Arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur- directiehoofd1 Arbeidsduurreglementering in...

arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd

1

Arbeidsduurreglementering in beschutte en sociale werkplaatsen

Studiedag 19.11.04

Franky Blommesociaal inspecteur-

directiehoofd inspectie van de sociale wetten


2

1. Op wie zijn de bepalingen inzake arbeidsduur van toepassing?

Arbeidswet 16.3.87Op wie is de

arbeidswet van toepassing? positief negatief

(gedeeltelijk)


3

Positief toepassingsgebied

Artikel 1Arbeidswet is van toepassing op

werkgevers en werknemers.Gelijkgesteld met werknemers:

personen die anders dan krachtens arbeidsovereenkomst onder gezag werken

vb. vrijwilligers


4

negatief toepassingsgebied

Art. 3§3: bepalingen inzake arbeidsduur o.a. niet van toepassing op leidende functie en vertrouwenspost

vastgesteld bij KB (KB 10.2.65)voorbeeld : directeur, gerant

huisarbeiders (art. 3bis)


5

2. Wat omvat het begrip arbeidsduur?

Art. 19 : tijd die men ter

beschikking is van de werkgever


6

Arbeidstijd?

De tijd waarbij de werknemer wacht op klanten en geen prestaties verricht.

Vorming buiten het bedrijfVerplaatsingstijd van woonplaats naar

werkplaatsVerplaatsingstijd tussen twee bouwwervenBetaalde pauzeWachtdienst thuis


7

Afwijkingen definitie arbeidsduur (1)

1. afwijkend KB kan bestaan (art. 19, 2de lid): geen KB voor PC 327

2) gelijkstelling door andere wetten wet 20.9.48 houdende organisatie van het

bedrijfsleven: vergaderingen van OR en prestaties van getuigen tijdens sociale verkiezingen

Wet van 4.8.96 betreffende het welzijn op heet werk: idem voor preventiecomité

Herstelwet 22.1.85: tijd besteed aan betaald educatief verlof


8

Afwijkingen definitie arbeidsduur (2)

3) gelijkstelling door CAO’s CAO 9: vorming leden OR CAO 6: vorming leden preventiecomité CAO 5: de tijd gedurende dewelke leden

van de syndicale delegatie in die functie actief zijn in het bedrijf

CAO 80: borstvoedingspauzes


9

3. Welke arbeidsduurgrenzen moeten worden gerespecteerd?

1. minimum2. normaal3. overschrijdingen4. maximum


10

3.1. Welke zijn de minimumprestaties?

1. Per werkperiode- regel- afwijkingen2. Per week- regel- afwijkingen


11

3.1.1. Minimumprestaties per werkperiode

Artikel 21: minimum 3 uur per werkperiode

afwijkingen bij KB 18.6.90: o.a. schoonmaakpersoneel CAO (geen sectorale CAO in PC 327) CAO mogelijk op ondernemingsvlak


12

3.1.2. Minimumprestaties per week

Regel : min. 1/3 van de voltijdse (art. 11bis wet 3.7.78 betreffende de arbeidsovereenkomsten)

Afwijkingen 1. KB : KB 21.12.92: o.a.

schoonmaakpersoneel 2. CAO : geen sectorale CAO in PC 327


13

3.2. Welke zijn de normale grenzen (art. 19)

De arbeidswet vermeldt volgende grenzen (art. 19 en 20) daggrens : 8 uur of 9 uur indien

min. ½ rustdag buiten de zondag weekgrens : 40 u of lagere CAO-

grens (cf. art. 28)


14

3.3. Wanneer mogen de normale grenzen overschreden worden?

1. Structurele overschrijdingen = voorzienbaar, kunnen in de roosters ingepast worden

2. Overschrijdingen buiten de normale roosters (niet voorzienbaar)


15

3.3.1. Structurele overschrijdingen (1)

1.2. Daggrens en weekgrens art. 22, 1° : ploegenarbeid

(11uur / 50 uur) Geen def. in arbeidswet Ploeg bestaat uit min. 2 werknemers

(AH Antw. 17.3.97) Kruisende ploegen: max. ½

overlapping


16

Structurele overschrijdingen (2)

art. 22, 2° : continuarbeid daggrens: 12 uur/dag en weekgrens: 50 uur/week of 56 (7 X 8)

Voorwaarden: • (V&A Kamer, 390 van 1997): Het werk moet steunen op

technische redenen die te maken hebben met de aard van het werk en het werk dat de verschillende ploegen doen moet gelijkaardig zijn.

