2vmbobb/kb

Dit dossier is van: Klas:

Tumult Studievaardigheden

In dit dossier:

In het dossier maak je individueel, in groepjes of klassikaal opdrachten die je in de les kunt doen.

Op www.tumult.nl vind je na inloggen opdrachten, lesbrieven, digilessen, testen en handige studiekaarten.

+

= Tip

= Weetje

= Opdracht

= Keuzeopdracht

1. Ga d’r voor! 1

2. Tijd genoeg? 7

3. Handig om te onthouden 13

4. Tekst leren 19

5. Discussiëren doe je zo 25

6. Goede cijfers halen 31

7. Samenwerken 37

8. Leer van je fouten 43

Studievaardigheden

In dit dossier

In dit dossier

Tumult

Antwoordnummer 47563

1070 WE Amsterdam

Tel. 020 – 421 51 29

info@tumult.nl

www.tumult.nl

ISBN 978-94-6114-290-0

© Tumult, 2016

Alle rechten voorbehouden

= Groepsopdracht

= Verwijzing naar www.tumult.nl

= Bruikbaar bij andere vakken

= Samenvatting

Dossier www.tumult.nl

1 Tumult ’16-’17

1 Gaaaan!!!

➔ Schrijf op waar jij helemaal voor gaat.

Dat kan van alles zijn: een hobby, een sport, muziek …

Ik ga helemaal voor:

Hoe vaak ben je ermee bezig?

Hoe goed ben je erin? Geef jezelf een cijfer:

Wat vind je er zo leuk aan?

Vind je het moeilijk om je best ervoor te doen?

Nee helemaal niet. Het gaat vanzelf. Soms, maar dat heb ik ervoor over. Ja best wel. Maar ik wil gewoon heel goed worden.

1 Ga d’r voor!Dingen die je leuk vindt, gaan eigenlijk vanzelf. Vind je honkballen bijvoorbeeld echt te gek?Dan ga je zonder mopperen naar de training. Hoe je dat doet met schoolwerk?Dat leer je in dit hoofdstuk.

Na deze les kun je:vertellen waar jij echt voor gaat;zorgen voor een prettige werkplek;positief denken;jezelf belonen.

Als je een doel hebt, is het mak-

kelijker om ergens voor te gaan.

2 Tumult ’16-’17

Je hebt vast niet altijd zin in je huiswerk. Maar je kunt het leuker maken voor jezelf. Ruim je bureau op.Zet muziek op die je fijn vindt.Dan gaat huiswerk maken veel beter.

2 Jouw werkplek

➔ Bekijk de foto’s hieronder.

Welk bureau lijkt het meest op de plek waar jij je huiswerk maakt?

➔ Bedenk welke dingen ervoor zorgen dat je prettig kunt werken.

Denk aan muziek, opgeruimd bureau etc.Noem drie dingen.

1.

2.

3.

➔ Bedenk welke dingen jou juist afleiden van je huiswerk.

Denk aan Facebook, rommel etc.Noem drie dingen.

1.

2.

3.

3 Tumult ’16-’17

Soms heb je ergens helemaal geen zin in.Of je ziet er tegenop.Maar het moet toch gebeuren.Dan helpt het om positief te denken.

3 Positief denken

➔ Lees de zinnen hieronder.

Maak van de negatieve gedachte een positieve gedachte.

Voorbeeld:Negatieve gedachte: Ik kan er toch niks van.Positieve gedachte: Als ik goed mijn best doe, kan ik het heus wel!

➔ Nu jij!

Negatieve gedachte: Huiswerk maken is stom.

Positieve gedachte:

Negatieve gedachte: Ik heb geen zin.

Positieve gedachte:

Negatieve gedachte: Ik haal vast een onvoldoende.

Positieve gedachte:

Wat gebeurt er met je als je de gedachte positief maakt?

In jezelf zitten mopperen, levert niks

op. Dus ga gewoon aan het werk.

4 Tumult ’16-’17

Moet je een vervelende taak doen?Beloof jezelf iets leuks als je het klaar hebt.Dan gaat het een stuk gemakkelijker!Dat noem je een beloning.

4 Beloning

➔ Kijk in je agenda.

Schrijf hieronder op wat je huiswerk is voor morgen.Hoe kun je jezelf belonen als je iets klaar hebt? Schrijf dat voor elke huiswerkopdracht op.

Voorbeeld:Taak: Beloning:10 wiskundesommen maken 5 minuten internetten

➔ Nu jij!

Taak: Beloning:

➔ Bedenk een beloning voor als je klaar bent met al je huis-werk.

Als je iets afmaakt, voelt dat

goed. Dat is dus eigen-lijk al een beloning!

5 Tumult ’16-’17

Prettig werken

➔ Vorm groepjes van vier.

Als de sfeer in de klas goed is, kun je prettiger werken. Dan heeft iedereen er meer zin in. ➔ Bedenk drie afspraken voor een goede werksfeer in de klas.

Hoe zorg je dat iedereen in de klas prettig kan werken?

Voorbeeld:– Je zegt alleen wat als je de beurt hebt. – De muziek mag zachtjes aan als we een opdracht maken.

1.

2.

3.

➔ Presenteer jullie afspraken aan de klas.

Kies met de klas welke afspraken jullie het beste vinden. Maak daar een top 5 van.

Top 5 klassenafspraken:

1.

2.

3.

4.

5.

Schrijf de afspraken op een groot vel.Hang dat op in de klas. Of deel de afspraken uit aan de andere docenten.

Houd rekening met elkaar.

Klets er bijvoorbeeld niet doorheen als de docent iets vertelt, want dan kunnen anderen niet opletten.

6 Tumult ’16-’17

Geen zinSamen met je buurman of buurvrouw

➔ Bedenk drie tips voor een docent die geen zin heeft.

Ook een docent heeft soms geen zin om te werken. Welke reden kan dit hebben?Bedenk dat samen en bedenk drie tips.

1.

2.

3.

Lesbrief

➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Don’t worry, be happy.

