BESEDA Digitaal

Nummer 48

Vereniging Nederland - Bulgarije

Foto: Saint Trinity kerk in Alfatar

Feestavond in Wijchen

Op 13 maart j.l. was er weer een feestavond van de Vereniging op het inmiddelsvertrouwde adres: Restaurant Sarajevo in Wijchen. Er waren ca. 50 personenaanwezig en het werd weer ouderwets gezellig tot in de kleine uurtjes.

Op onze website www.verenigingnederlandbulgarije.nl kunt u de foto’s bekijkenvan deze avond.

Er was ook een quiz georganiseerd en de winnaars werden beloond met eenBulgaars T-shirt. Wij hebben de quiz voor u online ( www.beseda.nl/VNB-quiz.pdf )gezet zodat ook u uw kennis over Bulgarije kunt testen. Uw antwoorden kunt unaar ons secretariaat mailen: secretariaat@verenigingnederlandbulgarije.nl

Uit de goede inzenders zullen wij een winnaar trekken en hem of haar een kleinprijsje toesturen. Inzenden kan tot aan de algemene ledenvergadering.

Beseda 48 digitaal

Uitgave van deVereniging Nederland-Bulgarije

Bestuur:Rients BoitenHarry WitteveenJulia Quak-StoilovaLarisa FilipovaKenneth PowellMisha AlmaArie van VeelenHerbert Joosten

Webmaster:Frank Lindeboom

Secretariaat:Van der Hoopstraat 47/21051 VB Amsterdamtel. 06-42290328

secretariaat@verenigingnederlandbulgarije.nl

Internet:http://www.verenigingnederlandbulgarije.nl

Lidmaatschap:€ 20,- per jaar voorparticulieren(gezinslidmaatschap)€ 56,- per jaar voorBedrijven

Rekeningnummer:ING 634573t.n.v. VerenigingNederland-Bulgarije,Barneveld

© beseda 2010

Vereniging Nederland- Bulgarije

Mededelingen vanuit het Bestuur

Algemene ledenvergadering

Het bestuur van de Vereniging Nederland-Bulgarije is momenteel bezig om eenlocatie te vinden voor de algemene ledenvergadering. Zodra deze geboekt is zullenwij u inlichten over de datum, de aanvangstijd en de locatie.

Een aantal bestuursleden is aftredend en zal zich niet verkiesbaar stellen.Eventuele inlichtingen omtrent een bestuurslidmaatschap kunt u verkrijgen via hetsecretariaat of bij de heer Harry Witteveen.witteveen@verenigingnederlandbulgarije.nl

KUNSTVEILINGOp zondagmiddag 18 april 2010 vindt in Rumpt (gemeente Geldermalsen) eenbijzondere kunstveiling plaats. Meer dan 20 kunstenaars hebben belangeloos eenkunstwerk ter beschikking gesteld voor deze veiling. De volledige opbrengst gaatnaar een tweetal kindertehuizen in Bulgarije waar stichting De vergeten kinderenvan Bulgarije zich voor inzet.

Op de kunstveiling zullen diverse kunstwerken worden geveild van gerenommeerde Bulgaarse enNederlandse kunstenaars, zoals Danielle van Broekhoven, Reinoud van Vught, Marinke van Zandwijk, IngridSimons, Sander van Deurzen en Edmond Demirdjian. Alle kunstwerken, van bekende en minder bekendeprofessionele kunstenaars zijn te zien op www.vergetenkinderenbulgarije.nl/Kunstveiling.htmlOp 18 april is tussen 14.00 en 15.00 uur gelegenheid om alle kunstwerken op de locatie te bekijken.

