ArcheoPro Rapport de Steeg, Groot Haasdal 2010 04 02

5/14/2018 ArcheoPro Rapport de Steeg, Groot Haasdal 2010 04 02 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/archeopro-rapport-de-steeg-groot-haasdal-2010-04-02 1/37

ArcheoPro Archeologisch rapport

Nr 9121

De Steeg, Groot Haasdal

Gemeente NuthInventariserend Veldonderzoek (IVO-O);

Bureauonderzoek en verkennend/karterend

booronderzoek

Rob Paulussen

April 2010

ArcheoPro



Archeologische onderzoek De Steeg, Groot Haasdal, Gemeente Nuth. ArcheoPro Rapport, 9121, Pagina 2

Versie: 02-04-2010 www.ArcheoPro.nl

Colofon

Opdrachtgever: Plangroep Heggen, Parkweg 1a, 6121 HV Born

Status: versie 02-04-2010

Projectcode : 09-250 De Steeg, Groot Haasdal

Bestandsnaam : ArcheoPro, De Steeg, Groot Haasdal 2010 04 02Opgesteld conform KNA 3.1

Archis onderzoeksmelding (CIS nummer): 39.229

Bevoegd gezag: Gemeente NuthOpslagplaats documentatie: Provincie Limburg

Auteur: Rob Paulussen

Projectleider : Rob Paulussen

Projectmedewerkers: Richard Exaltus, Rob Paulussen, Joep OrbonsOnderaannemers: nvt

Autorisatie: Drs. R.P. Exaltus; senior-archeoloog

ISSN : 1569-7363Uitgegeven door Souterrains, Partner of ArcheoPro© Copyright 2008 Souterrains, Maastricht

Souterrains, Partner of ArcheoPro

Holdaal 6 Tel : 0(0 31) 43 3672586 BTW: NL.1575.24.541.B01 Kamer van Koophandel Zuid Limburg: 14066883 NL 6228 GH Maastricht Fax: 0(0 31) 43 3672585 e-mail: [email protected] ING-bank: 8980640

Nederland Mobiel: 0(0-31) 6-15 071 366 www.souterrains.nl IBAN: NL77INGB0008980640BIC/ Swift: INGBNL2A

De Steeg, Groot Haasdal

Gemeente Nuth

Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O);

Bureauonderzoek en verkennend/karterend

booronderzoek





Inhoudsopgave:

Samenvatting................................................................................................................................ 4

1 Inleiding .................................................................................................................................... 6

1.1 Algemeen ............................................................................................................................... 61.2 Locatiegegevens:.................................................................................................................... 6

1.3 Onderzoek .............................................................................................................................. 6

2 Bureauonderzoek ...................................................................................................................... 92.1 Methode en bronnen .............................................................................................................. 9

2.2 Geo(morfo)logie, aardkunde en bodem............................................................................... 10

2.3 Archeologie.......................................................................................................................... 152.4 Informatie amateurarcheologen ........................................................................................... 17

2.5 Historie................................................................................................................................. 202.6 Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel.............................................................. 23

2.7 Onderzoeksstrategie............................................................................................................. 24

3 Veldonderzoek ........................................................................................................................ 263.1 Verrichte werkzaamheden ................................................................................................... 26

3.2 Resultaten booronderzoek.................................................................................................... 26

4 Conclusies en aanbevelingen (selectieadvies) ........................................................................ 30

Verklarende woordenlijst........................................................................................................... 32

Archeologische tijdschaal .......................................................................................................... 32

Bronnen...................................................................................................................................... 32

Literatuur.................................................................................................................................... 33

Bijlage 1: Boorbeschrijving ....................................................................................................... 35





Samenvatting

Op 5 februari 2010 is door ArcheoPro een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O)uitgevoerd op een terrein aan de Steeg te Groot Haasdal.

Het archeologisch onderzoek betrof een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O) met

bureaustudie. Bureauonderzoek heeft tot doel om op basis van beschikbare informatie tekomen tot een gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel. Het Inventariserend

Veldonderzoek heeft vervolgens tot doel om het gespecificeerd archeologischverwachtingsmodel te toetsen door middel van veldwaarnemingen. Hiermee kan de

vraagstelling beantwoord worden of binnen het plangebied archeologische waarden aanwezig

(kunnen) zijn en of deze vervolgonderzoek en/of planaanpassing vereisen.

Volgens het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel geldt voor het plangebied ter plaatse van de dalhelling een hoge verwachting voor laatpaleolitische en mesolitische

(jacht)kampementen, een middelhoge verwachting voor wat betreft de aanwezigheid van

nederzettingsresten (huisplaatsen) daterend vanaf het neolithicum tot en met de ijzertijd eneen lage verwachting voor nederzettingsresten uit de Romeinse tijd, de middeleeuwen en de

nieuwe tijd.Ter plaatse van de droogdalbodem geldt een lage verwachting voor nederzettingsresten uit

alle perioden. Wel kunnen hier bijzondere datasets inclusief specifieke geoarcheologische

data aanwezig zijn.

Binnen het plangebied zijn in totaal 13 boringen gezet, waarvan 9 karterende boringen op dehelling en 4 verkennende boringen in de dalbodem.

Uit het booronderzoek blijkt dat ter plaatse van de helling een laag puinhoudende grond is

aangebracht. In deze opgebrachte laag is een hoeveelheid vuursteen aanwezig, waaronder ieen

mogelijke kernsteen met een microklingafslag en een mesolitische spits (microliet). In deonderliggende oorspronkelijke bodem ontbreekt dergelijk materiaal. Het materiaal is derhalveafkomstig van een andere locatie, mogelijk van het hellingopwaarts gelegen perceel waar nu

het bedrijfspand van de firma RMP staat. Dit betekent dat de vuursteenvondsten niet in een

archeologische context liggen en derhalve binnen het plangebied geen verder onderzoek rechtvaardigen.

De oorspronkelijk hellingbodem onder de opgebrachte laag is licht tot sterk aangetast

(onthoofd). Op het hoogste deel van het plangebied ontbreekt de oorspronkelijke briklaag

(Bt-horizont) bijna volledig. Halverwege de helling is de briklaag nog vrijwel intact waardoor hier een zogenaamde (afgedekte) bergbrikgrond aanwezig is.

In de droogdalbodem (boring 10, 11, 12 en 13) is een 1,15 tot 1,85 meter dik pakketcolluvium aangetroffen. In boring 10 wordt de basis van dit colluviumpakket gemarkeerd

door een zwak ontwikkelde vegetatielaag met fijne houtskoolspikkels. Deze markeert het

(langzame) begin van de colluviatie met een afzetting van organisch rijker sediment. Dezelaag is gezien de resultaten van boring 11, 12 en 13 slechts fragmentarisch behouden. De

oorspronkelijk bodem (brikgrond) ontbreekt volledig als gevolg van erosie tijdens de (post)middeleeuwse ontginningsfase van de plateaus. De waargenomen houtskooldeeltjes in

boring 10 wijzen niet op bewoning binnen het plangebied maar zijn waarschijnlijk tezamen

met het colluvium van elders aangevoerd. Dit betekent dat de houtskoolspikkels, evenals de bovengenoemde vuursteenvondsten, geen archeologische relevantie hebben voor het

plangebied. Behalve deze vuursteenvondsten en houtskoolspikkels, zijn er tijdens de

boorwerkzaamheden geen archeologische indicatoren aangetroffen.





De resultaten van het onderzoek geven derhalve geen aanleiding om archeologisch

vervolgonderzoek te adviseren. De archeologische verwachting van het plangebied kanvolledig worden bijgesteld naar laag. Evenmin zijn tijdens het onderzoek archeologische

resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van degeplande werkzaamheden op voorhand rekening zou moeten worden gehouden.

