“Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God...

43
Eerste Bijeenkomst: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld” Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Transcript of “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God...

Page 1: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Eerste Bijeenkomst:

“Zoektocht naar het

Verborgen Hemelbeeld”

Rond de Waterput

donderdag 17 oktober 2013

Allan R. de Monchy

Page 2: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Twee bijeenkomsten:

• Donderdag 17 october 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie. Astronomie en Religie. De bittere strijd tussen kerk en wetenschap om hemelbeelden.

• Donderdag 31 oktober 2013: De structuur van het universum. De stand van zaken ten aanzien werelden buiten ons zonnestelsel.

Page 3: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De drie verborgen hemelbeelden

Waar moeten wij ze zoeken?

• In de religie ?

• In de astrologie ?

• Astronomie en kosmologie ?

In de oudheid geen

onderscheid !

Page 4: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Het religieuze

Hemelbeeld.

Vanaf de

oudheid tot de

verlichting:

een volmaakt

geschapen

wereld met de

Hemel achter

de sterren.

Page 5: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het
Page 6: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het
Page 7: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De Oudste vormen van Astronomie

en Astrologie stamt uit de tijd van

de Sumeriërs in Mesopotamië 3000

v.Chr, de uitvinders van het schrift.

De Grieken namen veel over van

deze inzichten en gaven Grieks

mythologische- of dierennamen aan

de vele sterrenbeelden.

Page 8: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Men maakte onderscheid tussen

sterren die een vaste plaats hadden

aan de hemel, die de sterrenbeelden

vormden en de zo genaamde

zwervende sterren. Dit bleken later de

planeten te zijn. De stand van de

zwervende sterren aan de hemel

bevatte hemelse boodschappen en zo

werd ook religie een belangrijk deel in

de astronomie en astrologie.

Page 9: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Het Griekse

klassieke beeld

werd uiteengezet

150 n.Chr. Door

Ptolemeus van

Alexandrië.

Page 10: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Geocentrische visie van Ptolemeus

Page 11: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De Donkere Middeleeuwen

Na val van het Romijnse rijk rond de 5-de

eeuw stagneerde de culturele ontwikkeling

in Europa maar gelukkig namen de

Arabieren de beschaving over. Zij vertaalde

de Almagest van Ptolemeus en stichten

sterrenwachten zoals b.v. een

observatorium in Samarkand. Met de

Renaissance begon de wedergeboorte van

de oude kennis in Europa.

Page 12: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Ulugh Beg

Observatorium in

Samarkand,

Oezbekistan

Ulug Bey was heerser van het

rijk der Timoeriden, maar

stelde meer belang in de

astronomie. Hij publiceerde

zijn metingen, uitgevoerd met

een reusachtige sextant in de

sterrencatalogus Zidji Djadid

Sultani (1420-1437)

Page 13: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Nicolaus Copernicus

1473 – 1543

De vreemde

beweging van de

planeten kon worden

verklaard door de zon

in het centrum van

het heelal te plaatsen.

Geocentrisch- versus

Heliocentrisch heelal.

Page 14: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De kerk en het Heelal.

• De aarde is door God geschapen en de

schepping dient volmaakt te zijn.

• Een ondergeschikte plaats in het heelal van

de aarde conflicteert met dit dogma.

• De Kerk hield dogmatisch vast aan het

hemelbeeld van Ptolemeus.

• Copernicus publiceerde pas van af zijn

sterfbed zijn denkbeelden in De

Revolutionibus Orbium Coelestium in 1543.

Page 15: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Galileo Galilei, Italiaanse

natuurkundige, 1578 - 1630

Page 16: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Het leven van Galilei

• 1564 geboren in Pisa

• 1589 hoogleraar in Pisa en later Floranse.

• Schreef het boek De Muto (Over Beweging) in 1592.

• Maakte als eerste een sterrenkijker naar het ontwerp

van de Nederlander Hans Lippershey.

• Ging twijfelen aan Ptolemeus en verdedigde

Copernicus.