Edmond DemirdjianDanielle van Broekhoven

PROGRAMMA KUNSTVEILING

14.00 – 14.45 Ontvangst met High Tea met kunstzinnig taartbuffet14.45 – 15.00 Korte presentatie over de stichting en doel van de veiling15.00 – 16.30 Veiling onder leiding van een veilingmeester en notaris16.30 – 17.30 Borrel

STICHTING DE VERGETEN KINDEREN VAN BULGARIJE

Stichting De vergeten kinderen van Bulgarije zet zich in voorkinderen in twee Bulgaarse kindertehuizen: Roman en Pleven,met als doel de levenskwaliteit van de kinderen te verbeteren.De stichting organiseert gerichte acties om geld in te zamelen enwerkt nauw samen met de directies van de betreffendekindertehuizen en de Tabitha Foundation Bulgaria.

Marinke van Zandwijk

Een toegangskaart voor de veiling is € 30.Hierbij inbegrepen zijn een High Tea metkunstzinnig taartbuffet, een muzikaaloptreden van Twips en een gezellige borrel.Evenals de opbrengst van de veiling komt ditbedrag ten goede aan de tweekindertehuizen.

Aanmelden voor de kunstveiling kan viadeze link. De betaling kunt u overmaken opbankrekeningnummer 1042.19.602 tenname van De vergeten kinderen vanBulgarije te Huizen onder vermelding vanKunstveiling 2010.

Na ontvangst van betaling ontvangt u per e-mail een bevestiging van uw aanmelding. Ditis tevens uw toegangsbewijs.

“Velikden” in Bulgarije is het grootste voorjaarfeest en vroegerduurden de festiviteiten wel 3 dagen. Na het lange vasten werd hetaltijd een vrolijk feest. Vooraf werden er eieren geverfd ofbeschilderd en werd er een speciaal brood gebakken (kozoenak)met veel eieren in het deeg. Het brood werd gebakken in de vormvan een vlecht waarop men amandelen of walnoten legde. Ookbakte men kleine koekjes (gevretsjeta). Dit werd allemaal bij depaasmaaltijd gegeten en aan de familie en vrienden gegeven omnaast de wensen voor gezondheid ook de doden te herdenken.

Ieder sloeg zijn eigen geverfde ei zachtjes tegen het ei van de anderom te zien wiens ei er vervolgens heel bleef. Diegene die zijn ei heelhield kon rekenen op een heel jaar goede gezondheid. De versieringvan de paaseieren was decoratief. Ze werden met bloemetjes offantasiefiguren versierd, maar ook werden ze met christelijkesymbolen zoals kruizen beschilderd. De rode eieren hadden tweebelangrijke functies; Ze moesten beschermen en stimuleren. Zewerden op de donderdag voor Pasen geverfd. Op die dag was hetverboden om te werken. De mensen die dan niet werkten warenbeschermd tegen bliksem en hagel.

De wangen van de kinderen werden ingewreven met het eersterode ei, opdat ze gezond zouden blijven, voorspoedig kondenopgroeien en later ook kinderen zouden kunnen krijgen. De meestevan deze gebruiken bleven door de jaren heen gehandhaafd enworden ook nu nog in ere gehouden.

Uit Beseda 7 – juni 1993

Het grootste voorjaarsfeest, Pasen

Het orthodox Pasen wordt niet alleen gevierd inBulgarije maar ook in Servië, Roemenië, Griekenland,Rusland en de Oekraïne. Ook viert men dit paasfeest inde oriëntaalse orthodoxe kerken: de Koptische, Syrisch,Armeens en Ethiopisch.

Met de paasviering viert men Jezus' overwinning op dedood. Na de kruisiging op Goede Vrijdag stond Hij op uitde dood: de verrijzenis. Aan de christenen is hierdoorde hoop gegeven op een beter leven nu of na de dood.

Waarom valt orthodox Pasen op een andere datum?

In de eerste paar eeuwen na Christus vierde bijnaiedere plaatselijke kerk Pasen op een verschillendedatum. Sommige kerken bepaalden de datum aan dehand van het Joodse Pesach, andere vierden Pasenieder jaar op 27 maart, en zo waren er nog meertradities die allemaal een andere uitkomst gaven.

Het eerste oecumenische concilie in Constantinopel(een algemene vergadering van de hele kerk) maaktedaar een eind aan. Men wilde één regel gebruiken omde datum van het feest van de Opstanding teberekenen.

