tijd ook de “Wet op de financiële dienstverlening” in werking getreden. Aanbieders van zogenaamde ‘financiële producten’ (leningen, beleggingen, verkoop op afbetaling, etc.) zijn verplicht meer duidelijke informatie te geven over de werkelijke kosten en risico’s van hun producten. Uiteraard zijn kredietverstrekkers e.d. heel creatief in hun manieren van adverteren en het omzeilen van deze regels. Er zijn genoeg andere verleidingstechnieken waar nu gebruik van wordt gemaakt.

Herken de verleidingsmethoden:Het is goed om technieken en manieren die gebruikt worden om je over te halen tot het kopen van iets of het afnemen van diensten te herkennen. Heb je eenmaal door hoe je in reclames bespeeld wordt, dan kan je jezelf beter beschermen en zal je er minder snel intrappen.

Reclametechnieken:Inspelen op een behoefte (lekker eten, mooi zijn, mooie spullen hebben, etc.)Identificatie; herkenbare dingen laten zien of horen.Inspelen op de wens erbij te horen.Inspelen op het imago van een bepaalde doelgroep. Nieuwe behoeften creëren.

Verkooptechnieken:Het omgaan met geld, en dus ook het doen van aankopen, is niet alleen een kwestie van “optellen en aftrekken”. Minstens zo’n grote rol speelt het maken van keuzes, prioriteiten stellen en assertiviteit. Verkopers hebben verschillende manieren om het je hierbij moeilijk te maken. - Je wordt “overvallen”: de aanbieding geldt alleen nu.- “Iedereen doet het”: je bent vreemd of gek of je mist echt iets als je het niet doet.- Een beroep doen op je verantwoordelijkheid (bv. als ouder) of op gevoel.- Open vragen stellen zodat je nog geen ja of nee kan zeggen, - Met een geheel ander onderwerp beginnen zodat je in gesprek gaat. - De voordelen er uitlichten, de nadelen niet of nauwelijks noemen.- Manden met zogenaamde “koopjes” en/of “aanbiedingen” bij de kassa zetten, waar al

wachtend in de rij, je aandacht naar toe getrokken wordt.- Dure artikelen worden in de supermarkt meestal op ooghoogte neergezet.

opvallend en gemakkelijk om te pakken; de goedkopere artikelen staan vervolgens helemaal onderin. Kindersnoep en bijvoorbeeld dure hagelslag met

Disney-figuurtjes erin, staan altijd op kinderooghoogte!- Door “aantrekkelijke” aanbiedingen (en dan ook nog alleen op woensdag en

donderdag), wordt slechts geprobeerd de consument vakernaar de winkel te “lokken”. Want: hoe vaker iemand komt, hoe meer men koopt.


Tips: - Zet nooit ergens gelijk je handtekening onder; - Lees altijd de voorwaarden (kleine lettertjes); - Neem tijd om erover na te denken en overleg eventueel met iemand; - Vraag jezelf altijd af of je iets wel echt nodig hebt; - Durf “nee” te zeggen; - Laat je niet verleiden tot discussies; - Aanbiedingen zijn niet per definitie voordelig (het tweede artikel voor de halve prijs bespaart echt geen geld als je het artikel normaal gesproken niet eens gekocht zou hebben); - Vraag een “second-opinion” of meerdere offertes op. - Maak een boodschappenlijstje en hou je eraan! - Ga niet te vaak, bij voorkeur één keer in de week en op een vaste dag, de wekelijkse boodschappen doen. - Wees alert op alle manieren om je tot kopen over te halen. Als je er een beetje

doorheen prikt, kan je ook kritischer bekijken of je ergens wel op in moet gaan, of je iets wel nodig hebt, of je echt wel voordeliger uit bent, etc.

- Als je je aan de telefoon of aan de deur hebt laten overvallen en je hebt iets op die manier gekocht, dan bestaat er nog de colportagewet. Binnen 8 dagen na de koop , mag je de overeenkomst of aankoop nog ongedaan laten maken. Dat recht heb je bij deze verkoopmethode. De wet is bijvoorbeeld ook van toepassing op verkoop tijdens busreizen e.d.


Bijlage 10.

INKOOPSPEL

Inleiding:De bedoeling is dat jullie in groepjes van 2 tot 3 personen op papier zo voordelig mogelijk inkopen gaan doen. Jullie maken daarbij gebruik van de reclamefolders.Jullie gaan zo voordelig mogelijk inkopen doen voor een gezin bestaande uit twee volwassenen (zonder kinderen). Het is begin december dus het weer is koud en dat bevordert de eetlust. Het gaat hier om de avondmaaltijd die bestaat uit een warme maaltijd en een toetje.

Opdracht(Maak gebruik van de reclamefolders, knippen mag!)

Kies met de ander(en) wat er gaat worden gegeten. Stel voor de gekozen maaltijd een boodschappenlijstje samen met:

1. Welke boodschappena. Geef aan in welke verpakking met hoeveelheidaanduiding (liter gewicht)b. Geef aan welk merkc. Geef aan wat het kost (de prijs van de verpakking)d. en in welke winkele. tel de totale kosten van de boodschappenlijst op.

Voorbeeld:1 zak macaroni van 1 kg, Euroshopper, €0,99, AH 1 pot tomaten saus ….

2. Bereken:a. Hoeveel je van een verpakking (van dit zak macaroni bijv) nodig hebt voor je

gekozen gerecht; de hoeveelheidb. Hoeveel deze hoeveelheid kostc. Hoeveel de totale kosten van de bereiding van de gekozen maaltijd zijn.

Voorbeeld:200 gram macaroni, € 0,20 (€ 0,99 gedeeld door 5) 400 gram saus ….

3. Bereken hoeveel geld je omgerekend overhoudt van de gekochte boodschappen

door de uitkomst van 2c af te trekken van 1 e, dus:

Bedrag 1 e - bedrag 2c = € …..

4. Schrijf alle antwoorden op een flap-overvel en plak daar de plaatjes van de boodschappen bij. Begin daarbij met de gekozen maaltijd!

Welk groepje is het goedkoopst uit?


Bijlage 11.

