Artikel nabestaandenpensioen
9
Martin Otten, [email protected] UW NABESTAANDENPENSIOEN In Nederland heerst over het algemeen nog steeds een beeld dat wanneer men stopt met werken men een pensioen gaat genieten van 70 % van het laatstgenoten bruto inkomen. In de praktijk blijkt dit een hardnekkig misverstand te zijn. Voor een enkeling zal deze zogenaamde “norm” gelden. Maar waar is die 70% op gebaseerd? Dit heeft meer met een stukje historie dat hieraan ten grondslag ligt te maken. Daar wil ik het niet met u over hebben. Ik pleit er daarom dan ook voor om de norm van 70% te vervangen voor de vraag: "Hoeveel euro denkt u aan pensioen nodig te hebben op de leeftijd dat u stopt met werken"? Verkast u na uw werkzame leven naar bijvoorbeeld een land als Tsjechie dan zult u waarschijnlijk riant kunnen leven van 40 a 50% van uw het laatstgenoten bruto inkomen maar dat terzijde. De meest fraaie pensioenoverzichten van pensioenmaatschappijen schieten veelal tekort. Wat er minimaal op staat is veelal het ouderdomspensioen dat u krijgt en het nabestaandenpensioen dat uw eventuele partner krijgt indien u komt te overlijden. Soms staat er dan tussen haakjes bij hoeveel % het betreffende bedrag van het laatst verdiende bruto inkomen is. Als je dan ziet staan dat dit bijvoorbeeld maar 30% is schrikt u zich natuurlijk wezenloos. U denkt dan al snel; “ik moet straks bedelen”. En als u dan een prachtige advertentie in de krant ziet staan van pensioen te kort of een prachtig product voor een pensioen aanvulling dan bent u snel geneigd om veelal een te duur product aan te schaffen waarbij u de portemonnee van de aanbieder spekt. Is de aanbieder een verzekeraar dan betaalt u op zijn zachtst gezegd vrijwel altijd teveel (het consumentenprogramma RADAR heeft dit aan het licht gebracht!). Met de onderstaande twee voorbeelden, gebaseerd op het ontvangen van een nabestaandenpensioen aan een niet werkende vrouw (althans een hardwerkende huisvrouw met kinderen zonder loondienstverband!) wil ik u een spiegel voorhouden zodat u zich bewust bent van de vele aspecten die bepalend zijn wat u aan pensioen krijgt. Het betreft hier het ontvangen van een nabestaandenpensioen indien uw partner, die kostwinner is, overlijdt. Voorbeeld 1 (gegevens ontleend van een ABP pensioenoverzicht 2006) Man 45, bouwt vanaf zijn 20 ste pensioen op bij het ABP Pensioen gevend salaris: €45000 bruto per jaar Netto maandinkomen: €2200 (excl. vakantiegeld) Vrouw 40 Full-time huisvrouw, geen inkomen Huwelijksvorm: Algehele gemeenschap van goederen Aantal kinderen: 2 dochters (10 en 13 jaar) Stel dat de man volgend jaar overlijdt. Wat is dan de inkomensontwikkeling van de vrouw? 1
description
Transcript of Artikel nabestaandenpensioen
Martin Otten, [email protected]
UW NABESTAANDENPENSIOEN
In Nederland heerst over het algemeen nog steeds een beeld dat wanneer men stopt met werken men een pensioen gaat genieten van 70 % van het laatstgenoten bruto inkomen. In de praktijk blijkt dit een hardnekkig misverstand te zijn. Voor een enkeling zal deze zogenaamde “norm” gelden. Maar waar is die 70% op gebaseerd? Dit heeft meer met een stukje historie dat hieraan ten grondslag ligt te maken. Daar wil ik het niet met u over hebben. Ik pleit er daarom dan ook voor om de norm van 70% te vervangen voor de vraag: "Hoeveel euro denkt u aan pensioen nodig te hebben op de leeftijd dat u stopt met werken"?Verkast u na uw werkzame leven naar bijvoorbeeld een land als Tsjechie dan zult u waarschijnlijk riant kunnen leven van 40 a 50% van uw het laatstgenoten bruto inkomen maar dat terzijde.
