Beeldende Vorming - Techniekenboek

8/14/2019 Beeldende Vorming - Techniekenboek

1/16

BEELDENDE

VORMING- TECHNIEKENBOEK -


2/16

PLAKKAATVERF

INKT

PASTELKRIJT


3/16

COLLAGE

HOUTSKOOL

KLEURPOTLOOD


4/16

SCHILDERTECHNIEK MET PLAKKAATVERF

Benodigde materialen en gereedschappen1. Redelijk dik A4 papier (160 grams), wit;2. HB potlood en gum;3. Penselen en kwasten waaronder ook tamponneerkwast, pot water en tissuepapier.4. Palet: Als je nog niet veel ervaring hebt liever stukjes dik karton die je naderhand

weg kan gooien met je klas, twee kinderen kunnen op n stuk mengen. Liever geeneierdozen, daar kan niet voldoende op en in gemengd worden. Witte plasticsnijplanken voldoen prima als palet en zijn makkelijker schoon te maken dan devoorgevormde paletten! (Afwasborstel laten gebruiken). Bovendien veilig enonbreekbaar, zie aandachtspunten.

WerkwijzeJe stelt je voor dat je aan de Amstel zit en gaat tekenen wat je ziet. Zet alles groot opmet potlood. Zorg voor iets groots op de voorgrond, dit om extra diepte te verkrijgen.Uitwerken in diverse plakkaatverftechnieken: Toetsjes, stippeltjes, egaal, dekkend,transparante lagen, overlopende kleuren door nat in nat etc. Probeer de verf altijd evenuit op een kladje voor de juiste kleur en techniek. Kwasten en penselen steeds goedschoonmaken (spoelen in de pot water) en droogmaken voordat je met een nieuwe kleurbegint, tenzij je juist wilt mengen met je oude kleur.

Aandachtspunten basisschool1. Voor de les alles al overzichtelijk klaarzetten en controleren op gereedheid en

volledigheid;2. Kranten op de tafel(s) (laten) leggen;3. Techniekproefjes maken en vast ophangen op centrale plaats, wat kun je allemaal

doen met verf: stippelen, toetsjes, verdunnen met water en transparant, dik endekkend etc.;

4. Kinderen eventueel schort laten aantrekken, oud overhemd ook prima. Meer voor MBen OB: de verf is uitwasbaar. Bij ongelukjes gewoon naderhand het kledingstuk metde al droge of nog natte verf in de week zetten zonder zeep en de verf er met eenborsteltje uit schrobben. Indien nodig daarna in de wasmachine. Andere manier: verfgedeeltelijk wegdeppen en uitspelen, groene zeep er licht inwrijven ( nooit tehardhandig want dan krijg je een lelijke lichte plek naderhand) en laten drogen. Dezeep absorbeert de kleurstoffen bij droging. Daarna uitspoelen.

5. Bij lokalen met vloerbedekking stuk zijl onder de tafels in de verfhoek;6. Voordoen hoe en hoeveel (bijv. n afgestreken eetlepel) verf je uit de bus haalt en

er op wijzen dat je basishoopjes schoon blijven. Bij mengen van een lichte kleur altijdmet schone penseel eerst wit nemen (aardig wat) en daarna speldenknopgewijssteeds een beetje van een kleur er goed doorheen roeren. Bij mengen van donkerekleuren ga je precies andersom te werk, dit om verfverspilling en overbodig geloop tevoorkomen. Doe dit ook voor en laat duidelijk zien hoe je spoelt, je penseeldroogmaakt, verf pakt van basishoop en op nieuwe plaats op het palet mengt. Doeook duidelijk voor hoeveel water je altijd bij de verf moet mengen voor een inprincipe dekkend en toch gemakkelijk schilderbaar resultaat (yoghurt dikte).

7. Als palet liefst witte kunststof snijplank van plm. 30 bij 25 cm., beslist niet kleiner.Deze wast makkelijk af met afwasborstel doordar er geen holtes etc. inzitten.Kinderen leren er goed op mengen en het is beter dan eierdozen met verf of pot metvaste kleur verf en vaste bijbehorende kwast daarbij. Gladde witte kunststofplaten

nog mooier als palet, die kun je ook voor het rollen met drukinkt en monotypegebruiken. Neem dan minimaal 25 bij 25 cm. zodat een stuk van A4 papier er oppast.


