10/7/2015

1

“Mastitis is gewoon irritant”

Introductie

• Yvette de Geus• Dierenartsenpraktijk

Krommerijnstreek in Schalkwijk• Boerinnenclub• Zoönose kennisnetwerk• Antibiotica

10/7/2015

2

Programma workshop uiergezondheid

• Introductie• Reductie antibiotica• Gezonde koeien• Infectiedruk en hygiëne• Celgetal en mastitis• MPR casussen• Droogstand

10/7/2015

3

10/7/2015

4

10/7/2015

5

Waarom boerinnen?

10/7/2015

6

De moderne boer!

Zoönose geschiedenis

• 1995: Spoelwormen • 2003: Brucella uit Spanje• 2006: 2x Ringschurft • 2010: Q koorts • 2013: Zoönose netwerk• 2015: Campylobacter of salmonella

10/7/2015

7

Antibiotica reductie • Aanleiding beleid:

– Toenemende resistentie– ESBL, MRSA bacterie– Hoge antibioticaverbruik landbouwsector

• 2009�2014 reductie 58,1% • 2013�2014 reductie 19,7%• Doel Schippers: 2016: -70%

Reductie is van levensbelang

• Waarom we antibiotica gebruik zo serieus moeten nemen?

• Imago = export• Keten onder controle!• EHEC uitbraak 2011• Gewone infecties kunnen fataal worden

door resistente bacteriën

10/7/2015

8

Antibiotica• Koe behandelen� darmflora blootgesteld

antibiotica� “resistente” mest in omgeving en producten als zuivel en vlees

• ESBL op 90% van kippenvlees (slachtproces), 41% rundvlees

• Voorlopig géén nieuwe antibiotica beschikbaar

• Gezonde koeien hebben geen antibiotica nodig!

Waarom willen we gezonde koeien?

• Welke redenen kun je bedenken?• Wat kost een mastitis geval?

10/7/2015

9

Waarom gezonde koeien?• Geen zorgen en extra verzorging

– Zieke koe kost min. 1-1,5 uur extra arbeid per dag

• Meer tijd over voor de koppel, >nadenktijd, plezier

• Minder uitval, rendac weghouden!• Meer economisch rendement

(mastitisgeval kost ong. 210€)• Minder antibioticagebruik

(DDD)� minder resistentie

Gezonde koeien, gezonde uiers

Weerstand

Infectie

10/7/2015

10

SAMEN STERK

Infectiedruk?

• Wat is infectiedruk?• Hoe verlaag je die infectie druk?• Wie of welke dieren vormen een gevaar

op jullie eigen bedrijf?• Hoe kunnen we dat aanpakken?

10/7/2015

11

Hoe verlaag je de algemene infectiedruk?

• Mest = infectiedruk

• Hygiëne !!

• Vieze omgeving� vieze koeien� hoge infectiedruk

• Niet gesloten bedrijf. • Hoge ziektestatus: IBR, BVD, salmonella

en paratbc vrij• Leverbot preventie en aanpak

Waarom de infectiedruk verlagen?

• 65% klinische mastitis gevallen na afkalven� omgevingskiemen door infectie tijdens de droogstand

• Bacteriën op boxbedekking = bacteriën tepelhuid

• Doel is� Schone koeien + schone omgeving

10/7/2015

12

Hulp bij hygiëne beoordelen

• Gevoelig onderwerp• Hygiëne scorekaart UGCN

– Uiers <10% vuil– Dijen <15%– Ondervoet <20%

• Knieproef met keukenpapier

10/7/2015

13

Voorkomen bevuiling

• Voorkomen pensverzuring• Staarten en uiers scheren• Roosters en boxen schoonhouden• Rust in wachtruimte, niet te veel opjagen• Damslapers voorkomen

Biobedding = sporten!

Zorg voor schone afkalfstal!!

10/7/2015

14

Hygiëne en gemak!!

Hoe kunnen we weerstand verhogen?

• Sterke, gezonde koeien� minder mastitis.

• Welke ziekten of aandoeningen verminderen de weerstand van koeien?

• Welke factoren beïnvloeden de weerstand ook nog?

