DichterbijNBG-nieuwsbrief, oktober 2019, nummer 3

Anglicaans bisschop Rowan Williams over de Bijbel + Rembrandt-route + Nieuw: Bijbelkieswijzer

‘We leren over de liefde van God’

32

IN DIT NUMMER:

Dagmar (9): ‘Ik vind de groepsactiviteiten het allerleukst’7

Anglicaans bisschop Rowan Williams: ‘Als er

een God is, is hij een betrouwbare God’

8

Ifna Daflaar: ‘De Bijbel sterkt mijn vertrouwen’14

Welke bijbelvertaling leest u het liefst?

Niet iedereen kan deze vraag direct

beantwoorden. Zeker omdat er voor

bijbellezers in Nederland en Vlaanderen

ook wel echt wat te kiezen is.

Daar staan wij als Bijbelgenootschap

deze oktober in het bijzonder bij stil. Niet

alleen is het op 27 oktober Bijbelzondag,

de dag waarop honderden kerken hun

dankbaarheid voor de Bijbel vieren. Ook is

het deze maand vijf jaar geleden dat de

Bijbel in Gewone Taal verscheen. En de

Nieuwe Bijbelvertaling viert alweer haar

derde lustrum.

Een goede maand voor het verschijnen van

de Bijbelkieswijzer. Deze ontwikkelden we

om mensen te helpen een weloverwogen

keuze te maken voor een bepaalde vertaling

én om inzicht te bieden in het vertaalproces.

U ontdekt er meer over in deze Dichterbij.

Ook leest u over de Liesveltbijbel, de eerste

complete bijbel die in het Nederlands ver-

scheen. Onderzoek naar deze bijbeluitgave

levert mooie vondsten op. Bijvoorbeeld dat

de gebruikers kritisch waren op wat er wel

of niet in hun bijbel mocht staan. Ook in

de zestiende eeuw dus al!

Rieuwerd Buitenwerf,

directeur Nederlands Bijbelgenootschap

en Vlaams Bijbelgenootschap

Meer doen voor God dan alleen op zondag naar de kerk gaan. Dat was de reden dat Pavel Creciun met zijn gezin verhuisde naar het regiostadje Cantemir in het zuiden van Moldavië. Daar leidt hij nu de naschoolse opvang van de kerk, waar kinderen terechtkunnen voor huiswerkbegeleiding en een maaltijd. Maar vooral ook voor extra aandacht.

‘De kinderen die hier komen, noemen

mijn vrouw en mij soms “mama en

papa”,’ zegt Pavel. ‘Ze krijgen thuis vaak

helemaal geen liefde, soms worden ze

zelfs verwaarloosd of misbruikt. Hier bij

ons voelen ze zich wel geliefd.’

SCHOON NAAR SCHOOLPavel vertelt wat hij dagelijks meemaakt:

‘Van de kinderen die voor het eerst

komen, zit negentig procent onder de

luizen. Hier wassen we hun haren, soms

meerdere dagen achter elkaar, en krijgen

ze nieuwe kleren, zodat ze schoon naar

school kunnen. Het leven is voor deze kin-

deren niet gemakkelijk. Ze komen uit de

armste families en worden vaak opgevoed

door hun grootouders of door één ouder.

Die hebben de grootste moeite hun hoofd

boven water te houden. Soms vragen ze

ons: “Waarom krijgen we dat thuis niet?”

Dat raakt me elke keer weer. Ik probeer

dan niet emotioneel te worden, en zeg

tegen ze: “God wil echt niet dat jullie in

zulke moeilijke omstandigheden leven.”’

DAGELIJKS BROODBijbelstudie is ook onderdeel van de na-

schoolse opvang. Zelf heeft Pavel veel aan

de Bijbel. ‘Voor mij is de Bijbel het dagelijks

brood. Het lezen van de Bijbel heeft ervoor

gezorgd dat ik de persoon ben die ik nu

ben. In de Bijbel vind ik de antwoorden op

mijn vragen. Ik lees erin wie ik ben, wie

God is en wat God via mij wil doen. De

Bijbel is de gids in mijn leven.’

VOORWOORD PROJECT MOLDAVIË

Pavel Creciun:

‘DE BIJBEL IS MIJN GIDS’

© F

oto:

Ric

k Ke

us©

Fot

o: R

uben

Tim

man

54

Tijdens de opvang bidden de kinderen samen.

Geef voor het bijbelwerk in Oost-Europa

Naast het verspreiden van de prentenbijbelboekjes is het NBG betrokken bij diverse andere projecten in Oost-Europa. Zo helpen we het Bijbelgenootschap in Moldavië ook met een busje dat als rijdende bijbelwinkel door het land trekt. En in Oekraïne helpen we bij de verspreiding van duizenden bijbels.