De meest fraaie pensioenoverzichten van pensioenmaatschappijen schieten veelal tekort. Wat er minimaal op staat is veelal het ouderdomspensioen dat u krijgt en het nabestaandenpensioen dat uw eventuele partner krijgt indien u komt te overlijden. Soms staat er dan tussen haakjes bij hoeveel % het betreffende bedrag van het laatst verdiende bruto inkomen is. Als je dan ziet staan dat dit bijvoorbeeld maar 30% is schrikt u zich natuurlijk wezenloos. U denkt dan al snel; “ik moet straks bedelen”. En als u dan een prachtige advertentie in de krant ziet staan van pensioen te kort of een prachtig product voor een pensioen aanvulling dan bent u snel geneigd om veelal een te duur product aan te schaffen waarbij u de portemonnee van de aanbieder spekt. Is de aanbieder een verzekeraar dan betaalt u op zijn zachtst gezegd vrijwel altijd teveel (het consumentenprogramma RADAR heeft dit aan het licht gebracht!).
Met de onderstaande twee voorbeelden, gebaseerd op het ontvangen van een nabestaandenpensioen aan een niet werkende vrouw (althans een hardwerkende huisvrouw met kinderen zonder loondienstverband!) wil ik u een spiegel voorhouden zodat u zich bewust bent van de vele aspecten die bepalend zijn wat u aan pensioen krijgt. Het betreft hier het ontvangen van een nabestaandenpensioen indien uw partner, die kostwinner is, overlijdt.
Voorbeeld 1 (gegevens ontleend van een ABP pensioenoverzicht 2006)Man 45, bouwt vanaf zijn 20ste pensioen op bij het ABPPensioen gevend salaris: €45000 bruto per jaarNetto maandinkomen: €2200 (excl. vakantiegeld)Vrouw 40Full-time huisvrouw, geen inkomenHuwelijksvorm: Algehele gemeenschap van goederenAantal kinderen: 2 dochters (10 en 13 jaar)
Stel dat de man volgend jaar overlijdt. Wat is dan de inkomensontwikkeling van de vrouw?Op het pensioenoverzicht staat netjes vermeld dat de vrouw €14627 bruto per jaar aan nabestaandenpensioen van het ABP ontvangt levenslang. Tevens staat erop vermeld dat ze ook een nabestaandenpensioentoeslag van €1507 bruto per jaar van het ABP ontvangt tot haar 65ste. Verder wordt er nog ergens opgemerkt dat ze afhankelijk van de leeftijd van eventuele kinderen mogelijk recht kan hebben op een Anw uitkering of een Anw compensatie. De bedragen worden nog wel vermeld maar slechts de maxima (Anw uitkering maximaal €12715, Anw compensatie maximaal €9536). De voorwaarden waaraan je moet voldoen en de condities die gelden op hoeveel je mogelijk recht hebt ontbreken. Dat dient de pensioengerechtigde zelf maar uit te zoeken.
Een veel voorkomende reactie is dan; ‘Moet ik van €14827 + €1507 = €16334 bruto per jaar rondkomen plus nog iets (hoeveel weet ik niet exact)’.
1
Martin Otten, [email protected]
De schrik zal menigeen op het hart slaan. ’s-Avonds ziet u in de krant staan: “Te weinig pensioen, kom bij ons langs voor de laagst geprijsde aanvullende verzekering ter aanvulling op uw inkomen”. Voordat u het weet heeft u door te weinig kennis van zaken een aanvullende verzekering afgesloten die of te duur is of mogelijk niet nodig is. Ook hier geldt “bezint eer ge begint”. Neem de tijd en laat u niet direct door een tussenpersoon of adviseur van een bank of verzekeraar overreden hun geweldig product af te sluiten (geweldig voor hun, meestal niet voor uw portemonnee!). Ga niet over één nacht ijs.
Nu de analyse. Laat deze verrichten door een adviseur die geen producten slijt of tussenpersoon is, dan pas kun je spreken van onafhankelijkheid. Ze zijn helaas zelden te vinden.
Stap 1Inventarisatie van alle inkomstenbronnen waar je recht op kan hebben. Dit blijken de volgende (dat ze met zekerheid een nabestaandenpensioen en een nabestaandenpensioentoeslag zal ontvangen wisten we al):1. ABP nabestaandenpensioen2. ABP nabestaandenpensioentoeslag 3. ANW uitkering4. ANW compensatie5. ABP wezenpensioen6. ANW uitkering kind 7. AOW ongehuwd8. Eventueel eigen vermogen (hoewel dit geen recht is)
Stap 2Bepaal per inkomstenbron wat de voorwaarden zijn om er recht op te hebben, hoeveel de uitkering is en wat de periode van de uitkering is. (hangt veelal af van: leeftijd van uzelf, wel of geen kind(eren), leeftijd van uw kind(eren), uw eventuele eigen inkomen).
Stap 3Om uw netto inkomen te berekenen bepaalt u uw heffingskortingen waar u recht op heeft. Dit hangt onder meer af van: uw leeftijd (ouder dan 65, jonger dan 65), leeftijd van uw kinderen, het aantal kinderen, alleenstaand of gehuwd/samenwonend)
U zit, een behoorlijke klus.
