1

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

KJV leesjaar 2017

tips om te werken met de boeken voor groep 5

Vlaamse boeken Nelle, blankgoud , Marc De Bel Paultje, echt geen jongen, Brigitte Minne Vic Falls Missions: het offer van de Baobab, Kate Kriske Mistland: de sobmanwetten, Ludo Enckels vertaalde boeken Suzy en de kwallen, Ali Benjamin Eilanddagen, Gideon Samson Neem mijn hand, Kate Dicamillo De wonderlingen, Brian Selznick

Beste begeleider,

Weet je dat er voor elk van de bovenstaande boeken een werkmodel verschenen is? Je kan de werkmodellen terugvinden op www.kjv.be bij de link ‘voor begeleiders’. Daarin vinden jullie tips om met elk boek afzonderlijk te werken. Mij werd gevraagd om enkele invalshoeken te zoeken waarmee je rond het geheel van de 8 boeken voor groep 5 kan werken. Ik probeerde rekening te houden met het feit dat in sommige bibliotheken de lezers allemaal hetzelfde boek tegelijk lezen. In andere bibliotheken krijgen de lezers niet tegelijk dezelfde boeken mee naar huis. Onderstaande tips zijn in beide gevallen te gebruiken.

bij de start van het leesjaar (bijlage 1)

Een belangrijke afspraak (en één van mijn stokpaardjes): Als je praat over boeken, begin dan met ‘Ik vind…’. Wie vanuit zichzelf spreekt, toont meteen ook respect voor de mening van de ander.

Laat de lezers de voorkant van de boeken bekijken. Ze mogen de achterflap nog niet

lezen.

Hang fragmenten en citaten uit. Geef hen 5 min. of langer de tijd om die te lezen.

Verschillende mogelijkheden:

- Welk citaat/fragment spreekt je het meest aan? Ga erbij staan.

- Bij welk boek hoort jouw citaat/fragment, denk je?

- Welke citaten/fragmenten komen uit hetzelfde boek volgens jullie?

- Kan je uitleggen waarom een citaat/fragment je wel of niet aanspreekt?

2

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

tijdens het leesjaar

Stimuleer de lezers om een mooie-zinnenschrift aan te leggen.

Stimuleer de lezers om de titels en auteurs te noteren van alle boeken die ze lezen.

Het is een kleine moeite om er een ++; +; +/-; - of - - bij te plaatsen als waardering.

Nog één van mijn stokpaardjes:

Spoor de lezers aan om bij elke titel de naam van de auteur (en de illustrator) te

onthouden.

Heeft iemand genoten van een boek?

- Op het werkmodel krijg je tips over gelijkaardige leeservaringen.

- Laat de lezer op zoek gaan naar meerdere boeken van die auteur.

- Laat de lezer over het boek reageren op www.kjv.be of op

www.boekenzoeker.org. Toon de lezers hoe ze beide websites kunnen

gebruiken. Vraag naar hun bevindingen tijdens de volgende bijeenkomsten. Heeft

iemand al zijn mening doorgegeven? Kan er met de leesgroep iets gepost

worden?

Voor wie een boek niet graag gelezen heeft. Geef zeker mee aan de juryleden dat het

best kan zijn dat hij een volgend boek van dezelfde auteur wel mooi vindt. Stimuleer

de lezers om een auteur een tweede, een derde… kans te geven. Vertel over eigen

ervaringen hierrond.

taal uitbreiden - woordwolk met WORD ART

Stimuleer de lezers om eens nieuwe woorden te gebruiken en op die manier hun

mening nog preciezer te kunnen verwoorden.

Ik maakte op Word.Art een woordwolk met woorden die mijn juryleden vaak

gebruikten en stimuleerde hen om bij elke bijeenkomst nieuwe woorden aan onze

lijst toe te voegen.

Bij de tweede woordwolk zie je de nieuwe woorden die ze gebruikten om over de

boeken te spreken. Heel leuk om daar een evolutie in te zien.