Voor- en nadelen van verschillende manieren van betalen.Je kunt op verschillende manieren betalen. Alle betalingsvormen op een rij:

Giraal (= via je bankrekening): Chartaal: Digitaal:Incassomachtiging Contant InternetbankierenPeriodieke overschrijfopdracht PinnenAcceptgiro & overschrijfopdracht Chippen

Creditcard

Toelichting:

Incassomachtiging:Met een incassomachtiging geef je de ander toestemming geld van je rekening te halen. Je kunt niet voor een bepaald bedrag toestemming geven, ook niet voor een bepaalde termijn. Je geeft de ander dus in vertrouwen toestemming geld van jouw rekening af te halen. Houdt dit altijd wel goed in de gaten. Ze kunnen hier ook misbruik van maken. Om hier nog een veiligheid in te bouwen houdt de bank het geld in ‘depot’. Gedurende een maand blijft het geld bij de bank, als jij in die periode ontdekt dat er teveel geld van de bank af is gehaald, kun je dit terughalen bij de bank. Je hoeft dan alleen te laten weten dat je de incasso weigert, en het geld wordt teruggeboekt. Je kunt bij elke bank een machtigingssetje halen. Dat bestaat uit drie kaarten: een groene, een gele en een rode. De groene staat voor de start van de machtiging, de gele voor de terugboeking en de rode voor de stopzetting van de machtiging. Het is dus slim om altijd die kaarten in huis te hebben.

Let op: de energiebedrijven, bijvoorbeeld de NUON of Essent, kunnen beslissen de jaarafrekening ineens van de rekening af te schrijven. Bij een hoge jaarafrekening heb je dan een groot probleem als je een machtiging hebt afgegeven! Je kunt daarom vragen alleen de maandbedragen af te schrijven en voor de jaarafrekening een aparte rekening te sturen.

Periodieke overschrijfopdracht:Dit is een overeenkomst die je met de bank afsluit. Jij vraagt de bank om regelmatig terugkerende betalingen te doen tot je de bank kenbaar maakt dat de betalingen moeten eindigen. Hierbij is het dus niet zo dat een derde (bedrijf of instantie) geld van je bankrekening kan halen, je geeft zelf de opdracht met regelmaat geld te laten overmaken. Wat belangrijk is bij een periodieke overschrijving is dat de betaling niet automatisch wordt aangepast bij wijzigingen. Bij een huurverhoging moet je dus zelf naar de bank om het bedrag van de periodieke overboeking aan te laten passen.

De acceptgiro & overschrijfopdracht:Bij incidentele betalingsverzoeken en opdrachten, die steeds in bedrag wisselen of onregelmatig zijn, gebruik je de acceptgiro of overschrijfopdracht. Een acceptgiro is al ingevuld en hoeft enkel maar te worden ondertekend en geretourneerd naar de bank. Op een overschrijfopdracht is niets ingevuld. Je dient alles zelf in te vullen, zoals de naam en banknummer van de begunstigde, evenals het bedrag. De bank geeft vaak een boekje uit van een stapel overschrijfkaarten. Wordt gebruikt bijvoorbeeld om geld over te maken naar een andere rekening zoals een spaarrekening. Sinds banken de mogelijkheid bieden van tele- en internetbankieren, worden voor deze boekjes kosten in rekening gebracht.

Contant:


Vroeger ging alles op deze wijze, tegenwoordig kan dat vaak niet meer bij grote aankopen. Een groot voordeel bij deze vorm van betalen is dat je meer merkt en voelt wat je uitgeeft; je ‘voelt’ het meer als een artikel eigenlijk te duur is en je ziet het direct als je geld op is.

Pinnen:Dit is eigenlijk min of meer de vervanger van het contante geld. Een groot nadeel is dat je niet ‘voelt’ hoeveel geld je eigenlijk uitgeeft en geen overzicht hebt op hoeveel geld er overblijft. Als je geneigd bent teveel uit te geven bij het boodschappen doen, is het des te belangrijker dat je huishoudgeld contant meeneemt en zicht houdt op hoeveel je ervan uitgeeft.

Chippen:Deze vorm van betalen is meer bedoeld voor de kleinere betalingen. Bij kleine betalingen moet je bij pinnen bijbetalen, chippen is gratis. Een nadeel van deze vorm is dat je het geld dat er op staat niet weer zomaar eraf krijgt. Het voordeel is dat je niet meer kunt uitgeven dan er op de chipkaart staat.

Creditcard:De meest gevaarlijke vorm van betalen! Als je het woord letterlijk vertaalt betekent het kredietkaart. Je betaalt vooraf op krediet (je leent het geld dus feitelijk van de bank) en ze schrijven het bedrag pas later van je rekening af. Als je dan niet kunt betalen, schiet de rente ineens heel hard omhoog. Dit kan oplopen tot ongeveer 20%!

Kopen op afbetaling:Ook hierbij geldt dat je soms 20% tot 40% bovenop de verkoopprijs kwijt bent voor een artikel. Dan is het leuk om dat bankstel nu al in je kamer te hebben staan, maar je betaalt veel teveel voor je bank. Daarbij komt dat als je net klaar bent met afbetalen, je bankstel waarschijnlijk alweer aan vervanging toe is. Reken maar eens uit wat je betaalt als je in termijnen betaalt. Dat is soms erg schrikken. Sparen voor een bankstel is dus beduidend goedkoper!

Internet- of telebankieren:Internetbankieren vraagt voorbereiding en investeringen: je hebt een computer met

een modem nodig, soms nog software, een abonnement op een internetverbinding etc. Daarnaast is het voor de veiligheid belangrijk de aanwijzingen van de bank goed op te volgen en bijvoorbeeld te zorgen voor een goede en up-to-date virusscan en firewall. Meestal is internetbankieren gratis maar niet altijd. Een voordeel van internetbankieren is dat je een compleet overzicht hebt over je financiële situatie; een ander voordeel is dat internetspaarrekeningen vaak hogere rente geven dan gewone spaarrekeningen. Een nadeel kan zijn dat je snel betalingen kunt uitvoeren en hierdoor ook impulsaankopen kunt doen.


Bijlage 12.

Veilig kopen op het internet.Steeds meer producten zijn online te koop. Dat heeft voordelen. Je hoeft er de deurniet voor uit. Je kunt kiezen uit een heleboel winkels. En de winkel is altijd open. Maaronline kopen heeft ook nadelen. Je kunt het product niet zien voordat je het koopt. Je moeter maar op vertrouwen dat de beschrijving klopt en dat je krijgt wat op het plaatje staat.Ook kom je snel in de verleiding om meer spullen te kopen. Prijzen en producten vergelijken kan via onafhankelijke vergelijkingssites (achterin het cursusboek worden meerdere sites gegeven).Tot slot moet je zeker weten dat je veilig betaalt voor je aankoop.

