B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

52

description

Workshop B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad door Kees Geevers en de Gemeente Utrecht op de Kennisconferentie "Duurzaam Doen", 24 juni 2010 op de Hogeschool Utrecht.

Transcript of B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Page 1: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Page 2: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 3: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 4: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 5: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 6: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 7: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 8: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 9: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 10: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

n = 15 milj. liter

Page 11: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 12: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Page 13: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

DUW - DUURZAAM DOEN

Page 14: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Workshop

n Introductien Gemeentelijke ambitie

n Henk jansen, Cees van der Vlietn Twee werkterreinen

n Monumentenzorgn Stedelijke vernieuwing

n Monumentenzorgn Paushuis en …n Handboek Duurzame Monumentenzorg

n Stedelijke vernieuwingn Belvederen Onderwijs en onderzoek

n Studenten aan het werkn Afstudeeratelier

Page 15: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Utrecht: op weg naar een duurzame binnenstad

n Hogeschool Utrecht

24 juni 2010n Cees van der Vlietn Henk Jansen

Page 16: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Ambitie: CO2 neutraal in 2030

n Utrecht maakt Nieuwe Energie:

n zoekt en bindt partijenn op gemeenschappelijke doelen &

verantwoordelijkheidn focus op bestaande bouw

Page 17: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Gebruik maken van bestaande kracht

Page 18: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Utrechtse binnenstad duurzaam

n Juist een monument, met bewezen duurzaamheid, een zekere toekomstverwachting, en een hoog besparingspotentieel, rechtvaardigt een gedegen inspanning om te komen tot toepassing van hernieuwbare energiebronnen.

Page 19: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Hernieuwbare energiebronnen: zon, water, wind, bodem

Page 20: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Binnenstadsbeleid

n Discussienota binnenstad

n Bestemmingsplan

n Strategisch plan

Page 21: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Ambities in Utrechtse binnenstadsplan

n EU-project 10 historische steden

n Opstellen actieplan met o.a. richtlijnen verduurzamen historische gebouwen

n Onderzoek energie besparen en produceren met diverse partners

n Onderscheid groep kennis/ onderzoek en groep (inst.) eigenaren in

‘LSG’

Page 22: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Duurzaamheid binnenstad in de ‘LAP’

n For knowledge and research: n Utrecht University and Business University Nijenroden Hogeschool Utrechtn Gemeente Utrecht /City of Utrecht, department for Urban

planning an dep. For Environment and Sustainabilityn Natuur- en Milieufederatie Utrecht (NMU)

n Owners of many historic buildings:n Gemeente Utrecht / City of Utrechtn University of Utrechtn Catholic and Protestant churches; social housing

corporationsn Owners of listed buildings:

n Utrechts Monumentenfonds, Maatschappij tot Stadsherstel, K.F. Hein Monumentenstichting

Page 23: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Duurzaamheid binnenstad

n Bijdrage binnenstad aan reductie CO2-uitstoot.

n Functioneren van de binnenstad breed bekijken, gebouwen, openbare ruimte, functies, mobiliteit

Page 24: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Duurzaamheid binnenstad in de ‘LAP’

n Strategisch plan/ Local action plann Additional policy on heritage and environment/ sustainability

n Possibilities for energy reduction and production in the historic centre

n Research on warmth/ cold storagen Possibilities of making historic buildings more sustainablen Developing guidelines for isolating historic buildings, using

solar systems etc. n Producing energy with attention to the archaeological

valuesn Giving information to owners of historic buildings

Page 25: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Aanpak gebouwen: iconen als voorbeeld

Page 26: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Utrechtse binnenstad duurzaam

n Juist een monument, met bewezen duurzaamheid, een zekere toekomstverwachting, en een hoog besparingspotentieel, rechtvaardigt een gedegen inspanning om te komen tot toepassing van hernieuwbare energiebronnen.

Page 27: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Workshop

n Introductien Gemeentelijke ambitie

n Henk jansen, Cees van der Vlietn Twee werkterreinen

n Monumentenzorgn Stedelijke vernieuwing

n Monumentenzorgn Paushuis en …n Handboek Duurzame Monumentenzorg

n Stedelijke vernieuwingn Belvederen Onderwijs en onderzoek

n Studenten aan het werkn Afstudeeratelier

Page 28: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Twee werkterreinen:

Page 29: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Monumentenzorg

Maatregelen: 'Het blijft een monument, dus we kunnen geen zonnepanelen op het dak zetten. Wel kunnen we veel dubbel glas gebruiken, extra dikke gordijnen voor de ramen hangen en energiezuinige verlichting installeren', aldus een woordvoerster van de provincie.Het dak en verschillende ruimtes worden geisoleerd, er worden daglichtsensoren en aanwezigheidsdetectie voor de verlichting geinstalleerd en in ruimten die niet langdurig worden gebruikt wordt de temperatuur bewust laag gehouden. Daarnaast worden er waterbesparende toiletten, een energiezuinig ventilatiesysteem en verwijderbare tochtstrippen aangebrachtOp dit moment is de renovatie van Paushuize in volle gang. Als alles volgens planning verloopt, zal het vanaf maart 2011 weer gebruikt worden voor huwelijken, vergaderingen en representatieve bijeenkomsten van de commissaris van de Koningin. De renovatie herstelt de historische elementen van het pand. Het aantal vergaderzalen zal worden verdubbeld en kunnen in de toekomst verhuurd worden.

Paushuis infoDe renovatie van het Paushuis. Met deze renovatie wordt het monument niet alleen terug gebracht in zijn historische staat, maar wordt het ook een van de meest energiezuinige monumenten van Nederland.

Historie Paushuize Het statige pand op de hoek van de Pausdam en de Kromme Nieuwe Gracht werd in 1517 gebouwd in opdracht van Adrianus Florisz, de enige paus van Nederlandse bodem. Hij wilde het huis in zijn geboorteplaats gebruiken voor zijn oude dag. Maar tot ieders verbazing en ook zijn eigen, werd hij in januari 1522 tot paus verkozen. Hij vertrok naar Rome en twintig maanden na zijn verkiezing stierf hij op 64 jarige leeftijd, zonder dat hij Paushuize ooit heeft mogen bewonderen.

Page 30: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Monumentenzorg

http://www.new-energy.tv/internationaal/monumental_office_building_from_label_g_to_c.html

Page 31: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Monumentenzorg

Page 32: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Stedelijke vernieuwing

Page 33: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Page 34: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Page 35: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Page 36: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
Page 37: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Coenen bij zijn aantreden als hoogleraar Restauratie aan de TU Delft.

“Het ligt in mijn bedoeling in deze leerstoel dit […] beeld op te rekken van de louter op het architectonisch object gerichte vakgebied naar stedenbouw en landschap, omdat ik van mening ben dat de meerderheid van de opdrachten betrekking zal hebben op bestaande constructies, gebouwenensembles, wegen en landschappen.”

Daarom ®MIT: Denktank voor de gebouwde omgeving.n Modificatie

n “Het werkdomein Modificatie vindt zijn oorsprong in de techniek en bouwt voort op de klassieke restauratie”

n Interventien “Bij het werkterrein van Interventie ligt het zwaartepunt bij de mogelijkheden

van oude gebouwen om een nieuwe gebruikswaarde in zich op te nemen.”n Transformatie

n “Transformatie betreft de algehele verandering van Nederland. Als metafoor gebruik ik daarvoor graag de verandering van het silhouet van de steden en dorpen in het landschap.”

Page 38: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mijn onderzoek

?

Page 39: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Merwin de BruinNiels KrämerMart HijmansJoren Schep

15-06-2010

•Studenten aan het werk

Merwin de BruinBouwkundeNotulist

Mart HijmansBouwtechnische BedrijfskundeProjectleider

Niels KrämerBouwkundeAssistent projectleider

Joren SchepBouwkundeArchivaris

Page 40: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Merwin de BruinNiels KrämerMart HijmansJoren Schep

15-06-2010

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Achtergrond

Gemeente Gemeente UtrechtUtrecht

Hogeschool Hogeschool UtrechtUtrecht

BouwkundeBouwkunde Bouwtechnische Bouwtechnische BedrijfskundeBedrijfskunde

Duurzame Duurzame binnenstadbinnenstad

Page 41: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Merwin de BruinNiels KrämerMart HijmansJoren Schep

15-06-2010

Opgave

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Page 42: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mart Hijmans15-06-2010

Duurzame binnenstad

Duurzaamheid

Integraal waterbeheer

Peilbeheer

Afkoppelen verhard oppervlak

Minimaliseren verharding Infiltratie

Regenwaterretentie en vertraagde afvoer

Zuivering in het plangebied Huishoudelijk water

Stadsnatuur

Ecologische verbindingen

Natuurvriendelijke oevers

Participatie bij groenbeheer

Bouwrijp maken

Fietsroutevorming

Openbaar vervoer

Parkeren in het centrum- en werkgebieden

Parkeren in woongebieden Selectief autogebruik

Leefbare en flexibele wijk

De paradox van de compacte stad

Leefbare en flexibele woonomgeving

Gebruiks- en belevingswaarde

Transformatie van milieutypen

Zoneren

Verkeersgeluid weren

Functiegerichte bodemsanering

Energievisie

Welke energiebron(nen) Compact bouwen

Zonsgericht verkavelen

Zonsgericht bouwen

Interactieve gevel Polyvalente muur

Klimaatgevels

Serres

Natuurlijke koeling

Non-modernistische slimme gebouwen

Gebouwen als energieopwekkers Groene zones

Stedelijke enclave

Cycli

Auto’s

Wind

Vliegtuigen

Zon

Verwarmen & koelen Hydro-elektriciteit

Licht

Zeewind

Gadgets

Golven(zee)