Het concilie besloot dat het feest van de Opstandingaltijd na Pesach moest vallen, zoals ook de Opstandingzelf na Pesach was. Verder moest het een zondag zijn,de eerste dag van de week, als de nieuwe of AchtsteDag van de Schepping. Een vaste datum kwam dus nietin aanmerking.

Het concilie bepaalde dat het feest moest vallen op deeerste zondag na de eerste volle maan na de eerste dagvan de lente. De datum van Pesach wordt op eensoortgelijke manier berekend, en deze berekening zoumeestal voldoende moeten zijn om Pasen na Pesach telaten vallen. Voor de jaren waarin dat niet zo wasvoegde het concilie toe "na het Joodse Pesach".

Het verschil in paasdatum is niet alleen het gevolg vanhet feit dat de orthodoxe kerk nog eeuwen na 1582 (hetjaar waarin Rome de gregoriaanse kalender invoerde)de Juliaanse kalender heeft gebruikt, hoewel depaasdatum wel volgens de juliaanse kalender wordtberekend.

Lang daarvoor heeft de orthodoxe Kerk al overwogende berekening te hervormen, maar men wilde geenmethode invoeren waardoor Pasen vóór Pesach zoukunnen vallen.

De data van orthodox Pasen in de komende jaren enhet verschil in weken tussen beide feesten.

4 april 2010 (gelijk)24 april 2011 (gelijk)15 april 2012 (1 week verschil)5 mei 2013 (5 weken verschil)20 april 2014 (gelijk)

Bron: www.beleven.org

Pasen valt dit jaar op dezelfde dag in de oosters-orthodoxe en de rooms-katholieke kerk..

Kerkdiensten Bulgaarse kerk in Den Haag

1 april - Witte Donderdag 11:00 - 20:00 kerk zou open zijn 18 uur - Heilige en Verlossend Lijden des Heren.Dienst van de Twaalf Evangeliën

2 april - Goede Vrijdag11:00 - 20:00 kerk zou open zijn18 uur Grote Vrijdag - Goede Vrijdag.Gedachtenis van het Heilig Verlossend Lijden vanOnze Heer Jezus Christus.Graflegging des Heren (Kruisafname). Uitdragen vande heilige Epitaaf

3 april - Stille Zaterdag11:00 - 20:00 - kerk zou open zijn12:00 - 14:00 Tweede Workshop "Bijgekleurdepaaseieren23:30 - Middernachtsdienst Paasmetten, Paasuren,Heilige Paasliturgie

4 april - Pasen - Velikden11 uur - kerk zou open zijnTentoonstelling "Bijgekleurde paaseieren en geurigekozunatsi"

5 april – Tweede Paasdag11:00 - 20:30 - kerk zal open zijn

Gotse Deltsjev (1872-1903) een omstreden held.

Het is de gewoonte in Bulgarije straten, wegen en pleinen tevernoemen naar belangrijke personen uit de vaderlandsegeschiedenis. Daarom kom je in vele steden in dit land, maarook in de republiek Macedonië (officieel F.Y.R.O.M.) de naamDeltsjev nogal eens tegen. Ook zijn er o.m. in Skopje, Varnaen Blagoëvgrad standbeelden van hem. Er zijn o.m. een stadin het zuiden van Bulgarije Gotse Deltsjev en een stadje in deF.Y.R.O.M. Deltsjevo naar hem genoemd.

Wie was deze persoon?

Georgi Nikolov “Gotse” Deltsjev wordt in beide hierbovengenoemde landen geëerd als verzetsstrijder, volksheld enstichter van de natie.

Hij werd in 1872 geboren uit Bulgaars sprekende christelijke ouders in de plaats Kukusj in het OttomaanseRijk. Deze plaats ligt thans in Griekenland en heet nu Kilkis.