Log in op WordArt.com (zie ook bijlage 2)

login: ElsLeest

wachtwoord: 2017IedereenLeest2018

tip die ik kreeg (waarvoor dank): www.wordle.net

3

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

M/V/X – personages bespreken (info uit de educatieve handleiding: werken met boeken in de klas) Uit een onderzoek uit 20112 blijkt onder andere dat niet meer dan 33 procent van de kinderboeken

volwassen vrouwen of vrouwelijke dieren als centraal personage heeft, terwijl volwassen mannen en

mannelijke dieren voorkomen in ongeveer 100 procent van de boeken.

De jongens zijn verder vaak actieve personages die wel eens stoute dingen doen, terwijl meisjes eerder

volgzaam en passief zijn. Zij worden ook meer dan eens opgevoerd als personage dat luistert en braaf

haar best doet.

Het is duidelijk: kinderboeken bevatten mannelijke en vrouwelijke stereotypen en kinderen worden

hier wel degelijk door beïnvloed. Stap voor stap vormen ze zich een beeld van dé man en dé vrouw.

Die beeldvorming wordt wel erg zwart-wit als het kind enkel met boeken in aanraking komt die

een uitgesproken traditioneel rolpatroon volgen. Wanneer meisjes bijvoorbeeld aanhoudend lezen

over mannelijke ridders, mannelijke wereldleiders en mannelijke wetenschappers, zullen zij sneller

geneigd zijn te geloven dat zo’n pad niet voor hen weggelegd is. En voor jongens is het net hetzelfde.

In de meeste boeken zijn jongens nog steeds actief, vaak sterk en niet zo gevoelig. Dat beeld valt

niet per se samen met elke jongen in jouw klas en dat moeten ze weten.

Het is juist daarom zo belangrijk dat je als leerkracht vanaf het begin werkt aan de bewustmaking

van genderstereotypering in boeken en in de wereld. Een kritische leesvaardigheid moet een soort

bril worden die leerlingen automatisch opzetten tijdens en na het lezen. Door een tekst kritisch te

benaderen, leren kinderen en jongeren om bepaalde patronen op te pikken en (gender)ongelijkheid

aan te kaarten. De rol van de leraar bestaat erin de leerling te begeleiden in dat proces. Je moedigt

hen in feite aan om verder te gaan dan wat geschreven staat.

Hieronder vind je de meeste personages uit de boeken van dit leesjaar. Het is interessant om het met de juryleden te hebben over de hoofdpersonages (die staan vet gedrukt). - Hoe is de verhouding man/vrouw, jongen/meisje? - Kon een bepaald personage evengoed van het andere geslacht zijn?

Nelle, blankgoud , Marc De Bel - Nelle - Wiete - de Moren

Paultje, echt geen jongen, Brigitte Minne - Paul die liever Paulien wil zijn

Vic Falls Missions: het offer van de Baobab, Kate Kriske - Marcus Holme (UK) - Paul Mather (Australië) - kolonel Knox (directeur militaire

school Westpoint Academy) - Aaron Tusk - Victoria Falls (UK) - kolonel Henry (directeur SPAT en

60’er) - David (16) - Victoria (16) - Delphine (18)

- Li-Jang (15) - Carl - Dwayne Rutherford (minister van

Binnenlandse Veiligheid) - Vorodin (Rusland) - Boris Brotski - Cliff Coleman - Lech Valenski - Olga Thukova - Yevgenia - Luravi

4

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

Mistland: de sobmanwetten, Ludo Enckels - de Tars als vijand van Alman (m.) en Ratoe (vr.) - Manu, de controleur - de Beerlanders

Suzy en de kwallen, Ali Benjamin - Suzy - Franny - Justin (heeft ADHD) - Mevr. Turton (lerares natuurwetenschappen) - Jamie, de verre wetenschapper

