Onderdeel van Topsector Water & Maritiemwww.taskforcedeltatechnologie.nl

Innovatie met grenzeloos vertrouwen“Samen beter, slimmer en sterker”

18 september 2019

2

Innovatie is een middel en geen doel!

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

3

Mission Statement Taskforce Deltatechnologie

TFDT zorgt voor toegang tot de kennis en expertise van het bedrijfsleven met de focus op

projecten. TFDT wil met haar inzet een bijdrage leveren aan het vertrouwen tussen

opdrachtgever(s) en het bedrijfsleven en het beperken van de maatschappelijke kosten

door in te zetten op een kosteneffectief aanbestedingstraject, beperking van overhead,

waarde-creatie en ruimte voor innovatie.

Dit doet TFDT door in te zetten op een vroegtijdige marktbenadering waarbij de markt

ruimte krijgt tot maximale doelrealisatie. De voorwaarde voor succes is een goede

functionele uitvraag en expertise bij zowel opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit

betekent maatwerk per project.

Focus op concrete projecten is essentieel om de noodzakelijke veranderingen (sneller,

beter en goedkoper) te bewerkstellingen. TFDT zal in samenwerking met

overheidsopdrachtgevers per project een advies opstellen.

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

4

Aanpak innovatie TFDT

30

-9-2

01

9

evaluatie

• Evaluatie adviezen TFDT 2014-2019 met goede voorbeelden

• Samenvattend document TFDT Innovatie

10 voor innovatie

• Sessie Innovatie bij HWBP met beeldverslag en aanbevelingen voor Programma Directie HWBP

• Presentatie “TFDT 10 voor Innovatie”- Infratech 2019

Innovatie lessons learned

• Werksessie Testdijk op Dijkwerkersdag 2019

• Werksessie Sociale Innovatie op Dijkwerkersdag 2019

Innovatie grenzeloos

• Samenvattend advies van TFDT voor de innovatie met format aanpak

• Specifieke evaluaties van de projecten van WSRL (toets levensvatbaarheid)

• Implementatie advies in een concrete uitvraag (zoals bijv. HDSR) Inn

ova

tie

TF

DT

5

Essentie van het advies

o Bied ruimte in het contract voor het toelaten van de technische innovatie –

door bijvoorbeeld flexibiliteit in het inzet van de partijen/ producten.

o Bied positieve prikkels om de innovatie in de lopende projecten toe te laten.

o Laat de houding van het wederzijds vertrouwen en transparantie tot

uitdrukking komen in het contract/ samenwerkingsvorm. Investeer in

vertrouwen en vakmanschap.

o Streef naar het inrichten van de projecten waar sequentieel gewerkt wordt (in

clusters). De in de tijd voorgetrokken delen (clusters) van het project kunnen

als testdijk functioneren. Elke dijk kan daarmee een “testdijk” zijn.

o Partijen blijven verantwoordelijkheid houden voor het beheer van de

innovatie/ staan garant voor het functioneren en hebben herstelplicht.

o Ieder project moet een “Duidelijk gezicht” hebben die verantwoordelijk is voor

het behalen van de doelstellingen.

o Streef gezamenlijk doel na: snelheid in HWBP-programma in continue stroom

van projecten.

30

-9-2

01

9

Bestuur

Ambtelijke organisatie

Projectorganisaties

Pro

ject

Pro

ject

Pro

ject

Inn

ova

tie

TF

DT

6

Adviezen en innovaties

Lessons learned:

1. Rollen van partijen

2. Vertrouwen

3. Kartrekkers

4. Vakmanschap

5. Capaciteitstekort

Wat kan beter:

1. Helderheid opgaven

2. Goede voorbeelden

3. Afwijken van HWBP / MIRT

4. Benadering vanuit systeem

5. Transactiekosten

Wat gaat goed:

1. Basisgegevens

2. Nieuwe contractvormen

3. Vervlechtingsprocedures

4. Openheid Gouden Driehoek

43%

41%

16% Type Innovatie

Proces

Sociaal

Product

IJsseldelta

Stadsdijken Zwolle

Delfzijl-Eemshaven

KIJK Sterke Lekdijk

WDOD marktvisie

Marker Wadden

Waddenzeedijk

Gorinchem-Waardenburg

Houtribdijk

Markermeerdijken

IJsseldijk Gouda

Zwolle-Olst

HWBP opgave

WS Limburg

Marken

Twentekanaal

Kunstwerken HHNK

Regionale keringen

West Brabant

POV Piping

Multiwaterwerk

HWBP, nHWBP

Ontwerpinstrumentarium

ENW, POV’s

Oosterschelde

kering

POV Waddenzee

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

Brouwersdam- Grevelingen

49%

14%

19%

19% Type Advies

Marktbenadering

Technisch advies

Kennisdeling

Marktvisie

49%

22%

30%Klant

WS'n

RWS

HWBP

7

De “Taskforce 10 voor Innovatie”