Hij genoot zijn opleiding aan de Bulgaarse basisschool in zijn geboorteplaats en aan het Bulgaarse H.H. Kirilen Metodij lyceum in Thessaloniki *). Daarna bezocht hij van 1891 tot 1894 de militaire academie in Sofia inhet toenmalige vorstendom Bulgarije. Helaas werd hij een maand voor zijn afstuderen van deze schoolverwijderd vanwege zijn politieke activiteiten als lid van een illegale socialistische organisatie. VorstFerdinand oefende een sterke invloed uit op de regering en op het leger. Hij was autocratisch ingesteld enomringde zich met conservatieve personen, die niets op hadden met alles wat naar socialisme zweemde.Daarmee werden zijn mogelijkheden om in Bulgarije carrière bij de overheid te maken onmogelijk. Hij gingterug naar Macedonië.

In 1894 wordt hij leraar in de plaats Sjtip aan een Bulgaarse school die door het Bulgaarse exarchaat wasopgericht. Dit exarchaat was een afsplitsing van het Griekstalige patriarchaat in Constantinopel, dat vanafde verovering van deze stad door de Osmaanse Turken in 1453 de leiding over alle orthodoxe christenen inhet Osmaanse Rijk had verkregen.

In het midden van de 19e eeuw was er in de Bulgaarse gemeenschap veel weerstand ontstaan tegen deGrieks sprekende en prekende geestelijkheid, die door de meeste Bulgaren niet werd begrepen. Bovendienvoelden de Bulgaren zich door de 'Griekse' kerk overheerst en uitgemolken. De kerkelijke belasting was nietmis en kwam niet aan Bulgarije ten goede. In 1870 heeft de sultan na veel strijd de Bulgaarse exarch inConstantinopel erkend en hem de leiding gegeven over de Bulgaarse diocesen in het rijk, dit zeer totongenoegen van de patriarch, die de exarch in de ban deed.

In Macedonië leidde dit tot een felle strijd tussen het exarchaat en het patriarchaat. Bulgaarse bisdommenontstonden ten koste van Grieks-orthodoxe. Als meer dan 2/3 van de gelovigen voor de exarch koosveranderde het Griekse in een Bulgaars bisdom. Beide gemeenschappen hadden niet alleen hun eigenkerken, maar ook hun eigen scholen. Om de zaak nog ingewikkelder te maken probeerde ook de Servischorthodoxe kerk invloed te krijgen in de religieuze en politieke visvijver. De Serven beschouwden Macedoniëvanwege historische, taalkundige en etnologische banden als Zuid-Servië.

Anders dan in het vorstendom Bulgarije was de bevolking van Macedonië etnisch veel gevarieerder.Er woonden Turken, Grieken en Slaven door elkaar. Daarnaast waren er kleinere groepen Albanezen, Joden,zigeuners en Vlachen. De Slaven waren verdeeld in 'Serviërs' en 'Bulgaren'.

In het gebied probeerden Grieken, Bulgaren en Serviërs scholen te stichten om hun etnische aanhang tevergroten. Behalve verzet tegen de Turken leidde dit tot heftige onderlinge strijd.

In Sjtip kwam Gotse in contact met Damyan Yovanov (Dame) Gruev, geboren in 1871 ook leraar aan eenBulgaarse school. Deze collega was mede oprichter van de B.M.A.R.C. (Bulgaarse Revolutionair comité voorMacedonië en Adrianopel**)). Een vrijheidsbeweging die zich als eerste doel stelde autonomie teverkrijgen voor de Bulgaarse bevolking in Macedonië en Thracië. Deze organisatie veranderde later enkelemalen van naam en is vooral bekend onder de naam I.M.R.O. (Interne Macedonisch RevolutionaireOrganisatie) of in het Bulgaars V.M.R.O.

Gotse sloot zich aan bij de organisatie en werd in de leiding gekozen. Hij ontwierp o.m. nieuwe statutenwaarbij de naam werd gewijzigd in S.M.A.R.O. (Geheim Macedonisch-Adrianopelse RevolutionaireOrganisatie). Als tolerant leider wilde hij de organisatie niet alleen voor Bulgaren openstellen, maar ookvoor andere gelijkgezinde inwoners van Macedonië en Thracië, die een einde wilden maken aan hetOttomaanse bewind.

