Bibliotheek 2.0

Mogelijkheden en kansen voor academische bibliotheken

Jens De Groot aka Jensjeppe

(6.9.2007)

Waar willen we heen vandaag?

1.1. De nieuwe gebruiker – de nieuwe studentDe nieuwe gebruiker – de nieuwe student

2.2. Wat is Web 2.0 en bibliotheek 2.0 : Wat is Web 2.0 en bibliotheek 2.0 : omschrijving, kenmerken en trendsomschrijving, kenmerken en trends

3.3. Technologie, standaarden en conceptenTechnologie, standaarden en concepten

4.4. Social software en servicesSocial software en services

5.5. Waar staan wij met bibliotheek 2.0 Waar staan wij met bibliotheek 2.0 toepassingen?toepassingen?

6.6. Bibliothecaris 2.0Bibliothecaris 2.0

De nieuwe net gebruiker Gefascineerd door

nieuwe technologieën Multitasking is een way

of life Cut en paste cultuur Interactief, geen

isolement Hoge verwachting van

snelheid (weinig geduld)

Mobiel Al doende leren (trial

en error) is belangrijk

Geloof dat alles op het web te vinden is

Self service informatie Continu verdeelde

aandacht Communicatie (*) Gaming cultuur (*) Virtuele werelden (*) Minder tv, meer online

nieuws en blogs

(Naar Guus van den Brekel en Karen Schneider)

Bron: Wikipedia (Markus Angermeier )

Web 2.0

Eerste vermelding door Tim O’Reilly (2004)Eerste vermelding door Tim O’Reilly (2004) Veelal een verzamelnaam voor heel wat Veelal een verzamelnaam voor heel wat

diensten, toepassingen en services op het diensten, toepassingen en services op het web:web:weblogs, wikis, sociale netwerken, rss...weblogs, wikis, sociale netwerken, rss...

Benaming voor de tweede fase in de Benaming voor de tweede fase in de ontwikkeling van het World Wide Webontwikkeling van het World Wide Web

Er is een technologisch en een sociaal aspect Er is een technologisch en een sociaal aspect aan het begrip verbondenaan het begrip verbonden

Tijdslijn

Bron: Wikipedia /Jürgen S. Garcia

Bron: Tim O’Reilly

Web 1.0 en Web 2.0

Kernideeën

1. Individual production and User Generated Content 2. Harness the power of the crowd3. Data on an epic scale4. Architecture of Participation5. Network Effects6. Openness

Bron: T. O’Reilly / JISC (Paul Anderson)

Bibliotheek 2.0 / Library 2.0

Library 2.0 = (books 'n stuff + people + Library 2.0 = (books 'n stuff + people + radical trust) x participationradical trust) x participation (D(Darlene Fichterarlene Fichter))

Library 1.0 en Library 2.0

Bron: Karen G. Schneider (Library 2.0 Cookbook)

Kernconcepten bibliotheek 2.0

De bibliotheek is overalDe bibliotheek is overal De bibliotheek kent geen grenzenDe bibliotheek kent geen grenzen De bibliotheek nodigt uit tot participatieDe bibliotheek nodigt uit tot participatie De bibliotheek is flexibel en heeft De bibliotheek is flexibel en heeft

gebruiksvriendelijke systemengebruiksvriendelijke systemen In de bibliotheek staat de gebruiker In de bibliotheek staat de gebruiker

centraal (user-centered)centraal (user-centered) De bibliotheek is innovatiefDe bibliotheek is innovatief

Naar Karen G. Schneider en Bonaria Biancu

Bron: Wikipedia / Bonaria Biancu

Bib/Web 2.0 : Technologie, Bib/Web 2.0 : Technologie, standaarden en conceptenstandaarden en concepten

RSS, syndication en aggregators AJAX, Open API’s en Mashups Web browser extensions, toolbars en

bookmarklets OPAC 2.0 of SOPAC Folksonomy en tagging

(open source software) (Mobiele apparatuur)

(gepersonaliseerde zoekmachines)

RSS en syndicatie (1)

““RSS is a family of formats which allow users to RSS is a family of formats which allow users to find out about updates to the content of RSS-find out about updates to the content of RSS-enabled websites, blogs or podcasts without enabled websites, blogs or podcasts without actually having to go and visit the site.actually having to go and visit the site.” (JISC / ” (JISC / Paul Anderson) Paul Anderson)

