1

Beleidsplan 2012 - 2015

Een leven lang lezen, leren en informeren

2

de kerntaak van

de bibliotheek.”blijft

“Leesbevordering

Prinses Laurentien

3

Inhoud

InhoudsopgaveVoorwoordToekomstbeeld bibliotheek RivierenlandMaatschappelijke en landelijke ontwikkelingenMissie, visie en strategie Bibliotheek Rivierenland Missie Visie StrategieAlgemeen beleid Aansluitingbijlandelijkesite Centralecollectie Digitaal Bibliotheek3.0 Extradiensten MedewerkersFinanciën Transparantbestuurentoezicht KwaliteittoetsenenverbeterenDe drie pijlers van Bibliotheek RivierenlandPijler 1: sterke bibliotheek Algemeen Spreidingsbeleid Herinrichtingbibliotheken OpeningstijdenPijler 2: Leesbevordering Algemeen 0-4-jarigen 4-12-jarigen 12-18-jarigenPijler 3: Mediawijsheid Algemeen Medewerkers Volwassenen JeugdEn na 2015?

35678889111111111112121313131515151516161818191919202020212122

de kerntaak van

de bibliotheek.”

“Leesbevordering

Prinses Laurentien

4

Een leven lang

lezen, leren en informeren

5

Voorwoord

DeOpenbareBibliotheekRivierenlandheeftveelbereiktsindsdeoprichtingin2006.Wehebbeneenconstantledenaantal,eenhogeklanttevredenheideneengoederelatiemethetonderwijsenvroeg-envoorschoolseinstellingen.Verderhebbenweprestatieafsprakenmetgemeenten,enzijnerveelinnovatieveproductengeïntroduceerd.Bovendienisdebibliotheekgecertificeerd.

Indecember2011tekendendegemeentenendebibliotheekeenconvenantvoordebeleidsperiode2012-2015.Daarinstaanontwikkelafsprakenendefinanciëlekaders.Dankzijditconvenantvarenallepartijendezelfdekoersenkunnenwijonsbeleiduitvoerenenbekostigen.

Weliswaarzienookwijdateconomischeontwikkelingenconsequentieszullenhebbenvoordefinanciën.Tegelijkertijdzijnwevolvertrouwen,omdatBibliotheekRivierenlandeensteedsstevigerpositiekrijgt.Zozijndebasisscholenwaareenlees-/mediacoachactiefisheeltevredenoveronzeinzet.Voorhetbibliotheekwerknieuwestijlinhetbasisonderwijsmakenweonsdusookdekomendejarensterk.Verderzettenwenogstevigerinopsamenwerkingmetlandelijkepartijen,cultuurmaatschappelijkeinstellingenendegemeenten.Maarvooralwillenwedatonzebibliotheekvooralonzeledeneenprettigeverblijfsplekis,metklantgerichtefysiekeendigitalediensten.

CeesBarské,voorzitter Raad van ToezichtJanDikken,bestuurder ad interimHansdeSteur,manager ondersteunende dienstenEricadeWinter,manager producten en diensten

6

Toekomstbeeld bibliotheek Rivierenland

DeStichtingOpenbareBibliotheekRivierenlandisop1januari2006opgericht.Sindsdienheeftzijzichontwikkeldtoteenprofessioneleeninnovatieveorganisatie.BibliotheekRivierenlandisondanksdebeperktemiddelenregelmatigeenvandeeerstebibliothekeninGelderlanddielande-lijkeproductenuittestenimplementeert,bijvoorbeelddedatabaseG!ds,BoekStart,23dingenvoorseniorenendeinzetvancombinatiefunctionarissen/mediacoachesopscholen.Datblijftdebiblio-theekdekomendebeleidsperiodedoen.Tegelijkertijdwerkenweaaneenzichtbareorganisatiediegoedverankerdisindesamenleving.

HoedraaitBibliotheekRivierenlandin2015?DeinwonersvanRivierenlandkunnendanterechtineennetwerkvanbibliotheken.Datbestaatuitvijfmoderne,goedgeoutilleerdeservicebiblio-theken,dieminimaalzesdagenperweekopenzijn.Debibliothekenhebbeneentoegankelijke,vraaggerichteengedeeltelijkaanbodgerichtecollectie.Naastdeservicebibliothekenzijnergroteenkleineservicepuntenmeteenbeperkte,vraaggerichtecollectieenbeperkteopeningstijden.Dezeservicepuntenzijntevindeninmultifunctionelecentraenbijbredescholen.LedenkunnenalletitelsindeNederlandseopenbareenspecialebibliothekenvanuithuisreserveren.Dedigitalecollectiebestaatuitdatabanken,alleNederlandstaligeeBookseneengrotediversiteitaanEngels-taligeeBooks.Dedienstenenproductenzijntoegankelijkviadenieuwelandelijkewebsite,waaropweonslokaalprofileren.Deklantstaatcentraalinalonzevormenvandienstverlening.Klantenzijnuitermatetevredenoverdebibliotheekenwaarderendedienstverleningmeteen8,5.Defysiekecollectieisnogsteedshetbelangrijksteproductvandebibliotheek.Deuitleningenzijnsterkgestegen,doordatdebibliothekengemoderniseerdzijnenaangepastzijnaandeeisenvandetijd.Decollectiesstaanoverzichtelijkopgesteldeneriseengevarieerdaanbodvantitels.Webiedennietalleendetitelswaarnaarveelvraagis,maarookdetitelsuitdekleinereniches.Aldietitelszijngoedvindbaarensluitennogbeteraanopdevraagvandeklant.Titelsvanelderszijnsnelleverbaar.