• Schreef een boek Dialogo met toestemming van de

Kerk in Rome maar kreeg toch huisarrest.

• Liet in Nederland drukken: Discorsi Dimostrazioni

Mathematiche, interno a due muovi science.

Page 17: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Schijngestalten

van de maan

geobserveerd

met de

“Hollandse kijker”

van Hans

Lippershey,

Sacharias

Jansen of Jacob

Metius.

Page 18: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Kerk, Geocentrisme en

Heliocentrisme.• Galilei was goed bevriend met paus

Urbanus VIII aan wie hij zijn geschrift Il

Saggiatore (De Analyticus) opdroeg.

• Bekritiseerde de Kerk en haar rol in de

Wetenschap.

• Werd toch twee maal onderzocht door de

Inquisitie.

• Hij werd gedwongen afstand te nemen van

zijn Heliocentrische “dwaalleer”.

Page 19: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Giordano Bruno, 1540 - 1600

Bruno kwam

met het idee

dat ook sterren

zonnen waren

met planeten

zoals

bijvoorbeeld

de aarde.

Page 20: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Levend verbrand voor zijn

waanideeën!• Dat sterren ook “zonnen met planeten” konden

zijn was niet alleen heliocentrisme maar nog

een stap erger.

• Bruno werd op slinkse wijze naar Rome gelokt

en aldaar gevangen genomen en tot de

brandstapel veroordeeld door de Inquisitie.

Uitgevoerd 16 februari 1600.

• Pas in 1992 heeft de Katholieke Kerk formeel

toegegeven dat Copernicus, Galilei en Bruno

gelijk hadden met hun denkbeelden.

Page 21: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het
Page 22: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Johannes Lippershey en

Sacharias Jansen• Nederlandse brillenmakers in de 16-eeuw.

• Het maken van deugdelijk glas was een groot

probleem. Met glas van de glasoven in Blauwedijk te

Middelburg vanaf 1581 lukte het om goede lenzen te

slijpen en zo werd de “Hollandse Kijker”uitgevonden.

• Lippershey vraagt bij de Staten van Zeeland patent

aan maar krijgt het niet want ook Jacob Metius, te

Alkmaar diende een aanvraag in.

• Prins Maurits krijgt te zien dat je met een Hollandse

kijker vanuit den Haag de kerkklok in Delft kon

aflezen.

Page 23: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Astrologie, Dierenriem of Zodiac

Zodiac in een synagoge in Isreal, 5-de eeuw

Page 24: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Astronomische Klok met Zodiak op

de Piazza San Marco in Venetie.

Page 25: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De Ecliptica

• Wij weten ondertussen: De aarde beschrijft

een baan om de Zon: de Ecliptica.

• Omdat de aarde as scheef staat op de vlak

van planeten (en haar eigen baan), maakt de ecliptica ook een hoek van 23 ½ graad.

• Daardoor bewegen de “zwerfsterren” en de

zon zich in een band over de hemel: de

Dierenriem of Zodiac.

Page 26: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De ecliptica of schijnbare zonneweg is de baan van de zon

ten opzichte van de sterren aan de hemelbol. Van de zon uit

gezien is de ecliptica de jaarlijkse baan van de aarde om de

zon. Vanuit de aarde gezien verplaats zich de zon langs de

12 (eigenlijk 13) sterrenbeelden die achter de ecliptica

liggen. Deze 12 sterrenbeelden vormen de dierenriem.

Lente punt 21 maart “Ram of Aries”

Winter

“Steenbok”

Zomer

“Kreeft”

Page 27: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De Dierenriem of Zodiac

• Wordt verdeeld in 12 segmenten met de

namen van de sterrenbeelden.

• Deze indeling stamt uit de Babylonische

(Chaldeeuwse) tijd, 7-de eeuw v.Chr. En werd

overgenomen door de Grieken.

• De zon en planeten “staan in een

sterrenbeeld”. De standen bij de geboorte van

een mens bepaald haar karakter en lot.

