Software brengt hobbels in beeld

4 Z AT E R D A G 8 O K T O B E R 2 0 1 1 VEEHOUDERIJ

Het heeft wat voeten in aarde voordat de software applicatie die het overleggen van biggen inzichtelijker maakt op pc, mobiele telefoon en iPad wordt getest. Vanaf eind deze maand begint het netwerk ‘Overlegstrategie’ van VarkensNet ermee testen.

,,We weten dat het overleggen van biggen een grote rol speelt binnen de diergezondheid. En we weten ook dat varkenshouders vaak ideeën heb-ben over hoe het zou moeten. Wanneer ze in de stal staan, maken ze echter toch vaak andere keuzes”, zegt dierenarts Manon Houben van PorQ, de motor

achter het netwerk.De mate waarin varkenshouders in de kraamstal

registreren valt niet mee, weet Houben. Ze spreekt in dat kader over een ‘black box’. ,,Wanneer je dat niet doet, dan weet je een week later niet meer precies wat je hebt gedaan. En kun je bijvoorbeeld de meste-rijresultaten nooit terugkoppelen.’’

Half september was de presentatie van de appli-catie. De deelnemers aan het netwerk (vijf varkensbe-drijven met personeel) waren onverdeeld enthousiast. Met de applicatie zijn gegevens in de stal gemakkelijk in te voeren. Een rechtstreekse verbinding stuurt de data naar de pc. De verzamelde data kunnen direct

worden bestudeerd in Por-QsyS, het grafische analyse-programma.

Houben: ,,Het program-ma visualiseert het ver-slepen van biggen. Op een eenvoudige, heel toeganke-lijke manier kun je effecten die je ziet in de stal, staven met rapportages en indien nodig je overlegstrategie aanpassen.”

De regeling Praktijknet-werken financierde de ontwikkeling van de appli-catie. Het praktijknetwerk van VarkensNet rondt eind 2011 de activiteiten af. In de periode daarna verkent het netwerk de koppeling met bestaande managementsy-stemen .

Overleggen biggen inzichtelijk

In de kraamstal wordt in de praktijk vaak slecht geregistreerd. Een computerap-plicatie helpt overzicht en inzicht te krijgen in het overleggen. F o t o : N i e u w e O o g s t

Een celgetal dat piekt boven de 400.000 en relatief veel koeien met mastitis. Voor maat-schap Verbeek uit het Friese Oude Leije reden om te investeren in Vaccar Clusterflush. Met resultaat. ,,Binnen een half jaar daalde het celgetal fors.’’

,,Met de clusterflush sluit je kruisbesmetting uit. Dat is de grote winst’’, geeft Otte Verbeek aan die samen met zijn vader 130 koeien melkt in een 2 x 11 zij-aan-zij melkstal. Vaccar Clusterflush is uit Enge-land afkomstig automatisch spoelsysteem. Verbeek zag de Vaccar Clusterflush eind 2009 op de beurs in Leeuwarden.

Voor de Vaccar Clusterflush zijn werk doet, wordt het melkstel kort vacuüm gezogen om de melk zoveel mogelijk weg te zuigen. Daarna wordt via de lange melkslang gespoeld met koud water, waarna het systeem er perslucht doorheen blaast. Het systeem herhaalt dat proces nog een keer en tot slot wordt nog een keer met lucht na geblazen.

Het hele spoelproces duurt niet langer dan 30

seconden. De verbruikte hoeveelheid water is regel-baar en ligt bij Verbeek op twee keer 0,75 liter. Dat spoelwater verdwijnt in de put. SimmerAgri uit Mar-rum is de Nederlandse importeur voor Vaccar Clus-terflush.

Het spoelsy-steem is geschikt voor alle merken en elk type melk-stal. Afhankelijk van het systeem varieert de prijs tussen de 500 en 600 euro. Een pit-tige prijs, erkent Verbeek. ,,Maar ons celgetal ligt nu constant rond de 180.000 en we heb-ben veel minder mastitis.’’

Kruisbesmetting uitsluiten

AUTOMATISERRINGG

Maatschap Verbeek rustte de 2 x 11 zij-aan-zij melkstal uit met Vaccar Clusterflush. Inzet: Via de lange melkslang wordt het melkstel gespoeld met koud water. F o t o : A n n e v a n d e r Wo u d e

ForFarmers en de Oostenrijkse firma Smaxtec Animalcare ontwikkelden een ver-beterde versie van pH-bolus voor koeien. Het exemplaar dat vanaf 1 september op de markt is, werkt gegarandeerd 50 dagen en is goedko-per in aanschaf.