Tien essentiële punten voor stimuleren van innovatie o.b.v. evaluatie adviezen TFDT – toon lef & durf op:

1. Stabiel basispakket (informatie/ data) samenstellen als start van de verkenningsfase

2. Goede functionele uitvraag met een heldere doelformulering

3. Goede risicoverdeling – accepteer dat innovatie ook kan misgaan en kom tot een goede risicoverdeling

4. Focus - hou het simpel!

5. Urgentie

6. Investeren in mensen

7. Investeren in kennis

8. Verbinding tussen partijen - laat d.m.v. best practices zien dat het ook anders kan

9. Heldere rollen

10. Experimenteerruimte

N.B. Alle punten zijn verwerkt in format repeterende aanpak TFDT/ WSRL/ HWBP

Doel: Kostenbesparing, snelheidswinst, maatschappelijke meerwaarde

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

8

Format repeterende aanpak HWBP*

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

*Ontwikkeld door WSRL met TFDT

9

“Best Practice” - Gorinchem-Waardenburg

30

-9-2

01

9

Voorbeeldproject: Gorinchem – Waardenburg “De markt en wij i.p.v. de markt tenzij”

• Keuze voor moment van betrekken markt => bij de verkenning

• Keuze voor omgang met markt => contact voor contract (samenwerking als uitgangspunt)

• Contractvorm => alliantie-overeenkomst

• Aanbestedingsstrategie => concurrentiegerichte dialoog

Onderwerp Toelichting

Type innovatie Sociale innovatie, procesinnovatie met mogelijkheden tot productinnovatie.

Lessons learned Op basis van het faalmechanisme is de uitvraag aan de markt gedaan; vroegtijdige

marktbenadering in de vorm van (kennis)alliantie waarbij uitvoerende partij reeds in de planfase

gecontracteerd is. Maximale inzet op de samenwerking en transparantie. Deze aanpak en de

tender gaven ruimte voor inbreng van innovaties.

Belemmeringen HWBP procedure t.a.v. getrapte beschikkingen per MIRT fase.

Verandering Respect, wederzijds vertrouwen en gelijkwaardigheid bij het realiseren van het project.

Score “Taskforce 10” Project scoort zeer hoog op “stabiel basispakket”, “goede risicoverdeling” en “investeren in

mensen en kennis”. Zeer hoog resultaat op het doel maatschappelijke meerwaarde.

Inn

ova

tie

TF

DT

10

“Best Practice” - Sterke Lekdijken

30

-9-2

01

9

Onderwerp Toelichting

Type innovatie Sociale innovatie, procesinnovatie met mogelijkheden tot productinnovatie.

Lessons learned Efficiënt gebruik van de verzamelde kennis en capaciteit vanuit de 3 combinaties,

Belemmeringen Geen onoverkomelijke. In dialoog met elkaar

Verandering Respect, wederzijds vertrouwen en gelijkwaardigheid bij het realiseren van het project.

Score “Taskforce 10” Investeren in mensen en kennis, verbinding tussen de partijen

Voorbeeldproject: Sterke Lekdijk• Aanbesteding met keuze van 3 partijen• Transparante samenwerking tussen de beheerder en de markt • Vertrouwen en samenwerking tussen de marktpartijen• Open kennisdeling met uniforme aanpak voor een (deel)systeem• Gebruik van de beschikbare capaciteit van de partijen voor de projectoverstijgende

activiteiten• Uitbesteding van de verkenningsfase voor de deeltrajecten op basis van de motivatie

over de voorkeur van de marktpartij binnen raamovereenkomst

Inn

ova

tie

TF

DT

11

“Best Practice” - Markerwadden

Onderwerp Toelichting

Type innovatie Sociale innovatie - Procesinnovatie met ruimte voor productinnovatie en 10 jaar

onderhoud meegenomen in het contract

Lessons learned Contractvorm en planologie waren voldoende ruim opgezet, zodat innovatie mogelijk was.

Duidelijk doel formuleren i.p.v. (te beperkende) eisen. Dialoog-gesprekken boden mogelijkheden

om marktideeën te toetsen. Zachte oplossing bood mogelijkheden voor groter oppervlak, meer

ruimtelijke kwaliteit en grootschaliger bouwmethoden, Natuurmonumenten als gezicht met een

“droom”.

Belemmeringen Geen onoverkomelijke. In dialoog met opdrachtgever prima oplosbaar.

Verandering Heeft in de praktijk als ‘bouwteam’ gewerkt met goede sfeer, samenwerking.

Toepassing techniek uitstekend geslaagd. Formeel RWS-project, maar hand van

maatschappelijke partner duidelijk aanwezig.