In verband met het volledig ontbreken van relevante archeologische indicatoren binnen het plangebied, zijn de KNA-onderdelenWaardestelling en Selectieadvies, in dit rapport nietnader uitgewerkt.





1 Inleiding

1.1 Algemeen

- Opdrachtgever: Plangroep Heggen, Parkweg 1a, 6121 HV Born

- Geplande ingrepen: aanleg van drie bedrijfskavels met bedrijfswoningen en/of

bedrijfsruimten. Er worden geen kelders aangelegd. Vanwege de situering op eenhelling zal er een terreinegalisatie moeten worden uitgevoerd.

- Datum uitvoering veldwerk: 5 februari 2010

- Archis onderzoeksmelding (CIS nummer): 39.229

- Opgesteld conform KNA 3.1,- Bevoegd gezag: Gemeente Nuth

- Bewaarplaats vondsten: Provincie Limburg- Bewaarplaats documentatie: Provincie Limburg

1.2 Locatiegegevens:

- Provincie: Limburg

- Gemeente: Nuth- Plaats: Groot Haasdal

- Toponiem: De Steeg 15

- Globale ligging: Het plangebied ligt binnen het bedrijventerrein De Steeg, tussen de(historische) kernen van Groot Haasdal in het zuiden en Klein Haasdal in het noorden.

- Hoekcoördinaten plangebied:

o 185.441 / 322.968

o 185.487 / 322.915

o 185.403 / 322.875

o 185.384 / 322.900

- Oppervlakte plangebied: 0,325 ha- Eigendom: de heer B. Reubsaet

- Grondgebruik: weiland

- Hoogteligging: ± 132 m +NAP- Bepaling locaties: GPS Garmin, meetlinten

- Onderzoeksgebied bureauonderzoek: Cirkel met een straal van één kilometer rond hetcentrum van het plangebied

1.3 Onderzoek

Op 5 februari 2010 is door ArcheoPro een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O)uitgevoerd op een terrein aan de Steeg te Groot Haasdal.

Het archeologisch onderzoek betrof een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O) met bureaustudie. Bureauonderzoek heeft tot doel om op basis van beschikbare informatie tekomen tot een gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel. Het Inventariserend

Veldonderzoek heeft vervolgens tot doel om het gespecificeerd archeologischverwachtingsmodel te toetsen door middel van veldwaarnemingen. Hiermee kan de

vraagstelling beantwoord worden of binnen het plangebied archeologische waarden aanwezig

(kunnen) zijn en of deze vervolgonderzoek en/of planaanpassing vereisen.

ArcheoPro voert haar onderzoeken uit conform de hiervoor vastgelegde normen en richtlijnenen is door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) vergunning verleend tot het

verrichten van bepaalde archeologische werkzaamheden in het kader van het doen van

opgravingen, bestaande uit prospectie door middel van booronderzoek.





Het onderzoek is uitgevoerd door drs. R.P. Exaltus (senior-archeoloog), R.P.A. Paulussen Bc.

(geograaf), en ing. P.J. Orbons (senior vakspecialist).

Figuur 1: De ligging van het plangebied (rood omlijnd) met daaromheen de cirkel die de

buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.





Figuur 2: De binnen het plangebied voorgenomen aanleg van drie bedrijfskavels met

bedrijfswoningen en/of bedrijfsruimten. Er worden geen kelders aangelegd. Vanwege de situering op een helling zal er een terreinegalisatie moeten worden uitgevoerd.





2 Bureauonderzoek

2.1 Methode en bronnen

Tijdens het bureauonderzoek wordt door de bestudering van beschikbare bronnen, kennis

vergaard omtrent de bodem en geologie van het onderzoeksgebied en de hierin bekende en te

verwachten archeologische waarden.Aan de hand van de resultaten van het bureauonderzoek kan de beste aanpak voor hetveldonderzoek worden bepaald.

Hierbij zijn de volgende bronnen geraadpleegd (voor bronvermelding; zie ook literatuurlijst,

dit geldt ook voor de kaarten die in de tekst opgenomen zijn):

-Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW)-Archeologische MonumentenKaart (AMK)

-ARCHeologisch Informatie Systeem (ARCHIS)

-Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN)-Gemeente Nuth, archeologische verwachtings- en cultuurhistorische advieskaart

-De geschiedenis van het Zuidlimburgse cultuurlandschap (J. Renes, 1988)-Bodemkaart 1:50.000

-Geomorfologische kaart 1:50.000

-Geologische kaart 1:50.000-Tranchotkaart 1805

-Kadastrale minuutplan met aanwijzende tafels, 1830-Grote historische atlas van Nederland 1:50.000 1838-1857 (Deel Zuid)

-Historische topografische atlas van Limburg 1836-1843, 1:25.000

-Grote historische topografische atlas van Nederland, provincie Limburg 1:25.000 1894-1926-Atlas van topografische kaarten Nederland 1955-1965, 1:50.000

Figuur 3: Luchtfoto met daarop rood omlijnd het plangebied.





2.2 Geo(morfo)logie en bodem

Het plangebied ligt binnen het Zuidlimburgse lössgebied op het zogenaamde Centrale Plateau

oftewel Plateau van Schimmert. Het Centrale Plateau is een relatief vlak erosieterras van deMaas dat wordt begrensd door de dalen van de Geul in het zuiden, de Geleenbeek in het

noorden, de Maas in het westen en het erosiebekken van Heerlen in het oosten.

De ondergrond bestaat uit zeer dikke

pakketten grof Maasgrind en –zand,die zijn afgezet tijdens het Midden-

Pleistoceen (afzettingen van

Valkenburg, St. Geertruid en St.Pietersberg, behorende tot de formaties

van Beegden). Deze fluviatieleterrasafzettingen zijn tijdens de laatste

ijstijd (het Weichselien, , ca. 75.000-

20.000 jaar BP) afgedekt met een pakket eolische löss (leem) behorendetot de afzettingen van Schimmert,

formatie van Boxtel. De dikte van het

lösspakket kan plaatselijk meer dan 10meter bedragen maar varieert sterk

mede als gevolg van erosie.

Het reliëf van het Centrale Plateau

wordt vooral bepaald door dezogenaamde droogdalen. Deze zijn in

eerste instantie ontstaan onder periglaciale omstandigheden

gedurende de laatste fase van de laatste

ijstijd, en zijn vervolgens verdiept of opgevuld onder invloed van

ontbossing en bodemerosie gedurendehet Laat-Holoceen. Centraal op het

plateau zijn deze droogdalen vrij ondiep, meer naar de randen zijn ze meestal diep ingesneden

en vaak asymmetrisch van vorm.In de oorspronkelijke glaciale lössleem op de plateaus, zijn gedurende het Holoceen

zogenaamde brikgronden ontstaan met een kenmerkende roodbruine, relatief lutumrijke B-horizont. In de door erosie gevormde secundaire löss, het zogenaamde colluvium, worden

polder- en ooivaaggronden zonder duidelijke B-horizont, aangetroffen.

Het plangebied ligt geomorfologisch gezien gedeeltelijk (oostelijk deel) op een lösswand

(legenda-eenheid 11/10A410B16, figuur 5) en gedeeltelijk (westelijk deel) in een droogdal(legenda-eenheden 11/10S3). Feitelijk vormen beide kaarteenheden één landschappelijk-

functionele eenheid bestaande uit een relatief vlakke droogdalbodem begrensd door een

relatief steile droogdalhelling. Tussen de droogdalsystemen liggen restanten van vrij vlakke plateauterassen (legenda-eenheid 8E6, figuur 5). Pal oostelijk van het plangebied ligt bovenop

de terrassen een hoge lössrug (legenda-eenheid 10B16, figuur 5). Het hoogteverschil tussen

deze rug en de droogdalbodem binnen het plangebied bedraagt circa 20 meter.