5/16

8. Kinderen per twee samen laten doen met een palet scheelt veel afwas en geloop.9. Kinderen het liefst eigen kwasten en penselen geven gedurende de schooltijd, deze

laten voorzien van naam en hierop en op volledigheid controleren aan het begin vanhet jaar. Alleen penselen en kwasten van goede kwaliteit (metalen huls is dannaadloos en de haren vallen in een mooie punt en veren bij buiging terug in de goedestand !). Tamponneerkwast mag van goedkopere kwaliteit zijn. Eigen verantwoor-

delijk en zorgvuldigheid met de gereedschappen kweek je hiermee, bovendien scheelthet veel afwaswerk en mishandelde penselen en kwasten. Bewaar deze penselen perkind in een rieten matje waardoor je twee elastiekjes rijgt. Zo kunnen zealtijdonbeschadigd drogen;

10.Corvee al regelen bij het begin van de les als het nog rustig is, geef bijv. tweekinderen ieder een andere duidelijk taak;

11.Droogplek werkstukken ook aan het begin van de les al bekendmaken (tochtvrije pleken niet boven de verwarming want dan gaat je papier krullen), aan waslijntje is ookeen mogelijkheid). Het mooiste is een droogrek in het vaklokaal;

12.Naam direct op achterzijde werk laten schrijven anders levert het problemen op alsde werkstukken straks nat zijn;

13.Verfbussen op vaste plek in het lokaal (verftafel), het is de bedoeling dat deleerlingen daar de verf pakkenen geen bussen naar hun eigen tafel meenemen(anderen lopen dan te zoeken, chaos);

14.Het is niet de bedoeling dat paletten en gereedschappen schoongemaakt worden bijde spoelbak tijdens de les, veroorzaakt vaak chaos en drukte. Dit gebeurt pas delaatste 10 minuten als de docent het sein heeft gegeven. Vermijd onnodig geloop. Deleerlingen werken zo tijdens de les dat hun palet redelijk schoon blijft en dat zij hunkwasten en penselen in hun eigen pot water schoonspoelen. Een hele vieze kwastmaak je eerst schoon met tissuepapier alvorens deze uit te spoelen en droog temaken. Sommige kinderen hebben een grovere motoriek en werken beslist niet metopzet zo slordig ogend, houd daar rekening mee en richt je met hem bijv. meer op dekleuren, dekkend en egaal verfgebruik etc, dat kunnen ze wel, geef ze desnoods ookeen wat groter vel en laat ze met grote kwasten werken;

15.Doe ook voor hoeveel verf je aan de kwast of penseel neemt, hoe je het gereedschapvasthoudt en hoe je strakke randen bij kleurvlakken en de hoekjes schildert. Eenoefening als de kleurencirkel is prima om de techniek van het egale en strakkeschilderen onder de knie te krijgen (BB). OB en MB laat je spontaner werken metvooral kwasten (gaat ook sneller) en op een groter bijv. A3 formaat., kleuters aan deezel kunnen goed op A2 (50 x 65 cm. ) werken, hun papier mag ook wat dunner zijn;

16.Doorgaans eerst de grote vlakken en de achtergrond met de grotere kwasten, daarnapas de details en de voorgrond met kleinere kwasten en penselen. De meestekinderen zetten veel te pietepeuterig op met potlood. Alternatief: verdunde verf ofhoutskool.;

17.Laat OB en MB direct met verdunde verf opzetten (OB zelf meteen in dikke verf). Pasop bij opzetten in potlood (BB), dat dit vaak veel te priegelig en gedetailleerd gebeurten later moeilijk te schilderen is. Dus groot opzetten altijd, details pas later.

18.Spreek duidelijke regels af voor de verfles, ook voor het geval er een pot water ommocht vallen en zorg dat een ieder zorg draagt voor zijn tafelgroep (tafelsschoonmaken, als je klaar bent ga je zitten), dan houd je overzicht.