Studiekaarten

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Motiveren en Concentreren.

Deze les ging over …

… gaaaan!!!Als je iets leuk vindt om te doen, dan gaat het vaak vanzelf. Je hoeft er dan weinig moeite voor te doen.

… werkplek.Je hebt vast niet altijd zin in je huiswerk. Het helpt als je zorgt voor een prettige plek om te werken.

… positief denken.Heb je ergens geen zin in of zie je er tegenop? Dan helpt het om positief te denken.

… belonen.Moet je een vervelende taak doen? Beloof jezelf iets leuks als je het klaar hebt. Dan gaat het een stuk gemakkelijker! Dat noem je een beloning.

7 Tumult ’16-’17

1 Terugrekenen

➔ Lees de informatie.

Je gaat zaterdag naar de bioscoop.Om daar te komen moet je: eerst 10 minuten fietsen van je huis naar het station; dan is het 25 minuten met de trein naar de stad; daarna is het nog 5 minuten lopen naar de bioscoop.

Je moet om 20.00 uur in de bioscoop zijn.

➔ Reken terug.

Het is 5 minuten lopen van het station naar de bios.Hoe laat moet je uiterlijk op het station zijn?

De treinreis duurt 25 minuten.Hoe laat moet je uiterlijk in de trein stappen?

Van jouw huis naar het station is het 10 minuten fietsen.Hoe laat moet je uiterlijk van huis weggaan?

2 Tijd genoeg?Ken je dat? Je denkt dat je genoeg tijd hebt.En dan moet je je op het laatste moment toch haasten.Bijna iedereen maakt dat wel eens mee.In deze les leer je hoe je beter kunt plannen.

Na deze les kun je:terugrekenen in de tijd;op tijd beginnen;een grote taak in stuk-jes hakken;een planning maken.

8 Tumult ’16-’17

Plannen is dus terugrekenen.Begin bij het moment dat je ergens moet zijn.Kijk terug wat je allemaal moet doen.Bereken hoeveel tijd alles kost.Dan weet je ook wanneer je moet beginnen!

2 Begin op tijd

➔ Pak je agenda: welke grote opdracht heb je binnenkort?

Voorbeeld: Geschiedenis - spreekbeurt

➔ Schrijf op wat je precies moet doen.

Voorbeeld: Ik houd een spreekbeurt over de Tweede Wereld oorlog. Het mag 10 minuten duren en er moet een PowerPoint bij.

Wanneer moet de opdracht af zijn?

Hoeveel dagen heb je om eraan te werken?

Wanneer ga je beginnen?

Je kunt een grote opdracht het beste in stukken hakken.Je doet dan steeds een klein stukje.Dat kost minder moeite.En je hoeft niet alles op het laatste moment te doen.

3 Hakken!

➔ Pak de opdracht uit opdracht 2 er nog eens bij.

Bekijk goed wat je precies moet doen. Hak de opdracht in stukken. Schrijf erbij hoeveel tijd elk stukje kost.

Maak een lijstje van wat

je allemaal moet doen. Als je iets gedaan hebt, kun je het lekker door-strepen!

Zorg dat je op tijd begint

aan belangrijke taken.Bijvoorbeeld een week eerder. Dat voorkomt een hoop stress.

9 Tumult ’16-’17

Voorbeeld:Dit moet ik doen: Spreekbeurt over de Tweede WereldoorlogIn stukken gehakt:

Stukken Hoeveel tijd?Informatie zoeken op internet 20 minutenInformatie lezen 30 minutenSpreekbeurt bedenken 30 minutenPowerPointpresentatie maken 20 minutenSpreekbeurt oefenen 15 minuten

➔ Nu jij!

Dit moet ik doen:

In stukken gehakt:

Stukken Hoeveel tijd?

Je hebt de taak nu in stukken gehakt. En je weet hoeveel tijd je voor alles nodig hebt. Dan kun je gaan plannen!

4 Planning maken

➔ Schrijf in de weekplanner op pagina 10 wanneer je elk stukje van de opdracht gaat doen.

Bekijk eerst het voorbeeld.Werk van achteren naar voren.Schrijf dus eerst op wat je als laatste doet.Daarna wat je als een-na-laatste doet. En zo verder.

Plan altijd ruim. Dan

weet je zeker dat je genoeg tijd hebt.

10 Tumult ’16-’17

Voorbeeld:

Dag Hoe laat WatMaandag 16.00 – 16.20

16.30 – 17.00Informatie zoeken op internetInformatie lezen

Dinsdag 15.00 – 15.3015.40 – 16.00

Spreekbeurt bedenkenPowerPointpresentatie maken

Woensdag 17.30 – 17.45 Spreekbeurt oefenenDonderdag 11.00 – 11.10 Spreekbeurt houden in de klas

➔ Nu jij!

Je planning is klaar. Nu kun je aan het werk!

Dag Hoe laat Wat

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Vrijdag

11 Tumult ’16-’17

Toets plannen

Ook een toets kun je in stukjes hakken. Je verdeelt het leren dan over meerdere dagen. ➔ Kijk in je agenda.

Voor welk vak heb je binnenkort een toets?

Wanneer heb je de toets?

Wat moet je precies leren?

➔ Hak de toets in stukjes.

Wat moet je leren voor de toets? Verdeel dat in stukjes.Schrijf op hoeveel tijd je met elk stukje bezig bent.En wanneer je het gaat doen.

Voorbeeld:

Stukje Hoeveel tijd? Wanneer?Tekst doorlezen 10 minuten Maandag 15.30 – 15.40Samenvatting maken 20 minuten Maandag 15.40 – 16.00Samenvatting leren 15 minuten Dinsdag 16.00 – 16.15 Etc.

➔ Nu jij!

Stukje Hoeveel tijd? Wanneer?

Als je het leren in kleine

stukjes verdeelt, ont-houd je de stof beter. En het kost ook nog eens minder moeite!

12 Tumult ’16-’17

Lesbrief Eerste hulp bij … plannen

➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Eerste hulp bij … plannen.

