Atlas voor de Openbare Ruimte - utrecht.nl€¦ · Atlas voor de Openbare Ruimte Leidsche Rijn...

Editie 2007Editie 2007Editie 2007

Atlas voor de Openbare Ruimte

Editie 2007

Atlas voor de Openbare Ruimte

Leidsche Rijn Utrecht

Inleiding

Atlas voor de Openbare RuimteLeidsche Rijn Utrecht

Bij de inrichting, het beheer en het gebruik van de openbare ruimte in Voor de beoordeling van de openbare ruimte ontwerpen zijn richtlijnen Leidsche Rijn zijn veel diensten, instellingen en bedrijven betrokken. nodig, die aan de voorkant van het planproces duidelijk maken, waaraan de Bij de planontwikkeling zijn landschapsarchitectonische ontwerpers voor plannen getoetst worden. Hierbij is onderscheid aan te brengen tussen het openbaar gebied ingeschakeld, verkeerskundigen voor het eisen en wensen, tussen programma en mogelijkheden.verkeersontwerp en deskundigen voor het verlichtingsontwerp. Civiel- Meestal leidt dit tot een vaststaand programma van eisen met een technische ontwerpers zijn verantwoordelijk voor de uitvoeringstechniek en handboek toe te passen materialen, standaard profielen en vaste coördineren de aanleg van rioleringen, stadsverwarming, kabels en procedures.nutsleidingen. De stedenbouwkundigen en bouwkundig architecten Voor Leidsche Rijn Utrecht is een andere werkwijze gewenst. Het wordt als werken nauw samen met de vormgevers voor het openbaar gebied voor één van de belangrijkste opgaven voor het plangebied gezien, om te een geïntegreerd ontwerp voor het hele woon- of werkgebied. Het voorkomen, dat er een uniform en monotoon suburbaan gebied ontstaat. Kwaliteitsteam en de Welstandskamer adviseren bij de ontwikkeling van de Identiteit, als uitdrukking van de bijzondere mogelijkheden van de kwaliteit van het openbaar gebied. verschillende deelgebieden binnen het geheel, en variatie in stadswijken, Financiële deskundigen van het OGU bewaken de grondexploitatie en architectuur en openbare ruimte zijn hiervoor als doel gesteld. Het tweede maken kostenramingen voor de inrichting van het openbaar gebied. thema is compactheid: het streven in de openbare ruimte om door dubbel De beheerders toetsen de plannen voor de aanleg van het openbaar gebied grondgebruik, het zoeken naar minimum maten en een efficiënte inrichting op de mogelijkheden voor een efficiënt onderhoud van de openbare een levendig en intensief gebruikt stadsdeel te krijgen. Als derde thema is ruimte. Het betreft hier het beheer van verhardingen, openbaar groen, duurzaamheid meegegeven: het streven naar een milieubewust gebruik van speelvoorzieningen, waterhuishouding, kunstwerken en riolering. Na de grondstoffen, energie en water, maar ook een openbare ruimte, die mooi gereedkoming van de aanleg nemen zij het openbaar gebied over in oud wordt.beheer. Dit betekent het zoeken naar materiaalgebruik, dat een eigen sfeer aan De ontwerpen worden ook beoordeeld op de mogelijkheden voor een deelgebied kan geven, kenmerkende straatprofielen en een toekomstige gebruikers. De bereikbaarheid van gebouwen en openbare samenhangende vormgeving met stedenbouw en architectuur. Het ruimte voor ambulance, politie en brandweer, de sociale veiligheid voor betekent ook het ontwikkelen van nieuwe technieken van bewoners en gebruikers en de geschiktheid voor minder-validen worden in waterhuishouding, afvalinzameling, energievoorziening en nieuwe een voortdurende wisselwerking ingebracht in de planontwikkeling. producten voor verhardingen, verlichting en straatmeubilair. Ook de

beheerders hebben zich achter deze niet te onderschatten opgave gesteld, Voor een goede begeleiding van het proces van planontwikkeling is voor om variatie in materiaaltoepassing en onderhoudsregimes tot stand te Leidsche Rijn een adviescommissie Openbare Ruimte ingesteld. Deze brengen. commissie ondersteunt, adviseert en besluit over de inrichtingsplannen voor Dit vergt inspanning, deskundigheid, coördinatie en niet op de laatste het openbare gebied. Een goedgekeurd inrichtingsplan door de plaats moed om ingesleten routine, vaste regels en afspraken te vervangen Adviescommissie Openbare Ruimte is een vereiste om met de door een -gedeeltelijk-onvoorspelbaar ontwerpproces.daadwerkelijke aanleg te starten. Een goedgekeurd inrichtingsplan Als ondersteuning bij de ontwikkeling van de buitenruimte in Leidsche Rijn betekent ook dat alle disciplines die professioneel bij de inrichting van de is de Atlas voor de Openbare Ruimte gemaakt. De Atlas is niet een wetboek openbare ruimte betrokken zijn in het toekomstige beheer, hiermee hun met regels en afspraken voor de inrichting van de openbare ruimte. De beheerafspraken valideren. Atlas wil vooral de ontwikkeling van identiteit, compactheid en

duurzaamheid in het planproces stimuleren. Daarvoor toont de Atlas de In de procesgang wordt als eerste het SPvE (Stedenbouwkundig Programma ontwikkelde voorbeelden op basis van de gemaakte afspraken; de van Eisen) getoetst op voorwaarden om de openbare ruimte op orde te gepresenteerde ontwerpen zijn illustraties van de geaccepteerde kunnen krijgen. In de tweede fase van het planproces wordt het SP oplossingen. De Atlas toont de standaard oplossing, dat wil zeggen het beoordeeld. In het Stedenbouwkundig Plan is de maatvoering cruciaal. voorgestelde kwaliteitsniveau voor beeldvorming, techniek en gebruik met Hierbij wordt immers de grens tussen uitgeefbaar en niet uitgeefbaar en de daarbij behorende financiële middelen.daarmee de maat van de openbare ruimte bepaald. Binnen de vastgestelde Nieuwe oplossingen mogen beter zijn, wat betreft één of meer van deze maatvoering van de openbare ruimte dient alle programma te worden onderdelen. Minder vergt echter overleg met de betrokken diensten om te ingepast. Bij een SP hoort daarmee een voorlopig inrichtingsplan waarmee bezien of dit gecompenseerd kan worden door de inzet van andere de maatvoering voor alle ondergrondse infrastructuur kan worden bepaald. aanvullende middelen. Met dit uitgangspunt kan de bouwrijpfase van start. Bij de pagina’s van de Atlas wordt aangegeven, waarvoor de standaard Het definitieve inrichtingsplan geeft voor alle inrichtingselementen de oplossing van toepassing is: bijvoorbeeld heel Leidsche Rijn Utrecht, alle definitieve keuzes aan, van type bankje, kleur van verharding en woongebieden, Langerak en Parkwijk, of de Wetering.Tijdens de straatverbanden, standaardoplossingen, maar ook bijzonderheden. planontwikkeling worden nieuwe standaard oplossingen ontworpen; deze

worden na vaststelling in de Atlas opgenomen. Zo ontstaat gaandeweg een compleet overzicht van standaard oplossingen en uitgangspunten voor De Atlas is opgebouwd uit vijf hoofdstukken, waaraan recent een zesde is de openbare ruimte. Er kan bewust worden afgeweken van de voorstellen toegevoegd. Deze omvat de Checklist Openbare Ruimte, een handvat in de Atlas; juist door het aangeven van de richtlijnen in de Atlas kunnen waarmee het planproces kan worden gecontroleerd en afspraken getoetst, variaties en verbijzonderingen ontstaan èn worden beoordeeld.maar ook de leerervaring van de afgelopen jaren als sturing wordt ingebracht.

Inleiding


De Atlas is opgebouwd uit vijf hoofdstukken.Hoofdstuk 1 geeft de belangrijkste structuurkaarten uit de Ontwikkelingsvisie voor het openbaar gebied weer. Daarbij zijn faseringskaarten opgenomen, die de geleidelijke wording van het stedelijk gebied tonen.Hoofdstuk 2 zijn de Stedenbouwkundige thema’s in Leidsche Rijn. Hierin zijn de profielen voor het openbaar gebied weergegeven, waaruit het ruimtebeslag voor de verschillende onderdelen als wegen, parkeervakken, trottoirs en watergangen blijkt. Dit hoofdstuk is vooral bedoeld voor de planontwikkeling tijdens het SPVE en het SP.Hoofdstuk 3 zijn de inrichtingsdetails. Hierin is de materiaaltoepassing getoond voor verhardingen, water, beplantingen en straatmeubilair. De maatvoering is exact weergegeven op grond van de optelling van de maten van de toegepaste materialen. Dit hoofdstuk is vooral de basis voor de Inrichtingsplannen.Hoofdstuk 4 toont de standaard materialen: de elementen voor verhardingen, verlichting en straatmeubilair van de openbare ruimte. Dit zijn de kleinste eenheden voor de aanleg en het beheer van het openbaar gebied.Hoofdstuk 5 bevat de afspraken, die in het COR gemaakt zijn over het programma van eisen en wensen van alle diensten, instellingen en bedrijven, die betrokken zijn bij het openbaar gebied.Hoofdstuk 6 bevat, zoals al aangegeven, de Checklist Openbare Ruimte. Hiermee kan een planproduct getoetst worden op compleetheid en of aan alle afspraken inhoud is gegeven. Ook afwijkingen en elementen waarmee ervaring in beheer is opgedaan, worden zichtbaar voor een juiste afweging. Het oorspronkelijke programma uit “Leren van Beheren” is in dit hoofdstuk geïntegreerd. Daarmee is het planproces nu volledig op orde.

De Atlas is in feite af, wanneer Leidsche Rijn klaar is. Daarom is gekozen voor een ringband systeem: bij elk nieuw standaard product wordt een pagina toegevoegd. Ook nieuwe inzichten en gewijzigde uitgangspunten kunnen door het vervangen van een pagina worden opgenomen. De eerste versie toont de opzet van de Atlas en de eerste serie vastgestelde pagina’s. Deze zijn in de inhoudsopgave met een stip gemarkeerd. De overige genoemde pagina’s worden nog ontwikkeld; in de volgende uitgave zullen deze aan de Atlas worden toegevoegd.

Inhoud

00

0Atlas voor de Openbare RuimteLeidsche Rijn Utrecht

Inhoud 2007

001

Inhoud

INLEIDING

INHOUD

STRUCTUUR

ONTWIKKELINGSVISIE01 Stand van zaken 200602 Autoverkeer03 Langzaam verkeer04 Openbaar vervoer05 Parken06 Watersysteem07 Archeologie08 Ecologische infrastructuur09 Kwaliteitsbeeld

STEDENBOUWKUNDIGE THEMA'S

WOONGEBIEDEN01 Woonstraat, watergang, asymm. profiel, incidenteel P02 Woonstraat, watergang, symm. profiel, incidenteel P03 Woonstraat, verhard profiel, langsparkeren, trottoir04 Woonstraat, verhard profiel, haaks P, trottoir05 Woonstraat, eigen erf P, trottoir06 Woonstraat, 2 grasbermen, eigen erf P07 Woonstraat, ontsluiting achterzijde “Groene Hoven”08 Woonstraat, 1 grasberm, langs P09 Woonstraat, middenberm onverhard10 Woonstraat, middenberm verhard11 Invaliden oprit12 Bushalte

BIJZONDERE GEBIEDEN01 Groenedijk02 Rijnkennemerlaan03 Boulevard Parkwijk deel 104 Boulevard Parkwijk deel 205 Leidsche Rijnpark06 Jac. P. Thijsselint

BEDRIJVENTERREINEN01 Bedrijventerrein Proostwetering02 Bedrijventerrein Soestwetering deel 103 Bedrijventerrein Soestwetering deel 2

HOOFDINFRASTRUCTUUR01 Langerakbaan, middendeel02 Langerakbaan, met opstelstroken

STADSDEELCENTRUM01 …

INRICHTINGSDETAILS

VERHARDINGEN01 Trottoir langs tuin, rijweg02 Trottoir langs gevel, rijweg03 Inrit, enkel en dubbel04 Hoekoplossing langs groen05 Hoekoplossing langs gevel06 Langerakbaan, kruising, fietspad, zebra07 Langerakbaan, kruising met fietspad08 Langerakbaan, kruising en zebra10 Leidingenzone nutsvoorzieningen, standaard11 Leidingenzone nutsvoorzieningen, Veldhuizen en

Balije

WATER01 Wijkwatergang, technisch talud06 Duiker07 Zware autobrug08 Lichte autobrug09 Fiets-/voetbrug10 Lichte beschoeiing11 Zware beschoeiing12 Bestraat talud14 Wadi15 Zandvangput

MATERIALEN

VERHARDINGEN01 Bestrating02 Gootconstructie03 Trottoir- en opsluitbanden

VERLICHTING01 Straatverlichting overzicht

MEUBILAIR ALGEMEEN01 Boomkrans02 Afzetpalen04 Afvalbak05 Ondergrondse afvalcontainer06 Stadsbank07 Hekwerk / fietsbeugel08 Transformatorstation09 Handhole

1

2

3

4

Inhoud 2007

002

Inhoud

PROGRAMMA

AFSPRAKEN01 Speelvoorzieningen02 Verkeer03 Brandweer05 Beheer watergangen07 Openbare verlichting09 Kunstwerken10 Afvalinzameling11 Hondenvoorziening12 Ecologie13 Programma parken17 Voorzieningen voor mensen met functiebeperkingen18 Groenvoorziening

CHECKLIST OPENBARE RUIMTE

LEGENDA-EISEN01 Legenda-eisen inrichtingsplannen02 Legenda met genummerde elementen03 Extra toevoegingen en kleurentabel

TOETSING01 Inleiding checklist inrichtingsplannen openbare ruimte14 Checklist inrichtingsplannen openbare ruimte25 Beperkte toetslijst Politiekeurmerk Veilig Wonen

COLOFON

5

6

Structuur

00

De kaarten van hoofdstuk 1 geven de kaders aan van waaruit de openbare ruimte van Leidsche Rijn ontwikkeld wordt. De kaarten vormen de uitwerking van het Masterplan Leidsche rijn en zijn in deze Atlas als laatste actualisatie opgenomen.Leidsche Rijn is nadrukkelijk ontworpen vanuit de kaders van het bestaande landschap en de occupatiegeschiedenis die het heeft gekend. Geen blinde vlek op de kaart, maar gedegen kaders voor uitwerking.

De deelkaarten archeologie, watersysteem, infrastructuur en andere laten de bouwstenen zien die de ontwerpers in staat stellen een samenhangend beeld van de openbare ruimte te vormen. Daarbij is tevens duidelijk welke lijnen en plekken tot verbijzondering leiden.


Stand van zaken 2006A3

101

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

AutoverkeerA3

De hiërarchie van autowegen wordt op het hoogste niveau bepaald door de rijkswegen A12 en A2, met hieraan parallel de stadsweg. Vanaf de snelwegen sluiten de stroomwegen Haarrijnse Rading, Veldhuizerweg en Oudenrijnseweg aan op twee stedelijke ontsluitingswegen. De noordelijke ligt langs de spoorlijn Utrecht - Den Haag, de zuidelijke (Langerakbaan) tussen de Leidsche Rijn en de Groenedijk. Op deze stedelijke ontsluitingswegen aansluitend is indicatief een fijnmazig netwerk getekend van 30 km straten.

informatie� Hoofd-autostructuur

Ontwikkelingsvisie actualisatie 2005

102

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

snelweg

80 km/u 2x1 rijstroken





wijkontsluiting

viaduct

spoor

Langzaam verkeerA3

Voor de aansluiting op de bestaande stad is een fijnmazig net ontworpen voor langzaam verkeer. De routes verbinden ook de stations, HOV-haltes en clusters van winkels en voorzieningen met elkaar. De routes zijn deels vrijliggend en gedeeltelijke gebundeld met autoverkeer.

informatie� Fiets Ontwikkelingsvisie,

actualisatie 2004

� Fietsnota 2002

103

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

fietsroute

Rijnkennemerlaan

Jac. P. Thijsselint

fietsboulevard

LF4 fietsroute

oude linten

Amsterdams Rijnkanaal

Thematerweg/Smalle Termaat

Enghlaan

Alendorperweg

Vleuterweideweg

Esdoornlaan

‘t Zand

Europaweg

Groenedijk

Rijksstraatweg/Zandweg

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1010

Openbaar vervoerA3

Een belangrijk principe voor de organisatie van de woon- en werkgebieden is de invloedssfeer van treinstations en haltes van het HOV en het gewone busroute netwerk. Door een gelijkmatige spreiding van de HOV-haltes en gewone bushaltes ontstaat een goed draagvlak voor het openbaar vervoer.

informatie� actualisatie HOV Invloedssfeer

Ontwikkelingsvisie 2005

� aanvullend busvervoer 2003

104

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

stadsbuslijnen

HOV-lijnen

spoor

NS station

ParkenA3

Op de archeologische vindplaatsen en ‘het waterwingebied’zijn grote parken geprojecteerd. Door de ligging van deze elementen als aanvulling op het grote centrale park van Leidche Rijn is vanuit ale woongebieden op vijf minuten lopen een park voorhanden. Lange lijnen, zoals de Rijnkennemerlaan en de zone langs het Amsterdam Rijnkanaal en de verschillende sportvelden, completeren de mogelijkheden voor openlucht recreatie.

informatie� Hoofdgroenstructuur

Ontwikkelingsvisie, actualisatie 2005

105

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

Archeologiepark

Park de Hoge Weide

Volkstuinen

Vier seizoenentuin

Prinses Amaliapark

Park Grauwaart

Park Groot Zandveld

Waterwinpark

De Milan Viscontipark

Rijnkennemerlaan

Balijepark

Binnenhof

Leidsche Rijn Park

Ecologische Zone Haarrijn

Landinrichting Haarzuilens

Geluidswalpark

Sportpark Rijnvliet

Verlengde Prinses Amaliapark

Dakpark A2

Overtuin

Park De Wiel

Romeinse Zoom

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1010

1111

1212

1313

1414

1515

1616

1717

1818

1919

2020

2121

2222

WatersysteemA3

Voor Leidsche Rijn is een watersysteem ontworpen, dat voorziet in het beperken van inlaat van gebiedsvreemd water en het vasthouden van relatief schoon regenwater in het gebied. Daarvoor zijn inzijgvoorzieningen voor het regenwater nodig tussen Leidsche Rijn en spoorlijn en open water met beplanting voor een filterwerking daarbuiten.In het gesloten systeem wordt het gebiedseigen water met 5 gemalen rond gepompt voor circulatie en verversing.

informatie� Waterkaart 2006

� Ontwikkelingsvisie actualisatie 2005

106

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

waterfilter

Vikingrijn

Haarrijnse plassen

Amsterdam Rijnkanaal

Leidsche Rijn

geen gesloten watersysteem

W

V

H

A

L

ArcheologieA3

Leidsche Rijn is bijzonder rijk aan cultuurhistorische elementen en archeologische vindplaatsen. De grens van het Romeinse Rijk, met al haar bijzonderheden loopt van oost naar west door het gebied. Daarnaast is het landschap al in zeer vroege tijd bewoond geweest.

informatie� actualisatie ontwikkelingsvisie

2005

� DSO monumenten

107

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

Romeinse wegonderdeel van de vroegere grens van het Romeinse rijkperiode 40 v. Chr. - 300 n. Chr.

Kasteelruïne NijeveldtMiddeleeuws kasteelperiode 13e eeuw

Wilhelminalaanbewoning uit vroege Middeleeuwenperiode 5e - 9e n. Chr.

Ridderhofstad Den Enghperiode 13e eeuw

Bronstijdnederzetting Middelweertweglokatie met oudste bewoning van Utrecht uit Bronstijdperiode ong. 1500 v. Chr.

Hoge WoerdCastellum, grafelden, badhuis, etc.complete Romeinse legerplaatsperiode 41 - 300 n. Chr.

Groot Zandveldlokatie Romeinse wachttoren en nederzetting uit de vroege Middeleeuwenperiode 41 - 275 n. Chr.

Den Hoetomgrachte boerderij uit de Middeleeuwenperiode middeleeuws

Ridderhofstad “Grauwaart”periode vermoedelijk 13e eeuw

AmaliaparkRomeinse nederzetting en vroege Middeleeuwen

ArcheologieparkRomeinse vondstenperiode Ijzertijd en Romeins

Kasteelruïne Voornperiode Middeleeuws

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1010

1111

1212

EcologieA3

De ecologiekaart geeft de ontwikkelpotenties aan voor ecologische infrastructuur. Voor Leidsche Rijn is onderscheid gemaakt in een structuur die past bij alle watergebonden soorten (oever en water), de grotere parken waar met name kleine zang- en bosvogels thuis horen, en specifieke verbindingszones voor kleine zoogdieren en vlinders. Bij deze laatste gaat het om het passeerbaar maken van kruisingen met infrastructuur.

informatie� ecologische infrastructuur 1999

� actualisatie 2006

108

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

verbindingszone voor water- en oevergebonden soortenDit systeem volgt nagenoeg het watersysteem en stelt alleen extra eisen aan passeerbaarheid bij kunstwerken zoals stuwen en gemalen.

systeem van parkenDe parken bieden kleine “stepping stones”voor kleine leefgemeenschappen van met name de meer op droge natuur aangewezen soorten.

verbindingszone kleine zoogdierenDeze zones betreffen vooral de oude bestaande landschappelijke linten die met respect voor bestaande waarden worden aangepast en heringericht.

verbindingszone voor dagvlindersVeelal lange liniaire elementen met een doorgaande structuur in inrichting en beheer.

KwaliteitsbeeldA3

De openbare ruimte kent uiteraard lokaties die om een ander onderhoudsniveau vragen. Dit wordt duidelijk bij winkelcentra en andere publieksvoorzieningen. Het geldt echter ook voor bijzondere elementen die met hun kwaliteit een impact hebben op de totale beleving van de buitenruimte.Voor Leidsche Rijn is indicatief een kwaliteitskaart opgesteld, passend bij de systematiek voor de totale stad. De kaart biedt een handvat bij de verdere uitwerking van de inrichtingsplannen voor de diverse deelgebieden. Hiermee kan vroegtijdig een nuancering in het niveau van inrichting afgestemd worden op de beheerbudgetten voor de toekomst. Het welslagen van deze combinatie hangt af van heldere afspraken hierover.In de legenda wordt onderscheid gemaakt in uniek / stedelijk. Hiermee worden uitdrukkelijk lokaties bedoeld die op stedelijk niveau bijdragen. Dat geldt voor het oude stadscentrum van Utrecht, als wel het nieuwe stadscentrum Leidsche Rijn.Bijzonder wordt gebruikt voor lokaties op wijken buurtniveau.Voor Leidsche Rijn gelden nog de typeringen historische en nieuwe linten.

109

Ontwikkelingsvisie

0.0 km

0.5 km

1.0 km

uniek / stedelijk

bijzonder / extra

oude linten

nieuw lint

historische sites:

Den Engh

Hoge Woerd

1

2

Stedenbouwkundige thema’s

00

In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste stedenbouwkundige thema’s uitgewerkt in daadwerkelijke profielen. In deze profielen is het ruimtebeslag van de diverse functies van de openbare ruimte, zoals wegen, waterlopen, parkeren en verblijven, zichtbaar. Het geeft daarmee een goed beeld van de inrichting van het openbaar gebied tot nu toe. Bij de profielen wordt aangegeven voor welke deelgebieden zij specifiek gelden.

De profielen bieden ontwerpers voor nog te realiseren gebieden houvast, en bieden tegelijkertijd informatie voor de beheerders die met deze al ingerichte profielen te maken hebben.


trottoirbetontegel

rijwegbetonstraatsteen

berm en taludgras

wijkwatergang tuin uitgegeven perceel

Woonstraat, watergang,asymmetrisch profiel,incidenteel PA3 schaal 1:100

+1.05

+0.99

+0.93

+0.90

+0.90

+0.87

+1.10

+ -max. 0.00 / min. 0.30

1 / 3 1/10 1/1.5 1/2

2.004.00 5.00 2.00

17.25

2.002.25 min. 6.00

De rijweg wordt aan de ene zijde begrensd door een berm, talud en een watergang. Aan de andere zijde door een trottoir en de voortuinen van de aanliggende woningen.Het parkeren is buiten de woonstraat opgelost; alleen incidenteel parkeren, zoals de tweede auto en bezoekersparkeren vindt plaats op de rijweg. De geparkeerde auto’s werken als wegversmalling. De minimum breedte voor een trottoir met straatverlichting langs tuinen is 2 meter.De afwatering vindt plaats door waterdoorlatende straatstenen in de rijweg; overstort van overvloedig regenwater wordt afgevoerd via de groene berm.Het talud is aan de openbare zijde vormgegeven als een natuurlijk talud met onderwaterberm. Aan de tuinzijde wordt de watergang begrensd door een beschoeiing.

201

Woongebied

toegepast in:� Langerak� Parkwijk

202

Woongebied

5.002.17 5.001.900.8529.846.00

trottoirbetontegel

trottoirbetontegel



water berm en taludgras

uit

ge

geven

perc

eel

uit

ge

geven

perc

eel

‘ha

lf z

ware

’b

esc

ho

eiin

g

‘ha

lf z

ware

’b

esc

ho

eiin

g

Woonstraat, watergang,symmetrisch profiel,incidenteel PA3 schaal 1:100

+1.05

+0.99

+0.90 + --

min 115 max 0.00 / min 0.30 min 1151 / 3 1 / 3

+1

.25

berm en taludgras

0.851.902.00 2.172.00

Aan weerszijden van een watergang is een woonstraat ontworpen; de verkeersontsluiting vindt plaats door éénrichtingsverkeer. Het parkeren is opgelost buiten de woonstraten; alleen incidenteel parkeren, zoals de tweede auto en bezoekersparkeren vindt plaats op de rijweg. De minimumbreedte voor een trottoir met openbare verlichting langs gevels en tuinmuren is 2,17 meter.De afwatering gebeurt door waterdoorlatende straatstenen in de rijweg; overstort van overvloedig regenwater wordt afgevoerd via de groene berm.De watergang is voorzien van een damwand constructie, waardoor roeibootjes tot aan de kant kunnen komen. Onderaan het talud is een plat deel aangebracht als inval-beveiliging.

toegepast in:� Langerak

+0.93

+0.87

+0.90

+1

.25

+1.05

+0.99

+0.93

+0.90

+0.87

+0.90

5.0

0

5.0

0

2.00 2.70

trottoirbetontegelruitverband la

ng

spark

ere

nb

eto

nst

raa

tste

en

elleb

oo

gverb

an

d

mo

lgo

ot

rijw

eg

be

ton

stra

ats

tee

nk

ep

erv

erb

an

d

trottoirbetontegel

trottoirbetontegelruitverband

203

Woongebied

Woonstraat, verhard profiel,langsparkeren, trottoirA3 schaal 1:100

Langsparkeren kent 2 varianten met vakken opgesloten in het trottoir. Daarbij is elleboogverband de standaard. Bij wegen met een fietsroute is een molgoot aangebracht.Bij parkeren op de rijbaan wordt het keperverband van de rijweg gevolgd met de witte markering in dubbelklinker.

standaard:Leidsche Rijn�

2.002.70

0.5

0

langsparkeren in trottoir met fietsroute langsparkeren in trottoir zonder fietsroute langsparkeren op rijweg zonder fietsroute

1.80 2.70

5.0

0m

in. 5.0

0 -

max. 5.5

0

min

. 5.0

0 -

max. 5.5

0

min

. 5.0

0 -

max. 5.5

0

rijw

eg

be

ton

stra

ats

tee

nk

ep

erv

erb

an

d

lan

gsp

ark

ere

nb

eto

nst

raa

tste

en

elleb

oo

gverb

an

d

rijw

eg

be

ton

stra

ats

tee

nk

ep

erv

erb

an

d

lan

gsp

ark

ere

nb

eto

nst

raa

tste

en

ke

pe

rverb

an

d



keperverband

204

Woongebied

Woonstraat, verhard profiel,haaks parkeren, trottoirA3 schaal 1:100

Een woonstraat met haaks parkeren kent een optimaal profiel bij een wegbreedte van 5.50 m en parkeervakken van 5 m lengte en 2.30 m breed.Als er een muur o.i.d. langs de weg of bij de parkeerplaats staat, wordt de parkeerplaats met 0.50 m verbreed tot 2.80 m.Een minimaal profiel komt voor bij een winkelcentrum en concentratiegebied verkeer en bij een wegbreedte van minder dan 5.50 m (minimaal 5 m). De parkeerplaatsen worden dan 2.50 m breed.


muur o.i.d.


haaks parkerenbetonstraatsteenelleboogverband


keperverband

2.5

02

.50

2.5

02

.50

2.5

0

2.3

02

.30

2.8

02

.30

2.3

0

haaks parkerenbetonstraatsteenelleboogverband

5.005.50

10.50

optimaal profiel

2.76 5.005.00

10.00

minimaal profiel

2.76

2.00 2.009.00

6.006.00 5.00

+1.05

+0.90

+1.00

+1.05

+1.00



keperverband


uitgegeven perceel

inrit enkel

uitgegeven perceel

inrit dubbel

205

Woongebied

Woonstraat, eigen erf parkeren, trottoirA3 schaal 1:100

Een woonstraat met volledig parkeren op eigen erf. De diepte van de voortuin is minimaal 6 meter voor het parkeren op eigen erf.

toegepast in:LangerakParkwijk

�

�

Woonstraat,2 grasbermen, eigen erf parkerenA3 schaal 1:100

Op diverse locaties is het parkeren niet op de rijbaan opgelost en is een eenvoudig profiel, beperkt van breedte, en zonder trottoirs opgenomen.De materialen zijn afwijkend van de standaard.Bij dit profiel is bermfundatie noodzakelijk in verband met de profielbreedte t.b.v. de brandweer. Standaard geldt een minimale rijbaanbreedte van 3.50m.Hier is ook sprake van bijzondere verlichting.