6/16

Wat kan er mis gaanChaos in de les, met name bij verf halen en opruimen. Organiseer dit dus zorgvuldigen oefen dit eerst met een groepje van acht zeker als je maar n fonteintje hebt!Tijdens de opruimfase overspoelen de leerlingen je met vragen als je het niet goedgeregeld hebt terwijl je juist wilt letten op het geheel. Zorg ook voor genoeg

vuilnisbakken en/ of laat de kranten te drogen leggen voor hergebruik.Nat werk op een ander zijn natte wek leggen.Tocht is ook een ramp, het natte werkwaait op een ander nat werkstuk. Werk laten drogen op de verwarming geeft eenbobbelig resultaat;Leerlingen die een te kleine en precieze potloodtekening maken, de verftechniekvraagt om grote vlakken! Teleurstelling dan want het lukt niet goed.

Geschiktheid van de verftechniek voor de bouwZowel in de OB, MB als BB kan geschilderd worden. Kleuters liefst achter ezel en op grotevellen, A3 of A2 formaat, en laten werken met grotere kwasten. Bij de BB zorgen voormogelijkheden om kleurnuances te kunnen aanbrengen, zij krijgen al oog voorschaduwwerking en gebruiken ook graag penselen.

Beeldaspecten die geschikt zijn i.v.m. deze techniek1. Kleur: alle kleurcontrasten zoals warm-koud, licht-donker, complementair etc.

Gammakleuren zoals herfstkleuren of roodbruinen. Pastelkleuren, bonte kleuren,sfeerkleuren etc.

2. Licht: maanlicht, lamplicht, kampvuur, vuurwerk etc. Silhouetten kunnen ook primabij tegenlicht. Pas in de BB wordt er met schaduw gewerkt doorgaans;

3. Ruimte: vervaging naar achteren (vergrijzing/ verblauwing) als atmosferischperspectief. Ook overlapping, afsnijding, coulisseperspectief, repoussoir en standpuntkunnen goed in verf;

4. Compositie: alle compositievormen kunnen ook in verf.5. Structuur en textuur: d.m.v. toetsjes, strepen, stippen en stempelen (bijv met een

sponsje of propje papier).

Geschikte themas en onderwerpen bij deze techniekVoor de OB en MB mensfiguur, dier, huis/ gebouw, boom, voertuig etc. Bij de BB eerdereen groter geheel met achtergrond zoals circus, stad, bos, verkeersknooppunt etc. Let erbij de jongere leerlingen op dat het onderwerp niet teveel details vereist, dan is eentekenachtig materiaal geschikter.

Variaties voor wat betreft deze techniek1. Met Oost-Indische inkt of een krijttechniek combineren of afwerken;2. Met borsteltjes, proppen papier etc. de verf aanbrengen;3. Droog schilderen op ruwe ondergronden (rauhfaser behang bijv.)


7/16

PENTEKENTECHNIEK MET OOST-INDISCHE INKTIn combinatie met gewassen inkt

Benodigde materialen en gereedschappenPotje Oost-Indische inkt;Kroontjespen en tekenpen, penselen;HB-potlood en gum;Diaraampje of ander kadertje;Potje water, plat schoteltje en wat tissuepapier.

WerkwijzeProbeer eerst de inkt uit en probeer met een penseel wat inkt met water te mengen.Meng dan een toonwaardenladder die uit plm. 7 stapjes bestaat, oplopend van licht naardonker.

Zoek nu een tafereel door met je kadertje in- en uit te zoomen en naar rechts en links teschuiven. Zorg voor iets groots op de voorgrond en wat overlapping, zodat jedieptewerking krijgt. Als je tevreden bent over de compositie schets je met HB potloodde grote lijnen en vormen. Daarna de details. Als alles ongeveer klopt schilder je met eenpenseel het geheel met verschillende grijstonen in (gewassen inkt). De lichtste partijenlaat je wit en spaar je uit. Daarna met pen en inkt afwerken met lijntjes en structuren.Gewassen inkt en pengebruik kunnen ook om en om.

Aandachtspunten basisschoolOost Indische inkt is watervast en gaat niet (!) meer uit je kleren, oppassen dus.