Figuur 4: Reliëfkaart van Zuid-Limburg op basisvan het AHN met ligging van het plangebied (rode

stip).





Op de uitsnede uit het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN, figuur 7) is duidelijk te zien

dat het plangebied op de bodem en de noordoostwand van een droogdal ligt. Deontsluitingsweg De Steeg volgt de as van dit dal. Het droogdal watert af in zuidwestelijke

richting en mondt na circa 900 meter uit in een dieper ingesneden beekdal met natuurlijkewaterbronnen.

De bodems binnen het onderzoeksgebied bestaan volgens de bodemkaart van Nederland uitradebrikgronden (legenda-eenheid BLd6, figuur 6) en bergbrikgronden (legenda-eenheid

BLb6, figuur 6) in siltige leem (löss). Radebrikgronden zijn nog volledig intacte bodems meteen A-E.B-C profielopbouw die gekenmerkt worden door de als gevolg van lutum- en

ijzeraanrijking relatief vaste roodbruine B-horizont. Bergbrikgronden zijn onthoofde

radebrikbodems met een A-B-C profielopbouw. Dit betekent dat de roodbruine B-horizonthier aan het maaiveld of direct onder de humusrijke toplaag of ploegvoor ligt. De

aanwezigheid van bergbrikgronden wijst er op dat er bodemerosie heeft plaatsgevondenwaardoor de oorspronkelijke toplaag (A-horizont), de uitspoelingshorizont (E-horizont) en

eventueel ook een deel van de B-horizont is verdwenen. Met name in de droogdalen kunnen

colluviumpaketten in de vorm van verspoelde löss voorkomen. In jong Laat-Holoceencolluvium ontbreken de typische roodbruine lutumrijke brikgronden. Hier zijn veelalooivaaggronden ontstaan, (legenda-eenheid Ldd6, figuur 6). Als gevolg van periodiek natte

omstandigheden hebben deze vaak roestvlekken (gley). Ter plaatse van het plangebied zelf

geeft de bodemkaart de aanwezigheid van radebrikgronden aan.





Figuur 5: Uitsnede uit de geomorfologische kaart met daarin rood omlijnd het plangebied met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.





Figuur 6: Uitsnede uit de bodemkaart met daarin rood omlijnd het plangebied met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.





Figuur 7: Uitsnede uit het Actueel Hoogtebestand Nederland met daarin rood omlijnd het plangebied met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.





2.3 Archeologie

Het plangebied ligt volgens de Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW 3.0) in eenzone met een hoge kans op het aantreffen van archeologische waarden.

De archeologische verwachtingenkaart van de gemeente Nuth (zie figuur 10) kent aan het plangebied deels een hoge en deels een middelhoge verwachting toe. De hoge verwachting

geldt voor het deel van het droogdal met een relatief geringe hellingshoek. De middelhogeverwachting geldt voor de enigszins steile aangrenzende oosthelling van het droogdal. In

paragraaf 2.6 zal nader worden ingegaan op deze toegekende verwachting in relatie tot de

landschappelijke situering van het terrein.

Binnen het plangebied liggen volgens de beschikbare kaarten geen monumenten, vondsten of

waarnemingen. Binnen het onderzoeksgebied met een straal van 1 km rond het plangebied,zijn in het verleden diverse archeologische vondsten en waarnemingen gedaan waarvan

enkele aanleiding zijn geweest tot het aanwijzen van archeologische monumenten. De betreffende monumenten zijn: de oude kernen van Klein en Groot Haasdal (monument 16366;

ongeveer 300 tot 400 meter ten noorden, westen en zuiden van het plangebied), resten van

bewoning uit de ijzertijd (monument 8843) en een Romeins villa-terrein dat eind 19e eeuwdoor Habets is onderzocht (monumenten 8828; ongeveer 1000 meter ten zuidwesten van het

plangebied, zie figuur 9).

De vondsten en waarnemingen binnen het onderzoeksgebied kunnen in drie grote groepenverdeeld worden. Een gedeelte van de vondsten dateert uit de Romeinse tijd en behoort bij de

diverse Romeinse villae die ten zuiden en ten oosten van het plangebied aangetroffen zijn. Detweede groep vondsten dateert uit de steentijd en bestaat grotendeels uit vuursteenafval en niet

nader gedetermineerde afslagen. Enkele typologisch herkenbare objecten worden in het

mesolithicum en neolithicum geplaatst (spitsen, klingen, bijlfragment vanvalkenburgvuursteen e.d.). De derde groep bestaat uit middeleeuws aardewerk en een

waterput met puthuis en kan gekoppeld worden aan de laatmiddeleeuwse ontginningen en bijhorende nederzettingen.

Opmerkelijk is de landschappelijke ligging van deze groepen vondsten. De Romeinse villaeen bijhorende vondsten liggen op de wanden van matig diepe droog- en beekdalen. Het

dichtstbijzijnde villaterrein ligt op circa 500 meter ten zuidoosten van het plangebied(monument 8831). De steentijdvondsten daarentegen liggen relatief hoog op de plateauresten

en op de overgang van de plateaus naar de ondiepe droogdalen. De (laat)middeleeuwse

vondsten liggen verspreid over het landschap en vertonen geen relatie tot specifiekegeomorfologische eenheden.

De uitgevoerde onderzoeken in een straal van 1 km rondom het plangebied beperken zich tot

enkel onderzoeken langs een beekdal ruim ten oosten van het plangebied. De resultaten

hiervan vertellen weinig over de eventuele verwachting van het plangebied en worden in ditoverzicht niet verder meegenomen.

Tabel: Monumenten, waarnemingen en onderzoeksmeldingen uit ARCHIS II Monumenten

nummer X

coördinaat

Y

coördinaat

periode omschrijving complex

8828 184.743 322.225 Romeins Romeinse villa

8843 185.018 321.971 ijzertijd resten van bewoning uit ijzertijd

(afvalkuil en aardewerk)16366 185.117 322.726 late middeleeuwen historische kern van Groot en Klein

Haasdal





16367 185.705 323.554 late middeleeuwen historische kern van Klein Haasdal


8826 185.319 322.150 ijzertijd Nederzetting (kuilen)


8824 186.087 322241 steentijd vuursteenvindplaats

8841 186.444 323.012 ijzertijd, middeleeuwen nederzetting (kuilen)


Vondstmeldingen

nummer X

coördinaat

Y

coördinaat


3653 184.630 322.120 Romeinse tijd dakpannen

3654 184.748 322.253 Romeinse tijd aardewerk, dakpannen

106002 184.780 332.710 steentijd en late

middeleeuwen

vuursteenafval en laat middeleeuws

aardewerk

106003 184.850 322.660 steentijd vuursteenafval

106005 184.902 323.541 steentijd enmiddeleeuwen

schrabber en middeleeuwsaardewerk

106006 184.994 323.379 steentijd vuurstenen afslagen

16304 186220 323100 neolihicum gepolijst bijl

15610 185830 322850 late middeleeuwen waterput en puthuis

38507 185300 323800 Romeinse tijd aardewerk

34257 185800 322200 Romeinse tijd kuil

34097 185950 322450 Romeinse tijd villa

38515 185780 322100 Romeinse tijd villa

onderzoeksmeldingen

nummer X

coördinaat

Y

coördinaat


21048 186.471 322.894 Romeinse tijd ADC 2007, proefsleuvenonderzoek

21049 186.009 322.389 Romeinse tijd ADC 2007, proefsleuvenonderzoek

12942 186.166 322.446 onbekend Grontmij 2005, archeologische begeleiding aanleg waterbuffer