Maak uw gift over naar NL74 SNSB 0266 3808 08 o.v.v. Moldavië. Of via bijbelgenootschap.nl/moldavie.

GODS LIEFDE VOOR VERLATEN KINDERENIngeklemd tussen EU-lid Roemenië en het in oorlog verkerende Oekraïne ligt een van de armste landen van Europa: Moldavië. Veel inwoners leven in een uitzichtloze situatie, waaronder een grote groep kinderen die opgroeit zonder ouders. Het Moldavisch Bijbelgenootschap zorgt voor lichtpuntjes in hun leven.

school kan. ‘En hier helpen ze me met mijn huiswerk, zodat ik goede cijfers kan halen.’

NASCHOOLSE OPVANGTwintig procent van de Moldavische kinderen moet thuis één of beide ouders missen. Hun ouders zijn weggetrokken naar landen als Polen en Italië om een beter bestaan op te bouwen. Met als gevolg dat de kinderen achterblijven bij hun grootouders, vaak in grote armoede.

Huizen hebben soms niet eens stromend water en koken moet buiten op een zelfgestookt vuurtje.

Samen met lokale kerken zet het Moldavisch Bijbelgenootschap zich in voor deze kinderen. Door het hele land bieden ze hen een plek waar ze na school terechtkunnen. Hier worden ze liefdevol opgevangen door vrijwilligers die hen helpen met huiswerk, met ze spelen en voor ze koken. Ook kunnen de kinderen zich bij de opvang wassen en leren ze vaardigheden die ze in het dagelijks leven kunnen gebruiken, zoals koken, naaien en het verbouwen van gewassen.

GODS LIEFDE‘Ik vind de bijbellessen het leukst,’ vertelt Andreea (10), die nu twee jaar naar de opvang in Purcari komt. Haar ouders kunnen amper het hoofd boven water houden omdat er geen werk te vinden is in het stadje waar ze wonen. ‘Bij mij op school worden arme kinderen vaak gepest. Hier leren we over de liefde van God en dat het belangrijk is aardig te zijn tegen andere kinderen. Daarom heb ik nu wel vrienden.’

PRENTENBOEKJESHet NBG wil dit jaar boekjes met

bijbel prenten van Marijke ten Cate uitdelen aan kinderen als Vlad en Andreea. Het gaat om boekjes met het paas- en het kerstverhaal in het Roemeens en in het Russisch, twee talen die in Moldavië veel gesproken worden. Pavel Creciun, die een naschoolse opvang leidt, is er blij mee. ‘We doen wekelijks bijbelstudie met de kinderen, en willen dat doen op een manier die zij begrijpen. Maar we hebben de handen vol aan het runnen van de opvang. De prentenboekjes geven ons iets in handen dat precies bij de kinderen past. En het zijn belangrijke verhalen, die we ze graag willen meegeven.’

De tienjarige Vlad geeft iedereen die hij tegenkomt bij de naschoolse opvang in Purcari een knuffel. ‘Ik heb hier veel vrienden. Ze accepteren me allemaal zoals ik

ben.’ Op driejarige leeftijd werd hij door zijn moeder achtergelaten in een weeshuis. Nu woont hij bij de voorganger van de lokale kerk, die er ook voor zorgde dat Vlad naar

PROJECT MOLDAVIË

Andreea is blij met haar prentenboekje.

Prentenboekjes van Marijke ten Cate voor Moldavië

‘Ze accepteren me allemaal zoals ik ben’

Vlad: ‘Ik heb hier veel vrienden.’

6

De nieuwe editie van Bijbel Dichtbij

haakt aan bij thema’s die relevant zijn

voor tieners én hun ouders. Deze bijbel

bestaat uit de Bijbel in Gewone Taal,

aangevuld met prikkelende vragen. Lees

samen de Bijbel, bespreek de vragen, en

groei samen in het geloof.

Verkrijgbaar voor €49,95 via

shop.bijbelgenootschap.nl en de

christelijke boekhandel.

Bent u ook opgegroeid met de Kijkbijbel

van Kees de Kort? Op dit moment loopt

er een bijzondere tentoonstelling waarbij

de illustraties van Kees de Kort naast

traditionele ikonen worden getoond. Nog

te zien in Amsterdam en Zierikzee!

Het NBG is partner van deze

tentoonstelling en organiseert per locatie

enkele ledenbijeen komsten. Informatie

en aanmelding: bijbelgenootschap.nl/

ledenactiviteit.