Aan een nieuwe kroontjespen even likken (natmaken), anders doet hij het niet. Deinkt tot aan het gaatje indopen, anders vlekken. Na gebruik de pen goedschoonmaken met een stukje tissue papier. Doe de nat in nat techniek voor waarbijde inkt uitloopt in de nog natte ondergrond, zo ook de nat in half nat techniek en denat in droog techniek waarbij je scherpere vormen krijgt. Hang techniekvoorbeeldenop. Stempelen met de inkt (sponsje bijv.) of tekenen met een houtje is ook eenmogelijkheid.Wijs erop dat de leerlingen de inktpot altijd goed sluiten en bij het glazen gedeeltevasthouden bij vervoer en nooit bij de dop vastpakken die immers los kan zitten,anders valt alles over hun kleren en schoenen.De inkt kan ook in een spons waarin een gat is gemaakt gezet worden, dit alles ineen plastic bakje (voorkomt omstoten en het ergste bij ongelukjes.Als je de dop niet los kan krijgen, houdt deze dan enige tijd onder de hete kraan.Check het openen voor de les.Zie verder de aanwijzingen bij plakkaatverf.


8/16

Geschiktheid van de verftechniek voor de bouwOB stempelen en schilderen met de kwast (Kijk wel uit met de kleren), MB kan al metpennen en penselen en aan het fijnere werk, vooral werken in lijntjes is een uitdagingvoor hen. Stempelen kan ook prima. BB kan met alles werken, vooral structuren endetails en evt. al wat schaduwwerking laten aanbrengen.

Beeldaspecten die geschikt zijn i.v.m. deze techniekLicht-donker contrast, allerlei lichtzaken, weerspiegeling en reflectie, structuur entextuur, allerlei lijnsoorten, vormen van ruimte en compositie.

Geschikte themas en onderwerpen bij deze techniekOB: Mensfiguur, dier, kledingstuk, huis etc.MB: Harig dier, mensfiguur die iets doet, voertuig, waslijn, dier dat wat doet, feestjeetc.BB: Schatkaart, binnenste van televisie, speelplaats, verkeersrotonde,winkelcentrum, markt, warenhuis etc.

Variaties voor wat betreft deze techniekMet witte inkt op zwart papier. Met de zwarte inkt over gekleurde ecoline heen.Combinaties met kleurpotlood. Werken op nat papier. Met geslepen stokje i.p.v. met depen werken, stokje evt. wat op de kant houden voor speciale effecten. Met sepia inkt(bruin) werken.


9/16

SJABLONEREN MET PASTELKRIJT

Benodigde materialen en gereedschappenGekleurd Ingres papier of gekleurd copieerpapier (diverse kleuren om uit te kiezen);A3, A4 of A5 formaat (Miniaturen kunnen ook goed m.b.v. een wattenstaafje).Mogelijkheid 1: Papier dat je goed kunt scheuren (papier heeft altijd twee richtingen,de ene richting scheurt grilliger dan de andere richting). Dit voor de sjablonen. Bijv.voor bergen en coulissenperspectief. Kasakapapier scheurt prima.Mogelijkheid 2: Stevig papier dat je goed kunt knippen en snijden. Dit voor desjablonen. Bijv. bij stad in lagen en coulissenperspectief.Je kunt mogelijkheid 1 en 2 ook combineren en dan heb je meteen een vormcontrast:Strak tegenover grillig.Kneedgum.Fixatief met blaaspijpje en flesje of in de vorm van een spuitbus (duur). Metplantenspuit en fixatief gaat ook, alleen grover. Prima gaat het fixeren met haarlak.

Doos pastelkrijt in diverse kleuren. Een goedkoper alternatief is gekleurd bordkrijt(gaat ook goed).Een potlood en een gum om de huizenrijen te tekenen.