Om u niet te vermoeien met de details van het rekenwerk (voor de liefhebber: zie excelrekenbijlage; dubbelklik om te bewerken!) schets ik u het volgende plaatje. Het netto-inkomen van de vrouw over de periode vanaf haar 42ste tot na haar 65ste.
2
Martin Otten, [email protected]
Wat leert deze grafiek ons?
Het netto gezinsinkomen waar 4 personen van moeten leven was toen de man nog leefde €2200 (exclusief vakantiegeld) en daalt naar €2057 direct na het overlijden van de man. De vrouw heeft dan namelijk recht op vijf (namelijk 1,2,3,5 en 6) van de 7 genoemde inkomstenbronnen. Ze gaan er €143 op achteruit dat geen probleem mag zijn, het gezin bestaat nu immers uit 3 personen. Op haar 48ste daalt het netto gezinsinkomen naar €1775 per maand doordat het jongste kind 18 jaar wordt. Inkomstenbron 3 komt dan te vervallen maar inkomstenbron 4 komt daarvoor in de plaats (inkomstenbron 4 is wel minder dan inkomstenbron 3).Op haar 49ste daalt het netto gezinsinkomen naar €1643 per maand doordat het oudste kind 21 jaar wordt. Inkomstenbron 6 voor het oudste kind komt dan te vervallenOp haar 51ste daalt het netto gezinsinkomen naar €1519 per maand doordat het jongste kind 21 jaar wordt. Inkomstenbron 6 voor het jongste kind komt dan te vervallenBij de aanname dat het jongste kind tot 27-jarige leeftijd thuis blijft wonen ontvangt de vrouw tot en met haar 58ste dit bedrag, daarna daalt het netto gezinsinkomen naar €1411 per maand doordat het jongste kind 27 jaar wordt (de alleenstaande ouderkorting vervalt dan).Gaat het kind eerder dan 27 jaar het huis uit dan ontvangt de vrouw vanaf dat moment al €1411 per maand. Vanaf haar 65ste gaat de vrouw AOW voor alleenstaanden ontvangen waardoor haar netto gezinsinkomen naar €1803 per maand gaat. Ze heeft dan de rest van haar leven recht op inkomstenbronnen 1 en 7
Dan vraagt u zich waarschijnlijk af: “Kan deze vrouw redelijkerwijs rondkomen vanaf haar 51ste?”
3
NETTO INKOMENSONTWIKKELINGvrouw van 42 jaar met 2 kinderen die weduwe wordt
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
2200
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
leeftijd vrouw
ne
tto
m
aa
nd
ink
om
en
ex
clu
sie
f v
ak
an
tie
ge
ld
Martin Otten, [email protected]
Het is aannemelijk om te veronderstellen dat van het netto gezinsinkomen grofweg 50% aan vaste lasten opgaat en de resterende 50% aan alle personen binnen het gezin. Dit waren 4 personen, dus 12,5% per persoon. Valt er één weg dan zou het gezin in principe rond moeten kunnen komen met 87,5% van het oorspronkelijke inkomen van netto €2200. Dit is €1925 per maand. Gaat één kind het huis uit dan moet redelijkerwijs 75% (netto €1650) van het oorspronkelijke inkomen voldoende zijn en is de vrouw nog alleen nadat beide kinderen het huis uit zijn dan zou dat 67,5% (€1485) zijn. Hier hangt dus alles af van de leeftijd waarop de kinderen het huis uitgaan. Een inkomenshiaat kan de vrouw opvangen door ZELF te gaan sparen op het moment dat ze weduwe wordt. Noodzaak om een duur verzekeringsproduct af te sluiten is er niet.Stel dat de oudste dochter op haar 21ste het huis verlaat omdat ze een eigen inkomen heeft en zelfstandig wil wonen. Dan heeft de vrouw in dat jaar €1775 netto per maand. Ze heeft nodig circa €1650 netto per maand dus moet ze zich kunnen bedruipen met haar jongste dochter. Ook de 2 daaropvolgende jaren wanneer ze €1643 netto per maand ontvangt zal ze zich met haar jongste dochter in principe financieel bekeken nog steeds kunnen redden.Stel dat de jongste dochter eveneens op haar 21ste het huis verlaat omdat ze een eigen inkomen heeft. Dan heeft de vrouw (ze is dan inmiddels 51) vanaf dat jaar €1411 netto per maan (dus niet €1519 omdat de alleenstaande ouderkorting wegvalt). Ze heeft nodig circa €1485 netto per maand. Als ze in staat is om zuinig aan te leven dan is het goed mogelijk dat ze van deze €1411 zich kan redden. Dit inkomen ontvangt ze dan nog 14 jaar waarna ze vanaf haar 65ste €1803 netto per maand zal ontvangen. Daarmee zal ze zich dan goed kunnen redden.