Studiekaart Plannen

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Plannen.

Deze les ging over …

… plannen.Plannen betekent dat je bedenkt wat je allemaal moet doen. En wanneer je dat gaat doen.

… terugrekenen.Kijk naar het moment dat je klaar moet zijn. En reken terug wanneer je dan moet beginnen.

… begin op tijd.Als je op tijd begint, ben je op tijd klaar. En je hoeft niet te stressen!

… hakken.Je kunt een grote opdracht het beste in stukken hakken. Dan hoef je niet zoveel tegelijk te doen.

… planning maken.In je planning schrijf je op wat je wanneer gaat doen. Werk van achteren naar voren.

Wissel af tussen leerwerk

en maakwerk.

13 Tumult ’16-’17

1 EzelsbruggetjeSamen met je buurman of buurvrouw

Een ezelsbruggetje is een trucje om iets beter te onthouden.

Voorbeeld:De zon komt op in het oosten.En gaat onder in het westen.Hoe onthoud je dat?

Ezelsbruggetje: op in het oosten en weg in het westen

➔ Verzin een ezelsbruggetje om te onthouden hoe het zit.

In het voorjaar gaat de klok een uur vooruit (zomertijd).In het najaar gaat de klok een uur achteruit (wintertijd).Hoe onthoud je dat?

Ezelsbruggetje:

➔ Bespreek met de klas wat jullie bedacht hebben.

3 Handig om te onthouden

Op school moet je veel onthouden.Bijvoorbeeld woordjes bij Engels.Of plaatsnamen bij aardrijkskunde.In deze les leer je een paar handige trucs.Zo vergeet je nooit meer iets.

Na deze les kun je beter onthouden door:

ezelsbruggetjes te gebruiken;verhaaltjes te maken;er plaatjes bij te maken;rijtjes te rappen.

Handige ezels-brug-

getjes bij alle vakken kun je vinden op: www.ezelsbruggetje.nl.

14 Tumult ’16-’17

Moet je woordjes leren?Je onthoudt ze beter als je er een verhaaltje mee maakt. Hoe grappiger, hoe beter!

Stel je moet onthouden: boek, bed, hamer, wekker. Daar kun je dit verhaaltje mee maken:

In bed ligt een boek te slapen.Ernaast ligt een hamer.Daarmee slaat het boek de wekker uit.

2 Verhaaltje

Je moet deze vijf diersoorten onthouden:

vogel zoogdierreptielvisamfibie

➔ Bedenk een verhaaltje met deze woorden.

Je hebt twee minuten. Schrijf je verhaaltje hieronder op.

➔ Bespreek de opdracht met de klas.

Wie heeft het grappigste verhaaltje verzonnen?Denk je dat deze manier werkt?

Je ont-houdt woordjes

beter als je ze tijdens het leren hardop uit-spreekt.

15 Tumult ’16-’17

Je hersenen onthouden plaatjes beter dan woorden.Maak dus eens tekeningetjes bij wat je moet leren.

3 Plaatjes

Je moet dit onthouden:

Aardkorst = de buitenste laag van de aarde.

Magma = gloeiend hete, gesmolten steen onder de aardkorst.

Aardbeving = een trilling of schokkende beweging van de aardkorst.

Epicentrum = plek waar de aardbeving het sterkst is. ➔ Maak bij elk begrip een tekening.

Aardkorst Magma

EpicentrumAardbeving

16 Tumult ’16-’17

Hardop zeggen helpt vaak om dingen te onthouden. Zeg rijtjes op in een vast ritme. Dan kun je het nog gemakkelijker onthouden. Je krijgt dan een soort leer-rap!

4 Rap je rijtje!Samen met je buurman of buurvrouw

Je moet de hoofdsteden van alle Nederlandse provincies onthouden:

LeeuwardenGroningenAssenZwolleLelystad ArnhemHaarlemUtrechtDen HaagMiddelburg‘s HertogenboschMaastricht

➔ Bedenk samen een rap om de hoofdsteden te onthouden.

Lees het rijtje door en bedenk je ritme.Herhaal het rijtje steeds volgens het vaste ritme. Tik er eventueel bij op je tafel.

Je hebt de leerstof nu in een rap gestopt! Wedden dat je het onthoudt?!

➔ Wie durft, mag de rap voor de klas uitvoeren.

Denk maar aan de tekst

van liedjes. Die onthoud je veel gemakkelijker dan de tekst uit je leerboek. Dat komt door het ritme!

17 Tumult ’16-’17

Lastig om te onthouden

➔ Vorm groepjes van vier.

Wat vinden jullie lastig om te onthouden? Noem allemaal één ding.Bedenk samen een oplossing om het beter te onthouden.

Voorbeeld:Lastig om te onthouden Oplossing Engelse woordjes Maak er een verhaaltje mee

Lastig om te onthouden Oplossing

1.

2.

3.

4.

Spiekbriefje

➔ Lees de tekst:

Actrice Jasmine Sendar:‘Maak een spiekbriefje, maar gebruik het niet! Dat werkt! Ik schreef alles op een heel klein blaadje. Formules, woordjes, dat soort dingen. Met het idee om het te gebruiken.Maar zonder dat ik het doorhad, leerde ik op die manier.Omdat ik de leerstof had opgeschreven, wist ik het al.’

➔ Voor welk vak heb je binnenkort een toets?

Pak het leerboek erbij. Maak in het vlak hieronder een spiekbriefje van de leerstof.Je zult zien dat je het niet nodig hebt!

18 Tumult ’16-’17

Studiekaart Onthouden

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Onthouden.

Deze les ging over …

… onthouden.Op school moet je veel dingen onthouden. Daar zijn verschillende trucjes voor.

… ezelsbruggetje.Een ezelsbruggetje is een geheugensteuntje om iets beter te onthouden.

… verhaaltje.Je kunt woordjes beter onthouden als je er een verhaaltje mee maakt.

… plaatjes.Je hersenen kunnen plaatjes beter onthouden dan woorden. Maak tekeningetjes bij de leerstof.