WerkwijzeTeken de huizenlagen per laag en sjabloon op het dikke papier en snijd of knip ze uit(Je kunt zowel het positief als het negatief gebruiken om te sjabloneren). Ontwerp delagen zo dat je zowel sjablonen met grotere als sjablonen met kleinere huizen hebt(om diepte door verkleining naar achteren tot stand te brengen).Als ze af zijn, pak je het sjabloon met de kleinste huizen (voor op de achtergronddus). Je krijt de randen in met het pastelkrijt, het liefst in een koele of niet met het

papier contrasterende kleur, voor extra diepte op de achtergrond (atmosferischperspectief, kleurenperspectief of vervaging naar achteren). Je legt deze sjabloonhoog in het beeld en wrijft voorzichtig (met je vingers, een stukje zacht papier of eenwattenstaafje bij priegelwerk) het krijt van de sjabloon op je goede papier, jesjabloneert dus.Als deze laag af is ga je door met de volgende sjablonen waarbij je van achter- naarvoorgrond werkt en van klein en vaag naar groot, contrasterend of fel (warmekleuren werken prima op de voorgrond). Storende delen gum je weg met hetkneedgum. Wat transparantie geeft vaak juist een interessant effect, kies dus wat jewilt.Raampjes kun je ook op een apart stukje papier uitsnijden en sjabloneren.Als alles af is, fixeer je het krijt met het fixatief (en spuitje, hetgeen wat lastig is) ofde haarlak en wel in opgehangen staat tegen een krant er ruim omheen op minimaal30 cm. afstand. Als je gefixeerd hebt, kun je niet meer gummen maar er nog welweer overheen sjabloneren met het krijt. De fixatief dient ervoor dat de krijtdeeltjesniet loslaten en je kleuren en scherpte dus bewaard blijven.


10/16

Aandachtspunten basisschoolDe techniek duidelijk en stapsgewijs voordoen.Leerlingen kunnen ook elkanders sjablonen gebruiken in speciale gevallen.Aparte hoesjes geven om de sjablonen en knipsels per leerling in te bewaren bijdoorwerken tijdens een volgende keer.

Altijd schutblad in de vorm van een oude krant bijv. om het al gesjabloneerde werkheen indien het nog niet gefixeerd is en daarom heel voorzichtig bewaard moetworden. Kijk uit dat een ander dit niet per ongeluk weggooit vanwege die oude krant!De techniek vraagt een behoorlijke fijne motoriek. Laat kinderen met een groveremotoriek groot werken en uitwrijven met de hele hand of grote zachte brede kwast(dan ook grote sjablonen gebruiken).Sjabloon niet tussentijds verschuiven en goed vasthouden zonder te verschuiven.Met gekleurd bordkrijt gaat het ook.Als het klaar is goed fixeren met de spuitbus of met haarlak, dit op de gang.Hetspeciale fixeerspuitje is voor de meeste leerlingen nog te moeilijk te bedienen. Spuitaltijd op voldoende afstand, anders gaat de tekening druipen. Met kneedgum eringummen is nu niet meer mogelijk. Eroverheen krijten nog wel.Bij tussentijds bewaren elk werkstuk apart in een krantje doen. Dit om vlekken tevoorkomen.

Geschiktheid van de verftechniek voor de bouwBovenbouw voor deze opdracht (complex van aard). Onderbouw kan sjabloneren metenkelvoudige vormen (Bijv. een appel, een peer etc., wrijven met krijt voor de ouderekleuters en tanponeren met verf voor allen), Middenbouw kan combinaties metmeervoudige vormen maken, bijvoorbeeld mensfiguur met gekleurde kleertjes offruitschaal.

Beeldaspecten die geschikt zijn i.v.m. deze techniekVan de ruimteaspecten: Overlapping, coulissenperspectief, repoussoir, verkleiningnaar achteren, doorkijkje, afsnijding, atmosferisch perspectief, kleurenperspectief.Van compositie aspecten: Alle vormen van compositie, stel er echter slechts eencentraal per les.Ritme aspect: Kan heel goed, herhalen van vormen, kleuren etc.Vorm aspecten: Vormcontrasten, grillig tegenover strak, hoekig tegenover rond etc.Vlak: Kan goed als je de vlakken helemaal laat vullen (vol wrijven of tamponeren),wordt dan ook echt als een vlak ervaren.

Geschikte themas en onderwerpen bij deze techniekAlles kan, mits het maar mooie contouren of vlakken heeft. Geschikt voor ruimteaspecten

zijn een stad of een landschap in coulissenperspectief.

