Bestuursverslag

PCBO2012

Stichting voor Protestants-Christelijk Basis- en Orthopedagogisch Onderwijs te Rotterdam-Zuid

2 Bestuursverslag 2012 |

Bestuursverslag 2012

Inleiding

In het jaarverslag 2012 van de Stichting voor Protestants-Christelijk Basis- en Orthopedagogisch

Onderwijs te Rotterdam-Zuid (Stichting PCBO) leest u veel cijfermatige informatie over de resultaten

van al het werk dat wij in onze scholen verrichten. De tabellen laten de gegevens van de laatste drie

jaren zien. De keuze om drie achtereenvolgende jaren te presenteren loopt parallel met de systematiek

van de onderwijsinspectie die de eindopbrengsten van de laatste drie jaar gebruikt in het totale

kwaliteitsoordeel van de school.

Ik spreek in deze inleiding nadrukkelijk van ‘wij’. Stichting PCBO is namelijk geen abstract begrip maar

een organisatie die haar doelen bereikt dankzij de inzet van velen. Leerkrachten, schooldirecties, intern

begeleiders en vele andere ondersteunende medewerkers. Zij allen werken hard aan het bereiken van

resultaten. Ik heb daar veel waardering voor.

Dit verslag is dan ook de weerslag van de werkzaamheden van de gezamenlijke inspanningen van alle

betrokkenen van de PCBO-scholen om geïnspireerd kwaliteitsonderwijs te verzorgen.

Naast deze welgemeende waardering wil ik tegelijkertijd enige zorg laten doorklinken. Zorg om de

grote werkdruk die door een ieder in onze scholen wordt ervaren. Het opbrengstgericht werken wat

we de laatste jaren in onze scholen aan het vormgeven zijn, vraagt veel en laat een andere manier

van werken en een andere kijk op professioneel handelen zien. Dit wordt door velen als verhoogde

werkdruk ervaren.

Het accent op het meetbare aspect van de ontwikkeling van kinderen wordt als een verschraling

ervaren. Ik hoor de geluiden en herken de signalen in vele gesprekken en ontmoetingen. Toch kunnen

en mogen we deze werkwijze niet verlaten. Het opbrengstgericht werken is een belangrijke werkwijze

om de kwaliteit van het onderwijs op onze PCBO-scholen te bevorderen. Uit de cijfers in dit jaarverslag

blijkt dat we niet op alle terreinen de gewenste resultaten bereiken en we ons tot het uiterste moeten

inspannen om de geformuleerde doelstellingen te behalen. De zorg over de ervaren werkdruk is er zeer

zeker, tegelijkertijd heb ik zorg om het eventueel te vroeg laten varen van onze ambities. De kunst is nu

naar het zoeken van een gezond evenwicht tussen het bereiken van de geformuleerde doelen en het

ervaren van een redelijke tot gewone werkdruk.

Ik wens u veel genoegen met het bestuderen van deze rapportage en maak u er graag attent op

dat tussen de regels en lezend door de cijfers, veel terug te vinden is van de moeilijk meetbare,

maar wel zeer merkbare kwaliteitselementen van en op onze PCBO-scholen; het plezier waarmee

kinderen zich ontwikkelen, de groei van de vakbekwaamheid bij collega’s, de motivatie voor het

leren en de betrokkenheid bij het werk. Stuk voor stuk belangrijke facetten van onderwijsproces en

beroepspraktijk die vaak onderbelicht blijven, maar van wezenlijk belang zijn voor een compleet beeld

van de inzet op onze scholen.

Kees Terdu

Voorzitter College van Bestuur

3

INHOUDSOPGAVE

1. Algemeen 42. Onderwijskundig beleid 63. Personeelsbeleid 144. Ontwikkelingen 205. Jaarverslag Raad van Toezicht 266. Financieel beleid 32

54 Bestuursverslag 2012 | 1 Algemeen

DoelstellingDe stichting voor Protestants-Christelijk Basis- en Orthopedagogisch Onderwijs te Rotterdam-Zuid heeft

ten doel het stichten en in stand houden van protestants-christelijke scholen voor het basisonderwijs,

speciaal basisonderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs in Rotterdam.

Onder onze stichting vallen 27 scholen basisonderwijs, 2 scholen speciaal basisonderwijs en 2 scholen

speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. De stichting is opgericht in 1973 en is ingeschreven bij de

Kamer van Koophandel onder nummer 41126540.

Het College van Bestuur kent de volgende samenstelling:

Voorzitter: De heer C.J. Terdu

Lid: De heer P. Monster

Ter ondersteuning van het College van Bestuur en de scholen zijn stafafdelingen ondergebracht in een

eigen bestuursbureau, waaronder financiële administratie, secretariaat, personeelszaken en huisvesting.

Raad van Toezicht

GMRBestuursbureau

27 scholen bao 2 scholen sbo 2 scholen zml MR

College vanBestuur

1 ALGEMEEN

76 Bestuursverslag 2012 | 2 Onderwijskundig beleid

IdentiteitOp onze PCBO-scholen wordt gewerkt vanuit de uitgangspunten van Brede Identiteit; de identiteit wordt

vorm gegeven door het handelen van alle betrokkenen in de school. Het Protestants-Christelijk denken is

daarbij niet exclusief, er is ruimte voor andere geloofsinspiraties. Om aan deze opvatting vorm te geven is

er ons Structureel Identiteits Beraad (SIB) waarin voor een ieder ruimte geboden wordt om na te denken

over en te bouwen aan geïnspireerd Christelijk onderwijs.

Net zoals in 2011 zijn er in 2012 negen SIB-teams met directieleden actief. In deze groepen wordt boven-

schools overleg gevoerd over SIB-activiteiten op de scholen. Deze teams worden op verzoek begeleid

door Prof. Dr. C. Bakker en/of Dr. I ter Avest. Door deze werkvorm te kiezen is het SIB-proces een structu-

reel onderdeel op scholen geworden.

Uit de evaluatie van de SIB-teams blijkt dat er continu sprake is van een pendelbeweging tussen “smalle”

en “brede” onderwerpen die besproken worden. Als voorbeeld van een breed SIB-onderwerp wordt

ouderbetrokkenheid genoemd, de keuze voor een bepaalde vorm van dagopening wordt als een smal

SIB-onderwerp gekenschetst. Verder blijkt uit de evaluatie dat SIB heeft bijgedragen aan een wij-gevoel in

de teams: “Zo doen wij dat als het gaat om de identiteit van de eigen school.

Scholen geven aan dat het moeilijk is om structureel tijd te maken voor SIB-gesprekken in het team. Daar-

naast wordt aangegeven dat het belangrijk is om SIB te blijven agenderen en wordt de aansturing vanuit

het College van Bestuur als gewenst ervaren.

Enkele SIB-voorbeelden van good practice:

• Het team van De Akker heeft een wandeling langs de gebedshuizen/heilige plaatsen

in de wijk waar de school staat, gemaakt.

• Op Het Open Venster zijn video-opnames gemaakt van waardevolle plekjes of

momenten in de school. Deze video is vertoond en besproken met ouders en leerlingen.

• Op de Beatrixschool hebben leerkrachten in groepjes de kern van wat zij als de identiteit

van de school beleven geschilderd.

De komende jaren zal SIB als vast onderdeel op de PCBO-scholen geagendeerd blijven.

2 ONDERWIJSKUNDIG BELEID

98

KwaliteitszorgIn het strategisch beleidsplan is een aantal doelstellingen en indicatoren opgenomen die een directe

relatie hebben met de beoordelingen van de scholen door de onderwijsinspectie. In onderstaande tabel

zijn de waarderingen van de scholen die in 2010, 2011 en 2012 door de inspectie zijn bezocht opgenomen

(de maximum score van de inspectie is een 4).

Het strategisch beleidsplan geeft als doelstelling aan dat de score per inspectiedomein minimaal een 3 is.

Uit de tabel blijkt dat in 2012 deze doelstelling bij 3 van de 9 domeinen wordt behaald. In 2011 wordt deze

doelstelling bij 4 van de 9 domeinen behaald en in 2010 werd de doelstelling bij 6 domeinen behaald.

Wanneer naar de scores van de laatste drie jaar wordt gekeken, moet geconcludeerd worden dat de

scores licht dalen. Dit is een teleurstellende constatering en een ongewenste trend.

In het onderwijsverslag 2011-2012 van de inspectie wordt landelijk eveneens een stagnatie in de kwaliteits-

ontwikkeling van de scholen geconstateerd: “In vergelijking met vorig jaar geven de leraren niet beter

les, is de zorg voor kwetsbare leerlingen nauwelijks verbeterd en is vrijwel geen vooruitgang te zien als

het gaat om opbrengstgericht werken.”

De inspectie schrijft in het onderwijsverslag dat het voldoen aan de basisnormen niet voldoende is.

Scholen zouden winst kunnen behalen door het beter benutten van de onderwijstijd, betere instructie-

kwaliteit bij alle leraren nastreven en een cultuurverandering doorleven. Hoge ambities voor alle

leerlingen formuleren staat daarin centraal.

Zeer waarschijnlijk verklaren deze algemene landelijke conclusies ook voor een deel de stagnerende

kwaliteitsontwikkeling op een deel van onze PCBO-scholen. Voor PCBO zou aanvullend kunnen

gelden dat er sprake is van een implementatiedip: door de stijging van de resultaten op de Leerling-

volgsysteem-Toetsen (LVS) toetsen vorig jaar, is het urgentiebesef afgezwakt en is de aandacht voor

het blijvend werken aan hogere opbrengsten afgenomen. Mogelijk dat het ingezette PCBO-beleid nog

onvoldoende tijd heeft gehad om vruchten af te werpen. De effecten van collegiale schoolanalyse,

de doelstellingsgesprekken, de ondersteuning van het IB platform en het richting geven aan de

veranderingsprocessen en de borging door meer inhoudelijk/onderwijskundig schoolleiderschap, vragen

continue aandacht van alle betrokkenen.

De inspectie heeft in 2010 vijf scholen, in 2011 vijftien scholen en in 2012 zes scholen bezocht.

Inspectierapport 2010 (n=5) 2011 (n=15) 2012 (n=6) Gemiddelde Gemiddelde Gemiddelde

Gemiddelde score per domein

Om de PCBO scores te vergelijken met landelijke scores zijn uit het Onderwijsverslag van de Onderwijs-

inspectie (2011-2012) de onderstaande gegevens overgenomen. Een score 3 of 4 (zie vorige tabel) wordt

door de Inspectie als voldoende gecategoriseerd.

De lager scorende indicatoren bij de PCBO-scholen (afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg)

lopen parallel met de landelijk lager scorende onderdelen. Bij de PCBO-scholen zijn daarnaast de

opbrengsten en het domein leerstofaanbod minder positief dan het landelijke beeld.

Opbrengsten van het onderwijsOp PCBO-scholen is het opbrengstgericht werken een belangrijk uitgangspunt. Dit betekent dat de

toetsuitslagen op de landelijke genormeerde toetsen belangrijke indicatoren zijn om een deel van de

kwaliteit van het onderwijs, nl. de meetbare kwaliteit, in beeld te brengen. In dit jaarverslag is er voor

gekozen om de Cito-Eindtoetsgegevens en de Cito-LVS scores te presenteren. Daarmee brengen we

slechts de meetbare kwaliteit in beeld. Dit zogenaamde Cito-Leerlingvolgsysteem is, naast de Cito-

Eindtoets, een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van het onderwijs. Voor het gedetailleerd in

beeld brengen van dit deel van de meetbare kwaliteit, zijn deze gegevens voor het jaarverslag te complex

om per school weer te geven.

Percentage voldoende scorende basisscholen 2012

Landelijke scores %

Opbrengsten 2,9 2,8 2,8

Leerstofaanbod 3 3 2,9

Tijd 3 2,9 3

Schoolklimaat 3,1 3 3

Didactisch handelen 3,3 3,3 3

Afstemming 2,7 2,8 2,3

Begeleiding 3 3 2,8

Zorg 2,7 2,7 2,6

Kwaliteitszorg 3 2,8 2,9

Opbrengsten 92

Leerstofaanbod 94

Tijd 95

Schoolklimaat 90

Didactisch handelen 80

Afstemming 77

Begeleiding 73

Zorg 67

Kwaliteitszorg 79

Bestuursverslag 2012 | 2 Onderwijskundig beleid

1110

2010 2011 2012

Wanneer vanuit de schoolgegevens een bestuursoverzicht wordt samengesteld, ontstaat

het volgende beeld:

De algemene conclusie is dat in 2012 op 85% van de scholen, op de door de inspectie genormeerde

toetsen van het leerlingvolgsysteem voldoende gescoord wordt. In 2011 was dit op 78% van de scholen.