RSS : Really simple syndication. Andere RSS : Really simple syndication. Andere standaarden: RDF en atomstandaarden: RDF en atom

XML-formaatXML-formaat Benodigde software: feed readers of Benodigde software: feed readers of aggregatorsaggregators

(installatie of online)(installatie of online) Doel: abonneren op feeds van diverse bronnen Doel: abonneren op feeds van diverse bronnen

zonder deze te hoeven bezoekenzonder deze te hoeven bezoeken

RSS en syndicatie (2)

Bronnen met feeds: weblogs, Bronnen met feeds: weblogs, nieuwsmedia, tijdschriften nieuwsmedia, tijdschriften (inhoudstafels!), zoekmachines en (inhoudstafels!), zoekmachines en catalogi, podcasting (audio), veel web 2.0 catalogi, podcasting (audio), veel web 2.0 websites en services enz...websites en services enz...

Hoe herkenbaar?Hoe herkenbaar?

... ...

Aggregators of feed readers

Software om zich op (rss) feeds te kunnen Software om zich op (rss) feeds te kunnen abonneren en te lezenabonneren en te lezen

Stand-alone: FeedDemon, SharpReader, Stand-alone: FeedDemon, SharpReader, etc.etc.

Web-based: Google Reader, bloglines, Web-based: Google Reader, bloglines, Newsgator, Netvibes, Pageflakes, …Newsgator, Netvibes, Pageflakes, …

MGAS nieuws via Google Reader

MGAS nieuws via Bloglines

AJAX, Open API’s en Mashups

AJAX : integratie van Javascript en xmlAJAX : integratie van Javascript en xml Open API’s : Open API’s : application programming application programming

interface interface - - verzameling definities op basis verzameling definities op basis waarvan een computerprogramma kan waarvan een computerprogramma kan communiceren met een ander programma of communiceren met een ander programma of onderdeel onderdeel

Mashup: Een Mashup: Een mashup is mashup is een webapplicatie een webapplicatie waarbij men data uit minstens twee bronnen waarbij men data uit minstens twee bronnen combineert (integreert) tot een nieuwecombineert (integreert) tot een nieuwe webtoepassingwebtoepassing. . Of m.a.w twee of meer Of m.a.w twee of meer toepassingen samengesmolten tot een toepassingen samengesmolten tot een nieuwe.nieuwe.

Web browser extensions, toolbars en Web browser extensions, toolbars en

bookmarkletsbookmarklets

Extensions of add-ons zijn kleine programma uitbreidingen van browsers, zoals het populaire Firefox.

Toolbars – zoals de Google toolbar – vormen een uitbreiding van de browser om snel toegang te hebben tot bepaalde bronnen.

Een bookmarklet is een javascripttoepassing in de vorm van een button in de balk van de browser. Voorbeeld: Rijksmuseum bookmarklet

OPAC 2.0 – kenmerken(en andere interfaces)

User-centered en gebruiksvriendelijk User-centered en gebruiksvriendelijk (bladerfunctie, autosuggestie, relevantie (bladerfunctie, autosuggestie, relevantie ranking…)ranking…)

Social Social SOPAC SOPAC Web 2.0 features: Web 2.0 features:

– RSS outputRSS output– Tagging, reviews, commentaar, ratingTagging, reviews, commentaar, rating– Covers (afbeeldingen), inhoudstafels, Covers (afbeeldingen), inhoudstafels,

samenvatingen, auteursbiografieënsamenvatingen, auteursbiografieën– Third parties (Amazon, …)Third parties (Amazon, …)

WorldCat / AquaBrowser (tagclouds)

OPAC van de Silkeborg bibliotek

OPAC van de Silkeborg bibliotek - resultaat

Het verhaal achter LiveTrix (Universiteit Groningen)

Folksonomy en tagging

Folksonomie is een samentrekking van de de woorden folk (mensen) en taxonomie. Het is een vorm van ordening, op basis van consensus, van data door het "volk".

De essentie van het begrip is dat mensen op internet bookmarks, websites, foto's, filmpjes, muziek, forumdiscussies en blogpostings voorzien van zogenaamde tags oftewel trefwoorden. Deze activiteit noemt men ook wel social bookmarking oftewel 'metadatering of taxonomie door de internetgemeenschap'.

Taalgebruik van het grote publiek. “Wisdom of the crowds.”