206

Woongebied

bijzonder:Terwijde�

+1.00

+0.90

+0

.97

3.00

0.2

5

0.5

1

variabel

variabelvariabel

rijw

eg

be

ton

stra

ats

tee

nw

ate

rdo

orl

ate

nd

ha

lfst

een

sverb

an

dan

traci

et

be

rm m

et

gra

s

uitgegevenperceel

+1.00

+0

.97 +

0.90+

1.00

be

rm m

et

gra

s

uitgegevenperceel

ge

fun

deerd

gra

s

ge

fun

deerd

gra

s

0.2

5

Woonstraat,ontsluiting achterzijde “Groene Hoven”A3 schaal 1:100

In dit profiel is aan de voorzijde alleen langzaam verkeer. Ten behoeve van de hulpdiensten is gefundeerd gras opgenomen.

207

Woongebied

bijzonder:Het Zand�

+1.80

+1.75

+1.67

+1.51

+1.51

+1.69

+1.75

+1.80

groenstraatgras

uitgegevenperceel


uitgegevenperceel


3.91

0.5

0

0.5

0

variabel 2.93

erfgrenserfgrens

Woonstraat, 1 grasberm, langsparkerenA3 schaal 1:100

In dit profiel vindt éénzijdig parkeren plaats op de rijbaan. Bij dit voorbeeld betreft het een drukkere woonstraat met een 5 meter vrij profiel en dienen geparkeerde auto’s niet als “snelheidsremmer”. Bij een beperkt verkeersaanbod is de rijbaanbreedte min. 3.5 m obstakelvrij.

208

Woongebied


+1.80

+1.66

+1.60

+1.85


keperverband

uitgegevenperceel


uitgegevenperceel

variabel

2.70

0.5

0

0.5

0

min. 10.20 max. 11.70

variabel ca. 7.50

erfgrenserfgrens

grasbermparkeren

haag

op

eig

en

terr

ein

2.00 2.00min. 3.50 max. 5.00

haag

op

eig

en

terr

ein

+1.05

+1.25

+1.00

+0.90

+0.90 +

1.00+

1.25+

1.05+

0.60

5.00 2.00

0.6

0

0.6

0

24.34

2.002.70 4.80 5.00 2.70

Woonstraat,middenberm onverhardA3 schaal 1:100



rijwegbetonstraatsteenwaterdoorlatend

keperverband

rijwegbetonstraatsteenwaterdoorlatend

keperverband

middenberm met wadigras

uit

ge

geven

perc

eel

uit

geg

even

pe

rceel

Aan weerskanten van een groene middenberm liggen twee straten met éénrichtingsverkeer. Het parkeren is buiten de woonstraat opgelost; alleen incidenteel parkeren, zoals de tweede auto en bezoekersparkeren vindt plaats op de rijweg. De minimumbreedte voor een trottoir met openbare verlichting langs gevels en tuinmuren is 2.70 meter.De afwatering geschiedt door waterdoorlatende straatstenen in de rijweg. Het overtollige regenwater wordt afgevoerd naar de middenberm, waar een inzijgvoorziening is aangebracht.De bomen dienen minimaal 1.5 m uit de verharding te staan.

209

Woongebied


Woonstraat, middenberm verhardA3 schaal 1:100

Dit kenmerkende profiel komt voort uit het masterplan en loopt door een aantal gerealiseerde deelgebieden en in het toekomstige deelgebied Hoge Weide. Het gehele profiel is voorzien van een dubbele rij kastanjes als typisch kenmerk.

210

Woongebied

bijzonder:ParkwijkHet ZandOosterparklaanWesterparklaan

�

�

�

�

+1.80

+1.66

+1.60

+1.80

2.49

0.5

0

0.5

0

18.98

erfgrenserfgrens

3.50 3.507.00


keperverband

uitgegevenperceel


uitgegevenperceel


parkerenbetonstraatsteen

keperverband


keperverband

min. 2.49

+1.71

+1.71

+1.66

+1.60

+1.60

InvalidenopritA3 schaal 1:100 / 1:50

In 30 km gebieden zijn de opritten toegepast in de bocht. Bij belangrijke looproutes en snelheid hoger dan 30 km/uur wordt de oprit buiten de bocht opgelost.

211

Woongebied

standaard:LangerakParkwijkTerwijdeHet Zand

�

�

�

�

Invalidenoprit over een buurtstraat 30 km/uur

Invalidenoprit over een buurtstraat waar de verkeerssnelheid 30 km/uur is met gedeeltelijk overrijdbaar trottoir

+0.06

noppentegel wit

passtuk 20 x 30 antraciet

+0.06

+0.06

+0.06

+0.06

R5

R8

+0.06

+0.06

+0.06

+0.01

+0.06

noppentegel wit

R5

+0.06

+0.06

+0.06

+0.02

+0.06

+0.06

+0.06

R5 R5

Invalidenoprit in looproute waar de verkeerssnelheid hoger is dan 30 km/uur

Invalidenoprit over een buurtstraat 30 km/uur met verlaagde band

BushalteA3 schaal 1:100

Bij een normale halte is ruimte voor de rolstoel om te draaien binnen de contour van de abri. Op intensief gebruikte haltes zoals bij NS stations, kruisen van lijnen en intensieve lokaties zoals ziekenhuis, is meer ruimte op het trottoir van de abri om te draaien.Om de toegankelijkheid voor mindervaliden te verbeteren wordt gestreefd in nieuwe situaties het niveau t.o.v. de rijweg verhoogd aan te leggen tot 18 cm. Dit om het instappen te vereenvoudigen.De lengte is hier indicatief en hangt af van het gebruikte type bus.

212

Woongebied


2.00

22.00

4.002.00 12.501.50

2.00

22.00

4.002.00 12.501.50

halteaanduidingabri

conform CROW intensief gebruik draaicirkel rolstoel voor de abri

rijrichting 2.5

01

.40

1.7

0

0.30

2.0

0

2.5

01

.40

1.2

0

0.30

1.5

0

halteaanduidingabri

conform CROW normaal gebruik draaicirkel rolstoel deels binnen de abri

rijrichting

De Groenedijk is één van de agrarische linten in Leidsche Rijn. Een slechts 4 meter breed asfalt weggetje tussen knotwilgen en essebomen, met aan weerskanten smalle sloten en steile graskanten.De Groenedijk is aangewezen als ecologische verbindingszone. Daarvoor dient nieuwe bebouwing tenminste 6 meter uit de slootkant gebouwd te worden. Om zoveel mogelijk groene voortuinen te behouden, wordt het parkeren buiten deze voortuinzone aangebracht.De rijweg wordt gecombineerd gebruikt als hoofdfietsroute, wandelroute en autoverkeer voor aanwonenden.

+1.20

+1.25

+0.92

+0.80 1 : 2 1 : 21 : 1.5 1 : 1.51 : 1.5 1 : 1.51 : 2 1 : 2

+0.80

+0.90

+0.90

min. 6.00 1.303.50

14.70

4.00

0.7

0

1.60 1.502.80

GroenedijkA3 schaal 1:100

min. 6.00

fietsrouteasfalt beige

slootberm en taludgras

berm en taludgras

tuinuitgegeven perceel tuin

201

Bijzondere gebieden

sloot

RijnkennemerlaanA3 schaal 1:100

202

Bijzondere gebieden

fietsrouteasfalt beige

gras trottoirbetontegelruitverband


gras

betonband30x25/100

gras

uit

ge

geven

perc

eel

+0.80

+p = 0.00

+0.80

2.00

16.00

3.502.352.002.50 3.00

0.3

0

0.1

5

2.65 1.00

+1.10

+1

.00

+1.10

+1

.00

opsluitband15x25/100

waterleidingO 1200 beton

waterleidingO 1600 staal/ /

De Rijnkennemerlaan is opgevat als een oneindig lege laan: een vizier op de horizon. Het perspectief wordt aan weerskanten ingekaderd door een rij Italiaanse populieren die onverstoorbaar de woonwijken van verschillende signatuur doorsnijden.Het fietspad is een kaarsrechte lijn aan de noordoostkant. De nabijheid van de woningen, zuidoost geörienteerd, geven afwisseling en toezicht. Binnen het profiel zijn voorzieningen voor wandelaars en fietsers, het autoverkeer kruist de laan.

Het deel boven de waterleidingbuizen is op het aanwezige peil gelaten. De ophoging naar de hoger gelegen bebouwingsranden is vormgegeven met een hol geprofileerd gazon, het effect van een verrekijker wordt daarmee vergroot. De randen van het gazon zijn nog verder opgetild en aan de boven- en buitenzijde bestraat. Het

holle grasveld met de populierenrijen en het fietspad met een aanligged voetpad vormen de continu doorgaande elementen van het ontwerp. In de randen kunnen voetpaden, speelplekken, pleinen en watergangen aansluiten op deze vaste

elementen van het profiel. Het middendeel met hl gras, randen en bomenrijen neemt precies de 20m

zone van de WRK in beslag. Het doorgaande fietspad is 4 meter breed, waardoor 3,5 m overblijft voor het voetpad.Het gras wordt strak gemaaid en in het voorjaar geven banen van blauwe druifjes een vermoeden van de waterleidingbuizen.De laan is het domein van wandelaars en fietsers. Het middenthema van de Rijnkennemerlaan is vrij van objecten en speeltoestellen. Het gebruik blijft daardoor onbepaald en vrij.

grasoever met taludgras hov baanasfalt zwart

gras

Boulevard Parkwijk (deel 1)A3 schaal 1:100

De boulevard Parkwijk ofwel Melissekade vormt een bijzonder element. De boulevard kenmerkt zich met 40/40 tegels en grondspots voor de groot geplante bomen. Om de bomen liggen speciale boomroosters.

graslichtmast dubbel

10 m

fietspadasfalt beige

water

ka

de boulevard

tegel 0.40 x 0.40boomrooster 2.00 x 2.00

203

Bijzondere gebieden

evt. zaaglijn bijaansluiting op kademuur

grondspot t.b.v.verlichting bomen

7.00 3.002.00

25.39

0.3

0

10.00 6.153.00 4.00

18.00

Boulevard Parkwijk (deel 2)A3 schaal 1:100

204

Bijzondere gebieden

grasoever met taludgrasgraslichtmast dubbel

10 m


water

ka

de boulevard

tegel 0.40 x 0.40boomrooster 2.00 x 2.00

evt. zaaglijn bijaansluiting op kademuur

grondspot t.b.v.verlichting bomen

3.002.00

25.39

0.3

0

10.00 6.153.00 4.00

18.00


keperverband

5.96 2.00 3.59

pa

rke

ren

be

ton

stra

ats

tee

nelleb

oo

gverb

an

d

Leidsche RijnparkA3

Het Leidsche Rijnpark is een groenopgave die zijn weerga niet kent. Een omvorming van een bestaand tuinbouwgebied, inclusief bestaande linten woonbebouwing, tot een ruim 300 groot groengebied met alle belangrijke recreatieve functies voor de toekomstige bewoners van Leidsche Rijn en voor een deel een programma dat grootstedelijke van karakter is. De nieuwe sportparken vinden er hun plek, evenals het centrale deel van het park, De Binnenhof, specifiek ingericht als klassiek parkdeel. Belangrijke elementen van het Leidsche Rijnpark zijn naast de Binnenhof, de Buitenhof, waar natuur meer haar gang mag gaan, de sportcomplexen, de Vikingrijn en het Jac. P. Thijsselint.

De Vikingrijn biedt een nieuwe impressie van de loop van de Oude Rijn, die hier duizenden jaren voorheen door het oorspronkelijke landschap meanderde. Nu terug in het park als een belangrijk recreatief en natuurlijk element. Het Jac. P. Thijsselint houdt als een koord alle elementen van het park binnen haar grenzen vast en vormt zelfstandig element een verbindende factor voor alle functies.

205

Bijzondere gebieden

Jac. P. ThijsselintA3 schaal 1:100Het Jac. P. Thijsselint omvat als een koord alle functies binnen het park. Met haar + lengte van 12 km leent het zich voor een flinke wandeling of skatetocht, waarbij alle bijzonderheden van het park aangedaan worden. Het lint bestaat uit een + 30 m brede zone met gras en bomen en soms water, omsloten door zware bomenrijen of beplanting aan de zijden. Een 6 m breed flaneerpad, de Track, stroomt er vrijelijk doorheen en biedt aan wandelaars, joggers en skaters een avontuur. Ter plaatse van de woonwijken is een combinatie van functies van de Track en de woonstraat. De woonstraat heeft extra parkeerruimte voor bezoekers van het park en het profiel wijkt verder af door het ontbreken van een trottoir. Hiervoor kan de Track worden benut. De dubbele bomenrij markeert zowel het lint als de beëindiging van het woongebied. Een lage haag begrenst de ruimte van het lint in fysieke zin.De Binnenhof vormt het hart van het Leidsche Rijnpark, vormgegeven met alle klassieke parkelementen uit de tuinkunst. Een stelsel van majestueuze bomenlanen, zoals de entree langs het Grand Canal, maar ook de Beukenallee die verhoogd aangelegd een aparte beleving teweeg brengt. De Binnenhof is m.n. bedoeld voor de bezoeker die op zoek is naar rust en de klassieke parkbeleving. Een in formele stijl aangelegde lelievijver is een moment voor de rustzoeker.De Vikingrijn is 1 van de 3 hoofdelementen van het park, samen met het Binnenhof en Jac. P. Thijsselint. De Vikingrijn is een hommage aan de loop van de Oude Rijn, de meanderende rivier die in de jaren voor onze jaartelling door het landschap stroomde. Het markeert de rijksgrens van het Romeinse Rijk en fragmenten zijn in de middeleeuwse verkaveling en zelfs jonge geschiedenis herkenbaar. De verkaveling van Leidsche Rijn is in stedenbouwkundige thema's zichtbaar gemaakt. De Vikingrijn is een recreatief momentvan betekenis.

30.000

.60

6.00 variabelvariabel

18.00

06

2Bijzondere gebieden

gras “Track”asfalt zwart

op

vu

lban

d b

eto

n

gras

0.6

0

op

vu

lban

d b

eto

n

uitgegeven perceel tussenbermgras

tro

tto

irb

eto

nte

gel


stro

ok

ba

salt

ke

ien

stro

ok

ba

salt

ke

ien

stro

ok

ba

salt

ke

ien

rijwegasfalt zwart

rijwegasfalt zwart

tussenbermgras


tro

tto

irb

eto

nte

gel

uitgegeven perceel

+0.30

+0.23

+0.30

+0.27

+0.22

+0.18

+0.13

+0.23

+0.21

+0.21

+0.13

+0.23

+0.18

+0.22

+0.30

+0.27

+0.30

5.00 1.503.25

35.80

3.25 4.40 1.402.101.40 2.10 4.40 1.00 1.00 5.00

De Proostwetering is herkenbaar aan het profiel met de brede “rommelstroken”van basalt. Hiermee ontstaat een ruim profiel.

BedrijventerreinProostweteringA3 schaal 1:100

201

Bedrijventerreinen

De hoofdwegen op de bedrijventerreinen kennen een groene boomrijke uitstraling en een ruim profiel. De inrichting van de privékavels is gebonden aan regels om harmonie en rust te houden.

BedrijventerreinSoestwetering [deel 1]A3 schaal 1:100

202

Bedrijventerreinen

uitgegeven perceel tussenbermgras

tro

tto

irb

eto

nte

gel


rijwegasfalt zwart

tussenbermgras

+0.30

+0.30

+0.26

+0.21

+0.13

+0.13

+0.23

+0.20

+0.26

5.00 3.256.00

37.00

12.502.00 4.00

+0.26

uitgegeven perceelrijwegasfalt zwart

tussenbermgras

rijwegasfalt zwart

tussenbermgras

+0.13

+0.20

+0.26

5.006.003.25

37.00

12.50

+0.26

+0.20

+0.18

+0.23

+0.30

+0.30

3.25

BedrijventerreinSoestwetering [deel 2]A3 schaal 1:100

203

Bedrijventerreinen

+1.20

+1.25

+1.10

+1.00

+1.00

+1.00

+0.90

+1.00

+0.90

+1.00

Langerakbaan, middendeelA3 schaal 1:100

variabel 2.10 3.003.00 3.00 3.00 1.50 3.402.10

middenbermbetontege

halfsteensverbandl


uitgegevenperceel


bermbetontegel

halfsteensverband

rijwegasfalt zwart

rijwegasfalt kleur b

erm

be

ton

teg

el

half

ste

en

sverb

an

d


taludbasaltkeien

watergang

De stadsas door Langerak is vormgegeven als twee rijstroken van geluidsarm asfalt met een verharde middenberm. Aan weerszijden is een vrijliggend fietspad voor éénrichtingsverkeer aangebracht. Het talud naar het brede water langs de stadsas is bestraat met basaltkeien, dat uitloopt in een onderwaterberm.Vanwege de hoge verkeersintensiteit is afkoppeling van het regenwater niet mogelijk. De afwatering is geregeld door middel van trottoirkolken. Alleen aan de woningzijde zijn brede trottoirs aangebracht, die zijn voorzien van een verspreide boomaanplant. Hierdoor ontstaat een aantrekkelijk en veilig wandelgebied aan de bebouwde zijde, waar ook werkruimtes worden ontwikkeld.

toegepast in:Langerak�

201

Hoofdinfrastructuur

21.00

+1.00

+1.00

+0.90

+0.90

+1.00

+1.00

3.00 3.00 6.00 2.00 2.10 3.40 min. 13.00

Langerakbaan, metopstelstrokenA3 schaal 1:100

middenbermbetontegel

halfsteensverband

trottoirbetontege

ruitverbandl

be

rmb

eto

nte

gel

ha

lfst

een

sverb

an

d

rijwegasfalt zwart


taludbasaltkeien

watergangrijwegasfalt zwart

Ter plaatse van volledige kruisingen verdubbelt één rijstrook voor een linksaffer en een gecombineerde rechtdoor en rechtsaffer. De watergang langs de stadsas is een hoofdwatergang met een minimale breedte van 13 meter.

202

Hoofdinfrastructuur

32.50

toegepast in:Langerak�

Inrichtingsdetails

00

Vanuit de in hoofdstuk 4 voorgestelde materialisaties zijn diverse voorkomende situaties op schaal uitgewerkt en beproefd. Hierbij wordt de materiaaltoepassing voor verhardingen, water, beplantingen en meubilair uitgewerkt. Dit hoofdstuk geeft hiermee de ontwerpers een uitstekende basis voor hun nieuwe plannen. Deels als eis, deels als voorbeelden van wat tot nu toe is ontworpen en gerealiseerd. In de details zit veel kennis verwerkt en vallen veel afspraken over hoe met oplossingen om te gaan samen. Zij bieden daarmee een belangrijk houvast.


Trottoir langs tuin, rijwegA3 schaal 1:50

0.1

0

1.74 0.1

0

0.1

5

4.90

AS - WEG

+1.10

+1.05

+0.99

+0.93

+0.90

+0.87

+0.90

Inrichtingselementen:1 betontegel 20x20x5 cm,

ruitverbandA

1 betontegel bisschopsmutsB

1 betontegel bisschopsmuts, hoekstuk

2 waterdoorlatende betonstraatsteen 10x20x8 cm, keperverband

kantopsluiting strekse rijA

2 waterdoorlatende betonstraatsteen 10x10x8 cm, halve steen

B2 waterdoorlatende

betonstraatsteen 10x20x8 cm, kepersteen

3 betontegel verdiept (goottegel) 30x30x6 cm

4 gootelement 12x30 / 3/x100cm antraciet

A4 gootelement 12x30 / 3/x30 cm,

eindstuk, antraciet5 trottoirband 14/15x25x100 cm

antraciet8 opsluitband 10x20x100 cm,

grijs10 berm, gras

A10 talud, gras11 waterspiegel

lichtmast type Leidsche Rijn 6m

301

Verhardingen

toegepast in:• Langerak• Parkwijk

1.50

A1

8

B2

A2

A4 34

2 A1010

8

511

B1

0.1

5

4.902.02 0.1

0

Trottoir langs gevel, rijwegA3 schaal 1:50

AS - WEG

+1.05

+0.99

+0.93

+0.90

+0.87

+0.90


ruitverbandA

1 betontegel bisschopsmuts2 waterdoorlatende

betonstraatsteen 10x20x8 cm, keperverband


2 10x10x8 cm,

halve steenB

2 10x20x8 cm,

kepersteen5 trottoirband 14/15x25x100 cm,


grijs10 berm, gras

waterdoorlatende betonstraatsteen

waterdoorlatende betonstraatsteen

A10 talud, gras


302

Verhardingen

toegepast in:• Langerak• Parkwijk• Terwijde• Het Zand

111 5B

2

A2

2A

18 10 A

10

0.1

5

0.1

5

0.1

0

0.1

0

4.901.74 1.74

Inrit, enkel en dubbelA3 schaal 1:50


ruitverbandA


betonstraatsteen 10x20x8 cm, keperverband


2 10x10x8 cm

B2

10x20x8 cm, kepersteen

5 trottoirband 14/15x25x100 cm antraciet

6 inritband 15x25x100 cm7 inritverloopband 15x25x100

cm (links, rechts)8 opsluitband 10x20x100 cm,

grijs

waterdoorlatende betonstraatsteenwaterdoorlatende betonstraatsteen

303

Verhardingen


A1

16

55

7 8

B2

A2

21

Hoekoplossing langs groenA3 schaal 1:50


ruitverband, antracietA


betonstraatsteen 10x20x8 cm, keperverband, beige

kantopsluiting strekse rij5 trottoirband 14/15x25x100 cm


grijs10 berm, gras

buitenbocht, knipstuk uit betontegel 20x30x5 cm, maximaalknipstuk uit betontegel 20x20x5 cm, minimaal 1/3van tegeloppervlakte

binnenbocht, knipstuk uit betontegel 20x20x5 cm, minimaal 1/4 van tegeloppervlakte

R8 overrijdbaar voor incidenteel zwaar verkeer

0.1

0

1.74 0.1

5

5.00

304

Verhardingen


AS - WEG

bisschopsmuts op tangentpunt

bisschopsmuts op tangentpunt

schuifnaad

R3

R8

R5

A1

8

5

1

10

2

2

ho

ofd

- r

ijri

chti

ng

Hoekoplossing langs gevelA3 schaal 1:50


ruitverbandA

1 betontegel bisschopsmutshoekstuk

2 waterdoorlatende betonstraatsteen 10x20x8 cm, keperverband

kantopsluiting strekse rij5 trottoirband 14/15x25x100 cm

antracietA

5 hoekstuk uitwendig 15x25x40 cm, 90 graden

8 opsluitband 10x20x100 cm, grijs

A8 opsluitband 50 cm, grijs10 berm, gras13 noppentegel 30x30x8 cm, wit

buitenbocht, knipstuk uit betontegel 20x30x5 cm, maximaalknipstuk uit betontegel 20x20x5 cm, minimaal 1/3van tegeloppervlakte

binnenbocht, knipstuk uit betontegel 20x20x5 cm, minimaal 1/4 van tegeloppervlakte

R8 overrijdbaar voor incidenteel zwaar verkeer


1 : 3

R5

2.02 0.1

5

AS - WEG

4.90 0.1

0

305

Verhardingen

toegepast in:• Langerak• Parkwijk• Terwijde

ho

ofd

- r

ijri

chti

ng

1

5

A1

A1

R8

2

8

13

10

11

A8

A5

A1

A8

Inrichtingselementen:1 betontegel 20x20x5 cm, ruit-

en halfsteensverbandC

1 betontegel pastegel 20x30x5 cm

5

9 trottoir- en inritband 28/30x26x100 cm met verholen goot

13 noppentegel 30x30x8 cm, wit14 asfaltverharding, zwart

A14 coating signaalrood RAL 3000

15 asfaltverharding beige16 trottoirkolk passend in

trottoirband 28/30 cm17 boomkrans 120x120 cm,

inwendig rond 90 cm, antraciet

A2 waterdoorlatende

betonstraatsteen 10x20x8 cm, halfformaattrottoirband 14/15x25x100 cm (75 cm)

B14 coating wit RAL 9016

0.75 5.00 0.75

306

Verhardingen

toegepast in:• Langerak

9

A14

B14

15

17

1

+0.14

+0.20

+0.22

+0.21

+0.185

5

13

13

5

1

16 14

9

+0.15

+0.18

+0.08

+0.10

+0.10

+0.00

+0.14

A2A2

C1

Langerakbaan, kruising, fietspad en zebraA3 schaal 1:50


ruitverband, antracietA

1 betontegel bisschopsmutsC

1 betontegel pastegel 20x30x5 cm

2 waterdoorlatende betonstraatklinker 10x20x8 cm, keperverband




10 talud, gras13 noppentegel 30x30x8 cm, wit14 asfaltverharding, zwart


15 asfaltverharding, beige


2.90 1.20 1.000.1

0

0.1

5

0.1

5

0.1

5

Langerakbaan, kruising metfietspadA3 schaal 1:50

4.40

2.100.301.00

1 / 10 1 / 10


307

Verhardingen

9

A14

B14

C1

14

15

2

13

5

15

+0.19

+0.19

+0.13

+0.17

+0.10

+0.00

+0.17

+0.11

+0.12

+0.12

+0.02

+0.23

5

1

1

8A1

10+

0.14

+0.14

+0.04

+0.17

+0.07

2A

A2

13


halfsteensverband, antraciet

C1 betontegel pastegel 20x30x5

cm


9 trottoir- en inritband 28/30x26x100 cm, verholen goot, antraciet

A9

13 noppentegel 30x30x8 cm, wit14 asfaltverharding, zwart


15 asfaltverharding, beige18 basaltkeien

2 waterdoorlatende betonstraatsteen 10x20x8 cm

opsluitband 30x25x90 cm, antraciet


Langerakbaan, kruising enzebraA3 schaal 1:50

6.000.1

02.10 2.00

308

Verhardingen


13 13

15

A14

B14

14

8

+0.20

+0.17

+0.10

+0.00

+0.12

+0.10

C1 1 19 9

A9

18

+0.22

18

2

0.00

0.50

0.60

0.90

1.00

0.00

0.00

0.55 1.10 1.25 1.65

0.10

trottoir minimaal 2.70m

1.841.99

2.30 2.70

310

Verhardingen

Leidingenzone nutsvoorzieningen,standaardA3 schaal 1:20

Inrichtingselementen:• drinkwaterleiding• nutsleidingen glasvezel, CAI,

LS en MS OV en GVK• straatverlichting• stadsverwarming• riool

standaard:• Leidsche Rijn

11

0 m

m, d

rin

kw

ate

r

erfgrensgevel

sta

dsv

erw

arm

ing

10

0/2

00

mm

Rio

ol 250 m

m

gla

svezel

MS L

SG

VK

O

V

CA

I

sta

dsv

erw

arm

ing

10

0/2

00

mm

minimaal 1.50m

311

Verhardingen

Leidingenzone nutsvoorzieningen,Veldhuizen en BalijeA3 schaal 1:20

Inrichtingselementen:• drinkwater- en

huishoudwaterleiding• nutsleidingen glasvezel, CAI,

LS en MS OV en GVK• straatverlichting• gasleiding• riool

huishoudwater is aangelegd tot 2004

toegepast in:• Veldhuizen• Balije

11

0 m

m, d

rin

kw

ate

r

erfgrensgevel

0.00 0.73 1.03 1.28 1.43 1.83 2.48 2.88

sta

dsv

erw

arm

ing

10

0/2

00

mm

Rio

ol 250 m

m

110 m

m, h

uis

ho

ud

wate

r

gla

svezel

MS L

SG

VK

O

V

CA

I

0.00

0.50

0.60

0.90

1.00

2.02

2.17

0.00

ga

s 1

00

/20

0 m

m

Wijkwatergang,technisch talud, maandelijksmaaienA3 schaal 1 : 50

0.40+ bovenkant beschoeiing

max. peil 0.30+

min. peil N.A.P. (0.0)

1.30 -

1.60 1.70

7.20

1.00 1.001.600.3

0

Inrichtingselementen:• wijkwatergang minimaal 6

meter breed• openbaar, natuurlijk talud te

maaien, minimaal 1:3• onderwaterberm als inval-

beveiliging, minimaal 0,70 meter horizontaal

• min. 300 mm lager dan het max. peil

• beschoeiing langs particuliere tuinen (niet verplicht)

301

Water

standaardwoonwijken Leidsche Rijn�

800 +

1 : 10 1 : 101 : 3 1 : 1.5 1 : 1.5

DuikerA3 schaal 1:50(1:100)

1.80 1.80

1.25 +1.15 +

max. 0,30+

min. NAP

5.00

inspectieput(noodzakelijk bij duiker langer dan 20 m

Inrichtingselementen:• betonnen duiker,

Ø 1.30 m, kan variëren afhankelijk van gebied

• inspectieput voor doorvoer kabels- en leidingen indien duiker langer dan 20 m.