20640 186.444 323.005 onbekend BAAC 2006, booronderzoek

20971 184.874 322.355 steentijd - late

middeleeuwen

ADC 2007, verkennend en karterend

booronderzoek bij 'Provinciale weg'





2.4 Informatie amateurarcheologen

ArcheoPro heeft ten behoeve van een in november 2009 door ArcheoPro uitgevoerdonderzoek (onderzoeksmelding 37.376) langs de ongeveer 1 km westelijk gelegen Klein

Haasdalerweg contact opgenomen met Jim Pepels uit Valkenburg a/d Geul. De heer Pepelsheeft in en rond het onderzoeksgebied frequent en meerjarig archeologische veldverkenningen

inclusief oppervlaktekarteringen uitgevoerd. Tijdens deze verkenningen zijn door hem diversevondsten gedaan. Het betreffen vooral vuursteenvondsten uit het mesolithicum en hetneolithicum alsmede Romeins aardewerk en bouwmateriaal. Deze vondsten zijn gemeld en

opgenomen in de nationale database van ARCHIS en op basis hiervan al beschreven in devoorgaande paragraaf 2.3. Tevens worden diverse vondsten en vondstlocaties beschreven in

de publicatie “Prehistorische en Romeinse vondsten in en rondom Ulestraten, gemeente

Meerssen” (Pepels, 2009).Uit onderstaande figuur 8 (Pepels, 2009, afb. 40) blijkt dat met name op de plateaus ten

zuidwesten van het onderzoeksgebied vrij veel Romeinse villae hebben gelegen. Deze villaelagen voornamelijk langs de plateauranden op zwak glooiende hellingen nabij beek- en

grotere droogdalen. Resten van een aantal villae zijn echter ook op de meer centrale delen van

de lössplateaus aangetroffen.De door de heer Pepels gevonden vuursteenvindplaatsen liggen vooral ten noordwesten vanhet onderzoeksgebied op de plateaus en de plateauranden. Het betreffen onder andere

fragmenten van gepolijste neolithische bijlen, mesolithische stekers van

Wommersomkwartsiet en mesolithische maasei-schrabbertjes

Figuur 8: Romeinse vindplaatsen rond Meerssen en Valkenburg (uit Pepels, 2009)





Figuur 9: Kaart met Archis-gegevens met daarop een cirkel met een straal van één kilometer

rond het plangebied die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.





Figuur 10: Uitsneden uit de gemeentelijke archeologische verwachtings- en

cultuurhistorische advieskaart (Verhoeven, 2007)





2.5 Historie

De oudste vermelding van Haasdal dateert uit 1190 (‘Hafkesdale’). Dit toponiem verwijstnaar ‘dal van de persoon Haveke’ of ‘dal van de havik’ (van Berkel en Samplonius, 2006).

Renes (1988) geeft geen nadere informatie over Klein en Groot Haasdal. Het dorp zal in devolle middeleeuwen als een ontginningsdorp zijn gesticht vanuit de oudere nederzettingen in

het Geuldal.Aan de oostrand van Groot Haasdal ligt het herenhuis met pachtboerderij de Bockenhof, ook wel Obbendorf of Huis Haasdal genoemd. Dit historisch complex dateert uit de 17e eeuw

maar gaat mogelijk terug tot in de 13e

eeuw toen in Haasdal het riddergeslacht VanHafkesdael een versterkt huis of kasteel had. Waarschijnlijk gaat de latere naam Obbendorf

terug naar de Limburgse zegswijze oben 't dörp vanwege de ligging boven of achter in het

gehucht.

De Tranchotkaart (zie figuur 11) uit1805 laat zien dat het plangebied

destijds centraal tussen de U-vormige

lintbebouwing met aanliggende boomgaarden van Groot en KleinHaasdal lag. Het plangebied was

als landbouwgrond in gebruik. De

huidige weg De Steeg bestond al envormde de grens tussen de

landbouwpercelen ten oosten van deweg en de dorpsboomgaarden ten

westen. De Steeg was vrijwel

onbewoond; alleen direct ten zuiden vanhet plangebied lagen drie gebouwen.

Volgens de kaart van Renes (zie figuur 12) ligt het plangebied in een gebied met

een sedert 1830 weinig veranderdverkavelingspatroon. Dit geldt nu niet

meer voor het huidige bedrijventerrein

De Steeg. De verkaveling is hier sterk gewijzigd. Alleen De Steeg zelf volgt

nog het oude tracé. Deze weg dateertvolgens Renes uit de middeleeuwen of

uit vroegere perioden. Aannemelijk is

dat De Steeg van oudsher functioneerdeals verbindingsweg tussen Klein Haasdal

op het plateau en het beekdal. Renes(1988) markeert de (holle) weg in het

verlengde van De Steeg echter niet als

een historische weg, terwijl deze wel alop de Tranchotkaart staat weergegeven.

Volgens de topografische kaart (figuur

1) loopt deze holle weg langs een beekjedat door een bron gevoed zal worden.

Figuur 11: Uitsnede uit de Tranchotkaart van 1805.

Figuur 12: Uitsnede uit de kaart met historische

landschapselementen (naar Renes, 1988).





De kadasterkaart uit 1832 geeft aan dat het plangebied destijds binnen de begrenzing van het

perceel 77 lag. Uit de bijbehorende aanwijzende tafels blijkt dat dit perceel eigendom was vande familie van Oppen en in gebruik was als bouwland. Zuidwestelijk van het plangebied liep

een voetpad of veldweg. Waar deze veldweg De Steeg kruiste is op de kadasterkaart nog juistéén van de reeds op de Tranchotkaart aangegeven gebouwen zichtbaar.

Figuur 13: Uitsnede uit de kadastrale kaart uit 1832





Figuur 14 toont achtereenvolgens topografische kaarten van het onderzoeksgebied uit 1845,

1921, 1960 en 2008. Op deze kaarten is te zien dat tussen 1845 en 1960 talrijke bouwlandenin en rond de historische kern Haasdal zijn beplant met fruitbomen. Tussen 1845 en 1921

heeft deze omzetting van akker naar boomgaard ook ter plaatse van het plangebied plaatsgevonden. Daarentegen is gedurende deze periode de (woon)bebouwing langs de Steeg

niet uitgebreid. De reden hiervoor zal de ligging in een droogdal zijn en het bijbehorenderisico van modder- en wateroverlast door oppervlakkige afstroming. Door de omzetting vanakkers in boomgaarden zal het risico van modderstromen sterk zijn afgenomen. De kans op

periodieke wateroverlast bleef echter onverminderd.

Figuur 14: Uitsneden uit de topografische kaarten uit achtereenvolgens: 1845, 1921, 1960 en2008.





2.6 Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel

Specifieke ligging (locatie)

Het plangebied ligt in een relatief klein droogdal, gedeeltelijk op de vlakke dalbodem engedeeltelijk op de oostelijke helling(voet) van het droogdal. Het droogdal vormde

waarschijnlijk ook een oude verbindingsroute tussen de plateau-nederzetting Klein Haasdal enhet beekdal. Op de helling of aan de voet van de helling kunnen jonge colluviale afzettingenvoorkomen die oudere vondstlagen afdekken.

Verwachte perioden (datering)

Op basis van bekende gegevens omtrent archeologische waarden in het gebied alsmede op

basis van de specifieke ligging in een (relatief klein) droogdal geldt voor het plangebied eenlage verwachting voor resten uit alle perioden ter plaatse van de dalbodem.