Beveilig je computer.Veilig betalen, begint met een goed beveiligde computer tegen hackers en virussen. Maakgebruik van een firewall, virusscanner en antispyware en download de updates. Heb jedraadloos internet, let er dan op dat alleen jij via jouw verbinding kan internetten.

Veilig betalen.Betalen voor je aankoop via internet, kan op een paar manieren. Achteraf betalen is hetveiligst. Je betaalt dan bij aflevering of via een acceptgiro. Maar veel webwinkels willendat je vooruit betaalt. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van een creditcard, een digitaleacceptgiro, of via je eigen bankrekening (iDeal). Er zijn ook systemen voor kleinebetalingen (‘micro payments’) zoals bijvoorbeeld PayPal, garantie tot een bepaald bedrag.

Waar moet je op letten als je betaalt via internet?- Lees de privacy-, leverings- en betaalvoorwaarden.- Geef alleen je bankrekening- of creditcardnummer als je echt iets gaat kopen.- Maak je verbinding met een beveiligde webserver? Dit kun je zien aan de

statusbalk van de browser (onderaan het venster). Hier zie je een sleuteltje ofeen gesloten hangslotje. Het webadres (de zogenaamde URL) begint met httpsin plaats van http. En er verschijnt een mededeling dat er een beveiligdeverbinding wordt opgezet (SSL: Secure Socket Layer).

- Let op het logo van de thuiswinkelwaarborg, hier zitten ook weer bepaalde garanties aan vast.

- Maak een uitdraai van de betaalpagina en/of sla de digitale bevestiging op.- Controleer je banken creditcardafschriften.

Op www.3xkloppen.nl vind je nog meer tips voor veilig betalen via internet.

Een wachtwoord kiezen.Bij sommige webwinkels moet je je aanmelden. Moet je een wachtwoordaanmaken? Veilige wachtwoorden bestaan uit een combinatie van hoofdletters, kleine lettersén getallen. Gebruik vooral niet je postcode, geboortedatum of de namen van je kinderenals wachtwoord. Die liggen te veel voor de hand en zijn daarom makkelijk te hacken.

Uitkijken voor ‘phishing’?Phishing-sites zijn websites die lijken op sites van bekende bedrijven. Via deze sites


http://www.3xkloppen.nl/

willen criminelen jou je gegevens ontfutselen (‘vissen’). Phishing gebeurt ook via e-mail: deberichten zijn dan zogenaamd afkomstig van betrouwbare afzenders. Reageer daarom nooitop mailtjes die van de bank lijken te komen, waarin wordt gevraagd om je wachtwoordof om in te loggen op een internetsite. En wees alert als het inloggen of betalen andersverloopt dan je gewend bent.


Bijlage 13.

Wat te doen als er achterstanden of schulden ontstaan?

Veel mensen hebben leningen en aflossingen of staan regelmatig rood. Door allerlei oorzaken (bv. een daling in je inkomen, echtscheiding, verslaving, etc.) kan het gebeuren dat je je aflossingen of vaste lasten niet meer (op tijd) kunt betalen. Je staat steeds meer rood op de bank, je betaalt de huur steeds later en aan het eind van je geld, houd je nog een stukje maand over (overgenomen van een Loesje-poster). In dat geval is het belangrijk op tijd iets aan je situatie te doen. Doe je niets, dan lopen je schulden alleen maar verder op en kom je er zelf niet meer uit. In het ergste geval wordt bijvoorbeeld het water of de energie afgesloten, de ziektekostenverzekering stopgezet of wordt het huurcontract ontbonden.

Wat kan je zelf doen?

Om je problemen op te kunnen lossen is het belangrijk dat je weet wat de oorzaken zijn. Misschien krijg je door een begroting te maken al voldoende inzicht in je situatie en zijn een paar wijzigingen of bezuinigingen al voldoende om je financiële problemen op te lossen. Eerder in de cursus zijn al tips ter sprake gekomen om een begroting te maken, je inkomsten te verhogen en je uitgaven te verlagen.

Als dat allemaal niet voldoende is om het probleem op te lossen, dan zal je een voorstel moeten doen aan je schuldeiser(s). Dat kan op de volgende manier:1. Maak een begroting.

2. Maak een overzicht van alle achterstanden, schulden, leningen, roodstanden, boetes, etc.

3. Bereken met je begroting wat je per maand maximaal kan aflossen aan je schulden. Wees daarin realistisch, als je teveel berekent voor het aflossen van schulden, kan je op den duur toch weer vastlopen in je budget.

4. Bereken wat je per maand aan elke schuldeiser kan aanbieden en stuur een (nieuw) voorstel naar alle schuldeisers. Leg ook uit waarom je dat verzoek doet. Mocht het nodig zijn om uitstel voor afbetaling te verzoeken (bijvoorbeeld van een grote schuld, om eerst kleinere schulden af te betalen), stuur dan een brief waarin je dat vraagt en vraag ook of er tijdelijk gestopt kan worden met renteberekening en incassomaatregelen (verzoek tot bevriezing van de vordering). Voorbeeldbrieven kan je vinden op de website: www.zelfjeschuldenregelen.nl .

Heb je een studieschuld, dan kan je de IBG verzoeken om een draagkrachtmeting. Misschien wordt daarmee je aflossing lager. Lukt het je niet om je alimentatie te betalen, dan kan je via de rechter verzoeken om een nihil-stelling. Dat houdt in dat je tijdelijk geen alimentatie hoeft te betalen omdat je je schulden aflost.

Voorbeeld van een afbetalingsberekening:

Stel, je hebt drie schulden: € 500 bij de bank, een lening van € 2.000 bij een financieringsmaatschappij en een postorderschuld van € 500.

Het totaal van je schulden is dus € 3.000.


http://www.zelfjeschuldenregelen.nl/

Stel dat je maximale aflossingsruimte per maand € 60 is.

Je biedt de bank dan 500/3.000 = 1/6 van € 60 = € 10 per maand aan.

De financieringsmaatschappij bied je 2.000/3.000 = 2/3 van € 60 = € 40 per maand aan.

Het postorderbedrijf bied je 500/3.000 = 1/6 van € 60 = € 10 per maand aan.