Demedewerkersbiedenonafhankelijktoegangtotdeskundigsamengesteldecollectiesendigitaleinformatiebronnen.Zijbegeleidenbezoekers,zodatledenzelfinformatiekunnenvindenenopwaardekunnenschatten.Bibliotheekledenmakennogsteedsveelgebruikvandefysiekecollectie,maarooksteedsmeervandedigitale.Debibliotheekstimuleertoudersenopvoedersviadiversekanalenomkinderenvoortelezen.Onderzoeklaatziendatditpositievegevolgenheeftvoordetaal-enspraakontwikkelingvankinderenvan0tot4jaar.Kinderenvan4tot12jaarwordenviahetonderwijsgestimuleerdomtelezen.Hetaantaljeugdledenisgestegenvan57%naar70%,mededankzijdegroeiendeinzetvanlees-/mediacoachesopdebasisscholen.Zijzorgenervoordatereenbeperktecollectievanaan-trekkelijkeleesbevorderendeboekenopde(brede)scholenis.Inzetvandezecollectiesstimuleerthetgebruikvandelokalebibliotheken.

BibliotheekRivierenlandbiedtopaanvraagdigitalediensten.Dezedienstenzijnbekendbijallerelevanteinstanties.BibliotheekRivierenlandblijfteenleidenderolspelenindedoorontwikkelingvandigitalecursussenomdemediawijsheidtevergroten.BibliotheekRivierenlandisgecertificeerdvolgensdenormendiedebrancheheeftvastgesteld.Welatendaarmeeziendatwebedrijfsmatigallesopordehebben:wehebbeneenbeleids-,eenHRM-,eenmarketing-eneencollectiebeleidsplanenvoerendieplannenookdaadwerkelijkuit.

Maatschappelijke en landelijke ontwikkelingen

Dewereldverandertenwordtsteedscomplexer.Dedoelstellingvandebibliotheek,zoalsverwoordinhetUnescoManifest,isechterhetzelfdegebleven:‘Eenopenbarebibliotheekiseenvoorzieningdieburgersinstaatsteltdehuntoekomendepositieineengedemocratiseerdesamenlevingvolwaardigintenemen.’Debibliotheekiswereldwijdeenuniekeorganisatie.Hetisdeenigeplekinonzesamenlevingwaarjezonderlidmaatschap,legitimatieofandereverplichtingbinnenkuntlopenomtelezen,vragentestellenenanderenteontmoeten.Debibliotheekspeeltalsonafhankelijkenneutraalkennisinstituuteenrolinhetverrijkenvanmensen.Vooralkinderenenjongerenprofiterendaar-van.Eenbeteretaalbeheersingbetekentbeterescholing.Beterescholingresulteertinmeerkennis,inbeterebanenenmeerwelzijn.Erisindemaatschappijeentweedelingtussenenerzijdsmediawijze,taligemensenenander-zijdslaaggeletterdenendigibeten.Debibliotheekrichtzichvooralopeenlevenlanglerenvooralleburgersenophetvoorkomenvanlaaggeletterdheid,omdeklooftussendietweegroepenteverkleinen.Digitaleenmaatschappelijkeontwikkelingendwingendebibliotheekzichteheroriënterenopdetoekomst,enlandelijkveelmeersamenoptetrekken.Delokalebibliotheekstaatnietmeeropzichzelf,maarvormtééngeheelmetdeandereopenbarebibliotheken.Eennieuwebibliotheekwetengezamenlijkestrategiebepalenindekomendebeleidsperiodedekaders.Vandaaruitwerkendebibliothekenrichtingdewenselijkesituatie.Provincialeenlandelijkecollectieafsprakenzorgenvoorbeschikbaarheidvan‘Thelongtail’.Datbetekentdatweveelgevraagdetitelsleveren,maarookdetitelswaarmindervraagnaaris.Wezorgendusvooreenbreedaanbod.Verderontwikkelenenexploiterendebibliothekenlandelijkproductenomdeleesontwikkelingtebevorderenendigi-talediensten.Dekwaliteitvandedienstverleningkanhierdoorcontinuverbeteren.

Rivierenlandiseenplattelandsgebied.Dekomendejarenzullendevergrijzingenontgroeningvoorgrotedemografischeveranderingenzorgen,meernogdaninstedelijkegebieden.Kleinekernenhebbentekampenmetleegloop,waardoorhetvoorzieningenniveauverderzalafnemen.

7

Er is in de maatschappij een

tweedeling tussen enerzijds mediawijze, talige

mensen en anderzijds laaggeletterden en digibeten.

De bibliotheek richt zich op een leven lang leren

voor alle burgers.

8

Een leven lang lezen, leren en informeren.

Missie, visie en strategie Bibliotheek Rivierenland

MissieBibliotheekRivierenlandgeefthaarmaatschappelijkeopdrachtvormmetdemissie:

VisieHoegevenwijdezemissiegestalte?

Richttinggevend voor de periode tot en met 2015 zijn onze missie, visie en strategie.