Oorspronkelijk was deze organisatie een kopie van de bevrijdingsbeweging uit derde kwart van de 19e eeuwmet o.m. Georgi .S. Rakovski en Vasil Levski. Deze bestond ook uit een centraal comité en plaatselijkeafdelingen.

De S.M.A.R.O. had haar hoofdkwartier in Thessaloniki en afdelingen verspreid over Macedonië en Thracië.De leiders waren vaak onderwijzers en leraren, die als zodanig direct contact hadden met de plaatselijkebevolking en onder dekmantel van beroepsvergaderingen en schoolinspecties zich vrij konden bewegen.

Naast de genoemde organisatie werd er ook een S.M.A.R.C. (Opperst Macedonisch-AdrianopelsRevolutionair Comité opgericht, waarvan de leiders streefden naar nauwe banden met de Bulgaarseregering in Sofia. Zij wilden een opstand provoceren en ingrijpen van het vorstendom Bulgarije afdwingen,gevolgd door annexatie van Macedonië en Thracië. Gotse was hiertegen. Hij wilde echter wel met hensamenwerken om genoemde Ottomaanse gebieden te bevrijden.

Deltsjev bemoeide zich vooral met de militaire strategie van de organisatie. Hij zorgde voor aankoop, opslagen transport van munitie en wapens voor de beweging. Hij richtte zelfs een werkplaats voor bommen op inde plaats Sabler nabij Kjustendil. Munitie werd gebruikt om Turkse transporten van wapens en gevangenente verhinderen en gevaarlijke tegenstanders uit te schakelen. Helaas raakte de beweging ook in conflict metsoortgelijke verzetsgroepen van Grieken, de “Andartai” en Serven, de “Tsjetniks”.

Daardoor werd hij bekend bij de Osmaanse autoriteiten als een gevaarlijk tegenstander en staatsvijand.In de voorbereiding tot een opstand in Macedonië, die Gotse overigens prematuur vond, omdat het verzetniet voldoende was voorbereid, werd hij tijdens een schermutseling bij een hinderlaag in Banitsa bij Serres(nu in Griekenland) gevangen genomen op 4 mei 1903 en gedood. Zijn hoofd werd hierbij van zijn rompgescheiden en naar de Osmaanse gouverneur in Thessaloniki gebracht als bewijs van zijn dood. Het is nooitteruggevonden.

De opstand van Ilinden (op de feestdag van de heilige profeet Elia)en de tiendaagse republiek van Krusjevoin augustus 1903 heeft hij dus niet meer meegemaakt.

Op de vraag of Deltsjev nu Bulgaar of Macedoniër was is geen eenvoudig antwoord te geven.In beide landen wordt hij vereerd. Waarschijnlijk beschouwde hij zichzelf als Bulgaar. Hij sprak Bulgaars, gingin zijn woonplaats en in Thessaloniki naar Bulgaarse scholen. Zijn ouders waren lid van de Bulgaarsorthodoxe kerk. Wel kwam hij in conflict met de Bulgaarse overheid van het vorstendom.

Hij was voor bevrijding van Macedonië (en Thracië) door de inwoners zelf en niet van buiten af. Eenautonoom Macedonië binnen het Turkse rijk was het eerste en meest bereikbare doel tijdens het leven vanGotse. Aansluiting bij, een federatie met Bulgarije of totale onafhankelijkheid, waren onbereikbare optiesin verband met het politieke evenwicht dat grootmachten als Rusland, Groot Brittannië, Duitsland enOostenrijk-Hongarije op de Balkan probeerden te bereiken.

De stichting van de staat Macedonië in een kleinere vorm dan Gotse voor ogen stond, vond veel later plaatsen wel binnen het kader van de Joegoslavische federatie in 1946. In 1991 na het uiteenvallen van defederatie werd dit staatje geheel zelfstandig. De staatsgrenzen in geografisch Macedonië tussenGriekenland, Bulgarije en Servië (nu Republiek Macedonië of F.Y.R.O.M.) die na de Tweede Balkanoorlog in1913 bij de vrede van Boekarest zijn vastgesteld, gelden met enkele kleine wijzigingen nog steeds.