Score “Taskforce 10” Project scoort zeer hoog op “stabiel basispakket”, “functionele uitvraag” en “investeren in

kennis”. Markerwadden is het hoogst scorende project op de doelen kostenbesparing,

snelheidswinst en maatschappelijke meerwaarde.

30

-9-2

01

9

Voorbeeldproject: Markerwadden - 30 procesinnovaties, 40 optimalisaties

• Geen MIRT procedure, Trechteren in 2 stappen

• DB(M) contract, zonder referentieontwerp

• Functioneel uitvragen = ruimte bieden voor innovatie

• Financiering, publiek en privaat, in stappen, projectrekening

• Natuurmonumenten als duidelijk gezicht van het project

Inn

ova

tie

TF

DT

12

“Best Practice” - Markermeerdijken

Voorbeeldproject: Markermeerdijken

• In de buitenwereld is er wellicht niet altijd zicht op de daadwerkelijke resultaten van de alliantie en

worden deze onderschat.

• De alliantie heeft mandaat gekregen uit de eigen organisatie, los van bestuurlijke inmenging.

• Door ruimte voor innovatie ook technologische innovaties binnen dit project zoals Dijk op Veen,

Oeverdijk.

Onderwerp Toelichting

Type innovatie Procesinnovatie, wat ook heeft geleid tot productinnovatie. Tevens sociale innovatie.

Lessons learned Alliantievorm heeft geleid tot goede samenwerking OG-ON. Vertrouwen is ontstaan waardoor

hernieuwde ruimte voor innovatie.

Belemmeringen Inmenging politieke krachten.

Verandering Binnen de alliantie is alles gericht op samenwerking en gezamenlijke doelen. Dit maakt het werk

zo veel eenvoudiger in een toch al complexe omgeving.

Score “Taskforce 10” Project scoort zeer hoog op “verbinding tussen partijen”, “investeren in mensen” en “goede

risicoverdeling”. Op de doelen kostenbesparing, snelheidswinst en maatschappelijke

meerwaarde scoort dit project hoog.

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

13

Opbrengst sessie sociale innovatie Dijkwerkersdag 2019

30

-9-2

01

9

• Houden “spanningsboog” bij de uitvoerende partijen in de vroegtijdige betrokkenheid – energie loopt weg-

mensen lopen leeg- geluiden “niet mijn tak van sport”

• Scherpte bij de rollenverdeling ook in de allianties

• vertrouwen – ook bij de alliantie -> aandacht van formele OG naar de alliantie

• mensen niet laten doen waar ze niet goed in zijn

• communicatie (verwachtingenmanagement)

• Gezamenlijke beeld (hoort bij de rol van de vaandeldrager)

• vaandeldrager maken iemand die het kan zijn en anderen successen gunt – hoeft niet hoog over

• Sturen op capaciteit –herformuleren “verstandig omgaan met capaciteit”

• nog beter gezamenlijk leren en niet bij elke waterschap wiel opnieuw laten uitvinden

• wat voor prikkel moet je inbouwen in het geval dat je per thema gaat werken – zodat je niet “verkokert”

• Goed voorbeeld aanpak van de Markconsultatie “Sterke Lekdijk”

• Deltacommissaris (of HWBP) die zich verantwoordelijk voelt voor resultaat/ versnelling

• samenwerking van de waterschappen op systeemniveau alleen als “NUT” belangrijker wordt dan “AUTONOMIE”

• successen laten zien – Meer laten zien

• over kennistekort wordt nog niet goed met elkaar gecommuniceerd “kop in het zand”- > goede voorbeelden laten

zien

• Maatschappelijke relevantie en plezier uitdragen

Inn

ova

tie

TF

DT

14

Lessons learned – 5 belangrijkste punten

o Betrek vroegtijdig de markt; dialooggesprekken bieden mogelijkheden om marktideeën te toetsen.

o Formuleer het doel, maar niet de methoden / werkwijzen / eisen.

o Contractvormen als alliantie en bouwteam bieden meer ruimte voor innovatie en goede samenwerking tussen

opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit in een repeterende aanpak model.

o Vertrouwen tussen partijen biedt ruimte voor innovatie.

o Voor alle partijen: toon lef, durf en trots!

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

15

Belangrijkste belemmeringen

o Traditionele houding van alle betrokken partijen.

o Het ontbreken van bestuurlijke verantwoordelijkheid.

o Procedures en regelgeving.

o Innovatie wordt niet voldoende gestimuleerd in de doelformulering en contractvormen.

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

16

Aanbevelingen stimuleren van innovatie

Binnen projecten:

o Kies voor een contractvorm met samenwerking op basis van

gelijkwaardigheid als uitgangspunt.

o Richt binnen tenders van projecten op het proces, vakmanschap

en pas na selectie op engineering zodat kosten van betrokken

partijen in de tenderfase worden gereduceerd.

o Beantwoord project gerelateerde kennisvraagstukken binnen

projecten.

o Op basis van onderzoek en testen (testdijk) aanvullen Ontwerp

Instrumentarium (OI) ten behoeve van efficiëntie project

o Monitoren van nieuwe technieken.