Cito-eindtoetsscores 2010, 2011 en 2012

Cito-Eindtoetsscores 2010In 2010 scoorden 12 scholen onder de landelijke ondergrens van de Cito-Eindtoets.

Deze situatie heeft er toe geleid dat twee scholen van de Onderwijsinspectie het predicaat zwak kregen

en er een plan van aanpak is geschreven dat is uitgevoerd en dat door de inspectie is getoetst.

In mei 2011 zijn deze beide scholen door de inspectie bezocht en zijn zij niet meer zwak en is er een

regulier toezichtsarrangement vastgesteld.

Cito-Eindtoetsscores 2011In 2011 scoorden 14 scholen onder de landelijke ondergrens van de Cito-Eindtoets. Deze toename ten

opzichte van 2010 is een ongewenste ontwikkeling die ontstaat ondanks de verzwaarde inzet op het

opbrengstgericht werken.

Er zijn verschillende verklaringen voor deze toename. Het onvoldoende werken aan de opbrengsten is

een mogelijke verklaring. Ook is door de gewijzigde gewichtenregeling het aantal leerlingen met een

leerlinggewicht op de scholen afgenomen, waardoor het effect van de correctie op het leerlinggewicht,

dat een onderdeel is van de Cito-Einduitslag, is afgenomen.

Cito-Eindtoetsscores 2012In 2012 scoorden 7 scholen onder de landelijke ondergrens van de Cito-Eindtoets. Dit is een grote

verbetering ten opzichte van de twee jaren daarvoor. De gerichte aandacht voor het opbrengstgericht

werken heeft zeker tot een verbetering van de resultaten geleid.

De gemiddelde score van PCBO-scholen is boven de ondergrens die de Inspectie hanteert bij een

gemiddeld schoolgewicht.

• De scores zijn ongewogen scores.

• Bij een gemiddeld schoolgewicht van PCBO van 36% hoort een ondergrens van 529.7.

InspectietoezichtsarrangementIn 2012 hebben twee scholen een geïntensiveerd toezichtsarrangement gekregen (beoordeling zwak)

omdat de Cito-Eindtoetsscores drie achtereenvolgende jaren onder de ondergrens van de inspectie

liggen (landelijk is in 2011/2012 2,9% van de scholen zwak, in Rotterdam, 5,6%).

De inspectie heeft voor de overige basisscholen (93%) voor het jaar 2012 een basisarrangement

vastgesteld. Dit betekent dat de inspectie tevreden is met de kwaliteit van het onderwijs en naleving

van de wet en regelgeving. Dit arrangement is in principe geldig voor één jaar. Het basistoezicht bestaat

uit een jaarlijkse risicoanalyse en een eventueel onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag,

themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek.

Op de website van de inspectie zijn alle bevindingen en rapporten over de scholen in te zien,

www.owinsp.nl.

Ontwikkelingen in leerlingenaantallenIn de afgelopen jaren kent het aantal leerlingen de volgende ontwikkeling:

LVS scores van Aantal Percentage Aantal PercentageCito methode voldoende voldoende voldoende voldoendeonafhanelijke toetsen scorende scorende scorende scorende scholen scholen scholen scholen 2010-2011 2010-2011 2011-2012 2011-2012

N=27 N=27

Gem. PCBO score* Voldoende % Onvoldoende %

Cito LVS gegevens

Cito-Eindtoetsscores

2010 529,7 15 56 12 44

2011 529,4 13 48 14 52

2012 531,1 20 74 7 26

Technisch lezen in groep 3 22 82% 17 63%

Technisch lezen in groep 4 21 78% 26 96%

Begrijpend lezen in groep 6 8 29% 19 70%

Rekenen en Wiskunde in groep 4 11 41% 17 63%

Rekenen en Wiskunde in groep 6 14 52% 22 82%

Conclusie (inspectienorm: 21 78% 23 85%60% van de scores voldoende)

Basisscholen 6454 6240 6153

Speciaal basisonderwijs 205 212 198

SO en VSO ZMLK 356 365 346

Totaal 7015 6817 6697

Bestuursverslag 2012 | 2 Onderwijskundig beleid

1312

* het gemiddelde PCBO is berekend over de absolute leerlingenaantallen in de wijken en niet over de percentages per wijk.

De conclusie is dat het absolute aantal leerlingen de laatste jaren licht aan het dalen is. Het marktaandeel

in de wijken wisselt, dit is afhankelijk van bijvoorbeeld profilering van scholen. In een enkele situatie is

de start van een Volledig Dag Arrangement bij andere scholen de reden dat ouders kiezen voor zo’n

arrangement en de kinderen overplaatsen.

Het marktaandeel is ten opzichte met 2010 met 1,2 % afgenomen.

Door een duidelijke profilering en een actief ouderbeleid wordt gestreefd naar een stabilisering van

het aantal leerlingen. De start van nulgroepen aan de scholen en de binding die ouders ervaren met de

school zal, zo wordt verwacht, leiden tot een stabilisering of stijging van het marktaandeel.

De leerlingenaantallen kunnen naar gewicht gerangschikt worden.

Zie daarvoor de volgende tabellen.

De gewijzigde gewichtenregeling leidt er toe dat de leerlinggewichten 0,25, 0,40, 0,70 en 0,90 in

2009/2010 zijn vervangen door de nieuwe gewichten en derhalve niet meer in de tabel zijn opgenomen.

Het percentage kinderen met een leerlinggewicht neemt af. Deze ontwikkeling heeft consequenties voor

de inkomsten van de school en dus direct voor de personele bezetting van de scholen. De ambulante tijd

die noodzakelijk is voor een aantal taken en functies komt onder druk te staan en/of de klassen worden

groter met mogelijke negatieve effecten op de onderwijskwaliteit.

LeerlingtevredenheidOp de scholen wordt een Leerlingtevredenheidspeiling afgenomen. Elke twee jaar vullen de

bovenbouwgroepen de gedigitaliseerde vragenlijst in. De dimensies van o.a. het adaptief onderwijs

competentie, relatie en autonomie zijn in de vragenlijst opgenomen.

Geconcludeerd wordt dat op de 5–puntsschaal de leerlingen tevreden tot zeer tevreden zijn. Over de

laatste jaren is dit een zeer stabiel beeld.

KlachtafhandelingIn 2012 zijn acht klachten van individuele ouders bij het College van Bestuur gemeld. Van één locatie

hebben diverse ouders zich gemeld i.v.m. ontstane onrust over een krimpsituatie van de school

en het vertrek van enkele leerkrachten. Een medezeggenschapsraad heeft onvrede geuit over de

benoemingsprocedure van de directeur.

Dit aantal klachten betreft 0,15 % van de totale leerlingpopulatie. Dit percentage is ruim onder de

geformuleerde indicator van 0,5%. (0,5% zou 35 klachten betekenen)

Eén klacht is door de klagers bij de landelijke klachtencommissie gemeld. De commissie heeft de klacht

ongegrond verklaard, maar heeft wel aandacht gevraagd voor de communicatieaspecten rondom de

klacht.

In de klachtafhandeling heeft het College van Bestuur in drie situaties de klager doorverwezen naar de

vertrouwenspersoon. Deze heeft de klacht naar tevredenheid afgehandeld.

De directies van de scholen zijn, zo blijkt uit de cijfers van het percentage klachten (2010 0,21%, 2011

0,26% en in 2012 0,15%) goed in staat om de klachten en/of problemen met ouders op schoolniveau te

behandelen en in vele gevallen klachten die voortkomen uit visie en meningsverschillen te voorkomen.

Marktaandeel basisscholen PCBO per wijk 2010 2011 2012

Schooljaar 2010 2011 2012

Per dimensie 2010 2011 2012

Ontw. marktaandeel PCBO-scholen per wijk (%)

Leerlingen per gewicht in percentage

Gemiddelde scores per jaar

Feyenoord Noord 16,9 15,9 15,0

Feyenoord Midden 40,4 43,0 42,0

Feyenoord Zuid 31,7 30,3 29,7

IJsselmonde Oost 30,0 30,2 31,1

IJsselmonde West 18,4 18,1 17,6

Charlois Noord 35,4 34,3 34,2

Charlois Zuid 48,9 47,5 46,5

Hoogvliet Noord 30,4 30,5 29,7

Hoogvliet Zuid 43,3 42,1 39,5

Gemiddeld PCBO* 32,6 32,3 31,4

Percentages

0.00 58% 61,3% 65,3%

0.30 19% 16,8% 15,0%

1.20 23% 21,9% 19,7%

Totaal 100% 100% 100%

Autonomie 3,8 3,8 3,8

Ondersteuning 4,3 4,3 4,3

Relatie 4,2 4,2 4,2

Competentie 4,4 4,4 4,4

Omgeving 4,1 4,0 4,0

Totaal 4,1 4,1 4,1

Bestuursverslag 2012 | 2 Onderwijskundig beleid

1514 Bestuursverslag 2012 | 3 Personeelsbeleid

Personele ontwikkelingen

De daling van het aantal personeelsleden wordt veroorzaakt door een daling van het aantal leerlingen.

De leerling-leraar ratio zal beïnvloed worden door de wijzigingen in de onderwijsachterstandsindex.

Het afgelopen jaar is door de scholen toegewerkt naar het realiseren van de doelstellingen van de

functiemix met als mijlpaal 2012. Nu de tweede tranche aan middelen is toegekend door OCW zal de

realisatie van het doel van 40% leerkrachten in schaal LB verder vorm moeten krijgen.

2010 2011 2012

2010 2011 2012

2010 2011 2012

Ontwikkeling personeelsaantallen (in FTE)

Ontwikkeling personeelsaantallen (in FTE)

Personeel naar functie (in FTE per 01-10-12)

Ontwikkeling personeelsaantallen (in FTE)

Gemiddelde aanstellingsnorm (in FTE) PCBO

Gemiddelde leeftijd PCBO

Basisonderwijs 633 639,9 622

Speciaal basisonderwijs 36,3 38,3 36,6

Speciaal en Voortgezet speciaal onderwijs 97,6 97,2 97,5

Leerling-leraar ratio 14,3 13,9 13,9

LA 93,1 80,7 80,0

LB 6,9 19,3 20,0

LC 0 0 0

Leraren 450 450,8 450,5

Management 46,3 46,3 45,3

Ondersteunend personeel 136,1 141,8 130,4

Mannen 135 138 127

Vrouwen 632 637 628

Basisonderwijs 0,78 0,78 0,77

Speciaal basisonderwijs 0,86 0,88 0,86

Speciaal en Voortgezet speciaal onderwijs 0,75 0,74 0,74

Basisonderwijs 41,4 41,7 41,7

Speciaal basisonderwijs 42,5 42,5 43,2

Speciaal en Voortgezet speciaal onderwijs 44,6 45,3 44,4

3 PERSONEELSBELEID

1716

Overzicht verzuimkengetallen (in aantallen scholen waarbij de samenvoeging van twee scholen heeft geleid tot daling van het totaal

aantal scholen)

Overzicht verzuimfrequentie

In het schooljaar 2011 / 2012 zijn de directeuren van de scholen met bovengemiddelde verzuimcijfers

uitgenodigd voor een consult met de bedrijfsarts of de arbeidsdeskundige. In deze gesprekken is

aan de orde geweest de wijze van omgaan met verzuimdossiers, frequent verzuim, analyseren van

verzuim, de rol van de leidinggevende/casemanager, rol van de arbo-arts, rol van de arbeidsdeskundige

en de afdeling personeelszaken. Na deze eerste ronde van gesprekken, zal de arbeidsdeskundige

vervolggesprekken gaan voeren met schooldirecteuren, waarbij bepaalde casus wordt geëvalueerd of

de acties vanaf de eerste dag van de ziekmelding, voldoende adequaat zijn geweest om te komen tot

aan snelle werkhervatting en de handelwijze voor toekomstige situaties bij te stellen.

Algemene SchoolverkenningenIn de afgelopen jaren zijn op de scholen de vragenlijsten van de Algemene School Verkenning

afgenomen die voor het onderwijs als een Risico inventarisatie en evaluatie gelden. De uitkomsten

van deze inventarisaties hebben een plek gekregen in de schoolplannen. Met het toetsen van deze

verkenningen is in 2012 een start gemaakt en is inmiddels in 2013 afgerond.

Personeelsvoorziening

Onderwijsgevend personeelDe meest recente arbeidsmarktraming voor de regio Rotterdam gaf ondanks een teruglopend aantal

leerlingen in Rotterdam voor de nabije toekomst een behoefte aan nieuw personeel aan. Deze

ontwikkeling zal wellicht versterkt worden door de teruglopende meldingen voor de pabo’s.