… rap je rijtje!Door een rijtje in een vast ritme te leren, kun je het beter onthouden.

19 Tumult ’16-’17

1 Globaal lezen

➔ Pak je agenda: welke tekst moet jij binnenkort leren?

Vak:

Hoofdstuk/paragraaf:

➔ Pak het boek erbij en lees de tekst globaal.

Schrijf hieronder per punt op wat je opvalt:

1. Titel:

2. Vetgedrukte woorden:

3. Onderstreepte woorden:

4. Schuingedrukte woorden:

5. Plaatjes:

4 Tekst lerenHoe leer jij een tekst? Stamp je alles van begin tot eind in je hoofd?Dan ben je wel even bezig! Je kunt beter proberen te begrijpen wat er staat.Zo onthoud je het vanzelf.

Na deze les kun je:een tekst globaal lezen;de kernwoorden uit een tekst halen;de hoofdzaken uit een tekst halen;een samenvatting maken.

20 Tumult ’16-’17

Je weet nu ongeveer waar de tekst over gaat. Nu ga je actief lezen. Dat betekent dat je iets doet. Zoals aantekeningen maken of samenvatten. Of de belangrijkste woorden eruit halen.

2 Woordnet

➔ Pak je boek er weer bij.

Vul het woordnet in. Schrijf in het midden het onderwerp van de tekst. Schrijf daaromheen de belangrijkste woorden uit de tekst.

➔ Bespreek het woordnet met de klas.

Heeft iedereen dezelfde woorden opgeschreven?Weet je wat alle woorden betekenen?Bespreek samen de moeilijke woorden.

➔ Schrijf in één zin op waar de tekst volgens jou over gaat.

➔ Bespreek deze opdracht met de klas.

Snap je een woord

niet? Zoek het dan op in het woordenboek of op internet.

21 Tumult ’16-’17

De belangrijkste informatie in een tekst noem je hoofd zaken. Dat is de informatie die je moet onthouden.

3 Hoofdzaken

➔ Kijk nog eens naar de tekst.

Uit hoeveel alinea’s bestaat de tekst?

➔ Schrijf uit elke alinea de belangrijkste zin op.

Alinea 1:

Alinea 2:

Alinea 3:

Alinea 4:

Alinea 5:

Een hele tekst uit je hoofd leren, is erg veel werk! Maak daarom een samenvatting. Daarin schrijf je kort op waar de tekst over gaat.

4 Samenvatting

➔ Pak de tekst er weer bij.

Maak een samenvatting voor je toets.

Kijk nog eens wat je bij opdracht 1 t/m 3 hebt opgeschreven:

Mag je in je boek schrijven? Onder-

streep dan de hoofd-zaken. Schrijf ze anders op een apart blaadje.

22 Tumult ’16-’17

Maak nu een samenvatting.Gebruik je eigen woorden!Dan weet je zeker dat je het echt snapt.

Samenvatting

➔ Bespreek deze opdracht met de klas.

Welke informatie moet er in de samenvatting staan?

➔ Pas je samenvatting zo nodig nog aan en leer hem voor de toets!

Als je een samen-vatting

maakt, onthoud je de tekst vaak vanzelf!

23 Tumult ’16-’17

➔ Nu jij!

OverhorenSamen met je buurman of buurvrouw

➔ Pak de tekst er weer bij.

Bedenk vragen bij de tekst. Schrijf je vragen hieronder op.Geef ook het antwoord erbij.

Voorbeeld:Vraag: Antwoord:Welke vier dingen heeft Eten, huis, gezond-ieder mens nodig? heidszorg, onderwijs

Vraag: Antwoord:

1.

2.

3.

4.

➔ Laat je nu overhoren door je buurman/vrouw.

Je buurman/vrouw stelt jou de vragen. Probeer zo goed mogelijk antwoord te geven. En? Hoe goed ken je het al?

Tekenen

➔ Pak de tekst er weer bij.

Maak op de volgende pagina een tekening van de tekst. Teken daarin de belangrijkste informatie.

24 Tumult ’16-’17

Deze les ging over …

... globaal lezen.Je begint met globaal lezen. Je kijkt dan alleen naar de grote lijnen.

… actief lezen.Daarna ga je actief lezen. Dat betekent dat je iets doet. Zoals onderstrepen of samenvatten.

… woordnet.In een woordnet schrijf je de belangrijkste woorden uit een tekst op.

... hoofdzaken.De belangrijkste informatie in een tekst noem je de hoofd-zaken.

... samenvatten.In een samenvatting schrijf je kort op waar de tekst over gaat.

Studiekaarten

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Tekst-begrip en Samen vatten.

Titel:

25 Tumult ’16-’17

1 Feit of mening

In een discussie geef je jouw mening. Je mening is wat jij vindt. Dat kan per persoon verschillen. Voorbeeld: Ik vind groente eten belangrijk.

In een discussie leg je ook uit waarom je iets vindt. Dat doe je met feiten. Een feit is informatie die klopt. Je kunt het controleren.Voorbeeld: Groente eten is goed voor je gezondheid.

➔ Kruis aan of het een mening of een feit is.

Mening FeitHet is half vijf. Dat is een heel goede voetballer. Ik vind jou aardig. Dit boek heeft 48 pagina’s. Nederland ligt in Europa. Als je goed je best doet, ga je over.

Bedenk zelf nog een mening en een feit.

Mening:

Feit:

5 Discussiëren doe je zoBen jij het altijd eens met je ouders of leraren? Vast niet!Je kunt dan boos worden of gaan schreeuwen.Maar je kunt ook in discussie gaan.Hoe? Dat leer je in dit hoofdstuk.

Na deze les kun je:het verschil tussen feit en mening uitleggen;uitleggen wat goede argumenten zijn;goed luisteren;discussiëren volgens de spelregels.

Een feit kun je contro-

leren. Zegt iemand dat het 25 graden is? Dan kun je op de thermo-meter kijken of dat zo is.