Bibliotheek Rivierenland:1 ondersteunt en bevordert leren, lezen en informeren;2 helpt kinderen en volwassenen zich te ontwikkelen tot lees vaardige en informatiewijze burgers;3 houdt de informatiesamenleving toegankelijk;4 is fysiek en digitaal;5 heeft aantrekkelijke fysieke vestigingen die er mede voor zorgen dat de bibliotheek ingebed is in de lokale samenleving;6 staat voor onafhankelijkheid en kwaliteit.

9

StrategieDeuitdagingvoordekomendejarenisdezezeslijnenteversterkenenbeterzichtbaartema-ken.Zevormeneensamenhangendgeheel:ondersteunenbijlezen,lereneninformerenkannietzondersterke,fysiekebibliotheek.Deinformatiesamenlevingleefbaarhoudenkannietzonderonafhankelijkheidenkwaliteithooginhetvaandeltehouden.Bijdragenaandeontwikkelingtotleesvaardigeeninformatiewijzeburgersisonmogelijkmetalleeneenbibliotheekofalleeneendigitaleinformatieplek.

OnzevisieenstrategiesluitenaanbijhetKoepelconvenant.HetministerievanOnderwijs,CultuurenWetenschappen(OCW),deVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNG),hetInterprovinciaalOverleg(IPO)endebrancheverenigingvanopenbarebibliotheken(VOB)hebbeneenlandelijkerichtlijnvoorbasisbibliothekenontwikkeld.

Indezerichtlijnstaandekernfunctiesvaneenmoderneopenbarebibliotheekenalleactiviteitenronddethema’s:

Richttinggevend voor de periode tot en met 2015 zijn onze missie, visie en strategie.

• kennis en informatie • ontwikkeling en educatie • kunst en cultuur • lezen en literatuur • ontmoeting en debat

Delandelijkeprojectenwordenlokaaluitgevoerdenvormgegeven.BibliotheekRivierenlandrichtzichvooralopdeleesvaardighedenverbeteren,deburgermediawijsmakenen‘Eenlevenlangleren’stimuleren.Hiervoorwerkenwesamenmetallerelevanteorganisaties.Dezesthema’sbepalendeproductenendienstendieBibliotheekRivierenlanddekomendejarenaanbiedt.Driepijlersvormendebasiservan:sterkebibliotheek,leesbevorderingenmediawijsheid.

Collectie 3.0 inspireren, creëren en participeren.

Bibliotheekmedewerkers en klanten dragen bij aan de collectie door zelf betekenis

en waarde aan de collectie toe te

voegen

11

Algemeen beleid

BibliotheekRivierenlandsluitaanbijBibliotheekNederlandenkiestdaarmeevoorformulema-nagement,waarinBibliotheekNederlandalsfranchisegevervanhetsamenwerkingsverbandverantwoordelijkisvoorhetmerkenhetbibliotheekconcept.Vanuitmarketingoogpuntbiedtdepositioneringals‘Thethirdplace’ontelbaremogelijkheden:debibliotheekwordthethuisvandegestructureerdeinformatie,waarmensenkomenominfor-matieteverzamelen,voorkennisoverdracht,kennisdelingenontmoeting,privéenprofessioneel.Deliaisondiedebibliotheekaltijdalhadmetkunstencultuurkanwordenuitgebreidmetanderesectoreneninteressegebieden.

Aansluiting bij landelijke siteBibliotheek.nl,delandelijkedigitalebibliotheek,heefteennieuwebibliotheeksiteontwikkelddiecentraalbeheerdgaatworden.Dezesitebiedtdenodigetechnischemogelijkhedenvoorverderecentraliseringvanbeheerstaken,leenverkeertussenopenbare,wetenschappelijkeenhbo-biblio-theken,ontwikkelmogelijkhedenvangezamenlijkewidgets,aanbodvaneBooks,interactiemetklantenenbetereprofileringvandeopenbarebibliotheekalsnetwerk.In2012gaatBibliotheekRivierenlandoveropdezesite.

Centrale collectieDankzijlandelijkeenprovincialesamenwerkingzijnallefysieketitelsindeNederlandseopenbareenspecialebibliothekenvanuithuistereserveren.Datis‘Thelongtail’.Dezetitelszijntoegankelijkviadenieuwe,landelijkewebsite,waaropweonslokaalprofileren.Hetcollectionerengebeurtcen-traal.Datisefficiënterengeeftkwaliteitswinst.Omdatdemaatschappijvoortdurendverandert,moetiedereenzichblijvenontwikkelen.Dedeskundigsamengesteldecollectiedraagtbijaan‘Eenlevenlangleren’.

DigitaalSteedsmeerinformatiewordtdigitaalaangeboden.Bibliothekenbiedenalleinformatiedragersaan.Dekomstvandee-booksiseenkansvoorRivierenlandomalleinwonerstitelsdigitaalteleveren.Dezebeleidsperiodeverwachtdebranchelandelijkafsprakentekunnenmakenmetuit-geverijenenanderepartijen,waardoorereenenormedigitalecollectiebeschikbaarkomtvooralleleden.Dezecollectiewordtnaastdefysiekecollectieaangeboden,wanthetgrootstedeelvandeklantengeeftnogsteedsdevoorkeuraanhetfysiekeboek.Waarschijnlijkzaldievoorkeurdezebe-leidsperiodenietdrastischwijzigen.Wanneerwijondertussenookfocussenopdigitalediensten,bindenweweldedigitalelezersaandebibliotheek.