• Cas. 6.12.77: werken die wegens hun aard ononderbroken dag en nacht en alle dagen van de week moeten worden uitgevoerd.


17


Art. 20 bis (“kleine flexibiliteit”): Wat? Systeem met piek- en dalroosters t.o.v.

basisrooster Hoe invoeren? Via CAO of via arbeidsreglement Grenzen :

dag : + of - 2u per dag maar max. 9u week : + of - 5u per week maar max. 45u

Toepassing: na kennisgeving 7 dagen vooraf (art.14bis wet arbeidsreglementen)


18


Voorbeeld kleine flexibiliteit basis piek dal 8 9 7 8 9 7 8 9 7 8 8 7 6 8 5

38 43 33


19

3.3.2. Overschrijdingen buiten het normale rooster (1)

Art. 25 : buitengewone vermeerdering van werk (11 uur/dag en 50 uur/week)met toestemming syndicale delegatiemet toestemming inspectie11 uur per dag en 50 uur per weekAanplakking tijdelijk gewijzigd rooster

24 uur vooraf (art. 14, 1° wet arbeidsreglementen)


20

Overschrijdingen buiten het normale rooster (2)

Art. 22, 3° : inventarissen en balansen

11 uur per dag en 50 uur per week

Voorwaarde: max. 7 dagen per werknemer en per kalenderjaar


21

Overschrijdingen buiten het normale rooster (3)

Artikel 26 ! Onderscheid § 1 en 2 (van belang bij recuperatie)Art. 26§1, 1° en §2,1°: voorgekomen of

dreigend ongeval geen grens

Art. 26§1, 2° en §2, 2°: dringende arbeid aan machines of materieel geen grens

Art. 26§1, 3°: onvoorziene noodzaak: 11 uur per dag en 50 uur per week


22

4. Moet ik recuperatie geven?

Over welke periode moet de gemiddelde arbeidsduur nageleefd worden?

rekening houden met welke tijden?

Wat bij schorsing,


23

Naleving van de gemiddelde arbeidsduur

In principe : per trimester (art. 26bis§1)

Verlenging referteperiode kan (max. 1 jaar) bij KB (geen KB in PC 327) bij CAO (geen sectorale CAO in PC 327 –

ondernemingsCAO mogelijk) door het arbeidsreglement

! Voor werknemers met nachtprestaties: alleen via KB of algemeen verbindend verklaarde CAO


24

Interne grens

Art. 26bis§1: aantal uren gepresteerd boven de gemiddelde arbeidsduur mag op geen enkel ogenblik van de referteperiode 65 uur overschrijden.

interne grens geldt niet bij toepassing van art. 20bis


25

Naleving gemiddelde per kwartaal (voorbeeld)

0

10

20

30

40

50

60

70

WEKEN

WEEK 1WEEK 2WEEK 3 WEEK 4WEEK 5 WEEK 6WEEK 7WEEK 8WEEK 9WEEK 10WEEK 11WEEK 12WEEK 13


26

Berekening gemiddelde arbeidsduur

Arbeidsduur (volgens de toepasselijke CAO) + Gelijkgestelde tijd:

feestdagen CAO-rustdagen schorsingsperiodes wet 3.7.78 (bv. ziekte) art. 29§4 : omzetting overurentoeslag in

bijkomende inhaalrust Telt niet mee : de overschrijdingen uit art. 26§1,

1° en 2°(overmacht/ machines en materieel) en de inhaalrust binnen de referteperiode


27

Modaliteiten recuperatie

Art. 26bis§3: toekenning inhaalrust per volledige arbeidsdag (in principe alleen bij art. 25 en 26§2)

Inhaalrust moet samenvallen met een dag waarop de werknemer normaal zou hebben gewerkt (geen schijninhaalrust)