26 Tumult ’16-’17

In een discussie gebruik je argumenten.Een argument is een bewijs voor jouw mening.Een goed argument is een feit dat je kunt controleren.

Er zijn ook slechte argumenten.Een vooroordeel is bijvoorbeeld een slecht argument. Dan heb je al een mening voordat je iemand echt kent. Bijvoorbeeld: ‘Dat meisje is blond. Dan is ze vast dom!’

2 Argumenten

➔ Bedenk bij elk plaatje een feit.

Bij elk plaatje staat een vooroordeel. Dat is geen goed argument.Schrijf een feit bij elk plaatje.

Vooroordeel: Deze vrouw is alleen met uiterlijk bezig.

Feit:

Vooroordeel: Dat is vast een crimineel.

Feit:

Vooroordeel: Een jongen die danst is homo!

Feit:

Voorbeeld: Vooroordeel: Die meisjes zijn net jongens.Feit: Het meisje links is aan de bal.

Houd je bij een discussie

aan de feiten. Gebruik dus geen vooroordelen.

27 Tumult ’16-’17

Bij een goede discussie horen goede argumenten.Maar goed naar elkaar luisteren is ook heel belangrijk.

Je luistert goed als je …… de ander aankijkt.… wacht tot de ander uitgepraat is.… rechtop zit of een beetje naar voren leunt.… de woorden van de ander kunt herhalen.

3 Luisteren

➔ Vorm groepjes van vier personen.

➔ Lees de zin hieronder.

“Iedere leerling moet elke dag gymles krijgen op school.” Ben jij het hiermee eens?

Ja Nee

➔ Leg uit waarom je het er wel of niet mee eens bent.

Schrijf twee argumenten op.

1.

1.

2.

1.

➔ Vertel jouw mening en luister goed naar de anderen.

Dat gaat zo:

➔ Schrijf op hoe jij ervoor hebt gezorgd dat je goed luisterde.

Luister naar de mening

van anderen. Dat helpt je om je eigen mening te vormen.

28 Tumult ’16-’17

Bij een discussie heb je spelregels. Net als bij voetbal!

4 SpelregelsSamen met je buurman of buurvrouw

➔ Lees hieronder de spelregels voor een discussie.

Welke regels kunnen jullie nog meer bedenken?Schrijf die erbij en bespreek ze met de klas.

Spelregels voor een discussie:

1. Gebruik goede argumenten.

2. Luister naar elkaar.

3. Houd je aan het onderwerp.

4. Laat elkaar uitpraten.

5.

6.

7.

Discussiëren maar!

➔ Lees de uitspraken hieronder.

1. Jongeren bewegen te weinig.2. Veel gamen is slecht voor je.3. Huiswerk moet worden afgeschaft.

➔ Beslis met de klas waarover jullie gaan discussiëren. Wij gaan discussiëren over:

29 Tumult ’16-’17

➔ Schrijf op wat jouw mening is over het onderwerp.

Mijn mening:

Schrijf twee argumenten op bij jouw mening.

1.

2. ➔ Nu gaan jullie discussiëren!

-praten)?

Dan krijg je een strafpunt. Wie heeft uiteindelijk de meeste punten? Dat is de winnaar!

HoudingSamen met je buurman of buurvrouw

Bij een discussie is het ook belangrijk hoe je iets zegt. Hoe je erbij staat bijvoorbeeld.

➔ Lees de zin hieronder.

“Leerlingen krijgen te veel huiswerk.” Ben jij het hiermee eens?

Ja, want

Nee, want ➔ Vertel jouw mening twee keer aan je buurman/vrouw.

1. Doe alsof je eigenlijk niet durft te vertellen wat je vindt.2. Doe alsof je heel zeker bent en het leuk vindt om te vertellen. ➔ Een aantal tweetallen speelt het gesprekje voor de klas.

Hoe merk je dat iemand zijn mening niet durft te geven? En hoe zie je dat iemand juist zeker is over zijn mening?

Let op je lichaams-taal. Als

je rechtop staat, kom je sterker over.

30 Tumult ’16-’17

Studiekaarten

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Discussiëren en Luisteren.

Deze les ging over …

… discussiëren.In een discussie laat je weten wat jouw mening is.

… feit of mening.Een feit is waar. Dat kun je controleren. Een mening is wat iemand vindt. Dat hoeft niet waar te zijn.

… argumenten.Een argument is een bewijs voor jouw mening. Een goed argu-ment is een feit dat je kunt controleren.

… vooroordelen.Vooroordelen zijn slechte argumenten. Een vooroordeel is dat je al een mening hebt voordat je iemand echt kent.

… luisteren.In een discussie is het belangrijk dat je goed naar elkaar luis-tert.

… spelregels.Houd je in een discussie aan de spelregels:

31 Tumult ’16-’17

1 In de les

Een goede voorbereiding op je toets begint in de les. Als je goed oplet in de les, is dat het halve werk! Goed opletten betekent:

➔ Pak je agenda.

Kijk welke toetsen jullie binnenkort hebben.Kies er in overleg met je mentor één uit.Beantwoord de vragen.

Wanneer heb je deze toets?

Voor welk vak is de toets?

Wat moet je leren voor de toets?

6 Goede cijfers halen

Goede cijfers halen voor al je toetsen … Wie wil dat nou niet? Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Met de juiste voorbereiding is het een makkie!

Na deze les kun je beter toetsen maken door:

op te letten in de les;op tijd te gaan leren;een toets slim aan te pakken;te leren van je fouten.

Merk je dat je niet oplet tijdens

de les? Zeg dan tegen jezelf: NU OPLETTEN! Zo blijf je bij de les. Of ga vooraan zitten.

32 Tumult ’16-’17

➔ Luister goed naar wat de mentor vertelt.

Je mentor geeft een korte uitleg over de toets.Schrijf hieronder het belangrijkste op.Straks vraagt je mentor aan jullie om het na te vertellen.

➔ Bedenk nu drie vragen die je wilt stellen over de uitleg.

Schrijf de vragen op.

Vragen: Antwoorden:

1. 1.