Je betalingsvoorstel wordt dus:

Totaal van je schulden: 3.000

Aflossingsruimte: 60,-

Schuldeiser Totale schuld Deel van totale schulden MaandaflossingBank 500 500/3.000 = 1/6 1/6 x 60,- = 10,-

Financierings-maatschappij

2.000 2.000/3.000 = 2/3 2/3 x 60,- = 40,-

Postorderbedrijf 500 500/3.000 = 1/6 1/6 x 60,- = 10,-

Wat doen schuldeisers?

Wanneer je een afbetaling van een lening, de huur of iets dergelijks niet op tijd betaalt, dan stuurt de schuldeiser je in eerste instantie één of meer herinneringen of aanmaningen. Soms word je gebeld. Het is altijd verstandig om wel te reageren en uit te leggen wat er aan de hand is en eventueel een afspraak te maken om alsnog te betalen. Moet je keuzes maken, zorg dan altijd dat je eerst je vaste lasten betaalt: huur (of hypotheek), energie, water, (ziektekosten)verzekeringen en dergelijke. Daarna pas je leningen en je aflossingen/ afbetalingen. Als je niet reageert en niet betaalt, dan kan de schuldeiser een incassobureau of een deurwaarder inschakelen. Er kan beslag op je loon of uitkering worden gelegd. Deze acties kosten allemaal veel geld en die kosten zijn voor jouw rekening! Je schuld loopt dus alleen maar op als je niet reageert. Sommige schuldeisers hebben ingrijpende dwangmiddelen: de verhuurder kan je uiteindelijk uit je huis zetten, de energieleverancier kan de energieleverantie stoppen.

Als er beslag is gelegd op je inkomen en je bent het niet eens met de invordering of het bedrag dat wordt ingehouden is volgens jou te hoog, neem dan contact op met de schuldeiser. Je kunt dan verzoeken tot wijziging van de ‘beslagvrije voet’ (dat is dat deel van je inkomen, waarop geen beslag wordt gelegd) of een bezwaarschrift indienen tegen het beslag. Dat moet je dan goed onderbouwen, liefst met toevoeging van je begroting.


Bijlage 14.

Tips voor het voeren van moeilijke gesprekken:

- Bereid het gesprek goed voor.- Zet wat je wilt vragen of zeggen van tevoren op papier. Houd je aantekeningen voor

je bij het gesprek.- Schrijf je argumenten vooraf op. Houd je aantekeningen voor je bij het gesprek.- Hou het doel van het gesprek voor ogen.- Probeer rustig te blijven.- Blijf beleefd.- Vraag indien nodig om uitleg, vraag waarom.- Toon begrip voor de medewerker waar je mee spreekt.- Zorg dat je belangrijke papieren bij de hand hebt en dat je weet waar je welke

informatie kan terugvinden. Het is dus ook belangrijk dat je altijd kopieën maakt van brieven die je zelf hebt geschreven.

- Bedenk van tevoren wat je uiterste grens is bij onderhandelen. Zorg dus bij een gesprek over een afbetalingsregeling, dat je vooraf al weet wat je maximaal kan aanbieden.

- Vraag de naam van degene met wie je hebt gesproken.- Vraag indien nodig om een schriftelijke bevestiging van gemaakte afspraken.


Bijlage 15.

Actieplan Kasboek Uitkomen met inkomen

Hoe komt het dat je meer hebt uitgegeven dan kan/gepland?

Wat ga je anders doen? Wat moet je hiervoor doen?Tip: maak gebruik van de tips uit de groep naar aan leiding van de sterke kanten van het huishoudgeld!

Wanneer ga je dit doen? (Plan een tijdstip of een dagdeel voor de komende week)

Wie kan je hierbij helpen?

Evaluatie ( na een week)

Wat is gelukt? En waardoor is het gelukt?

Wat is niet gelukt? Wat kun je hiervan leren voor een volgende keer?


Bijlage 16.

Wat kan je doen als je er zelf met je schuldeisers niet meer uitkomt?Het kan zijn dat je met meerdere schuldeisers problemen hebt, dat een ontruiming van je woning dreigt of dat je echt te weinig geld overhoudt om van te leven (en dus al helemaal geen ruimte hebt om schulden af te lossen). Ook kan het zijn dat je nog wel wat aflost, maar dat de rente zo hoog is dat je schuld alleen maar oploopt.

Als het je zelf niet (meer) lukt om je schulden op te lossen, dan is een schuldregeling via de kredietbank of de gemeente vaak nog de enige mogelijkheid. Elke gemeente regelt de schuldhulpverlening anders. Als je wilt weten hoe het in jouw gemeente geregeld is, dan kan je contact opnemen met de gemeentelijke sociale dienst of het maatschappelijk werk.

Er zijn ook allerlei particuliere instanties die zich bezig houden met schuldhulpverlening. Daaronder zijn ook minder betrouwbare organisaties actief. Let er altijd op dat een instantie waar je je meldt aangesloten is bij de NVVK (Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet). Dan wordt er gewerkt volgens een vaste methode en gedragscode. De NVVK overlegt regelmatig met organisaties van schuldeisers, om tot vaste afspraken te komen.

Minnelijke regeling.

De instantie of gemeentelijke afdeling voor schuldhulpverlening en de kredietbanken proberen vervolgens voor jou een regeling te treffen met alle schuldeisers. Om dat te kunnen doen moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Ook moet je bereid zijn je aan de (vaak strenge) regels en voorwaarden te houden die binnen de schuldhulpverlening gehanteerd worden. Er zijn ook situaties waarin (nog) niet geholpen kan worden. Zo kan er nog niets worden geregeld als je in een echtscheiding verwikkeld bent. Als je veel boetes of schulden als gevolg van fraude (de zogenaamde verwijtbare schulden) op je naam hebt, dan kan je daarbij ook niet geholpen worden. Dan zal je die eerst weg moeten werken.

Wettelijke regeling.

Alle schuldeisers moeten vrijwillig akkoord gaan met de voorgestelde regeling van de schuldhulpverlener. Lukt het niet een zogenaamde minnelijke regeling te treffen, dan kan je nog naar de rechter gaan om alsnog een regeling af te dwingen. Je valt dan onder de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP), ook wel het wettelijke traject genoemd. Je kunt niet direct naar de rechter stappen: eerst moet altijd het minnelijke traject geprobeerd en doorlopen zijn. Lukt dat niet, dan geeft de gemeente of kredietbank een verklaring af waarmee je naar de rechter kunt gaan.