Eten en verbouwing

Getijden

Producten en goederen

Aardwarmte

Publieke voorzieningen

Maken van verschillen

Open planproces

Implementatie- en beheerplan

Monitoring en evaluatie

Proceskwaliteit Doel- of middelvoorschriften in SPvE

Kosten duurzame uitbreidingsplannen

Juridisch instrumentarium

Estafettestokje

Timing

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

• Duurzaamheid

• Utrecht op weg naar duurzaamheid

• Visie binnenstad

• Test case Museumkwartier

• Gebiedsbeschrijving

• Functieonderzoek

• SWOT

• Uitwerkingen

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Page 43: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mart Hijmans15-06-2010

Duurzame binnenstad

Afkoppelen verhard oppervlak

Stadsnatuur

Auto parkeren

Fiets parkeren

Water

Natuur en ecologie

Verkeer

Leefbaarheid

Leefbare en flexibele wijk

Gebruiks- en belevingswaarde

Zoneren

Bouwkunde

Bouwen in de binnenstad

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

• Duurzaamheid

• Utrecht op weg naar duurzaamheid

• Visie binnenstad

• Test case Museumkwartier

• Gebiedsbeschrijving

• Functieonderzoek

• SWOT

• Uitwerkingen

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Page 44: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mart Hijmans15-06-2010

Duurzame binnenstad

Test case Museumkwartier

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

• Duurzaamheid

• Utrecht op weg naar duurzaamheid

• Visie binnenstad

• Test case Museumkwartier

• Gebiedsbeschrijving

• Functieonderzoek

• SWOT

• Uitwerkingen

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Page 45: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mart Hijmans15-06-2010

Duurzame binnenstad

Probleem: Hitte eiland

Oplossing: Stadsnatuur

Probleem: Omgang met regenwater

Oplossing: Afkoppelen verhard oppervlak

Probleem: Verduurzaming monumenten belemmerd door onaanraakbaarheid

Oplossing: DuMo

Probleem: Auto en fiets parkeerprobleem

Oplossing: Nog niet voor handen

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

• Duurzaamheid

• Utrecht op weg naar duurzaamheid

• Visie binnenstad

• Test case Museumkwartier

• Gebiedsbeschrijving

• Functieonderzoek

• SWOT

• Uitwerkingen

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Page 46: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mart Hijmans15-06-2010

Duurzame binnenstad

Uitwerkingen

Probleem: Verduurzaming monumenten belemmerd door onaanraakbaarheid

Monumentenwet

Verschillende functies

Monument verzameling verschillende elementen

SBR: DuMo-profiel

Greenncalc methodiek

In één opslag zien wat de situatie is.

•Achtergrond

•Opgave

•Utrecht op weg naar duurzaamheid

•Duurzame binnenstad

• Duurzaamheid

• Utrecht op weg naar duurzaamheid

• Visie binnenstad

• Test case Museumkwartier

• Gebiedsbeschrijving

• Functieonderzoek

• SWOT

• Uitwerkingen

•Pauze

•Rak 12

•Reflectie

Page 47: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Mart Hijmans15-06-2010

Duurzame binnenstad

DuMo-profiel

Onderzoek door bouwhistoricus

Interieur en exterieur

Referentieprojecten

Mo

Originaliteit

Authenticiteit

Gebruik

Betekenis

Onderhoud

Zeldzaamheid

Flexibiliteit

Du

Energie

MaterialenWater

Binnenklimaat

Divers

0

Balans

Page 48: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Casus Tivoli

Page 49: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Casus Tivoli

Page 50: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Casus Tivoli

Page 51: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Casus Tivoli

Page 52: B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad

Stellingen

n Ook het beheer van cultuurhistorie moet vergroenen;

n Vergroenen is onderdeel van een brede invulling van duurzaamheid;

n De HU zet in op het ontwikkelen en doorgeven van technische kennis daarvoor;

n De HU zet in op de leerdomeinen van Bouwfysica en Bouwtechniek;

n De HU zoekt bewust en actief aansluiting bij de gemeente en haar ambities;