In 2009 is daarom de samenwerking met de opleidingen uitgebreid met afspraken met de Hogeschool

Rotterdam (zie verder onder het kopje Opleiden in de school).

De ontwikkeling van bovenstaande kengetallen vertonen een stabiel beeld waarbij de conclusie

getrokken kan worden dat PCBO ten opzichte van de landelijke cijfers een licht positiever beeld

vertoont: een hogere gemiddelde aanstellingsomvang en een jonger personeelsbestand.

Arbeidsomstandigheden

VerzuimBeheersing van het verzuim is een belangrijk aandachtspunt in het beleid van de organisatie.

Indicatoren voor dit aspect van het personeelsbeleid zijn de verzuimfrequentie en het

verzuimpercentage. De cijfers van het schooljaar 2011/2012 vergelijkend met de landelijke cijfers over

2011 stemmen tot tevredenheid voor wat betreft het verzuimpercentage. Een iets lager percentage

verzuim voor het onderwijzend personeel, 6,29% versus 6,51% landelijk. Het verzuimpercentage

voor het onderwijs ondersteunend personeel ligt hoger dan het landelijk gemiddelde, 8,08 % versus

7,29 % landelijk. De meldingsfrequentie (= het aantal ziekmeldingen per 100 medewerkers) van het

onderwijzend personeel 1,26 versus 1,03 landelijk wijkt naar boven af. Hetgeen voor het onderwijs

ondersteunend personeel in nog sterkere mate geldt, 1,81 versus 1,04 landelijk.

Alvorens de schoolspecifieke kengetallen weer te geven in het kort de landelijke ontwikkeling

(bron: Duo).

Verzuimonderzoek PO en VO 2011

Ziekteverzuim onderwijzend personeel (inclusief directie)Het ziekteverzuim onder het onderwijzend personeel is in 2011 t.o.v. 2010 toegenomen in het

basisonderwijs, het speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs. Het ziekteverzuimpercentage

vertoont in de sectoren PO, SO, VO een vergelijkbaar patroon, maar op een ander niveau. Het hoogst is

het verzuim in het speciaal onderwijs, het laagst in het voortgezet onderwijs. De toename van

2011 t.o.v. 2010 volgt op een periode van stabiliteit en is zwak te noemen in vergelijking met de forse

daling van het verzuimpercentage in de periode 2000 tot en met 2006.

De meldingsfrequentie van het ziekteverzuim onder het onderwijzend personeel vertoont een vrij

stabiel patroon. In het basisonderwijs was deze met gemiddeld 1,00 meldingen in 2011 vrijwel hetzelfde

als in 2010. Ook in het speciaal onderwijs was de meldingsfrequentie met 1,21 meldingen in 2011

nagenoeg onveranderd.

Ziekteverzuim ondersteunend personeelHet verzuimpercentage van het overig personeel is verder toegenomen in het basis- en speciaal

onderwijs in 2011. In 2011 bedroeg dit percentage 3,98 procent in het basisonderwijs en 3,43 procent in

het speciaal onderwijs. Deze toename van 2011 t.o.v. 2010 volgde op een toename van 2010 t.o.v. 2009.

De meldingsfrequentie van het overig verzuim bleef in het basisonderwijs stabiel en nam in het speciaal

onderwijs licht af.

Omwille van de relevantie zijn alleen de verzuimkengetallen van het onderwijzend personeel

weergegeven.

Verzuimpercentages 2009/2010 2010/2011 2011/2012

Frequentie per medewerker 2009/2010 2010/2011 2011/2012

Ontwikkeling verzuimfrequentie

0 - < 5 14 14 13

5 - < 10 12 11 10

10 - < 15 1 2 3

0 - < 0,5 3 4 3

0,5 - < 1,0 14 17 15

1,0 - < 1,5 7 2 7

1,5 - < 2,5 3 4 1

Bestuursverslag 2012 | 3 Personeelsbeleid

1918

Werving en selectieBij de start van het schooljaar zijn alle vacatures vervuld en hebben er geen gedwongen ontslagen

plaatsgevonden op grond van formatieve overwegingen. De aandacht voor de begeleiding van

stagiaires heeft ondanks het teruglopende aantal studenten geleid tot een stabiel aantal leraren in

opleiding.

MedewerkertevredenheidTussen 2010 en 2012 hebben alle scholen van PCBO een onderzoek uitgevoerd naar de tevredenheid

van medewerkers. Deze onderzoeken passen in het kwaliteitsbeleid en zijn een uitwerking

van voorgenomen ontwikkeling zoals beschreven in het PCBO beleidsplan 2008-2012 (Interne

processen; Betrokkenheid en tevredenheid bij de medewerkers). De resultaten kunnen op school-

en stichtingsniveau worden weergegeven. Conclusies op schoolniveau worden vermeld in de

schooljaarverslagen.

De medewerkers van de scholen van PCBO zijn over het algemeen tevreden. De gemiddelde score over

alle stellingen bedraagt 3,85 en is daarmee tamelijk hoog. De scores liggen relatief dicht bij elkaar met

uitzondering van arbeidsvoorwaarden. Hierover zijn de medewerkers het minst tevreden (3,36). Het

meest tevreden zijn de medewerkers over hun werkinhoud en de ondersteuning. Autonomie, relaties

en veiligheid stemmen tot tevredenheid; de gemiddelde scores bevinden zich in de categorie tevreden

(3,5-4,5).

Voor een uitgebreide analyse is het rapport beschikbaar.

Beleid gericht op beheersing van uitgaven na ontslagAfvloeiing op grond van formatieve ontwikkelingen zal zoveel mogelijk worden voorkomen door

natuurlijk verloop, overplaatsing en flexibele inzet van boventallig personeel. Gedwongen ontslagen

worden in voorkomend geval op de gangbare juridische merites beoordeeld, al dan niet rechtelijk

getoetst via een ontbindingsprocedure.

DirectiesOok in 2010 heeft een aantal personeelsleden met positief resultaat deelgenomen aan het

management ontwikkeltraject en zijn twee nieuwe trajecten gestart. Het ene traject is een vervolg op

de basisopleiding en leidt op voor het diploma schoolleider Primair Onderwijs. Het andere traject is de

basisopleiding. De deelnemers die in 2011 zijn gestart, hebben op 1 deelnemer na het traject succesvol

afgerond.

Opleiden in de schoolDe samenwerking met de opleidingen voor leerkrachten is uitgebreid met een actievere inhoudelijke

rol voor de pabo’s. Tijdens IOC bijeenkomsten en overleggen namen de relatiebeheerders van de

verschillende opleidingen een deel van de bijeenkomsten voor hun rekening door afstemming over

vorm en inhoud. De onderzoekslijn van de pabo’s stond hierbij centraal.

Onderstaand de aantallen studenten van de opleidingen waarmee een structurele samenwerking

nagestreefd wordt.

Scholing praktijkbegeleidersIn 2012/2013 is er aandacht gegeven aan de begeleidingsvaardigheden van 20 praktijkbegeleiders van

studenten via een interne opleiding. De scholing heeft alleen in het 1e semester plaatsgevonden. In het

2e semester was het aantal aanmeldingen te laag om de cursus door te laten gaan.

Overige scholingsactiviteitenIn 2012/2013 is de samenwerking met Scholingsinstituut Rappel, die belast is met de certificering van

medewerkers werkzaam in de voorschool, succesvol. De certificeringgesprekken zijn gevoerd met

Rappel en PCBO gezamenlijk. In 2012/2013 betrof het medewerkers van 9 basisscholen, 16 deelnemers.

Tevens is één maatwerktraject opgezet in samenwerking met de Hogeschool Ede.

Aantal huidige functie deelnemers Directeur Adjunct/loc leider uit dienst

2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Per dimensie Gem. scores per jaar 2010 2011 2012 2010-2012

Deelnemers managementontwikkeltraject

Aantal studenten naar opleiding

Instroom leerkrachten

Totaal per jaar, per dimensie

1e jaar 2009 11 0 1 0

2e jaar 2009 12 2 7 0

1e jaar 2010 11 0 1 1

2e jaar 2010 13 4 6 0

2e jaar 2011 9 0 3 0

InHolland 64 67 66 54

Chr. Hogeschool Ede 32 35 32 21

Hogeschool Rotterdam 36 16 23 32

Albeda (MBO) 41 45 36 38

Beginnende leerkrachten 52 30 36 40

Leraren in opleiding 12 18 18 20

Ondersteuning 3,9 4,0 4,0 3,96

Autonomie 3,7 3,9 3,9 3,81

Relaties 3,7 3,7 3,9 3,79

Werk 4,0 4,2 4,3 4,17

Arbeidsvoorwaarden 3,3 3,4 3,5 3,36

Veiligheid 3,9 3,9 4,0 3,91

Totaal 3,8 3,9 3,9 3,85

Bestuursverslag 2012 | 3 Personeelsbeleid

2120 Bestuursverslag 2012 | 4 Ontwikkelingen

SamenwerkingHet College van Bestuur participeert actief in het stedelijk overleg en werkt met de scholen aan de

doelstellingen van het Rotterdams Onderwijs Beleid. Dit stedelijke beleidsplan heeft als titel “Beter

Presteren” en beoogt door leertijduitbreiding de cognitieve prestaties van de leerlingen aanzienlijk

te verbeteren. In 2011 heeft het stedelijk beleid een duidelijke inbedding in het handelen van de

scholen gekregen. In het kader van de extra leertijd hebben PCBO-scholen er voor gekozen om in de

naschoolse uren, meer creatieve en sportieve onderdelen in te kopen bij derden en in het aantal uren

in het reguliere curriculum uit te breiden met meer uren voor lezen, taal en rekenen. In 2012 is het Beter

Presteren programma op de scholen geïntensiveerd voortgezet en zijn 25 nulgroepen gestart. Hierdoor

wordt de leertijd en ontwikkelingsmogelijkheden voor peuters uitgebreid en kunnen zij met een

stevige basis starten in de groepen een, twee en drie van de basisschool.

Daarnaast wordt er samengewerkt met aan onze scholen gelieerde peuterspeelzalen en opleidingen

voor leerkrachten (INHOLLAND, Christelijke Hogeschool Ede en de Hogeschool Rotterdam).

Leden van het College van Bestuur zijn lid van diverse besturen en overlegstructuren die een

rechtstreekse relatie hebben met PCBO-scholen: bestuur Weer Samen naar School, bestuur Regionaal

Expertise Centrum cluster 3, bestuur FOKOR, platform van de PO-raad, landelijk en stedelijk overleg

over onderwijsbeleid, huisvesting en personeelsbeleid.

Deze activiteiten zorgen voor invloed op het beleid en dragen bij aan de expertise ontwikkeling van de

stichting.

In 2012 is er een directievacature ontstaan op de Beatrixschool die snel en kwalitatief goed is ingevuld.

Op één school was in 2012 sprake van een langdurige ziekte van de directeur waardoor er een interim

voorziening getroffen is door de inzet van de PCBO bovenschools ambulant manager.

Beleefde kwaliteitIn de inleiding van dit jaarverslag is opgemerkt dat naast de cijfermatige rapportage er veel op de PCBO

gebeurt. Om deze andere dimensie van beleefde kwaliteit in dit jaarverslag te belichten zullen enkele

nieuwsfeiten uit de scholen belicht worden.

• In januari kwam Paul van den Broek, hoogleraar in Leiden, naar Rotterdam waar hij de leden van

het PCBO IB-netwerk vertelde over recent onderzoek naar de wijze waarop onze hersenen begrip

verlenen aan wat wij lezen. Het werd een onderhoudend verhaal doorspekt met voorbeelden en

anekdotes waarbij Van den Broek veelvuldig inging op vragen uit de zaal.

• Natasja Zinkova, leerkracht op de Savornin Lohmanschool, vertelt over haar onderwijspraktijk. Haar

hart gaat uit naar de kleuters: ‘Ik vind het de meest uitdagende leeftijdscategorie en denk dat er nog

veel meer uit gehaald kan worden dan we tot nu toe doen. Ik ben blij dat de focus door programma’s

als Beter Presteren verlegd is naar het boeken van hogere resultaten. We moeten niet tevreden zijn

met wat een kind nu bereikt, maar altijd nieuwe doelen stellen.’ Het zijn inzichten die door Vygotsky

werden omschreven als de zone van de naaste ontwikkeling en door Natasja dagelijks in de praktijk

worden gebracht.