Variaties voor wat betreft deze techniekMet je vinger of een zacht papiertje nog wat van een bepaalde kleur die afgestrekenop een papiertje is opnemen en het open sjabloon vlak verder vol wrijven.Verschillende kleuren binnen of op een sjabloon mengen en uitwijven.Verschillende richtingen of juist een richting uit sjabloneren en dat beeldend weten tegebruiken.Reeksen miniatuurtjes m.b.v. een wattenstaafje maken.


11/16


12/16

Geschiktheid van de verftechniek voor de bouwVoor de onderbouw: Een enkelvoudig raam met een eenvoudig kozijn. Blaadjedubbelvouwen en raamvlak langs de lijn uitknippen of scheuren. Bij klein raam kannu geknipt worden. De binnenspijlen kunnen er naderhand ingeplakt worden. Legdiverse stroken zwart papier klaar (snijmachine als hulp).

Bovenbouw: Complexer raam uit n stuk, althans het zwart gekoppeld aan eenbepaalde stijl als verrijking. Knippen en snijden allen onder begeleiding voor selectgezelschap. Tafereel erachter in meerdere lagen, zodat ruimte ervaren wordt(overlapping en vervaging naar achteren).

Beeldaspecten die geschikt zijn i.v.m. deze techniekBij licht: De ontdekking dat de kleuren veranderen onder invloed van het licht. Devorming van silhouetten bij tegenlicht.Bij ruimte: Overlapping, afsnijding, repoussoir, verkleining en vervaging naarachteren toe.Bij kleur: Ervaren van een sterk licht-donkercontrast, zeker als de zon schijnt of alseen lamp brandt.Bij vorm: Mogelijkheid tot ervaren van vormsoorten zoals geometrisch, organisch,strak, recht, hoekig, grillig en rond. Ook vormcontrasten zijn voor gevorderdenmogelijk. Stel per les n of hooguit twee vormsoorten centraal.

Geschikte themas en onderwerpen bij deze techniek(Glas in lood) ramen, letters en cijfers, fruitsoorten, transparante fles met inhoud,lampionontwerp, vogelkooi met vogel, viskom, verlicht aquarium met vissen en plantenetc.

Variaties voor wat betreft deze techniekJe kunt het raam ook zo maken dat je van binnen naar buiten kijkt, overdag in eenwat donkere kamer.In plaats van zwart papier ander donker papier gebruiken.Ruimtelijke vertaling in bijvoorbeeld een lampion of lampenkap.Op het zijdevloeipapier tekenen met zwart stift of voorzichtig schilderen met Oost-Indische inkt en een penseel.Het zijdevloeipapier verkreukelen en weer iets platstrijken, alvorens het erachter teplakken.


13/16

HOUTSKOOLTECHNIEK MET KNEEDGUM

Benodigde materialen en gereedschappenA4 papier, witHoutskool, kneedgum en eventueel een wiekFixatief of haarlak en eventueel fixatiefspuitje of plantenspuit.

WerkwijzeZet de standpunttekening groot op volgens opdracht. Maak desnoods eerst drieschetsjes op het kladpapier. Je hebt de keuze uit de parachutist (Hoog standpunt invogelvluchtperspectief) of het kelderraam (Laag standpunt in kikkerperspectief).Werk alles uit in toonwaarden, vlakken lijnen en structuren, waarbij je ervoor zorgtdat de echte witten en diepzwarten alleen op de voorgrond te zien zijn. Naar achterentoe laat je alles vervagen. Bewerk je hele vel, van globaal naar gedetailleerd en

bekijk je werk regelmatig op afstand. Zorg voor volop afsnijding en overlapping enflink wat details vooraan.De witten en glansplekjes kun je er naderhand in gummen. Met houtskool kun jeprachtige schaduwen maken. Met de wiek kun je heel verfijnd uitwrijven. Hetkneedgum regelmatig kneden zodat het weer schoon wordt. Een puntje eraan knedenvoor de details.Een schutblad tussen je hand en werk om vlekken te voorkomen.Bij tussentijds opbergen een schutblad eromheen als het nog niet gefixeerd is.Na fixatie kun je wel verder tekenen maar niet meer gummen in de al gefixeerdedelen.Fixeer je werk altijd als je klaar bent, dit om vervaging, vlekken en verlies vanscherpte tegen te gaan.