• Een astroloog stelt een horoscoop op waar

dat wordt beschreven.

Page 28: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Precessie van de ecliptica

• De aarde is een tol die om haar as draait.

• De as waar de aarde om draait verschuift

met ėėn graad per 72 jaar. Een precessie

omwenteling is dus 25800 jaar.

• Daardoor is het lentepunt (21 maart)

verschoven van Ram (in de oudheid) naar

Vissen en gaat richting Waterman.

• Astrologen zeggen daarom dat wij straks

leven in het tijdperk van de Waterman.

Page 29: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Tekens van de Astrologie

Page 30: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Tycho Brahe probeert het

geocentrisme te redden.

Page 31: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Starneborg op het eiland Hven

Page 32: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Jahannes Kepler 1571 - 1630

1594 – 1600 Hoogleraar in

de Wiskunde te Graz aan

de Protestants

Hogeschool. Situatie

protestanten moeilijk en

hij vertrok naar Praag.

Ontmoete Tycho Brahe

en werd zijn assistent.

Schreef: Mystericum

Cosmograficum.

Page 33: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Keplers “Perkenwet” beschreef met grotere

nauwkeurigheid de planeetbewegingen om de zon.

Page 34: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Supernova SN1604

Kepler zag een ster

explosie 17

novemer 1604 in

het sterrenbeeld

Schutter.

Ook Tycho Brahe had in 1572 een Stella Nova gezien

Page 35: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Kepler verhuist naar Linz in 1612.

• Kepler was een gelovig mens en was

overtuigd van de volmaaktheid van de

schepping al was heliocentrisme zijn

overtuiging.

• Maar ook een wetenschapper in hart en

nieren en schreef het belangrijkste

standaardwerk Epitome Astronomia

Copernicanae dat 7 boeken omvatte.

• Toonde onder andere aan dat Christus 4

jaar voor de jaartelling was geboren.

Page 36: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Johannes Kepler in dienst van

Wallenstein, Sagen 1627 - 1630

Kepler als

Astroloog(?)

schrijft een

horoscoop van

Wallenstein

Page 37: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Isaac Newton 1642 - 1727

Page 38: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Het leven van Newton

• Geboren Woohlsthorp, Lincolnshire.

• 1661 studeerde Wiskunde in Cambridge

• 1660 Lucasian Professor Trinity Collage

• Verzette zich tegen de wens van Koning

James II om universiteiten tot Katolieke

instituties te maken.

• Schreef Philisophiae Naturalis Principia

Mathematica afgekort “Principia”.

• Werd “Master of Mint” in London vanaf 1966

tot zijn dood.

Page 39: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De Wetten van Newton

• De kracht die een appel doet vallen is de

zelfde kracht die de maan alsmede de

planeten (en aarde) in hun banen doen

houden.

• De Zwaartekracht.

• Algemeen: kracht is massa maal

versnelling: F=ma

• Zwaartekracht is F = mg waarbij g de

versnelling van de zwaartekracht op

aarde voorstelt. g(aarde) = 9,2 m/sec²

Page 40: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Newton’s Algemene Gravitatie wet.

F = zwaartekracht tussen twee voorwerpen (in Newton)

G = gravitatieconstante

m1 = massa van het eerste voorwerp (in kg)

m2 = massa van het tweede voorwerp (in kg)

r = afstand tussen de middelpunten van de voorwerpen (in m)

Page 41: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

Het nauwkeurig bepalen van

Gravitatieconstante was een lastige

klus die Henri Cavendish klaarde met

een torsiebalans-experiment. Daaruit

volgt een waarde van:

6,6754 × 10−11 m3 s−2 kg−1 of Nm2 kg−2

Page 42: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het
Page 43: “Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld”...De kerk en het Heelal. • De aarde is door God geschapen en de schepping dient volmaakt te zijn. • Een ondergeschikte plaats in het

De wetten van Newton kan elk detail van de bewegingen in

het zonnestelsel verklaren, behalve……

De baan van Mercurius!!

EINDE DEEL I