Eilanddagen, Gideon Samson - Michalis - Jakob - Puck - Yiannis - Gertie

Neem mijn hand, Kate Dicamillo - Raymie - Louise - Bilie - Alice Nebbelie - Ida Ney (twirllesleerkracht) - Mevr. Borkowski - Mevr. Sylvester - Mr. Staffopoulos - Florence Nightingale

De wonderlingen, Brian Selznick - Marcus Wonderling

- Billy Wonderling

- De hond TEER

- De vondeling Marcus

- Marcus’ zoon Alexander

- Alexanders zoon Oberon

- Oberons zoon Leontes

- Joseph op zoek naar zijn oom Albert Nightingale

- vriend Knip

- Frankie op zoek naar haar hond

5

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

op het einde van het leesjaar

QUIZ over de boeken met KAHOOT https://play.kahoot.it/#/k/8e698fbf-0330-48a2-8b2a-8d47f01d028b Kahoot username: ElsLeest wachtwoord: IL2017groep5

tips van anderen (bedankt!): https://quizlet.com = website om een quiz te maken www.bibster.be = spellenplatform dat de bib kan aankopen voor digitale quizzen, zoektochten, klasintroducties en gidsbeurten www.Hebban.nl = website voor en door lezers

24 vragen, per boek gesorteerd: Nelle, blankgoud , Marc De Bel

- Wat past niet in de rij? galet – karveel – Spaans galjoen – Hollandse fluit

- Vul aan: ridder Satodelatoer en prinses …

Mare – Maira – Mona – Mara

- Wat is een marol? een rondreizende nar – een rondreizende handelaar -- een zigeuner – een arme wijkbewoner

Paultje, echt geen jongen, Brigitte Minne - Wat is het geboortejaar van Paultje?

1941 – 1971 – 1961 – 1951

- Wat spelen jongens het liefste volgens Paultjes vader? oorlogje – cowboy en indiaan – voetbal – autocoureur

- Wiens moeder heet Madeleine?

Paultjes moeder - Louises moeder - Nelles moeder - Jakobs moeder

Vic Falls Missions: het offer van de Baobab, Kate Kriske - Wat is het speciale talent van Marcus Holme?

hacker – freerunner – analytisch brein – mensen vermommen

- Hoe heet de misdaadorganisatie van Paul Mather uit Australië? NEMESIS – ARTEMIS – NIMISIS – MENARTE

- Wat is de echte voornaam van Lena Ivanova?

Historia – Cynthia – Victoria – Angelica

6

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

- Aan welke uitvinding werkt Aaron Tusk? aan een bikini met zonnecellen en USB-aansluiting aan lichtgevende bomen die straatverlichting vervangen aan een voedselprinter bekers die warmte van vloeistof omzetten in elektriciteit

Mistland: de sobmanwetten, Ludo Enckels - In welk boek komen de volgende woorden voor: Dog, retem, ibologie, opatheek, liko

Mistland: de sobmanwetten – Eilanddagen – Het offer van de Baobab – De Wonderlingen

- Wat is de functie van Neil Sobman? controleur – leerpriester – profeet – hogepriester

- Wat is het beroep van de vader van Alman?

kogellagermaker – apotheker – dokter – autobouwer

Suzy en de kwallen, Ali Benjamin - Als je hart 412 000 000 keer klopt hoeveel jaar ben je dan?

20 jaar – 8 jaar – 12 jaar – 80 jaar

- Hoe heet de vriendin van Suzanne die verdronken is? Franny – Fanny – Dany – Ranny

- Hoe heet de enige jongen die op een ‘gewone, natuurlijke’ manier met Suzy omgaat

op school? Jamie – Dylan – Justin - Kevin

Eilanddagen, Gideon Samson - Wat zit er NIET in de rugzak van Jakob als hij in Griekenland aankomt?

een nieuw paspoort – een uitgeschakelde telefoon – een brooddoos – een zak drop die bijna leeg is

- Welke naam hoort niet bij hetzelfde gezin?