Je eigen faillissement aanvragen is niet handig, tenzij je een bedrijf hebt (geen eenmanszaak of VOF). Je blijft bij een faillissement namelijk ook na opheffing van het faillissement volledig aansprakelijk voor de nog resterende schulden. Vraagt een schuldeiser toch je faillissement aan, dan kan je zo spoedig mogelijk een beroep op de WSNP doen.

! Een schuldregeling via een NVVK-instelling of via de WSNP duurt in bijna alle gevallen drie jaar. Als die periode met goed gevolg wordt doorstaan, dan wordt het restant van de schuldenlast kwijtgescholden, krijg je de zogenaamde ‘schone lei’.


Bijlage 17.

Kinderen en geld; de rol van kinderen in het budget.Kinderen willen erbij horen.Kinderen hebben hun eigen wensen. Ze willen op een sportvereniging, mee op schoolreisje. Het is voor hen belangrijk om ”erbij” te horen. Ze vragen soms om dure (merk)kleding en mooie schoolspullen. Ze lusten graag snoep, snacks of frisdrank. Andere kinderen gaan met vakantie of maken leuke uitstapjes.Geld mag best ter sprake komen in het gezin. Je kunt duidelijk maken dat je budget beperkt is. Je moet iedere dag keuzes maken en dit is iets wat voor kinderen ook belangrijk is om te leren in hun opvoedingAls een kind dure schoenen wil, is er geen geld meer voor een nieuwe spijkerbroek. Over dit soort dingen kun je met je kinderen praten. Dit kan leiden tot meer begrip van je kind voor de financiële beperkingen in een gezin. Het is belangrijk duidelijke afspraken te maken met de kinderen over bijvoorbeeld zakgeld en kleedgeld.

1. Kinderbijslag.

Kinderbijslag is een vorm van inkomsten voor mensen met kinderen. Het is een financiële tegemoetkoming van de overheid. Het dekt echter slechts een deel van de kosten van je kinderen en is ook enkel als een bijdrage bedoeld. Welke kosten hebben kinderen:

Kleding. Schoolkosten. Eten en drinken. Persoonlijke verzorging, zoals kosten van wassen, douchen etc. Hobby’s, vrije tijd etc.

De kinderbijslag is dus niet alleen bedoeld voor kleding van de kinderen.Kinderbijslag ontvang je één keer per kwartaal. Het is dus verstandig niet alles in één keer op te maken, maar wat te laten staan op je rekening, zodat ook op andere momenten wat geld beschikbaar is.

2. Zakgeld.

Onder zakgeld wordt verstaan: een (veelal) wekelijks bedrag dat de kinderen van hun ouders krijgen. De kinderen kunnen met zakgeld zelf dingen kopen die nu door de ouders worden gekocht. Op deze manier kunnen kinderen leren met geld om te gaan en keuzes te maken en zo leren ze de waarde van geld kennen.

Vanaf welke leeftijd?Vanaf ongeveer zes jaar is een kind oud genoeg voor zakgeld. Op deze leeftijd zullen kinderen het geld waarschijnlijk direct willen uitgeven. Als ze ouder worden, krijgen ze meer interesse voor geld en besef van tijd. Ze begrijpen dan beter dat je door geld opzij te leggen, iets kunt kopen wat je graag wilt hebben.

Hoeveel?De hoogte van het zakgeld is afhankelijk van een aantal factoren. Zo heeft het ene gezin meer geld te besteden dan het andere. Ook ligt het eraan wat het kind zelf moet betalen. Een paar euro per week is voldoende als het zakgeld is bedoeld voor kleine dingen als snoep en speelgoed. Maar als je kind ook zelf cadeautjes moet betalen, een abonnement op een blad, of bepaalde consumpties, dan is een hoger bedrag nodig. Zet samen alle uitgaven op een rij en bekijk hoeveel zakgeld mogelijk en voldoende is.


Leer je kinderen hierbij onderscheid te maken tussen wat echt nodig is en wat ze graag willen hebben. Voor scholieren ligt het gemiddelde zakgeldbedrag rond de € 28 per maand. De gangbare bedragen voor kinderen tot 17 jaar staan in onderstaande tabel van het NIBUD, uit onderzoek in 2009.

3. Belgeld

Veel kinderen hebben al op jonge leeftijd een eigen mobiele telefoon. Het heeft voordelen, maar het kost ook geld. Veel ouders geven een aparte telefoonvergoeding: het zogenaamde belgeld. Het is belangrijk om met uw kind goede afspraken te maken over: - Wie het telefoontoestel betaalt.- Hoeveel belgeld je kind per maand krijgt.- Hoe dat geld gegeven wordt: contant, op de bankrekening of in beltegoed.- Hoe de belkosten verdeeld worden als je kind zelfstandig op vakantie gaat.

Prepaid of abonnement?Het voordeel van prepaid is dat je vooraf moet betalen, dus je bepaalt eigenlijk zelf de hoogte van de telefoonrekening en je gaat er niet overheen. Gebruikt je kind de telefoon slechts sporadisch? Kijk even hoe lang het beltegoed geldig is. Het voordeel van een abonnement is dat je kind altijd kan bellen. Je betaalt echter vaak ook een deel vaste kosten en je ontvangt de telefoonrekening achteraf, zodat je voor vervelende verrassingen kan komen te staan. Waarschuw je kind voor het afsluiten van bepaalde abonnementen, bijvoorbeeld voor ringtones. Aanmelden gaat vaak makkelijker dan afmelden! Zorg bij verlies en diefstal ervoor dat je beiden het nummer om de GSM-kaart te blokkeren bij de hand hebt.

4. Kleedgeld

Naast zakgeld kan je oudere kinderen ook kleedgeld geven. Op deze manier leren ze zelf keuzes maken bij het kopen van hun kleding. Ook voor het bedrag voor kleedgeld geldt dat het afhankelijk is van de situatie van de ouders, dus hoeveel geld er beschikbaar is.