Met betrekking tot de dalheling geldt een hoge verwachting voor resten uit het laat- paleolithicum en het mesolithicum. De redenen hiervoor zijn de beschutte ligging ten opzichte

van de koude noordelijke winden en de nabijheid van een periodiek watervoerend dal. Voor

resten uit het neolithicum tot en met de ijzertijd geldt een middelhoge verwachting. Kleine,matig hellende terreinen zijn minder aantrekkelijk voor permanente bewoning hoewel ook hier de beschutte ligging als een geografische aantrekkingsfactor kan hebben gediend. Tijdens

de Romeinse tijd, middeleeuwen en nieuwe tijd concentreerde de bewoning zich vooral op de

vlakke plateaus of op de grotere dalhellingen en in de vroege middeleeuwen juist in en rondde beekdalen. Voor deze perioden is de verwachting derhalve laag. Deze archeologische

verwachting wijkt af van de gemeentelijke verwachtingskaart (verhoeven, 2007). De oorzaak hiervan is de meer gedetailleerde beschouwing in dit rapport van de specifieke

geomorfologische situatie, in het bijzonder de omvang en oriëntatie van het droogdal en de

dalhelling. Daarnaast wordt rekening houden met het gegeven dat vlakke droogdalbodemsvanwege periodieke wateroverlast in eerste instantie geen aantrekkelijke vestigingslocatie

vormen. Op de gemeentelijke verwachtingskaart wordt daarentegen aan dalbodems vanwegehun veelal gering hellingshoek standaard een hoge verwachting toegekend voor

nederzettingsresten.

De primair lage verwachting sluit echter niet uit dat er vooral in grotere droogdalen juistonder of in het colluvium begraven en dus goed geconserveerde bewoningsresten kunnen

voorkomen, naast andere bijzondere datasets zoals bijvoorbeeld bruggen, depots, afvaldumpsetc. (zie ook van Wijk, en Orbons, 2009). In dergelijke situaties dient het paleoreliëf inclusief

eventueel begraven bodems inzichtelijk te worden gemaakt.

Complextypen

Door de ligging van het plangebied op een matig steile lösshelling langs een relatief kleinnatuurlijk droogdal, kunnen resten van één of enkele individuele boerderijen uit het

neolithicum tot en met de ijzertijd worden aangetroffen. Eventuele bijbehorende grafvelden

worden eerder bovenop het aangrenzende plateau verwacht.Gedurende het laat-paleolithicum en mesolithicum kunnen er op de dalhelling

bewoningskampementen en/of extractiekampjes zijn geweest. Naast deze eventuele nederzettingsresten uit de voornoemde perioden, kunnen er uit de

Romeinse tijd, middeleeuwen en nieuwe tijd ook resten van zogenaamde off-site

verschijnselen (perceleringen, graften, grensstenen, wegen e.d.) voorkomen.





Uiterlijke kenmerken

Nederzettingsresten uit alle perioden zullen binnen het plangebied uit vondststrooingen bestaan en/of uit opgevulde spoorvullingen onder de bouwvoor of onder een colluviale

opvulling. In een colluviale afzetting kunnen ook archeologische resten voorkomen. Deze zijndan echter door erosie verplaatst en derhalve van elders afkomstig.

Mogelijke verstoringen

Door het gebruik als akker, het planten en rooien van fruitbomen, ploegen, bodemerosie en

terreinegalisaties kan bodemverstoring zijn opgetreden.

2.7 Onderzoeksstrategie

Tijdens het veldwerk moet allereerst worden vastgesteld hoe de bodem is opgebouwd, in

hoeverre deze intact is en of hierin archeologische indicatoren aanwezig (kunnen) zijn.Om de bodemopbouw zo exact mogelijk te kunnen bestuderen kan het beste gebruik gemaakt

worden van een guts of een edelmanboor met een diameter van 7 cm.

Indien blijkt dat de huidige grondbewerking tot in de natuurlijke bodem reikt en een goedevondstzichtbaarheid heerst, is een oppervlaktekartering het meest geschikt voor het opsporenvan archeologische indicatoren. De meeste van de archeologische vondsten in de omgeving

van het plangebied zijn immers gedaan als oppervlaktevondsten.

Indien een oppervlaktekartering niet mogelijk is of in onvoldoende mate effectief zal zijn,wordt nageboord met een edelmanboor met een diameter van 12 cm. Het hiermee

opgeboorde materiaal wordt (nat) gezeefd op een zeef met een maaswijdte van vier millimeter of zorgvuldig gesneden en verbrokkeld.

Binnen het plangebied zijn in totaal 13 boorpunten verdeeld over een zo gelijkmatig mogelijk

netwerk. Binnen de oostelijke helft van het plangebied (dalhelling) worden 9 karterende boringen verricht; binnen de westelijke helft (droogdalbodem) 4 verkennende boringen.

Hierdoor wordt binnen het in totaal 0,325 hectare grote plangebied een gemiddelde boordichtheid bereikt van 40 boringen per hectare. Voor het oostelijke deel (helling) bedraagt

de boordichtheid 50 stuks per hectare. Een dergelijke boordichtheid voldoet volgens de

Leidraad inventariserend veldonderzoek; Deel: karterend booronderzoek (SIKB, 2006), als brede zoekoptie om vindplaatsen uit alle perioden, in leem (löss) op te sporen. Indien

mogelijk worden de boringen doorgezet tot in de C-horizont of tot onder een eventueel jongcolluviumpakket.

Zelfs met de door ArcheoPro gehanteerde hoge boordichtheid is op basis van booronderzoek

nooit te garanderen dat alle typen archeologische resten kunnen worden opgespoord. De kansop het aantreffen van grondsporen is bijvoorbeeld aanmerkelijk groter indien een

proefsleuvenonderzoek wordt uitgevoerd. Een dergelijke aanpak zou echter in dit stadium vanhet onderzoek een te zwaar middel vormen.

Van alle boorpunten wordt de NAP-hoogte bepaald door middel van het AHN en/of de

waterpas.





Figuur 15: Het plangebied nabij boring 3, gezien in zuidelijke richting

Figuur 16: Het overige del van het plangebied van de helling (boorpunt 4) richting dalbodemmet De Steeg.





3 Veldonderzoek

3.1 Verrichte werkzaamheden

- Positie boringen: regelmatige verdeling over het plangebied, zie figuur 19.

- Gebruikt boormateriaal: edelmanboor met een diameter van 7 en 12 cm.

- Totaal aantal boringen: 13- Boorgrid: 13x15 m (helling) en 15x26 m (dalbodem)- Boordichtheid: 50 boringen per hectare (helling), 28 boringen per hectare (dalbodem)

- Geboorde diepte: 0,8 – 2,0 m -mv

- Inmeten boorlocaties: GPS en meetlint- Boorbeschrijving: Archeologische Standaard Boorbeschrijving (ASB 5.1)

- Inspectie bodemontsluitingen en/of oppervlaktekartering: In verband met de begroeiing van het plangebied was geen oppervlaktekartering mogelijk. Evenmin

waren bodemontsluitingen aanwezig die geïnspecteerd konden worden op de

aanwezigheid van archeologische indicatoren.

3.2 Resultaten en interpretatie booronderzoek

De ligging van de boorpunten is weergegeven op de boorpuntenkaart. De resultaten van het

booronderzoek zijn opgesomd in bijlage 1.

Tijdens het veldonderzoek zijn in totaal 13 boringen uitgevoerd, waarvan 9 boringen op dehelling (boring 1 tot en met 9) en 4 boringen in de dalbodem (boring 10 tot en met 13). De

boorlocaties zijn weergegeven in figuur 19. De boorprofielen zijn weergegeven in figuur 18waarbij twee raaien (boorraai 5-9-11-13 en boorraai 4-7-10-12) dwars op de hoogtelijnen zijn

geconstrueerd.