TENTOONSTELLING KEES DE KORT: IKONENEr bestaan veel verschillende vertalingen

van de Bijbel in Nederland. Waarom

eigenlijk en wat zijn de verschillen? Om

mensen te helpen bij een weloverwogen

keuze voor een bepaalde vertaling, en

om inzicht te bieden in het vertaalproces,

ontwikkelde het NBG de Bijbelkieswijzer.

Benieuwd? Doe de kieswijzer op

debijbel.nl/kieswijzer worden en

ontdek welke vertaling het beste

bij jou past.

DOE DE BIJBELKIESWIJZER BIJBEL VOOR GEZINNEN MET TIENERS

KIND IN BEELD

7

SPECIAALVOOR LEDEN

VOLG DE BLOGS OP DEBIJBEL.NL‘Drie lessen van een theoloog in een broodjeszaak’, ‘Tussen tuin en paradijs’, ‘Waarschuw je

tieners voor de Bijbel’: zomaar een greep uit de blogs die het afgelopen halfjaar op debijbel.nl zijn

gepubliceerd. Inmiddels hebben al twee keer zoveel mensen als vorig jaar de teksten gelezen van

NBG-medewerkers en diverse andere auteurs uit Nederland en Vlaanderen. Benieuwd naar de

meestgelezen blogs? Bekijk dan eens de serie van Rob Favier over humor in de Bijbel, of de tekst

van Hans Maat over de heilige Geest, die zeker niet het braafste jongetje van de klas is! Deze én

de nieuwste blogs zijn te vinden op debijbel.nl/blog.

KORT NIEUWS

© F

oto:

Rub

en T

imm

an

‘Ik vind de groepsactiviteiten het allerleukst uit de Samenleesbijbel 100 stappen. Ze passen altijd heel goed bij

het voorgelezen verhaal.’Dagmar (9)

Dagmar en Tijl bouwen een piramide, net als in het

Oude Egypte. Dit is één van de opdrachten uit de

Samenleesbijbel 100 stappen. Deze Samenleesbijbel

is speciaal voor kleine groepen. Verkrijgbaar voor

€29,95 via shop.bijbelgenootschap.nl en in de

christelijke boekhandel.

© K

ees

de K

ort

98

‘ALS ER EEN GOD IS, IS HIJ EEN BETROUWBARE GOD’

Anglicaans bisschop Rowan Williams:

Tien jaar lang, tot 2012, was Rowan Williams aartsbisschop van Canterbury en dus hoofd van de wereldwijde Anglicaanse kerk-familie. Geliefd werd hij vooral door zijn boeken. Waarom leeft deze theoloog, ondanks alles wat in de wereld gebeurt, in vertrou-wen op de God van de Bijbel?

De Bijbel staat vol ‘lastige’ verhalen, bijvoorbeeld over geweld of homoseksualiteit. Wat moeten we daarmee? ‘Mensen zien vaak maar twee keuzes’, zegt Williams als we hem ontmoeten. ‘De ene optie is fundamentalistisch. Dan is de Bijbel een onfeilbaar boek waar je geen vragen over mag stellen.

De andere optie is vrijzinnig: de Bijbel als een boek waar je wel eens wat aan hebt, net als aan sprookjes. Wie de Bijbel alleen ziet als inspiratiebron vergeet dat hij de verhalen bevat van Gods verbondenheid met mensen. Via die verhalen verbindt God zich ook met ons. Hij zegt ermee tegen ons:

INTERVIEW“Dit is hoe ik ben, dit is hoe jullie kunnen zijn.” Ik kies daarom voor een derde optie: dat we altijd naar die verhalen teruggaan, zodat ze ons kunnen verrassen met nieuwe perspectieven.’

Uit onderzoek van het NBG bleek in 2017 dat ook christenen minder in de Bijbel lezen dan vroeger. Williams is er bezorgd over. ‘Ik ontmoet regelmatig christenen bij wie geloven vooral om gevoel draait. Maar dan heb je geen compleet godsbeeld en raak je het besef kwijt dat God ons liet zien wie Hij is. Dat deed God in de eeuwenlange wisselwerking met de mensen, die de Bijbel beschrijft. Jezus’ optreden is daarvan het centrum.’