• bestraat steil talud op kop watergang

rijweg10x20x8 cmklinker


306

Water

betonnenduikerbuis 1300 mmØ

betonrand

onderwater bermazobe 100x30 mm

trottoir20x20x5 cmbetontegel

20x20x5 cmbetontegel

gras

Zware autobrugA3 schaal 1:50 (1:150)

Inrichtingselementen:• autobrug over de watergang

langs de stadsas• gecombineerd auto- en

fietsverkeer, breedte 6,50 m incl. schampstroken

• gescheiden voetgangersdeel, breedte 2,00 m

• betonnen brugdek afgewerkt met mandurax slijtlaag

• fundering met zwarte betonnen palen

• RVS gepolijste brugleuningen, Ø 48 mm

• hekwerk begint op insteek talud

• onderdoorgang hoogte min. 1.0 m t.b.v. onderhoud

• onderdoorgang hoogte min. 1.3 m bij schaatsroute

• doorvaartbreedte min. 2.5 m• belastingsklasse 600• profiel van de weg loopt door

op de brug


�

�

307

Water

ontwerp bruggen: MAX 1 architecten

Lichte autobrugA3 schaal 1:50 (1:100)

brug prefab beton hekwerk O 48 mm RVS voertuiggeleiding op brugdek

Inrichtingselementen:• autobrug over de

watergangen langs de Groenedijk

• gecombineerd auto-, fiets, en voetgangersverkeer, breedte minimaal 4,50 m

• voorzien van voertuiggeleiding

• betonnen brugdek afgewerkt met mandurax slijtlaag

• RVS gepolijste brugleuning Ø 48 mm




• doorvaartbreedte min. 2.5 m• belastingsklasse 450


�

�

308

Water

/


Fiets/voetbrugA3 schaal 1:50

Inrichtingselementen:• fiets / voetbrug• stalen brugliggers, lengte 15

m, breedte 2.30 m, zwart gepoedercoat

• Robinia houten brugdek, 90

toegepast in:Type I

Langerak IType II

Langerak IIParkwijk

�

�

�

309

Water

mm gelamineerd met glasparel coating

• RVS gepolijste brugleuning Ø 48 mm




• doorvaartbreedte min. 2.5 m• belastingsklasse 300


Type I

Type II

leuning begint op insteek talud i.v.m. slechtzienden

ondermaat aangepast i.v.m. veiligheid kinderen

0.33

0.33

0.33

1.00

0.375

0.375

0.25

1.00

Lichte beschoeiingA3 schaal 1:10

houten palen, FSC gekeurd10x10x200 cm h.o.h. 0.83 m

opgeklampte schotten 3x50x250 cmFSC gekeurd hout

max. peil 0

min. peil 300-

1200

200

200+

Inrichtingselementen:• lichte beschoeiing langs

particuliere tuinen• opgeklampte schotten 30 x

500 x 2500 mm• FSC gekeurde houten palen 100

x 100 x 2000 mm, h.o.h 830 mm

alle hout FSC gekeurd

100

standaardwoonwijken Leidsche Rijn�

310

Water

geo-textieldoek

houten deksloof 0.15

Zware beschoeiingA3 schaal 1:10

gew. betonnen damplanken10x100x350 cmmessing en groef

betonnen deksloof 40 x 15200+ tegel 50x50x8 mm

min. peil 300-

max. peil 0

Inrichtingselementen:• zware beschoeiing langs

openbaar talud• geen onderwaterberm, maar

plat deel aansluitend op bovenzijde, bovenzijde van hout

• gewapende betonnen damplanken 10 x 100 x 350 cm, messing en groef

• betonnen deksloof 40 x 15 cm

bijzonder:woonwijken Leidsche Rijn�

311

Water

Bestraat taludA3 schaal 1:10

Inrichtingselementen:• bestraat talud met

basaltzuilen in laag puin• grindkoffer dikte 0,50 m,

breedte 2,65 m• palenrij Europees naaldhout,

doorsnede 10 cm, lengte 100 cm

bijzonder:Langeraksingel�

312

Water

2 x palenrijpaal van Europees naaldhout

O 10 cm , lengte 100 cm

basaltzuilen aanbrengen in laag puin

400- min. peil 300-

max. peil 0

grindkofferdik 0.50m, breed 2.65m

/

1 / 1

1 / 2

WadiA3 schaal 1:50

grondverbetering draineerzand gemengd met humus

drainbox

ontgraving

nidaplast

grind 0 20/40

geotextiel weefsel polypropyleen

Profiel 1 Profiel 2

Profiel 4c Profiel 4d

Profiel 6a Profiel 7

1.90 1.80 tot 3.00

3.921.40

2.08

0.65

0.90

1.60

1.00

0.60

1.21

0.50

0.60

1.30

0.60

0.90

2.05

1.80

0.90

0.75


�

�

314

Water

1 / 11 / 2 0.90

anti-worteldoek overbestaande drain

talud watergang1 / 1

1 / 2

1 / 1

1 / 2

1 / 1

1 / 101 / 2

1 / 1

1 / 2 1 / 10

standaardprofiel

1.80 tot 3.003.25

1 / 3

0.80

1 / 3

ZandvangputA3 schaal 1:20

1.15

0.40

1.20

0.1

0

betonnen prefabgoot

betonnen prefabgoot

1.00

zandvangput 1.00 x 1.00

1.20

0.15

uitneembaar HDPE-schotbevestigd in kolksponning

stellaag steens metselwerk

0.15

0.25

0.30

0.40

Inrichtingselementen:• betonnen prefab goot 300 x

120 x 1000 mm• rooster met ES-vergrendeling• opzetkolk type TBS 9308 ES• grasbetontegels• uitneembaar HDPE-schot,

bevestigd in kolksponning• stellaag steens metselwerk• zandvangput beton 1,00 x

1,00 m


�

�

315

Water

1 / 2

0.30

grasbetontegels rooster met ES-vergrendeling

opzetkolk type TBS 9308 ES

Materialen

400


Een nieuwe stad biedt nieuwe kansen. Maar om die te gebruiken is wel een keur aan afspraken nodig om de buitenruimte functioneel op orde te krijgen en beheersbaar te ontwerpen. In dit hoofdstuk vindt u de gebruikte materialen voor de inrichting en de precieze maatvoering van de gebruikte elementen. Leidsche Rijn wijkt hierin in belangrijke mate af van de overige buitenruimte in Utrecht, voor een belangrijk deel omdat dit stadsdeel ook in een andere tijd wordt ontworpen, maar ook omdat er veel specifieke materialen gebonden zijn aan de bijzondere uitgangspunten van Leidsche Rijn. Het watersysteem vraagt om een breed scala aan materialisaties, evenals de afspraak dat de standaard buitenruimte net even naar een hoger niveau getild wordt.Zo is een eigentijds en beheersbaar palet gevormd. Voor de toekomst zal dit palet nog voor met name het centrumgebied aangevuld worden.

BestratingA3 schaal 1:5

200

200 200 200

28020

20

160 200

160

300

200

60

300

140

100

100

200100

100

100

200

60

200

80

200

300

200

60

50 / 47

300

1 1A 1B 1C

2 2B

3

2A

Inrichtingselementen:1 betontegel, klein facet, kleur

antraciet en beigeA

1 betontegel bisschopsmuts, kleinfacet, kleur antraciet en beige

B1 betontegel bisschopsmuts,

hoekstuk, klein facet, kleur antraciet en beige

C1 betontegel pastegel, klein facet,

kleur antraciet en beige2 waterdoorlatende

betonstraatsteen, kleur beige en roodbruin

A2 waterdoorlatende

betonstraatsteen, halfformaatB

2 kepersteen waterdoorlatend3 goottegel, kleur antraciet

180 60 7 / 10

standaard:• Parkwijk: beige en antraciet• Langerak: beige en antraciet• Terwijde: beige en antraciet• Het Zand: roodbruin• Leidsche Rijnpark: bruin

standaard betontegel bisschopsmuts bisschopsmuts hoekstuk pastegel

standaard betonstraatsteen halve steen kepersteen

trottoirtegel verdiept (goottegel)

401

Verhardingen

GootconstructieA3 schaal 1:5

300

85

30 240 30

120 120

30 240 30

300

85

20

120

30 240 30

85

300

30

200

70

100

200

10004

4A 4C

Inrichtingselementen:4 prefab goot

A4 eindstuk prefab goot

beginstuk prefab goot

kleur grijs

C4

standaard:

bijzonder:

• Leidsche Rijn

• Balije en Veldhuizen: gestrate molgoten van klinkers

prefab gootelement 12 x 30/3 eindstuk prefab gootelement 12 x 30/3 beginstuk prefab gootelement 12 x 30/3

402

Verhardingen

Trottoir en opsluitbandenA3 schaal 1:5

Inrichtingselementen:5 trottoirband 140/150 x 250 x

1000 mm, kleur antraciet6 inritband 30/150 x 250 x 1000 mm

kleur antraciet7 eindstuk inritband 150 x 250 x

1000 mm (links en rechts), 1000 mm (links en rechts), kleur antraciet

8 opsluitband 100 x 200 x 1000 mm,kleur grijs

9 trottoir- en inritband280/300 x 260 x 1000 mm metverholen goot, kleur antraciet


260

300

90

170

130

120

1000

810

90

100

9

250

20

20

150

190

60

850

50

100

7

60

190250

150

20

1000

6

20

250

150

60

190

1000

5

trottoirband 15/14 x 25 inritband 15/14 x 25 eindstuk inritband 15/14 x 25

200

100

1000

8

opsluitband 10 x 20 trottoir- en inritband 28/3 x 26

403

Verhardingen

Lph 4.00

Lph 9.80

10.00

6.00

8.00

Lph 5.80

Lph 7.80

Hoofdrijwegverlichting Woonstraatverlichting Voetgangersverlichting

Hoofdweg Hoofdweg Ontsluitingsweg Woonwijk Woonwijk

armatuurtype LR-verkeer LR-verkeer LR-verkeer LR-verkeer LR-rond/vierkant

lichtbronhoogte 10m 10m 8m 6m 4m

wegprofiel 110m - 2m - 11m 11m 11m 10m 10m

mastafstand 44m 144m 36m 31m 20m

aantal armaturen 2 1 1 1 1uithouder ja, lichtbron ca. ja, lichtbron ca. ja, lichtbron ca. ja, lichtbron ca. nee

0.5m v.d. mast 0.5m v.d. mast 0.5m v.d. mast 0.5m v.d. mast

lamptype(n0 SONT 150W SONT 150W SONT 150W PLT 32W PLT 36WPLT 42W PLT 32W

Straatverlichting overzichtA3 schaal 1:50

standaard:• woonwijken Leidsche Rijn• de Wetering• Papendorp• HOV gehele stad Utrecht

401

Verlichting

standaard straatverlichting voor Leidsche Rijn• hoofdrijwegverlichting

enkelzijdig• hoofdrijwegverlichting

dubbelzijdig• woonstraatverlichting • voetgangersverlichting

• masten uit aluminium,• legering 6063, fijn geschuurd• deurmaat 400 x 100 mm, 600

mm boven maaiveld

armaturen samengesteld uit:• bovenkap PC spuitgietproduct,

gecoat RAL 7047• bovenlicht polycarbonaat,

opaal wit, lichtdoorlaat 5%• onderkap helder

polycarbonaat, UV resistent, PC spuitgietproduct

Ontsluitingswegverlichting

BoomkransenA3 schaal 1:20

boomkransen

Naast de standaard betonnen boomkrans komen diverse sierelementen voor. De meest gebruikte zijn model “Boskoop” (verhoogd) en model “Boston” (vlak) in diverse maatvoeringen.

toegepast in:• Langerak• Parkwijk

401

Meubilair

model Boskoop, doorsnede 1200, gietijzer

model Boskoop, doorsnede 1500, gietijzer

boomkrans Cru 367, 120 x 120 x 12 cm, antraciet model Boston, hoogte onderliggend frame 4,5 cm,plantgat doorsnede 60 cm

1.20

0.50

0.30

1.50

0.70

0.30

variabel

variabel

0.90

bijzonder standaard bijzonder

AfzetpalenA3 schaal 1:5

0.12

0.20 0.20

0.60

0.30

0.12

TYPE-BTYPE-A

0.60 doorsnede 0.20

doorsnede 0.12

0.50

standaard afzetpalenvast en uitneembaarfabrikaat Hess, Inter Design te Arnhemtype Parijs, hoogte 600 mm en diameter 200 mmkleur standaard ijzerglimmergrijsartikel nummer 60.10301.0

••

•

•

•


402

Meubilair

AfvalbakA3 schaal 1:10

afvalbak• afvalbak met binnenbak en

kliksluiting• fabrikaat Bammens bv te

Maarssen• type Capitole, inhoud ca. 50 l.• buitenbak 1.5 en 2 mm

verzinkt staal, binnenbak 1 mm sendzimir verzinkt staal met omgezette bovenrand

• kleur RAL 9006, buis RVS

0.51

0.51 0.30

0.30

0.38

0.60

0.61

0.40

0.72

1.15

2.70

0.25

0.11


404

Meubilair

Ondergrondse afvalcontainerA3 schaal 1:20

ondergrondse afvalcontainer

eisen:

• ondergrondse afvalcontainer met uitneembare binnenbak

• lediging door Kinshofer systeem

• type Metro Waste Systems• fabrikaat Rutte Groep te

Halfweg• standaard in Langerak; voor

overige wijken is aanbesteding in voorbereiding

• kleur bovenbak RAL 9006

• hart container min. 2 m uit de erfgrens

• hart container min. 5 m uit de bebouwing

• een container dient binnen 75 m (loopafstand) beschikbaar te zijn

0.70

0.56

1.65 / 1.85

1.65 / 1.85

1.65 / 1.85

1.00

variabel:3, 4 of 5 m3

0.56

toegepast in:1.65 x 1.65:

Langerak•• PW Zuid1.85 x 1.85• PW Noord• Het Zand• Balije• Vleuterweide• Terwijdehuidige standaard is 1.85 x 1.85

405

Meubilair

StadsbankA3 schaal 1:20

2.34

HKS-2

HKS-1

standaard stadsbank• fabrikaat Streetlife bv te

Leiden• type "De Kromme”• afmeting 2340 x 600 mm

voor straten type Hoge Kromme 1• polyester gecoate rugleuning

RAL 9006• blank gelakte thermisch

verzinkte jukken• zitting kunsstof SMC, kleur

antraciet

voor parken type Hoge Kromme 2• polyester gecoate rugleuning

RAL 9006• blank gelakte thermisch

verzinkte stalen jukken• zitting gelamineerd Robinia

hardhout


406

Meubilair

0.14

30. 4

0.20

0.42

0.34

0.20

0.46

0.72

0.72

0.60

0.60 0.60

variabel van 1.00 - 3.00 m

variabel

dwarsbuis 0 20 mm/ dwarsbuis 0 20 mm/

fietsbeugel, RVS geborsteld, 42 mm fietsbeugel, RVS geborsteld, 42 mmmodel Aar (alleen Langerak)

afzethek, RVS geborsteld, 42 mm Hekwerk / fietsbeugelA3 schaal 1:10

standaard hekwerk en fietsbeugel

speciaal vervaardigd voor Leidsche Rijn met scherpe hoek en bochtoplossing


407

Meubilair

0.80

B B

BB

0.800.30

vrije ruimte rondomtransformatorbak

transformatorbak

sparing voor midden- enlaagspanningskabels

doorsnede B - B doorsnede A - A

vooraanzicht zijaanzicht

1.85

2.05

1.62

1.61

0.60

1.81

0.81

1.45

1.92

0.49

TransformatorstationA3 schaal 1:20

transformatorstation• beton antracietgrijs• metaaldelen antracietgrijs


408

Meubilair

Programma

500


Ontwerpen zonder afspraken is een heilloze weg. Daarom zijn er vanaf de start van de ontwikkeling van Leidsche Rijn en ook gaandeweg afspraken gemaakt over alle wensen, eisen en overige richtlijnen die de ontwerpers als bagage meekrijgen. Daarin wordt ook duidelijk dat de openbare ruimte een mega-opgave is. Het pakket van wensen en eisen is uitgebreid en veelzijdig, maar staat regelmatig ook op gespannen voet met elkaar.Daarin ligt dan ook de cruciale rol van de landschapsarchitect keuzes te maken die passen bij de omstandigheden en bij de achtergrond van het te ontwerpen deelgebied.Bij de beoordeling van het plan kan dan de zwaarte van de afspraken op de weegschaal worden gelegd ter beoordeling van alle betrokken diensten en partijen. Daarmee ontstaat de gewenste diversiteit binnen de deelgebieden, met toch een herkenbare uitstraling van het stadsdeel Leidsche Rijn.

Speelvoorzieningen

Dienst

Stadswerkenwww.utrecht.nl

Informatie

Richtlijnen Straatmeubilair Utrecht

Algemeen

Kinderspel is het spelenderwijs leren deelnemen aan de wereld van volwassenen. Soms door zich er tegen af te zetten, maar meestal door er aan deel te nemen. De ligging van de speelplekken is daarvoor een eerste vereiste. We zien dat goedbedoelde inpandige speelplekken de rug worden toegekeerd en de straat met levendigheid en passanten wordt opgezocht. Waar de postbode langskomt en vader 's zaterdags de auto wast, is ook de ideale omgeving voor een speelplek. Speelplekken liggen dan aan de openbare weg, voor zover de veiligheid dit toelaat. Dit betekent een veiliger ligging voor speelplekken voor de allerkleinsten en met het ouder worden kunnen de speelplekken meer in aanraking komen met verkeer. Dit heeft tot gevolg, dat speeltoestellen voor peuters en kleuters geplaatst worden in de nabijheid van de veilige wereld van achterpaden. Daarmee blijven de kinderen binnen het blikveld van de ouders en op roepafstand. De veiligheid van een kleuterspeelplaats heeft niet alleen te maken met de feitelijke ligging, maar ook of de ouders het veilig genoeg vinden om hun kinderen alleen te laten.Speeltoestellen voor kinderen van de lagere schoolleeftijd moeten langs woonstraten aangelegd worden. Vanaf deze plek is er voldoende zicht op voorbijgangers: het leuke vriendje van school, of het nieuwe buurmeisje. Trapvelden liggen bij voorkeur langs de meer doorgaande woonstraten. Er is voldoende openbaarheid nodig om te voorkomen, dat het voetballen overlast bezorgt aan de direct omwonenden.De grotere elementen zoals buurtparken, die speelvoorzieningen voor middelbare scholieren herbergen, liggen bij voorkeur aan buurtontsluitingswegen. Gecombineerd met wijkvoorzieningen, als winkels en scholen, ontstaan hier de belangrijkste knooppunten tussen verschillende woonwijken. Dit zijn de belangrijkste trekpleisters voor middelbare scholieren.Door de koppeling van de speelplekken aan de verschillende leeftijdscategoriën is tevens het bereik van deze plekken vanaf de woning bepaald. Op deze wijze ontstaat een hiërarchie van kleine speelplekken dichtbij huis tot steeds grotere voorzieningen op verdere afstand.

Maatvoering

2kleuterspeelplaatsen: oppervlakte 300 m( 3-6 jaar) inrichting overwegend verhard

verbreding van achterpaden, bermen of stoepen2 2

kinderspeelplaatsen: oppervlakte 600 m à 1500 m( 6-12 jaar ) verhard speelpleintje van 20 x 30 m of

grasveldje van 30 x 50 m2

speelterreinen: oppervlakte ten minste 3000 m( 12-18 jaar ) volwaardig trapveld van min. 40 x 75 m

Speelpleinen in de parkgebieden

Situering

kleuterspeelplaatsen: max. 100 meter vanaf elke woningverruimingen aan het einde van het achterpadspeelstoepen en -bermenkleine overhoeken en delen van pleinenligging in / aan het voetgangersgebied

kinderspeelplaatsen: max. 200 meter vanaf elke woningkleine pleintjes en grasvlakken (deels verhard)ligging aan woonstraten, minimaal 15 m vanaf een woning

speelterreinen: max. 400 m vanaf elke woningonderdeel van de parken in Leidsche Rijntrapveld van gras, verharde veldjes voor basketbal etc.

Speelruimte: jongenren ontmoetingsplekken (JOP’s)

Voor de oudere doelgroep zijn inmiddels een aantal voorzieningen in Leidsche Rijn getroffen. Het referentiekader voorzieningen biedt hiertoe een aantal financiële mogelijkheden. Voor de JOP’s is de situering cruciaal. Zij dienen bij voorkeur in overleg met de jeugdorganisaties te worden uitgezocht, waarbij zichtbaarheid, bereikbaarheid en overlast afgewogen moeten worden. De lokaties dienen bij voorkeur in het Stedenbouwkundig programma voor en deelgebied te worden opgenomen.

Procedure

In het SPVE wordt de hiërarchische reeks van de speelvoorzieningen in aantal en verspreiding aangegeven op een facetkaart.In het Stedenbouwkundig Plan wordt het ruimtebeslag van de speelvoorzieningen op de plankaart ingetekend.In het Inrichtingsplan worden de speelplekken in hun basisinrichting van verharde en onverharde onderdelen uitgewerkt. Op het Inrichtingsplan en op de Voorlichtingstekening worden de plekken voor speeltoestellen met een symbool aangegeven.

Leren van beheren

Naast de eisen in deze Atlas, geldt ook dat de openbare ruimte als totaal een zeer belangrijke factor is voor het spelen. In de inrichting zijn spelaanleidingen minstens even belangrijk als toestellen. Spelaanleidingen moeten prikkelend werken en kinderen uitlokken om ze te benutten. Daarbij dient de ontwerper de veiligheid goed in ogenschouw te houden. Uit de recente Jantje Beton norm wordt zelfs een behoorlijk percentage van de openbare ruimte toebedeeld aan de functie spelen voor kinderen. Het spelen is ook vaak gericht op ontmoeting.

501

Afspraken

voorbeelden

kinderspeelplaats, 6 - 12 jaar natuurlijke spelaanleiding

Verkeer [1]

Dienst

Stadsontwikkelingwww.utrecht.nl

Informatie

Notitie Sturen Parkeerbeleidactualisatie 2005StartprogrammaGVT kaart

Algemeen

Uitgangspunt bij het parkeerbeleid is het beperken van het autogebruik. In Leidsche Rijn wordt de beperking van het autogebruik bevorderd door de aanleg van een duurzaam netwerk van doorgaande verbindingen voor openbaar vervoer, fietsers en voetgangers en een beperking van het aantal doorgaande verbindingen voor de auto.

Parkeren

Het streven naar beperking van het autogebruik brengt met zich mee dat bij de inrichting van nieuwe woonwijken een belangrijk deel van de beschikbare ruimte ingericht en gereserveerd moet worden voor parkeerplaatsen. Ruimte die niet voor andere doeleinden kan worden benut. Teveel aan parkeerplaatsen gaat ten kosten van het openbaar groen, speelplekken en verblijfsruimten. Te weinig parkeerruimte bedreigt diezelfde openbare ruimte door ongepland gebruik.Door gebruik te maken van parkeerkencijfers wordt het benodigde aantal parkeerplaatsen en daarmee het feitelijke ruimtebeslag voor parkeren bepaald.

Type woning Parkeerkerncijfersociale woning 1,2 - 1,4 per woninggoedkope koop 1,35 - 1,6dure koop 1,5 - 1,75seniorenwoning /klein appartement 1,10aanleunwoning 0,60

Type bedrijvenkantoren schil 0,8 - 1,5 per 100 m2 BVOkantoren overig 1,2 - 1,9

Schil is voor Leidsche Rijn: Wetering Noord en Zuid, Leidsche Rijn Centrum en Haarrijn.Overig is voor Leidsche Rijn: Papendorp, Strijkviertel

Deze berekening houdt echter geen rekening met de karakteristieken van een wijk en de openbare ruimte.