Buiten projecten/ project overstijgend:

o Draag zorg voor het ‘lean’ inrichten van het totale innovatieproces

en de bijbehorende innovatie- en budgetaanvraag.

o Aanvullen Ontwerp Instrumentarium (OI) o.b.v. uitkomsten testen.

o Onafhankelijke toetsing van de testen.

Monitoring over langere periode is hierbij van belang.

o Zorg voor verbinding tussen POV’s en oogst leerpunten.

o Testen en monitoring kan in de testdijk plaatsvinden

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

17

Aanbeveling: Gouden Driehoek Testdijk binnen projecten

Doel:

Versnellen van innovatie ten behoeve van de versterkingsopgave in Nederland:

“Samen beter, sneller en slimmer”.

Urgentie:

In 2023* moet gewerkt kunnen worden met innovaties die getoetst zijn en

toegepast kunnen worden om “boeggolf” aan projecten aan te kunnen.

Hoe:

De markt adopteert een dijk om hier testen te kunnen doen en zo innovatie te stimuleren. Hierbij wordt een verbinding

gemaakt tussen de POV’s en de oogst van de leerpunten. Tevens kan het Ontwerp Instrumentarium (OI) o.b.v. uitkomsten

van de testen worden aangevuld.

Hogescholen en universiteiten koppelen om de testdijk toegankelijk te maken voor jongeren

en koppeling met vraagstukken als duurzaamheid, virtueel bouwen, e.d.

*Bron:HWBP

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

18

Aanbeveling HWBP kennis/ innovatieagenda

30

-9-2

01

9H

Data intensief verzamelen

-intensieve monitoring data verzamelen en delen

- delen van de goede voorbeelden

-via format/ repeterende aanpak

Programmatische aanpak

-ontwikkeling voor (toekomstige) mechanismen

-testdijk concept

-onderhoudscomponent/ beheer betrekken in aanpak*

-via format/ repeterende aanpak

Financiering

(als stuurmiddel)

-stimulering bereiken van de ambitie(s)

- van faciliterend naar sturend

-via governance

Ontwikkeling van idee naar product / techniek

Ambitie

Risico

beheersing

In balans

* bijvoorbeeld: SLA (WSRL), Hondsbossche en Pettemer Zeewering, Marker Wadden, div. droge infrastructuur en natte kunstwerken

Inn

ova

tie

TF

DT

19

Schema Huidige (Samenwerking)organisatie en financiering

Ministerie van I&M

DGRW

WVL

DG RWS

ILT

PB HWBP

UVW

Waterschap

Waterschap

Waterschap

Waterschap

project€10%

€ 90%

Innovatief project

€ 100%Waterschap

Interne OG voor

HWBP

€40%

Stuurgroep / directeurenoverleg

I&M

€ 50% (60%)

€ 50% (60%)

Echte innovaties zijn 100% subsidiabel; Dit betekent wel dat

een waterschap vóór de vaststelling van het VKA moet weten of

er innovaties mogelijk zijn.

Veel waterschappen nemen in de voorwaarden van hun

stukken op dat ze een positief advies willen hebben van het

ENW, zeker bij innovaties. De meeste beheerders hangen veel

gewicht aan ENW-advies. Een aantal andere weer minder. Het

is in elk geval geen verplichting om ENW in te schakelen. (Bron: Gouden Driehoek overleg 10-9-2015)

Huidige manier van de innovatie financiering stimuleert niet!

20

Aanbeveling: financieringsstimulans voor innovatie model 1

30

-9-2

01

9

Project realisatie

beheer en onderhoud

90%€ HWBP

50%€ Rijk

40%€ UvW

beheerdermarkt

10%€ beheerder

10%€ Risico- bonus reservering innovatie

uit te keren in de periode van monitoring

10%

€ HWBP

Innovatievoorstel ontwikkelfase €

kennis

Bo

nu

s €

bij

Bew

ezen

wer

kin

g

Inn

ova

tie

TF

DT

21

Bronnen

o Verslag Gouden Driehoekoverleg 10 september 2015

o www.Hoogwaterbeschermingsprogramma.nl/innovatie

o Twijnstra en Gudde “Naar Geaccepteerde innovaties!, Governance en cultuuraspecten bij technische innovaties

binnen het waterveilighiedsdomein, 29 September 2016

o TFDT 10 voor Innovatie

o WSRL voorstel contractering voor een repeterende aanpak HWBP projecten september 2019

30

-9-2

01

9In

no

va

tie

TF

DT

@tfdt_nl