Conclusie:Voor dit gezin is de noodzaak om zich duur bij te verzekeren indien de kostwinner komt te overlijden niet echt aan de orde. Gezien haar inkomensontwikkeling zal de vrouw, indien ze weduwe wordt, zich in de regel financieel redelijk goed kunnen redden.Nu premie betalen voor een dure verzekering is af te raden. Wel is het aan te bevelen om bijvoorbeeld €75 per maand te sparen. Je weet dan dat daar geen kosten vanaf gaan.
Voorbeeld 2Stel dat deze man eerder getrouwd was met een andere vrouw waarvan hij op zijn 40ste scheidde.Hoe ziet dan de inkomensontwikkeling van de vrouw eruit als de man volgend jaar overlijdt?Wat nu ingrijpend zal veranderen is het nabestaandenpensioen voor zijn huidige vrouw. Zijn eerste vrouw (inmiddels zijn ex-vrouw) heeft recht op een opbouw van 20 jaar aan nabestaandenpensioen. Hierbij geldt NIET de tijd van het huwelijk MAAR de tijd dat de man pensioen begon op te bouwen (vanaf zijn 20ste) tot de dag van scheiding (i.d.g. dus 20 jaar!).Voor zijn tweede vrouw bouwt de man nabestaandenpensioen op vanaf de dag van scheiding tot heden (i.d.g. dus 5 jaar!). Dat betekent dat van de €14627 er 20/25 deel (is €11702) naar zijn ex-vrouw aan nabestaandenpensioen gaat en 5/25 deel (is €2925) naar zijn huidige vrouw. Dit geldt ook voor de nabestaandenpensioentoeslag van €1507. 20/25 deel (is €1206) gaat naar zijn ex-vrouw en 5/25 deel (is €301) naar zijn huidige vrouw.
Alle andere bedragen blijven hetzelfde.
Het netto-inkomen van de vrouw over de periode vanaf haar 42ste tot na haar 65ste
ziet er nu als volgt uit:
4
Martin Otten, [email protected]
NETTO INKOMENSONTWIKKELINGvrouw van 42 jaar met 2 kinderen die weduwe wordt
800
900
1000
1100
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
2200
40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
leeftijd vrouw
ne
tto
ma
and
ink
om
en e
xclu
sie
f va
kan
tieg
eld
De gevolgen zijn zeer ingrijpend. Haar netto maandinkomen zakt al meteen tot benden de €1500 per maand en zelf tot net iets boven de €900 op haar 51ste afhankelijk of de jongste dochter dan nog thuis woont. Anders is het netto maandinkomen iets meer dan €800, oftewel nog minder dan bijstandsniveau.
Conclusie: Voor dit gezin is, indien de kostwinner overlijdt, de noodzaak om zich bij te verzekeren in wezen pure noodzaak. Gezien haar inkomensontwikkeling zal ze zich zonder inkomensaanvulling regel financieel niet meer kunnen redden. Een goede optie hiervoor is een combinatie van een annuitair dalende overlijdensrisicoverzekering en sparen. Deze combinatie is veelal de beste optie voor uw portemonnee.
Samenvattend Inventarisatie alle inkomstenbronnen waar je recht op kan hebben. Bepaal per inkomstenbron wat de voorwaarden zijn om er recht op te hebben,
hoeveel de uitkering is en wat de periode van de uitkering is. Om uw netto inkomen te berekenen bepaalt u uw heffingskortingen waar u
recht op heeft. Laat u niet afschrikken door doemscenario’s zolang het tegendeel niet is
bewezen. Het kan meevallen zoals voorbeeld 1 illustreert. Laat u niet verleiden voor de laagst geprijsde aanvullende verzekering (dat
roepen de meeste, uiteindelijk kan er maar één de laagste zijn!) ter aanvulling op uw inkomen. Ga niet over één nacht ijs.
Houdt het gezegde “bezint eer ge begint” hoog in het vaandel en neem de tijd voor een weloverwogen besluit dat gebaseerd is op een goede (lees volledige!) analyse.
BIJ WIE MOET JE DAN ZIJN? Juist dit is het grootste probleem, betrouwbare en onafhankelijke personen/instellingen zijn helaas zelden te vinden.
22 december 2006 Martin Otten, financiële welzijnscoach
5