Aandachtspunten basisschoolUitkijken voor vlekken door per ongeluk met je hand door het al getekende te vegen.Van boven naar beneden of van links naar rechts etc. werken wil nog wel eenshelpen. Schutblaadje over het reeds getekende heen ter bescherming heeft het besteeffect.Schutblad om het werk heen bij tussentijds ongefixeerd opbergen.Kneedgum goed door laten kneden tussentijds en de techniek van gummen entekenen met houtskool voordoen.Voorzichtigheid met opbergen: Het werk maakt vaak ander werk vies.Er is een speciale houder voor houtskool zodat je handen niet vies worden.Kinderen hun handen laten wassen naderhand (Koolstofdeeltjes op je eten naderhandzijn zeer ongezond en de rest blijft ook schoner).Fixeren nooit in klas laten plaatsvinden, je kunt er onwel van worden. Altijd in goedgeventileerde grote ruimte waarbij het werk verticaal op een groot schutvel hangt,dan pas bespuiten. Let op dat de fixatief niet op de wand komt (Lelijke plakkerigevlekken).Liever geen blaaspijpjes laten gebruiken, gaat erg moeilijk en de jongeren slurpen hetsoms per ongeluk op (Gevaarlijk want het is zeer chemisch). Houd rekening metbrandgevaar.


14/16

Geschiktheid van de verftechniek voor de bouwOnderbouw: Grote vellen en grote stukken houtskool. Lijnen en vlakken.Middenbouw: Al wat fijner werk. Structuren, lijnen en vlakken. Gummen kan nu ookal.Bovenbouw: Alle houtskooltechnieken, werken graag met verschillende toonwaarden,

schaduwen en glimlichten.

Beeldaspecten die geschikt zijn i.v.m. deze techniekAlles van licht en al de ruimteaspecten met uitzondering van kleuren en atmosferischperspectief.Structuren, texturen, lijnen, vlakken, alles van compositie ook goed mogelijk.

Geschikte themas en onderwerpen bij deze techniekEigenlijk alles. Bekend zijn stillevens en modeltekeningen. BB zaken als lamp, nacht metlichtjes geschikt.

Variaties voor wat betreft deze techniekMet verdunde verf eroverheen of eronder.Kamer in lijnenperspectief (een straat kan ook), kleurpotloodtechniek.


15/16

KLEURPOTLOODTECHNIEK

Benodigde materialen en gereedschappenHB of 2B potlood (scherpe punt), gum, liniaal, kleurpotloden van goed merk, A4 of A5tekenpapier, beetje ruw en zeker geen glad kopieer- of printpapier. Zwarte fineliner.

WerkwijzeVolg de instructies perspectieftekenen op voor het maken van de juiste opzet in HBpotlood. Teken alles zo dun en precies mogelijk, hele vel mooi gelijkmatig engevarieerd vol.Kleur nu de onderdelen waarbij je de kleur naar achteren laat verlopen, vervagen danwel te verstaan. Vooraan dus dik, dekkend en kleurkrachtig, achteraan heel licht.Trek alle lijntjes keurig over met de fineliner zodat de tekening meer kracht uitstraalten duidelijker op afstand is. Tip: Als je de lijnen vooraan iets dikker maakt dan

achteraan, krijg je nog meer diepte.

Aandachtspunten basisschoolMeestal wordt er verkeerd papier aan de leerlingen gegeven: te groot en te glad. EenA5 papier is groot genoeg voor deze techniek, zeker als je het hele vel kleuren wilt(dat duurt erg lang als je het mooi wilt doen en niet krasserig maar juist gelijkmatig).Denk ook eens aan miniaturen voor de Midden- en Bovenbouw. A4 gaat nog net(maar dan voor de BB). Kleuters die alleen in lijnen tekenen en het kleurpotlood alseen grijs HB potlood hanteren zijn gebaat bij A4 papier omdat ze dan de ruimtehebben met hun iets grovere motoriek.Smijt niet met de potloden, de stiften breken van binnen en je blijft slijpen.