CONTEXTVeel mensen vinden de Bijbel een vrouwonvriendelijk boek met een achterhaalde moraal en een verouderd wereldbeeld. Hoe gaat Williams daarmee om? ‘De bijbelverhalen zitten verpakt in een historische context. Die hoeven we niet over te nemen. Het interessante is dat het evangelie de cultuur niet zomaar overnam, maar uitdaagde! Paulus nam bijvoorbeeld afstand

van de rol van vrouwen in zijn tijd. Over het huwelijk zegt hij eerst iets waar iedereen het mee eens was: dat de vrouw geen zeggenschap heeft over haar eigen lichaam; dat behoort aan haar man (1 Korintiërs 7:4). Maar, zegt hij daarna, dat geldt ook omgekeerd: ook de man heeft geen zeggenschap over zijn eigen lichaam, dat komt toe aan zijn vrouw. En dáár protesteerde iedereen tegen. Lees de Bijbel eens met dit soort voorbeelden in je achterhoofd.’

TWIJFELWilliams kende genoeg twijfels over God en de Bijbel, maar, benadrukt hij: ‘Het tegendeel van twijfel is niet zekerheid, maar vertrouwen. Bij dat vertrouwen kwam ik uit door verschillende ervaringen: bijbellezen, me verdiepen in het leven van andere christenen, maar ook door hoe mijn eigen leven verliep. God ging ondanks alles niet bij me weg. Als ik dat allemaal bij elkaar optel,

Benieuwd naar de favoriete bijbeltekst

van Rowan Williams? Bekijk het filmpje

op bijbelgenootschap.nl/rowanwilliams.

Op deze site vindt u ook het complete

interview, waarvan deze tekst een deel

is. Binnenkort verschijnt van Williams het

boek Christus, hart van de schepping.

‘Het tegendeel van twijfel is niet zekerheid, maar vertrouwen’

ben ik er behoorlijk zeker van dat áls er een God is, hij een betrouwbare God is.’

Interview: Peter Siebe

11

BIJBEL VAN BINNEN

Jongeren vinden de Bijbel belangrijk,

maar… hoe komt de Bijbel dicht bij

hun eigen leven? Deze nieuwe Bijbel

in Gewone Taal Jongerenbijbel is een

echte doebijbel voor tieners tussen de

twaalf en zestien jaar. Een bijbel die hen

helpt om de tekst te lezen, te begrijpen

én direct toe te passen in hun dagelijks

leven.

Via panels hebben jongeren zelf

meegedacht over de inhoud en het

design van deze Jongerenbijbel.

Opvallend zijn de vele creatieve

opdrachten die naast de bijbelteksten

staan. Door bijvoorbeeld te tekenen, na

te denken, een opdracht te doen of te

bidden, worden jongeren uitgedaagd om

zich de tekst eigen te maken.

De Bijbel in Gewone Taal Jongerenbijbel

is een uitgave van het Nederlands

Bijbelgenootschap, in samenwerking

met Youth for Christ en de Evangelische

Omroep. Verkrijgbaar voor €49,95 via

shop.bijbelgenootschap.nl en in de

christelijke boekhandel.

BIJBEL IN GEWONE TAAL JONGERENBIJBEL

10 11

NIEUW!

13

SAMENLEESBIJBEL VOOR GEZINNEN IN HONDURAS In juni las u in Dichterbij over ons bijbelverspreidingsproject in Honduras. Dankzij

uw steun kunnen we daar dit jaar 10.000 verkorte Samenleesbijbels verspreiden

onder arme gezinnen. Eind september is het drukken van de bijbels begonnen.

Angél, voorganger in Tegucigalpa, is er blij mee: ‘We kunnen nu duizenden

nieuwe gezinnen bereiken. Het is prachtig om te zien dat steeds meer jongeren

het goede pad kiezen, hun harten geraakt door Gods Woord. Uw hulp helpt!’

Dat het werk niet stopt als de vertaling beschikbaar is, blijkt wel uit de vertaalvragen die ons iedere week bereiken. Het blijkt ook uit het project waar we momenteel hard aan werken: het verbeteren van de NBV mede dankzij alle lezersreacties. De interactie met

bijbellezers heeft een vaste plek in het vertaalwerk gekregen.

We kijken verder dan alleen onze ‘eigen’ vertalingen. Nederlandse lezers zijn gezegend met een rijkdom aan bijbelvertalingen. Maar die diversiteit aan vertalingen leidt soms tot verwarring en keuzestress. Waarom zoveel vertalingen? Waarom verschillen ze zo sterk? Welke vertaling is geschikt voor mij?

Of je het aantal vertalingen ‘veel’ vindt, hangt af van hoe je ernaar kijkt. Na de Statenvertaling in de zeventiende eeuw is er slechts twee keer een vertaalproject opgetuigd om een goede opvolger voor de breedte van de kerken te verzorgen: de NBG-1951 en de NBV-2004. En zoals naast de NBG-51 de Groot Nieuws Bijbel verscheen als toegankelijker versie - ook geschikt voor niet-ingewijden - zo kwam naast de NBV de BGT te staan.