• In maart werd voor de derde maal de Jaap Eikelboom Bokaal door de naamgever uitgereikt aan een

PCBO’er, die zich ‘opmerkelijk’ heeft ingezet voor de ontwikkeling van kinderen en de doelstellingen

van stichting PCBO. In 2012 viel de eer te beurt aan de volledig verraste Ellen Sewgobind-Van der

Valk, hoofdleidster van peuterspeelzaal Hummeloord (Prins Willem Alexanderschool) in IJsselmonde.

Volgens de heer Eikelboom kan er in het geval van Ellen alleen maar sprake zijn van superlatieven: ‘U

heeft veel liefde voor de kinderen. U zorgt uitstekend voor de kinderen en voor hun ouders.

4 ONTWIKKELINGEN

2322

U bent altijd enthousiast voor het werk en heeft al heel wat meer uren gewerkt als waarvoor u betaald

kreeg. U doet dat in een leuk en uitdagend lokaal en bent ook nog eens een bijzonder hartelijke

collega.’ Wat de heer Eikelboom samenvatte met de woorden: ‘U bent iemand die met hoofd, hart en

handen werkt’.

• Uit de nieuwsbrief van basisschool Het Westpunt: ‘Op 7 maart was de finale van het zwemtoernooi

in zwembad IJsselmonde te Rotterdam. Heel veel scholen in Rotterdam en Hoogvliet hadden hier

aan meegedaan. Van onze school was Mariska uit groep 8 door naar de finale, wat op zich al een hele

prestatie is. Uiteindelijk heeft ze bij de individuele wedstrijden de 10e plaats weten te bemachtigen.

Wij zijn trots op je!!!’

• Uit de nieuwsbrief van De Sleutel: Op vrijdag 13 april is er het grote IKEI concert (Ieder Kind Een

Instrument) in de Doelen. De groepen 6 zullen daar aan deelnemen en optreden in het grote IKEI

ORKEST. Zij hebben hier op school voor geoefend! De groepen 5 gaan luisteren.

• Pamela Domselaar, vakleerkracht gym bij de Groen van Prinstererschool, is een fanatiek

volleybalster. Ze speelt bij Sliedrecht Sport in het eerste damesteam en komt uit in de hoogste

competitie: de Dela- league. Dit damesteam doet het erg goed, zo goed zelfs, dat ze op 1 april 2012

landskampioen zijn geworden. Enkele collega’s mochten het feestje in Sneek van dichtbij meemaken

en waren daar getuige van de 3-1 overwinning op Sneek. Het team van de Groen van Prinstererschool

en stichting PCBO vinden het geweldig dat Pamela deze titel heeft behaald en is heel erg trots op

hun collega.

• Playing for Success maakt veel enthousiasme los. Afgelopen jaar hebben negenendertig

leerlingen van acht PCBO scholen deelgenomen aan Playing for Success, het ‘grensverleggend

initiatief waarmee leerlingen in de leeftijd van 9 tot 14 jaar hun prestaties in taal, rekenen en ICT

verbeteren’. Wij belden met enkele scholen en vroegen naar hun ervaringen. In april 2010 opende

de Giovanni van Bronkhorst Academy in De Kuip haar deuren voor ‘onderpresterende’ leerlingen

uit het basisonderwijs in Rotterdam Zuid. De Academy van de voormalig speler van o.a. Oranje en

Feyenoord, werkt volgens het principe van Playing for Success (PfS), een van origine Brits concept

voor leerlingen die nét dat extra duwtje in de rug nodig hebben.

Bij PfS wordt in een aantrekkelijke en motiverende omgeving (De Kuip) gewerkt aan het versterken

van het zelfvertrouwen en het verbeteren van reken- en taalvaardigheden. Vanaf de opening van de

Academy in april 2011 mochten zo’n kleine veertig PCBO-leerlingen gaan leren met de ‘wow’ factor.

En ‘wow’ is het volgens Stoffel Boot, directeur van basisschool De Akker in de Tarwewijk: ‘Ik hoor

alleen maar enthousiaste verhalen. Van leerlingen en leerkrachten. Allemaal zijn ze positief en vinden

ze het leuk.’ Positieve geluiden ook over de organisatie. Stoffel: ‘ Ik merk dat de organisatie goed

kijkt naar het niveau van de leerlingen. Zo moeten we dikke vragenlijsten invullen, wordt nauwkeurig

vastgesteld waar de hiaten zitten en worden de leerlingen op niveau ingedeeld. En als er toch iets is

wordt er gelijk aan de bel getrokken. Het contact daarover met Mark Weel, projectleider van Playing

for Success, verloopt uitstekend.’

• Leerlingen Schreuderschool onthullen zelf gemaakte tegels. Donderdag 14 juni onthulden leerlingen

van de VSO afdeling van de Schreuderschool de eerste van enkele tientallen zelf gemaakte tegels die

de nieuwbouw van de Schreuderschool gaan sieren. Aanleiding was de oplevering van de sportzaal.

Naar verwachting zal de hele nieuwbouw volgend jaar zomer gerealiseerd zijn.

• In 2002 begon peuterspeelzaal Eigenwijs in het gebouw van de Wilhelminaschool met twee juffen

en zestien kinderen aan een ongewis avontuur. Dinsdag 11 september werd het tienjarig bestaan

gevierd en was onderwijswethouder Hugo de Jonge niet alleen van de partij om het feest mee te

vieren, maar opende hij bovendien twee nulgroepen.

• Oudeland verhuist naar Villa Vonk. Op 30 augustus 2012 heeft de Hoogvlietse portefeuillehouder

Ingeborg Hoogveld Villa Vonk geopend. De ‘villa’ biedt onder meer onderdak aan openbare

basisschool De Notenkraker en PCBO-basisschool Oudeland. Daarnaast wordt het gebouw

gebruikt voor kinderopvang, buitenschoolse activiteiten en door het plaatselijke welzijnswerk.

Schooldirecteur Egbert Kollaard van Oudeland is blij dat de kogel eindelijk door de kerk is en dat

zijn school de overstap heeft kunnen maken van de oude locatie aan de Traviataweg naar het

nieuwe onderkomen aan de Othelloweg: ‘We hebben natuurlijk nog te maken met kinderziektes

als deurknoppen die niet op de juiste wijze gemonteerd zijn en (kleine) lekkages, maar dat hoort

er allemaal bij. Afgezien daarvan hebben we een mooi gebouw gekregen waar we tot volle

tevredenheid gebruik van maken.’

• Maritime experience day met de Heldringschool. Maandag 17 september hebben de

middenbouwgroepen van de Heldringschool een bezoek gebracht aan het STC (Scheepvaart en

Transportcollege) en zeilschip de Eendracht. Deze dag werd georganiseerd door ‘de Eendracht’ in

samenwerking met het STC met als doel: jongeren enthousiasmeren voor een maritieme opleiding.

Een zeer leerzame en leuke dag.

• Charloise deelraadsvoorzitter opent ontdekkingstuin van De Akker. Maanden is er aan gewerkt, maar

op dinsdag 18 september kon dan eindelijk de schaar in het openingslint, zodat de speel-, leer- en

ontdektuin nu ook echt officieel in gebruik is genomen. Schooldirecteur Stoffel Boot bedankte alle

betrokkenen voor hun tomeloze inzet en deelraadsvoorzitter Michel de Baan was van mening dat er

een fenomenale prestatie was geleverd. Om dat te onderstrepen had hij een cheque meegenomen

ter waarde van 250 euro die besteed mag worden aan benodigdheden voor de tuin.

• Kinderboekenweek op De Regenboog. “Dinsdag 2 oktober opent het team op school de

Kinderboekenweek. Alle leerlingen gaan genieten van een toneelstuk dat door leerkrachten wordt

gespeeld. Lezen is voor kinderen heel belangrijk om te doen, want het is leerzaam op meerdere

gebieden. Kinderen leren er allereerst beter van lezen. Daarbij verbeteren zij hun spelling, vergroten

zij hun woordenschat, begrijpen ze verhalen beter. Lezen is ook gewoon heel erg leuk, het geeft

plezier. Als je een boek leest, dan kun je zelf de beelden erbij bedenken. Hierdoor maak je jouw eigen

film. Zo lijkt het ook nog een beetje op televisiekijken, alleen mag je nu zelf het programma maken.

Dat wil iedereen toch!”

• Zangmakers brengen zangplezier terug in de klas. Denk niet aan oud-hollandse liedjes uit de eigen

jeugd als ‘De uil zat in de olmen’ of ‘Altijd is kortjakje ziek’, maar aan up tempo melodietjes voorzien

van eigentijdse liedteksten. Dat is namelijk in een notendop het repertoire waar de Zangmakers

gebruik van maken om zangplezier terug te brengen in de klas. En met succes want bij SBO De

Koppeling in Pendrecht worden inmiddels de sterren van de hemel gezongen. ‘Vroeger’ nam

bovenbouwmeester Dik van der Vaart van SBO school De Koppeling in Pendrecht zijn toevlucht tot

kindercd’s en zijn blokfluit. Tegenwoordig klikt hij de website van de Zangmakers aan, kiest samen

met zijn groep een lied en zingt daarna gezellig mee met de via het smartboard hoor- en zichtbare

muziek en tekst. ‘Ideaal’, weet Dik, ‘je hebt een aansprekend repertoire voorhanden dat telkens

aangevuld wordt en dat op elk moment van de dag gebruikt kan worden.’

Natuurlijk is deze opsomming niet compleet maar geeft een kleurrijk beeld van de beleefde

kwaliteitsaspecten die niet cijfermatig telbaar zijn, maar zeker wel tellen!

Bestuursverslag 2012 | 4 Ontwikkelingen

2524

BeleidskeuzesIn 2011 is het beleid aangescherpt in de richting van opbrengstgericht werken (OGW). In 2012 is deze

beleidskeuze onveranderd gebleven en zelfs aangescherpt. Van alle scholen zijn de schooljaarverslagen

besproken en zijn de doelstellingsgesprekken tussen schooldirecties en College van Bestuur voorbereid

en uitgevoerd.

Deze doelstellingsgesprekken zijn belangrijke halfjaarlijkse gesprekken geworden die geheel in het

teken staan van opbrengstgericht werken op school en bestuursniveau.

In 2012 is het PCBO-Intern Begeleiders netwerk vijf dagdelen bij elkaar geweest om inzichten te delen

en nieuwe ontwikkelingen te horen. Er zijn tussen de scholen kleine netwerken van IB-ers ontstaan die

elkaar regelmatig ontmoeten.

In 2012 is verder gewerkt met de collegiale schoolanalyses vanuit de middelen van de bestemmingsbox.

Enkele PCBO-directeuren worden getraind om andere PCBO-scholen te bezoeken en via een

gestandaardiseerde werkwijze naar aanleiding van de schoolanalyse een rapportage te maken die dient

voor de verdere kwaliteitsontwikkeling. Deze werkwijze is zeer leerzaam gebleken en heeft geleid tot

kwalitatief hoogwaardige analyses en de analyses blijken een stevig basis te zijn voor het maken van de

plannen van aanpak van de bezochte scholen.

In 2012 is een start gemaakt met de samenwerking met het CPS (Christelijk Pedagogisch

Studiecentrum) rondom het thema ouderbetrokkenheid en schoolprofilering. Voor het schooljaar

2012-2013 hebben 13 scholen zich aangemeld voor een intensief traject om de ouderbetrokkenheid

op de school te vergroten. Deze samenwerking en door veranderd ouderbeleid op de scholen is het

streven dat deze scholen het keurmerk ouderbetrokkenheid van de Stichting Leraar, Leerling en Ouder

(Stichting LLO) kunnen verkrijgen.

In 2012 zijn de contouren voor een nieuw PCBO-strategisch beleidsplan geschetst. In het nieuwe

beleidsplan wordt nadrukkelijk de context van Rotterdam-Zuid meegenomen. Het nieuwe strategisch

beleidsplan bevat vier hoofdthema’s, waar intensief aan gewerkt gaat worden. De thema’s zijn:

kinderen centraal, ouders als partners, vakmanschap en meesterschap, en externe oriëntatie.

Bestuursverslag 2012 | 4 Ontwikkelingen

2726 Bestuursverslag 2012 | 5 Jaarverslag Raad van Toezicht

VoorafBestuurlijke schandalen in maatschappelijke ondernemingen, zoals ziekenhuizen,

woningbouwcorporaties en onderwijsinstellingen, hebben geleid tot meer aandacht voor het

functioneren van de betrokken toezichthouders. In de discussies over falend toezicht wordt benadrukt

dat de interne toezichthouders de maatschappelijke kerntaak en waarde van de organisatie moet

bewaken, zich dient te verantwoorden en daarover communiceert met de directe belanghebbenden.