Bibliotheek 3.0Erisindegeschiedenisnognooitzoveelgelezenengeschrevenalsdelaatstejaren.Veeltekstenwordengecommuniceerdviasocialemedia,mailenweblogs.DegeneratieY( jongeren)isgewendaaneenoverschotaaninformatie.Trendwatchersgevenaandatdeik-cultuurvanoverconsumptieomgekeerdwordtnaareenwij-cultuurwaarbijhet‘bezitten’ondergeschiktisaanhet‘beleven’,enwaar‘toegang’hetwintvan‘bezit’(What’smineisyours:Theriseofcollaborativeconsumption.–RachelBotsman;RooRogers).Denieuweconsumentisbereidtebetalenvoortoeganginplaatsvanvoorbezit.Debibliotheekpastmethaaruitgebreidecollectieenalsontmoetingspleknaadloosindezeontwikkeling.Wekiezenervooromin2015vijfmoderne,goedgeoutilleerdebibliothekentehebben,dieminimaal6dagenperweekgeopendzijn.Dezevestigingenfaciliterendekennisuit-

12

wisselingonderbezoekersmetdigitalewerkplekkenenbiedeninformatievepublieksactiviteiteneneenuitgebreidecollectieaan.Dekleinereservicepuntenwordeningerichtalsontmoetingsplekenzijnbijvoorkeurgesitueerdineenmultifunctioneelgebouw,decollectieisvraaggericht.

Deuitdagingvoordekomendejarenisdusookomtoetegroeiennaarcollectie3.0.Hetverschilmetdehuidigecollectieisdatpersoneelenklantenzelfinformatieaanproductenendienstenkunnentoevoegen;enzodeproductenalshetwarezelfverrijken.Leidendhierbijzijnbegrippenalsinspireren,creërenenparticiperen.Hetpersoneelendeklantdragenbijaandecollectiedoorzelfbetekenisenwaardetoetevoegen.

Extra dienstenBibliotheekRivierenlandblijftvanzelfsprekendcursussen,lezingenendebattenorganiseren,biedtnieuwedigitaleproductenaanenontwikkeltnieuweproductenomhetgemeentelijkbeleidteondersteunen.Dezeproductenmoetenvooreengrootdeelkostendekkendwordengeëxploiteerd,omdatermindergeldbeschikbaaris.Waarnodigwordennieuwegeldstromenaangeboord.Debibliotheekhandelthierbijproactief.

Medewerkers GeziendeveranderingenopmaatschappelijkeneconomischvlakmoetBibliotheekRivierenlandeenomslagmakennaareenzakelijkerorganisatie,waarindeklantcentraalstaat.Vanmedewer-kersverwachtenwedaarineenklantgerichtehouding,verkoopvaardigheden,digitalevaardig-hedenenresultaatgerichtheid.Zijkrijgenanderetaken,onderanderedoordezelfservicediedebibliotheekgaatbieden.Resultaatgerichtemanagersondersteunendemedewerkersinelkveran-deringsproces.

Bijhetaannemenvannieuwemedewerkerswordtactiefgeselecteerdopgewenstecompetenties.Ontwikkelpuntenvoordezebeleidsperiodezijn:

BibliotheekRivierenlandheefttweeinkomendegeldstromen.Degemeentensubsidiërendebasisproductenzoalsdecollectieendigitalediensten.Ooksubsidiërenzijdehuisvestingskosten.Individueleklanteneninstitutioneleklantenbetalendaarnaasteenbijdrageindekosten.Hierbijhanterenwijvijfuitgangspunten:

• kennis van de collectie en van digitale ontwikkelingen vergroten; • een proactieve klantbenadering; • ontwikkelen van ondernemende en zakelijke instelling.

• prijs-/kwaliteitsniveau handhaven; • laagdrempelige toegang handhaven; • de inkomsten uit contributie en leengelden van klanten op peil houden; • gratis lidmaatschap tot 18 jaar; • gedifferentieerd contributiestelsel.

13

FinanciënDezeuitgangspuntenzijnhaalbaarzolangdetotaleinkomsteninstandblijven.Aanvullendeproductenalslezingen,cursussenenmaatwerkvoorinstitutioneleklantenmoetenkostendekkendgeëxploiteerdwordenofdoordoelsubsidieswordenondersteund.Verderzoekenweactiefnieuwegeldstromenenwordenbudgettenverschoven,omhetmogelijktemakennieuweproductenendienstenaantebieden.

BibliotheekRivierenlandkandelastengoedbeheersenendeopbrengstenoptimaalinzettendoorefficiëntendoelmatigtewerken,medewerkerstecoachen,werkprocessenvastteleggenendooreenheldereentransparanteadministratieveorganisatie/internecontrole(AO/IC).VerantwoordeinvesteringenzullendekomendejareneenbelangrijkerolspelenomhoogwaardigeICT-systementekunnenfaciliteren.Samenwerkingmetanderebibliothekenzalvoorkostenreductiezorgen.EénGeldersBibliotheeksysteemisdaarvaneenvoorbeeld.Datzalin2015indeheleprovincieoperationeelzijn.

