ANDERS OMGAANMET GELD

JUNI - JULI - AUGUSTUS 2009

Magazine Netwerk Vlaanderenverschijnt driemaandelijks, 27e jaargang, nr 2

België - BelgiquePB

1000 Brussel 11/1366

Afgiftekantoor 1099 Brussel X, P2A8306 - Afzender: Netwerk Vlaanderen, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Brussel

Eeen Spaanse Robin n HoHoodod. . ZoZo w worordtdt E Enrnricic Durán GeGeralt genoemd. HiHij j ststalal g geleld d vavan n de banankeken n enen gagaf f heh t aaaaan dee a armrmenen. BaBanknkenen h hebebbeben nin etet aa alllleeeen neeeen n grottttte e veerarantntwowoordelijkheh idid i in n dede h huiuididigege eccononnnnomomo isische e e e e crcrisisisi , zoo steeltlt h hijij, , mamaarar o ookok iin n dede enenerergigiigigigiececccccririrr sisiiiiiss,s d dde vovoeddseelclcririsisis,s, d de e coconsnstrtrucuctie e van beb lalastststiningpgpararadadijijzezeen,n, d de e fi fi nananciei ring van oorlogen ene pprorojejectctenenn d dieie o onznzzee plp aneet vernielen. En dus sttapppelelt t hihiijj j 6868 l lenini gen op bij 39 verschillende ban-kekenn,, eenn bebesls ist hij zijn schuld van 492.635 euro niet teterurug g tete betalen. In plaats daarvan verdeelt hij dit geld over verschillende sociale bewegingen die een andere levensstijl nastreven. Deze eenmansactie verzamelt de aanklacht tegen de schadelijke prak-tijken van banken en het stimuleren van sociale en ecologische initiatieven, in één welgemikte daad van burgerlijke ongehooorzaamheid.

Een dergelijk radicale actie mag dan misschien bij sommigen de wenkbbrauwen fronsen, deze man verdient mijn respect. Hij brengt met zijn actie schadelijke investeringgen, gebrek aan geld voor maatschappelijk relevaante projecten en onderne-mingen, het te gewilligg uitleengedrag van banken en de mogelijkheid van geweldloze directe actie onder de aandacht. Dit soort acties, doordacht

Blauw met gele sterretjes

2

Edito Blauw met gele sterretjes 2

In de kijker Maakt de overheid werk van maatschappelijk verantwoord investeren? 4

In de kijker Overheid als duurzame spaarder of belegger 8

In de kijker Muntuit in Gent 10

Portfolio Unie der Zorgelozen op zoek naar rentevrij geld 11

Duurzame wegwijzer Direct investeren in hernieuwbare energie 12

Campagne Bezorgde beleggers sturen deurwaarder naar minister Reynders 14

Filmbespreking Let’s make money 15

Achter de schermen Zorgen dat er geen centjes gaan naar oorlog 16

INHOUD

EDITO

mamaaarar ooop p ded grens van wat aanvaardbaar is, kunneneen belangrijke aanvulling vormen op het werk vanNGO’s en maatschappelijke belangengroepen. Door ded creatieve maar controversiële aanpak, brengenze een thematiek onder de aandacht op een manierdie voor gevestigde bewegingen niet altijd haal-baar is. Ze betekenen bovendien een uitdaging endoen ons nadenken over onze strategie, over devraag hoe we tegelijk een diepgaande kritiek kun-nen vormen en een brede groep mensen kunnenbewegen.

De strategie voor de campagne rond schadelijkeinvesteringen is voor Netwerk Vlaandderen alvastuitgestippeld: we bewegen ons naar r een hogerniveau. Bankgeheimen gaat in juni aal Europees.Samen met het Britse Platform, het SpaanseSetem, de Franse Friends of the Earth,, het DuitseUrgewald en het Italiaanse CBRM lanceeert NetwerkVlaanderen een Europese Banksecretss campagne.Op de website www.banksecrets.eu, ddie vanaf 26juni online is, worden schadelijke investeringendoor dertien banken actief in Europa onnder de loepgenomen.

Het werk rond het stopzetten van investeringenin clustermunitie wordt in het najaar zzelfs wereld-wijd opgepikt. Dan lanceert Netwerk Vlaanderenin samenwerking met de vredesbewegiing IKV PaxChristi en de Cluster Munitie Coalitiee een inter-nationale desinvesteringscampagne roond cluster-munitie. In het kader van de ratifi cering van deOslo-conventie, een internationaal verddrag dat eenverbod op clustermunitie legt en dat oondertekendwerd door 96 landen, wil deze campaagne ook defi nanciële link wereldwijd doorknippeen. Netwtwererk k Vlaanderen coördineert samen met IKVKVVV P Paxax C Chrhriisstiihet onderzoeksluik van dezze cacampmpagagagnennee vvooo r caam-m-paigners, zodat zij j vovoldldoeoeoendndee ininfoformrmaaatatieie h hebebbeben n om in hun eigegen n lalandndd fi fin nanana ciciëlële e iinsttelllilinggenen e enn ovovererheh deeen n onnnndedeer rr drdrrukuk t te zettttenen.