De Raad van Toezicht is zich bewust van deze aandacht en verantwoordt zich via dit jaarverslag over de

uitvoering van het toezicht in 2012. Daarnaast verantwoordt de raad zich ook in gesprekken met directe

belanghebbenden: ouders en personeel in periodieke themabesprekingen en het jaarlijkse overleg met

hun vertegenwoordiging in de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad.

Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestaat statutair uit tenminste vijf leden. Eind 2011 werd besloten de

wervingsprocedure te starten voor een zesde lid met het expertisedomein ‘ondernemerschap’.

Gezocht werd naar een toezichthouder die de verbinding met het lokale bedrijfsleven kan leggen en de

ondernemende cultuur binnen de organisatie en het onderwijs kan stimuleren. In deze vacature werd

de heer D. van der Ent benoemd, oud-ondernemer bij Van der Ent Verhuizingen (Top Movers) met een

ruime bestuurlijke en toezichthoudende ervaring in de regio.

Wetgeving en branchecodeMet de huidige governancestructuur beschikt de Stichting PCBO Rotterdam-Zuid over een formele

(organieke) scheiding tussen toezicht en bestuur en voldoet zij aan de eisen van de wet ‘Goed

onderwijs, goed bestuur’. Tevens onderschrijft de stichting de ‘Code Goed Bestuur in het Primair

Onderwijs’ van de PO-raad. De bestuurders en toezichthouders zijn dan ook aanspreekbaar op de

toepassing ervan. Bij de evaluatie van de raad werd vastgesteld dat er nog een toezichtkader moet

worden ontwikkeld, waarin de raad vastlegt aan welke ijkpunten het College van Bestuur dient te

voldoen. Besloten werd dit te combineren met de oplevering van het strategisch beleidsplan voor de

periode 2013-2017.

Naam Functie Expertisedomein Rooster van aftreden

Samenstelling Raad van toezicht in 2012

Drs. K. Aardse voorzitter onderwijs 1 januari 2013

D. van der Ent lid ondernemerschap 1 april 2016

R.J.M. Kooren lid HRM-beleid 1 maart 2014

L.J. van der Leer lid financiën 1 maart 2014

Mr. G.E. van der Pols vicevoorzitter juridische zaken 1 januari 2015

Mevr. drs. M. Stroetinga lid mens en samenleving 1 september 2015

5 JAARVERSLAG RAAD VAN TOEZICHT

2928

Vergoeding leden Raad van ToezichtDe leden van de raad ontvangen voor hun werkzaamheden een vergoeding die aansluit bij het advies

van de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in Onderwijsinstellingen van 2010. Besloten

is om te kiezen voor het laagste bedrag in de budgetcategorie van de stichting met inbegrip van de

onkostenvergoeding. De vergoedingen worden verstrekt uit het private vermogen van de stichting en

komen dus niet ten laste van de rijksbijdrage. De bedragen worden verantwoord in de jaarrekening.

OverlegvormenDe raad kwam zesmaal bijeen in een regulier overleg. Eenmaal werd er zonder het College van Bestuur

vergaderd over de evaluatie van het eigen functioneren en dat van de bestuurders. De inhoudelijke

punten van het overleg worden in het vervolg van dit verslag uitgewerkt. Andere vormen van overleg

waren:

• Werkveldoverleg: Tijdens dit type overleg worden actuele thema’s besproken met directies en

overige betrokkenen. In het najaar werd het thema ‘ouderbetrokkenheid’ besproken met een

delegatie van directeuren, personeelsleden en ouders. Vanuit het werkveld werd informatie

verstrekt over de invulling van dit thema, de ervaringen met eigen plannen hiervoor en de

ondersteuning door het CPS. De raad stelde vast dat het thema in de scholen leeft en door de ouders

wordt gewaardeerd. Daarbij werden overigens ook duidelijk de grenzen van de mogelijkheden

benoemd.

• Overleg met de GMR: In februari sprak een delegatie van de raad met de gemeenschappelijke

medezeggenschapsraad conform het besluit dit overleg jaarlijks te laten plaatsvinden. Inhoudelijk

werd informatie verstrekt over het functioneren van de beide raden en het algemene beleid van

de stichting, waaronder de begroting. De GMR sprak daarbij zijn zorg uit over de voornemens tot

personeelsreductie ten gevolge van de afname van het leerlingenaantal. Vastgesteld werd dat de

ouderdelegatie in de GMR onderbezet was en de werving van ouders hiervoor aandacht behoeft

van bestuur en directies. Verder heeft de Raad van Toezicht kunnen constateren dat de GMR in een

goede relatie met het College van Bestuur constructief overleg voert.

• Voorzittersoverleg: In het voorzittersoverleg voor elke reguliere vergadering werd de agenda voor

de verschillende contacten voorbereid en werd er gesproken over actuele ontwikkelingen. Dit

overleg wordt gevoerd door de voorzitter en de vicevoorzitter van de raad en de leden van het

College van Bestuur.

• Bilateraal overleg: Tenslotte onderhouden de voorzitter van de raad en de voorzitter van het College

van Bestuur ook periodiek bilateraal overleg om de actuele voortgang te bespreken.

Toezichtsrol

Jaarverslaggeving en begrotingDe raad heeft in 2012 zijn goedkeuring gegeven aan het jaarverslag en de jaarrekening over 2011

en de begroting voor 2013. De jaarrekening en het accountantsverslag zijn in aanwezigheid van de

accountant besproken. Een belangrijk punt van bespreking was de rapportage van de inspectie over

de financiële buffer van de stichting. De accountant constateerde dat de stichting financieel gezond is,

maar toch rekening dient te houden met onzekere factoren die risico’s inhouden. Afgesproken werd

om nader onderzoek te doen naar de vervangingswaarde van de inventaris en daarna de kaders voor

de meerjarenbegroting te bepalen. Vastgesteld kon worden dat de financiële administratie op orde

is, er geen aanwijzingen voor fraude zijn gevonden en er goede voortgang is gemaakt bij de interne

beheersing door risicoanalyse en het vastleggen van procedures.

Bij de bespreking van de begroting voor 2013 heeft de raad aan het College van Bestuur de doelstelling

meegegeven om te sturen op de door de inspectie aangegeven richtlijnen voor de financiële buffer.

Strategisch beleidIn de loop van het jaar is herhaaldelijk gesproken over de ontwikkeling van het nieuwe strategisch

beleidsplan voor de periode 2013-2017. Daartoe werd eerst de balans opgemaakt over de periode 2008-

2012. Met het College van Bestuur werd verder gesproken over het beoordelingskader vanuit de raad.

Hiertoe werden de volgende aandachtspunten meegegeven:

• het nieuwe plan moet voorzien in kritische zorgpunten, zoals de kwaliteit van het onderwijs, de

terugloop van de leerlingenaantallen en de positionering van de scholen in de wijk;

• het plan dient aan te sluiten bij actuele interne en externe ontwikkelingen;

• bij de ontwikkeling van het plan moeten interne en externe belanghebbenden een rol vervullen met

het oog op een breed draagvlak;

• het proces verloopt volgens de beleidscyclus, zoals beschreven in de ‘Achtbaan’, waardoor ook

ervaringen bottom-up kunnen doorwerken.

De raad werd tussentijds geïnformeerd over de verschillende gespreks- en ontwikkelingsrondes en

heeft het uiteindelijke plan ‘Meesterschap op Zuid’ met zeer veel waardering goedgekeurd. De raad

waardeert de ambities in het plan en de integrale benadering vanuit de belanghebbenden: kinderen,

ouders, medewerkers en externe partners.

VerantwoordingscyclusIn de loop van het jaar volgt de raad een verantwoordingscyclus die met het College van Bestuur

is overeengekomen, waardoor de raad inzicht heeft in de trends bij diverse kengetallen over de

bedrijfsvoering en de kwaliteit van de stichting. Naast de financiële cijfers zijn in 2012 de volgende

resultaten besproken:

• de ontwikkeling van de leerlingaantallen en het marktaandeel: de raad stelt vast dat het totale

marktaandeel terugloopt en dringt aan op scherpere profilering van de scholen in de wijk;

• de resultaten van landelijke toetsen en informatie uit het leerlingvolgsysteem: het niveau van de

basiskwaliteit blijft een punt van aandacht; ambitie blijft een score boven de gestelde ondergrens

voor alle scholen;

• de beoordelingen van de scholen door de inspectie en de vroegtijdige signalering door het bestuur:

de raad stelt vast dat de signalering op orde is, zodat tijdig maatregelen kunnen worden getroffen;

• onderzoek naar leerlingentevredenheid en personeelstevredenheid: deze peilingen laten een gunstig

beeld zien;

Voorgenomen fusieNa uitvoerige informatie door het College van Bestuur heeft de raad ingestemd met de voorgenomen

overdracht van de CBS Het Waterschip in Pernis. De Stichting PCBO beschouwt het als haar taak

het Christelijke basisonderwijs in Rotterdam-Zuid te waarborgen. De voorgenomen fusie zal aan het

Ministerie van OCW ter goedkeuring worden voorgelegd (fusietoets).

WerkgeversrolDe Raad van Toezicht hanteert een tweejaarlijkse cyclus van functionerings- en

beoordelingsgesprekken voor het College van Bestuur. In 2012 zijn er door de voorzitter en

vicevoorzitter van de raad functioneringsgesprekken gevoerd met de leden van het College van

Bestuursverslag 2012 | 5 Jaarverslag Raad van Toezicht

3130

Bestuur. De raad heeft hierbij zijn waardering uitgesproken voor de wijze waarop de bestuurders

hun taak uitvoeren. Tevens werden er afspraken voor inhoudelijke beleidsdoelen en persoonlijke

ontwikkeling vastgelegd.

De raad heeft verder kennis genomen van de concept-CAO voor bestuurders in het primair onderwijs

en uit zijn midden een remuneratiecommissie benoemd die in 2013 de definitieve CAO-tekst zal toetsen

aan de lopende arbeidsovereenkomsten.

AdviesrolDe Raad van Toezicht heeft naast zijn taken als toezichthouder en werkgever voor het bestuur ook een

klankbordfunctie voor de leden van het College van Bestuur. De leden van de raad worden hierbij met

name ook geraadpleegd vanuit hun expertiserol. In 2012 zijn er themabesprekingen gewijd aan:

• Ouderbetrokkenheid: De discussie over de profilering heeft zich – mede onder advisering door

het CPS - verbreed tot de vraag naar de verankering van de school in zijn omgeving. In het project

‘Ouderbetrokkenheid’ wordt ervan uitgegaan dat tevreden ouders ook ambassadeurs van de school

zullen zijn. De vergroting van ouderbetrokkenheid is tevens van belang voor de pedagogische

samenhang tussen school en gezin. De raad beschouwt deze ontwikkeling van groot belang en

adviseert verder het merkenbeleid vorm te geven.

• Zicht op resultaat: Aan de hand van het door de inspectie gehanteerde model voor beoordeling

van onderwijskundige eind- en tussenresultaten heeft de raad de rapportage door het College

van Bestuur en de opvolging van de interne signalering besproken. Het overzicht zal verder op

het directieforum en in het IB-netwerk worden gehanteerd. De Raad stelt vast dat het College van

Bestuur ‘in control’ is en adequate maatregelen neemt en adviseert de kennis over resultaatgericht

onderwijs binnen de scholen te delen.

• Treasurystatuut: Voor beheer van de financiële reserves hanteert de Stichting een treasurystatuut

dat door het College van Bestuur is geactualiseerd. In de themabespreking werden de rollen

van bestuur en toezicht verkend. Het statuut verleent mandaat aan het bestuur om binnen de

gegeven richtlijnen te handelen. De goedkeuring ervan door de raad zal worden vastgelegd in het

toezichtkader.

Evaluatie en deskundigheidsbevordering Raad van ToezichtDe raad heeft zijn eigen functioneren geëvalueerd aan de hand van een open procedure, waarbij ook

actuele thema’s in de ontwikkeling van het interne toezicht zijn besproken. De evaluatie leverde de

volgende aandachtspunten op:

• afgesproken werd meer aandacht te besteden aan de formulering van het gemeenschappelijke

raadsstandpunt in de vergadering;

• de beschikbare documenten zullen worden geborgd in een handboek voor het interne toezicht en

een toezichtkader;

• er is behoefte aan verbreding van de informatiestromen, o.m. vanuit het forum van directies;

• de raad zal zich te zijner tijd ook publiekelijk verantwoorden via de (gemoderniseerde) website.