BudgetterenAls kinderen hun eigen kledingbudget beheren, komen daarbij al allerlei zaken om de hoek kijken die bij het 'echte budgetteren' meespelen. Ze moeten hun uitgaven op hun inkomsten afstemmen en ze moeten keuzes maken. Uitkomen met inkomen 61 Versa Welzijn - 2010

ZakgeldLeeftijd bedrag per weektot 6 jaar Tot € 1,007-9 jaar tussen € 1,00 en € 1,5010 jaar tussen € 1,00 en € 2,0011 jaar tussen € 1,00 en € 2,35 12 jaar tussen € 2,30 en € 5,0013 jaar tussen € 2,50 en € 5,0014 jaar tussen € 3,50 en € 6,0015 jaar tussen € 3,80 en € 7,5016 jaar tussen € 4,70 en € 9,0017 jaar tussen € 4,70 en € 10,00

Ze zullen voor grotere aankopen geld opzij moeten leggen. Omdat het om kleding gaat, zullen veel kinderen gemotiveerd zijn om goed na te denken over de manier waarop ze hun geld besteden. Voor de meeste wat grotere kinderen is het immers erg belangrijk hoe ze gekleed gaan en wat ze in hun kast hebben hangen.

Wanneer en hoe beginnen? Kinderen van een jaar of twaalf, dertien zijn vaak al heel goed in staat de verantwoordelijkheid voor hun eigen kledingbudget te dragen. Als je begint met het geven van kleedgeld, kan je in het begin je kinderen natuurlijk wel een handje helpen. Je kunt bijvoorbeeld samen met hen op papier zetten wat er nodig is, wat het ongeveer zal gaan kosten en wanneer het moet worden aangeschaft. Voor ouders heeft het geven van kleedgeld aan hun kinderen een aantal voordelen. Ze weten dan precies wat ze per maand aan kleding voor hun kinderen kwijt zijn. Bovendien kan het nogal wat discussies over kledingaankopen schelen, als ouders en kind hebben afgesproken dat het kind zelf hiervoor verantwoordelijk is.

Tips voor een goede start.Maak je kind erop attent dat er regelmatig geld opzij moet worden gelegd voor duurdere zaken, bijvoorbeeld een winterjas. Kinderen willen dat nog wel eens vergeten. Spreek een vast tijdstip af waarop je het kleedgeld geeft (of overmaakt). Dat kan één keer per maand zijn, of één keer per kwartaal, bijvoorbeeld wanneer je de kinderbijslag ontvangt. Spreek goed af wat het kind van het kleedgeld moet doen. Moeten bijvoorbeeld ondergoed, sportkleding en kledingreparaties ook van het kleedgeld worden betaald? Het is voor zowel kind als ouders prettig als hierover duidelijkheid bestaat. Maak ook afspraken over de eisen waaraan de garderobe van het kind moet voldoen. Verwacht je dat het kind er ook voor zorgt dat er nette kleding voor 'gelegenheden' in de kast hangt? Het kleedgeldbedrag moet natuurlijk zijn afgestemd op de eisen die je op kledinggebied aan het kind stelt.

Hoeveel kleedgeld moet je dan geven?Hoeveel kleedgeld je geeft, hangt om te beginnen af van het bedrag dat in het gezin aan kleding kan worden besteed. En dat is weer afhankelijk van zaken als het inkomen, hoogte van de vaste lasten (zoals huur of hypotheek, gas en licht verzekeringen en telefoon). Daarnaast is ook van belang wat je aan kleding wilt besteden; wordt er in het gezin weinig of juist veel belang aan kleding gehecht? Om deze redenen is het eigenlijk niet goed mogelijk om concrete kleedgeldbedragen te adviseren. Maar voor wie geen idee heeft hoeveel er per maand voor kleding nodig is, kunnen enkele richtlijnen toch wel handig zijn. Daarom noemen we hier enkele gemiddelde bedragen, onder de uitdrukkelijke vermelding dat dit geen normbedragen zijn. De bedragen die gemiddeld aan kleding worden uitgegeven, lopen uiteen van € 20 tot € 60 per persoon per maand. Uit een onderzoek dat is gehouden onder 5.500 scholieren van het voortgezet onderwijs blijkt dat een scholier gemiddeld ongeveer € 51 per maand aan kleding uitgeeft. Minimaal is een bedrag van ongeveer € 42 per maand echt noodzakelijk. Het is hierbij natuurlijk zeer belangrijk dat je goede afspraken maakt over wat wel en niet voor dit bedrag aangeschaft dient te worden.

5. Kostgeld.

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je kostgeld zou willen vragen. Komt er iemand bij je in huis wonen, dan heb je extra uitgaven die je wilt doorberekenen. Voor thuiswonende volwassen kinderen ligt het misschien iets minder voor de hand om kostgeld te vragen. Toch is kostgeld vragen ook weer een goede voorbereiding op hun toekomstige zelfstandige leven.


Leren omgaan met geldThuiswonende jongeren met een (volledige) baan, hebben meestal hoge bedragen vrij te besteden. Het geld gaat vaak naar allerlei luxe zaken, zoals merkkleding, uitgaan, vakantie, een auto, een mobiele telefoon en dergelijke. Maar op het moment dat jongeren zelfstandig gaan wonen, is daarvoor nog maar weinig ruimte. Dan is het eigenlijk best handig dat jongeren via kostgeld al hebben ervaren dat het levensonderhoud geld kost.

Welk bedrag?Er is niet een standaard bedrag voor kostgeld te noemen. De vraag is welke kosten je door wilt berekenen aan de ‘kostganger’ (of je kind) en welke niet. En houd je ook rekening met inkomsten die je verliest (bv. huurtoeslag of belastingaftrek), doordat je een kostganger in huis hebt. Via www.nibud.nl kan je een (niet gratis) boekje bestellen over dit onderwerp. Tegen betaling van een klein bedrag kan je via internet uitrekenen wat een redelijk bedrag is om te vragen.

Financiën: deel van de opvoeding.

Maak je kinderen weerbaar tegen reclame.Kinderen hebben gemiddeld steeds meer te besteden. Vanaf een jaar of zes begint dat met een paar euro per maand, maar een 15-jarige geeft al gauw €100,- per maand uit. Bij de keuze waar ze het aan uitgeven laten zij zich gemakkelijk leiden door de reclame. Fabrikanten weten hun reclameboodschappen dan ook feilloos af te stemmen op kinderen. Zo kan een kind van drie in de supermarkt al heel goed aanwijzen welk toetje hij graag wil: die met het plaatje van zijn held erop. Kinderen moeten reclames leren doorzien. Je kan je kinderen helpen bij het maken van goede keuzes, door samen naar de reclames te kijken en erover te praten. Of door je kinderen zelf te laten ontdekken dat de reclame niet altijd de waarheid vertelt. Op die manier leren kinderen afstand te nemen van reclames en de trucjes van reclamemakers te doorzien.