28

Overdraagbaar krediet (1)

Art. 26bis§3: de arbeidsduur op het einde van de referteperiode mag met 65u (of hoger bij KB) overschreden worden: art. 25 : buitengewone vermeerdering werk art. 26§2 : ongeval of dringende herstelling

voor derden

Inhaalrust verplicht binnen 3 maand (of langere periode bij koninklijk besluit)


29

Overdraagbaar krediet (2)

0

10

20

30

40

50

60

70week 1week 2week 3week 4week 5week 6week 7week 8week 9week 10week 11week 12week 13

Op het einde van de referteperiode : max. + 65u (of hoger bij KB)

- art. 25- art. 26§2


30

Wat bij schorsing ?

Art. 26bis§3, laatste lid

Indien de IR niet kan worden toegekend binnen 3 maanden : binnen 3 maanden na einde schorsing

bij schorsing + 6 m uitbetaling loon zonder toekenning inhaalrust


31

Wanneer geen recuperatie vereist?

1. Overmacht en dringende herstellingen in eigen onderneming

2. Bij schorsing + 6 maanden


32

Opzeg en recuperatie

Art. 38bis van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten

Bij opzegging door de werkgever loopt de opzeggingstermijn niet gedurende de dagen inhaalrust toegekend bij toepassing van art. 26bisAW


33

Werkeloosheid en recuperatie

Art. 51bis wet 3.7.78 : verbod schorsing wegens technische storing, slecht weer of econ.werkloosheid zolang de werkn. recht heeft op volledige dagen inhaalrust ingevolge art. 26bis, rust zon- en feestdagen

Bij kleine flex. art. 20bis: de schorsing moet ook verdaagd worden zolang de prestaties de gemiddelde arbeidsduur over de periode die de schorsing voorafgaat overschrijden.


34

5. Wanneer moet ik overloon betalen?

1. Recht op overloon in algemeen stelsel

2. bijzonder stelsel3. Tijdstip van

betaling


35

5.1. Overloon: algemeen stelsel

Zie art. 29§1 en 29§2, eerste lid


36

Overloon algemeen (1)

Definitie: art. 29§2, 1° lidARBEID VERRICHT boven

9u/dag of 40u/week of lagere CAO-grenzen (art. 28)

Schorsingen zoals ziekte tellen wel mee voor de berekening van recuperatie maar niet voor de berekening van overloon!!!!


37

OVERUREN alleen op verrichte arbeid

• M 8 . M 8• D 8 . D 8• W 8 . W 8• D 8 . D 8• V 8 V 8 (ziek)• Z / Z 8TOT : 40 . Geen overloon (40 u

arbeid) wel 8 uur recuperatie


38


TARIEF(art. 29§1) : 50% maar 100 % voor overwerk op zon- en feestdagen) berekend op basisloon + premies

Contractueel of bij CAO kunnen hogere % worden vastgelegd (bv. in PC 136 voor overuren tussen 22 en 6 uur: 100% i.p.v. 50%)


39


Relatie met art. 28§4: verlaging weekgrens via CAO: zelfs niet algemeen verbindend verklaarde CAO

Bij toekenning compensatiedagen verlaagt de overloongrens niet: Bv. gemiddeld 38 uur door 40 uur per

week effectief en 12 compensatiedagen: overloongrens blijft op 40 uur


40


verlaging via AR of contract heeft geen verlaging van de overloongrens tot gevolg vb. sectorale CAO 37u/week; contractueel

voltijds naar 36u: overloongrens blijft op 37uur

Uitzondering: arbeidsduurvermindering op vrijwillige basis op basis van hst. 3 wet 10.8.2001: ook verlaging van de arbeidsduur via arbeidsreglement heeft hier een verlaging van de overloongrens tot gevolg


41


Berekening overloon voor bediendenIn de rechtspraak en rechtsleer

wordt vaak volgende formule gebruikt om het maandloon om te rekenen naar een uurloon: Maandloon X 3 13 X wekelijkse arbeidsduur