2. 2.

3. 3.

Om de beurt mogen jullie de vragen stellen. Schrijf de antwoorden op.

LET OP! Heeft iemand dezelfde vraag als jij? Stel de vraag dan niet nog een keer. Schrijf het antwoord op zodra je het hoort.

Maak altijd de opdrach-ten bij

de leerstof. Daardoor begrijp je het beter en hoef je minder hard te leren.

33 Tumult ’16-’17

Je hebt goed opgelet in de les. Nu is het tijd om te gaan leren voor de toets. Tijdens het leren zijn deze dingen belangrijk:

2 Tijdens het lerenSamen met je buurman of buurvrouw

➔ Kruis aan wat jij doet als je leert voor een toets.

Kruis de zinnen aan die bij jou passen.Wat doe je nog meer tijdens het leren?Schrijf onderaan zelf nog twee dingen op.

Ik begin ruim op tijd met leren. Ik begin de avond van tevoren. Ik maak eerst een planning. Ik ruim eerst mijn bureau op. Ik begin gewoon en zie wel waar ik eindig. Ik herhaal de leerstof een paar keer. Ik kijk steeds op Facebook. Ik leer achter elkaar door zonder pauze. Ik laat me overhoren. Ik ga de avond voor de toets op tijd naar bed.

➔ Bespreek deze opdracht met je buurman/vrouw.

Wat doet je buurman/vrouw goed tijdens het leren?

Welke tips heb je voor je buurman/vrouw?

➔ Bespreek deze opdracht met de klas.

Wat vinden jullie lastig bij het leren? Bedenk daar samen oplossingen voor.

Moet je een toets leren? Kijk dan

nog eens naar alle tips in dit dossier! Bijvoor-beeld over plannen, onthouden en teksten leren.

Het geheim van leren

is ... gewoon DOEN!

34 Tumult ’16-’17

En dan is het zover: je zit klaar voor de toets. De docent deelt de vragen uit. Tijdens de toets zijn deze dingen belangrijk: lees de vragen goed; houd de tijd in de gaten; blijf rustig; houd je hoofd erbij.

3 Tijdens de toets

➔ Kruis aan wat jij lastig vindt tijdens een toets.

Kruis de zinnen aan die bij jou passen.Wat vind je nog meer lastig tijdens een toets?Schrijf onderaan zelf nog iets op.

Ik vind het tijdens een toets lastig om … de vragen goed te lezen. de goede antwoorden te bedenken. rustig te blijven. op tijd klaar te zijn. m’n hoofd erbij te houden. de antwoorden duidelijk op te schrijven.

➔ Maak een kaartje voor jezelf.

Hoe kun je jezelf helpen tijdens de toets? Schrijf op het kaartje een tip voor jezelf.

Voorbeeld: Dit vind ik lastig: Op tijd klaar zijn. TIP: Houd de tijd in de gaten! Maak eerst de makkelijke vragen.

Dit vind ik lastig: M’n hoofd erbij houden. TIP: NU HIER ZIJN!

Schrijf het netjes en duidelijk op.Knip het kaartje uit. Leg het tijdens de volgende toets voor je op tafel.

Dit vind ik lastig:

TIP:

✁

Lees de vragen zorgvul-dig: wat

wil je docent precies van je weten?

Begin met vra-gen die je al weet.

Als je klaar bent, con-troleer dan of je alle vragen beantwoord hebt.

35 Tumult ’16-’17

Toetsvrees

➔ Kruis steeds aan welk antwoord het beste bij jou past.

Als ik een toets maak … Nooit Soms Vaakben ik erg zenuwachtig. ben ik alles vergeten wat ik heb geleerd. doe ik helemaal niks en wacht tot de tijd om is. ben ik er met mijn gedachten niet bij. ben ik bang om een onvoldoende te halen.

➔ Bespreek deze opdracht met de klas.

Wat kun je doen als je last hebt van toetsvrees?

Je leert het meeste van je fouten.Kijk dus altijd terug hoe een toets is gegaan.

4 Terugkijken

➔ Denk terug aan de laatste toets die je hebt gemaakt.

Voor welk vak was die toets?

Waar ging het over?

Welk cijfer had je?

Ja NeeHeb je er genoeg tijd aan besteed? Begreep je de lesstof toen je het leerde? Ben je op tijd naar bed gegaan voor de toets? Ben je begonnen met de makkelijke vragen? Was je op tijd klaar? Kon je je hoofd erbij houden? Heb je gekeken welke fouten je hebt gemaakt?

Wat ga je de volgende keer anders doen?

Kijk na afloop van een

toets altijd wat je goed en fout hebt gedaan. Daar leer je van voor de volgende keer!

36 Tumult ’16-’17

Deze les ging over …

… goede cijfers halen.Er zijn vier belangrijke momenten voor een toets: 1. In de les 2. Tijdens het leren 3. Tijdens de toets4. Na de toets

… wat je in de les kunt doen.

En stel vragen.

… wat je tijdens het leren kunt doen.Begin op tijd. Houd je hoofd erbij. En zorg dat je de stof onthoudt.

… wat je tijdens de toets kunt doen.

En houd je hoofd erbij.

… wat je na de toets kunt doen.Kijk altijd terug hoe een toets is gegaan. Want van je fouten kun je veel leren.

Studiekaarten

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Toets voorbereiden, Schriftelijke toets en Toetsvrees.

Moeilijke toets

➔ Bedenk in groepjes van vier, drie dingen die je kunt doen als je een moeilijke toets hebt.

1.

2.

3.

Lesbrief Laatste loodjes

➔ Log in op www.tumult.nl. Maak de lesbrief Laatste loodjes.

37 Tumult ’16-’17

1 Wat moet je doen?

➔ Kijk in je agenda: wanneer moet je binnenkort samen een opdracht doen?

Met wie doe je de opdracht samen?

Voordat je begint, moet je weten wat je precies moet doen.Dat noem je oriënteren.

➔ Ga met je groepje bij elkaar zitten.