Bij de bepaling van het aantal parkeerplaatsen na realisatie dient de volgende telwijze gehanteerd te worden:

Wijze van parkeren Telwijze van de parkeerplaatsgarage met oprit (van de volle lengte) 1, 0 parkeerplaatsgarage zonder oprit 0,5 parkeerplaatscarport 0,85 parkeerplaatstuinparkeerplaats 0,5 parkeerplaats

Fietspaden

Met betrekking tot fietspaden worden onderstaande uitgangspunten gehanteerd:

� Fietsstroken (die niet gescheiden zijn van de rijbaan) worden uitgevoerd in rood. De inmiddels beige uitgevoerde fietsstroken worden zodra

�

�

�

aan de weg gewerkt moet worden, alsnog in rood uitgevoerd;

Fietspaden die vrij liggen van c.q. afgescheiden zijn van de rijbaan hoeven niet in rood uitgevoerd te worden. Omwille van stedenbouwkundige redenen kan daar dus de kleur beige worden toegepast; in Leidsche Rijn is dit de standaard.

Op kruispunten waar fietsers voorrang hebben, wordt de voorrang benadrukt door de kleur van het fietspad door te zetten over het kruispunt.

Indien wordt besloten dat de bromfietser op het fietspad blijft rijden, moet een bord G11 “verplicht fietspad” worden vervangen door het nieuwe bord “verplicht fiets/bromfietspad”.

Verblijfsgebieden

Onder verblijfsgebieden (in het Startprogramma 'verkeersluwe gebieden' genoemd) vallen de gebieden die nu reeds als zodanig zijn aangeduid door 30 km/uur borden of door bord G5 (”erf”) en de voetgangersgebieden.

502

Afspraken

vuilnisauto / containerautoo

90 4 km/u

vuilnisauto10 km/u

vrachtauto 15.5 m l

180

90

60 30

personenautoR = min.

10 km/u R = 4.75 m20 km/u R = 9.50 m30 km/u R = 22.50 m50 km/u R = 62.50 m

lagevloer gasbusDen Oudsten15 km/u

oplegger 16 mR = min.

Interliner 15 m15 km/u

vrachtautoR = 6

containerautoR = 4.5snelheid minimaal

ben

od

igd

e ru

imte

vo

or

af- e

n o

pzette

n co

nta

iner

1 5m schaal 1:500

Halen en brengen bij basisscholen

Bij basisscholen wordt het ontwerp getoetst aan een aantal aspecten:

Bij de ruimtelijke ordening wordt er gekeken of er sprake is van een verkeersluwe schoolomgeving. Scholen die vooral de eigen wijk bedienen horen in het hart van de wijk, direct ontsloten vanaf de hoofdontsluiting van de wijk en goed bereikbaar te voet en op de fiets. De ingang van de school ligt bij voorkeur aan een langzaam verkeersroute of een verkeersluwe straat. Voor de ouders dient een parkeermogelijkheid aanwezig te zijn die niet recht voor de ingang ligt. Dit komt verderop ook nog aan bod.Door het bundelen van de school met andere voorzieningen maakt het mogelijk om de parkeervoorzieningen die intensief worden benut; 's morgens door de ouders, overdag door bezoekers van de voorzieningen. Wat infrastructuur betreft wordt getoetst op een aantal aspecten:

Stimuleren van fietsen en lopen door het bieden van veilige en comfortabele fietsroutes naar scholen aan te bieden inclusief goede voorzieningen voor voetgangers aan fietsers bij de school zelf

Reguleren van het brengen haalverkeer per auto door goede parkeervoorzieningen direct bij de school

Reguleren van doorgaand autoverkeer door snelheidsremmende maatregelen e.d.

Veranderingen

De wegbeheerder heeft te maken met wijzigingen van zowel het RVV 1990 als de Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens. De wijzigingen in het RVV 1990 zijn opgenomen om “voorrang fietser van rechts” (eind 2000) en “bromfiets op de rijbaan” (in 1999) te kunnen invoeren. De wijzigingen van de Uitvoeringsvoorschriften hebben betrekking op de inrichting en het regelen van de voorrang.

Leren van beheren

Uit de ervaringen tot nu toe blijkt dat het werkelijk gebruik van de verkeersstructuur nogal kan afwijken van hetgeen in de planvorming gedacht is. Een uitdrukkelijke check op routing, maar ook een check op mogelijk ander of ongewenst gebruik, kan een bijdrage leveren om dit te beperken. Vaak zit het in de overgang tussen langzaam verkeer en bromfietsers en 30 km zones. Voetpaden worden dan gebruikt door weggebruikers waar dit niet voorzien was. Door hier beter op te anticiperen en de gebruikservaringen daadwerkelijk te integreren, kan het verschil tussen plan en realiteit verkleind worden. Materialisatie en detaillering spelen hierin een belangrijke rol. De weggebruiker roept als het ware om extreme duidelijkheid.

Naast alle eisen die gesteld worden is parkeren bij uitstek een gegeven dat bewoners sterk raakt. Het zicht op de geparkeerde auto blijft een belangrijk gegeven. Indien er geen zicht op is ontstaat snel foutief gedrag. Dat geldt ook voor de afstand tot de parkeerplaats. Bij te grote afstand zal men toch overal proberen dichterbij te parkeren en dat leidt ook tot ongewenst parkeergedrag in bermen, langs andere woningen e.d. Gezien de sterke binding met de auto leiden deze zaken ook tot sterke conflicten tussen bewoners onderling. Duidelijkheid is hierbij een cruciaal gegeven. Zodra de verharding of inrichting niet zeer logisch is, is misbruik direct te verwachten. Ook het princpe “auto te gast” vraagt in de praktijk te veel van de automobilist en leidt tot veel onduidelijkheid.

� ruimtelijke ordening

� infrastructuur

� scheiden snel- en langzaamverkeer

�

�

�

Verkeer [2]

502

Afspraken

voorbeelden

parkeren in de berm onduidelijke zonering

Brandweer

Dienst

Brandweer Utrechtwww.utrecht.nl

Informatie

Bouwbesluit 2003Bouwverordening gemeente UtrechtBrandbeveilingingsinstallaties (NVBR)Handleiding bluswater en bereikbaarheid (NVBR)

Algemeen

Woongebieden, kantoorterreinen en industriegebieden moeten altijd door tenminste twee ontsluitingswegen bereikbaar zijn voor brandweervoertuigen. De tot het wegtracée behorende openbaar vervoersbanen moeten door brandweer voertuigen kunnen worden bereden. Afscheidingen van openbaar vervoersbanen moeten door brandweervoertuigen kunnen worden overschreden.Het toepassen van niet-automatische afsluitingen van wegen te gebruiken door de hulpverleningsdiensten moet worden voorkomen. Het gebruik van verkeersremmende maatregelen in ontsluitingsroutes moet worden voorkomen.

Maatvoering

In verband met de afmetingen van de voertuigen eist de Brandweer overal een vrije doorrijbreedte van 3,50 meter en een vrije doorrijhoogte van 4,20 meter. Extra aandacht wordt gevraagd voor de luifels ed. Gelet op het risico van een tijdelijke blokkering van een weg moeten gebouwen vanuit twee richtingen te benaderen zijn, tenzij de beschikbare rijbreedte tenminste 5,50 meter is. Voor ontsluitingswegen met gescheiden rijstroken waaraan geen gebouwen zijn gelegen, is een minimale breedte van 3 meter per rijstrook noodzakelijk.De hoofdingang van een gebouw moet door een brandweervoertuig tot op 15 meter te benaderen zijn. Een eengezinswoning (niet gestapeld) moet tot op minimaal 40 meter van de hoofdingang door een brandweervoertuig kunnen worden benaderd.Niet tot bewoning bestemde gebouwen zijn voor blusvoertuigen bereikbaar door middel van een obstakelvrije rijloper met een breedte van tenminste 3,50 meter. De breedte van de rijloper moet tenminste 4,0 meter bedragen, indien deze is gelegen langs gevels of langs andere obstakels, zoals paaltjes, hekwerken ed.Rijlopers en opstelplaatsen moeten zodanig zijn aangelegd, dat zij geschikt zijn voor voertuigen met een asbelasting van 100 KN (NEN 1008: klasse 30). Bluswatervoorzieningen

Bluswaterwinplaatsen worden aangebracht in de vorm van onder- of bovengrondse brandkranen aangesloten op de openbare drinkwaterleiding.Brandkranen worden in de trottoirs aangebracht op een onderlinge afstand van maximaal 100 meter. In geval van langsparkeren is de minimale maat tussen stoeprand en kraan 0,35 meter; bij haaks parkeren is de maat 0,75 meter.

3De minimale opbrengst van een brandkraan moet 60 m /uur zijn bij gelijktijdig gebruik van 2 nabij elkaar gelegen brandkranen.

Voor gebieden met voornamelijk kantoorgebouwen en gestapelde woningbouw moeten de primaire bluswaterwinplaatsen aan de volgende voorwaarden voldoen:Een waterwinplaats voor het eerste blusvoertuig in de vorm van een onder- of

3bovengrondse brandkraan op een waterleiding met een capaciteit van 60 m Iuur. Een waterwinplaats voor het tweede blusvoertuig, bij voorkeur in de vorm van een onder-

3of bovengrondse brandkraan op een waterleiding met een capaciteit van 60 m Iuur bij gelijktijdig gebruik van de brandkranen voor de eerste twee blusvoertuigen.

Voor gebieden met alleen eengezinswoningbouw (niet gestapeld) moeten de primaire bluswaterwinplaatsen aan de volgende voorwaarden voldoen:Een waterwinplaats voor het eerste blusvoertuig in de vorm van een onder- of

3bovengrondse brandkraan op een waterleiding met een capaciteit van 30 m Iuur. Een waterwinplaats voor het tweede blusvoertuig, bij voorkeur in de vorm van een onder-

3of bovengrondse brandkraan op een waterleiding met een capaciteit van 30 m Iuur bij gelijktijdig gebruik van de brandkranen voor de eerste twee blusvoertuigen.

Voor gebieden waar gebouwen met bijzondere risico's worden gebouwd, dient in overleg met de brandweer de bluswatercapaciteit te worden bepaald.

Om op plaatsen, waar de bluswatervoorziening alleen uit onder- of bovengrondse brandkranen bestaat bij het uitvallen van de waterleiding toch nog over voldoende bluswater op een redelijke afstand te beschikken, moeten per object op een afstand van 225 m (320 m over de weg gemeten) van de toegang tot het object secundaire bluswaterwinplaatsen, niet zijnde brandkranen, aanwezig zijn met dezelfde capaciteit. Deze bluswaterwinplaatsen moeten zodanig zijn gesitueerd, dat te allen tijde het aangegeven aantal blusvoertuigen tegelijkertijd kan worden ingezet.Bij deze secundaire bluswaterwinplaatsen kan gedacht worden aan open water, brandputten op een bluswaterriool, zijnde geen regenwaterriool, geboorde putten, blusvijvers of reservoirs. Indien deze bluswaterwinplaatsen bruikbaar moeten zijn voor de brandweer, mag de statische zuighoogte bij de verlangde capaciteit, niet meer dan 5 meter bedragen.

Procedure

Het SPVE wordt door de Brandweer getoetst op algemene principes van bereikbaarheid, bluswatervoorziening en veiligheid van het openbaar gebied. Mogelijke knelpunten in het uit te geven gebied worden gesignaleerd. In het Stedenbouwkundig Plan wordt de uitwerking getoetst op de bereikbaarheid van de gebouwen en de toegankelijkheid van het openbaar gebied.In het Inrichtingsplan worden de maatregelen en maatvoering in het openbaar gebied getoetst. De bereikbaarheid en de ligging van de bluswatervoorziening worden per gebouw beoordeeld aan de hand van de bouwaanvraag.Bij bouwaanvragen dient de procedure van bouwvergunningen gevolgd te worden via vooroverleg brandweer en inspecteur Bouwvergunningen van de Dienst Stadsontwikkeling.

bochtstraal r = 10 mschaal 1/200

503

Afspraken

10.0 m

3.5 m

opstelvak blusvoertuigschaal 1/100

4 m obstakelvrij

Beheer watergangen [1]

Algemeen

In de profielen van de hoofdwaterlopen (primaire waterlopen) zijn flauwe en steile oevers opgenomen die een diversiteit aan leefmilieus voor planten en dieren garanderen. Voor een optimale verscheidenheid in leefmilieus dient de flauwe oever op de bezonde kant (=noordzijde) te liggen. Bovendien hebben de waterplanten op de flauwe oevers een zuiverende werking binnen het gehele watersysteem van de Leidsche Rijn. In de profielen van de waterlopen is waar mogelijk rekening gehouden met de ecologische betekenis. In andere gevallen is gekozen voor een veiligheid van de toekomstige bewoners en is het flauwe talud of plasberm aan bewonerszijde gesitueerd.

Beheer en onderhoud

De hoofdwatergangen en mogelijk ook de wijkwatergangen in Leidsche Rijn worden beheerd door het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in het doorstroomprofiel en de taluds: de taluds zijn in onderhoud bij de gemeente of aangelanden.De hoofdwatergangen en zo mogelijk ook de wijkwatergangen worden onderhouden door middel van een veegboot. Het onderhoud door middel van een veegboot heeft de voorkeur, omdat het een beter onderhoudsresultaat geeft, de oevers minder kapot gereden worden, er geen bagger en planten blijven liggen, die pas later worden opgehaald en daardoor minder klachten van omwonenden geeft. Bij varend onderhoud zullen bruggen en duikers doorvarend moeten zijn. Tevens dienen voor de onderhoudsboten waterinlaat en uitlaatplaatsen te worden aangelegd.Als het niet mogelijk is gebruik te maken van een veegboot, dan moeten de watergangen worden onderhouden met de maaikorf. Hierbij moet ruimte vrij worden gehouden langs de waterkant. Als vanaf de kant het onderhoud zal worden uitgevoerd is de aanwezigheid van de bomen een belemmering.Het Hoogheemraadschap “de Stichtse Rijnlanden” stelt bij onderhoud vanaf de kant de volgende eisen:

� een onderhoudspad (schouwpad) van 3,0 m

� een obstakelvrije zone van 5,0 m Indien hieraan niet wordt voldaan moeten de bomen minimaal h.o.h. 8,0 m uit elkaar staan.

Het doorstroomprofiel wordt in geval van een veegboot 5 à 6 x per jaar gemaaid; in geval van onderhoud met een maaikorf 2 x per jaar. De slootkanten en taluds worden onderhouden door gemeente en aangelanden, die vrij zijn in de methode van onderhoud. De schouw vindt 1 x per jaar plaats.

Waterkwaliteit

Ten behoeve van de waterkwaliteit is het van belang dat hoofdwatergangen voldoende waterdiepte hebben (minimaal 1,5 m), bij voorkeur flauwe oevers aanwezig zijn en doorlopende (doorstromende) watergangen. Daarnaast dient nog te worden opgemerkt dat het de waterkwaliteit ten goede zou komen als (bladverliezende) bomen niet te dicht langs de watergang worden geplant.Door de berging van hemelwater in het oppervlaktewater is een peilfluctuatie mogelijk van 0,3 m. Het minimale peil zakt ten hoogste deze 0,3 m uit ten opzichte van het maximale peil.

Maatvoering

onderhoud watergang met veegboot:diepte hoofdwatergang t.o.v. min. peil minimaal 1,5 m(diepte wijkwatergang t.o.v. min. peil minimaal 1,0 mbodembreedte watergang minimaal 1,5 mdoorvaartbreedte bruggen 2,5 m

doorvaarthoogte bruggen tov max. peil 1,0 mwaterbreedte tussen plasbermen (gebied A) 4,0 mwaterbreedte tussen plasbermen overig 5,0 mmaaifrequentie 5 à 6 x per jaarbreedte inlaatplaats veegboot 3,0 mhelling inlaatplaats veegboot 1:6

onderhoud watergang met maaikorf:breedte schouwpad minimaal 3,0 mschouwpad vrij van obstakels minstens 5,0 mafstand tussen bomen langs schouwpad 8,0 m minimaalomrijafstanden schouwpad maximaal 50 mbreedte watergang bij enkel schouwpad max. 8,0 mbreedte bij dubbel schouwpad max . 16,0 mhellingshoek talud maximaal 1:3maaifrequentie 2 x per jaar

Situering

Inlaatplaats van de veegboot ter plaatse van duikers.Mogelijkheid tot het verwijderen van vuil ter plaatse van kunstwerken; mogelijkheid bieden tot opslag van onderhoudsbagger.In woonsituaties kan i.v.m. de veiligheid een plasberm noodzakelijk zijn. Deze dient ook om bij minimaal peil net onder water te blijven (0,10 m). De breedte varieert van 0,5 tot 1,0 m.

Procedure

Het ontwerp voor de waterstructuur is in hoofdlijnen aangegeven in het hoofdrapport Nieuwe stad, schoon water. Het watersysteem van Leidsche Rijn.In het SPVE wordt de structuur van het watersysteem in samenhang met de stedenbouwkundige plannen uitgewerkt. In het Stedenbouwkundig Plan met bijbehorende dwarsprofielen wordt het ruimtebeslag van watergangen en taluds ontworpen. Op basis van deze gegevens worden de watergangen in de bouwrijpfase aangelegd.In het Inrichtingsplan worden de watergangen ingepast in de inrichting van de openbare ruimte.

Afkoppelen hemelwater

Uitgangspunt van heel Leidsche Rijn is 80 % van het verhard oppervlak afkoppelen waarbij het regenwater zoveel mogelijk bovengronds moet worden afgevoerd, conform de uitgangspunten van het rapport “Nieuwe Stad Schoon Water”. Methoden van afkoppelen zijn het toepassen van doorlatende verhardingen, wadi's en berminfiltratie voorzieningen.

Uitgangspunten afkoppelen hemelwater:

� De goten worden grotendeels als molgoot in elementverharding uitgevoerd. De goten zijn breed en ondiep zodat er een goede oversteekbaarheid aanwezig is;

� Voor het verhang van goten wordt als gevolg van de zettinggevoeligheid van het gebied een verhang van 5 ‰ voorgesteld en een lengte van 50 tot maximaal 100 m;

� De toepassing van goten in de weg is niet nodig wanneer infiltratievoorzieningen in stroken parallel aan de weg worden ingepast. De weg kan dan op één oor afwateren naar de infiltratievoorziening;

� De capaciteit van de wateropvang bestaat uit 6 tot 10 % van het af te koppelen verhard oppervlak (afhankelijk van de bergingsdiepte en inrichting van de infiltratievoorziening en de toepassing van doorlatende verhardingen);

� De minimale drooglegging voor wadi's bedraagt 1,05 m. Bij het oppervlaktepeil van bijvoorbeeld NAP 1,40 m. is een minimale maaiveldhoogte van NAP 0,35 m. vereist;

505

Afspraken

min. 1.5 mvar. 0.5 - 1.0 m var. 0.5 - 1.0 m

� Het talud van de wadi bedraagt minimaal 1:3 (in verband met maaien);

� De diepte van de wadi is circa 20 à 30 cm;

� Het water van daken kan via de voorzijde van de woning bovengronds afgevoerd. Het dakwater van de daken grenzend aan open water kan direct op de waterloop worden afgekoppeld, bij voorkeur bovengronds. Indien dit niet haalbaar is, is ondergronds afkoppelen van dakwater toegestaan via een buis die uitstroomt boven het oppervlaktewaterpeil;

� Bij afvoer naar de achterpaden kan worden aangesloten op een infiltratieriool of, bij uitzondering, op het gewone rioolstelsel;

� De daken die niet grenzen aan open water moeten afwateren op wadi's of bermpassage. Het regenwater kan dan via een molgoot afstromen naar de wadi.

� In gebieden waar geen directe infiltratie door hoge grondwaterpeil mogelijk is wordt een bermpassage aangelegd: afstromend hemelwater wordt eerst door de bodem geleid en stroomt via het talud uit in de waterloop;

� Wadi's (en bermpassages) dienen, indien qua grootte noodzakelijk, te worden voorzien van een overstortmogelijkheid naar open water (of naar een regenwaterriool). De afstand van wadi's naar open water (of naar een regenwaterriool) mag derhalve niet groot zijn. Bij een ondergrondse overstortleiding moet voldoende ruimte in het profiel zijn voor deze extra buis;

� De infiltratievoorzieningen dienen bij voorkeur zodanig in de profielen te worden opgenomen dat zo min mogelijk kruisingen met wegen en inritten naar woningen ontstaan. Met name bij parkeren op eigen terrein vormt de wadi in het wegprofiel een lastig obstakel. Ter plaatse van de inritten dienen dan extra voorzieningen in de vorm van dammen met duikers of kleine bruggen aangelegd te worden.

Leren van beheren

Met name de bovengrondse regenwaterafvoer met goten en met wadi’s stuit vaak op onbegrip. De afgelopen jaren is al veel verbeterd door met meer oplossingen genuanceerder te ontwerpen. Ook dubbel gebruik van wadi’s is bespreekbaar en soms mogelijk. Draagkracht bij bewoners is noodzakelijk voor een duurzame instandhouding en dat vereist in het planproces een zorgvuldig nadenken daarover.

Beheer watergangen [2]

Dienst


Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlandenwww.hdsr.nl

Informatie

Bouwstenen waterkwantiteit Leidsche RijnUitbreidingsplannen stedelijke gebiedenHet rapport “Nieuwe Stad Schoon Water” d.d. november 1997De handleiding “Procedures Ontwerpeisen en Vergunningen” d.d. 19 april 2000

505

Afspraken

hoofdwatergang schaal 1:100 wijkwatergang schaal 1:100

min. 1.5 mvar. 0.5 - 1.0 m var. 0.5 - 1.0 m

min. 1.5 min. 1.0

Openbare verlichting

Dienst


Informatie

Bestek technisch uitwerken en leveren van armaturen en masten ten behoeve van openbare verlichting in het nieuwe stadsdeel Leidsche RijnProjectbureau Leidsche Rijn UtrechtUtrecht, 7 november 1997

Algemeen

In de praktijk kan onderscheid gemaakt worden tussen functionele verlichting en sierverlichting. De functionele verlichting is meestal ontwikkeld op basis van technische eisen en is goedkoop. Wat betreft vormgeving is duidelijk, dat een mooi ontwerp geen uitgangspunt is geweest. Daarnaast is sierverlichting verkrijgbaar, waarbij een bijzondere vormgeving voorop heeft gestaan; de lichtopbrengst is secundair.Het is voor een project als Leidsche Rijn de bijzondere opgave om een goed en eigentijds vormgegeven verlichting te gebruiken, die voldoet aan alle huidige eisen van lichttechniek, energiebesparing en sociale veiligheid.Voor de functionele verlichting van Leidsche Rijn is daarom een nieuwe familie van straatverlichting ontwikkeld. De familie bestaat uit hoofdrijbaan verlichting, woonstraatverlichting en voetgangersverlichting. Het ontwerp is gemaakt door N \ P \ K Industrial Design uit Leiden. Het ontwerp combineert een moderne en zorgvuldige vormgeving met hoge lichttechnische eisen. Het ontwerp bestaat uit een kofferarmatuur voor de hoofdrijbaan- en woonstraat verlichting, een rond en een vierkant armatuur voor de voetgangersgebieden en een bijbehorende serie aluminium masten. Fabrikant van de armaturen is Industria Technische Verlichting bv uit Rotterdam; de masten zijn van Alcoa Europe uit Drunen.De serie verlichtingselementen is standaard voor de woongebieden in Leidsche Rijn Utrecht; voor bedrijfs- en kantoorterreinen kan ook van deze verlichting gebruik worden gemaakt. Langs de hoofdwegen wordt deze verlichting ook toegepast in de gemeente Vleuten - de Meern.

Maatvoering

hoofdrijbaan verlichting: mastlengte 10 m of 8 menkel armatuur bij portaalopstellingdubbel armatuur bij middenberm opstellingarmatuur 504 x 396 x 246 mmlamptype SON-T - 150Wdiameter mastvoet 226 mm, masttop 76 mm

woonstraat verlichting: mastlengte 6 menkel armatuur bij éénzijdige opstellingarmatuur 504 x 396 x 246 mmlamptype PLT - 42Wdiameter mastvoet 173 mm, masttop 76 mm

voetgangers verlichting: mastlengte 4mpaaltop armatuurarmatuur vierkant 583 x 583 x 306 mmarmatuur rond Ø 631 x 306 mmlamptype PLL - 24Wdiameter mastvoet 144 mm, masttop 60 mm

Situering

hoofdrijbaan verlichting: onderlinge mastafstand maximaal 44m0,70 m uit de kant rijbaan

woonstraat verlichting: onderlinge mastafstand maximaal 31 m0,60 m uit de kant rijbaan (min. 0,50 m)

voetgangers verlichting: onderlinge mastafstand maximaal 20 m0,60 m uit de kant verharding, uitzondering parkeervakken

Procedure

In het SPVE wordt beschreven, waar gebruik gemaakt wordt van standaard verlichting en op welke bijzondere plaatsen hiervan wordt afgeweken. In het Stedenbouwkundig Plan wordt in de dwarsprofielen het type en de positie van de straatverlichting

hoofdwegen hoofdwegen ontsluitingswegen woonstraten voetpaden

Armatuurtype LR - 150 LR - 150 LR - 100 LR - 42 LR - rondLR - vierkant

lichtbronhoogte 10 m 10 m 8 m 6 m 4 mwegprofiel 11-2-11 m 11 m 10 of 2 x 10 m 10 m 9 mmastafstand maximaal 44 m 44 m 36 m 31 m 20 maantal armaturen 2 1 1 of 2 1 1uithouder 0,50 m uit de mast ja ja ja ja neelamptype SONT 150W SONT 150W SONT 100W PLT 42W PLL 24Wlampvermogen (L/W) min. 100 min. 100 min. 100 min. 75 min. 75voorschakeling conventioneel conventioneel conventioneel elektronisch elektronischavond/nacht schakeling * ja ja ja nee neeE lux gem. verlichtingssterkte - - - > 3 > 3

2 L gem cd/m wegdekluminantie 0,8 - 1 0,8 - 1 0,8 - 1 - -gelijkmatigheid > 0,4 > 0,4 > 0,4 > 0,3 > 0,3verblindingsfactor < 20% < 20% < 20% - -E lux,x semicyl. verl. sterkte - - - > 0,5 > 0,5Ra kleurweergave index - - - > 25 > 25Tk kleurtemperatuur - - - > 3300 > 3300Depreciatiefactor (rekenwaarde) 0,85 0,85 0,85 0,85 0,85Wegdek ** R3 (zw. asf.) R3 (zw. asf.) R3 (zw.asf.) R3 (zw. asf.) grijs beton

* met dimmer in armatuur** is van belang voor L gem waarde; niet van belang voor de E lux, maar wel voor de belevingswaarde

507

Afspraken

aangegeven. In het Inrichtingsplan worden nauwkeurig alle elementen van straatverlichting uitgetekend.Op basis van het vastgesteld Inrichtingsplan wordt door de Dienst Stadswerken in samenwerking met Ingenieursbureau Utrecht de technische verlichtingstekeningen vervaardigd.

Leren van beheren

In de praktijk blijkt dat wel aan alle eisen voldaan wordt, maar er toch sprake blijft van veel lichtoverlast in woningen en particuliere tuinen. Vaak blijven de locaties tot het laatste moment onduidelijk in het planproces en levert dit oplossen in een late fase in het planproces geen bijdrage aan een goede plaatsing. Hiervan zijn in het verleden diverse voorbeelden beschikbaar.