Detoekomstigefinanciëlepositievandegemeentenisonzeker,maarookontwikkelingen,subsidiesenuitkeringenvanRijkenprovinciezijnongewis.Zotreedtnaarverwachtingin2013deBibliotheekwetinwerking.OokvervallendeIntegratiegeldenvoordirectievoeringenfinanciëleadministratievoorgemeentenmetminderdan30.000inwoners.DeoverheidisvanplandeDigitalebibliotheeklandelijktefinancierenenhiervooreendeelvandegeldenuithetgemeentefondstehalen.Lokaalzijnerdangeenkostenmeervoorverplichte,landelijkedigitaleproducten.HetsubsidieniveauvanBibliotheekRivierenlandisniethoog,maarstabiel.Alsdesubsidiesubstantieelwordtverlaagdenersprakeisvanlagerecontributieinkomsten,moetenwehetdienstverleningsniveauaanpassen.Doormiddelvaneenanderemarktbenaderingmoetenderdegeldstromenwordenaangeboord.Vanaf2015,alsdesubsidievangemeenteBurenisbeëindigd,ishetwerkgebiedvandestichtingkleinergeworden.Dekostenvandeoverheadmoetenopdatmomentzijnaangepast.

Transparant bestuur en toezicht BibliotheekRivierenlandvolgtderichtlijnenCodeCulturalGovernance.Dezerichtlijnenvormenhetuitgangspuntvooreengoed,verantwoordentransparantbestuurenhettoezicht.Decodeonderscheidtdetakenenbevoegdhedenvandedirectie,hetbestuurendeRaadvanToezicht.DankzijdecodekanBibliotheekRivierenlandtransparantaansubsidieverstrekkersenanderegeld-verstrekkersverantwoordingafleggen.Datdoenweinperiodiekoverlegmetsubsidieverstrekkersenopdrachtgevers,doordeproductbegrotingteontwikkelenendoorperiodiekerapportagesteverstrekken.

Kwaliteit toetsen en verbeterenMetcertificeringenKlant-enMedewerkerstevredenheidonderzoekentoetsenwedekwaliteitvandedienstverlening.Alsdatnodigis,verbeterenwedie.Inseptember2012vindtdeauditvoordeCertificeringOpenbareBibliothekenplaats.Daarinwordencriteriavoorleiderschap,strategieenbeleid,managementvanmedewerkers,middelenenprocessenendeklant-enmedewerkerstevredenheidonderzoekengetoetst.

14

De openbare

bibliotheek nieuwe stijl kent aantrekkelijke

presentaties in beleefwerelden

15

De drie pijlers van Bibliotheek Rivierenland

Voordeperiodetotenmet2015vormendriepijlershetfundamentvanBibliotheekRivierenland: sterkebibliotheek leesbevordering mediawijsheid

Pijler 1: sterke bibliotheek

AlgemeenDebibliotheekwordtgepositioneerdals’Thethirdplacetobe’enbetrouwbarenetwerkpartner.Een‘thirdplace’iseenplek,andersdanjethuisofjewerk,waarjenaartoegaatomteontspan-nenenjeonderdeeltevoelenvaneengemeenschap.Defysiekebibliotheekmoetdusnogmeerdantotnutoeeenneutraleendaarmeelaagdrempeligeontmoetingsplaatswordenwaarallerleiactiviteitenplaatsvinden,bijvoorbeeldmediauitlenen.

SpreidingsbeleidHetwerkgebiedvanBibliotheekRivierenlandisuitgestrekt,enwordtdoorsnedendooreensnel-wegenenkelerivieren.Hethuidigespreidingsbeleid-aanwezigheidvandebibliotheekinhonderdkernen-kannietmeergehandhaafdworden.Centralisatiebiedtmogelijkhedenvoorkwaliteitsver-betering,waarmeeaandevraagvandeklantvoldaankanblijven.

Wijkiezenervooromin2015vijfmoderne,goedgeoutilleerdebibliothekentehebben,inTiel(centralevestiging),Culemborg,Geldermalsen,Druten,Zaltbommelenna2015éénnieuwegrotevestiginginNeder-Betuwe.Dezebibliothekenzijnminimaalzesdagenperweekopenenbiedennaasteenruimecollectieruimtevoorgroepenenvoorontmoeting,rustigewerkplekken,informatieveenculturelebijeen-komstenengoedgekwalificeerdpersoneel.

Elkegemeenteheeftminimaaléénvastebibliotheek.Naastdevijfgroteservicebibliothekenzijnergroteenkleineservicepunten,ineenmultifunctioneelgebouw,bijvoorkeurineenBredeschool.Danisdebibliotheekzodichtmogelijkbijdebelangrijkstedoelgroep.Eennetwerkvanservicepun-tenhoudtdebibliotheekzichtbaarenversterkthiermeederolvannetwerkpartner.Webiedenon-dersteuningbijhetinrichtenvanschoolbibliotheken,omzoveelmogelijkkinderenaanhetlezentekrijgenenhetgebruikvandelokalebibliotheektestimuleren.Dediversesoortenvestigingenvormenéénsamenhangendgeheel,waarvandecollectiesopelkaarzijnafgestemd.

Dedienstverleningvandebussenwordtbeëindigd.DetoegankelijkheidendienstverleningvandebussensluitennietvolledigbijhetbeleidvanBibliotheekRivierenlandaan.Dekostenenbatenzijndannietmeerinverhouding.