De pH-bolus meet iedere tien minuten de zuur-graad in de pens en stuurt die informatie door naar een basisstation. Het systeem werd dit jaar ook uit-gerust met een draagbare reader. Daarmee kan een melkveehouder in de stal het pH-verloop volgen.

,,De bolus is met name interessant voor bedrij-ven met meerdere productiegroepen”, vindt product-manager rundvee Richard Dijkstra van ForFarmers. De optimale pH in de pens ligt tussen de 6 en 6,5. Is de pH meerdere uren per dag te laag of te hoog, dan is dat een indicatie voor mogelijke subklinische pensverzuring.

Pensverzuring komt volgens Dijkstra vaker voor dan veehouders denken. De beraamde kosten daar-van zijn 1 euro per koe per dag.

,,Met de meting zit je dichter op de actie. Door de bolus zie je dat de pH in de pens niet

goed is en kun je direct sleutelen aan een optima-lere voergift. Het is een hulpmiddel voor je manage-ment”, motiveert Dijkstra. De bolus is nu voor 400 euro per exemplaar (was ruim 700 euro) beschik-baar.

Vijf melkveebedrijven in Nederland en Duits-land deden het afgelopen jaar ervaring op met de pH-bolus. De bolus wordt gebruikt bij nieuwmelkte koeien omdat bij die groep het risico op subklini-sche pensverzuring het grootst is wanneer je niet optimaal voert.

Pensverzuring volgen met pH-bolus

Met de pH-bolus krijgt de veehouder inzicht in het effect van voer en voermethode op eventuele pensver-zuring. F o t o : N i e u w e O o g s t

Met de Eyena-mic kan de vlees-kuikenhouder het gedrag in de groep van minuut tot minuut volgen. Drie camera’s in de nok van de stal brengen het opper-vlak in beeld. De software vertaalt

de beelden in een index voor verdeling en activiteit. Afwijkingen op het gedrag zijn direct zichtbaar op het computerscherm. Het diergedrag wordt in kleu-ren afgebeeld.

Het systeem maakt het mogelijk vroegtijdig in te grijpen bij gebreken, vaak nog voordat de afwij-king negatieve gevolgen heeft voor het welzijn of de gezondheid van de vleeskuikens. Ook blijft de infor-matie bewaard, zodat de vleeskuikenhouder kan terugkijken en de afwijkingen in gedrag kan analy-seren aan de hand van bijvoorbeeld het klimaat, het voer of de biometrie.

Jorritsma schafte het systeem in maart van dit jaar aan en is tot nu toe tevreden. De pluimveehou-der heeft nog geen concrete resultaten, maar noemt

het een groot voordeel dat hij nu precies kan zien wat er in zijn stal gebeurt en daarop kan anticipe-ren. ,,Omdat de camera’s boven in de nok hangen, heb je een goed overzicht. Veel beter dan wanneer je tussen de kippen in de stal loopt.”

Het systeem is nog niet zo ver dat het Jorritsma automatisch een signaal geeft, wanneer er een gedragswijziging in de stal is. ,,Je moet wel achter het scherm zitten, als je dingen wilt waarnemen.” Volgens hem werkt Fancom wel aan het verbeteren van dit systeem. Jorritsma meent dat de Eyenamic voor grote vleeskuikenbedrijven een extra hulpmid-del kan zijn.

Salesmanager Erica Bongers van Fancom heeft de eerste resultaten van de Eyenamic al gezien. ,,Een van de pluimveehouders merkte bijvoorbeeld dat de kuikens heel actief werden, als het licht aanging. Hij heeft een nieuw lichtschema toegepast waardoor er meer rust kwam. De kuikens gingen daardoor meer eten.” Al met al resulteerde dit in minder uitval door ziekten. Een andere pluimveehouder installeerde blauw licht in de stal waardoor de kuikens rustiger wakker werden dan bij wit licht.

I l o n a L e s s c h e r e n C a r o l i n e va n d e r P l a s

Kip in beeld

Op het beeld is via kleuren goed te zien hoe de kuikens zich gedragen. F o t o : F a n c o m

Fancom installeerde vorig jaar voor het eerst de gedragsmonitor Eyenamic voor vleeskuikens bij vier Nederlandse pluimveehouders. Onder de gebruikers is de familie Jorritsma in Marrum, die een bedrijf met 425.000 vleeskuikens heeft.

De moderne veehou-

der gebruikt in toenemende

mate de nieuwste geautomati-

seerde toepassingen in zijn stal. Op deze

pagina vier systemen uitgelicht: voor de

melkveehouderij de Vaccar Clusterflush

en de pH-Bolus van ForFarmers, voor de

pluimveehouderij de Eyenamic en voor de

varkenshouderij de PorQsyS. Wat is het, hoe

werkt het en helpt het?

deTHEMA