De katholieke kerk, hoewel mede betrokken bij de NBV, heeft een eigen vertaling: de Willibrordvertaling. Gereformeerden

die de Statenvertaling in ere willen houden, zorgden voor de Herziene Statenvertaling. Vanuit de Verenigde Staten kwam Het Boek over, bedoeld als verhelderende vertaling naast de Statenvertaling. En dan is er de Naardense Bijbel, een uitgesproken theologische vertaling van Pieter Oussoren.

Samen zijn dat negen bijbel-vertalingen. Er valt dus iets te kiezen! Om daarbij te helpen heeft het NBG de Bijbelkieswijzer gemaakt, waarmee je ziet welke vertaling het beste bij je past. Ik heb er met plezier aan gewerkt. Ik ben benieuwd of bijbellezers deze kieswijzer een leuke en leerzame manier vinden om inzicht te krijgen in de verschillen tussen de vertalingen. En vooral, of de verwarring onder bijbellezers afneemt, en de verrassing over die veelzijdige Bijbel toeneemt.

Kijk snel op debijbel.nl/kieswijzer worden en doe de kieswijzer!

Matthijs de JongHoofd Vertalen

BIJBELVERTAALVRAAG

Oktober 2019 betekent feest: het

eerste lustrum van de Bijbel in

Gewone Taal en het derde van

de Nieuwe Bijbelvertaling. Vijf

jaar BGT en vijftien jaar NBV. Met

dankbaarheid zien we dat deze

vertalingen hun weg naar de lezer

gevonden hebben.

12

OKTOBER: BIJBELKIESMAAND! BPMC-PROJECT: 4000 BIJBELS VOOR CHINA Met steun van de Bijbel per Maand Club (BpMC) zijn 4000 bijbels

verspreid onder christenen op het platteland van China. Veel

Chinese christenen zijn te arm om een eigen bijbel te kunnen

kopen. En als ze er wel een hebben, is het vaak een oud

exemplaar dat al door vele handen gegaan is. Zo lezen soms

hele families samen uit één stukgelezen bijbel. Dankzij de leden

van de BpMC hebben zij nu hun eigen, gloednieuwe bijbel.

Leden van de BpMC van het NBG steunen iedere maand een

bijbelproject. Eerder dit jaar droegen zij ook bij aan bijbelver-

spreiding onder Syrische vluchtelingen en het bijbelvertaalwerk

in Sierra Leone. Zo krijgen maandelijks duizenden mensen in

binnen- en buitenland toegang tot de Bijbel.

Nieuwsgiering naar het project van volgende maand,

of wilt u ook meedoen met de BpMC? Kijk op

bijbelgenootschap.nl/bpmc.

TERUGBLIK PROJECTEN

1514

De Beibel di Estudio, een studiebijbel in het Papiaments, is voor €70 verkrijgbaar via shop.bijbelgenootschap.nl en in de christelijke boekhandel. Ook de gewone Beibel na Papiamentu is sinds kort beschikbaar in Nederland, €25 via de NBG- webshop en in de boekhandel.

15

‘DE BIJBEL STERKT MIJN VERTROUWEN’

Ifna Daflaar is blij met haar Antilliaanse Bijbel

INTERVIEWTwee dagen voor haar zestigste ver jaardag, in april, werd er ’s avonds op de deur gebonsd. De politie. ‘Is iedereen aanwezig?’ Ja, Ifna en haar man en dochters waren er. ‘Uw zoon is bij een auto-ongeluk overleden.’ Kon Ifna dat rijmen met Gods liefde?

‘Ik houd van kinderen’, vertelt Ifna als we haar vragen naar haar leven vóór het ongeluk. ‘Daarom werd ik onderwijzeres, eerst op Curaçao en vanaf 2002 in Rotterdam. Later werd ik gastouder bij mensen thuis.’

HOOFDPIJNIfna komt uit een disfunctioneel gezin; moeder was psychisch ziek, vader had andere relaties. Ze groeide op bij haar opa en oma. ‘Zij waren liefdevol, maar ik was teruggetrokken. Ik miste m’n ouders en schaamde me om anderen te vertellen wat er gaande was.’