42

OVERUREN DAGBASIS

M 8 . M 10D 8 . D 10W 8 . W 10D 8 . D 10V 8TOT : 40 . TOT : 40


43

OVERUREN WEEKBASIS

M 8D 8W 8D 8V 8

TOT 40

M 8D 8W 8D 8V 8ZA 8TOT 48


44

OVERUREN (dag + week gelijk)

M 9D 9W 9D 9V 4

TOT 40

M 10D 10W 10D 10V 4

TOT 44


45

Overuren (dag + week niet gelijk)

M 8D 8W 8D 8V 8

TOT 40

M 10D 7W 10D 7V 9

TOT 43


46

OVERUREN WEEKBASIS

M 8D 8W 8D 8V 8

TOT 40

M 8D 8W 8 (ziek)D 8V 8ZA 8TOT 48


47

Overuren 50 en 100 %

M 8D 8W 8D 8Zon 8

TOT 40

M 10D 6W 10D 7Zon 10

TOT 43


48

5.2. Overuren bijzonder stelsel

Art. 29§1 en 29§2, 2de lid


49

Overloon bijzonder stelsel

Art. 29§2, 2° lid: geen overloon indien arbeid wordt verricht met naleving van grenzen en voorwaarden (art. 38bis) van toepassing op de regeling in o.a. volgende gevallen: art. 20bis (kleine flexibiliteit): 9u/dag en 45u/week art. 22, 1° (ploegen): 11u/dag en 50u/week art. 22, 2° ( continu): 12u/dag en 50u/week


50

Overuren bijzonder stelsel

M 9D 9W 9D 9V 9

TOT 45

M 9D 10 W 10D 10V 8

TOT 47


51

5.3. Wanneer hebben deeltijdse werknemers recht op overloon?

Art. 29§3 en KB van 25.6.90

Het KB geldt bij ontstentenis van specifieke CAO (cf. toepassingsgebied!)

Art. 29§2 blijft van toepassing


52

Overloon deeltijdse werknemer met vast wekelijkse arbeidsduur

Arbeidsduur is vast, rooster kan vast of variabel zijn (bv. 20 uur per week met roosters in voormiddag en andere in namiddag)

Recht op overloon voor prestaties BUITEN het rooster met uitzondering van de eerste 12 uur per kalendermaand


53

voorbeeld

Feb. 4 weken, contract 5 X 4 uur = 20Week 1: 25 (+ 5)Week 2: 20Week 3: 30 (+10)Week 4: 5Te betalen overloon: 15 – 12 = 3 uur à

50%


54

Deeltijdse werknemer met variabele arbeidsduur via variabel rooster

Recht op overloon voor de gepresteerde uren• Buiten het rooster• Binnen het rooster maar boven de

gemiddelde wekelijkse arbeidsduur (!!!)met uitzondering van een urenkrediet

= aantal weken van de referteperiode X 3 (max. 39 uur ook bij referteperiode langer dan een kwartaal)


55

voorbeeld

Gemiddeld 20 over 3 wekenWeek 1 aangeplakt 15, gepresteerd 20Week 2: aangeplakt 25, gepresteerd 25Week 3: aangeplakt 20, gepresteerd 25Te betalen overloon: week 1: 5 buiten

rooster, week 2: 5 boven gemiddelde, week 3: 5 boven rooster (ook boven gemiddelde): totaal: 15 – 9 krediet (3 X 3u) = 6 à 50%


56

Bijkomende uren deeltijdse werknemer zonder toeslag

Bijkomend gepresteerde uren ingevolge • omwisseling van het rooster na

schriftelijk akkoord werknemer • verschuiving rooster op schriftelijk

verzoek van werknemerBijkomende uren die reeds genieten

van een toeslag ingevolge art. 29§2


57

5.4. Op welk tijdstip moet ik loon en overloon betalen?

Art. 9bis loonbeschermingswetBij toepassing van art. 26bis

arbeidswet:Per betaalperiode: gemiddeld loon

betalen + eventuele overloonsupplementen (toeslag 50 of 100%)

De meeruren worden betaald met de loonperiode waarin de inhaalrust valt


58

Arbeidsduur en loonbeschermingswet (2) voorbeeld

Normaal 40art. 25 : 48 uurte betalen- 40 uur prestaties

aan 100% (gewoon loon)