LenenLenen wordt door steeds meer jongeren normaal gevonden. Uit het Nationaal Scholierenonderzoek blijkt dat 63% van de scholieren wel eens geld leent. Bij de meeste scholieren gaat het om kleine bedragen, maar soms lenen jongeren ook grote bedragen, bijvoorbeeld voor de aanschaf van een scooter of om op vakantie te kunnen. Ook hoge schulden door bijvoorbeeld de mobiele telefoon komen onder scholieren voor. Is lenen dan per definitie verkeerd? Nee, als het maar binnen het budget past. Op latere leeftijd krijgen veel mensen natuurlijk ook te maken met lenen, bijvoorbeeld in de vorm van een hypotheek. Het is dus belangrijk dat kinderen leren wat verantwoord lenen is. Dat betekent van te voren nadenken hoe lang en hoeveel er afbetaald moet worden, en of dat lukt met het huidige budget. Je kan je kind daarbij helpen door samen een eenvoudige begroting te maken.

Op volwassen leeftijd moet iedereen zijn persoonlijke financiën kunnen beheren en een eigen huishouden draaiende houden. Met zak-, kleed-, bel- en kostgeld help je ze op weg. Leren omgaan met geld is eigenlijk een integraal onderdeel van de opvoeding.



Nuttige links en websites

Inkomsten

www.loonwijzer.nl een website met allerlei informatie rondom salaris.

www.werk.nl Bij het UWV-werkbedrijf kun je terecht als je werk zoekt of als je een WW- of bijstandsuitkering moet aanvragen. Daarnaast is het UWV-werkbedrijf betrokken bij het verlenen van ontslagvergunningen en je kan er ook terecht voor arbeidsrechtelijke informatie.

www.szw.nl is de site van het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid. Over werkgelegenheid; uitkeringen, arbeidsvoorwaarden etc.

www.uwv.nl Het UWV is verantwoordelijk voor de uitvoering van meerdere uitkeringen; de WIA en WAO, de Werkloosheidswet, Ziektewet, etc.

www.svb.nl is de website van de Sociale Verzekeringsbank. Die zorgt voor de uitvoering van de kinderbijslag, het AOW-pensioen, de nabestaandenuitkering (Anw), PGB’s en andere regelingen.

www.ib-groep.nl Dit is de site van de Informatie Beheer Groep, zij regelen onder andere de studiefinanciering en de tegemoetkomingen school- en studiekosten.

www.stimulansz.nl en www.kennisring.nl bieden informatie over sociale zekerheid.

Welke regelingen loopt u mogelijk mis? Waar hebt u recht op ?

www.berekenuwrecht.nl , www.rechtopbijstand.nl . www.berekenhet.nl en www.rechtopgeld.nl zijn allemaal sites waarop je kan (laten) uitzoeken waar je allemaal recht op hebt (aan huur- en zorgtoeslag, bijzondere bijstand, etc.). Vaak hoef je alleen maar wat eigen gegevens in te vullen. Heel handig, ook als er iets verandert in je situatie. Veel gemeenten in de regio zijn aangesloten bij www.berekenuwrecht.nl zodat je direct kun kijken op je recht hebt op lokale regelingen.

Gemeenten: www.hilversum.nl , www.huizen.nl , www.bussum.nl etc. Bij de gemeentelijke afdeling sociale zaken kan u terecht voor informatie over onder andere de Wet Werk en Bijstand, bijzondere bijstand, regelingen voor minima en schuldhulpverlening. Weet u niet bij welke instantie u bij u in de omgeving terecht kunt, dan kan uw gemeente (of de site) u hierover informatie geven.

www.belastingdienst.nl en www.toeslagen.nl en www.aangifteloont.nl Het is altijd zinvol goed te informeren of je recht hebt op zorgtoeslag, huurtoeslag, heffingskortingen of eventuele belastingteruggave. Je kan ook bellen naar de belastingtelefoon: 0800-0543 (gratis).

www.regelhulp.nl en www.minVWS.nl zijn sites waarop veel informatie over regelingen en voorzieningen rondom ziekte. Op www.regelhulp.nl kun je, als je gemeente is aangesloten, direct bepaalde voorzieningen aanvragen.

Het Juridisch Loket: www.hetjl.nl Bij het Juridisch Loket kan iedereen die juridische vragen heeft gratis terecht, via het landelijke telefoonnummer 0900 - 8020, of via de


http://www.hetjl.nl/

http://www.regelhulp.nl/

http://www.minVWS.nl/

http://www.regelhulp.nl/

http://www.aangifteloont.nl/



http://www.bussum.nl/

http://www.huizen.nl/

http://www.hilversum.nl/


http://www.rechtopgeld.nl/

http://www.berekenhet.nl/

http://www.rechtopbijstand.nl/


http://www.kennisring.nl/

http://www.stimulansz.nl/

http://www.ib-groep.nl/

http://www.svb.nl/

http://www.uwv.nl/

http://www.szw.nl/

http://www.cwinet.nl/

http://www.loonwijzer.nl/

website of door een bezoek aan één van de 30 vestigingen. Je krijgt gratis informatie en advies en/of wordt doorverwezen naar een advocaat of mediator als het nodig is.

www.consuwijzer.nl geeft overzicht van uw rechten als consument.

Via www.trosradar.nl ziet en hoort u interessante informatie voor consumenten / ervaringen van consumenten

Hulp bij uw financiële huishouding

www.consuminderen.nl

www.nibud.nl Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) is een onafhankelijke stichting met als doel het bevorderen van het welzijn van huishoudens. Op hun website kan je allerlei informatie vinden over geld, geld besparen, bezuinigen, wonen, werken, uit elkaar gaan, kinderen, het regelen van de toekomst, etc.

www.nibudjong.nl of www.grijpjekansen.nl over bijbaantjes, zaken kostgeld, lenen, geld uitgeven, enz.

www.blijfpositief.nl Test je eigen financiële situatie. Deze site probeert je ook weerbaar te maken tegen de verleiding van het aangaan van leningen. Een echte aanrader met veel tips en hulpmiddelen

Goedkoper inkopen ?

www.korting.startpagina.nl

www.supers.nl - Vergelijkingssite voor supermarktprijzen

www.grootgezin.nl voor gezinnen met meer dan 4 kinderen.

www.gratisoptehalen.nl

www.marktplaats.nl voor tweedehands en gratis spullen

www.ebay.nl voor tweedehands en gratis spullen

Bespaartips

www.vraagalex.nl o.a. besparen op telefoonkosten, ook voor het vinden van alternatieven op dure 0900-nummers.