Merkwaardig is wat er met het stoffelijk overschot van de held is gebeurd. Zijn lichaam, zonder hoofd dus,werd in eerste instantie begraven op een begraafplaats in Banitsa. Na de Tweede Balkanoorlog in 1913kwam deze plaats in Griekenland te liggen. Er verdwenen veel Bulgaren uit het door Griekenlandingenomen gebied. Tijdens de Eerste Wereldoorlog mocht Bulgarije van bondgenoot Duitsland bijna geheelMacedonië bezetten. De stoffelijke resten werden opgegraven en naar Bulgarije vervoerd toen Bulgarije debezetting weer moest opgeven. De herbegrafenis vond na enige omzwervingen plaats in de kerk van hetRilaklooster. Tijdens de Tweede Wereldoorlog en de hernieuwde bezetting van Macedonië door Bulgarijewerd het graf van Deltsjev in Banitsa gerestaureerd.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam er even een toenadering tussen de communistische volksrepubliekenBulgarije en Joegoslavië. Er was sprake van een federatie van Slavische staten met daarin ook een plek vooreen volksrepubliek Macedonië. Daarom werd het stoffelijk overschot alvast overgebracht naar Skopje. Zijngraf ligt zodoende nu op de binnenplaats voor het kerkje Sveti Spas, (de heilige Verlosser) in het 'Turkse'gedeelte van de stad. De beoogde federatie kwam door de ruzie tussen Stalin en Tito echter nooit tot stand.

De Nederlandse link met Gotse.

De Nederlandse schrijver A. den Doolaard (pseudoniem van G.B.J. Spoelstra) 1901-1994 bezocht Joegoslaviëen Bulgarije voor het eerst in 1930. Hij was er als journalist voor Nederlandse kranten. Na Belgrado bezochthij het toen zeer arme gebied Macedonië. Oudere boeren spraken er nostalgisch over de I.M.R.O. vanvroeger en over de helden Gotse Deltsjev en Dame Gruev. De verworden beweging van de comitadji's,(leden van het comité) die zich met dezelfde naam sierde, haatten ze echter evenzeer als de koninklijkeJoegoslavische politie. Hij maakte een bomaanslag mee en twee daverende boerenbruiloften. Ookfotografeerde hij vier in een hinderlaag gedode comitadji's.

Later bezocht hij ook Bulgarije, waar hij in Sofia en in Bansko is geweest. In Bansko was hij een van de eerstetoeristen, die de skisport beoefenden. Het plaatsje was toen in de macht van de comitadji's die een terreurover de eigen bevolking uitoefenden o.m. door het opleggen van speciale belastingen t.b.v. hun organisatie.Zij vertrouwden hem vanwege zijn Servische connecties en zorgden er voor, dat hij door de Bulgaarseautoriteiten werd uitgewezen.

Het verhaal van de Gotse, de Ilindenopstand en de I.M.R.O. heeft hij verwerkt in de roman Oriënt Expressuit 1934. Hierin toont hij sympathie voor de verzetsstrijder Damian Drangov (geinspireerd op Gotse enDame), een man die alles opofferde om zijn land van de Turken te bevrijden. Zijn dochter Milja, die vlakvoor zijn dood geboren wordt, probeert jaren later het werk van haar vader en de I.M.R.O. voort te zetten.Helaas komt zij te laat tot het inzicht, dat de tijden zijn veranderd. De aanslagen op de bezetter lossen nietsmeer op en wekken weerstand bij de Slavische inwoners van Macedonië. Zij offert zichzelf op als zij eenzinloze aanslag op de Oriënt Express, de trein tussen Parijs en Griekenland, moet uitvoeren.