Uit de boringen blijkt dat de bodem binnen het plangebied overal uit een sterk siltige

(löss)leem (al dan niet met bijmengingen) bestaat. De bodemprofielen variëren op korteafstand onderling echter sterk.

Op de helling (boring 1 tot en met 9) bestaat de toplaag overal uit een 50 tot 70 cm dikke

opgebrachte, lichtbruine leemlaag met meer of minder antropogene bijmengingen zoals puin, baksteen, steenkool, kalksteen (“mergel”), kiezels, sintels, asfaltbeton en in 4 van de negen

boringen ook vuursteen.

De vuursteenvondsten:

De vuursteen is aangetroffen in de boringen 1, 2, 3 en 5) en bestaat uit zowel grove knollen(circa 7 cm diameter) met verse cortex als zeer fijne vuursteensplinters (ca. 5 mm) met verse

breukvlakken. Het betreft een donker blauwe tot blauwgrijze vuursteensoort (vuursteen van

Rijkholt) die ook heden ten dage nog op grote schaal als bijproduct in onder andere de ENCI-groeve wordt gewonnen. Deze vuursteen wordt vooral gebruikt voor terreinverhardingen. In

boring 3 is tevens een afgerond fragment kalksteen gevonden. In de bodem direct onder de

opgebrachte laag is geen vuursteen gevonden.Er zijn geen eenduidige werktuigen c.q. bewerkingssporen vastgesteld. Alleen op een kleine,

poreuze vuursteenknol van circa 3 cm afkomstig uit boring 1 lijkt sprake te zijn van één

microklingafslag. Tevens is in deze boring een langwerpige vuursteensplinter van 12 bij 3mm aangetroffen die waarschijnlijk als een mesolitische pijlspits (microliet) kan worden

beschouwd (zie figuur 17). Tenslotte is een boring een circa 15 mm groot fragment vuursteengevonden met zowel witgrijze cortex als een lichte patina op een van de vlakke zijden. Dit

laatste in combinatie met de poreuze toestand wijst er vooralsnog op dat de vuursteen niet uit

een recente kalksteengroeve afkomstig is maar van een oppervlaktelocatie.





Figuur 17: Mesolitische microspits uit boring 3

Het aantreffen van de recente ophogingslaag sluit aan op het zichtbare microreliëf. Figuur 15

toont de onderzochte dalhelling in zuidwestelijke richting met de boorlocaties 3 (voorgrond),2 en 1. Figuur 16 laat het overige deel van de planlocatie zien vanaf de helling (boorpunt 4)

richting dalbodem met De Steeg.

Op foto 1 is ter hoogte van de boomgaard duidelijk te zien dat het oorspronkelijk hellingprofiel enigszins hol (concaaf) is. De helling binnen het plangebied is vlakker of zelfs

in geringe mate bol (convex). Deze terreinwaarneming sluit aan op de resultaten van het booronderzoek waaruit blijkt dat ter plaatse van de helling binnen het plangebied sprake is

van een opgebrachte laag. Door het opbrengen van deze laag wijkt het huidige hellingprofiel

af van het oorspronkelijk profiel, zoals nog herkenbaar is op het naastgelegen perceel.

Ter plaatse van de boringen 1, 2, 3 en 4 is de oorspronkelijke bodem onder de ophogingslaagsterk verstoord. De typische briklaag (Bt-horizont) ontbreekt hier. Alleen in boring 5 is nog

een klein restant van een briklaag gevonden en in de boring 2, 3 en 4 is nog het restant van

een BC-horizont herkenbaar. Deze sterke aantasting van het oorspronkelijke bodemprofielkan een gevolg zijn van erosie toen het plangebied in de eerste helft van de 19 e eeuw en

daarvoor als akker in gebruik was. Maar de aantasting kan ook meer recent zijn veroorzaakt

door graafwerkzaamheden.

Ter plaatse van de boringen 6, 7, 8 en 9 iets lager op de helling, is onder de opgebrachte laagwel nog een briklaag aangetroffen. De dikte van deze briklaag van 40 tot 55 cm geeft aan dat

deze waarschijnlijk nog vrijwel intact is. Opvallend was tenslotte dat in de boringen 6 en 7 het

onderste deel van de ophogingslaag vrijwel geen recente antropogene bijmengingen bevatte.

De in de dalbodem gezette boringen 10, 11, 12 en 13 wijken sterk af van de op de helling

gezette boringen. In plaats van een brikgrond is hier een ooivaaggrond aangetroffen met eenin dikte variërende A-horizont die is ontstaan een pakket colluvium. Pal aan de voet van de

helling (boringen 10 en 11) is het colluvium het dikst, namelijk 1,6 en 1,85 meter. Ter plaatsevan de boringen 12 en 13 bedraagt de colluviumdikte 1,15 en 1,3 meter. In de toplaag van

boring 12 en 13 zijn tevens recente puinresten aangetroffen.In boring 10 is op een diepte van 1,6 m –mv, op de overgang van het collvium naar de

onderliggende eolische löss, een zwak ontwikkeld, lichtgrijze A-horizont dan wel een

vegetatielaag met fijne houtskoolspikkels aangetroffen. Er bestaat een duidelijk genetischverschil tussen beide. Een A-horizont heeft zich door humustoevoer vanuit een strooisellaag

en bioturbatie ontwikkeld in het onderliggend leempakket; een vegetatielaag ontstaat tijdensopslibbing van de (begroeide) dalbodem. Deze laatste zijn vooral bekend van beek- en

rivierdalen. Opvallend en afwijkend in boring 10 was tevens de schijngrondwaterspiegel net boven deze 10 cm dikke laag. Dit verschijnsel zal samenhangen met de aangetroffen laag en





wijst er op dat het een fijnkorrelig colluviaal vegetatielaagje betreft met een bijbehorende

(relatief) slechte verticale doorlatendheid. Een A-horizont in eolische löss ontbeert eendergelijke slechte doorlatendheid en creëert dus geen schijngrondwaterspiegel (het freatisch

grondwater ligt op een diepte van 67 m –mv. Bron: rapportage milieuonderzoek Econsultancy). Uit het bovenstaande volgt dat de in boring 10 aanwezige houtskooldeeltjes

door bodemerosie van elders zijn aangevoerd.

Tijdens de boorwerkzaamheden zijn met uitzondering van de genoemde vuursteenobjecten

geen relevante archeologische indicatoren aangetroffen.

Figuur 18: Boorprofielen





Figuur 19: Boorpunten met verstoringsdiepten.





4 Conclusies en aanbevelingen (selectieadvies)

Volgens het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel geldt voor het plangebied ter

plaatse van de dalhelling een hoge verwachting voor laatpaleolitische en mesolitische

(jacht)kampementen, een middelhoge verwachting voor wat betreft de aanwezigheid van

nederzettingsresten (huisplaatsen) daterend vanaf het neolithicum tot en met de ijzertijd eneen lage verwachting voor nederzettingsresten uit de Romeinse tijd, de middeleeuwen en denieuwe tijd.

Ter plaatse van de droogdalbodem geldt een lage verwachting voor nederzettingsresten uit

alle perioden. Wel kunnen hier bijzondere datasets inclusief specifieke geoarcheologischedata aanwezig zijn.

Binnen het plangebied zijn in totaal 13 boringen gezet, waarvan 9 karterende boringen op de

helling en 4 verkennende boringen in de dalbodem.

Uit het booronderzoek blijkt dat ter plaatse van de helling een laag puinhoudende grond isaangebracht. In deze opgebrachte laag is een hoeveelheid vuursteen aanwezig, waaronder ieen

mogelijke kernsteen met een microklingafslag en een mesolitische spits (microliet). In deonderliggende oorspronkelijke bodem ontbreekt dergelijk materiaal. Het materiaal is derhalve

afkomstig van een andere locatie, mogelijk van het hellingopwaarts gelegen perceel waar nu

het bedrijfspand van de firma RMP staat. Dit betekent dat de vuursteenvondsten niet in eenarcheologische context liggen en derhalve binnen het plangebied geen verder onderzoek

rechtvaardigen.