Kunstwerken

Dienst


Informatie

Programma van eisen duikers en bruggenProjectbureau Leidsche Rijn UtrechtUtrecht, 1 juli 1998

Algemeen

Bij de kruisingen met watergangen worden in Leidsche Rijn bruggen of duikers toegepast. De kruising met een hoofdwatergang wordt vormgegeven met een brug; voor de overige kruisingen wordt in het algemeen gebruik gemaakt van duikers.Voor Langerak en Parkwijk is een familie van bruggen ontworpen door het architectenbureau Max uit Rotterdam. Uitgangspunt hierbij was een samenhangende vormgeving te ontwikkelen voor de verschillende types bruggen: autobruggen, die aansluiten op de Langerakbaan, autobruggen in de woonstraten, fietsen voetgangersbruggen en tenslotte smalle autobruggen direct naar particuliere terreinen. Belangrijk hierbij was de woonomgeving dicht bij het water te laten, zodat het karakter van weilanden en sloten te ervaren blijft.Voor het deelgebied Terwijde is eveneens een bijzondere familie van bruggen ontworpen om de eenheid van dit deelgebied te benadrukken. Dit zal ook voor de toekomstige deelgebieden blijven gebeuren.De bruggen en duikers dienen zoveel mogelijk onderhoudsvrij te worden ontworpen, alle onderdelen moeten goed en eenvoudig bereikbaar zijn. De staalconstructies dienen zoveel mogelijk thermisch verzinkt en geschilderd te worden of uitgevoerd te zijn in roestvrij staal. De duikers worden uitgevoerd in beton. Er mogen geen plaatsen ontstaan waar vuilophoping kan plaatsvinden. Voor autobruggen en duikers geldt een belastingsklasse voor zwaar transport, verkeersklasse 60.

Maatvoering

De bruggen en duikers dienen de maatvoering van wegprofielen, straten en trottoirs uit het Stedenbouwkundig Plan aan te houden. Waar een rijweg of fietspad niet wordt begrensd door een trottoir dient een extra schampstrook van 0,50 m te worden aangebracht.Ter plaatse van de bruggen is geen versmalling van het doorstroomprofiel van de watergang toegestaan. In het geval van een ecologische verbindingszone via watergang of oever, dient het brugontwerp de migratie van kleine dieren tussen beide landhoofden mogelijk te maken. De minimale doorvaarthoogte onder bruggen bedraagt 1 m ten opzichte van de hoogste waterstand; de doorvaartbreedte is minimaal 2,50 m. Het minimale doorstroomprofiel van duikers is minimaal gelijk aan het profiel van een buis met een diameter van 0,50 m. Voor duikers geldt bij kruisingen met kabels en leidingen een minimale gronddekking aan de bovenzijde van de buis ten opzichte van het toekomstig maaiveld van 1,10 m. Het hellingspercentage op bruggen en duikers moet voor gehandicapten en minder-validen voldoen aan een helling van maximaal 1:16 bij hoogteverschillen kleiner dan 0,50 m, en een helling van maximaal 1:20 bij hoogteverschillen groter dan 0,50 m. Bij uitzonderlijke hoogteverschillen, zoals in het geval van de bruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal, gelden andere hellingspercentages.

SitueringBij de kruising met een hoofdwatergang worden bruggen toegepast. Bij de kruising met wijkwatergangen kunnen duikers worden aangebracht.Bij de haakse aansluiting op een straat dient rekening gehouden te worden met een functionele bochtstraal van 10 m. Ter plaatse van de duikers moet een maaiboot in het water gelaten kunnen worden. Bij de duikers is hiervoor een inlaatvoorziening nodig in de vorm van een verharde helling (grasbetonstenen) met een hellingspercentage van ten hoogste 1:6 en een breedte van minimaal 3 m.

Procedure

In het SPVE worden de verschillende typen kunstwerken aangegeven. In het Stedenbouwkundig Plan worden de ligging en afmetingen van de kunstwerken bepaald en vastgelegd in het Stedenbouwkundig Matenplan. Op basis hiervan worden

de ontwerpen voor bruggen en duikers gemaakt. De technische uitwerking vindt plaats in de fase van het bouwrijp maken. De definitieve ontwerpen worden overgenomen in het Inrichtingsplan en ingepast in het gehele inrichtingsontwerp.

509

Afspraken

Afvalinzameling [1]

Algemeen

De inzameling van rest- en gft-afval vindt in Leidsche Rijn plaats door middel van ondergrondse containers. Deze worden geplaatst in de openbare ruimte, volgens de omschreven situatieve eisen. Uitgangspunt hierbij is, dat per persoon circa 40 liter rest-afval wordt aangeboden; gecombineerd met een inzameling van één maal per week bepaalt dit de noodzakelijke hoeveelheid aan afvalcontainers. Een container van

3 3respectievelijk 4m en 5m bedient daarmee 77 respectievelijk 109 inwoners. Voor eengezinswoningen wordt gerekend op een gemiddelde woningbezetting van 3,2 inw/won; voor gestapelde woningen op 1,8 inw/won. Het aantal woningen, dat door

3een afvalcontainer van 4m wordt bediend is 22 à 24 eengezinswoningen of 38 á 42

3gestapelde woningen. Bij een afvalcontainer van 5m is dit 32 à 34 eengezinswoningen en 55 à 60 gestapelde woningen. Daarnaast wordt één inzamelpunt per 650 inwoners (circa 250 woningen) aangebracht voor oud papier en karton en één voor glas. Voor textiel wordt één inzamelpunt per 4500 inwoners (1730 woningen) geplaatst.Bij gestapelde woningen in meer dan twee woonlagen zijn inpandige rolcontainers toepasbaar. Voor woongebouwen zijn rolcontainers van 500 - 1600 liter bruikbaar. In de woongebouwen dient dan inpandige ruimte te worden aangeboden; er is een regeling nodig voor het buiten zetten van de containers. De rolcontainers worden afhankelijk van de grootte maximaal twee maal per week geleegd. Eén rolcontainer van 1300 liter is voldoende voor de inzameling van restvuil van 32 gestapelde woningen, op basis van de gehanteerde uitgangspunten. Eén minicontainer van 140 liter is voldoende voor het gft-afval van 20 gestapelde woningen, bij éénmaal per week legen. Voor bestaande, smalle profielen als de Groenedijk is de plaatsing van ondergrondse afvalcontainers onmogelijk. De smalle openbare ruimte wordt ondergronds volledig benut door kabels en leidingen. Als uitzondering zijn hier de gebruikelijke minicontainers toepasbaar.In het openbaar gebied worden afvalbakken geplaatst. Om zo min mogelijk straatmeubilair te plaatsen worden deze afvalbakken alleen op plaatsen aangebracht waar intensief gebruik valt te verwachten. Deze plaatsen zijn bij zitvoorzieningen in parken en aan wandelroutes, aan de rand van pleisterplaatsen zoals pleinen, winkelstraten en schoolterreinen en bij bushaltes.

Maatvoering

3container ondergronds (lxbxh) 3m : 1,20 x 1,20 x 2,00 m

3 4m : 1,20 x 1,20 x 2,50 m

3 5m : 1,20 x 1,70 x 2,50 m

3buitenmaat betonput ondergronds: 3m : 1,85 x 1,85 x 2,15 m

34m : 1,85 x 1,85 x 2,65 m

35m : 1,85 x 2,00 x 2,65 m

bovengrondse gedeelte (lxbxh) 0,65 x 0,65 x 1,05 mwerkruimte rondom plateaurand: 0,85 m

tussen plateauranden: 0,20 mparkeervrije opstelplaats: 10 m, centraal voor de voorzieningen

maximale afstand van kant rijweg tot hijspunt: 5,50 m

rolcontainer (lxbxh) 1000 l: 1,67 x 0,92 x 1,22 m1300 l: 1,67 x 1,12 x 1,22 m1600 l: 1,67 x 1,12 x 1,47 m

werkruimte manouvreerruimte rondom: 1,00 m

Situering

De loopafstand van voortuin tot ondergrondse afvalinzameling bedraagt 50 à 60 meter, maximaal toegestane afstand is 75 meter. Bij hoge uitzondering is de toegestane afstand maximaal 125 m.

Richtlijnen plaatsing ondergrondse vuilcontainers

� Afstand hart container tot erfgrens minimaal 2 meter;

� Afstand hart container tot gevel van de woning minimaal 5 meter (in nieuwbouwgebieden);

� Afstand hart container tot gevel van de woning minimaal 3 meter (in bestaande bouw);

� Van deze regel kan worden afgeweken als het een dove gevel betreft, in dat geval kan de afstand minimaal 2 meter zijn.

Bij meting wordt uitgegaan van het midden van de vuilcontainer.

Afstand t.o.v. ondergrondse infrastructuur

� Afstand tot schakelkasten, kabels en leidingen minimaal 1m

� Afstand tot riolering minimaal 2 m

Aandachtspunten bij plaatsing van ondergrondse vuilcontainersIndien mogelijk tevens rekening houden met de volgende aandachtspunten:

� Bij voorkeur niet situeren aan de zuid-westzijde van tuinen

� Bij voorkeur niet vol in het zicht vanuit een woonkamers nabij woningen

� Voldoende ruimte vrij houden rondom de containers dat het zwerfvuil d.m.v. een veegmachine makkelijk verwijderd kan worden

Eisen t.b.v. bereikbaarheid ondergrondse vuilcontainers i.v.m. inzamelen De ondergrondse containerlocatie moet bereikbaar zijn voor een inzamelwagen met een lengte van 9 m, een breedte van 2,50 m excl. buitenspiegels, een draaicirkel van 21 m en een asdruk van 10 ton. Op de locatie moet voldoende extra ruimte zijn om te stempelen van 4,10 m uit de middellijn van de inzamelwagen. Maximale afstand van de kant van de rijweg tot het hijspunt is maximaal 5,50 m.Voor het hijsen is een vrije werkruimte nodig van 9 m lengte en voor de top van de kraan van 10 m hoogte.De containerlocatie is bij voorkeur te bereiken aan de rechter zijde van het hijsvoertuig. Tussen opstelplaats voor de inzamelwagen en de containerlocatie mogen

510

Afspraken2.5 m

4.10 m

5.50 m min. 0.85 mschaal 1/100

geen parkeerplaatsen aanwezig zijn. Achteruit rijden met de inzamelwagen is niet toegestaan.

Obstakelvrije ruimteBij de planvorming gelden de volgende richtlijnen:

� Bomen dienen buiten de hijszone te staane

boom 1 grootte min. 9 m uit hijspunt (1/2 kroon + 3 m vrije ruimte)e

boom 2 grootte min. 7 m uit hijspunt (1/2 kroon + 3 m vrije ruimte)e

boom 3 grootte min. 5 m uit hijspunt (1/2 kroon + 3 m vrije ruimte)

� Afstand tot lichtmasten is 3 m

� Tussen de bovenplaat van de container en de rijbaan minimaal (inclusief band) een ruimte van 0,6 m om overrijden van de grondplaat van de container te voorkomen

� Bij het plaatsen van een container in de groenstrook aan de kopse kant, dient minimaal 1 m vrij te zijn van opgaande beplanting.

Richtlijnen voor rolcontainersOm door de huisvuildienst bediend te worden, dienen de buitendeuren van de rolcontainer-ruimtes zich ten hoogste 3 meter van de opstelplaats van de afvalwagen te bevinden. De deuren dienen voorzien te zijn van een driekantslot, of op de ophaaldagen ontsloten te zijn. Wanneer de containerruimtes zich meer dan 3 meter van de opstelplaats bevinden, dienen de rolcontainers door bewoners / schoonmakers / huismeesters aan de openbare weg aangeboden te worden en later weer teruggezet. Rolcontainers moeten altijd verreden kunnen worden zonder obstakels, zoals trottoirbanden of drempels.

AanpassingenOm de aanpassing op het aflopende verhardingsvlak goed te krijgen en de toegankelijkheid te verbeteren wordt op lokaties waar dit aan de orde is, een extra verhardingsrand aangebracht, afgewerkt met een schuine opsluitband (een zogenaamde RWS band). Dit biedt de mogelijkheid een goede oplossing voor het verschil in hoogte op te lossen.

Procedure

In het SPVE worden indicatief plaatsen voor inzamelpunten aangegeven. In het Stedenbouwkundig Plan worden de locaties nauwkeurig aangegeven. Hierin moeten duidelijk de aantallen en soorten woningen, positie van voordeuren, eventuele achterom- en doorgangssituaties en straten die ongeschikt zijn voor het materieel, aangegeven zijn.In overleg met de Dienst Stadswerken afdeling Reiniging komen definitieve plaatsen, rekening houdend met bereikbaarheid en mogelijke ondergrondse infrastructuur. De betonputten worden in de bouwrijpfase geplaatst. In het inrichtingsplan dienen de afval units te worden opgenomen in de verhardingen van de woonrijpfase. Tijdens de woonrijpfase worden de uitneembare elementen aangebracht.

Leren van beheren

De ondergrondse afvalcontainers zijn voor de kwaliteit van de buitenruimte van groot belang. Over het algemeen is er minder zwerfvuil en levert de inzameling een positieve bijdrage aan verbetering van de werkomstandigheden. De eisen waaraan de locaties moeten voldoen zijn uit nood geboren. In de eerste wijken van Leidsche Rijn is tegenwerking ontstaan omtrent de locaties en dit heeft uiteindelijk geleid tot een vastgestelde normering voor Utrecht. Daarbij blijft het voor de ontwerpers een aandachtspunt om te blijven nadenken over de effecten van een locatie op het woongenot en inzamelgemak.

Afvalinzameling [2]

Dienst

Stadswerken afdeling Reinigingwww.utrecht.nl

Informatie

Inventarisatie inzamelsystemen Leidsche RijnPME Adviesbureau B.V. projectenorganisatie voor milieu en energieZeist, april 1996

510

Afspraken

oude situatie

Uitvoering met hoekstukken en banden met 45° schuine kant.Middengedeelte gelijk met ijzeren rand van containers.Voordeel: Makkelijk schoon te houden doordat alles op één hoogte ligt.Geen scherpe overgang meer naar omliggende bestrating.

nieuwe situatie

Hondenvoorzieningen

Dienst


Informatie

brochure Domstad poepvrij!uitgave Projectbureau “Domstad poepvrij”antwoordnummer 33753500 VP Utrecht

Algemeen

Voor de gemeente Utrecht is beleid vastgesteld voor de aanpak van de bestrijding van overlast door hondenpoep. De aanpak bestaat uit:

� opruimplicht: de hondenbezitter is verantwoordelijk voor het opruimen van de poep van zijn hond.

� aanlijnplicht: er geldt een aanlijnplicht voor de hele stad; de aanlijnplicht is een aanvullende maatregel aangezien aangelijnde honden minder gemakkelijk ontsnappen aan de aandacht van het baasje.

� verbodsgebieden voor honden: in Utrecht zijn kinderspeelplaatsen en begraafplaatsen verboden voor honden.

� handhaving: voor de handhaving van de regels zijn bevoegde hondenwachters aangesteld, daarbij geholpen door toezichthouders.

Er wordt een netwerk van hondentoiletten aangelegd, waar de opruimplicht niet van toepassing is, om vervuiling van het openbaar gebied te voorkomen. Op het hondentoilet is geen opruimplicht van toepassing voor de hondenbezitter. De hondentoiletten worden 1 à 2 keer per week schoongemaakt. Als aanvullende voorziening worden hondenspeelweides aangelegd, waar de honden niet-aangelijnd kunnen rennen en spelen. Op de hondenweitjes geldt wel de opruimplicht, zodat combinatie van deze voorziening met een hondentoilet de voorkeur heeft. Vanwege de plannen voor het schone watersysteem, die voor Leidsche Rijn zijn ontwikkeld, is het voorkomen van vervuiling van het openbaar gebied in Leidsche Rijn van groot belang. Daarom dienen de voorzieningen voor honden goed ingepast te worden in de plannen voor de nieuwe woonwijken van Leidsche Rijn.De inrichting van de hondentoiletten bestaat uit gras, 2 à 4 palen met bordje, een afvalbak en voethekjes of hagen voor de markering van het terreintje. De hondenweitjes bestaan uit gras, zo mogelijk aan te vullen met hoogteverschillen, beplanting en toestellen.

Maatvoering

2hondentoilet: oppervlakte: bij voorkeur 200 m

2minimaal 75 m

2hondenweitje: oppervlakte: bij voorkeur 1500 m

2minimaal 500 à 600 m

Situering

hondentoiletten: maximum afstand van elke woning 250 mten minste 15 m uit de dichtstbijzijnde woning

hondenwei: maximum afstand 400 à 500 m van elke woning

Procedure

In het SPVE worden de hondenvoorzieningen in een facetkaartje aangegeven. Hieruit blijkt de verspreiding en het bereik van de verschillende voorzieningen.In het Stedenbouwkundig Plan worden de voorzieningen wat betreft ruimtebeslag ingetekend; in het Inrichtingsplan worden de voorzieningen met de bijbehorende materiaal toepassing uitgewerkt.

Leren van beheren

Ondanks dat de eisen duidelijk geformuleerd zijn waar de hondenvoorzieningen aan moeten voldoen, blijven er veel klachten over. Deze klachten zijn vaak gerelateerd aan het te weinig nadenken over de locaties van de voorzieningen. Er wordt meer ontworpen vanuit restruimten, dan vanuit het aansluiten op routing die hond en begeleider in de buurt afleggen en welk rondje met de hond gelopen kan worden.

511

Afspraken

voorbeelden

eigen initiatief tegen overlast hondentoilet Utrecht

Ecologie

Algemeen

In de Ontwikkelingsvisie zijn de hoofdlijnen voor de ecologische ontwikkeling in Leidsche Rijn beschreven. Daarin is aangegeven, dat het Centrale Park een gedeelte zal inrichten met de natuur als hoofdfunctie. In het compacte woongebied is de ecologie merendeels een nevenfunctie. Bijvoorbeeld het watersysteem biedt kansen voor de ontwikkeling van een soortenrijke oeverbegroeiing. Daarom is binnen de woongebieden gekozen voor milieus, die ter plaatse de meeste kans van slagen hebben. Bij deze verschillende woongebieden is als icoon een diersoort gekozen, die als het ware model staat voor het gewenste milieu:

� de libelle vertegenwoordigt het waterrijke woongebied ten noorden van de spoorlijn

� de eekhoorn staat model voor het groene, bosachtige westelijk woongebied de vlinder hoort bij het centrale woongebied met grote parken en dichte woonbuurten

� de hermelijn hoort bij het park(bos)achtige gebied rond het huidige Park Voorn

� de gierzwaluw staat voor het meest stedelijke gebied van het stadsdeelcentrum

De bestaande linten met grote aaneengesloten tuinen fungeren als verbindingslijnen voor de verplaatsing van planten dierenleven. Het huidige Park Voorn kan beschouwd worden als een kerngebied, in aanvulling op het Leidsche Rijnpark. De grote parkruimten in Leidsche Rijn vormen stapstenen in het ecologische netwerk door de woongebieden. Dit netwerk is bedoeld voor de planten diersoorten, die redelijkerwijs te verwachten zijn in Leidsche Rijn. Afhankelijk van de stedenbouwkundige planontwikkeling kunnen verdergaande mogelijkheden voor ecologie worden geboden. Bij een grotere oppervlakte, beter aaneengesloten netwerk en isolatie ten opzichte van het stedelijk gebied kunnen ook meer zeldzame dieren en planten levensruimte vinden.Om bij de verdere planvorming inzicht te geven in de verschillende mogelijkheden wordt een driedeling in beeld gebracht:

� basisvariant: de groengebieden (stepping-stones) en verbindingslijnen (corridors) worden ingericht voor de meer algemene planten diersoorten. De benodigde oppervlakte is betrekkelijk gering en de inrichtingseisen zijn bescheiden.

� tussenvariant: stepping-stones en corridors worden afgestemd op de minder algemene soorten. De groengebieden moeten een groter oppervlak hebben, dat voor de gewenste soorten wordt ingericht. De verbindingslijnen worden essentieel voor een duurzamer populatie.

� maximumvariant: de groene parken worden ingericht als rusten fourageergebied voor zeldzamere planten diersoorten. De verbindingslijnen zijn vereist voor uitwisseling tussen de verschillende kerngebieden. Hoge eisen worden gesteld aan de inrichting en continuïteit van deze verbindingen.

� voor Leidsche Rijn geldt de basisvariant als minimale eis.

Maatvoering

corridor breedteecologische oever talud 2,5 à 3 m (basisvariant)ecologische oever talud 10 à 17 m (maximumvariant)berm met bomen 5 mhagen geschoren 1 mhagen vrijgroeiend 5 à 15 mtuinen langs corridor 6 m (zonder parkeren)

stepping-stone oppervlakte0,5 à 1,0 ha

kerngebied oppervlaktebasisvariant 0,5 à 2,0 ha

tussenvariant 2,0 à 3,0 hamaximumvariant 4,0 à 5,0 ha

Situering

corridors

water- en oevergebonden zuidoever Haarrijnse PlassenAlendorper Weteringnoordelijke spoorsloot

vlinders tussen Groenedijk en Park Grauwaart (tussenvariant)Rijnkennemerlaan (maximumvariant)

kleine zoogdieren Johanniterweg't ZandWestlandse TuinGroenedijkZandweg Leidsche Rijn

stepping-stones Waterwinpark (2x)park Groot ZandveldPrinses AmaliaparkPark Grauwaartpark Hoge Weidearcheologiepark Voorn

kerngebieden WaterwinparkPrinses Amaliapark (maximumvariant)Park Voornpark Hoge Weide (tussen- en maximumvariant)

Procedure

In het startdocument van een deelplan wordt het ecologische ambitieniveau van basis-, tussen-, of maximumvariant beschreven. In het Stedenbouwkundig Programma van Eisen wordt het hiervoor benodigde ruimtegebruik volgens de beschreven oppervlakten vastgesteld.In het Stedenbouwkundig Plan en Inrichtingsplan worden de verbindingszones en kerngebieden uitgewerkt.

512

Afspraken

Dienst

Stadsontwikkelingwww.utrecht.nlProjectbureau Leidsche Rijn Utrechtwww.LeidscheRijn.nl

Informatie

Ecologische infrastructuur Leidsche RijnUitwerking ontwikkelingsvisieProjectbureau Leidsche Rijn Utrecht

Programma voor de parken

Dienst

Projectbureau Leidsche Rijn Utrechtwww.LeidscheRijn.nl

Informatie

actualisatie ontwikkelingsvisie 2005

Algemeen

In Leidsche Rijn Utrecht zijn een aantal parkruimten te vinden van uiteenlopende afmetingen. De grootte varieert van 1,5 ha van het archeologisch parkje Grauwaart tot iets meer dan 9 ha voor het grootste nieuwe park, het Prinses Amaliapark. Het kleinste parkje heeft daarmee uitsluitend een buurtfunctie, het grootste is vergelijkbaar aan bijvoorbeeld het Wilhelminapark. Het heeft daarmee een uitstraling voor een groot aantal eromheen liggende woonwijken.De verschillende parken kunnen een geheel eigen sfeer krijgen, die aansluit bij het karakter van het stadsdeel, waar het in ligt.Het Waterwinpark ligt in het waterrijk noordelijk gedeelte van Leidsche Rijn. Daarmee krijgt het als thema een waterrijk park met moerassige oevers en weiland. In ecologische betekenis kan het een functie vervullen als rusten fourageergebied voor de omliggende watermilieus. Bovendien heeft het terrein op de eerste plaats een functie als waterwingebied.Het Prinses Amaliapark ligt centraal in een groot aaneengesloten bebouwd gebied. Het vervult vooral een recreatieve betekenis voor de omliggende woonwijken. Daarnaast biedt het ruimte voor het milieu van vogels en vlinders, die profiteren van de aaneengesloten partikuliere tuinen van dit meer tuinstedelijk stadsdeel. Het beeld voor dit park is grote aaneengesloten grasvlakken van gazon of hooiland met hier en daar beplanting voor vlinders en tuinvogels. Het behouden van de archeologisch waardevolle ondergrond vormt hierbij eveneens een belangrijke overweging.Het Park van Kraal is een voormalige zandwinning, die als stortplaats is aangevuld. Hierdoor zijn in de toekomst zettingen van de ondergrond te verwachten. Als thema heeft het Park van Kraal een (park)bos meegekregen, waarmee het samen met Park Voorn en de omliggende woonwijken een aaneengesloten bomenrijk gebied wordt. Via de linten langs de Leidsche Rijn en Groenedijk staat het in verbinding met het Centraal Park van Leidsche Rijn. In ecologisch opzicht vervult dit gebied een belangrijke rol als rusten fourageergebied voor flora en fauna.Ook een klein parkje als het archeologiepark 't Zand kan door een bosachtige inrichting het karakter van het omliggende villa-achtige woongebied sterker maken. In ecologisch opzicht hoort het bij het houtwallengebied met eekhoorn als icoon.Voor een gevarieerd gebruik van de parken zijn programmatische functies toegedeeld. Deze functies zijn semi-openbaar; ze vervullen een bijdrage aan de levendigheid van het parkgebruik. Om het vrije openbaar gebruik te waarborgen, is in de Ontwikkelingvisie opgenomen, dat ten hoogste 35% van de parken kan worden toegedeeld aan semi-openbare voorzieningen.

Procedure

In de startnotie van een deelgebied beschrijft de regiestaf van het Projectbureau Leidsche Rijn Utrecht de betreffende parken in beeldvorming en programma.Het is mogelijk, dat tijdens de uitwerking van de parken in het Stedenbouwkundig Programma van Eisen en het Stedenbouwkundig Plan (en uiteindelijk het Inrichtingsplan) veranderingen in het programma nodig zijn. Onderdelen van het programma zijn bijvoorbeeld niet toepasbaar of blijken in de verdere uitwerking onderling strijdig te zijn. Deze afweging wordt aan de regiestaf van het Projectbureau voorgelegd.

513

Afspraken

Voorzieningen voor mensen met een functiebeperking [1]

Dienst


Informatie

Stichting Bouw Advies Toegankelijkheid Utrechtwww.batutrecht.nlVoetpaden voor iedereen, 16 dec. 2004

SOLOUStedelijk Overleg Lichamelijk Gehandicapten UtrechtITS-criteria

Algemeen

Toegankelijke paden moeten eens per jaar worden gecontroleerd op verzakkingen, drempelvorming, begroeiing (onkruid) en overgroeiing (struiken).Alle voorzieningen moeten tenminste eens per jaar gecontroleerd worden. Zorg voor preventief onderhoud. Wanneer er regelmatig sprake is van vandalisme, betekent dit dat de controle van voorzieningen intensiever moet zijn.Er dient tenminste één aangepaste parkeerplaats bij het begin van de route te zijn.

Voorzieningen voor mensen in een rolstoel

Er dient tenminste één rondgaand toegankelijk pad te zijn, waarbij de toeschouwer een representatief beeld krijgt van het park. Dit pad dient bereikbaar te zijn vanaf de openbare weg. Er is bij voorkeur sprake van een rondgaand pad, omdat het geen prettige ervaring is om over hetzelfde pad terug te moeten lopen.Een bezoeker moet dit pad makkelijk kunnen volgen, bijv. door opvallende markeringen of door een opvallend verschil in de bestrating.Teksten moeten vanuit de rolstoel goed leesbaar zijn.Indien bij de hoofdentree van de woning een hoogtesprong niet oplosbaar is, dient een zoveel mogelijk gelijkwaardige oplossing aan de achterzijde gevonden te worden. Dit beïnvloedt ook het ontwerp van de openbare ruimte aan de achterzijde.