*) Adrianopel is de oude naam van de huidige Turkse stad Edirne, die in het Bulgaars Odrin wordt genoemd.In en om deze stad woonden in de tijd van Gotse veel Bulgaren (naast Turken en Grieken).**) Thessaloniki, Selânik in het Turks of in het Bulgaars Soloen was in de tijd van Gotse een etnisch zeer

gemengde stad. Er leefden wel Grieken, maar zij vormden geen meerderheid. Er woonden veel Sefardischejoden, die van de sultan in de 15e eeuw asiel kregen nadat ze uit Spanje en Portugal waren verdreven,Turken, die de stad regeerden,(het is de geboorteplaats van Mustafa Kemal Atatürk), Bulgaren enAlbanezen. Veel herinneringen aan andere inwoners dan Grieken zijn uit de stad verwijderd net als uitoverig Noord Griekenland. Het graf van Gotse in Banitsa en zijn geboortehuis in Kilkis en het Bulgaarslyceum zijn dan ook niet meer te vinden.

Graf van Gotse in Banitsa in GrieksMacedonie. Nu verdwenen.

Graf van Gotse in Skopje MK.

De Vereniging Nederland – Bulgarije op het internet.

De vereniging heeft natuurlijk een eigen website t.w. www.verenigingnederlandbulgarije.nl .

Om met de tijd mee te gaan op het gebied van het ‘social networking’ heeft de vereniging sinds kortook een facebookpagina ( www.facebook.com/verenigingnederlandbulgarije ) en een twitterpagina.( www.twitter.com/verenigingnlbg )

Hoewel alles nog in een beginstadium staat kunt u zich al wel aanmelden. Wellicht komt u zo inpersoonlijk contact met andere leden van de Vereniging of met andere Bulgarijeliefhebbers.

Wij begroeten u graag online!

In de boekenwereld komt het niet veel voor: dat je opde dag van je boekpresentatie hoort dat er nu al eentweede druk van tweeduizend exemplaren komt. “

Ik kon het nauwelijks geloven dat mijn boek ‘Man isstoer, vrouw is hoer. 12 jaar getrouwd met eenloverboy’ zo’n vliegende start heeft gemaakt,” zegt deBulgaarse schrijfster Maria Genova, die sinds zeventienjaar in Nederland woont. “Van binnen stond ik tejuichen, maar met zo veel mensen om me heen durfdeik dat niet.” De volgende dag had de uitgever nog maar24 boeken van de eerste druk van 1500 exemplarenover. Er waren grote bestellingen van Bruna (780exemplaren) en uit België (400 exemplaren) gekomen.Genova: “Ik dacht: België, is het probleem metloverboys daar ook zo groot? Daar had ik zelf geen ideevan.” Nog een dag later kreeg Genova te horen dat detweede druk niet 2000, maar 4500 exemplaren wordt.“Deze keer kon ik wel juichen, want ik was gewoonthuis en niemand kon me zien. Maar het is niet zo dat ikmezelf opeens als een succesvolle schrijfster in despiegel zie. Ik kan heel goed zowel mijn successen alsmijn mislukkingen relativeren.

Ik ben wel blij dat het onderwerp loverboys opeens zoveel aandacht krijgt, want dat is hard nodig.”Samen met loverboyslachtoffer Anna (hoofdpersoon inhet boek) werd Genova afgelopen week doorverschillende landelijke radiozenders geïnterviewd endoor twee televisieploegen. “Soms hadden we drieinterviews per dag en verschillende voorgesprekken,dat was gewoon slopend. Met de ploeg van Hart vanNederland waren we zo’n drie uur bezig voor een itemvan enkele minuten. Gelukkig is het een heel mooiereportage geworden die op verschillede internetsites tezien is. Ook de Telegraaf en de Gazet van Antwerpenhebben het op hun site gezet.”

Op You Tube staat een filmpje van de emotioneleboekpresentatie, waarin Genova haar tranen niet kanbedwingen. “De presentatie was voor mij een heelfeestelijk moment, een soort beloning voor een jaarhard werken, maar toen ik het boek aan de moeder vaneen loverboy-slachtoffer wilde overhandigen, knapte eriets in mij. Ik ben zelf ook moeder en het lijkt meverschrikkelijk om te ontdekken dat je kind zo erg dooriemand is misbruikt.