Slijpmachines vreten potloden: een mesje al of niet in combinatie met een blokjehout met wat schuurpapier eromheen werkt prima.Geef beslist meerdere malen uitleg over kleurpotlood, maak proefjes en laat zien wat

je ermee kunt. Als dat niet gebeurt blijven de producten vaak armzalig. Laat bijv. alsoefening een strook van blauw maar rood kleuren zonder abrupte overgangen,beginnend en eindigend in heel dik en dekkend (BB). Door kruislings over elkaar heente arceren, de lijnen dicht bij elkaar te zetten en de juiste druk uit te oefenen, krijg jedit kleurrijke effect. Het werken in vlakken, over elkaar heen kleuren metverschillende kleuren, heel dun kleuren, waarbij je de zijkant van je potlood gebruikten van dun naar dik kleuren zijn mogelijkheden die de leerlingen doorgaans niet goedbekend zijn.Aquarelpotloden zijn kleurpotloden waarop een penseeltje afgedrukt staat. Je kuntnaderhand met een penseel en wat water aquarelachtige effecten erin krijgen door ermet water in te schilderen. Mooi voor de Bovenbouw, die aan nuancering binnen eenkleur en schaduwwerking toe is. Dan wel dikker papier gebruiken, anders gaat hetkrullen/ bobbelen.Werk liefst op wit papier, dan blijven de kleuren zichtbaar.


16/16

Geschiktheid van de verftechniek voor de bouwOB; Vooral lijnen, later het opvullen van niet te grote vlakken in een kleur, dit om demotoriek (ook voor het schrijven) te oefenen (bijv. de metalen inlegfiguren vanMontessori). Versieringen en behangpapier met patronen waarop gekleurd kanworden (stalen) heel geschikt.

MB: Lijnen en vlakken. Kleine enkelvoudige onderwerpjes zoals een mens, een dierdie wat doet of een bepaalde eigenschap heeft. Ze kunnen mooi fijne details metpotlood aangeven (analytische denken bevorderen), vaak in lijn.BB: Idem MB maar dan vaker meervoudige onderwerpen gecombineerd met eenomgeving. Jongens tekenen vaak ook graag met allen grijs grafiet potlood, zeker alshet onderwerp technisch is en alle aandacht daar naar uitgaat (Vliegtuig etc.). Meisjesdecoreren en kleuren juist graag (Vlinders). (Dit klinkt heel rolbevestigend (sorrie),maar je ziet het steeds weer in de praktijk). Zeker aquarelpotloden zijn geschikt voorde fase waarbij schaduwen en nuances binnen een kleur opgemerkt worden: dit isvoor zowel jongens als meisjes machtig interessant als je het goed uitlegt en laatoefenen, daar ze nu juist steeds realistischer willen tekenen en hun verstand zegt dathet anders alsmaar niet voldoende klopt. BB kun je vragen dik en dekkend te keurenen het hele vlak te gebruiken (mits niet te groot formaat).

Beeldaspecten die geschikt zijn i.v.m. deze techniekVan kleur: Kleurverloop en meerdere nuances binnen een kleur (BB). Doorgaans verfvoor het beeldende aspect kleur, daar dit veel kleurkrachtiger en daardoor leerrijker is.Vlak, allerlei ruimteaspecten, structuur en textuur (arceringen en lijnen) entransparantie. Ruimtewerking: vooral schaduwwerking, maar ook overlapping, close-up ,coulisseperspectief, atmosferisch perspectief etc.

Geschikte themas en onderwerpen bij deze techniekMens- en dierfiguurtjes, straat-, plein en landschapsbeelden (BB), alles waarbij

gedecoreerd en geanalyseerd kan worden (bijv bladeren uit de natuur, insecten etc.).

Variaties voor wat betreft deze techniekCombinaties met oost-indische inkt en pen, fineliner (vlekt wel als je er naderhand metwater doorheengaat (aquarelpotloden), gekleurd viltstift idem. Gebruik ook eensverschillende ondergronden, de iets ruwere bijv.

Beeldende Vorming - Techniekenboek

Documents

Transcript of Beeldende Vorming - Techniekenboek