Jakob – Michalis – Yiannis - Elza

Neem mijn hand, Kate Dicamillo - Welke zin gebruikt Mevr. Sylvester als ze de telefoon opneemt?

Hoe kunnen we u beschermen? Hoe kunnen we u van dienst zijn? Hoe kunnen we u helpen? Hoe kunnen we iets voor u betekenen?

7

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

- Wie roept telkens ‘Neem mijn hand’ in het Gouden Duin? Isabelle – Monica – Alice – Mevr. Borkowski

- Hoeveel dollar kunnen Raymie, Billie en Louise winnen?

1985 dollar – 1995 dollar – 1965 dollar – 1975 dollar

De wonderlingen, Brian Selznick - Hoe heet de oudste Wonderling die voorkomt in het verhaal?

Marcus – Leontes – Oberon – Billy

- Hoe laat is het altijd op Joseph’s horloge? 16 over 11 – 16 voor 11 – 11 over 6 – 11 voor 6

- Wat is een claus?

een passage uit een toneelstuk door één acteur gebracht het volledig decor dat bij een toneelstuk hoort een belangrijk rekwisiet uitleg vooraf bij een toneelstuk

8

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

BIJLAGE 1: mooie zinnen of startfragmenten

Nelle, blankgoud , Marc De Bel

‘Geschiedenis ontstaat wanneer de gaten in ons collectieve geheugen en het gebrek aan documentatie elkaar ontmoeten.’ (A.B.)

‘Op mijn reizen door Frankrijk en in het zuiden van Spanje ben ik zowel goeie als slechte katholieken tegengekomen, net als goeie en slechte moslims, protestanten, calvinisten en nog een hele rist andere tanten en tisten. Beoordeel een mens niet naar zijn geloof, maar naar zijn daden.’ (A.B.)

p.23 ‘Tja, als een Blommaert iets voelt branden, dan is er geen blussen aan. Ik kan het weten…’ glimlacht hij. ‘Bovendien moet een mens zijn kriebels volgen. Dat heb ik destijds ook gedaan toen die me als jonge kerel naar het zuiden lokten. En ik heb het me nog geen seconde beklaagd dat ik toen mijn horizon heb verruimd, integendeel. Maar zeg niet dat ik jullie niet heb gewaarschuwd.’

Paultje, echt geen jongen, Brigitte Minne

p. 64 Gerard genoot. Zijn onvermurwbaarheid werkte. Hij. Zou. Het. Meisje. Uit. Zijn. Zoon. Krijgen.

p. 82 Paultje ging op bed liggen en trok alle dekens en lakens en zelfs zijn kussen over zich heen. Een holletje van zachtheid waarin hij troost zocht.

p. 87 Ze schreven elkaar brieven: over het weer en het leven van elke dag. Niets bijzonders, maar de woorden waren warm.

9

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

p. 125 Paul stouwde zijn hersens vol leerstof om de vrouw in hem in het nauw te drijven, al wist hij heel goed dat ze weer opdook zodra hij zijn boeken dichtsloeg. Hij wist dat ze wanhopig zou blijven schreeuwen, zijn hele leven lang. Keer op keer voelde hij de onmacht in zijn lichaam tekeergaan ‘’die innerlijke herrie nooit zou ophouden. En nooit duurde wel heel erg lang. Wat als de vrouw in hem ooit echt verdween? Hij wenste en vreesde het tegelijk.

p. 126 Paul krabbelde overeind. De zondagse jurk van zijn moeder wolkte rond zijn benen. Hij liep traag. Voet voor voet met moeders hakschoenen, zonder wankelen. Traagheid hielp om na te denken. De verwarde en afgewezen vrouw in hem, met kersenrood gestifte lippen, wandelde langzaam met hem mee, langs de rand van de afgrond.