Dat veranderde op slag toen haar broer Marlon haar op haar zestiende meenam naar een katholieke charismatische bijeenkomst. ‘Ik herinner het me als de dag van gisteren’, vertelt Ifna. ‘Een vrouw sprak over Johannes 3:16. Dat God ons zo liefheeft dat hij zijn enige

Naam: lfna Daflaar-Winedt

Leeftijd: 60

Beroep: gastouder aan huis

Houdt van: mensen coachen en advies geven

Passie: omgaan met kinderen; preken

‘Gods liefde gaf me zelfvertrouwen, kracht en geduld’

© F

oto:

Ric

k Ke

us

zoon gaf, zodat ieder die in hem gelooft, niet verloren gaat maar eeuwig leven heeft. Kun je het je voorstellen? Zijn ENIGE ZOON? Ik was de hele dag in tranen. Hier vond ik de liefde die ik gemist had. Eerder lag ik ‘s avonds altijd te huilen en had ik hoofdpijn. Nu kwam ik vrolijk thuis, zonder hoofdpijn. Nu wist ik waarom ik leef. Mijn onzekerheid en zelfmoordgedachten verdwenen langzamerhand. Gods liefde gaf me zelfvertrouwen, kracht en geduld.’

Ifna kocht een bijbel om er nog meer in te ontdekken. Ze begon er dagelijks

in te lezen. Dat sterkte haar vertrouwen, waardoor ze bijvoorbeeld durfde te trouwen, ondanks het gebrek aan respect voor vrouwen in de Antilliaanse cultuur. En kijk: ‘In december zijn we 34 jaar getrouwd. Mijn man is gebleven’, lacht ze. De Beibel di Estudio - de Antilliaanse studiebijbel waaraan haar broer meewerkte - helpt Ifna bij het voorbereiden van de preken die ze van tijd tot tijd houdt in de pinkstergemeente.

ONGELUKMaar dat verschrikkelijke ongeluk dan? ‘Dat zal ik nooit kunnen begrijpen. Maar God blijft God. Ik heb met God ups en downs gehad. Ik heb hem gevraagd: ”Waarom hebt u mijn zoon genomen terwijl hij nog werk te doen had op aarde?”, maar ik kreeg geen antwoord. Hij weet het, ik niet. Maar hij blijft mijn God. Wat er ook gebeurt, niemand kan mij uit zijn handen halen - dus daar blijf ik. Ik zei tegen hem: “Zonder u was ik niks, met u ben ik alles. U hebt me genezen en bevrijd, u

Benieuwd naar de favoriete bijbeltekst van Ifna Daflaar? Bekijk het filmpje op bijbelgenootschap.nl/ifnadaflaar.

kunt me ook de kracht geven om door te gaan.”’ En zo lukt het Ifna om een maand na de begrafenis alweer te preken. ‘Als de heilige Geest niet bij me was, zou ik nergens zijn.’

Interview: Peter Siebe

© F

oto:

Ric

k Ke

us

16

Kunstliefhebbers opgelet! Ter

gelegenheid van het Rembrandtjaar

is er op debijbel.nl een digitale

Rembrandt-route door de Bijbel.

Rembrandt schilderde en tekende

honderden bijbelse taferelen. De

Rembrandt-route toont elke dag een

schilderij of ets, mét het bijbehorende

bijbelverhaal. Ook krijgt u een

artistieke toelichting. Zo wandelt

u door de Bijbel aan de hand van

Rembrandt.

De Rembrandt-route is een leesplan

voor drie weken. In de eerste week gaat

het over familiedrama’s. Dan tonen we

bijvoorbeeld Jacob liefkoost Benjamin.

De tweede week is een lesje bijbelse

geschiedenis volgens Rembrandt. Dan

ziet u onder meer Jeremia treurend over

de verwoesting van Jeruzalem. De derde

week beschrijft Jezus door Rembrandts

ogen, met onder andere De storm op

het meer.

De route werd gelanceerd op 4 oktober,

Rembrandts 350e sterfdag, door

docent kunstgeschiedenis Frauke

Laarmann-Westdijk. Zij ging in op

MET REMBRANDT DOOR DE BIJBEL

Rembrandts geloof en op de vraag wat

kunstliefhebbers moeten weten van

de Bijbel om Rembrandt te begrijpen.

Haar presentatie is te vinden op

bijbelgenootschap.nl/rembrandtlezing.

Aanmelden voor de Rembrandt-route:

download de app Mijn Bijbel, kijk bij

Leesplannen en start Rembrandt-route.

Het titelblad van de eerste druk uit 1526.