Maatvoering

Het pad dient te voldoen aan Internationaal Toegankelijkheid Symbool, de ITS criteria. Dat betekent onder andere:

dat het pad min 1,20 m breed is

dat het pad bij een vernauwing niet smaller is dan 1,00 m

dat er geen abrupte hoogteverschillen hoger dan 0,02 m zijn

dat het pad verhard, vlak en aaneengesloten is

dat hellingen niet steiler zijn dan 1:25 (als een helling van 1:25 niet haalbaar is, voldoen de hellingen tenminste aan de ITS criteria)

dat de manouvreerruimte voor rolstoel of scootmobiel voldoende zijn:

Voorzieningen voor mensen met weinig uithoudingsvermogen

Langs de aangepaste routes dienen regelmatig banken met een rugleuning te staan. De gemiddelde afstand tussen de banken is 200 m.Trappen en bruggen worden voorzien van handomvatbare leuningen, bij voorkeur een dubbele leuning waarvan 1 op ca 0,4 m hoogte.

Voorzieningen voor slechtzienden

De bezoeker moet het pad makkelijk kunnen volgen. Zorg dat het pad goed contrasteert met zijn omgeving of zorg voor paaltjes met een opvallende kleur of een contrasterende geleidelijn enz.Voorzieningen voor slechtzienden moeten een opvallende kleur hebben, contraterend met de omgeving.Teksten uitvoeren in een groot lettertype. De letterhoogte is tenminste 1 % van de maximale leesafstand. De kleur van de letter dient te contrasteren met de achtergrond.Obstakels op het pad moeten een opvallende kleur hebben.

Voorzieningen voor slechtzienden en blinden in bijzonder

Er zijn weinig blinde mensen die een pad in een onbekend park of natuurgebied zelfstandig zonder begeleiding zullen lopen. Deze paden worden meestal onder

�

�

�

�

�

�

begeleiding van ziende mensen gelopen. Een natuurlijke of kunstmatige geleidelijn is wel een belangrijk element omdat deze veiligheid biedt zodat men weet dat men op de paden loopt.Tenminste één rondgaand pad, waarbij de toeschouwer een representatief beeld krijgt van het park.Geef bij de ingang de lengte van dit pad aan.Dit pad dient te worden voorzien van een natuurlijke geleidelijn. Waar een natuurlijke geleidelijn ontbreekt is een kunstmatige geleidelijn gewenst. Een natuurlijke gidslijn is bijvoorbeeld het verschil dat je voelt tussen een hard asfaltpad en een grasrand enz. Een kunstmatige geleidelijn is bijvoorbeeld een verhoogde trottoirband of een geleidelijn van witte ribbeltegels enz.Maak de route korter dan een vergelijkbare route voor zienden. Het lezen van teksten en bestuderen, betasten en ruiken van planten kost tijd en vergt veel concentratie.Een route voor visueel gehandicapten dient meerdere geur en tastmomenten te bezitten. Denk hierbij aan geurende begroeiingen zoals bloemen, bos met paddestoelen, schimmels, naaldhout enz.Daar waar voorzieningen voor slechtzienden en blinden zijn moet de aanwezigheid van deze voorziening tastbaar op het pad worden aangegeven bijvoorbeeld door een voelbare markering over de volledige breedte van het pad (bijvoorbeeld met 2 rijen ribbeltegels).Langs de route moeten regelmatig banken staan, omdat het beleven van een natuurpad veel concentratie kan vergen. In een botanische tuin horen banken dichter op elkaar te staan dan in een park.

517

Afspraken

X

Y

Een pad waarvan blinden en slechtzienden zelfstandig gebruik moeten maken voldoet aan de volgende eisen:

het pad of de route moet in beide richtingen gelopen kunnen worden. Wanneer een essentiële schakel in de route niet meer bruikbaar of verdwenen dan wel onvindbaar is, moet men dezelfde weg ook terug kunnen vinden.

de route dient tenminste twee maal per jaar door een vakdeskundige en/of door ervaringsdeskundige gecontroleerd te worden.

De ziende is altijd sneller dan de niet ziende. Om het samen beleven te bevorderen, kunnen we de mensen met een visuele handicap voorzien van andere, maar even belangrijke informatie.Mensen zullen eerder zelfstandig de tuin ontdekken en meer kunnen uitwisselen.

Informatieverstrekking

In brochures kan de aanwezigheid van voorzieningen worden weergegeven met behulp van pictogrammen volgens de Landelijke Toegankelijkheidscode. Voor mensen met een visuele handicap kan het zinvol zijn om van te voren (thuis) een cassette te kunnen beluisteren met een uitvoerige beschrijving van het park of natuurterrein.

�

�

Voorzieningen voor mensen met een functiebeperking [2]

517

Afspraken

Leren van beheren

De laatste jaren staat toegankelijkheid veel beter in de schijnwerpers. Vooral het zorgen voor gelijkwaardige oplossingen is een uitdaging. In de openbare ruimte kan veel worden opgelost als de inrichting logisch en helder is, dan is extra aandacht alleen op bijzondere plekken nodig. het gaat dan over een heldere structuur van looproutes en oversteken, aandacht voor hellingen en aadacht voor zitmogelijkheden. Vaak is een toets op looproutes al een uitstekende manier om de ontwerponderdelen goed in het inrichtingsplan te krijgen.

Checklist

• is er een herkenbaar en veilig voetpad, of een duidelijke erfsituatie?

• is er een geschikte overvang van zijstraat (1) naar dit voetpad (opritten, middengeleiders, enz.)?

– breedte groter of gelijk aan 1,5 m (horizontale aansluiting met rijbaan)

– hellingshoek tot 10 cm minder steil dan 1:10


– markering witte noppentegels

• breedte voetpad groter of gelijk aan 1,2 m

• smalste doorgang groter of gelijk aan 0,9 m (lantaarnpalen, boomkransen, verkeersborden, enz.)

• dwarshelling voetpad minder steil dan 1:50

• is er sprake van een vlak berijdbaar voetpad?

– hoogteverschillen kleiner of gelijk aan 5 mm

• bij particuliere uitritten

– breedte voetpad groter of gelijk aan 0,9 m (horizontaal)

• is er een geschikte overgang van zijstraat (2) naar dit voetpad?

– breedte groter of gelijk aan 1,5 m (horizontale aansluiting met rijbaan)



– markering witte noppentegels

voorbeelden

geen vrije doorgang continuïteit van open afritten

Algemeen

De accentuering van delen van Leidsche Rijn door middel van de beplantingskeuze is opgenomen in de ontwikkelingsvisie. Het deel ten noorden van de spoordijk wordt door brede watergangen doorsneden en vormt zo een eilandenrijk. Kenmerkende bomen zijn hier populier, wilg en els. Als boomsingels langs de waterkant versterken zij het beeld van de verschillende eilanden.Het zuidelijke deel, aan weerszijden van Leidsche Rijn, wordt de invloed van de bestaande stad steeds geringer en wordt op de hoogste delen de invloed van de stroomrug zichtbaar gemaakt middels beplanting van grove den. In het lagere deel wordt vooral verwezen naar de historie als tuinbouwgebied en zal het beeld van de boomgaarden terugkomen.Rond het centrum en de A2-zone zijn het vooral meer exotische soorten als robinia, hemelboom, catalpa en pavia. Zij vormen als het ware de versiering voor het openbaar gebied, dat gedomineerd wordt door dichte bebouwing, brede trottoirs en pleinen.

Bij gebruik van de bomen moet worden nagedacht over de gevolgen van vruchtendracht (kastanjes die op auto s vallen), eigenschappen van bomen (linden die druipen op auto s), maar ook kleinere vruchten die door bewoners mee in huis worden gelopen. In praktijk blijken deze zaken voor het woongenot van grote invloed.

Maatvoering

Een beheersrichtlijn is ook dat de boom tenminste 1 m. uit de gevel blijft met haar takken. Dit betekent dat in het planproces een boom moet worden gekozen die aan deze ruimte-eisen op termijn kan voldoen.In de plannen wordt gebruik gemaakt van de indeling van bomen in 3 boomgrootten conform de gebruikelijke indeling.

eBomen 1 grootte grote bomen zoals eik, beuk, linde etc.

eBomen 2 grootte gemiddelde maat bomen

eBomen 3 grootte kleine bomen zoals sierkersen, appelbomen, (bol)acacia s, etc.

Afstanden tot lichtmasten

De afstanden van bomen tot lichtmasten zijn variabel, doordat er vier straatverlichtingtypen in de atlas zijn opgenomen namelijk:

Hoofdrijwegverlichting 10 m hoog

Ontsluitingswegverlichting 8 m hoog

Woonstraatverlichting 6 m hoog

Voetgangersverlichting 4 m hoog

Gezien de wettelijke kaders met betrekking tot verlichting, is het wenselijk dat de verlichting in het ontwerptraject eerst wordt uitgewerkt, alvorens de bomen worden geprojecteerd. Het tracé voor de stroomvoorziening (kabels) voor o.a. lichtmasten dient gescheiden aangebracht te worden ten aanzien van de geprojecteerde boomstructuur.

Afstand tot woningen

Opgemerkt dient te worden dat de lichttoetreding tot woningen gewaarborgd blijft, ook bij volwassen bomen. Dit ter voorkoming van onnodige meerkosten voor beheer en ergernis van bewoners. Hier zijn geen normen voor, doordat dit grotendeels wordt bepaald door de dichtheid van de kroon. Het is gewenst dat het ontwerp getoetst wordt op dit criterium.

Afstand tot gevelse

1 grootte = 7 m.e

2 grootte = 5,5 m.e

3 grootte = 4 m.

�

�

�

�

Afstanden tot kolken, inspectieputten

De minimale afstand tot kolken, inspectieputten en ondergrondse afsluiter bedraagt e e e

minimaal 3,5 meter bij bomen van de 1 grootte en 2 meter bij bomen van de 2 en 3 grootte.

Afstand tot verkeersregelinstallatie's

De minimale afstand tot een verkeersregelinstallatie is minimaal één volledige theoretische kroonbreedte, om het uitzicht op verkeerskruisingen te waarborgen.

e1 grootte = 14 m

e2 grootte = 12 m

e3 grootte = 8 m

Afstand tot ondergrondse vuilcontainers

De afstand van de bomen tot ondergrondse vuilcontainer wordt bepaald door de maximale draaicirkel van een gangbare vrachtauto (voor transport van de containers), ten einde de schade aan bomen op voorhand in ontwerpfase al uit te sluiten en te voorkomen.De afstand tot de verharding is minimaal 1.5 m uit de zijkant van de rijwegen. Bij hoofdstructuren bij voorkeur 2.0 m.

Situering

Wettelijke eisen aan standplaatsen:Bij bomen is sprake van een “verboden zone” waarbinnen het planten van bomen in principe niet wordt toegestaan. (art 5:42 NBW)De hoofdregel luidt dat het niet geoorloofd is bomen te planten binnen bepaalde afstanden van een erf. Voor bomen is deze maat in beginsel 2 meter.Deze regel geldt voor particulieren.De “verboden zone”geldt niet voor bomen die op openbaar eigendom zijn geplant of op een openbaar erf staan. Het is echter gezien de beheerrichtlijn van minimaal 1 meter vrij van de gevel vaak ook niet mogelijk. Bij schuren en grenzen aan tuinen is het in principe wel mogelijk. Uit beheersoogpunt wordt echter geadviseerd de 2 meter zone waar mogelijk in acht te nemen.

Gebruik bomen langs typen wegen

Hoofdontsluitingsweg (stadsweg)Enkele bomenrij aan één of twee zijden van de wegEerste of tweede grootte, rekening houdend met doorrijhoogte (min. 4.20 m)Onderlinge afstand 12 - 15 mAfstand tot VRI minimaal 10 m

WijkontsluitingswegEnkele bomenrij aan één of twee zijden van de wegEerste of tweede grootte, rekening houdend met doorrijhoogte (min. 4.20 m)Onderlinge afstand 12 - 15 mAfstand tot VRI minimaal 10 m

BuurtontsluitingswegEnkele bomenrij aan één of twee zijden van de weg

e e1 of 2 grootte, rekening houdend met doorrijhoogte (min. 4.20 m)

e eOnderlinge afstand 8 - 10 m (2 grootte) 12 - 15 m. (1 grootte)

Buurtstraat (woonstraat)Enkele bomenrij aan één zijde van de weg

�

�

�

�

518

Afspraken

Groenvoorzieningen [1]

Dienst


Informatie

Groenboek versie 2006Handboek Inrichting Openbare Ruimte 2004

Groenvoorzieningen [2]

518

Afspraken

Dienst


Informatie

Groenboek versie 2006Handboek Inrichting Openbare Ruimte 2004

Tweede grootte, rekening houdend met doorrijhoogte (min. 4.20 m.)Onderlinge afstand 8 - 10 m

Procedure

Boommaten en tekeningen van inrichtingsplannen

Het is gewenst dat de bomen die getekend worden bij inrichtingsplannen, worden getekend met een variabele omtreksmaat van de kroon in het volwassenstadium, het eindbeeld is dan bereikt. Hierbij kunnen de hieronder genoemde kroondiameters worden aangehouden. Hiermee kan voorkomen worden dat er teveel en/of verkeerd geprojecteerde bomen op de inrichtingsplannen verschijnen. Indien het aan te planten boomsortiment bekend is, kan er specifieker worden getekend door de uiteindelijk werkelijke kroondiameters te gebruiken vanuit het desbetreffende sortiment. De boomhoogte in een volwassen stadium geeft gemiddeld wel een indicatie van de kroondiameter, maar de soort en/of cultivar is hierbij bepalend. (Voorbeeld; Italiaanse

epopulier = boom 1 grootte met kroondiameter van 6 m.)

Boomhoogte Kroondiameters* Plantafstand h.o.h. (min.)

eBomen 1 grootte 12 - 25 m 12 m 14 m



. * Bovengenoemde minimale kroondiameters zijn gebaseerd op gemiddelde kronen (te gebruiken tot ontwerpfase)

Leren van beheren

In diverse plannen zijn in het verleden veel reststukken groen in de plannen terecht gekomen. Versnippering leidt vaak tot een matige beeldkwaliteit. Er treedt snel beschadiging op en ongewenst gebruik is dan het gevolg. Dit aspect treedt ook op bij het invoegen van kleine wadi’s.In het verleden zijn om stedenbouwkundige redenen ook woonstraten zonder bomen gemaakt. In de praktijk blijkt dat bewoners in een later stadium toch een beroep doen op diverse budgetten om alsnog bomen in de straat te krijgen. Een keuze voor geen bomen is daarmee lastig uit te leggen en het later alsnog toevoegen leidt veelal tot grote problemen.

voorbeelden

kale oever, later is bomenrij toegevoegd kleine en vervuilde wadi

Checklist openbare ruimte

600


Legenda-eiseninrichtingsplannen [1]

atlas VO DO opmerkingen

Algemeenplangrens n x xlandmeetkundige as n x xmaaiveldhoogten n x xverwijzing naar profielnummer n x x

Kabels en leidingen j x x

Riolering en drainage x xo.a. rioolpersleiding x xriooloverstort/drempelhoogte

Bebouwingbebouwing n x xoverbouwing n x xuitbreidingsmogelijkheid (optie) n xBebouwing in ontwikkeling n x xwoning entree n x xtrafostation/warmtestation, gemaal etc n x xtuinmuur n x x

Verhardingenhalfverharding j x xasfalt zwart/beige j x xslijtlaag met parelgrind/split j xbetontegel xbetontegel zwart/beige 200x200x50 mm j xbetontegel zwart/beige 400x400x70 mm j xgeoston zwart/beige 200x100x80 mm j x xgebakken klinkersteen novoton j x xbasalt j x xbetontegel gidsgeleidelijn zwart j xopsluitband j xopsluitband grijs 100x200x1000 mm j xkantplank j x xtrottoirband j x xtrottoirband zwart 140/150x250x1000 mm j xtrottoirband zwart 280/300x250x1000 mm j xtrap j xtraptrede zwart 400x200x .. mm j xinritconstructie j symbool x 30 km zone?betonnen gootelement j x xvoetgangers oversteekplaats j x xverkeersdrempel j x xinvalide oprit j symboolboomkrans j x

WaterWatergang j x xWadi j x xzandvangput (rioleringsplan) j xnatuurlijke oever j x xbeschoeiing xlichte beschoeiing j xzware beschoeiing j xdamwand j x xkademuur j x x

601

Legenda-eisen


601

Legenda-eisen


bestraat talud j x xinlaatvoorziening maaiboot j symbool xwaterpeil maximum en minimum in NAP x x

Beplantingenbestaande boom (kroon indicatief) x xaanduiding te planten boom xboom 1e grootte (kroon 12 m1) j x xboom 2e grootte (kroon 9 m1) j x xboom 3e grootte (kroon 6 m1) j x xsortiment boom xbeplanting naar type (grof,fijn) j x xsortiment beplanting j xhagen (naar hoogte) j x xhagen (naar eigenaar) xsortiment haag xgras j x xgazon (wekelijks maaien) j xweiland (maandelijks maaien) j xruig (halfjaarlijks maaien) j xhondentoilet j x x

Straatmeubilairbank xstadsbank De Kromme j xafwijkend type j xafzetpaal xafzetpaal vast j xafzetpaal afsluitbaar j xafvalcontainer ondergronds j x xhekwerk xtype hekwerken j xbebording j xstraatnaambordenwegmarkeringenbewegwijzeringfietsklem j x xafvalbak j x x communicatiezuil j x xboombescherming j xbrandkraan (blusvoorziening) j

Verlichtinglichtmast Leidsche Rijn 4m1 j x xlichtmast Leidsche Rijn 6m1 j x xlichtmast Leidsche Rijn 8m1 j x xlichtmast LR 10m1 enkelzijdig j x xlichtmast LR 10m1 dubbelzijdig j x xoverige verlichting j x x

Speelvoorzieningenaanduiding speelvz. n x xtype speeltoestel n

Kunstwerkenzware autobrug j x xlichte autobrug j x x


601

Legenda-eisen


fiets/voetbrug j x xstuw (symbool voor VO en DO) j symbool symboolduiker (symbool voor VO en DO) j symbool symboolinlaatwerk (symbool voor VO en DO) symbool symboolpompgemaal symbool voor VO en DO) symbool symbool

voor symbolen geldt zoveel mogelijk op schaal

Maatvoeringvloerpeil woningen n x xingang woningen (symbool) n x xprofielen j x xbochtstraal (indien afwijkt van atlas) j xaantal woningen (legenda) x x

parkeerbalansparkeerplaats openbaar (formaat) j x xparkeerplaats invaliden (afwijkend formaat) j x xparkeerplaats uitgegeven in erfpacht n x xparkeerplaats eigen tuin n x xparkeerplaats reserve (in openbaar groen) n x x

erfafscheidingentuinmuur door ontwikkelaar n x xhaag door ontwikkelaar n x xoverige afscheiding door ontwikkelaar n x x

Legenda Atlas Openbare Ruimte

1 betontegel 20x20x5 cm ruitverband en halfsteensverband

1a betontegel bisschopsmuts

1b betontegel bisschopsmuts hoekstuk

1c betontegel pastegel 20x30x5

2 waterdoorlatende betonstraatsteen 10x20x8 cm keperverband

2a waterdoorlatende betonstraatsteen 10x10x8 cm halve steen

2b waterdoorlatende betonstraatsteen 10x20x8 cm kepersteen

3 betontegel verdiept (goottegel) 30x30x6 cm

4 gootelement 12x30 / 3x100 cm antraciet

4a eindstuk gootelement 12x30 / 3/30 cm antraciet

4b hoekstuk gootelement 12x30 / 3x30 cm antraciet

4c beginstuk gootelement 12x30 / 3/30 cm antraciet


5a hoekstuk 90 graden uitwendig trottoirband 14/15x25x40 cm antraciet

6 inritband 15x25x100 cm antraciet

7 eindstuk inritband 15x25x100 (links en rechts) antraciet

8 opsluitband 10x20x100 cm grijs

8a opsluitband 10x20x50 cm grijs

9 trottoir- en inritband 28/3/x25x100 met verholen goot

10 berm, gras

10a berm, talud

11 waterspiegel

12 wadi

13 noppentegel 30x30x8 t.b.v. invaliden wit

14 asfaltverharding zwart

14a coating signaalrood RAL 3000

Legenda met genummerdeelementen

602

Legenda-eisen

14b coating wit RAL 9016

15 asfaltverharding beige

16 trottoirkolk passend in trottoirband 28/30 cm

17 boomkrans 120x120cm, 4 delig, inwendig rond 90 antraciet

18 basaltkeien

Extra toevoegingenen kleurentabel

603

Legenda-eisen

kleuratlas

Standaard Bijzonderitem fabrikant onderdeel RAL-kleuromschrijving RAL-kleuromschrijving

Papierbak Capitole Bammens korf 9007grijsaluminium 9005 zwartZitbank De Kromme Streetlife rugleuning 9007 grijsaluminiumPicknicktafel Streetlife Streetlife bovenblad 9007 grijsaluminiumLichtmast Industria bovenkap 7047Brievenbussen bewoners geheel 7016 antracietgrijsCAI-kasten geheel 7016 antracietgrijsPaal t.b.v. verkeersbord paal 9006 witaluminium9005zwartVuilcontainer Metro Waste systems bovengrondse deel 9007 grijsaluminium

Fietspad deklaag E4.20.60 beige (sikkens-kleur)Fietspad fietsboulevard zwartFietspad doorgaande route beigeAsfalt Klein Archeologiepark deklaag E4.20.60 beige (sikkens-kleur) blauwStelcon-platen deklaag beige (sikkens-kleur)

Trafo middenstaions Van Alfen buitenzijde donkergrijs grindstructuurroosters/deuren 7016 antracitgrau

Checklistinrichtingsplannen

A Inleiding

1 Openbare Verlichting2 Vuilcontainers3 Kunstwerken4 Water5 Verkeer6 Parkeren7 Materialisatie8 Speel- en hondenvoorzieningen9 Groen10 Meubilair11 Toegankelijkheid12 Politiekeurmerk

B Checklist Openbare Ruimte

Checklist Inrichtingsplannen Openbare Ruimte

Toelichting op de richtlijnen, ervaringen in het gebruik

A Inleiding

Voor u ligt de checklist inrichtingsplannen Openbare Ruimte, een instrument om de kwaliteit van de inrichtingsplannen voor Leidsche Rijn te verbeteren. Met deze checklist wordt beoogd meer systematiek en volledigheid te bereiken bij het ontwikkelen en toetsen van een functionele woonomgeving. Een functionele woonomgeving is een woonomgeving met een zodanige inrichting van de openbare ruimte dat deze uitnodigt tot het gewenst gebruik of goed gebruik mogelijk maakt.

Het maken van een inrichtingsplan betekent impliciet het maken van keuzes. Ontwerpers worden met een breed scala aan deelopgaven op pad gestuurd en al deze opgaven vragen hun specifieke aandacht en plek in het inrichtingsplan. Een lastige opgave. De ervaringen van de afgelopen jaren in de adviescommissie openbare ruimte Leidsche Rijn heeft dit uitgewezen. In deze adviescommissie wordt door de toekomstige beheerders en betrokkenen getoetst op alle facetten van de openbare ruimte. Daar liggen verschillende boekwerken aan ten grondslag. Te denken valt aan de Atlas Openbare Ruimte, Handboek Inrichting Openbare Ruimte, Handboek Straatmeubilair, Voetpaden voor iedereen, etc. Al deze verschillende bronnen bevatten soms overlappende, maar soms ook verschillende richtlijnen. Het overzicht voor ontwerpers, maar ook voor toetsers is niet eenvoudig.

Daarom is de checklist opgesteld. Deze checklist beoogt een samenvatting te zijn van de onderliggende documenten die voor de inrichtingsplannen van Leidsche Rijn van toepassing zijn. De checklist stelt telkens de vraag of aan dat specifieke onderwerp gedacht is en of het inrichtingsplan conform de desbetreffende richtlijn is opgesteld. Het helpt bij het volledig toetsen op alle aspecten.

De checklist is geen keurslijf, maar een belangrijk handvat. Bij elk plan worden door de ontwerpers keuzes gemaakt en dat zal zo blijven. Met de hulp van de checklist zijn de gevolgen van keuzes beter in te schatten en op waarde te beoordelen. De checklist helpt om tot een beter plan en dus winst in de kwaliteit van de openbare ruimte te komen.

Een belangrijk onderdeel van deze checklist vormen de richtlijnen die zijn opgesteld op basis van gebruikservaringen in Leidsche Rijn: de leidraad 'Leren van beheren'. Nu Leidsche Rijn al enkele jaren bewoond wordt, zijn er gebruikservaringen op gedaan. In eerste instantie natuurlijk door de gebruikers zelf, de bewoners, maar ook door de beheerders en de gemeentelijke afdelingen die de klachten en signalen van bewoners aannemen: de dienst Stadswerken en het wijkbureaus. Een analyse van de klachten, signalen en ervaringen heeft geleid tot een aantal richtlijnen die in eerste instantie zijn opgenomen in de 'leidraad Leren van beheren'. In oktober 2006 zijn deze richtlijnen geactualiseerd aan de hand van meldingen en verslagen van de Werkgroep Nazorg. De geactualiseerde richtlijnen hebben hun plek gevonden in deze checklist . Daarmee is deze checklist een instrument geworden om vooral het functionele aspect van de buitenruimte onder de aandacht te brengen.

Gebruik

Deze checklist wordt door projectleiders van PBLR meegegeven aan ontwerpers van inrichtingsplannen op het moment dat zij starten met hun ontwerp. Vervolgens wordt een voorlopig ontwerp aan de hand van deze checklist besproken door de secretaris van de adviescommissie openbare ruimte en de ontwerper. Dit gebeurt voorafgaand aan de bespreking van het betreffende plan in de adviescommissie. Tot slot wordt het inrichtingsplan met de uitkomsten van de toets aan de hand van de checklist door de adviescommissie openbare ruimte ter goedkeuring besproken.

601

Toetsing

Actualisatie

Naar aanleiding van het gebruik en op basis van nieuwe klachten en signalen van bewoners en beheerders, kan het noodzakelijk zijn de richtlijnen te evalueren en te actualiseren.Ook de onderliggende documenten kunnen hun eigen dynamiek van actualisatie. De secretaris van de Adviescommissie Openbare Ruimte, zal actualisatie in dit overleg jaarlijks aan de orde stellen en is verantwoordelijk voor bijstelling van deze checklist.

Leeswijzer

De checklist is onderverdeeld in elf thema's. Deze elf thema's worden in het eerste gedeelte nader toegelicht. Ervaringen in Leidsche Rijn zijn daar aan toegevoegd. Het tweede gedeelte bestaat uit een invulschema: per thema worden verschillende vragen gesteld die met conform of niet conform beantwoord moeten worden. Tot slot zijn de toetsingscriteria voor het Politiekeurmerk Veilig Wonen integraal opgenomen

Een dankwoord is op zijn plaats voor alle input die de verschillende diensten en organisaties hebben geleverd om de checklist zo compleet mogelijk te krijgen en tegelijkertijd te houden tot een werkbaar gereedschap. Het betreft dan met name de diensten Dienst Stadsontwikkeling, afd. verkeer en vervoer en Wonen, Stadswerken, ingenieursbureau en beheer, Brandweer, Politie, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Stedelijk Overleg Lichamelijk Gehandicapten Utrecht verder iedereen die nog aanvullingen heeft geleverd.