Met het oog op de verdere professionalisering van de Raad werd deelgenomen aan het netwerk voor

toezichthouders en bestuurders van de Besturenraad PCO en het aanbod van de Vereniging voor

Toezichthouders in Onderwijsinstellingen (VTOI). In juni werd besloten het lidmaatschap van de VTOI

aan te gaan.

Drs. K. Aardse (voorzitter)

Bestuursverslag 2012 | 5 Jaarverslag Raad van Toezicht

3332 Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

StructuurDe effectiviteit van het financieel management van de organisatie hangt af van de wijze

waarop de organisatie is ingericht. De taakstructuur, de verdeling van taken, bevoegdheden

en verantwoordelijkheden tussen bestuur, schooldirectie en schoolteam zijn vastgelegd in het

Managementstatuut en het Treasurystatuut.

Uitgangspunt binnen de stichting is dat taken en verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de

organisatie liggen. Met zo laag mogelijk wordt het niveau bedoeld waarop deskundigheid aanwezig

is en de verantwoordelijkheid kan worden gedragen. Onderdelen waar de school zélf geen invloed op

kan uitoefenen, worden op organisatieniveau geregeld. Daar waar dat wel kan, vindt mandatering naar

schoolniveau plaats.

De jaarrekening wordt gebruikt om verantwoording af te leggen. Tussentijds worden rapportages

gebruikt om de uitputting van de middelen te volgen.

LumpsumfinancieringDe budgetten worden per school berekend. Binnen de stichting heeft de invoering van Lumpsum

beleidsarm plaatsgevonden. De diverse subsidies worden over de verschillende beleidsterreinen

verdeeld op basis van de berekeningsgrondslagen.

BudgetterenDe bekostiging voor de leerling-afhankelijke programma’s van eisen en de personele bekostiging

worden in bekostigingsoverzichten verder uitgewerkt en de daarin genoemde budgetten zijn voor

de school taakstellend op de middellange termijn. Hierdoor wordt het mogelijk om de uitgaven over

meerdere jaren te verdelen en inkomstenfluctuaties worden voorzien.

Algemene uitgangspuntenOver het algemeen is het uitgangspunt voor het financieel beleid dat de rijksvergoeding toereikend

moet zijn. Daarbij denken we wel op lange termijn. Er kan namelijk een goede reden zijn om in een

zeker jaar een negatief resultaat toe te staan. Dit houdt in dat het bestuur kiest voor een sobere,

effectieve en efficiënte besteding van de middelen op basis van de ontvangen bekostiging.

Voor de grootonderhoudsbeurten (binnenkantmodel) aan de schoolgebouwen is op basis van de

meerjarige onderhoudsplanning vanaf 2010 een voorziening getroffen om fluctuaties in de resultaten

te voorkomen. Op basis van de momenteel aanwezige plannen is er in 2012 een bedrag van € 825.925

gedoteerd aan de voorziening. Voor personele risico’s zijn reserves gevormd.

6 FINANCIEEL BELEID

3534

Meerjarige onderhoudsplanning – buitenonderhoudIn het kader van voortschrijdende doordecentralisatie is met de gemeente Rotterdam met ingang

van 1 januari 2008 een overeenkomst gesloten, welke medio 2009 operationeel is geworden. Hierbij is

geregeld dat op basis van gezamenlijk vastgestelde onderhoudslijsten ten behoeve van de zgn. groot

onderhoud (buitenkantmodel) gedurende vijf jaar door de gemeente jaarlijks de benodigde vergoeding

wordt verstrekt.

Als gevolg van het wetsvoorstel inzake de doordecentralisatie van het buitenonderhoud per 1 januari

2015 naar de schoolbesturen heeft de geplande wijziging van het gemeentelijk beleid geen inhoud

gekregen. De bestaande overeenkomst is voor een jaar verlengd en er heeft een rationalisatie van de

planning plaatsgevonden. Bij deze rationalisatie zijn de in 2008 voor de daaropvolgende jaren geplande

uitgaven op hun noodzakelijkheid beoordeeld. De geplande uitgaven zijn met een bedrag van € 827.000

naar beneden bijgesteld.

Op basis van de keuze voor deze vorm van financieel beleid worden de jaarlijkse vergoedingen van het

rijk voor de volgende zaken aangewend:

• ter bestrijding van de jaarlijkse exploitatiekosten van de scholen in personele en materiële zin;

• toevoeging van een deel van de vergoeding aan voorzieningen of aan de reserve ter dekking van een

mogelijke meerjarenbegroting.

In 2012 is in de lijn van vorig jaar verder gegaan aan een begroting die inzicht geeft in de belangrijkste

bekostigingsbestanddelen en is er een eerste meerjarenbegroting opgesteld.

Financiële uitgangspuntenIn november 2009 is het rapport van de commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen inzake

de financieringsstructuur in het onderwijs aan de Tweede Kamer aangeboden. Deze commissie

heeft aanbevelingen gedaan ten aanzien van de versterking van de financiële deskundigheid bij

onderwijsinstellingen, versterken van het toezicht en het wegnemen van belemmeringen om te komen

tot een optimale financieringsstructuur in het onderwijs.

Deze aanbevelingen zullen de komende jaren effect hebben op het financiële beleid van onze

organisatie.

Binnen de aanbeveling van het versterken van het toezicht heeft de commissie zich uitgesproken

over de financiële kengetallen voor het onderwijs. De commissie spreekt dan niet over streefwaarden

maar over signaleringsgrenzen. Er is veel kritiek op de kapitalisatiefactor en de daarbij horende

signaleringsgrens zoals deze (in eerste instantie) wordt voorgesteld in het rapport van de commissie

Don. Critici waarschuwen (terecht) voor een al te rigide toepassing van deze kapitalisatiefactor en de

signaleringsgrens en kennen aan die grens geen absolute waarde toe.

Wij hechten er aan om na de presentatie van de voorgeschreven kengetallen onze cijfers te

beschouwen aan de hand van het toetsingskader Verantwoording van Financiën van de PO-Raad.

Liquiditeit Om aan de verplichtingen op korte termijn te kunnen voldoen wordt er gewerkt met een current ratio.

Dit kengetal kent een onder- en bovengrens van 0,5 respectievelijk 1,5.

SolvabiliteitDe organisatie dient voldoende eigen vermogen te bezitten om risico’s of negatieve

exploitatieresultaten op te vangen. De signaleringswaarde kent alleen een ondergrens van 20 procent.

RentabiliteitGeeft het positieve of negatieve resultaat aan van de bedrijfsvoering. Positief is als de baten hoger zijn

dan de lasten. De rentabiliteit wordt uitgedrukt in een percentage van alle baten (inclusief financiële

baten). Signaleringsgrens ligt tussen 0 en de 5%.

KapitalisatiefactorDit kengetal is geïntroduceerd door de Commissie Vermogensbeheer als ratio om te bepalen of de

instelling meer kapitaal heeft dan past bij de jaarlijkse baten. De kapitalisatiefactor wordt berekend

door het totaal kapitaal te verminderen met de waarde van de gebouwen en terreinen en vervolgens

te delen door het totaal van de baten. De signaleringsgrens voor een schoolbestuur van onze grootte

kent een waarde tussen de 35 en 37,5 procent vanwege de aanwezigheid van SO-scholen binnen het

scholenbestand.

Een korte beschouwing levert de volgende bevindingen op:

Solvabiliteit 1 = Eigen vermogen / Totaal passivaSolvabiliteit 2 = (Eigen vermogen + Voorzieningen) / Totaal passivaLiquiditeit (current ratio) = Vlottende activa / Kortlopende schuldenRentabiliteit = (Resultaat / Totale baten + Rentebaten) * 100%Kapitalisatiefactor = (totaal kapitaal – eigen gebouwen en terreinen) / Totaal baten

1 Excl. privaat vermogen

Kengetal 2011 20111 2012 20121

Financiële kengetallen 2011 versus 2012

Solvabiliteit 1 66 57 66 56

Solvabiliteit 2 71 62 71 63

Liquiditeit (current ratio) 2,09 1,3 2,27 1,49

Rentabiliteit 1,12 1,16 0,92 0,61

Kapitalisatiefactor % 68,51 52,76 70,43 54,67

Kapitalisatiefactor % (excl. Balanspost Gem sub. inz voorschotten) 66,28 50,52 67,31 51,53

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

3736

Volgens de commissie Vermogensbeheer dient de solvabiliteit te worden bezien in relatie tot de

rentabiliteit. Waar beide laag zijn, kan een probleem ontstaan door oplopende financieringslasten

en structurele tekorten in de exploitatie. Waar beide hoog zijn, kan sprake zijn van bovenmatig

spaargedrag.

De solvabiliteit van 2012 is nauwelijks gewijzigd t.o.v. 2011 omdat zowel de schulden als het balanstotaal

zijn gestegen. De rentabiliteit 2012 is iets gedaald ten opzichte van 2011. In relatie tot elkaar bezien

stemmen de kengetallen tot tevredenheid omdat zij beide vallen binnen de signaleringsgrenzen van

genoemde commissie.

De kapitalisatiefactor als kengetal voor de relatie tussen het kapitaal en de baten corrigeren wij met

de statutaire reserve omdat de statutaire reserve niet is voortgekomen uit overheidsmiddelen en dan

geen getrouw beeld zou geven over de benutting van subsidies.

Met deze correctie kent dit kengetal een waarde van 54,67% wat te hoog is ten opzichte van de

signaleringsgrens van 37,5 %. De toename ten opzichte van 2011 heeft een tweetal oorzaken, ten eerste

is het totaal kapitaal toegenomen, daarnaast zijn de baten iets teruggelopen.

Als we de correctie van de gemeentelijke voorschotten verwerken bij de bepaling van de

kapitalisatiefactor komen we uit op een waarde van 51,53%.

Toetsingskader Verantwoording van Financiën PO-RaadDe kapitalisatiefactor en de daar bijhorende signaleringsgrens heeft binnen het toetsingskader

“Verantwoording van Financiën van de PO-Raad” vooral een signaalfunctie. Een positieve of

negatieve afwijking ten opzichte van die signaleringsgrens vraagt om enkele aanvullende vragen.

Deze grens moet veel minder dan bijvoorbeeld de waarden voor solvabiliteit of liquiditeit worden

beschouwd als ‘in vrijwel alle gevallen maatgevend’. Een hoge kapitalisatiefactor (en zelfs een zeer

lage kapitalisatiefactor) vraagt om reflectie en een nadere beoordeling van de noodzakelijkheid van

bezittingen en vermogen.

Kern van het toetsingskader vormt een nadere beschouwing van de samenstellende delen van de

kapitalisatiefactor:

• De financieringsfunctie oftewel de kapitaalsbehoefte om in de vervanging van materiële

vaste activa zoals leermiddelen te voorzien; in ons geval is die gebaseerd op de gecorrigeerde

vervangingswaarde van de materiële vaste activa maal een correctiepercentage als gevolg van een

inadequate spreiding van de investeringen.

• De transactiefunctie oftewel de kapitaalsbehoefte die noodzakelijk is om aan alle lopende

verplichtingen te voldoen. Hiervoor is de omvang van de kortlopende schulden de maatstaf.

• De financiële buffer oftewel de kapitaalsbehoefte ten behoeve van moeilijk te beheersen en

nauwelijks te voorzien risico’s. Ten denken valt aan: fluctuaties in leerlingaantallen, financiële

gevolgen van arbeidsconflicten, instabiliteit in bekostiging, onvolledige indexatie van de bekostiging

en restrisico’s.

Uit bovenstaand schema blijkt een ruimere financiële buffer dan strikt noodzakelijk is. Dit is al eerder

geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek dat de afdeling Rekenschap van de Inspectie van het

Onderwijs heeft uitgevoerd in de loop van 2012 en waardoor in de meerjarenbegroting is gekozen voor

een geleidelijke afbouw van de personele reserves op schoolniveau.

Verschil aanwezig kapitaal - benodigd kapitaal (financiële ruimte) € 2.924.691

Aanwezig kapitaal versus benodigd kapitaal 2012 in euro’s €

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

3938

Verdere financiële analyse

BalansDe mutaties in de materiële vaste activa bestaan uit investeringen, desinvesteringen en afschrijvingen.

De investeringen in 2012 bestaan voor ca. € 110.000 uit bouwkundige aanpassingen, ca. € 620.000 uit

ICT, waaronder digitale schoolborden, verder is er voor ca. € 270.000 in meubilair geïnvesteerd en voor

ca. € 270.000 in onderwijsleermethoden. Daarentegen is er ook gedesinvesteerd met betrekking tot ICT

voor ca. € 355.000 en voor ca. € 115.000 aan onderwijsleermethoden. De afschrijvingen bedragen

€ 745.600, zijnde de kosten ad € 1.226.500 verminderd met de afschrijving van de desinvesteringen.