OVERGEPLAKTDe universiteiten van Groningen en Leuven doen momenteel onderzoek naar het gebruik van de Liesveltbijbel. Dat levert mooie vondsten op, vertelt onderzoeker Renske Hoff: ‘Kijk bijvoorbeeld naar deze bladzijde. Daar zie je dat heel secuur kleine briefjes - geknipt uit een andere bijbel - over de tekst heen geplakt zijn. Zo paste de (waarschijnlijk katholiekgezinde) lezer de vertaling aan z’n eigen voorkeur aan. In plaats van ‘der ouderen’ zie je dat er hier in 1 Timoteüs 4:14 ineens ‘des priesterschaps’ te lezen is. En over ‘de gemeynte’ zijn briefjes geplakt met ‘de kercke’. Zoiets zien we vaker in Liesveltbijbels. Sommige lezers hebben zelfs passages doorgestreept of er ‘‘verboden te lezen’’ bij geschreven! De Bijbel was in de roerige zestiende eeuw duidelijk een gebruiksvoorwerp met een divers lezerspubliek.’

Renske Hoff vertelt meer over haar onderzoek in het novembernummer van Met Andere Woorden, ons bijbelvertaalblad.

17

Een kleine vijfhonderd jaar geleden verscheen de eerste complete bijbel in het Nederlands. Deze ging de ‘Liesveltbijbel’ heten, want hij werd gedrukt door Jacob van Liesvelt in Antwerpen. Vóór de verschijning ervan, in 1526, waren alleen gedeelten van de Bijbel beschikbaar, zoals de Psalmen en het Nieuwe Testament.

De Liesveltbijbel was zoveel mogelijk gebaseerd op de pas verschenen vertaling van Maarten Luther. Vanwege de spanningen tussen hervormingsgezinde en katholiekgezinde gelovigen was er veel vraag naar deze bijbel; er verschenen vrij snel zes drukken.Met Jacob van Liesvelt - die sympathie had voor de hervormingsgezinden - liep het slecht af. Omdat hij zonder overheidstoestemming bijbels en andere boeken drukte, werd hij gevangengezet en in 1545 onthoofd.

DE EERSTE COMPLETE NEDERLANDSE BIJBELLEZERS KNIPTEN EN PLAKTEN IN HUN LIESVELTBIJBEL

BIJBELSCHAT

1 Timoteüs 4 met overgeplakte briefjes. Liesveltbijbel uit de Bibliotheek van de Theologische Faculteit, Tilburg University.

© A

d va

n Pi

nxte

ren,

bra

bant

-col

lect

ie.b

logs

pot.c

om

Rembrandt: De storm op het meer

118 19

HORIZONTAAL1. Afb. 5: Vertaler Matthijs de…6. Afb. 1: Bepaal de vertaling die bij jou past met de Bijbel…10. Loopstok11. Stad van Semed (1 Kron. 8:12)12. Afb. 2: Hij komt uit…14. Wereldwijde bijbelorganisatie15. Noot16. Frans lidwoord17. Herkauwers19. Bijbelse dominee? 21. Vrouw van Lamech23. Rachel was een … van Jakob27. Waardeloze agent als apostel28. Afb. 3: Viert zijn 15-jarig jubileum

VERTICAAL2. Maand van de Bijbelzondag3. Jongensnaam4. Mammon5. Telwoord7. Afb. 4: Kerst…8. Hij wordt vast een vinder9. Afb. 6: Wat is zijn voornaam?10. Iemand die graag, veel en vaak eet13. Onreine dieren18. Water in Friesland20. In de buurt van deze plaats liet Salomo schepen bouwen

(1 Kon. 9:26)22. Lidwoord24. Landcode China25. Hemaglobine26. Kijkkast

OPLOSSING Zoek het verborgen woord: H5,V7; H6,V7; H10,V4; H3,V3; H8,H10; H1,V3; H1,V1; H8,V3; H5,V10.

GEFELICITEERD!

De winnaars van de vorige puzzel zijn mevrouw Van

Leeuwen, meneer Van der Hoek, mevrouw De Jong-van Es,

mevrouw Schenk en meneer Vermeulen. We wensen alle

winnaars veel leesplezier toe met Verdiep je in Jesaja!

Heel lastig: stress. Zelfs bijbellezen kan stress opleveren, want woorden hebben kracht.

U denkt misschien aan woorden als zonde, onrecht of

straf. Maar let ook op woord-jes als ‘maar’. Dat haalt al

het voorafgaande onderuit. Bijvoorbeeld in: ‘Maar, gij

geheel anders.’ (Efeziërs 4:20) Oei, hier wordt iets van mij

verwacht. Ik moet het heel anders doen dan anderen.

Stress!

Een ander woord waar kracht in zit, is: ‘moet’. Moeten

geeft zomaar stress. Moeten is een verplichting tot iets.