Bron: Wikipedia

3. Social software en services

Weblogs en podcasts Wiki’s Instant messaging (IM) of chat Sociale netwerken en communities Startpages Social bookmarking File sharing (foto’s, video’s,

bestanden) Gaming en virtuele werelden

Weblogs en podcastsWeblogs en podcasts

Web-log of blog is een website die regelmatig geupdate wordt met informatie (blog entries / posts) in een chronologische volgorde (op datum, recente bovenaan).

Kenmerken: rss, interactief (commentaarfunctie), tagging, blogroll, trackbacks, permalinks, web 2.0 features

Verschillende soorten: persoonlijke dagboekvorm, nieuws, instructies, opinie en stelling, fotoblog, video (vlog), audio (podcast)

Podcast = iPod + (broad)cast, RSS + audio (MP3) Software: Blogger, WordPress, Movable Type, … Zoekmachines en services: Technorati - LibWorm - ... Toekomst KULeuven (personeel en studenten)

De MGAS nieuwsblog

Wiki’s

“A wiki is a collaborative website which can be directly edited by anyone with access to it.” (Wikipedia)

Wiki wiki = vlug Er is een groot aanbod wiki software en services

http://www.wikimatrix.org/ Toegangspolitiek (editing, levels) kan dikwijls zelf

bepaald worden. Web 2.0 features (o.m. Rss, commentaar ...) Editing history available? Rollback functie (andere collaboration tools) Toledo / Intranet UZLeuven

Vergelijk WIKI software

Een welkomst wiki voor eerstejaarsstudenten

Instant messaging (IM)

Populair communicatiemiddel bij jongeren en studenten

Social network services

Een sociaal netwerk service focust op het bouwen van netwerken van mensen met dezelfde interesses of activiteiten.

De meeste sociale netwerken zijn uiteraard webbased en bieden een aanbod aan van interactieve features zoals chat, e-mail, video, file sharing, blogging, discussiefora enz.

Er zijn diverse soorten netwerken naargelang de doelgroepen of onderwerpen

Social network sitesSocial network sites

Bron: comScore

Group Belgium in Facebook

Group KU Leuven in Facebook

Facebook Librarian applicatie

Facebook librarian applicatie (2)

Enkele voorbeelden voor wetenschappers...

Enkele voorbeelden voor artsen en gezondheidswerkers...

http://bibliotheek20.ning.com - community voor bibliothecarissen met interesse in bib 2.0

Startpages

Een startpagina is een ajax-gebaseerde en gepersonaliseerde webpagina voor de surfer.

Men heeft modules en widgets, tabs en zelfs hele universums.

Men voegt op een heel eenvoudige manier zoekmodules, feedreaders, kalenders, e-mail modules e.v.a in een eigen pagina.

Populaire software: Netvibes, iGoogle, My Yahoo, PageFlakes

Mogelijk trend: samensmelting met social network services?

Een iGoogle pagina

Een Netvibes startpagina

Een tabblad van een Netvibes startpage

Een geslaagd universum : http://www.netvibes.com/openlearn

Social bookmarking

Social bookmarking is Social bookmarking is een manier om een manier om je bookmarks of favorieten te je bookmarks of favorieten te bewaren, te klasseren en te delen bewaren, te klasseren en te delen met anderen.met anderen.

Virtual reference van de MIT libraries

Het afgeleid product uit Del.icio.us van de MIT Libraries

Bestanden en documenten delenBestanden en documenten delen

... En vele andere ...

Bibliotheken op YouTube

Gaming en virtuele werelden

World of WarCraft

Second Life

Vergaderen in Second Life

Informatiepaneel op Info Island

Ingang Medical Library op Health Info Island (creatie: Guus van den Brekel)

Achter een laptop in de Consumer Health Library

Waar staan we vandaag?

Bibliothecaris 2.0 Volg blogs uit de biblioblogosfeer a.d.h.v.

Een aggregator Maak gebruik van de bibliotheek wikis:

LIS wikiLibrary Success: A Best Practices WikiLibrary 2.0 in 15 minutes a day

Maak je lid van de bibliotheek 2.0 communityhttp://bibliotheek20.ning.com/

Lees, speel, experimenteer, leg contacten en maak een bib 2.0 planning voor je eigen bibliotheek.

De bibliotheekgebruiker zal versteld staan...