Pak de opdracht erbij. Schrijf op wat je moet doen.

Voorbeeld:Vak: verzorging Opdracht: menu koken Vak:

Opdracht: ➔ Lees de opdracht die je samen moet doen goed door.

Beantwoord de vragen op de volgende pagina.

7 SamenwerkenRegelmatig doe je samen met anderen een opdracht.Als je allemaal je best doet, is dat super leuk.Want samen kun je meer dan alleen!In dit hoofdstuk maak je goede afspraken.Dan wordt de samenwerking zeker een succes.

Na deze les kun je samen-werken in vier stappen:1. Oriënteren2. Taken verdelen3. Doen4. Terugkijken

Zorg dat je allemaal

goed weet wat de opdracht is. Dan kun je samen naar het eind-doel toewerken.

38 Tumult ’16-’17

Als je weet wat de opdracht is, kun je de taken verdelen. Hak de opdracht in stukjes. En spreek af wie wat doet. Dat overleg je natuurlijk goed!

2 Taken verdelen

➔ Hak de opdracht in stukjes.

Wat moet er allemaal gebeuren?Schrijf alle taken op in het schema op pagina 39.

➔ Spreek af wie welke taak doet.

Schrijf achter elke taak de namen.

➔ Spreek af wanneer elke taak af moet zijn.

Schrijf de datum achter elke taak.

Voorbeeld:Taken: Wie doet het: Wanneer:Menu bedenken samen 9 feb.Menukaart maken Hafida 14 feb. Boodschappenlijst maken Maaike 10 feb. Boodschappen doen Levi en Jedidja 15 feb. Voorgerecht maken Levi 17 feb. Hoofdgerecht maken Maaike en Hafida 17 feb.Nagerecht maken Jedidja 16 feb. Opruimen samen 17 feb.

Wat moet je aan het eind inleveren?

Wanneer moet de opdracht klaar zijn?

Hoe zwaar telt de opdracht mee?

Waar word je op beoordeeld?

Verdeel de taken zo, dat

iedereen doet waar hij of zij goed in is!

39 Tumult ’16-’17

Taken: Wie doet het: Wanneer:

Dit schema noem je een plan van aanpak. Daarin staat:

De taken zijn verdeeld. Iedereen weet wat hij of zij moet doen. Dan kun je gaan DOEN!

3 Doen!

➔ Lees de tekst hieronder.

Je werkt samen aan een opdracht. Maar één persoon in jullie groepje houdt zich niet aan de afspraken. Daardoor hebben jullie de opdracht niet op tijd klaar. Wat doe je?

➔ Bedenk samen een oplossing voor deze situatie.

➔ Bespreek deze opdracht met de klas.

Houd je aan de afspra-

ken. Als jij je niet aan je afspraak houdt, heb-ben de anderen daar last van.

40 Tumult ’16-’17

Als je samenwerkt, gaan er dingen goed. Maar er gaat ook wel eens iets fout. Bijvoorbeeld als je geen goede afspraken maakt. Kijk dus altijd terug hoe het ging.Dan kun je het de volgende keer (nog) beter doen.

4 Terugkijken

➔ Denk terug: wanneer werkte je voor het laatst in een groepje?

Hoe ging het samenwerken?

➔ Beantwoord de vragen.

Wat voor cijfer had je voor de opdracht?

Ben je daar tevreden mee?

Ja, want:

Nee, want:

Wat ging goed in de samenwerking?Voorbeeld: Iedereen had zijn taken op tijd af.

Wat ging minder goed in de samenwerking?Voorbeeld: Niet iedereen wist wat hij/zij moest doen.

Wat zou je de volgende keer anders doen?Voorbeeld: Ik zou nog betere afspraken maken met elkaar.

Praat er met elkaar over als

iets niet goed liep. Dan gebeurt het niet nog een keer.

41 Tumult ’16-’17

Jullie bedrijf

➔ Vorm in overleg met je docent groepjes van vier.

Wat voor bedrijf zouden jullie samen kunnen beginnen?Bedenk samen een bedrijf.

Voorbeeld: Fietsenwinkel, internetbedrijfje, restaurant

Bedenk een naam voor jullie bedrijf.

Naam:

➔ Verdeel de taken in jullie bedrijf.

Voorbeeld:Taken: Wie doet het:Verkoper in de winkel MyrtheRepareert de fietsen DavyKoopt nieuwe fietsen in IrisRicht de winkel in Maarten

➔ Maak op de volgende pagina een visitekaartje.

Zet daarop de naam van jullie bedrijf.En in één zin wat dat bedrijf doet.Maak er een mooi visitekaartje van!

Taken: Wie doet het:

42 Tumult ’16-’17

Studiekaarten

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaart Samen-werken en Plan van aanpak.

Deze les ging over …

… samenwerken.Samenwerken is leuk, want samen kun je meer dan alleen. Maak goede afspraken. Dan wordt de samenwerking zeker een succes!

… oriënteren.Het is belangrijk dat je goed weet wat je precies moet doen. Dat noem je oriënteren.

… taken verdelen.Hak de opdracht in stukjes. Verdeel de taken. Spreek af wanneer elke taak af moet zijn.

… DOEN!Als je de taken hebt verdeeld, ga je aan het werk. Zorg dat je regelmatig met elkaar overlegt.

… terugkijken.Als je met elkaar hebt samengewerkt, is het slim om terug te kijken hoe het ging. Dan kun je het de volgende keer (nog) beter doen.

43 Tumult ’16-’17

1 Vragen stellen

Terugkijken begint met jezelf vragen stellen.Dan moet je natuurlijk wel eerlijk antwoord geven!

➔ Denk terug aan dit schooljaar.

Welke vakken vond je moeilijk?

Welke vakken vond je het leukst?

Hoeveel tijd ben je met huiswerk bezig geweest?

Voorbeeld: Ongeveer een uur per dag.

Hoe was je in de lessen?

Voorbeeld: Meestal lette ik wel goed op. Maar bij wiskunde zat ik veel te kletsen.