8 uur overloon aan 50% (supplement)

Bij recuperatie:32 uren werken en

8 uur recup.- 32 uur loon- 8 uur inhaalrust

aan 100%


59

Arbeidsduur en loonbeschermingswet (3)

Bij kleinde flexibiliteit: art. 9ter loonbeschermingswet: zelfde principe als voor art. 26bis

Bij einde arbeidsovereenkomst of referteperiode: te veel uitbetaalde loon blijft verworven, werden meer uren gepresteerd dan is bijkomend loon verschuldigd


60

Arbeidsduur en loonbeschermingswet (4)

Art. 9quater loonbeschermingswet en KB 18.1.84

Aflevering staat met prestaties van de meer- en minuren


61

6. Wanneer moet ik de werknemer rust en pauzes toestaan?

1. Tijdens prestaties art. 38quater)

2. Tussen 2 prestaties (art. 38ter§1)

3. Op weekbasis (art. 38ter§3)


62

6.1. Pauze tijdens prestaties (1)

Art. 38quater: de werknemers mogen niet zonder onderbreking werken gedurende meer dan 6 uur:

pauze, vast te stellen bij CAO (geen sectorale CAO in PC 327) CAO op ondernemingsvlak mogelijk indien geen CAO of KB : minimum een

kwartier (geldig arbeidsreglement van voor 27.12.98 kan kortere pauze voorzien)


63

Pauze tijdens prestaties (2)

CAO 80: recht op borstvoedingspauzes

min. 4 uur: 1/2 uur pauze, min. 7u30: 1 uur (ineens of 2 x 1/2 uur)

Pauze = arbeidsduur Betaling ten laste van

ziekte- en invaliditeits-verzekering


64

6.2. Rust tussen 2 prestaties (1)

Artikel 38ter§1: REGEL : min. 11 uur opeenvolgende rust tussen einde en hervatting van de arbeid

Artikel 38ter§2: AFWIJKINGEN - art. 26 (overmachtsituaties) - opgesplitste werkperiodes - continuarbeid en ploegen bij wisseling

van ploegen


65

6.3. Werkonderbreking per week

Algemene regel : 35uur opeenvolgende rust (art. 38ter§3)

Afwijkingen : cf. 11 uur rust


66

7. Moet ik werkroosters opstellen en kan ik buiten die roosters werken?

Arbeidsreglementart. 38bisSpecifieke regels

voor deeltijdse werknemers


67

7.1. arbeidsreglement

Art. 6§1, 1° wet 8.4.65 tot instelling van de arbeidsreglementen:

opname begin- en einduren van werktijden en pauzes (ook voor deeltijdse werknemers)

Normale procedure niet van toepassing bij tijdelijke wijziging bv. hoger rooster voor buitengewone vermeerdering werk (art. 14 wet 8.4.65)


68

7.2. Art. 38bis

Verplichting om roosters na te leven : voorzien in arbeidsreglement voorzien in bericht bedoeld in art. 14, 1°

wet arbeidsreglementen bij toepassing buitengewone vermeerdering van werk

uitzonderingen opgesomd in art. 38bis


69

Uitzonderingen art. 38bis

In volgende gevallen mag buiten het rooster gewerkt worden :

artikel 26 (overmacht, onvoorziene noodzaak)

inventarissen en balansen scheepsherstelling- en onderhoud vervoer, laden en lossen toepassing van afwijkingsKB op basis van

art. 24§2 (snelle ontaarding)


70

7.3. Specifieke regels voor deeltijdse werknemers (1)

Vast rooster: rooster opnemen in contract en arbeidsreglement (beiden aanwezig in de onderneming)

Werken buiten het rooster mogelijk mits • afwijkingsregister• aanwezigheidsregister• registratieapparatuur


71

Specifieke regels voor deeltijdse werknemers (2)

Variabel rooster: roosters opnemen in arbeidsreglement en voorafgaande aanplakking

Werken buiten het aangeplakt rooster mogelijk mits • afwijkingsregister• aanwezigheidsregister• registratieapparatuur