Vic Falls Missions: het offer van de Baobab, Kate Kriske

p.11 ‘SPAT staat voor Special Abilities Team. Het is een jongereninlichtingendienst die opereert onder het gezag van de landmacht in nauwe samenwerking met de andere inlichtingendiensten van dit land.’ … ‘Het zijn de James Bonds en Alex Riders van deze wereld.’

p.12 Excuseer kolonel. Maar is dit geen vergissing? Ik voel me vereerd en ben meer dan bereid om mijn best te doen. Maar ik zou echt niet weten welke speciale eigenschappen ik heb om deel uit te kunnen maken van het team.’ De kolonel trok een wenkbrauw op. ‘Je kan niets bedenken wat jou speciale maakt dan je medestudenten?’ Marcus schudde het hoofd. ‘Echt niet, kolonel.’ ‘Dat is vreemd. Ik heb me toch laten vertellen dat je een zeer begenadigd freerunner bent.’

p. 78 ‘…Dit onderzoek is immers nauw verbonden met het onderzoek naar exoskeletten, bionische lenzen en andere protheses voor gehandicapten. Vervangstukken die vaak sterker zijn en beter presteren dan onze eigen lichaamsdelen. En als dat zo is, worden de leerlingen van het PAC dan misschien gebruikt als proefkonijnen? Allemaal vragen die we ons stellen.’

10

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

Mistland: de sobmanwetten, Ludo Enckels

p.6 Ik rammel het eerste gebod op: ‘Niets mag verloren gaan, denk daar voortaan aan.’

p. 15 Hij lijkt te schrikken van zijn eigen woorden en ik begrijp dat papa zijn eigen geheim heeft. In Mistland is geen ruimte voor proeven. ‘Alles ligt vast, alles is goed. Je doet zoals het moet.’ Tweede gebod.

p. 20 ‘Derde gebod: geen chemie of vuur, alles puur natuur.’

Suzy en de kwallen, Ali Benjamin

p. 31 Maar ik wist heel zeker dat ik het niet verdiende om gelukkig te zijn. Dat ik dat nooit meer zou verdienen.

p. 193 Wie weet is het einde van je leven niet de dag waarop je sterft, maar de laatste keer dat mensen het nog over je hebben. Wie weet verdwijn je niet echt als je doodgaat, maar vervaag je tot een schaduw in het kleurloze donker waarin alleen nog je silhouet te zien is. Na verloop van tijd, als de mensen je vergeten, vervaagt je silhouet steeds verder, totdat iemand voor de laatste keer je naam zegt.

p. 144 We liepen zonder iets te zeggen naar de wiskundeles, maar het was een fijne stilte. Het was een niet-praten-stilte, zo’n stilte die maar weinig mensen begrijpen.

11

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

p. 57 – 59 ‘Oké, voordat we beginnen met de les, wil ik even met jullie teruggaan in de tijd,’ zei ze. Kerstmis 1968. De meeste van jullie ouders waren toen nog niet geboren. Er was geen internet, geen e-mail, geen sms, er bestonden geen computerspelletjes en geen mobiele telefoons. Maar er waren al wel ruimteschepen en die waren zo nieuw dat ze zo uit een science-fictionfilm leken te komen.’ … ‘Een paar dagen voor Kerstmis verlaat het ruimteschip Apollo 8 de aarde. En op kerstavond sturen de astronauten dit beeld vanuit de ruimte naar de aarde.’ ‘Ik weet dat jullie deze foto waarschijnlijk al heel vaak hebben gezien,’ zei ze. ‘Maar probeer je nu eens voor te stellen hoe het geweest moet zijn om dit voor de allereerste keer te zien. … ‘Jullie hele leven – het leven van iedereen die je kent of ooit zult ontmoeten – speelt zich af op dat kleine plekje, dat door de beroemde kosmoloog Carl Sagan ooit werd omschreven als “een spikkeltje stof dat in een zonnestraal zweeft”. Ik dacht na over wat mevrouw Turton zei. Ik was maar één van de zeven miljard mensen, en mensen waren maar één van de tien miljoen diersoorten, en die tien miljoen waren maar een klein deel van alle soorten die ooit hadden bestaan, en toch pasten we met z’n allen op dat kleine spikkeltje stof op de foto. En om ons heen was helemaal niets. In alle richtingen was alleen maar heel veel levenloos, eenzaam niets. Ik kreeg er bijna buikpijn van.