www.tipsomtebesparen.nl met tips om te besparen op kosten en milieu.

www.yourenergy.net en www.milieucentraal.nl laten zien dat bewust omgaan met energie veel kan opleveren.


http://www.milieucentraal.nl/

http://www.yourenergy.net/

http://www.tipsomtebesparen.nl/

http://www.vraagalex.nl/

http://www.ebay.nl/

http://www.marktplaats.nl/

http://www.gratisoptehalen.nl/

http://www.grootgezin.nl/

http://www.supers.nl/

http://www.korting.startpagina.nl/

http://www.blijfpositief.nl/

http://www.grijpjekansen.nl/

http://www.nibudjong.nl/


http://www.consuminderen.nl/

http://www.trosradar.nl/

http://www.consuwijzer.nl/

Prijsvergelijken ?

www.snakewool.nl biedt een overzicht van de beste vergelijksites op internet

Op www.vergelijk.nl , www.independer.nl en www.verzekeringssite.nl kun je gratis en vrijblijvend (onder andere) verzekeraars (waaronder zorgverzekeringen) vergelijken. Door goed te vergelijken, kan je veel besparen. Blijf zelf wel steeds goed opletten.

Hulp bij schulden

www.zelfjeschuldenregelen.nl is een website van het NIBUD en de Volkskredietbank samen. De site is bedoeld voor mensen die moeite hebben om rond te komen en geeft veel tips en adviezen bij achterstanden en schulden.

www.wsnp.rvr.org is een internetsite over het wettelijk schuldsaneringstraject.

www.schulden.tk met informatie over schuldsanering en je kunt vragen voorleggen aan een forum.

www.nooitmeerrood.nl

Overigen

www.infofilter.nl om jezelf te onthouden van ongewenste schriftelijke reclame en telemarketing.

www.bel-me-niet.nl om opgenomen te worden in het bel-me-niet-register dat telemarketiers per 01-10-2009 verplicht moeten raadplegen)

www.3xkloppen.nl (veilig internetbankieren)

www.postbus51.nl Tel. 0800-8051, voor het opvragen van informatie/ folders van de overheid.

www.digid.nl Voor het aanvragen van een persoonlijke code om elektronisch overheidsdiensten aan te kunnen vragen/ te wijzigen.

Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) en Instituut Sociale Raadslieden (ISR) van Versa Welzijn.Het algemeen maatschappelijk werk biedt naast psychosociale hulpverlening ook hulp en advies bij vragen en problemen op financieel gebied. Al dan niet in samenwerking met Sociale Raadslieden van Versa Welzijn. Verder kan het AMW budgetbegeleiding en begeleiding en nazorg bieden bij schuldhulpverlening. Adressen en spreekuurtijden zijn te vinden via www.versawelzijn.nl


http://www.versawelzijn.nl/

http://www.digid.nl/

http://www.postbus51.nl/

http://www.3xkloppen.nl/

http://www.bel-me-niet.nl/

http://www.infofilter.nl/

http://www.nooitmeerrood.nl/

http://www.schulden.tk/

http://www.wsnp.rvr.org/

http://www.zelfjeschuldenregelen.nl/

http://www.verzekeringssite.nl/

http://www.independer.nl/

http://www.vergelijk.nl/

http://www.snakewool.nl/

Evaluatie cursus “Uitkomen met inkomen”

Vraag 1. Wat vond je in het algemeen van deze cursus?o Zeer goedo Goedo Voldoendeo Onvoldoendeo Slecht

Vraag 2 Wat vond je van de opdrachten?o Zeer goedo Goedo Voldoendeo Onvoldoendeo Slecht

Vraag 3 Welk(e) onderwerp(en) vond je het meest interessant?(Je mag meerdere onderwerpen aankruisen)

o Post ordeneno Maandbegrotingo Bijzondere uitgaveno Kasboeko Verzekeringeno Sterke kanten in het huishoudgeld (uitwisselen van tips en ideeën)o Jaarplanningo Twee betaalrekeningeno Supermarkten/Actieplan/Assertiviteito Sociale druko Bezuinigen; hoe houd je het vol

Vraag 4 Welk(e) onderwerp(en) vond je het minst interessant?(Je mag meerdere onderwerpen aankruisen)

o Post ordeneno Maandbegrotingo Bijzondere uitgaveno Kasboeko Verzekeringeno Sterke kanten in het huishoudgeld (uitwisselen van tips en ideeën)o Jaarplanningo Twee betaalrekeningeno Supermarkten/Actieplan/Assertiviteito Sociale druko Bezuinigen; hoe houd je het vol

Vraag 5 Waren de onderwerpen herkenbaar?o Zeer herkenbaaro Herkenbaaro Een beetje herkenbaar


o Niet herkenbaar

Vraag 6 Hoe vond je de uitleg bij de onderwerpen?o Zeer moeilijko Moeilijko Redelijk gemakkelijko Gemakkelijko Te gemakkelijk

Vraag 7 Vond je de inhoud van de onderwerpen te snel gaan?o Veel te snelo Te snelo Goedo Te langzaamo Veel te langzaam

Vraag 8 Heb je nieuwe informatie gehoord?o Zeer veelo Veelo Voldoendeo Niet veelo Nauwelijks

Vraag 9 Heb je iets gehad aan het materiaal dat is uitgereikt tijdens de cursus?o Zeer veelo Veelo Voldoendeo Niet veelo Nauwelijks

Vraag 10 Vond je de cursus boeiend?o Zeer boeiendo Boeiendo Voldoende boeiendo Onvoldoende boeiendo Saai

Vraag 11 Vond je de presentatie van de cursusleiders boeiend?o Zeer boeiendo Boeiendo Voldoende boeiendo Onvoldoende boeiendo Saai

Vraag 12 Vond je het aantal bijeenkomsten voldoende?


o Te veelo Veelo Voldoendeo Te weinigo Veel te weinig

Vraag 13 Heb je suggesties voor verbetering?

Vraag 14 Heb je nog andere opmerkingen?

Bedankt voor het invullen!


Bijeenkomst 4 - groepsmaatschappelijk werk€¦ · Web viewAls je dat wel doet, kun je in mei...

Documents

Transcript of Bijeenkomst 4 - groepsmaatschappelijk werk€¦ · Web viewAls je dat wel doet, kun je in mei...