Rob Hendriks Projectbureau Leidsche Rijn, Irene Willems Wijkbureau Leidsche Rijn

maart 2007


602

Toetsing

1. Openbare Verlichting

Voor de functionele verlichting van Leidsche Rijn is een aparte familie van straatverlichting ontwikkeld, bestaand uit hoofdrijbaan verlichting, woonstraatverlichting en voetgangersverlichting. Op bijzondere plaatsen kan hiervan af worden geweken. In de Atlas Openbare Ruimte staan de situering en maatvoering opgenomen. In het Inrichtingsplan worden de elementen van straatverlichting echter alleen nog nauwkeurig uitgetekend, het type en de positie worden al eerder vastgesteld.

Openbare verlichting is van groot belang als het gaat om een sociaal veilige woonomgeving. Bij sociale veiligheid gaat het zowel om het gevoel van veiligheid als om het bestrijden van fysieke criminaliteit. Zichtbaarheid is een van de acht interactiefactoren die van invloed zijn op sociale veiligheid (overige factoren zijn: aanwezigheid potentiële dader(s), aanwezigheid potentieel doelwit, sociale controle, overzichtelijkheid, toegankelijkheid, territorialiteit & betrokkenheid en attractiviteit van de omgeving).

Goede verlichting is dus van belang, specifiek in de directe omgeving van voorzieningen, bij de begane grond van flats, bij straatmeubilair, OV haltes, langzaam verkeersroutes, parkeerplaatsen en achterpaden.

De ervaring leert, dat bewoners bij de eerste veiligheidsproblemen altijd om extra verlichting vragen. Voorbeelden: jongerenoverlast bij winkelcentrum Parkwijk en Westraklaan, inbraken bij Heinrich Bertestraat (vrije kavels scherf 14 Terwijde), Hommelbrug.

A Inleiding



603

Toetsing

2. Vuilcontainers

In Leidsche Rijn wordt gewerkt met ondergrondse afvalcontainers voor rest- en gftafval. Het spreekt bijna voor zich dat er voldoende containers moeten zijn die goed verspreid over de buurt liggen, zodat alle bewoners hun afval gemakkelijk kwijt kunnen. In de Atlas Openbare Ruimte staan de eisen over de hoeveelheid, maatvoering en situering van de containers beschreven. Bij gestapelde woningen in meer dan twee woonlagen zijn ook inpandige rolcontainers toepasbaar. Naast de afvalcontainers wordt per 650 inwoners (circa 250 woningen) één inzamelpunt aangebracht voor oud papier en karton en één voor glas. Voor textiel wordt één inzamelpunt per 4500 inwoners geplaatst. Er wordt onderscheid gemaakt tussen huisvuil en bedrijfsafval. Bedrijfsafval mag niet in de openbare ruimte worden opgeslagen.

De locatie van de containers is mede van belang voor de ophaaldienst. De vrachtwagen (en de takelarm) moeten gemakkelijk en zonder hindernissen de container kunnen bereiken. Vanuit dit oogpunt is het praktisch de verzamelpunten bij de toegang van een woongebied te situeren.

In verband met overlast is ook de ligging van de containers ten opzichte van de woningen van belang. Wanneer containers te dichtbij staan kan geluidsoverlast optreden. Bovendien is er vaak zwerfvuil bij de containers. Na verschillende klachten is een normering over de afstand tot woningen vastgesteld en in de Atlas opgenomen (afstand van het midden van de container tot gevel van nieuwbouwwoning minimaal 5 meter, tot erfgrens minimaal 2 meter).

Daarnaast is het van belang dat de inrichting van de directe omgeving van de containers zodanig is, dat het afval gemakkelijk en veilig gedeponeerd kan worden.De opening van de container kan in verband met de (verkeers)veiligheid beter aan de kant van het trottoir dan aan de weg geplaatst worden.

De afstand van een container tot aan de eerstvolgende parkeerplaats moet voldoende groot zijn, liefst fysiek begrensd, bijvoorbeeld met biggenruggen.

A Inleiding



604

Toetsing

3. Kunstwerken

In de openbare ruimte vindt een keur aan kunstwerken plaats. In dit kader civieltechnische kunstwerken, zoals bruggen, duikers, viaducten etc. Bij kunstwerken spelen een aantal discussies die veelal gaan over gebruik, onjuist gebruik en veiligheid.

Gebruik

Een kunstwerk dient een bepaald doel en moet daarin vooral helder zijn. Bij bruggen moet duidelijk zijn wie er over heen mag, voor wie dus bedoeld, en hoe scheiding van verkeersstromen geregeld is. Vaak is dit bij kleinere kunstwerken een probleem. Ook is niet altijd goed uitgelijnd hoe de brug aankomt op een voet-en fietspad en hoe je dan op de brug verder moet. Bij het ontwerpen van de kunstwerken is het dan ook van belang goed de omgeving mee te ontwerpen en de opgave regelmatig te toetsen in het ontwerp van de openbare ruimte.Doordat de civieltechnische kunstwerken vaak een apart ontwerptraject ingaan, vindt terugkoppeling in het openbare ruimteontwerp onvoldoende plaats.

Kunstwerken leiden bij onvoldoende aandacht ook tot obstakels in de openbare ruimte. Daarvoor dient bij het ontwerp gewaakt te worden.

Verkeerd gebruik

Kunstwerken zijn geliefde objecten om te misbruiken. Het gaat dan om het ontstaan van ongewenste hangplekken, plekken die onder de graffiti worden gespoten en plekken waar verlichting e.d. kwetsbaar zijn. In het ontwerp dient veel aandacht te zijn voor de aansluiting op de rest van de openbare ruimte, de logica van de plek en de bestendigheid teen misbruik.

A Inleiding



605

Toetsing

4. Water

Een belangrijk onderdeel van de waterhuishouding in Leidsche Rijn zijn de wadi's. Een wadi is een ondiepe groene greppel waar regenwater langzaam de bodem in zakt, zodat er een natuurlijke afwatering kan plaatsvinden. In de praktijk is gebleken dat de wadi's vaak te smal zijn geconstrueerd, hetgeen problemen veroorzaakt met maaien. Tevens zijn constructies met drainboxen onder wadi's ongewenst omdat groen hier in de zomer niet op groeit. Om goed te functioneren, moeten wadi's in grote eenheden worden aangelegd. Dit voorkomt dat het water te lang aan het oppervlak blijft staan en gaat stinken. Bovendien ziet het er slordig uit, waardoor mensen sneller geneigd zijn hier hun afval te dumpen.

Een goede inrichting en regelmatig onderhoud van de oevers is van belang voor een hogere belevingswaarde. Van de hoofdwaterlopen moeten de flauwe oevers op de bezonde kant (noordzijde) liggen voor een optimale diversiteit aan leefmilieus. In verband met veiligheid kan ervoor gekozen worden het flauwe talud aan de bewonerszijde te situeren. Voor het onderhoud van hoofd- en wijkwatergangen worden in de Atlas Openbare Ruimte eisen gesteld aan de (maatvoering van) waterlopen. De gebruikswaarde wordt sterk verhoogd wanneer met (fluister- of roei)bootjes op het water gevaren kan worden en wanneer er gevist of eendjes gevoerd kunnen worden.

A Inleiding


Checklistinrichtingsplannen [1]

606

Toetsing

5. Verkeer

Onderscheid functies

Waarschijnlijk het meest belangrijke bij een functionele woonomgeving is dat de verschillende verkeersfuncties zoals wandelen, fietsen en autorijden duidelijk zijn voor de gebruiker. Fietsroutes moeten niet te breed worden gemaakt en wandelroutes moeten niet een makkelijk alternatief voor de scooter vormen. In Terwijde (scherf 15) was het voor de gebruiker onvoldoende duidelijk welke routes voor de automobilist, fietser of voetganger bedoeld waren. Een fietsroute was dusdanig breed dat daar gemakkelijk met de auto over gereden kon worden. Als mensen het niet verwachten, kan dit tot gevaarlijke situaties leiden. In Terwijde is achteraf deze route versmald. Vaak zijn ook in Leidsche Rijn alsnog paaltjes geplaatst op fietspaden omdat deze paden te vaak gebruikt werden door automobilisten. Te veel paaltjes verfraait het straatbeeld niet, daarom is het beter er met het ontwerp rekening mee te houden.

Wandelpaden worden gemakkelijk door fietsers en scooters gebruikt. Dit hoeft niet meteen een probleem op te leveren, maar als er voor fietsers en scooters geen goed alternatief in de omgeving is, kan het vaak wel tot problemen leiden. Een kronkel in het wandelpad maakt het voor fietsers en scooters minder aantrekkelijk. Soms worden als lapmiddel achteraf hekjes toegepast.

Een breed trottoir lijkt aantrekkelijk, maar zowel in De Balije als in Terwijde is gebleken dat als een breed trottoir direct grenst aan een gevel, dit veel overlast veroorzaakt. Dit trottoir wordt namelijk dan gebruikt om te voetballen. Met name als er in de directe omgeving onvoldoende alternatieven zijn voor voetballen kan dit overlast veroorzaken. Een oplossing die regelmatig wordt gekozen is het achteraf aanleggen van geveltuinen.

Snelheid beperken

De breedte van de rijwegen en bochtstralen zijn van belang bij een functionele woonomgeving. Door middel van smalle profielen kan de snelheid worden beperkt. Echter bij het toepassen van smalle profielen moet wel gekeken worden of dit aan het begin van een buurt is (waar relatief veel verkeer rijdt) of achterin een buurt wordt toegepast. Daarnaast moeten automobilisten elkaar kunnen passeren zonder dat de zijspiegel eraf wordt gereden of dat er irritaties ontstaan. Het is niet wenselijk dat voertuigen vaak over trottoirs rijden en bochten afsnijden. Dit kan tot beschadigingen en zelfs gevaarlijke situaties leiden, en achteraf moeten lapmiddelen ingezet worden (halve bollen). Tevens kunnen profielen dermate krap zijn dat de flexibiliteit voor veranderingen in de toekomst verdwijnt.Ook ten behoeve van de voertuigen van de brandweer worden in de Atlas Openbare Ruimte randvoorwaarden gesteld aan de vrije doorrijbreedte van een weg: 3,5 meter.

Een andere manier om de snelheid in de buurt te beperken en daarmee de veiligheid te vergroten, is het toepassen van verkeersremmers. Natuurlijk zijn het aantal en de locatie hierbij van belang, maar ook het type en de inrichting. Wanneer de trottoirs niet duidelijk gescheiden zijn, of er geen hoogteverschil is, en er zijn drempels toegepast zoals op de foto, zijn automobilisten geneigd de verkeersremmers te ontwijken. Dit kan tot beschadigingen of zelfs gevaarlijke situaties leiden. Daarom is het handig om drempels te situeren naast bijvoorbeeld wadi's of ander groen zodat ze niet ontweken kunnen worden.

Woonerf

In een woongebied waar er voor is gekozen om geen onderscheid tussen functies te maken (woonerf), kan dit tot gevaarlijke situaties lijden. Zo komt het voor dat de voordeur van de woningen direct op de straat uitkomt (zie foto). Om aanrijdingen te voorkomen is bij elke voordeur een plantenbak geplaatst. Bij woonerven en 30-km

gebieden is het dus extra belangrijk aandacht te besteden aan de inrichting in relatie tot het verwachtte gebruik. Het is verstandig de wetgeving (CROW) en richtlijnen voor woonerven in acht te nemen. Dit betekent bijvoorbeeld dat de inrichting van de weg dusdanig moet zijn dat stapvoets rijden wordt afgedwongen: geen lange rechtstanden, etc. In Terwijde (scherf 1 en 2) zijn een jaar na oplevering alsnog verkeersremmende maatregelen getroffen zoals extra drempels, bomen en plantenbakken.

Routes en ontsluiting

Bij de aanleg van van voet- en fietspaden worden in de eerste plaats keuzes gemaakt op buurt, wijk en stedenbouwkundig planniveau over het tracee en de integratie met andere verkeerssoorten. Hierbij is het van belang dat vooral de routes naar speelplekken en voorzieningen, zowel overdag als 's avonds logisch en (verkeers)veilig zijn. Continuïteit en herkenbaarheid van de route spelen een grote rol. Op de foto wordt een doorgaande route abrupt onderbroken door een parkeerterrein. Wanneer een route continu en herkenbaar is, wordt de oriëntatie en overzichtelijkheid voor de gebruiker vergroot. Vooral kinderen moeten een speelplek veilig kunnen bereiken zonder drukke wegen over te steken. Daarbij is het ook van belang dat op een en dezelfde belangrijke (school)route de voorrang consequent geregeld wordt. Uit ervaring blijkt dat zelfs op een hoofdfietsroute de voorrang per kruispunt verschillend kan zijn (Fred Raymondpad, Terwijde).

Ook de ontsluiting van en de circulatie binnen de wijk zijn van belang voor een functionele woonomgeving. Doorgaande verkeersverbindingen moeten duidelijk te onderscheiden zijn van de overige wegen, zodat een goede doorstroming in de wijk mogelijk is en er geen sluipverkeer ontstaat. Daar hoort bij dat het éénrichtingsverkeer duidelijk is aangegeven. Ook t.b.v. de brandweer stelt de Atlas Openbare Ruimte dat woongebieden altijd door tenminste 2 ontsluitingswegen bereikbaar moeten zijn.

Fietsers en wandelaars kiezen altijd de kortste route. Als deze niet verhard is, ontstaat een zogenaamd 'olifantenpad'. In de praktijk wordt dit dan vaak alsnog verhard (bijvoorbeeld bij Cluster Voorn in Langerak). Het is wenselijker om daar vanuit het ontwerp meteen rekening mee te houden.

Forums/ clusters van voorzieningen

De verkeerscirculatie bij voorzieningen, met name scholen, levert vaak problemen op. Uit ervaring blijkt dat de meeste ouders hun kinderen met de auto naar school brengen op doorreis naar hun werk. Het gedrag dat hierbij past is het kort afzetten en weer doorrijden. De inrichting die hier het meest bij past is die van een kiss-en-ride-zone. Die moet dan wel zodanig zijn ingericht dat opstopping voorkomen wordt.

Sociale veiligheid

Als het gaat om sociale veiligheid en verkeer, zijn de volgende zaken te benoemen:

� maak verschillende routes voor langzaam verkeer mogelijk, voorkom onderdoorgangen, creëer een heldere structuur van de verkeersontsluiting en beperk doorgaande routes in de wijk. Deze maatregelen bevorderen de zichtbaarheid en overzichtelijkheid en beperken de toegankelijkheid.

� oriëntatie van woningen en wegen op toegangsroutes, OV haltes, speelplekken, plantsoenen en langzaam verkeersroutes bevordert zicht en sociale controle.

� om de toegankelijkheid (voor potentiële daders) te beperken is het goed om geen achterpaden toe te passen. Indien hier toch voor gekozen wordt, kan ontsluiting via de voorzijde of eenzijdige toegankelijkheid een oplossing bieden. Ook het afsluiten voor niet-bewoners of halverwege afsluiten is een oplossing.

Voetpaden worden om de duidelijkheid te verbeteren bij voorkeur als "normaal" trottoir uitgevoerd, dat wil zeggen verhoogd langs de rijbaan. Ervaringen met trottoirs

A Inleiding



606

Toetsing

A Inleiding


op gelijk niveau blijken toch maar lastig begrepen te worden, zowel door ervaren weggebruikers als automobilisten en fietsers en scooters, en de veiligheid voor spelende kinderen e.d. komt dan in het gedrang.


607

Toetsing

A Inleiding


6. Parkeren

Aantal en locatie

In de eerste plaats is het van belang dat er in de woonomgeving voldoende parkeermogelijkheden zijn. Wanneer er niet voldoende parkeerplekken zijn, worden auto's op plaatsen geparkeerd waar dit niet toegestaan is. In Leidsche Rijn is een algemene parkeernorm ingesteld die varieert per type woning, beschreven in de Atlas Openbare Ruimte. Bij deze norm is parkeren op eigen terrein meegenomen.

Ook de locatie van parkeerplekken ten opzichte van de woningen kan ongewenst gedrag veroorzaken. Wanneer gekozen is voor geconcentreerd parkeren, bijvoorbeeld in parkeerbossen, neemt de afstand tot de woningen toe. Als men verder moet lopen, is men eerder geneigd de auto dichter bij huis op trottoirs en in bermen te parkeren. Dit is nu onder andere te zien in De Balije, Hoge Veld. Parkeerplekken direct onder een raam van woning is niet wenselijk, en ook naast een speelplek of speelaanleiding geeft in de praktijk overlast.

Forum/cluster

Bij scholen en kinderdagverblijven moet er voldoende gelegenheid zijn voor haal- en breng verkeer om de auto kortstondig te parkeren. Op locaties waar scholenclusters naast andere voorzieningen liggen, kan dubbelgebruik plaatsvinden. In gebieden waar een school direct grenst aan woningen moet de parkeernorm verhoogd worden. Van groot belang is dat er ook voor de fietsers en voetgangers goede voorzieningen zijn. Dat wil zeggen, veilige routes en voldoende stallingmogelijkheden

Inrichting van de parkeerplek

Een derde oorzaak voor verkeerd parkeren kan ontstaan door onduidelijkheid van de mogelijkheden. Een parkeerplek kan door de inrichting, materiaal- en kleurgebruik, niet goed gevisualiseerd zijn, en daarom niet als zodanig herkend worden.

Principes als 'de auto te gast op het trottoir', zoals dat in Leidsche Rijn wel meer is toegepast, zorgen voor veel onduidelijkheid over de parkeermogelijkheden omdat dat niet goed gevisualiseerd is.

Een ander probleem dat zich bij parkeren voordoet, is dat de inrichting van de plek tot onlogische en onveilige situaties kan leiden. Soms wordt een parkeerplek direct aan een haag of dode muur gesitueerd zodat uitstappen aan die kant onmogelijk wordt gemaakt. Men is dan verplicht aan de straatkant uit te stappen, wat verkeersonveilig kan zijn. Ook komt het voor dat parkeerplekken direct voor een oprit zijn gesitueerd.


608

Toetsing

A Inleiding


7. Materialisatie

Eén van de belangrijkste aspecten voor een functionele woonomgeving is een duidelijk herkenbaar onderscheid van de verschillende (verkeers)functies, zoals rijbanen, trottoirs en parkeerstroken. Dit kan vooral zichtbaar gemaakt worden in (de hoogte en kleur van) de bestrating.

Kleur en zichtbaarheid

Ten aanzien van de fietspaden stelt de Atlas Openbare Ruimte een aantal randvoorwaarden met betrekking tot de inrichting. 'Fietspaden (die niet gescheiden zijn van de rijbaan) worden uitgevoerd in rood. Fietspaden die vrij liggen hoeven niet in rood uitgevoerd te worden. Op kruispunten waar fietsers voorrang hebben, wordt de voorrang benadrukt door de kleur van het fietspad door te zetten over het kruispunt.'

Drempels toegepast in de kleur antraciet zijn 's avonds niet zichtbaar. Ook de halve bollen, om ontwijkgedrag te voorkomen, zijn 's avonds moeilijk zichtbaar.

Kwaliteit materiaal

Er kunnen oppervlaktes en locaties in een ontwerp voorkomen die zich bij uitstek lenen om bespoten, beklad of beplakt te worden. Door hier extra aandacht aan te besteden is de kans dat dit voorkomt kleiner. Zo kan materiaal gebruikt worden dat gemakkelijk vervangbaar is, of afwasbare antigraffiti coating op kwetsbare wanden.

Trottoirs met of zonder hoogteverschil

Recent zijn diverse discussies gevoerd over de wenselijkheid van de oplossingen. In het algemeen is nu duidelijk geformuleerd dat een trottoir bij voorkeur een verhoogde ligging heeft en daarmee helder is in uitstraling. De trottoirs zonder hoogteverschil worden als onduidelijk ervaren en leveren ook voor kinderen vaak geen veilige speelplek op. Trottoirs zonder hoogteverschil dienen in ieder geval zeer uitdrukkelijk herkenbaar te zijn in materialisatie en moeten passen binnen de gestelde inrichting van de openbare ruimte.


609

Toetsing

A Inleiding


8. Speel- en hondenvoorzieningen

Spelen

In de Atlas Openbare Ruimte wordt onderscheid gemaakt naar 3 doelgroepen: kleuterspeelplaatsen (3-6 jaar), kinderspeelplaatsen (6-12 jaar) en speelterreinen (12-18 jaar). Aan deze categorieën zijn voorwaarden gekoppeld voor de situering, spreiding en maatvoering. Voor kleuter- en kinderspeelplaatsen is 1 op 750 inwoners de norm, voor speelterreinen 1 op 1500 inwoners. Daarnaast is minimaal 1 plek voor jongeren per wijk vereist.In het SPvE en het Stedenbouwkundig Plan wordt het ruimtebeslag van de speelvoorzieningen al op de plankaart ingetekend. Om demografische groei in de toekomst op te vangen (kinderen worden jongeren), is het noodzakelijk al in dit stadium extra ruimte en flexibiliteit in de plannen op te nemen. Een deel van de speelplekken wordt volgens de 'witte vlekken aanpak' pas ingericht als 80% van de omgeving bewoond is. Bewoners worden bij deze methode uitgenodigd mee te denken over de inrichting.

Maatwerk

Belangrijk is dat de kwaliteiten van de locatie zelf het uitgangspunt vormen voor de inrichting, zodat elke speelplek maatwerk wordt in de omgeving. Een aantal aanbevelingen:

� in de inrichting zijn spelaanleidingen minstens even belangrijk als de toestellen. Een spelaanleiding is alle inrichting van de openbare ruimte (behalve de toestellen zelf) die kinderen uitlokt om te spelen, bijvoorbeeld stenen, trappen of heuveltjes.

� spelaanleidingen en speeltoestellen moeten prikkelend zijn voor de fantasie. Wanneer toestellen abstract zijn vormgegeven, krijgen kinderen de gelegenheid zelf wat te verzinnen, wat de gebruiksmogelijkheden van een toestel verhoogt.

� bij de keuze van beplanting gaat de voorkeur uit naar soorten die zichtbare en ervaarbare seizoensinvloeden laten zien. Daarbij is het belangrijk dat de beplanting kindvriendelijk is, dus geen giftige bessenstruiken of struiken met doornen.

Jongeren (12 jaar en ouder) zijn heel mobiel en het spelen is meer gericht op balspelen, skaten en elkaar ontmoeten. Ook treedt er competitie op, onderling en in het spel. Naast de fysieke ruimte (veel meters), is ook de mogelijkheid tot interactie met toeschouwers een belangrijk criterium.

Hondentoiletten en hondenspeelweiden

In de gemeente Utrecht is beleid vastgesteld met betrekking tot de voorzieningen voor honden. Er is een maximale loopafstand bepaald van de woning tot een hondentoilet of -weide en een minimale maatvoering. Voor Leidsche Rijn is dit vastgelegd in de Atlas Openbare Ruimte.

Toch blijkt in de praktijk weinig aandacht te bestaan voor dit onderwerp, met als gevolg dat hondenvoorzieningen niet of zelden voorkomen in de ontwerpen. Vervolgens ontstaat er overlast omdat honden worden uitgelaten waar dat niet gewenst is.

Bij de keuze over de locatie is het van belang dat de hondentoiletten en de hondenspeelweiden logisch ten opzichte van elkaar worden gesitueerd.Een combinatie heeft zelfs de voorkeur omdat op de speelweides een opruimplicht geldt en bij de hondentoiletten niet.

Inrichting van de hondenvoorziening

De inrichting van hondentoiletten en hondenspeelweiden vereist niet veel. De toiletten bestaan uit gras, 2 a 4 palen met een bordje, een afvalbak en voethekjes of hagen voor

de markering. Het is belangrijk dat de toiletten en weides voor iedereen duidelijk herkenbaar zijn, zodat daar geen misverstanden over kunnen ontstaan.Verder moet een hondenspeelweide een zodanige omvang hebben dat honden er niet-aangelijnd kunnen lopen en rennen. Ze bestaan uit gras, zo mogelijk aangevuld met hoogteverschillen, andere beplanting en toestellen.


610

Toetsing

A Inleiding


9. Groen

Een groene woonomgeving, met bomen, bloemen en plantsoenen, verhoogt de attractiviteit en levendigheid van de omgeving. Bovendien kan een groene woonomgeving aanleiding zijn tot verblijf en spel in de natuur en bijdragen aan de beleving van de seizoenen.

Een stedelijke sfeer kan tegelijk ook zeer stenig overkomen door het gebrek aan bomen (zie foto). Uit ervaring blijkt dat er veel aanvragen gedaan worden door bewoners voor extra bomen of ander groen zoals heesters. In de Atlas Openbare Ruimte is voor de verschillende delen van Leidsche Rijn aangegeven welke kenmerkende boomsoorten de sfeer van het gebied versterken. Ook moet worden nagedacht over de gevolgen van vruchtendracht en eigenschappen van bomen (linden druipen op auto's). Dit is van grote invloed op het woongenot.Lineaire elementen, zoals hagen en bomenrijen geven richting aan de ruimte en dragen bij aan de leesbaarheid en oriëntatie in de buurt. Een meer diverse begroeiing heeft een hogere belevingswaarde en draagt bij aan de identiteit van plekken binnen de buurt.

Geen kleine stroken

Vaak is het groen te versnipperd aangelegd in kleine of smalle reststroken. Hierdoor verdwijnt de attractiviteit en gebruikswaarde voor bewoners. Daarnaast is de beheersbaarheid van de kleine stroken extra moeilijk en daardoor arbeidsintensiever. In Terwijde zijn smalle grasstroken in de beheerfase vervangen door heesters en een keer door een beukenhaag. Klachten hier waren dat deze grasstrook alleen maar gebruikt werd als hondenuitlaatplaats en vaak onverzorgd was (slecht te beheren).

Soms is het bij kleinere stroken ook niet duidelijk of dit om openbaar of privé-gebied gaat, zogenaamde 'restruimtes'. Ook in dit geval ontstaan er problemen op het gebied van beheer. Soms worden deze reststukjes achteraf in erfpacht uitgegeven, maar dat vraag onnodig veel administratie. Locatie beplanting

De locatie van bomen is om meerdere redenen van belang, zoals zicht, licht en verkeersveiligheid. De lantaarnpaal op de foto is direct naast een boom geplaatst waardoor, als de boom volgroeid is, het licht belemmerd zal worden. Kronen van bomen kunnen ook te dicht bij de bebouwing staan, waardoor ze daglicht wegnemen of tegen de ramen tikken. De locatie van bomen, maar ook van ander groen, is tevens van invloed op de sociale en verkeersveiligheid. Beplanting kan het zicht ontnemen, bijvoorbeeld bij in en uitritten en/of kruisingen waardoor ongewenste confrontaties kunnen ontstaan tussen de verschillende weggebruikers. In de Atlas Openbare Ruimte staan richtlijnen voor maatvoering, situering en afstanden van de bomen.


611

Toetsing

A Inleiding


10. Straatmeubilair

Wat betreft het straatmeubilair (bankjes en prullenbakken) is het van belang dat deze voldoende aanwezig zijn, bij voorzieningen als speelplekken maar ook gewoon in de woonbuurten. Ook een goede ligging van de elementen ten opzichte van elkaar is van belang; altijd een prullenbak in de buurt van een bank / zitelement plaatsen.