8 Leer van je fouten

Fouten maken mag.Daar leer je van.Kijk terug hoe je het hebt gedaan.Dan doe je het de volgende keer beter!In deze les kijk je terug op dit schooljaar.

Na deze les kun je:terugkijken op dit schooljaar;terugkijken op je resultaten;terugkijken op je vaar-digheden;goede voornemens bedenken.

Bij terug-kijken zijn er

geen goede of foute antwoorden. Het gaat om jouw ervaringen.

44 Tumult ’16-’17

Welke bijzondere dingen heb je dit schooljaar meegemaakt?

Voorbeeld:— Ik deed mee aan de schoolmusical.— Ik heb een sector gekozen.

1.

2.

3.

Sta je een onvoldoende? Zeg dan niet meteen: ik kan er niks van! Maar kijk terug en stel jezelf vragen. Zoals: hoe heb ik het aangepakt?Dan kun je het de volgende keer beter doen!

2 Cijfers

➔ Reken je gemiddelde cijfer uit voor elk vak.

Voor welk vak heb je het beste cijfer? Zet dat vak in het schema op pagina 45 op 1.Zet erbij wat je cijfer is. Het vak dat daarna het beste is, komt op 2. Enzovoorts.

➔ Geef aan welk vak op 1 staat.

Vak:

Hoe heb je geleerd voor dit vak?

Hoe komt het dat je goed bent in dit vak?

Wat ga je volgend jaar anders doen voor dit vak?

Bij terug-kijken is het

belangrijk om eerlijk naar jezelf te kijken. Kijk naar de dingen die je goed hebt ge - daan. Maar ook naar de dingen die je beter kunt doen.

45 Tumult ’16-’17

Vakken Cijfer

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

➔ Schrijf op welk vak op de laatste plaats staat.

Vak: Hoe heb je geleerd voor dit vak?

Hoe komt het dat je minder goed bent in dit vak?

Wat ga je volgend jaar anders doen voor dit vak?

Kijk eens hoe je leert

voor je beste vak. Wat kun je daarvan gebrui-ken als je leert voor je slechtste vak? Probeer dat eens uit!

46 Tumult ’16-’17

In dit dossier heb je verschillende vaardigheden geleerd. Bijvoorbeeld: plannen, onthouden, samenwerken. Al die vaardigheden helpen je om beter te leren.

3 Vaardigheden

➔ Kijk terug op de vaardigheden in dit dossier.

Hoe goed ben jij in die vaardigheden? Geef jezelf een cijfer voor elke vaardigheid.

Vaardigheid Cijfer

1. Ergens voor gaan

2. Plannen

3. Onthouden

4. Tekst leren

5. Discussiëren

6. Toets maken

7. Samenwerken

8. Terugkijken

➔ Kijk naar de vakken die dit jaar niet zo goed gingen.

Welke vakken staan onderaan in het lijstje op pagina 45?Met welke vaardigheden kun je die vakken verbeteren?Leg dat uit met een voorbeeld.

Voorbeeld:Vak: Engels Vaardigheid: OnthoudenVoorbeeld: Dat is handig bij woordjes leren.

Vak: Vaardigheid:

Voorbeeld:

Voorbeeld:

Vak: Vaardigheid:

Voorbeeld:

Voorbeeld:

Door terug te kijken, leer je

meer over jezelf en hoe je in elkaar zit. Daar heb je je hele leven wat aan!

47 Tumult ’16-’17

Je hebt in deze les teruggekeken op dit schooljaar. Je weet wat er goed en fout is gegaan. Dan kun je nu bedenken wat je volgend jaar anders wilt doen.

4 Goede voornemens

➔ Bedenk drie goede voornemens voor volgend schooljaar.

1.

2.

3.

➔ Maak een tegeltje van je goede voornemens.

Schrijf het in mooie letters.Maak er tekeningetjes bij.

Samen terugkijken

➔ Kijk nog eens naar de inhoud van dit boek.

Schrijf de antwoorden op deze vragen op drie losse Post-its:

1. Aan welke tip heb je het meeste gehad?

2. Wat is het belangrijkste wat je hebt geleerd?

3. Welk cijfer geef je dit boek en waarom?

➔ Plak jouw Post-its op het bord.

➔ Bespreek jullie antwoorden met de klas.

Kijk over een paar maanden

nog eens naar je goede voornemens. Houd je je eraan?

48 Tumult ’16-’17

Studiekaarten

➔ Log in op www.tumult.nl. Bekijk de studiekaarten Reflecteren en Evalueren.

Deze les ging over …

… terugkijken.Fouten maken mag, daar leer je van. Kijk terug hoe je het hebt gedaan. Dan kun je het de volgende keer beter doen.

… vragen stellen.Terugkijken begint met vragen stellen. Dan moet je natuurlijk wel eerlijk antwoord geven!

… cijfers.Je cijfers laten zien hoe je ervoor staat. Sta je een onvoldoende? Kijk dan terug hoe dat komt. Daar leer je van voor de volgende keer.

… vaardigheden.In dit dossier heb je verschillende vaardigheden geleerd. Bijvoorbeeld: plannen, onthouden, samenwerken. Al die vaardigheden helpen je om beter te leren.

… goede voornemens.Als je hebt teruggekeken, weet je wat er goed en fout ging. En wat er beter kan. Je kunt dan goede voornemens gaan maken voor volgend schooljaar!

Schrijf hier de tips op die jij echt handig vindt! Zet erbij op welke pagina de tip staat. En schrijf ook op bij welk vak je deze tip gaat gebruiken. Zo heb je altijd handige tips bij de hand. Bijvoorbeeld als je een toets hebt of huiswerk moet maken.

Pagina: 9Tip: Plan altijd ruim. Dan weet je zeker dat je genoeg tijd hebt.

Bij welk vak: alle

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

Pagina:

Tip:

Bij welk vak:

ISBN: 978-90-77655-82-59 789461 142900

ISBN 978-94-6114-290-0

te weinig tumult

te veel tumult

geen tumult

veel tumult