&

16

Herinrichting bibliotheken Decollectiesindehuidigebibliothekenzijnvoorhetgrootstedeelgeplaatstinmagazijnopstelling.Klantendievaakkomeneneenbredeinformatiebehoeftehebbenwetenprimadewegtevinden.Klantendiedebibliotheekmindervaakbezoeken,kennenhetaanbodnietenvragenvaakomhulp.Landelijkismetvooraanstaandemarketingbureaushetzoekgedragendeinformatiebehoeftevanklantenonderzocht.Daaruitblijktdatklantenopgedeeldkunnenwordenineenkleinaantalgroe-pen,metelkeigeninformatiebehoeften.Opbasishiervaniseenlandelijkeformuleontstaan,waarbijdecollectiewordtingedeeldenopgesteldinbeleefwerelden,bijvoorbeeld‘spanningenavontuur’of‘liefdeenromantiek’.Allerleicategorieënboekendiedaarbijpassen,staanindiewereld.Klantenwordendoorproductbelevingenfrontalepresentatie(zichtbarevoorkantenvanboeken)verleidzoveelmogelijkmaterialenmeetenemen.Dezeanderemaniervanpresenterenvraagtomvoldoenderuimte.Verderzijneraanpassingenaandebuitenkantvanhetgebouwnodig,moetdefysiekecollectieinbeleefwereldenwordeningedeeld.Deandereopstellingwordtgecombineerdmetretailprincipes:

deklantstaatcentraal; meeruitleningen(crossselling,verleidingdooraantrekkelijkeopstelling); optimaliseringwerkprocessen(centraliserenvantaken,longtailprincipe,sturing).

Denieuweformuleisdusnietalleeneenkwestievaneenandereopstelling,maarookvaneenandere,resultaatgerichtemaniervanwerken.Datvraagtanderecompetentiesvanmedewerkers.Personeelwordtbijgeschoold,collectieswordengeoptimaliseerdenopeningstijdenwordenuitge-breid.Tegelijkertijdmaaktdigitaliseringefficiënterewerkprocessenmogelijk:invoeringvanzelfservice,centraalcollectioneren,administratievetakencentraliserenengeautomatiseerdebetaalfunctie.Personeelwordthierdoorvrijgespeeldvoorinformerendeklantcontactenenkanzichrichtenophetbeterzichtbaarmakenvandetotalecollectie.Desnelleontwikkelingenbinnendesamenlevingdwingendebibliotheekcontinubezigtezijnmetdezeveranderingen,enwaarnodighetbeleidhieropaantepassen.DenieuwevestigingeninBeesd,Zaltbommel,Opheusden,Culemborg,Haaften,Ophemert,Gelder-malsenenTielwordenvolledigingerichtvolgenshetnieuweconcept.Deanderevestigingendiegaanverhuizenofverbouwenkrijgeneencosmetischeaanpassing.HetgaathierbijiniedergevalomAmmerzodenenBeneden-Leeuwen.VoorgemeenteLingewaalwordtnogonderzochtwatdemeestgeschiktelocatievooreenvastevestigingis.Omonzeherkenbaarheidtebevorderen,makenweinalleuitingengebruikvandelandelijkehuisstijl.

Openingstijden Detoegankelijkheidvandebibliotheekstaatofvaltmetdewekelijkseopeningstijden.Landelijkerichtlijnen(certificeringsnorm)schrijveneenminimaleopeningstijdvan15uurperbibliotheeken4uurperservicepuntvoor.BibliotheekRivierenlandvoldoetsindshaaroprichtingruimaandecer-tiferingsnorm.Hetklanttevredenheidsonderzoekvan2011heeftonsnieuweinformatieopgeleverdmetbetrekkingtotdewensenvanklantenenbezoekers.Metbehulpvandezegegevensbekijkenwijdekomendejarenperbibliotheekwatdeoptimaleopeningstijdenzijn.Indienmogelijkpassenwijdaaropopeningstijdenaan.Ookservicelozeuren(zonderpersonelebezetting)eninlichtingengevenviaeenbeeldverbindingzijneenoptie.Dedigitalebibliotheekblijft24uurperdagtoegankelijkenbiedtsteedsmeerdiensten.

Meer ledenGerichteledenwerfactiesendegenoemdeverbeteringenininrichting,openingstijdenenkwaliteits-verbeteringvandedienstenleidentotledengroei.Degrootstegroeivaltteverwachtenbijdedoelgroep55+,hierwordtspecifiekaandachtaanbesteed.

&& &

&&

&

&&

Kid

s 0-

8 ja

ar

Jeugd 8-12 jaar

Jong 12+ Lief

de

& L

even

Span

nen

d &

Act

ief

Literatuur & Cultuur

Ken

nis

& S

amen

levi

ng

Reizen

Beeld & Geluid

&

Pijler 2: Leesbevordering

AlgemeenBibliotheekRivierenlandonderscheidtbibliotheekwerkvoorvolwassenenenjeugdbibliotheekwerk.Voorbeidedoelgroepenorganiserenweactiviteitenrondleesbevordering,omlaaggeletterdheidtevoorkomen,enomdeliterairecompetentieenhetleespleziervanvolwassenenenjongerentevergroten.