Voor het overig straatmeubilair; nutskastjes, abri's, telefooncellen, etc. geldt vooral dat ze niet in de weg moeten staan. Het voorbeeld van de foto laat een lantarenpaal zien die net voor de entree van een woning is geplaatst. De tweede foto laat zien hoe een ingebouwd nutskastje tot een loze ruimte leidt. Deze ruimte wordt gebruikt om afval te dumpen.


612

Toetsing

A Inleiding


11. Toegankelijkheid

Om een wijk integraal toegankelijk te maken, zijn diverse maatregelen nodig. Voor een volledig overzicht van de criteria wordt verwezen naar de recente brochure 'Voetpaden voor iedereen' van de Stichting Bouw Advies Toegankelijkheid Utrecht (www.batutrecht.nl). In deze leidraad voor een functionele woonomgeving worden de meest belangrijke maatregelen beschreven, dat wil zeggen, de maatregelen die minimaal gerealiseerd zouden moeten worden.In de eerste plaats is een vrije doorgang van het trottoir noodzakelijk. Uiteraard moet het straatmeubilair zodanig worden gesitueerd dat het geen belemmering in de looproute vormt, zoals op de foto het geval is.

De breedte moet minimaal 1,2 m zijn, maar bij vernauwingen, zoals boomkransen, paaltjes en lantarenpalen mag de breedte tenminste 0,9 m zijn. Ook kan de toegankelijkheid ernstig worden verhinderd door verzakkingen, drempelvorming, begroeiing (onkruid) en overgroeiing (struiken). Daarnaast speelt de continuïteit een rol. Wanneer er een afrit is, moet aan de overkant van de straat ook een oprit zijn. Dit lijkt logisch, maar blijkt niet altijd voor te komen.

Ten tweede hebben vooral de ontmoetingsplekken in de wijk, zoals parken, speelplekken en voorzieningen, en de routes ernaartoe, prioriteit voor een goede toegankelijkheid, omdat deze juist door ouderen, ouders met kinderwagens en minder validen intensief gebruikt worden. Voor de routes geldt dat er regelmatig banken met een rugleuning dienen te staan (gemiddelde afstand 200 meter) om even uit te kunnen rusten.

Om een park voor iedereen toegankelijk te maken, dient er tenminste één rondgaand toegankelijk pad te zijn, welke goed bereikbaar is vanaf de verschillende looproutes uit de omliggende wijken.

Inrichting

Kruisingen met een andere verkeersstrook moet voorzien zijn van opritten, zodat de bereikbaarheid wordt gewaarborgd. Dit geldt niet alleen bij looproutes van de woningen naar voorzieningen in de wijk, maar bijvoorbeeld ook bij afvalcontainers. Deze opritten moeten voorzien zijn van vijf witte noppentegels (geadviseerd door de Federatie Slechtzienden- en Blindenbelang). Denk hierbij ook aan acceptabele hellingpercentages voor rolstoelen en de continuïteit van een route.

Tot slot is in het Bouwbesluit vastgesteld dat het hoogteverschil tussen het aansluitende terrein (voetpad) en een toegang van nieuwe woningen en gebouwen niet groter mag zijn dan 20 mm. Hiermee is beoogd dat een rolstoelgebruiker zelfstandig een gebouw kan binnengaan. Een mogelijke oplossing voor hoogteverschillen is een zeer goed toegankelijk achterpad.


613

Toetsing

A Inleiding


12. Politie keurmerk

Per medio 2006 is het hernieuwde politiekeurmerk van kracht voor nieuw te bouwen woningen in Utrecht. Bij de herziening van de punten die gelden voor de Integrale Woningkwaliteit is het keurmerk nu opgenomen als eis.

Voor nieuwbouw gelden echter meer toetspunten dan uitsluitend de woning. Het keurmerk stelt ook eisen aan het stedenbouwkundig plan en stelt eisen aan het ontwerp van de openbare ruimte. Deze eisen zijn veelal geformuleerd als een te bereiken percentage, maar ook enkele eisen gelden volledig.

Daarmee verschilt de situatie in nieuwbouwgebieden flink van bestaande bouw, daar geldt de toets slechts de woning. In de planfasen dienen daarom zowel het stedenbouwkundige plan als het inrichtingsplan getoetst te worden op de eisen die het politiekeurmerk stelt.In de eindfase zal de ontwikkelaar van de woningen het formele keurmerk voor de woning dienen aan te vragen, maar moet er dan van uit kunnen gaan dat het stedenbouwkundig ontwerp en buitenruimte ontwerp voldoen.

Het politiekeurmerk levert voor een aantal stedenbouwkundige thema's wel dilemma's op, met name rond het onderwerp parkeren. Vanuit het keurmerk worden beperkingen gesteld aan de clustering van parkeren, terwijl dit om stedenbouwkundige redenen soms gewenst is. Dit moet op tijd in het planproces onderkend worden.In de nieuwe op te stellen programma's van eisen zal het politiekeurmerk ook worden opgenomen als een randvoorwaarde voor het te ontwikkelen plan.

B Checklist inrichtingsplannen openbare ruimte

1. Openbare verlichting

Hoogte mastenIs duidelijk onderscheid in lichtmasthoogte en hoogte afgestemd op profiel

Politiekeurmerk Is sprake van voldoende lichtniveau conform het politiekeurmerk Veilig Wonen

Is plaatsing logisch t.o.v. andere andere elementen van de buitenruimteStaan de lichtmasten niet te dicht bij bomenVerlichten de masten niet te veel uitgeefbaar terreinStaan de lichtmasten op voldoende afstand tot de gevelsVeroorzaken de lichtmasten geen lichthinder in de woningenIs plaatsing zodanig dat er geen aanrij schade ontstaatIs er voldoende vrije ruimte tot vuilcontainersIs sprake van voldoende aanlichten van de verkeerskruispunten

Afwijkende typen lichtmasten en verlichtingIs er sprake van afwijkende verlichting zoals hangarmaturen, spandraden, aan gevels etc.

Overige opmerkingenKloppen locaties van kasten voor OV, CAI, VRI etc


Thema’s

1 Openbare verlichting2 Vuilcontainers3 Kunstwerken4 Water5 Verkeer6 Parkeren7 Materialisatie Verhardingen8 Speel- en

hondenvoorzieningen9 Groen10 Meubilair11 Toegankelijkheid

12 Toetslijst Politiekeurmerk Veilig Wonen voor Nieuwbouw

614

Toetsing

conform: niet conform:

2. Vuilcontainers

RichtlijnenWordt voldaan aan de eisen t.a.v. afstanden tot gevel en erfgrensWordt voldaan aan de eisen ten aanzien van maximale loopafstandenStaan glas en papiercontainers op logische plaatsen bij winkelcentra of publiekslokatiesIs rekening gehouden met een verkeerveilige bereikbaarheid

InzamelrouteIs er sprake van een logische inzamelroute Is er bij het uittillen van de containers voldoende afstand tot bomen/lichtmasten en geparkeerde auto´s Overige opmerkingenZijn de lokaties bereikbaar voor minder validen?Is rekening gehouden met zichthinder van uit de woningenIs rekening gehouden met windrichting en mogelijke stankhinderIs de vulopening logisch gesitueerd (naar trottoir toe) en goed bereikbaar


615

Toetsing


Thema’s




3. Kunstwerken

Kunstwerk zelfZijn de materiaalspecificaties duidelijkIs de verkeersklasse duidelijk aangegeven (en daarmee type gebruik)Is de levensduur gegarandeerd conform beleid StadswerkenZijn er maatregelen getroffen tegen vandalisme en is het kunstwerk graffity bestendig

Plaatsing kunstwerk in routeKloppen de aansluitingen op het kunstwerk qua verkeersstromenZijn eventuele looproutes helder en indien nodig voorzien van speciale voorzieningen en markeringZijn de rijroutes (fiets, auto) helder en voorzien van speciale voorzieningen en markeringIs de aansluiting in talud duidelijk en kloppen hellingen en hoogtenKloppen de doorvaarthoogten bij de bruggenZijn bij vlonders de hoogten goed afgestemd op het waterpeil (denk om flexibel peilbeheer)

Hellingen bij kunstwerkenVoldoen de hellingen aan de eisen voor toegankelijkheid (max 1:25) (zie eisen toegankelijkheid)Lopen de leuningen door tot insteek taludZijn de leuningen zonder onderbrekingen en goed omvatbaar.

Overige opmerkingenZijn leuningen (of hekjes o.i.d.) noodzakelijk bij kademuur Zijn er bij kademuren voorzieningen om uit het water te komen (trapjes o.i.d.)


616

Toetsing


Thema’s




4. Water

Type watergangVoldoen de watergangen aan de afgesproken profielen conform het waterplanIs duidelijk onderscheid aangegeven in hoofdwatergang en wijkwatergang of perceelslootZijn peilmaten aangegeven en kloppen alle peilhoogten t.o.v. maaivelden en vloerpeilenIs de gebruikswaarde/ veiligheid meegewogen in het plan

Beheer watergangenZijn de watergangen onderhoudbaar (varend onderhoud, schouwpad)Zijn er inlaatplaatsen voor de maaiboot als varend onderhouden wordtIs rekening gehouden met verwijderen van drijvend zwerfvuil en opwaaiing Zijn de taluds te onderhouden (te maaien) Is er een plasberm noodzakelijk in verband met veiligheid

Afwatering (wadi's)Zijn Wadi's van voldoende grootte (geen snippers) , is dubbelgebruik mogelijkIs onderhoud van de Wadi's mogelijk met normaal materieel, diepte conform richtlijnIs duidelijk aangeven of een Wadi uit gras bestaat of ingeplant isZijn er aanvullende infiltratievoorzieningen getroffen

KunstwerkenZijn duikers aangegeven en kloppen aansluitingen op aangrenzende watergangenZijn stuwen aangegeven en voldoende beveiligd tegen misbruik (belopen)

OverigWaterhuishoudingsplan ter goedkeuring naar HDSRBeschoeiing, noodzakelijk of wenselijk en aangegeven?


617

Toetsing


Thema’s




5. Verkeer

Typering verkeerswegenIs er een duidelijk herkenbare scheiding in structuur van 50 km/h wegen en 30 km/h wegenIs sprake van woonerven en parkeerhoven en zijn die duidelijk aangegevenKlopen de bochtstralen bij de profielen en bij daadwerkelijk gebruikZijn fietspaden (vrijliggend, hoofdfietsnet, aanliggend) duidelijk en logisch en herkenbaar in route en materialiseringZijn trottoirs aanwezig, klopt breedte etc., is er een logische route en herkenbare materialisering, geen reststukkenIs er sprake van niveauverschil tussen trottoirs en rijweg en anders herkenbare materialisering voor functiesAlert op dubbelfuncties fietspaden/wandel

Prognose intensiteitKlopt maatverhouding bij aanbodHeeft elk deelgebied meerdere uitgangen t.b.v. calamiteitenverkeerIs sprake van onderdoorgangen en kloppen hoogten voor vrachtverkeer en calamiteitenverkeer

PoortconstructiesZijn overgangen aanwezig voor 50 km/h naar 30 km/h en op de juiste plekZijn er overgangen van 30 km/h naar erven (inritconstructie) en kloppen deze

VoorrangsituatiesIs overal de voorrang duidelijk geregeld of is duidelijk dat een aansluiting gelijkwaardig is

Voldoen aan richtlijn duurzaam veiligVoldoet de voorgestelde inrichting aan de richtlijnen duurzaam veiligKloppen de afstanden tussen drempelsZijn de drempels logisch gesitueerd (denk aan overlast woningen) en in nabijheid verlichting Is sprake van kruisingen die zijn opgetildIs type drempel conform standaard Leidsche Rijn

OverigKlopt het bebordingsplanZijn ASVV en andere hulpmiddelen zoals duurzaam veilig toegepastSluit de verkeersstructuur zorgvuldig aan op de omliggende deelplannen


618

Toetsing


Thema’s




6. Parkeren

ParkeerbalansKlopt de parkeerbalans bij het type woningen en voorzieningen Is binnen de bandbreedte de juiste telwijze gehanteerdZijn er minder-valide parkeerplaatsen nodig

Logisch gebruik parkeerplaatsenLiggen de parkeerplaatsen op logische locatie t.o.v. de woningen en voorzieningen voor goed gebruikZijn lokaties uitgegeven en buiten vastgelegd (minder flexibele parkeerbalans) en duidelijk aangegeven in IP?Is parkeren op eigen terrein handhaafbaar (in uitgiftecontract vastgelegd)Zijn bij twee parkeerplaatsen op eigen terrein ook beide onafhankelijk bereikbaar (niet achter elkaar)Is de maatvoering van parkeerplaats en aanrijroute ook kloppend (inrijden mogelijk met juiste bochtstraal)Zijn parkeerplaatsen waar mogelijk voorzien van een uitstapstrookZijn alle getelde parkeerplaatsen ook nuttig aan te wenden (denk aan uitstappen, lokatie voordeur en berging)Is de materialisatie duidelijk en fysiek waarneembaar wat parkeerplek is.

PolitiekeurmerkIs er voldoende zicht op de geparkeerde auto'svoldoende compartimentering, geen grote parkeervelden aaneengesloten

Verstorende invloedenZijn er voorzieningen die mogelijk een extra beroep doen op de parkeerplaatsen(station in omgeving, arts of ander beroep dat verkeer aantrekt, zorgcentrum)Is er in de toekomst ruimte voor extra minder-valide parkeerplaatsenIs rekening gehouden met fietsparkeren bij voorzieningen (scholen, station, detailhandel en appartementen) en anti-diefstal


619

Toetsing


Thema’s





620

Toetsing


Thema’s




7. Materialisatie Verhardingen

Typen conform AtlasZijn materialen rijweg, trottoirs, woonerven etc. conform AtlasIs spraken van nieuwe afwijkende typen verhardingIs sprake van nieuwe afwijkende legverbanden

Logisch gebruik verhardingZijn rijwegen van klinkers (evt, asfalt)Klopt bestratingspatroon van de rijwegenKlopt bestratingspatroon van de parkeervakkenHerkenbaar trottoir in tegels, geen rijwegen in trottoirtegelsHerkenbaar onderscheid in kleur tussen trottoir, rijweg en parkeervakken of in verbanden etc. en markeringMarkering toegepast voor P-tegels in woonervenHerkenbare inritbanden, noppentegels voor minder-valide markeringen en bochtverlagingenGeen afwijkende materialen, opsluitbanden etc.Geen halfverhardingen toegepast

Overige opmerkingenCalamiteitenroutes in gefundeerd gras indien toegepast herkenbaar aangegeven


621

Toetsing


Thema’s




8. Speel- en hondenvoorzieningen

NormeringVoldoen de voorzieningen aan de eisen van de atlas, qua afstanden tot woningen Voldoen de voorzieningen aan de eisen van de atlas qua grootte (m2)Voldoen de voorzieningen ook voor de gedachte doelgroepIs in informele zin ook speelruimte aanwezig en voldoende veiligheid gewaarborgd (spelen op trottoirs bijv.)

Logisch gebruik Is sprake van een goede verdeling van de voorzieningen, Zijn de situeringen veilig en is de routing er naar toe veilig (m.n. speelplaatsen)Zijn conflicten met verkeer goed opgelostZijn de voorzieningen sociaal veiligIs er sprake van voldoende zitruimte voor ouders die toezicht houdenIs er in de buitenruimte nog voldoende ruimte voor spelaanleidingen

KeurmerkVoldoen de toestellen en de plaatsing aan het Attractiebesluit.

Overige opmerkingenZijn witte vlekken aangewezen voor bewonersinitiatievenAlert op problematiek rond ontstaan van ongewenste hangplek


622

Toetsing


Thema’s




9. Groen

NormeringIs er voldoende groen opgenomen Is het groen voldoende bruikbaar, geen verspippering en goed onderhoudbaar

BomenIs een duidelijke scheiding aangegeven in boomgrootte (1e, 2e, 3e grootte)Is de kroondiameter afgestemd op de lokatie (afstand tot gevels,balkons) en conform afspraken op schaal getekendZijn de sortimenten geschikt voor de toepassing (straatboom, plantsoenboom (denk aan druipen, ziekten, vruchten)Is rekening gehouden met voldoende boombescherming afhankelijk van standplaatsZijn er geen conflicten ondergronds met riolering, kabels en leidingen

GrasIs de keuze voor type maairegiem bepaald en afgestemd op de lokatie (woonomgeving, industrie)Is het gekozen maairegiem ook op die lokatie onderhoudbaar en begrijpbaar

BeplantingVoldoende gelet op - ecologie - sociale veiligheid - vruchtdragende soorten (overlast)

HagenKlopt keuze beplanting bij haagtype (geschoren haag, losse haag )Een- of tweezijdig knippen mogelijkIs sprake van een duidelijke functie voor de haag of is het vooral sierelement

Overige opmerkingenZie voor detaillering Groenboek 5 StadswerkenIs bij soortenkeuze rekening gehouden met zicht vanuit verkeersveiligheidBeperken snippergroen in wijken, geen groensnippers op kruispunten


623

Toetsing


Thema’s




10. Meubilair

Type meubilairVoldoet alle meubilair aan de Atlas of handboek Straatmeubilair StadswerkenZijn nieuwe typen voorgesteldZijn de locaties logisch (bij fietsparkeren op ontwerp ook fietsen intekenen voor check ruimtegebruik)Is hoeveelheid meubilair afgestemd op gebruikBij banken alert op overlast (hangplek)Is bij situering rekening gehouden met bezonning, zicht etc.

BeheerGelet op voorkomen van vandalisme door uitgekiende lokatie, is sociale controle mogelijk

ToegankelijkheidIs meubilair bruikbaar/ toegankelijk voor minder validen (denk o.a. aan visvlonders)Zijn banken in een soort van route netwerk opgenomen richting voorzieningenIs zithoogte van meubilair goed toegepast

Overige opmerkingenHandboek Straatmeubilair Stadswerken en Atlas Leidsche RijnBij banken alleen indien nodig afvalbak opnemen


624

Toetsing


Thema’s

1 Openbare verlichting2 Vuilcontainers3 Kunstwerken4 Water5 Verkeer6 Parkeren7 Materialisatie Verhardingen8 Speel- en hondenvoorzieningen9 Groen10 Meubilair11 Toegankelijkheid


Bronnen

• Atlas Openbare Ruimte Leidsche Rijn

• Voetpaden voor iedereen Solgu en BAT

• Politiekeurmerk Veilig Wonen

• Handboek Inrichting Openbare Ruimte Stadswerken

• Groenboek 5 Stadswerken

• Leren van Beheren

• Handboek Straatmeubilair Stadswerken

11. Toegankelijkheid

VloerpeilenKlopt de aansluiting op vloerpeil, let op optillen vloerpeil van woningen

ErfsituatiesIs op erfsituaties, waarbij geen onderscheid is in loopgedeelten, veiligheid gewaarborgdZijn obstakels gemarkeerd en/of duidelijk aangegeven of voelbaar

30 km/h gebiedZijn op de hoeken bochtverlagingen toegepast en gemarkeerdZijn de looproutes helder en voorzien van speciale voorzieningen (banken) en markeringZijn de oversteken logisch en volgen routes elkaar op, als hulpmiddel routeblad "wandelroute"

50 km/h gebiedZijn op de kruisingen geleidelijnen en markering voorzienIs een tussenstop (eiland) aangebracht of een zebra aanwezigIs bij verkeerslichten een geluidsignaal aangebracht

Overige opmerkingenHellingen bij kunstwerken en overig maximaal 1:25Zijn voorzieningen op een gelijkwaardige wijze bereikbaar voor minder validenHulpmiddel: routeblad tekenen met looproutes toegankelijkheid zie convenant toegankelijkheidZijn minder validen parkeerplaatsen aanwezig bij voorzieningen


625

Toetsing

Thema’s




B Checklist inrichtingsplannen openbare ruimte

12. Politiekeurmerk: beperkte toetslijst politiekeurmerk veilig wonen voor nieuwbouw

Stedenbouwkundige randvoorwaarden

S1 Woningdifferentiatie - variatie naar woningen en doelgroepen - homogene clusters woningen

S2 Bouwhoogte en schaal - maximaal vijf bouwlagen, beperkte hoogte-accenten - maximaal 20 woningen aaneengesloten in een rij

S3 Aansluiting op omliggende bebouwing - herkenbare en aantrekkelijke entrees in het zicht van woningen - bundelen van verkeersstromen - max. 100 meter 'niemandsland' en het ontbreken van ruimtelijke barrières

S4 Wijkontsluiting - 1 - 2 ontsluitingen (<500 woningen) - 2 - 4 ontsluitingen (> 500 woningen)

S5 Routes langzaam verkeerDag- en nachtroutes: - in het zicht van bebouwing - geen tunnels, viaducten en onderdoorgangen - rolluikenDag, recreatieve of alternatieve routes - geen schijnveiligheid

S6 Verkaveling en achterpaden - achterpaden zijn overzichtelijk

S7 Recreatie en groen - centraal (groen) gebied met gebruiksmogelijkheden - verspreide, kleinere (groene) plekken voor o.a. spelen

S8 Voorzieningengebied - voorzieningen veroorzaken geen overlast - centrale ligging in het woongebied - menging van functies - minimaal 60% met woningen boven de voorzieningen - voorzieningen die na sluitingstijd gebruikt worden liggen goed in het zicht van woningen - looproutes in het zicht van woningen

S9 Publiekstrekkende voorzieningen - aan de rand van het woongebied - ontsluiting vanaf wijkontsluitingswegen - korte looproutes naar haltes openbaar vervoer - bundelen van verkeerstromen (langzaam verkeer - autoverkeer)

S10 Wijk- of buurtcentrum - centraal in het woongebied - zicht vanuit de omliggende bebouwing

Van toepassing

Nr.: Omschrijving eis: Basis100%

Aavang60%

Opmerkingen: Datum:


626

Toetsing

Thema’s




Openbare ruimte

O1 Openbare verlichting - 16K, RA-waarde > 25 of - S6 of S5, RA-waarde >60 - te allen tijde voor 5 jaar - afstemming plaatsing bomen en lichtmasten

O2 Parkeren in de open lucht - parkeren op eigen erf en bezoekers in de nabijheid van de woning of: - parkeren op korte afstand van de woning, goed zicht op de parkeerplaatsen, of: - parkeerterreintjes van max. 20 plaatsen / in zicht van tenminste 2 woningen - gecompartimenteerd terrein (20 plaatsen) - zicht vanuit meerdere woningen - verlichting met RA-waarde > 60

O3 Openbare parkeergarage - NEN 2443: openbaar, verlichting, goed doorzicht, voorkomen dode hoeken, identificatie en bewegwijzering, goede afsluiting

O4 Voorzieningen voor het stallen van fietsen nvt - voldoende stallingplaatsen (excl. privé-stallingsruimte); buurtstallingen, fietskluizen, -rekken - geen zichtbelemmerende obstakels

O5 Tunnels en onderdoorgangen - gecombineerde tunnel / onderdoorgang met zicht, of - tunnel voor langzaam verkeer is 5m breed en 3m hoog - rechtstand aan- en afvoerroute - zicht op (toegangen) van de tunnel - verlichting (12K) - muren; lichte kleur en graffiti-coating - wanden zijn vlak (geen nissen of toegangsdeuren) - snelle vluchtwegen / flauwe hellingen

O6 Haltes openbaar vervoer - in het zicht van omliggende woningen - geen zichtbelemmerende obstakels - abri's zijn transparant en verlicht

O7 Binnenterreinen - zicht op de ingangen - zicht op het binnenterrein - afsluitbaar (te maken) - gecompartimenteerd en ongeschikt voor voetbal/basketbal

O8 Straatmeubilair - spaarzaam toegepast - combinatie van kleine voorzieningen - in het zicht van minstens twee woningen - banken staan > 15m van woningen - bereikbaarheid voor diensten is gegarandeerd

O9 Voorzieningen voor jongeren - speelruimten voor alle leeftijden - leeftijdsgroepen zijn gescheiden - zicht op speelruimte voor jonge kinderen - zitbanken voor toezichthoudende ouders - ruimte voor sportieve activiteiten - oudere jeugd ligt niet in zicht woningen, wel binnen invloedssfeer - duurzaam, vandalismebestendig, beheerbaar

Van toepassing


Aavang60%

Opmerkingen: Datum:


627

Toetsing

Thema’s




- bereikbaarheid hulpdiensten gegarandeerdO10 Muren / vlakken / wanden; anti-graffiti

- (blinde) muren e.d. zijn afgeschermd (beplanting) - of muren e.d. zijn voorzien van verfraaiing, coating of te reinigen materiaal

O11 Beheerplan openbare ruimte en toezicht - afspraken over een schone, hele en veilige omgeving - procedures voor samenwerking en communicatie - stimulerend (informeel) toezicht - verwijderen graffiti

Kavels

K1 Verkaveling en situering eengezinswoningen - voorzijde en entree liggen in zicht - vlakke voorgevel, geen nissen / inspringingen - voor- of zijtuin - achterzijde is privé

K2 Verkaveling en situering woongebouwen - voorzijde en entree liggen in zicht - geen zichtbelemmerende obstakels - korte en overzichtelijke toegangsroutes - parkeerplaatsen gemakkelijk bereikbaar

K3 Voor- en zijtuinen - elke woning heeft een voortuin of terras over de volle breedte van de woning - functionele zijtuin

K4 Achterpaden - 1,5 meter breed - recht - oplossing Z, L, T of Z-varianten - voorzien van (openbare) verlichting - bij voorkeur doodlopend - ontsluiting maximaal 10 woningen per zijde - breder en afsluitbaar bij meer woningen

K5 Erfafscheidingen - 1,8 m hoge erfafscheidingen bij (hoek)woningen bij de toegang van de wijk en langs (wijk)ontsluitingsroutes - geen handgrepen voor overklimming

K6 Complex van bergingen, schuren of privé-garages; situering en verlichting - complexen van maximaal 10 - toegangen in zicht van tenminste 2 woningen - verlichting

Van toepassing


Aavang60%

Opmerkingen: Datum:

Colofon 2007

0Colofon

Opdrachtgever

Regiestaf Projectbureau Leidsche Rijn Utrecht

Redactie

Rob Hendriks, procesmanager Openbare Ruimteleden Adviescommissie Openbare Ruimte

Vormgeving en tekeningen

Christine van Gemert, van Gemert Interieurarchitecten AmsterdamCAD-groep, regiestaf Leidsche Rijn Utrecht

Amsterdam, januari 2007

Eindsamenstelling

Christine van Gemert, van Gemert Interieurarchitecten AmsterdamRob Hendriks, procesmanager Openbare Ruimte

Fotoverantwoording:voorblad: 1 Beeldbank Leidsche Rijn, Gerrie Hurkmans2 Rob Hendriks3 CAD-groep, regiestaf Leidsche Rijn Utrecht4 Rob Hendriksinhoud:1-4 Christine van Gemertstructuur:1-4 Beeldbank Leidsche Rijn, Gerrie Hurkmansstedenbouwkundige thema’s:1-3 Rob Hendriks4 Christine van Gemert2-W-06 SeARCH, Iwan Baaninrichtingsdetails:1-4 Christine van Gemertmaterialen:1-4 Christine van Gemertprogramma:1-4 Christine van Gemertdiverse foto’s bij teksten Projectbureau Leidsche Rijnchecklist openbare ruimte:1-4 Rob Hendriks

Atlas voor de Openbare Ruimte - utrecht.nl€¦ · Atlas voor de Openbare Ruimte Leidsche Rijn...

Documents

Transcript of Atlas voor de Openbare Ruimte - utrecht.nl€¦ · Atlas voor de Openbare Ruimte Leidsche Rijn...