p. 112 Ik draai me om, weg van iedereen, weg van jou. Ik moet bijna overgeven, dus ik haal een paar keer diep adem. Het is me niet gelukt om ze tegen te houden. Ik weet nooit de dingen die ik zou moeten weten. Ik weet dingen over vleermuizen en gloeiwormen. Ik weet dat plas en zweet steriel zijn, en dat er voordat het heelal ontstond geen kleur, geen geluid, geen licht was. Maar aan die dingen heb ik niks. Ik zou andere dingen moeten weten. Bijvoorbeeld hoe ik een speldje in m’n haar moet doen zodat het cute maar niet kinderachtig zit. Of hoe ik samen met andere meisjes in een groepje moet lopen en moet gillen bij het kampvuur en bij jongens moet staan met m’n hand op m’n ene heup.

12

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

Neem mijn hand, Kate Dicamillo

p. 41 Ze dacht aan meneer Staffopoulos, haar leraar reddingszwemmen van vorige zomer. Hij was niet zo’n man die vragen stelde waar geen antwoord op was. Meneer Staffopoulos had ooit maar één vraag gesteld: ‘Word je een problemenmaker of een problemenoplosser?’ En het antwoord lag voor de hand. Je moest een problemenoplosser worden.’

p. 202 – 203 ‘Ik ga wel eerst’, zei Louise. Ze pakte het boek en sloeg het in het midden open en las één zin. ‘Florence was eenzaam.’ En toen deed ze het boek dicht en daarna sloeg ze het weer open en las een regel van bladzijde drie. ‘Florence wilde helpen.’ Toen sloeg ze het boek met een klap dicht. ‘Moet je niet bij het begin beginnen?’ vroeg Raymie. ‘Waarom?’ vroeg Louise. ‘Zo is het veel interessanter.’ Ze deed het boek weer open. Ze las de regel ‘Florence hield de lamp omhoog.’ Achter Raymies kamer was de wereld donker. ‘Als je zo een boek leest,’ zei Louise, ‘weet je nooit wat er gaat komen. Dan blijf je alert. Dat zegt oma. En het is belangrijk om alert te blijven, want in deze wereld weet je maar nooit wat er kan gebeuren.’

De wonderlingen, Brian Selznick

13

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

p.403 En hij had ook nog nooit zoiets gevoeld als nu. Wat er nog het dichtst bij kwam, dacht hij, was als Knip en hij samen in een boek opgingen. Dan maakte zich soms een vreemd gevoel van hen meester terwijl ze door de bladzijden heen joegen, en dan verdwenen de woorden en zaten ze diep in Oz, of in Narnia, de Andes of Afrika, waar alles echt en intens was en lééfde. Dat konden verhalen met je doen, maar dit was geen verhaal. Dit was een huis.

p.399 ‘Volg het schip!’ Het drong tot Joseph door dat het Frankies stem was, die vanuit een andere straat naar hem riep. ‘Wat bedoel je?’ riep Joseph het donker in. ‘Waar ben je?’ Maar nu kwam er geen antwoord. ‘Wat voor schip?’ Joseph rilde. ‘Geef antwoord!’ Er was geen zee, geen haven, helemaal niets in de buurt, alleen maar straten en geparkeerde auto’s, duisternis en sneeuw. Frankies stem sneed nog één keer door de koude avondlucht: ‘Volg het schip!’