Soms staat dat letterlijk in de Bijbel: ‘Gij zult niet …’ Gij

zult niet doden, dat lukt me nog wel. Hoewel, als ik ook

m’n gedachten meereken…

Nog zo’n woord-met-kracht is: ‘even’. Kun jij ‘even’

een boodschap voor me doen? O, laat mij maar, dat

doe ik er wel ‘even’ bij. Gegarandeerd levert dat meer

werk dan ik dacht. ‘Even’ iets doen levert stress op.

Herkenbaar?

‘Even’ heeft nog een tweede betekenis. We gebruiken het

in vergelijkingen: ‘even … als’. Bijvoorbeeld dat je even

goed moet presteren als je collega’s. Als er íets stressvol is,

is het jezelf vergelijken met iemand anders in wat je hebt,

wat je kunt of hoe je eruitziet.

JUKVerwachtingen, verplichtingen en vergelijkingen. Hiermee

leggen we onszelf een juk op. De vraag is: is dit ook het

juk dat Jezus ons oplegt? In de vakantie volgde ik een

retraite, waarin deze overbekende woorden van Jezus uit

Matteüs 11 opnieuw tot mij spraken: ‘Neem mijn juk op

je en leer van mij en je zult rust vinden, want mijn last

is licht en mijn juk is zacht.’ Zo las ik die zinnen altijd, in

de gauwigheid, maar er staat wat anders: ‘Want ik ben

zachtmoedig en nederig van hart.’

Wat moet er allemaal even gebeuren? Is dat misschien

te hoog gegrepen? Heb je het echt nodig om beter te

presteren dan die ander? Lastig, de stress die dat oplevert!

Jezus zegt: ‘Neem mijn juk op je, want ik ben zachtmoedig

en nederig van hart.’ Daarin schuilt een goed recept tegen

de dagelijkse stress.

Tjitske Volkerink

Wellnesscoach, masseur en stiltetrainer

bij het Christelijk Spiritueel Centrum

1 2 3 4 2 3 5

6 7 8 9

10 11

12 13

14 15

16 17 18

19 20

21 22 23 24 25 26

27 28

STRESS, HEEFT U DAAR OOK LAST VAN?

KLEURPLAATCOLUMN BIJBELPUZZEL

Maak de puzzel. Zoek vervolgens de verborgen woorden. Tip:

H5,V7 betekent: tel vanaf linksboven 5 hokjes horizontaal en vanaf

dat punt 7 hokjes verticaal (letter I). Begin voor elke nieuwe letter

steeds linksboven te tellen. Heeft u de oplossing gevonden? Maak

kans op één van de vijf exemplaren van de BGT Scheurkalender

2020. Vul de oplossing in op bijbelgenootschap.nl/puzzel of stuur

die per post naar: NBG, Postbus 620, 2003 RP Haarlem o.v.v.

Bijbelpuzzel. Sluitingsdatum: 1 december.

5

2

3

6

1

4

‘Al jaren begin ik mijn dag met het lezen uit de Bijbel. Dit jaar lees ik Bijbel in een jaar. Dat is een grandioze ervaring die de kennis

van de Bijbel zeer verdiept. Ik kan het iedereen aanraden.’ – Geert van Dartel

‘Al jaren begin ik mijn dag met het lezen uit

Geef Bijbel in een jaar

cadeau! Bestel ‘m in

onze webshop

Scan en ga naar de webshop.

Dichterbij is de nieuwsbrief van het Nederlands Bijbelgenootschap en verschijnt drie keer per jaar.Redactie: Peter Siebe, Rianne Wijmenga en Martine van Blaaderen. Foto’s: NBG, tenzij anders vermeld. Vormgeving en realisatie: www.deelstraendejong.nl

Het Nederlands Bijbelgenootschap brengt al 200 jaar de Bijbel dichtbij. Dat doen we voor mensen van nu en voor volgende generaties, in Nederland en wereldwijd, met traditionele en moderne vormen. Het NBG is er voor iedereen die de Bijbel relevant vindt in zijn of haar leven.

Het NBG gaat zorgvuldig om met uw gegevens, zie bijbelgenootschap.nl/privacy

of vraag de privacyverklaring aan via tel. 023 - 514 61 46.

Nederlands BijbelgenootschapPostbus 620, 2003 RP Haarlem 023 - 514 61 46www.bijbelgenootschap.nl info@bijbelgenootschap.nlIBAN NL74 SNSB 0266 3808 08 /bijbelgenootschap NBG_Bijbel

bijbelgenootschap