10/7/2015

15

Ziekten

• Verzwakken immuunsysteem• BVD/IBR• Salmonella• Paratbc• Leverbot• Melkziekte, slepende melkziekte• Pensverzuring• Vaccineren tegen mastitis (niet SUB)

Weerstand verhogen• Droogstand optimaliseren

– Schone boxen, dippen, droogzetbeleid

• Stress vermijden– Geen overbezetting

• Rantsoen• Voldoende schoon drinkwater!• Klimaat en huisvesting

– vliegenbestrijding

• Speenconditie�melkmachine/techniek

10/7/2015

16

Koeien verwennen

Ventilatoren

10/7/2015

17

Mastitis

Acute mastitis• Verschijnselen

– Afwijkende melk, vlokken, kleur, vellen– Hard, rood, kwartier

• Diagnostiek– Temperaturen >39,5 koorts– CMT test om andere kwartieren te testen– Bacteriologisch onderzoek melk!– Coli achtige�vers, SAU/SUB�invriezen

10/7/2015

18

Acute mastitis• Therapie

– Uitmelken, vaak, 3 uur na injector – Oxytocine– Handschoenen aan, in emmer!– Injectoren en AB in nek volgens BBP– Pijnstillers (novem, rimadyl, ketofen)– Uierinfuus� spoelende werking

• Extra verzorgende maatregelen?• Welke andere ziekten kunnen rol spelen?

Extra vrouwelijke verzorging bij mastitis koe?

• DRENCHEN met water en poeders• Mint smeren• Koe dek of juist koele omgeving• Vers voer, schoon drinkwater• Melkziekte�infuus, bolussen• Slepende melkziekte� propyleen, energie pillen• Vliegenbestrijding

10/7/2015

19

Celgetal

• Aantal cellen per ml melk• Uierepitheelcellen en witte bloedcellen• Mate subklinische infectie uier• Vaars <150.000 cellen/ml• Koe <50.000 cellen/ml • Chronisch hoog celgetal >3x verhoogd

tijdens lactatie

Droogzet richtlijn

• Hoogcelgetal indien:– Vaars>150.000– Koe>50.000

• Afspraak met dierenarts�CMT, geleidbaarheid als ijkpunt te nemen

• Dossier opbouwen over droogzetten• Evalueer met dierenarts• Droogzetconsult

10/7/2015

20

Casussen uit praktijk: droogzetten

• Derdekalfs koe met 3x verhoogd celgetal tijdens de lactatie (350, 200, 190)

• MPR 4 weken voor droogzetten: 190• Monique vraagt me? Mag ik deze koe

droogzetten met droogzetters?

Droogzetten• Volgens richtlijn mag Monique deze koe

droogzetten met orbenin• Voorstel is: CMT test om op

kwartierniveau te beoordelen• Neem lactatie geschiedenis mee• Koe 45 alleen LA dik slijm�>400.000�

maar 1x orbenin• Advies teatseal!• Na droogzetten aan voerhek• Droge koeien dippen!

10/7/2015

21

Waarom een teatseal?

Gedurfde actie• Bedrijf 100 melkkoeien, celgetal 350• Klinische mastitis gevallen geschat op

30%• Toen:

– Niets meer drooggezet, maar….– Droge koeien 4x per dag schone boxen met

kalk– Eerste en laatste week droogstand dippen�Resultaat: celgetal 200, 10% mastitis

10/7/2015

22

Zondag ochtend geval

• Zondagmorgen: koe ‘s morgens behandeld met avuloxil en ‘s avonds was avuloxil op en toen maar pirsue injector erin gedaan.

• Maandagochtend: belt hij op naar praktijk:– Hoe had hij de kuur avuloxil wel af kunnen

maken? Bellen met dierenarts, lenen bij collega boer.

Beter iets dan niets?

• Woensdagavond 18.30 uur • Koe koorts, hard kwartier, afwijkende

melk. Alleen resflor in huis, dus dat maar gespoten

• Werkt resflor tegen mastitis? Nee• Wat is het volgende probleem?

Wachttijden.• OVERLEG altijd met je dierenarts.

Bellen kost niets!!

10/7/2015

23

Hoe bewaar je medicijnen?

• SCHOON BEWAREN!• Maand na opening houdbaar�

aanprikdatum • Koel en donker, zie bijsluiter • Teatseal� hoe te gebruiken….• Medicijnen registratie

– Melkkoeien en kalveren !

Medicijnen registreren!

10/7/2015

24

Thuis?

• Hoe houd je de koeien schoner?• Samen met je man kritisch naar

eigen bedrijfsvoering kijken?• CMT test?• Droogzetten op kwartier niveau?• Knieproef?• Welke tip nemen jullie mee naar

huis?

MASTITISAANPAKKEN?

1. Schone omgeving2. Weerstand koeien3. Goed droogzetbeleid4. Melken/melktechniek5. Dippen/sprayen6. Mastitis therapie