Londen, Folgate Street 18 ‘Is dit een waargebeurd verhaal?’

‘Nu wel,’ zei ik. Wim Wenders, The Act of Seeing

Eilanddagen, Gideon Samson

p. 30-31 Je weet niet meer wat je moet zeggen, en misschien is er ook niks meer te zeggen. Tegen deze briesende storm van zinnen lijken geen woorden opgewassen. Je houdt je hoofd omlaag en kijkt naar de tegels van de restaurantvloer, en net als je ontdekt dat een lange kronkelige barst in een van die tegels vrij duidelijk de vorm van een poezenhoofdje heeft (wat lichtelijk merkwaardig maa ook totaal onbelangrijk is) opent Yiannis weer zijn mond en komt de meest knetterende knal van de donderbui. ‘Ik heb ook niet om jou gevraagd hier.’

14

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

p.143 Om je heen is het een en al stripboek, de vloer ligt bezaaid met papier. Buiten is het hartje zomer, maar binnen heeft een gure wind toegeslagen. Het is herfst in je kamer.

p. 117 ‘Ik hou van Puck,’ klinkt het naast je. Toen ze er nog niet was zei Miech op precies zo’n zelfde manier dat hij verliefd op haar is. Je hebt er nooit eerder zo over nagedacht, maar verliefd en houden van zijn dus twee duidelijk verschillende zaken. Jij houdt van je moeder, bijvoorbeeld, maar je bent natuurlijk niet verliefd op haar. ‘Weet ik,’ antwoord je. ‘En van jou.’ Zoals Miech het zegt klinkt het heel logisch, totaal niet raar of zo. ‘Van allebei jullie’ vult hij aan.

15

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

BIJLAGE 2: woordwolken met WordArt.com

16

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

17

Els Debuyck – elsdebuyck@telenet.be

BIJLAGE 3: inleidende tekst

De geur van een boek ALS HET JONG IS, ruikt het naar vers. Pas van de pers, recht uit het nest. Als een dronken hommel op zoek naar nectar duik ik met mijn neus tussen de pagina’s. De forse geur van drukinkt en nieuw papier stijgt me naar het hoofd. Dit is lezen met de ogen dicht. Alle verhalen begonnen ooit op die manier: nieuw en vol belofte. Lees mij! Lees mij! Oude boeken hebben hun eigen geur, die beter wordt met de jaren. De inkt verschraalt, microscopisch kleine schimmels woekeren in de gelijmde rug, de eens messcherpe bladzijden raken pluizig beduimeld en het papier zuigt gulzig het zweet van klamme vingers op. Het boek gaat naar de lezers ruiken, naar talg en traanvocht, gemorste koffie en belegen rook, naar boekentassen en vieruurtjes, naar kinderkamers, naar treinen, wachtzalen, warme bedden, naar slapeloosheid, naar heimwee, naar vroeger, naar langgeleden, naar er was eens. Ik kom in de boekhandel, de kraamzaal waarin nog alles kan. Het ruikt er naar pasgeboren, naar opwindend jong en nieuw. Wanneer verliest een boek zijn geur, na hoeveel keren lezen? Heeft iemand daar ooit onderzoek naar gedaan? Ik kom in de bibliotheek. Hier hangt reeds het bezadigde aroma van de ouderdom. De boeken zijn gestempeld en gemerkt, gelabeld en van een oranje stip voorzien. Zo staan ze lijdzaam kaft aan kaft tegen elkaar geprangd, als mensen die gedwongen worden met onbekenden in één bed te slapen. Ze wisselen gelaten hun geuren en verhalen uit. Besmetten elkaar. Vullen de ruimte met hun adem. Ik snuif diep. Ik pak een boek uit het rek. Ik vind wat ik zoek. Ik heb er een neus voor.

Sylvia Vanden Heede uit ‘Woorden Wekken’ van Klaas Verplancke