Dit was trouwens de moeder van Maria Mosterd, eenmeisje dat op haar twaalfde in handen van eenloverboy viel en de prostitutie in moest. Ze schreef daarhet boek ‘Echte mannen eten geen kaas’ over enmaakte daarmee het onderwerp bespreekbaar.

Toch is het nog steeds heel bijzonder als een slachtofferopenlijk durft te vertellen wat haar overkomen is. Demeeste meisjes en vrouwen durven het niet, uitschaamte of uit angst. Anna zweeg ook twaalf jaar,voordat ze me met haar verhaal durfde te benaderen.Zelfs haar eigen moeder weet nog steeds niet wat zeallemaal meegemaakt heeft.”

De loverboy werd veroordeeld tot vijf jaar celstraf,maar er komt een hoger beroep. “Eigenlijk is het bestdubbel: Anna en ik genieten van het succes van onsboek, terwijl we nog steeds in onzekerheid verkerenover wat de toekomst brengt. Haar ex dreigde dat hijwraak gaat nemen als we ‘Man is stoer, vrouw is hoer’durven uit te brengen. We wilden het eerst geheimhouden, maar dat is ons niet gelukt. Hij werd in degevangenis getipt dat het boek uitgekomen was en daarwas hij bepaald niet blij mee. Op 3 maart is het hogerberoep. Tot die tijd kunnen we zonder zorgen genietendat zo veel mensen ons boek de moeite waard vinden,daarna zien we het wel.”

Droomlancering boek Bulgaarse schrijfster

De reportage van Hart van Nederland en het You Tube-filmpje van de emotionele boekpresentatie zijn te zienop www.mariagenova.nl . De tweede druk van ‘Man isstoer, vrouw is hoer. 12 jaar getrouwd met eenloverboy’ ligt inmiddels in alle boekwinkels. ISBN 978 905429 2975, uitgeverij Conserve, prijs 15 euro.

Lezers van Beseda kunnen zonder verzendkosteneen gesigneerd exemplaar van het boekbestellen door een mailtje te sturen naargenova@casema.nl

Alfatar

Wanneer u in de omgeving van Silistra komt, stop dan even in het dorpje Alfatar. Dit dorpje telt zo’n 3800inwoners en ligt langs de doorgaande weg van Shumen naar Silistra.

In het dorpje staat namelijk “hethuis van Dobrudja”, eenauthentieke woonhuis, gebouwdoverigens in 1983, in debouwstijl van de eind 19e eeuw.Het huis is een museum en is hethele jaar geopend. Tijdens uwbezoek krijgt u een demonstratievan de Bulgaarse folklore entradities van weleer.Zomers u kunt genieten van derust en atmosfeer in deprachtige tuin.

Het huis heeft een verdiepingmet 3 ontvangstkamers waarin allerlei oude gebruiksvoorwerpen worden tentoongesteld. Onder het huiswas er een ruimte voor het vee maar is tegenwoordig de centrale ontvangstkamer waar u eventueel de lunchkunt genieten. Jaarlijks komen er ongeveer 14000 toeristen dit huis bezoeken.

Aan de andere kant van het dorp staat een heel mooi kerkje, de Heilige Drievuldigheid kerk (Sveta Troitsa).Dit kerkje is gebouwd tijdens het Ottomaanse juk in 1846. Het werd gebouwd door Master Ilia uit Drianovo,die ook het Turkse fort “Medjidi Tabia” buiten Silistra heeft gebouwd. De kerk heeft (nog) ontzettend veeloriginele iconen van de gerenommeerde icoonschilder Dosu Kouv (Theodossi Konstantinovich) uit Tryavna.Erg bijzonder is de beschildering van “het oog van god” boven het altaar (zie voorkant) en de twee draken.Op het balkon heeft de priester een klein museumpje ingericht met kerkelijke boeken en attributen.

Meer willen weten over dit dorpje? Download de digitale brochure van Alfatar via de linkwww.beseda.nl/AlfatarEng.exe

Wij wensen u

Vrolijke Paasdagen !!