DoorzichterichtenopleesbevorderingbevordertdebibliotheekdezelfredzaamheidvaninwonersvanRivierenland.Endoorintezettenopleesbevorderingvoordejeugddraagtdebibliotheekac-tiefbijaanhetvoorkomenvanlaaggeletterdheidopvolwassenleeftijd.InRivierenlandzijn20.000mensenlaaggeletterd.Ditis13%vandebevolking.EenopdeachtinwonersvanRivierenlandheeftmoeitemetfunctioneellezenenschrijven.Laaggeletterdheidvoorkomenblijkthetbesttelukkendoorleesbevorderingvoorkinderentot8jaar.Verderblijktuitonderzoekdatjongerendietothun22elezen,hetmaatschappelijkbeterdoen.Dezeonderzoeksresultatenmotiverenonsomindezebeleidsperiodeextraactiefintezettenopleesbevordering.Leesbevorderingvoorvolwassenenbestaatineersteplaatsuithetaanbiedenvandeskundigsamengesteldeentoegankelijkecollectiesindebibliotheken.Deuitgebreidecollectiesbiedenleesboeken,boekenvoormensenmetleesproblemeneninformatieveboeken,aangevuldmetdigitalecollecties,dvd’senluisterboeken.Daarnaastzijnerhethelejaaractiviteiten.Vaakhangendiesamenmetlandelijkeboekpromotieacties,zoalsBoekenweek,NederlandleestendeMaandvanhetspannendeboek.Daarvoorwerkenwesamenmetleeskringen,boekhandelsencultureleinstellingen.

Leesbevorderingvoordejeugdheeftverschillendevarianten,afhankelijkvandeleeftijdscategorie.BibliotheekRivierenlandsluitaanbijdefasevaneenkindentreedtopalsintermediairtussenkind,ouderenschool.Debibliotheekisdaarmeeeenpartnerindeketenvanorganisatiesrondomhetkind.Hetkindbezoektdebibliotheekalsindividueleklant,vaaksamenmeteenouderofver-zorger.Verderkunnenwekinderenbereikenviahetonderwijs,voorschoolseinstellingen,thuiszorgenhetconsultatiebureau.Binnenditnetwerkwordteendoorlopendeleeslijnaangeboden,metalsdoelmeerleespleziervoorkinderenenbeterelees-enleerprestaties.Wijzettendaarbijonzeexpertiseindoorbijvoorbeeldleerkrachten,leidstersenjeugdverpleegkundigentescholenenteadviserenoverleesbevordering.

18

Weonderscheidendeleeftijdsgroepen0-4-jarigen,4-12-jarigenen12-18-jarigen.Pergroephebbenwespecifiekedoelen:

0-4-jarigen Debibliotheekbiedteensamenhangendedienstverleningaan0-4-jarigen,oudersen professionals.ZoiserBoekStart,voorallebaby’sdiegeborenwordeninRivierenland. Daarnaastzijnerprojectenopmaatvoordoelgroependietemakenkunnenhebbenmet taalachterstanden; Debibliotheekiseentoegankelijke,uitnodigende,aantrekkelijke,veiligeplaatsvoorbaby’s, peuters,oudersenprofessionals.Elkevestigingheefteeneigenbabyhoek.

4-12-jarigen Debibliotheekzorgtdatdedoorgaandeleeslijnvoor4-12-jarigeneenstevige,actuelelijnis. DebibliotheekisletterlijkaanwezigindeBredeSchoolenfungeertalsdeskundigepartner rondleesbevordering,mediawijsheidenschoolbibliotheek. Debibliotheekisvoorscholeneenbelangrijkepartner,maarscholenzoekenmaatwerken willendedeskundigheidvandebibliotheekvooralopheteigenvakterreingebruiken.De bibliotheeklevertdienstenenproductendiehetonderwijsondersteunenenhetleesplezier vankinderenvergroten. Delees-/mediacoachwerktopdescholenenindebibliotheek.Hijwerktvraaggerichtmet scholensamenrondleesbevorderingenmediawijsheid.Belangrijkisdatdelees-/mediacoach tegelijkverbondenblijftaandebibliotheek.Daarkrijgtdecoachdeexpertisediehij vervolgensinzetopdeschool.Delees-/mediacoachvervulteenbelangrijkerolbijnieuwe vormenvandienstverleningvoorhetonderwijs,zoalsBibliotheekopschool,Boek1boeken Biebsearchjunior.

12-18-jarigen Debibliotheekontvangtallebrugklassersvooreenintroductiebezoekengeeftiedereleerling eengratislidmaatschapspas. DebibliotheekwerktsamenmethetvoortgezetonderwijsenhetROCrondmediawijsheid doorlandelijkeproductenalsBiebsearchenMylifestoryintezetten. Debibliotheekverleidtjongerenmetaantrekkelijkeleesbevorderingsprogramma’sommeerte lezen,bijvoorbeelddoorzetelatenkiezenuitdenieuwsteboekenenbeoordelingendoor telatengevenaanlandelijkejury’sendoorMylifestory.Debibliotheekorganiseertinde landelijkeBoekenweekactiviteitenvoordetweedefasevanhetvoortgezetonderwijs,evenals voorNederlandLeest. DebibliotheekdraagtactiefbijaandelessenophetROCvoorleesbevorderingen mediawijsheid.

19

Lees-/mediacoaches leveren maatwerk op scholen met ondersteunend werk op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid. Zij zijn zowel werkzaam op de scholen als in de bibliotheek. Zo fungeren zij als ambassadeurs voor leesplezier en informatievaardigheid en zijn zij op school dagelijks zichtbaar in het concept de bibliotheek op school. Hun aanwezigheid op school werkt als katalysator voor het lokale bibliotheekbezoek.