De afname in de financiële activa wordt veroorzaakt doordat er obligaties zijn afgelost/uitgeloot voor

€ 1.300.000. Hiervoor zijn geen andere obligaties gekocht in verband met de hoge aankoopkoersen,

waardoor het effectief rendement nagenoeg gelijk is aan de rente die wordt ontvangen op de

spaarrekeningen. De liquide middelen zijn hierdoor sterk toegenomen.

De vorderingen bestaan uit de vordering op het Rijk en de gemeente, in verband met het betaalritme,

rente, ziekteuitkeringen en voorgeschoten kosten. De toename in de vorderingen heeft voornamelijk

te maken met de hogere vorderingen op de gemeente in het kader van VVE en Beter Presteren

(ca. € 440.000) en de stijging van de vordering op het OCW van bijna € 90.000 en een vooruitbetaling

aan de stichting Kinderopvang van ca. € 80.000 m.b.t. VVE-subsidie waarvoor in 2013 een beschikking

van de gemeente is ontvangen.

Het eigen vermogen is met ca. € 480.000 gegroeid. De grootste fluctuatie betreft de stijging

van de personele reserves ad € 530.000. Deze stijging is o.a. het gevolg van de inzet van gelden

uit de prestatiebox voor personeel ca. € 306.000 en een besparing i.v.m. het gedeeltelijk

eigenrisicodragerschap voor de 1e jaar ziektevervanging van ca. € 230.000.

De voorzieningen betreffen een voorziening voor jubilea en een voorziening voor onderhoud.

In 2010 is er een start gemaakt met de voorziening voor meerjarig onderhoud van de schoolpanden.

De dotatie zou worden gevoed vanuit de jaarlijkse inkomsten voor meerjarig onderhoud en een extra

impuls indien noodzakelijk en mogelijk vanuit het rendement uit de publieke middelen of incidentele

baten.

De eerste 2 jaren is er een bedrag gedoteerd op basis van het verwachte tekort en zijn de werkelijke

kosten ten laste van de exploitatie gebracht. Vanaf 2012 is de dotatie aangepast en worden ook de

inkomsten toegevoegd. De kosten voor groot onderhoud worden nu ten laste van de voorziening

gebracht. De grotere onderhoudsuitgaven vinden pas in latere jaren plaats, zodat de voorziening

momenteel toeneemt.

De schulden bevatten diverse posten zoals de handelscrediteuren, te betalen loonbelasting, een

reservering voor vakantiegeld en vooruit ontvangen termijnen i.v.m. bouw en onderhoudskosten.

De toename heeft o.a. betrekking op nota’s i.v.m. bouw, door te betalen VVE-subsidie en vooruit

ontvangen geoormerkte OCW-subsidie.

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

4140

Staat van baten en lasten

Verschillen ten opzichte van de begrotingIn de Rijksbijdragen zijn subsidies opgenomen voor (niet-)geoormerkte subsidies, zoals de prestatiebox

en onderwijstijdverlenging. De bedragen waren niet of alleen het personele gedeelte meegenomen in

de begroting, zodat de werkelijke inkomsten aanmerkelijk hoger zijn. Dit is ook het geval bij de begrote

inkomsten overige overheidsbijdragen en de overige baten.

De personele lasten zijn minder afgenomen dan verwacht, omdat er diverse aanstellingen hebben

plaatsgevonden in het kader van de nulgroepsubsidie.

De afschrijvingen OLP en meubilair zijn toegenomen, doordat de nieuwe inventaris tegen de reële

prijs wordt ingeboekt, terwijl de inventaris uit 2005 was ingeboekt tegen een geschatte boekwaarde.

De inventaris wordt geleidelijk vervangen. In 2012 is voor het eerst gewerkt met de door directies

opgestelde meerjarenbegroting op deze posten.

De afschrijvingskosten zijn gestegen doordat er in toenemende mate geïnvesteerd wordt en door het

buitengebruik stellen van meubilair en onderwijsleerpakket wat nog niet volledig is afgeschreven.

De huisvestingslasten zijn fors hoger dan begroot, omdat bij de begroting was uitgaan van een dotatie

voor de voorziening onderhoud voor het toekomstige tekort en in de realisatie is de volledige dotatie

meegenomen en zijn de kosten voor groot onderhoud ten laste van de voorziening gebracht. De

uitgaven voor het preventief onderhoud zijn hoger dan begroot o.a. door de eenmalige kosten van

een asbestonderzoek. De energiekosten zijn sterk toegenomen. Dit komt o.a. doordat de afrekening

over 2011 pas in mei 2012 is ontvangen. De afrekening over 2012 is wel tijdig ontvangen om in het juiste

boekjaar te kunnen worden verwerkt.

Verschillen ten opzichte van vorig jaarDe rijksbijdragen zijn iets afgenomen als gevolg van de dalende leerlingaantallen en het beëindigen

van de compensatie gewichtenregeling per augustus 2011. De rijkssubsidies zijn toegenomen door de

geoormerkte gelden voor onderwijstijdverlenging en de bijzondere bekostiging voor prestatiebox.

De overige overheidsbijdragen en subsidies zijn gestegen t.o.v. vorig jaar i.v.m. een toename van de

ontvangen gemeentelijke subsidies inzake VVE, groep nul en leertijduitbreiding.

In de overige baten en de personeelslasten zijn de door het Vervangingsfonds vergoede salariskosten

opgenomen. Vanwege de veranderde regelgeving zijn deze ruim € 400.000 gedaald.

Verder zijn de personeelskosten over 2012 gedaald door de dalende fte’s.

De huisvestingslasten liggen hoger dan voorgaand jaar omdat de dotatie voor de voorziening

onderhoud is aangepast. De overige huisvestingslasten zijn sterk gedaald, omdat deze voorgaande

jaren de kosten voor groot onderhoud bevatten en deze kosten vanaf 2012 ten laste van de voorziening

worden gebracht.

De stijging in de administratie en beheerslasten bestaat grotendeels uit aanloopkosten in verband met

het nieuwe salarispakket per 1 januari 2013, een aanbestedingstraject en hogere kosten voor de Raad

van Toezicht, waaronder scholing.

De daling in de kosten voor inventaris, apparatuur en leermiddelen betreft een afname in de

verbruiksmaterialen voor onderwijsleerpakket.

Binnen de overige overige lasten vallen o.a. de kosten die gemaakt worden ten behoeve Beter

Presteren, leertijdverlenging, taalprojecten en de prestatiebox. De kosten voor de prestatiebox zijn in

2012 begonnen. Verder zijn de kosten voor de leertijduitbreiding gestegen.

De financiële baten zijn toegenomen. Dit wordt deels veroorzaakt door de rentebaten en verder door

de koerswinst bij verkoop van obligaties.

Het operationeel resultaat 2012 is negatief en krijgt een positief karakter door de ontvangen financiële

baten.

KasstroomoverzichtDe liquide middelen zijn in 2012 toegenomen. Er is voor 1.3 mln obligaties verkocht.

De afschrijvingen in het kasstroomoverzicht sluiten niet aan bij de afschrijvingskosten in de staat van

baten en lasten. Het verschil van ca. € 38.000 bestaat uit afschrijvingen die ten laste van de voorziening

onderhoud zijn geboekt.

Huisvesting

NieuwbouwBasisschool Oudeland is in de zomer verhuisd naar een nieuw pand aan de Othelloweg en maakt nu

gebruik met meerdere partners van de multifunctionele accommodatie Villa Vonk.

De VSO afdeling van de AJ Schreuderschool heeft medio 2012 de gymzaal in gebruik genomen van de

nieuwbouw. De voortgang in de nieuwbouw voor de onderwijsactiviteiten loopt voorspoedig en het

gebouw zal voor de zomervakantie 2013 worden opgeleverd.

De voorbereidingen voor de nieuwbouw voor Het Open Venster hebben in 2012 enige vertraging

opgelopen in verband met het op orde brengen van het bouwbudget. In 2013 loopt de

aanbestedingsprocedure onder verantwoordelijkheid van de dienst Stadsontwikkeling.

In de loop van 2012 is duidelijk geworden dat basisschool Zalmplaat in aanmerking komt voor

nieuwbouw. Ook deze ontwikkeling zal onder verantwoordelijkheid van de dienst Stadsontwikkeling

gestalte krijgen.

Meerjarig onderhoud buitenzijde van de gebouwenZoals reeds eerder aangegeven zijn de bestaande afspraken met de gemeente Rotterdam verlengd en

heeft er een rationalisatie van de planning plaatsgevonden. De afrekening over de jaren tot en met 2011

hebben geen gevolgen voor het resultaat. De werkzaamheden worden uitgevoerd binnen de hoogte

van de ontvangen subsidies. In de loop van 2013 zal er een conditiemeting van de schoolgebouwen

plaatsvinden met een bijgestelde begroting voor de periode dat schoolbesturen zelf verantwoordelijk

zullen worden voor de planning.

BekostigingStructurele lasten worden in beginsel gedekt uit structurele middelen. Incidentele baten worden

incidenteel bestemd. Met incidentele middelen wordt geen structureel beleid gemaakt.

Activiteiten die niet of zijdelings met het lesprogramma verbonden zijn en waarvoor geen of te weinig

rijksbijdrage wordt verstrekt, worden zoveel mogelijk vanuit eigen fondsen bekostigd.

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

4342

TreasurystatuutDe kernpunten die in dit statuut zijn vastgelegd, zijn:

a. Het aangaan van verplichtingen

b. Facturen

c. Bankrekeningen

d. Beleggingen

e. Administratiekantoor

f. Afspraken financieel beleid en beheer

Uitgangspunt van het beleid zijn de wettelijke voorschriften.

Gedurende het verslagjaar is als volgt uitvoering gegeven aan dit beleid met de volgende middelen:

Het bestuur is verantwoordelijk voor het treasurymanagement van de stichting. Het treasurybeleid is in

een statuut vastgelegd. Het beleid is erop gericht om een zo hoog mogelijk rendement te combineren

met een zo laag mogelijk risico. Deze afweging wordt meegenomen in de productkeuze naar aard,

looptijd en beschikbaarheid van middelen. In de praktijk wordt invulling gegeven aan dit profiel door

gebruik te maken van spaarrekeningen. De vrije middelen zijn op een (internet)spaarrekening gezet

tegen een variabele rente. Het treasurystatuut is in 2012 aangepast volgens de laatste eisen.

De financiële vaste activa (effecten en obligaties) worden gefinancierd uit het privaat eigen vermogen.

Eigen fondsenVoor het verkrijgen van extra middelen via sponsoring is een apart beleidsdocument opgesteld. Beleid

en afspraken voor de ouderbijdragen zijn vastgelegd in een apart document dat is opgenomen in het

schoolplan.

ReserveringenDe omvang van de voorzieningen zijn in voorkomend geval gerelateerd aan meerjarenbegrotingen en

investeringsplannen. De algemene reserves worden structureel op een bepaalde omvang gehouden.

De vrije ruimte wordt gebruikt voor het opvangen van tegenvallers of voor versneld investeren of

innovatie.

Voorzieningen en reservesHet bestuur beschikt over de volgende reserves:

• Algemene reserves

• Reserve huisvestingsbeleid

• Reserve onderwijsvernieuwing

• Personeel

• Meubilair

Het omzetten van de reserve onderhoud en voorziening is in 2010 doorgevoerd.

Verantwoording prestatiebox primair onderwijsOp 17 januari 2012 ondertekenden de PO-raad en het ministerie van OCW het Bestuursakkoord PO-

Raad – OCW 2012-2015. Het akkoord ondersteunt de inzet van schoolbesturen om de kwaliteit van het

onderwijs verder te verbeteren en de opbrengsten te verhogen. Om deze ambities te verwezenlijken

ontvangen wij extra middelen via de prestatiebox primair onderwijs. Deze extra middelen komen in de

plaats en vormen een intensivering van de middelen uit de bestemmingsbox.

Onze ambities dienen te worden beschreven in het meerjarig strategisch beleidsplan en dienen te

worden verantwoord volgens de reguliere systematiek van de jaarrekening. Deze bijlage is de weerslag

van onze activiteiten over het kalenderjaar 2012 en zijn nog deels gefinancierd uit de resterende

middelen van de bestemmingsbox.

Vooraf dient te worden vermeld dat er deels is gekozen voor een inzet op aanvraag van de scholen

waardoor daadwerkelijk inzet van een deel van de middelen pas vanaf het nieuwe schooljaar zijn beslag

heeft gekregen.