De oorspronkelijk hellingbodem onder de opgebrachte laag is licht tot sterk aangetast

(onthoofd). Op het hoogste deel van het plangebied ontbreekt de oorspronkelijke briklaag(Bt-horizont) bijna volledig. Halverwege de helling is de briklaag nog vrijwel intact waardoor

hier een zogenaamde (afgedekte) bergbrikgrond aanwezig is.In de droogdalbodem (boring 10, 11, 12 en 13) is een 1,15 tot 1,85 meter dik pakket

colluvium aangetroffen. In boring 10 wordt de basis van dit colluviumpakket gemarkeerd

door een zwak ontwikkelde vegetatielaag met fijne houtskoolspikkels. Deze markeert het(langzame) begin van de colluviatie met een afzetting van organisch rijker sediment. Deze

laag is gezien de resultaten van boring 11, 12 en 13 slechts fragmentarisch behouden. Deoorspronkelijk bodem (brikgrond) ontbreekt volledig als gevolg van erosie tijdens de

(post)middeleeuwse ontginningsfase van de plateaus. De waargenomen houtskooldeeltjes in

boring 10 wijzen niet op bewoning binnen het plangebied maar zijn waarschijnlijk tezamenmet het colluvium van elders aangevoerd. Dit betekent dat de houtskoolspikkels, evenals de

bovengenoemde vuursteenvondsten, geen archeologische relevantie hebben voor het

plangebied. Behalve deze vuursteenvondsten en houtskoolspikkels, zijn er tijdens de boorwerkzaamheden geen archeologische indicatoren aangetroffen.

De resultaten van het onderzoek geven derhalve geen aanleiding om archeologischvervolgonderzoek te adviseren. De archeologische verwachting van het plangebied kan

volledig worden bijgesteld naar laag. Evenmin zijn tijdens het onderzoek archeologische

resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van degeplande werkzaamheden op voorhand rekening zou moeten worden gehouden.

In verband met het volledig ontbreken van relevante archeologische indicatoren binnen het plangebied, zijn de KNA-onderdelenWaardestelling en Selectieadvies, in dit rapport niet

nader uitgewerkt.





In alle gevallen geldt dat indien archeologische materialen en/of sporen aangetroffen worden,

deze gemeld dienen te worden bij de Minister (in de praktijk bij de RCE of de gemeente Nuth,conform Monumentenwet 1988, laatste wijzing van 1 september 2007, paragraaf 7, artikel 53

en verder.





Verklarende woordenlijst:

BP: Before Present (present = 1950)GPS: Global Positioning System

IVO: Inventariserend VeldOnderzoek NAP: Normaal Amsterdams Peil.

RCE: Rijksdienst voor Cultureel ErfgoedSIKB: Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer

Archeologische tijdschaal

Periode Datering

Midden- en Laat Paleolithicum (oude steentijd)

250.000

- 9000

Mesolithicum (midden steentijd) 9000 - 4500 Neolithicum (nieuwe steentijd)

4500

- 2100

Bronstijd 2000 - 800

IJzertijd

800 - 12 v. chr.Romeinse tijd 12 v chr. - 500 n. chr.

Vroege middeleeuwen

500 - 1000Volle middeleeuwen 1000 - 1250

Late middeleeuwen

1250 - 1500

Nieuwe tijd 1500 - heden

Bronnen

Grote historische Provincie Atlas van Nederland; deel 4 Zuid-Nederland 1838-1857 1:50.000.

Topografische dienst Wolters Noordhoff Groningen 1990

Grote historische topografische Provincie Atlas Limburg; 1894-1926 1:25.000. NieuwlandTilburg 2006Grote topografische atlas van Nederland 1:50.000 Deel 4 Zuid-Nederland. Topografische

dienst. Wolters Noordhoff Groningen 1997

Kadastrale minuut 1830 met aanwijzende tafels, (www.watwaswaar.nl)

Kadaster Topografische Dienst, Top25Raster, Top10Vector, GBKN kaarten, Emmen 2008

Luchtfoto, http://maps.google.nl

Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten, IKAW 2 (Indicatieve kaartArcheologische Waarden), Amersfoort.

Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten, AMK (Archeologische

monumentenkaart), Amersfoort.

Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten, ARCHIS II (Archeologisch

Informatie Systeem), http://archis2.archis.nl/

Rijkswaterstaat, Servicedesk Data, AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland), Delft.

Stichting voor Bodemkartering, Bodemkaart van Nederland 1:50.000. Wageningen, 1968.





Stichting voor Bodemkartering: Geomorfologische kaart van Nederland 1:50.000, Staring

Centrum, Wageningen, 1989

Stichting voor Bodemkartering, Geologische kaart van Nederland 1:50.000. Wageningen,1968.

Tranchot en v. Muffling, Kartenaufnahme der Rheinlande 1803-1820

Twaalf provinciën 2007. Atlas van topografische kaarten. Nederland 1955-1965. Uitgeverijtwaalf provinciën. Landsmeer.

Literatuur

Arts, N., A. Huijbers, K. Leenders, J. Schotten, H. Stoepker, F. Theuws en A. Verhoeven,

2007, De middeleeuwen en vroegmoderne tijd in Zuid-Nederland, NOaA hoofdstuk 22 (versie

1.0), (www.noaa.nl)

Bakker, H. de en A.W. Edelman-Vlam, 1976. De Nederlandse bodem in kleur

Bakker, H. de en J. Schelling, 1989. Systeem van bodemclassificatie. De hogere niveaus.Wageningen.

Berendsen, H.J.A., 1997. Landschappelijk Nederland, Assen

Berendsen, H.J.A., 1997. De vorming van het land. Inleiding in de geologie en

geomorfologie, Assen

Berkel, G. van & K. Samplonius 2006. Nederlandse plaatsnamen, herkomst en historie,

Utrecht.

Cate, J. A. M. ten. A. F. van Holst, H. Kleijer en J. Stolp, 1995. Handleiding bodemgeografisch onderzoek; richtlijnen en voorschriften. Deel A: Bodem. Wageningen,

DLO-Staring Centrum. Technisch Document 19A.

Deeben, Jos e.a. (red.), 2005. De steentijd van Nederland. Stichting Archeologie

Gaauw, P. van der, M. de Grooth, J. Hoevenberg, L. van Hoof & H. Stoepker, 2007. Evaluatieen synthese van het in Limburg tussen 1995 en 2006 uitgevoerde onderzoek

(www.limburg.nl)

Hekker, R.C. e.a., 1981. Dorp en stad in Limburg. Ontstaan, ontwikkeling, bescherming enherstel van historische nederzettingen. De Walburg Pers

Jappe Alberts, W., 1981. Oorsprong en geschiedenis van de Limburgers, Amsterdam/Brussel.

Louwe Kooijmans, L.P., Broeke van den, P.W., Fokkens, H. & A. van Gijn, 2005. Nederlandin de Prehistorie. Amsterdam.





Mucher, H.J., 1986. Aspects of loess and loess-derived slope deposits: an experimental and

micromorphological aproach. Amsterdam.

Mulder, E.F.J de e.a. (red.), 2003. De ondergrond van Nederland. Wolters-Noordhoff,Groningen/Houten

Pepels, J., 2009. Prehistorische en Romeinse vondsten in en rondom Ulestraten, gemeenteMeerssen.