72

8. Mag ik werknemers ‘s nachts laten werken?

Definitie nachtarbeid arbeidregeling met

nachtprestaties

Verbod nachtarbeid

Uitzonderingen nachtarbeid


73

8.1. Nachtarbeid: definitie en verbod

Definitie : arbeid verricht tussen 20 en 6u (art. 35§2)

Principe : verbod (art. 35§1)Uitzonderingen :

1° in de wet (art. 36 en 37§2): o.a. ploegenarbeid

2° bij KB (art. 37§1): geen uitz. voor PC 327


74

Hoe nachtarbeid invoeren?

Arbeidsreglement wijzigen In de ondernemingsraad via register voor ondernemingen zonder

OR


75

8.2. “arbeidsregeling met nachtprestaties”

Regeling met prestaties tussen 20 en 6 uur (art. 38§4 en KB 16.4.98)

met uitsluiting van regelingen met uitsluitend prestaties tussen 6 en

24 uur die gewoonlijk beginnen vanaf 5 uur


76

Hoe arbeidsregeling met nachtprestaties invoeren ? (1)

1° voorafgaand overleg Met wie?: OR/SD/werkn. (art. 38§3)Waarover? (KB 16.4.98)

Naleving van CAO 46 De nodige vieligheidsmaatregelen Aantal betrokken werknemers Gelijke behandeling M/V Mogelijkheden inzake kinderopvang

Verslag raadpleging aan paritair comité


77

Hoe arbeidsregeling met nachtprestaties invoeren ? (2)

2° invoering zelf- er is een syndicale delegatie (art.

38§1): ondernemingsCAO met alle organisaties vertegenwoordigd in SD (neerlegging CAO wijzigt arbeidsregl.)

- geen syndicale delegatie (art. 38§2): arbeidsreglement wijzigen


78

8.3. Hoe moet nachtarbeid vergoed worden? (1)

Gewone nachtarbeid: Sectorale of ondernemingsCAO kan

ploegentoeslag of nachttoeslag voorzien Contract kan toeslag voorzien

Indien niets bepaald: geen toeslag tenzij bij arbeidsregeling met nachtprestaties: cf. CAO 49 (zie verder)


79

8.3. Vergoeding voor nachtarbeid in CAO 49 (2)

Alleen voor arbeidsregelingen met nachtprestaties (bv. 3-ploegenstelsel

Suppletief : in ondernemingen en sectoren waar er voor 1.5.90 geen CAO was

bedrag : - 5O j : 30 fr. geïndexeerd, momenteel 0,9 euro + 50 j : 36 fr. geïndexeerd , momenteel, 1,08

euro


80

9. Mag er op zondag gewerkt worden?

Artikel 11 : principe = verbod van

tewerkstelling op zondag

Ook van toepassing op leidinggevende functies! (toepassingsgebied van dit hoofdstuk wijkt af van dit van arbeidsduur!)


81

Afwijkingen verbod zondagarbeid algemeen (1)

art. 12 : in de wet bepaalde werkzaamheden zoals toezicht op bedrijfsruimten schoonmaken, herstellen, onderhoud

onontbeerlijk voor hervatting volgende dag

ongeval, onvoorziene noodzaak, beschadiging voorkomen


82

Afwijkingen verbod zondagarbeid (2)

Art. 17 : ploegenarbeid (in wet) Beperking: min. 18 uur rust op zondag,

ergo 6 uur prestaties mogelijk

(zaterdagploeg werkt verder op zondag tot 6 uur, maandagploeg start om zondag om 18 uur)


83

Meer info

Bij de regionale directies van de Inspectie van de Sociale Wetten: adressenlijst met ambtsgebieden op www.meta.fgov.be

De tekst van de arbeidswet van 16.3.71 op www.just.be in de rubriek geconsolideerde wetgeving (datum wet ingeven)

http://www.meta.fgov.be/



http://www.just.be/


84

einde

Dank voor uw aandacht

Arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur- directiehoofd1 Arbeidsduurreglementering in...

Documents

Transcript of Arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur- directiehoofd1 Arbeidsduurreglementering in...