Voor 2012 zijn voor circa € 370.000 verplichtingen aangegaan.

Inzet van middelenSinds een tweetal jaren worden er tweemaal per jaar doelstellingsgesprekken gevoerd met

schoolleiders aan de hand van de midden- en eindresultaten van het leerlingvolgsysteem. Doelstelling

van deze gesprekken is het bespreken, analyseren en bevorderen van die onderwijsresultaten. Hierbij

zijn de inspectienormen de minimum inzet van het gesprek en de ambitie wordt geformuleerd op de

landelijke gemiddelden, hetgeen, gegeven de context van Rotterdam-Zuid een prestatie van formaat

zou betekenen.

1. Collegiale visitatieDe gesprekkencyclus zoals hierboven is vermeld functioneert als een early warning system. Ten

behoeve van de analyse van het functioneren van een onderwijsteam is een collegiaal visitatietraject

opgezet. Dit traject wordt via een externe partij gemonitord en draagt zorg voor een gedegen analyse

van het functioneren van een school. Er is gekozen om deze analyse uit te laten voeren door een team

van collega directeuren zodat naast de opbrengst van een gedegen analyse de deskundigheid van het

onderzoeksteam wordt bevorderd.

31 december 2011 31 december 2012

Saldo bestemmingsbox 1 januari 2012 € 94.702

Inkomsten bestemmingsbox t/m juli 2012 € 41.840

Inkomsten prestatiebox primair onderwijs 2012 € 478.869

Totaal budget € 615.411

Financiën

Vast rentende obligaties met looptijd 2011 resp.2012-aflossingsvrij, waarde 6.822.774 6.022.774

Variabel rentende notes, waarde 1.384.552 884.552

Aandelen Ishares 281.760 281.760

Spaarrekeningen, saldi 18.948.124 20.639.313

Deposito’s, saldi - -

Betaalrekeningen, saldi 32.019 29.158

Kassaldi 13.147 5.317

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

4544

In 2012 is op 4 scholen deze analyse uitgevoerd en zijn 9 directeuren betrokken bij het onderzoeksteam.

In 2012 is er voor gekozen om scholen te visiteren die tijdens de doelstellingsgesprekken risico’s in de

opbrengsten lieten zien. De collegiale schoolanalyse is dan een sterk middel dat ingezet is in een vroeg

stadium van stagnerende schoolontwikkeling. Door het schrijven en uitvoeren van een bijbehorend

verbeterplan, verbeteren de schoolopbrengsten. Naast de doelgroep van risicovolle scholen is het een

doelstelling om binnen een vijftal jaren alle scholen onderwerp van een dergelijke analyse te laten zijn.

Totaal inzet 2012 € 37.800,00.

2. Ondersteuning scholenBovenstaande analyses monden uit in een plan van aanpak om het onderwijs te verbeteren. Veelal

kunnen de aanbevelingen uit de rapportage bekostigd worden uit de reguliere middelen die de

school ontvangt. In een enkel geval schieten deze middelen tekort en worden de reguliere middelen

aangevuld met boxgelden. Het afgelopen jaar heeft de Wilhelminaschool gebruik gemaakt van deze

gelden. Totale inzet € 35.700,00.

3. IB-netwerkSinds 2011 bestaat binnen PCBO het zogenaamde IB-netwerk. Intern begeleiders van de PCBO-scholen

worden 5 maal per jaar bijgepraat over nieuwe ontwikkelingen en wordt de kennis gedeeld over

ervaringen van scholen.

In 2012 zijn op het netwerk de volgende onderwerpen besproken:

• Werken met groepshandelingsplannen,

• De mogelijkheden van het ESIS schooladministratie systeem om het planmatig werken van

individuele leerlingen en groepen te verbeteren,

• De rol en functie van de intern begeleider,

• Ontwikkelingen bij de inspectie en de eisen die gesteld worden aan het functioneren van de school,

• Inzichten over verbeteren het begrijpend leesproces,

• De bespreking en analyse van de opbrengstgegevens van de scholen,

• De visie van Intern Begeleiders op ontwikkelingen van Passend Onderwijs wetgeving.

Bovenstaande onderwerpen zijn gedurende de bijeenkomsten herhaalde malen geagendeerd.

Hierdoor is het IB-netwerk een professionaliseringsbijeenkomst met een cyclisch karakter geworden.

Totaal inzet € 12.200,00.

4. Strategisch beleidsplanIn 2012 is het nieuwe strategisch beleidsplan vastgesteld voor de komende 4 jaar waarin de doelen voor

de komende vier jaar zijn vastgelegd. Het plan is opgebouwd rond de volgende 4 thema’s: kinderen

centraal waarin de onderwijsresultaten prominent een plek hebben gekregen, ouders als partners

met een nadruk op educatief partnerschap, vakmanschap en meesterschap gericht op de verbetering

van de professionele kwaliteiten en externe oriëntatie ter versterking van ons stakeholderbeleid en

governance.

Totale inzet € 35.700,00.

5. OuderbetrokkenheidHet realiseren van onze doelstellingen maken afstemming en samenwerking tussen de thuissituatie

en school noodzakelijk. Om deze reden worden er middelen ingezet in ons streven naar een

kwaliteitskeurmerk ouderbetrokkenheid. Dit doen wij met hulp van inzet vanuit het CPS.

Totale inzet € 93.300,00.

6. SchoolaanvragenEen deel van de middelen zijn ingezet op aanvraag van de school. Scholen hebben concreet

geformuleerde plannen van inzet geleverd waarop de inzet van het geld is gebaseerd. Terugkerend

thema in de aanvragen zijn concrete doelstellingen op het verbeteren van onderwijsresultaten, de

zorgstructuur en in een enkel geval de bekostiging van onderwijsmethoden.

Oudeland versterking reken- en leesonderwijs € 45.000,00

Beatrixschool IJsselmonde op niveau brengen van groep 5 € 16.000,00 gericht onderwijsaanbod op talentvolle ll. € 17.500,00

Middelpunt versterking lees- en rekenresultaten € 45.000,00

Beatrixschool Pendrecht op niveau brengen van groep 4 € 7.500,00 deskundigheidsbevordering intern begeleiders € 12.500,00

Zalmplaatschool verbetering leesonderwijs € 45.000,00

De Hoeksteen verbetering leesonderwijs € 22.000,00

De Klaver verbetering lees en rekenonderwijs € 27.000,00 gericht onderwijsaanbod op talentvolle ll. € 17.000,00

Margrietschool op niveau brengen van groep 5 € 28.000,00 aanschaf taalmethode € 13.500,00

Vreewijkschool huiswerkbegeleiding € 14.000,00

Bogermanschool verbetering taalonderwijs d.m.v. drama € 45.000,00

Pniëlschool verbetering pedagogisch klimaat € 10.000,00

Willem van Oranjeschool ondersteuning Children’s Zone € 15.000,00

Totaal € 380.000,00

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

4746

Exploitatieoverzicht 2012 2011

Balans 2012 2011

Resultaat € 480.123 € 586.871

BatenRijksbijdragen € 43.913.300 € 44.260.520

Overige subsidies en bijdragen € 7.614.423 € 7.318.197

Totaal Baten € 51.527.723 € 51.578.717

Lasten

Personeelslasten € 43.255.708 € 44.103.422

Afschrijvingen € 1.188.685 € 1.082.049

Overige lasten € 7.516.819 € 6.441.913

Totaal Lasten € 51.961.212 € 51.627.384

ActivaMateriële vaste activa € 6.279.884 € 6.231.098

Financiële vaste activa € 7.189.535 € 8.489.535

Vorderingen € 4.000.154 € 3.228.181

Liquide middelen € 20.673.038 € 18.993.290

Totaal Activa € 38.142.611 € 36.942.104

Passiva

Eigen vermogen € 25.037.530 € 24.557.407

Voorzieningen € 2.065.231 € 1.596.140

Langlopende schulden € 147.180 € 155.106

Kortlopende schulden € 10.892.670 € 10.633.451

Totaal Passiva € 38.142.611 € 36.942.104

Saldo Baten en Lasten € -433.489 € -48.667

Financiële Baten en Lasten € 913.612 € 635.538

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

4948

Meerjarenbegroting in euro’s 2013 2014

Personele inkomsten

3 Jaarlijkse Materiële inkomsten

4 Jaarlijkse Materiële uitgaven

a Niet gebouwafhankelijk 1.068.275 1.068.275

Gebouwafhankelijk

b • Preventief onderhoud 216.945 216.945

c • Energie 498.135 498.135

d • Schoonmaak 1.040.915 1.040.915

e • Overig 175.860 175.860

Toev. aan MJB uit PAB/div 250.000 250.000

3.250.130 3.250.130

a Niet gebouwafhankelijk 1.318.275 1.318.275

Gebouwafhankelijk

b • Preventief onderhoud 275.000 265.650

c • Energie 765.000 780.300

d • Schoonmaak 847.000 863.940

e • Overig 150.000 153.000

3.355.275 3.381.165

- 105.145 - 131.035

1 a Rijksbijdrage 33.366.220 32.394.560

b Gemeentelijke subsidie 3.890.520 3.902.701

c Overige baten 1.452.895 1.251.969

38.709.635 37.549.230

2 Personele lasten 39.708.374 39.346.762

- 998.739 - 1.797.532

Meerjarenbegroting in euro’s 2013 2014

6 Meerjarige Materiële uitgaven

5 Meerjarige Materiële inkomsten

Afschrijvingen

a • Onderwijsleerpakket 332.500 342.000

b • Meubilair 180.000 190.000

c • ICT 494.000 571.000

d • MVA 38.625 38.625

e Onderhoud 802.275 770.000

1.847.400 1.911.625

- .357.840 - 422.065

Onderwijsleerpakket 277.050 277.050

Meubilair 140.255 140.255

ICT 669.740 669.740

Onderhoud 402.515 402.515

1.489.560 1.489.560

Totaal generaal - 968.829 - 1.857.737

7 Bestuursbureau

a Inkomsten 1.291.120 1.291.120

b - Personele uitgaven 1.001.500 1.001.500

c - Materiële uitgaven . 371.090 371.090

1.372.590 1.372.590

- 81.470 - 81.470

a Inkomsten 1.745.310 1.745.310

b Uitgaven 1.755.000 1.755.000

- 9.690 - 9.690

a Inkomsten 381.820 381.820

b Uitgaven 272.275 272.275

109.545 109.545

a Inkomsten 484.560 484.560

b Uitgaven 10.050 10.050

474.510 474.510

8 Personeel & Arbeidsmarktbeleid

9 Privaat vermogen

10Overigefinanciëlebatenenlasten

Er heeft geen indexering plaatsgevonden, er is uitgegaan van ongewijzigd beleid.

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

5150

Planning & Control

Administratieve organisatie en interne controleDe administratieve organisatie richt zich op het administratief beheer (vastleggen van mutaties in de

financiële geldstromen) en het kasbeheer. De afspraken zijn vastgelegd in het Treasurystatuut.

In het Treasurystatuut zijn de verantwoordelijkheden duidelijk omschreven, evenals de

verantwoordelijke persoon.

Periodiek vindt een analyse plaats, waarbij de vooraf geplande bekostiging vergeleken wordt met de

realisaties. Deze verschillenanalyse richt zich vooral op de efficiency van de activiteitenuitvoering. Deze

analyse heeft een tweeledig doel:

• Het periodiek beoordelen van het grootboek.

• Het verbeteren/aanscherpen van de gehanteerde normen.

RisicoanalyseDe belangrijkste risico’s liggen in de ontwikkeling van het aantal leerlingen, de veranderingen in

de bekostiging op lokaal en nationaal niveau. Daarnaast is de ontoereikendheid van de materiele

bekostiging onderwerp van nader onderzoek. Eind 2012 is een eerste aanzet gemaakt voor een risico

analyse aan de hand van het instrumentarium van de PO-Raad. Een eerste analyse is gedeeld met de

Raad van Toezicht maar zal in 2013 nader moeten worden ingevuld. De uitkomsten geven vooralsnog

geen aanleiding om af te wijken van de normeringen van de commissie vermogensbeheer onderwijs

met uitzondering van de constatering dat de lokale subsidies een toenemend aandeel in bekostiging

gaan vormen.

Bestuursverslag 2012 | 6 Financieel beleid

Bestuursverslag

PCBO2012

Stichting voor Protestants-Christelijk Basis- en Orthopedagogisch Onderwijs te Rotterdam-ZuidStichting PCBO Rotterdam-Zuid • Elzendaal 15 • 3075 LS Rotterdam • 010 - 419 13 00