Mastitis

Henk HogeveenMmv Tine van Werven, Wilma Steeneveld en Claudia Kamphuis

Even vooraf ...

Even vooraf ...

Maar ....

Wat komt er aan bod?

Mastitis algemeen Automatisch melken en mastitis Attenties

Infectie: de bacterie dringt de uier binnen

Ontsteking: reactie van de koe op de infectie met als doel de bacterie onschadelijk te maken mastitis

Mastitis

Klinische mastitis (zichtbaar) Afwijking aan uier, melk en/of koe

Subklinische mastitis (onzichtbaar) Niets te zien of te voelen Alleen verhoogd celgetal

Twee soorten

Gezond

Dus niet zwart wit

Klinische mastitis

Boer

Beest

Bacterie

Samenspel

• conditie slotgat– melkmachine– voorbehandelen (nat / droog)

• kwaliteit van de keratinelaag– bacterieremmend

• lengte en diameter van de speen (tepelkanaal)• groeiremstoffen in de melk (lactoferrine)

Afweer: eerste lijns

Afweer: tweede lijns

hoeveelheid en functionaliteit van de witte bloedcellen (leukocyten -> celgetal)

– Aanbieden van bacteriën– Omsluiten van bacteriën– Doden

– Enorm complex

TNFIL-1

IL-6

•Stress•Huisvesting•Ligplaatsen•Water•Ventilatie•Melken•Hormonale balans

•Genetische achtergrond–Anatomie–Melkgift

•Voeding–Algemeen–Vitamine E

Welke factoren zijn van invloed op afweer

Indeling mastitisverwekkers

• Koegebonden kiemen

• Omgevingsgebonden kiemen

Koegebonden bacteriën

• belangrijkste bron is de geïnfecteerde koe• verspreiding vooral tijdens het melken• bestaande infecties nieuwe infecties• uitroeïng is mogelijk

Staphylococcus aureus Streptococcus dysgalactiae Streptococcus agalactiae

Omgevingsbacteriën

• belangrijkste bron is de omgeving• infecties treden op buiten het melken om• nieuwe infecties ongeacht bestaande infecties• uitroeïng is onmogelijk

Eschericia coli Klebsiella Streptococcus uberis

Wat komt er aan bod?

Mastitis algemeen Automatisch melken en mastitis Attenties

Wat wordt er anders met AMS?• voorbehandelen• aantal melkbekers• melkintervallen• inspectie van de uiers /detectie mastitis• dippen / sprayen• effect klauwgezondheid

Onderzoek

150 bedrijven (AMS > 1 jaar) Deelname MPR Bezocht door 2 studenten

Bedrijven

Gemiddeld Min Max

Bedrijfsgrootte 84 30 420

305-day productie (kg) 9,020 5,500 11,000

Celgetal (cells/ml) 262,000 80,000 505,000

Nieuw hoog celgetal (%) 10 5 21

Incidentie klinische mastitis 27 1 135

Dutch mean cow SCC on conventional farms is 192,000 cells/ml (Jansen et al., 2009)

Resultaten Celgetal en % nieuwe koeien >250.000 cellen

Meer koeien Hogere 305 dagen produktie Meer mensen werkzaam op bedrijf Deelname BVD certificering Regelmatige check AMS Gebruik van voetbaden Restvoer melkkoeien naar de droge koeien Frequente controle AMS attentie lijst

Neijenhuis et al. 2010

Specifiek hygiene

Betere hygiene -> minder problemen Geen relatie maatregelen

Advies hygiene

• Zorg voor optimale hygiene• Check met hygiene scorekaart (www.ugcn.nl)

• Scheren 2x /jaar staarten en uiers• Minimaal 2 x dag boxen, roosters, wachtruimte

schoonmaken• Boxen verversen met schoon ligboxmateriaal• Goede mestconsistentie (voeding)• Iedere koe een ligbox

Speenreiniging

• Vervang op tijd borstel/voorbehandelbeker• Reinig spray nozzle• Check afstelling van het systeem• Juiste concentratie en dosering• Niveau desinfectiemiddel dagelijks checken

• Check dagelijks spraymiddel en voorraad• Goede instelling sprayproces

• Juiste spraymiddel voor de installatie

• Norm: 80% van de koeien moet rondom • gesprayed zijn

Sprayen (nabehandeling)

Melktechniek

• Pulsaties, vacuum, dode melktijd, melksnelheid, wel/niet goed uitmelken, onjuiste afstelling

• Niet meer dan 7500 melkingen (of aanbeveling fabrikant)

• Minimaal 2 onderhoudsbeurten/jaar

Wat komt er aan bod?

Mastitis algemeen Automatisch melken en mastitis Attenties

Detectie

Stel 1,000 koeien 40 % van de koeien heeft een ziekte Testeigenschappen:

Sensitiviteit: 80 % Specificiteit: 95 %

Example

Ziek

Ja Nee totaal

test

Positief 320 30 350

Negatief 80 570 650

Totaal 400 600 1000

Kans op succes: 320/350 = 91 %

Probleem: speld in een hooiberg

Iedere melking een “test” 60 koeien, 2,6 melking per koe per dag -> 57.000

melkingen per jaar 20 mastitis gevallen -> 0,1 % van de melkingen

Hoe goed zijn de attenties?

Lely A2 Sensitiviteit: 43 % Specificiteit: 97 %

Kans op succes: 4/304 = 1,3 % Ziek

Ja Nee totaal

test

Positief 4 300 304

Negatief 6 9690 9696

Totaal 10 9990 10000

Eigen onderzoek

Lely A2 Sensitiviteit: 50 % Specificiteit: 98 %

Kans op succes: 4/304 = 2,4 % Ziek

Ja Nee totaal

test

Positief 5 200 205

Negatief 5 9790 9795

Totaal 10 9990 10000

Gezond

Dus niet zwart wit

Klinische mastitis

Attenties dus

Niet blind te vertrouwen (verre van) U moet de stal in: 2-10 koeien per dag Of selectie vooraf

65 % geen regels 12 % koe informatie (MPR) 23 % overige robot gegevens

Heeft nauwelijks zin

Hoe omgaan met attenties

Mijn mening: Gebruik melkfilter Eerste (duidelijke) attentie: check Volgende attenties & bezoekfrequentie laag: check

Evt: na 2 wkn attenties, check, neem melkmonster voor BO en behandel eventueel

Laatste woorden

Mastitis is als een evenwichtsbalk Automatisch melken maakt ‘m smaller

Rust, reinheid en regelmaat Attenties: noodzakelijk kwaad

Thank you for your attention