Bestuur en bewoners werken samen aan het dorp

Plattelandsacademie van de Landelijke Gilden

donderdag 31 maart 2011

Luc Joos

beleidsmedewerker leefbaarheid platteland

Samenlevingsopbouw

• Onafhankelijke vzw, erkend en gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

• Onze opdracht:– Agogische opdracht:

• maatschappelijke participatie

• beleidsparticipatie

– Politieke opdracht: • sociaal gecorrigeerd beleid

• participatief gecorrigeerd beleid

• Op het platteland:– In 2000 op zoek naar een geschikte methodiek om die opdracht te

realiseren voor leefbaarheid op het platteland

Van Village Appraisals naar DORP inZICHT

• Village Appraisals, een veel beproefde methodiek in Groot-Brittannië en door ons hertaald naar

• DORP inZICHT:– Een methodiek om bewoners te betrekken bij de evaluatie en de

verdere ontwikkeling van het eigen dorp – In wezen een bevraging van dorpsbewoners door inwoners uit het

dorp zelf, daarin ondersteund door een internettoepassing, standaardvragenlijst en een handleiding

– Doel: beweging brengen in het dorp

DORP inZICHT – concreet

• Het initiatief kan zowel van bestuur als bewoners komen maar

• Een projectgroep van 5 à 10 bewoners stuurt het proces aan. Daarnaast werken nog heel wat vrijwilligers mee

• Tijdens een zeer laagdrempelige brainstormsessie bepalen dorpsbewoners mee de thema’s van de vragenlijst: wat leeft er, waar liggen de problemen, welke potenties heeft het dorp, waar willen we naartoe met het dorp,

waar liggen prioriteiten, ..

DORP inZICHT – concreet

• De vragenlijst:

– De bewonersgroep bepaalt op basis van de brainstormsessie de thema’s van de bevraging.

– De vragenlijst (een 60-tal vragen):• op basis van een standaardvragenlijst van 300 aanpasbare vragen

• peilt naar ervaringen, knelpunten, voorstellen, engagement

• anoniem, maar via een apart blad kunnen bewoners aangeven welk engagement ze willen opnemen

– De vragenlijst verdeeld en verwerkt:• uitgedeeld aan alle 12+ers en weer opgehaald – mobiliserend

• 50-60% respons (80% op gezinsniveau)

• verwerkt door de bewonersgroep en vrijwilligers

• ondersteund door een gebruiksvriendelijke internettoepassing

DORP inZICHT – de resultaten

• De resultaten van de bevraging:

– Worden gebundeld in een uitgebreid rapport (opvraagbaar) en in een bevattelijk rapport (uitgedeeld in het hele dorp)

– Worden voorgesteld op een bewonersbijeenkomst in aanwezigheid van het

gemeentebestuur

DORP inZICHT – na 10 jaar

• Al bijna 50 toepassingen in Vlaanderen• Oorspronkelijk gericht op bewoners, nu steeds meer

op samenwerking tussen bewoners en bestuur• Steeds meer een instrument voor beleidsparticipatie:

van concrete resultaten …• door bewoners: website, dorpskrant,

dorpsfeest, ..

• door bestuur/actoren: verkeersingreep,

speelplein, belbus, ..

• naar structureel overleg en meebeslissen• bewonersplatforms

• dorpsontwikkelingsplan

DORP inZICHT – na 10 jaar

• Bewoners(groepen) zijn sterker geworden:• op niveau dorp: steeds meer vaste groepen

• op niveau groepen: ontmoetingsdagen – naar een vereniging van kleine kernen

• Gemeentebesturen hebben meer oog voor dorpsontwikkeling en gaan bewuster op zoek naar goede manieren om dat samen met bewoners te doen:

• Casus Merelbeke

• Casus Geraardsbergen

• Casus Aalst

• Casus Ursel

Casus Merelbeke

• Gemeentebestuur (schepen) wil • bewoners betrekken bij de verdere ontwikkeling van hun dorp

(versterking van beleid, draagvlak verhogen)

• bewoners in beweging brengen en engagement laten opnemen

• de ervaren problemen leren kennen en er aan werken

• daar echt op inzetten en ook voor betalen

• DORP inZICHT in alle dorpen van Merelbeke• Schelderode en Munte: afgerond en erkend bewonersplatform

• Bottelare, Melsen, Lemberge: DORP inZICHT-toepassing bezig

• nu in meer stedelijke buurt Flora: DORP inZICHT online

• Engagement gemeentebestuur om structureel in overleg te treden met bewoners

Casus Geraardsbergen

• Gemeentebestuur (cultuurdienst - schepen) wil engagement bij dorpsbewoners aanwakkeren

• Leaderproject dorpsparticipatie in 10 dorpen • met diverse methodieken: DORP inZICHT, dorpsspiegel,

‘countryside exchange’, keukentafelgesprekken, dorpshuis

• verscheiden snelheid in diverse dorpen

• beweging in alle dorpen + concrete resultaten op terrein

• bewonersplatforms/dorpsraad in enkele dorpen – aanzetten elders

• dorpenmarkt en praatcafé

• Gemeenteraadsbeslissing om bewonersplatforms te initiëren en te erkennen (structureel overleg) + personeelslid om dit op te volgen

Casus Aalst

• Weinig participatietraditie• Initiatief van een schepen om bewoners te betrekken

bij de herinrichting van de pastorij(tuin)en van Moorsel en Baardegem – PDPO project

• Moorsel (traject 3 maand): • parallel met project Vlaamse Bouwmeester

• via participatie verzuchtingen van bevolking inbrengen in plannen

• opendeurdagen – open space – vragenlijst - aanbevelingen

• Baardegem (traject 9 maand):• DORP inZICHT

• Andere partners• Kerkfabriek en parochiale werken

Casus Ursel-Knesselare

• DORP inZICHT in 2007:• initiatief van de gemeente – enthousiaste bewonersgroep

• grote groep wil doorgaan na de presentatie van de resultaten

• Bewonersplatform 2008:• erkend en gesubsidieerd door de gemeente

• contactambtenaar

• driemaandelijks overleg met het gemeentebestuur (agenda door beide partijen opgesteld)

• beleidskwesties + dorpsactiviteiten + eigen krant

• Dorpsontwikkelingsplan 2009:• gemeentelijk initiatief – Leaderproject – deeltijds medewerker

• DORP inZICHT als basis – 2 open bewonersvergaderingen

• bewonersplatform als actief medeontwerper

• dorpsvisie + actieplan + duidelijk engagement gemeentebestuur

DORP inZICHT – meer informatie?

• Meer informatie op

www.dorpinzicht.be

www.samenlevingsopbouw-oost-vlaanderen.be