Renes, J., 1988. De geschiedenis van het Zuidlimburgse cultuurlandschap, Maastricht

Rensink, E en H. Peeters (red.), 2006. Preserving the Early Past. Investigation, selection and

preservation of Paleolithic and Mesolithic sites and landscapes. NAR 31

Ubachs, P.J.H., Handboek voor de geschiedenis van Limburg, 2000. Maaslandse

Monografieën, 63. Hilversum

Verhoeven, M.P.F., 2007: Hoog, middelhoog en laag, een archeologische verwachtings- en

cultuurhistorische advieskaart voor de Parkstad Limburg gemeenten en de gemeente Nuth,Weesp (RAAP-rapport 1483)

Wijk, I.M. van en J. Orbons, 2009. Verleden met toekomst, Archeologische beleidskaart en

groevenbeleidskaart voor Valkenburg aan de Geul, Archol rapport 121





Bijlage 1: Boorbeschrijving

Boor LDO Lithologie Kleur Overige kenmerken AISnr. (cm) GD BK BS BZ BG BH HK TK IK VLK SST TL LG PLH BHN BI GI

1 10 L 1 1 2 GR BR A OPG

50 L 1 1 BR LIBR 1C OPG BST,

SKO,

SVU,

KST

80 L 1 GE BR LI 2C LSS

2 10 L 1 1 2 GR BR A OPG

60 L 1 1 BR GEBR 1C OPG BST,

SVU,SKO,

PLA

80 L 1 RO BR LI BC LSS

110 L 1 GE BR 2C LSS

3 15 L 1 1 2 GR BR O A OPG

50 L 1 1 BR LIBR 1C OPG BST,

SKO,SVU,

KST

70 L 1 BR LI BC LSS

100 L 1 GE BR LI 2C LSS PLC

4 10 L 1 1 2 GR BR A OPG BST

50 L 1 1 BR LIBR 1C OPG

70 L 1 BR LI BC LSS


5 15 L 1 1 2 GR BR A OPG

70 L 1 1 BR LIBR 1C OPG BST,SKO

85 K 4 RO BR Bt LSS

110 L 1 BR LI BC LSS


6 25 L 1 2 GR BR DO A BST,SIN

40 L 1 BR LI OR 1C OPG

80 K 4 RO BR OR Bt LSS



Algemene kopgegevens

Soort boring BAR

Projectnummer 09-250

Projectnaam De Steeg 15 Groot Haasdal

Deelgebied NvtOrganisatie ArcheoPro

CIS-code

coördinaatsysteem RD2000

Coördinaatsysteemdatum ETRS89

Locatiebepaling GPS en meetlint

Referentievlak NAP

Bepaling maaiveldhoogte AHN

Boormethode edelman

Boordiameter 12 cm

Opdrachtgever Plangroep Heggen BV

Posities van de boringen

Boornummer XCO YCO m t.o.v. NAP

1 185456.9 322893.8 132.02

2 185448.3 322903.9 132.33

3 185439.8 322913.3 132.264 185431.2 322922.7 132.29

5 185423.2 322932.4 132.33

6 185434.1 322900.8 131.29

7 185425.1 322910.3 131.31

8 185416.7 322919.7 131.37

9 185407.9 322928.8 131.35

10 185419.7 322895.6 130.58

11 185403.5 322914.4 130.75

12 185412.4 322881.4 130.40

13 185396.4 322899.6 130.46





7 25 L 1 2 2 GR BR A OPG BST,KST,

SIN,

ASF

50 L 1 1 BR 1Ca OPG BST,

ASF,

SIN70 L 1 BR LI 1Ca OPG

110 K 4 RO BR Bt LSS


150 L 1 GE BR 2C

8 25 L 1 1 3 GR BR DO A OPG BST,

PUI

50 L 1 BR LI 1Ca OPG BST

60 L 1 BR ROBR 2Ca OPG

115 K 4 RO BR LI Bt LSS



9 20 L 1 2 BR A OPG LSS PUI

40 Z 3 GN LI 1Ca OPG

50 L 1 BR 2Ca OPG PUI

100 K 4 RO BR LI Bt LSS



10 30 L 1 2 GR BR A XX LSS BST,

SKO

70 L 1 BR LI GRBR 1C COL

160 L 1 BR LI FLA 2C COL

170 L 1 GR BR LI PL2 Ab LSS HKF

190 L 1 BR LI 3C LSS

11 10 L 1 2 GR BR DO A BST

35 L 1 GR BR LI AC

70 L 1 BR LI GRBR FLA 1C COL


185 L 1 1 BR LI LGRBR FLA 3C COL

200 L 1 BR GE 4C LSS

12 30 L 1 2 GR BR A OPG PUI

45 L 1 1 GR BR LI Ab

55 L 1 GR BR LI GEBR AC



13 30 L 1 2 GR BR A BST,SKO,

PUI

40 L 1 1 GR BR LI LBR AC







Betekenis van de afkortingen:LDO – Onderzijde boortraject in cm -mvLithologie:

GD – Onverharde sedimenten: G = grind, K = klei, L = leem, V = veen en Z = zandKorrelgrootte: uf = uiterst fijn, zf = zeer fijn, mf = matig fijn, mg = matig grof, zg = zeer grof, ug =

uiterst grof

Bijmengsels: BK = bijmengsel klei, BS = bijmengsel silt, BZ =bijmengsel zand, BG= bijmengsel grind,BH = bijmengsel humus. Betekenis toegevoegde cijfers: 1 = zwak, 2 = matig, 3 = sterk en 4 = uiterst.

Kleur:

HK = hoofdkleur, BL = blauw, BR = bruin, GE = geel, GN = groen, GR = grijs, OL = olijf, OR =oranje,PA = paars, RO = rood, RZ = roze, WI = wit, ZW = zwart.TK = Tweede kleur (kleurafkortingen als boven).IK = Intensiteit kleur: LI = licht en DO = donker VLK = Vlekken (V): 2e en 3e letter is kleurafkorting als boven, 1 = weinig, 2 = matig , 3= veel

Overige kenmerken:SO = Sortering: 1 = slecht, 2 = matig, 3 = goed, 4 = zeer goedCO = Consistentie (C ): ZSL-zeer slap, SLA-slap, MSL-matig slap, MST-matig stevig, STV-stevigPLH = plantenresten (PL0 = geen, PL1 = spoor, PL2 = weinig, PL3 = veel) NVS = nieuwvormingen: MNC = mangaanconcreties, ROV = roestvlekken, FEC = ijzerconcreties

TL = trends in de laag; FUA = naar boven toe fijner, TOH = aan de top humeusSST = Sedimentaire structuren; STKL = kleilagen, STLL = leemlagen, FLA = fijn gelaagdLG = laaggrens; BSE = basis scherp, BGE = basis geleidelijk, BDI = basis diffuus

BHN = Bodemhorizont; BHA = A-horizont, BHAa = esdek, BHB = B-horizont, BHC = C-horizontBI = Bodemkundige interpretaties; BOV = bouwvoor , XX = vestoord, XM = verveend, VEG =veengrond, OPG = opgebracht, a = antropogeenGI = Geologische interpretaties; LSS = löss, COL = colluvium, ALL = alluvium, DEZ = dekzand, RIV

= rivierafzettingen, FPG = fluvioperiglaciaal

AIS = Archeologische indicatoren; BST = baksteen, SKO = steenkool, HKF = houtskool fijn verdeeld,

AWF = aardewerkfragmenten, PUI = puin, SIN = sintels, ASF = asfaltbeton, SVU =vuursteenfragmenten, KST = kalksteen (“mergel”), PLC = plastic

MXX = metaal

ArcheoPro Rapport de Steeg, Groot Haasdal 2010 04 02

Documents

Transcript of ArcheoPro Rapport de Steeg, Groot Haasdal 2010 04 02