Pijler 3: Mediawijsheid

AlgemeenDesamenlevingiserbijgebaatdatzoveelmogelijkmensenvolwaardigmeedoen.Digitalevaar-dighedenzijnhieronlosmakelijkmeeverbonden.Steedsmeerdienstenwordendigitaalaangebo-den,bijvoorbeeldbank-enbelastingzakenregelen,inschrijvenbijhetUWVwerkbedrijfensollici-teren.Verdergevenveelorganisatiesuitgebreidedigitaleinformatie.Wiewilmeekomeninonzesamenlevingmoetdusmediawijszijn.

MetmediawijsheidalspijlerwilBibliotheekRivierenlandbereikendatinwonersvanRivierenlandhundigitalevaardighedenvergroten.Datversterkthunpersoonlijkeontwikkelingenhunarbeidsmarktparticipatie.StructurelesamenwerkingmetpartijenalshetUWV,ROCenSenior-webvergrotendeeffectenvanonsbeleid.

MedewerkersBibliotheekRivierenlandontwikkeltzichtotmediawijzeorganisatie.Allemedewerkerswordendoorlopendbijgeschooldinontwikkelingenopdatterrein.Decombinatiefunctionarissen,dievan-uitdebibliotheekopdescholenwerken,hebbenalsvoorloperseenpositieveuitwerkingopderestvandeorganisatie.Zijbiedenopschoolallessenmediawijsheidaan.InBibliotheekRivierenlandismediawijsheidgeïntegreerdinderegulieredienstverleningenzichtbaarindeinrichtingvandebibliotheken.

20

‘Mediawijsheid is alle kennis en vaar-

digheden en de mentaliteit die mensen nodig hebben om

bewust, kritisch en actief mee te doen in de wereld van vandaag

en morgen, waarin media een bepalende hoofdrol spelen.’

(www.mediawijsheid.nl)

21

VolwassenenGebrekkigeleesvaardighedenendigitalevaardighedenbeperkenmenseninhundeelnameaanhetarbeidsproces.Ommensendaarinmeermogelijkhedentegeven,organiserenwijsamenmetexternepartijencursussenvoorvolwassenenrondmediawijsheid,vooralrondinternetvaardig-hedenensocialemediaeffectiefgebruiken.

JeugdWijbenaderenkinderen,leerkrachtenenoudersvooralviaschoolofdenaschoolseopvang.Onsuitgangspuntisdatkinderenhunvaardighedenominformatieteverzamelenvergrotenenkritischlerenomgaanmetmediaeninformatieopinternet.Oudersenleerkrachtengevenwehandvattenomdekinderenhierbijtebegeleiden.

Digitale vaardigheden

vergroten: helpen bij het verwerven van informatie-

vaardigheden zodat inwoners als mediawijze burgers mee kunnen doen

in de informatie- samenleving.

22

Deafrondingvanditbeleidsplanin2015isonsvertrekpuntvoordejarendaarna.WekunnendanbouwenopeensterkeafdelingEducatie.Delees/mediacoacheswordenbrederingezetopscho-len.Zijwervenalsambassadeursvandebibliotheeksteedsmeerledenendragenbijaankwali-tatiefhoogwaardigerleesonderwijsenbetereinformatievaardigheden.Deresultatenvanlees-bevorderingopdescholenblijkenuitdemetingenbijbasisschoolleerlingen.Enhetpercentagekinderendatdebasisschoolverlaatmetleesachterstandlaateendalendetrendzien.

Individueleklantenwordenbegeleidbijhetverwervenvaninformatievaardighedendienoodza-kelijkzijnomzichalsmediawijzeburgerindeinformatiesamenlevingstaandetehouden.

BibliotheekRivierenlandisin2015steviggeworteldindesamenlevingeniseenactievenetwerk-partnervooreducatie,cultuurenwelzijn.BibliotheekRivierenlandisdanhetenigekennis-eninformatie-instituutindeomgeving,waariedereenterechtkanvoorrelevante,onafhankelijkeenbetrouwbareinformatie.Wijblijvenverrassen,verbindenenverdiepen.

Ookna2015willenwijwatbereikenklantenbindingbetreftdemeestsuccesvollepubliekevoor-zieningblijven.DenieuwevestiginginTielopentin2016haardeuren.DezevestigingwordthetvisitekaartjevanBibliotheekRivierenland.Alleproductenendienstendieweaanbiedenzijnhierverkrijgbaar,erzijnwerkplekkenvoorindividueleklantenengroepen,eriseenuitgebreidecollec-tieeneriseensfeervolleverblijfsruimte.Activiteitenenontmoetingstaancentraalindenieuwevestiging.

Ditalleskunnenwealleenbereikenalsmedewerkersenbelanghebbendenenthousiastengedre-venmetditbeleidaandeslaggaan.Samenkunnenwijervoorzorgendatdeeigentijdseenklant-gerichteBibliotheekRivierenlandin2015stevigverankerdis.

verrassen, verbinden en verdiepen

Rivierenland BibliotheekEn na 2015?

De openbare bibliotheek als

netwerk: in 2015 is Bibliotheek Rivierenland stevig geworteld in de

samenleving en een actieve netwerkpartner voor

educatie, cultuur en welzijn

verrassen, verbinden en verdiepen

blijftRivierenland BibliotheekEn na 2015?

• Bibliotheek Rivierenland • Kloosterstraat 3 • 4001 NC Tiel • T 0344 - 61 32 88 • • info@bibliotheekrivierenland.nl • www.bibliotheekrivierenland.nl •