Dia 1

Dia 2

2 zwaardenleer Alle macht komt van God (heeft de aarde geschapen) Plaatsvervangers van God op aarde zijn Pausgeestelijke macht Keizerwereldlijke macht Dat is een door God gegeven rangorde Vraag is Staat de paus boven de keizer of de keizer boven de paus?

Dia 3

Macht van de paus wordt bedreigd -van binnenuit (in de kerk) -van buitenaf(door de keizer) Macht van de keizer werd ook bedreigd -van binnenuit (door hoge adel) -van buitenaf (door de paus) Bedreiging van de macht van de paus van binnenuit door -Oosters schisma -wantoestanden in de kerk -westers schisma

Dia 4

De kerk in het W- Romeinse rijk had zich anders ontwikkeld dan die in het O- Romeinse rijk Verschillen a- verschil in inhoud -verschil in eredienst -verschil in toepassing kerkelijk recht -verschil in beeldenverering (iconen) b- verschil in bestuur

Dia 5

-in het oosten erkent men het primaat (oppergezag) van de paus niet -in het oosten bepaalt het concilie (vergadering van bisschoppen en kar- dinalen) het beleid en niet de paus In 1054 ontstaat er een schisma (kerk- scheuring) -Rooms katholieke kerk olv de paus in Rome -Grieks orthodoxe kerk olv patriarch in Constantinopel Vanuit Byzantijnse kerk oost Europa bekeerd onstaan van de Russisch orthodoxe kerk

Dia 6

-geestelijken houden zich niet aan de regels bv celibaat niet nageleefd -geestelijken leven in grote weelde en preken armoede -geestelijken zijn meer met het vergroten van hun macht bezig dan met hun geeste- lijke taak -grote invloed van wereldlijke heersers op benoeming van geestelijken -allerlei ketterijen bv Katharen en Waldenzen

Dia 7

-hervormingsbeweging van Cluny -Gregoriaanse hervormingsbeweging -ontstaan van bedelordes bv Franciscanen en Dominicanen -nadruk op gelofte van armoede (bedelmonniken) -prediken onder de mensen (leven niet meer in een klooster) -ontstaan van de inquisitie (kerkelijke recht bank) pijnbank brandstapel

Dia 8

In 1309 verhuist de paus naar Avignon (Rome onveilig) Babylonische balling- schap In 1378 ontstaat het Westers schisma 1 paus in Rome 1 paus in Avignon In 1407 werd een derde paus gekozen dwingt de andere 2 tot aftreden einde Schisma Slecht voor de macht van de paus Paus ook wereldlijk heerser van de Pause- lijke staat (heel midden Italie)

Dia 9

Keizer wil invloed op de benoeming van bisschoppen -bisschoppen ideale leenmannen (geen kinderen) -bisschoppen ideale bestuurders (ont- wikkelde mensen) Voor de paus geldt : bisschop in de eerste plaats kerkleider, geen bestuurder Paus benoemt bisschop op voordracht van geestelijken in een bisdom(investituur) Ceremonie mijter,ring,kromstaf

Dia 10

In 1075 erkent keizer Hendrik IV niet langer het gezag van paus Gregorius VII Paus doet de keizer in de ban -tijdelijk uit de kerk gezet (niet in de hemel) -onderdanen hoeven hem niet meer te ge- hoorzamen In 1077 gaat de keizer naar Canossa om de paus om vergiffenis te vragen Paus heft de ban op Keizer straft ongehoorzame onderdanen en gaat door met bisschoppen benoemen

Dia 11

In 1084 doet de paus hem weer in de ban. Hendrik trekt met zijn leger naar Rome, zet de paus af en benoemt een nieuwe In 1122 wordt een compromis gesloten (Concordaat van Worms) -paus benoemt de bisschop voor zijn geestelijke taak -keizer benoemt hem daarna voor zijn wereldlijke taak Lijkt een overwinning voor de paus (hij kiest en benoemt eerst) Later neemt de invloed van de heersers op de benoeming toch weer toe

Dia 12

Hoge edelen kiezen uit hun midden iemand tot (Rooms) koning De paus kroont hem vervolgens tot keizer In 1356 moest de keizer de Gouden Bul uitvaardigen : voortaan kiezen 7 keurvorsten de keizer (3 bisschoppen en 4 stamhertogen) Duitsland bestond uit 300 gebiedjes Daardoor had de keizer voortaan allen nog symbolische macht (werkelijke macht bij de keurvorsten)

Dia 13

Dia 14

Dia 15

Dia 16

Dia 17

Dia 18

Dia 19

Dia 20

Dia 21

Dia 22

Dia 23

Dia 24

Dia 25

Dia 26

Dia 27

Dia 28

Dia 29