NeNetwtwererk k Vlaaaandndererenen h hououdtdt nnieiet alleennn de vingn eraaa n n dede p polols s bibij j dede b banankeken,n o ookk d de e ovoveeerheh id wordtonondeder r dede l loeoepp gegegegegegenon memen. DDaarooveverr leess je meer indidit t magazine. JJJeJeJ vindtddtdtdtt e eenen k kritische ddoorlichting

gische overheid op hetvan het werk van de Belgverantwoord investerenvlak van maatschappelijk van de manier waaropin 2008 en een analyse eden zich bezighoudenlokale en regionale overheleggen. Bovendien leesmet duurzaam sparen en beie in mei naar minister je over de deurwaarder dim de uitvoering te eisenReynders werd gestuurd omgen in clustermunitie envan de wet die investeringedt.anti-persoonsmijnen verbie

s in de pels van bankenNetwerk Vlaanderen als luihet jeukten overheden, ik hoop dat het jeukt.n overheden, ik hoop dat

Esther VandenbrouckeCampagne

3

Blanco overheidscheques voor banken

2008 was het jaar van de fi nanciële crisis. Wie ver-wachtte dat de regering de crisis zou aangrijpen om het spaar- en beleggingsgedrag van banken so-cialer, ethischer of duurzamer te maken, is enkele illusies rijker. Diverse Belgische banken zijn gered met de inzet van belastinggeld. Maar veel degelijke voorwaarden stelde de overheid niet, behalve dan dat gesteunde banken de kredietkraan naar onder-nemingen niet zouden dichtdraaien. De banken kregen miljarden euro’s als een blanco cheque. Met als gevolg dat banken nog altijd kunnen investeren in producten die tot de crisis geleid hebben.

Banken die met overheidsgeld gered zijn, kunnen nog altijd naar hartelust klanten bijstaan om be-lastingen te ontwijken via fi scale paradijzen. De banken kunnen ook nog vrij investeren in bedrijven die internationale verdragen aan hun laars lappen. Nochtans zijn dergelijke verdragen met betrekking tot mensenrechten of de opwarming van de aarde door België zelf ondertekend.

In ruil voor haar miljardeninjecties heeft de over-heid wel zitjes veroverd in het bestuur van een aantal banken. Maar waarvoor zullen ze die zitjes gebruiken?

Fundamenteel debat over rol van banken blijft uit

Netwerk Vlaanderen vond samen met diverse NGO’s en vakbonden dat het welletjes was geweest, dat banken hun boekje te buiten waren gegaan. Samen met het ruime middenveld en bezorgde

bankklanten ijverde Netwerk Vlaanderen met de NEP campagne voor maatschappelijk verantwoorde banken. De vijf campagne-eisen voor een beter bankwezen luiden: investeer in de reële economie, investeer pro-actief en aan voordelige tarieven in activiteiten die de overgang naar een groene en solidaire economie waarmaken, investeer niet langer in maatschappelijk schadelijke activitei-ten, geef een duidelijk inzicht in hun investe-ringen en houd je af van activiteiten in of met belastingparadijzen.

Diverse expertencommissies en topoverleg van politieke leiders wereldwijd hebben geleid tot een berg adviezen en richtlijnen voor hervormingen. Wat opvalt is dat veel van die adviezen niet ingaan op de vraag naar de maatschappelijke rol van het bankwezen. Het impliciete uitgangspunt van veel adviezen is gericht op meer controle om het sys-teem beter te beschermen. Maar de vraag naar de maatschappelijke meerwaarde van ons fi nanciële systeem is zelden gesteld.

Politici en middenvelders die het bankwezen opnieuw ten dienste willen stellen van de sa-menleving, hebben nog een lange weg te gaan. Financiële instellingen, hun aandeelhouders en grootinvesteerders zijn er nog lang niet van over-tuigd dat het bankwezen dient te investeren in de uitbouw van een duurzame samenleving. Dat een bank niet alleen op winst uit moet zijn, maar ook kan voorzien in broodnodige investeringen voor de uitbouw van een duurzame samenleving, is voor velen nog niet vanzelfsprekend.

De banken en hun grootste aandeelhouders zijn trouwens stilaan hun oude zelf aan het terugvinden.

Hebben de Vlaamse en federale overheid in 2008 en 2009 werk gemaakt van maatschappelijk verantwoord investeren? Hebben ze acties ondernomen om het investeringsgedrag van de banken duurzamer te maken? En hebben ze zelf het goede voorbeeld gegeven en investeringen in de groene of solidaire economie bevorderd? In dit artikel vind je een overzicht van belangrijke initiatieven die overheden wel of juist niet hebben genomen op vlak van maatschappelijk verantwoord investeren.

Maakt de overheid werk van maatschappelijk verantwoord investeren?Overzicht 2008 - 2009

4

IN DE

KIJKER

De crisis toonde nochtans duidelijk aan dat ze on-bekwaam waren om de risico’s juist in te schatten en dat ze zich bijna uitsluitend op het maximali-seren van winsten gericht hebben. Maar opnieuwverkondigen hun vertegenwoordigers dat ze geenextra regels nodig hebben.

Miljarden voor de banken, geen geld voor Netwerk Rentevrij

2008 was ook het jaar waarin het regionaliserings-debat enkel wat borrelnootjes opleverde. Eén van die nootjes was de regionalisering van het Kring-loopfonds. Het federale Kringloopfonds, dat in-stond voor een deel van de funding van fi nanciers van de sociale economie, is afgebouwd. Het Kring-loopfonds handelt de lopende fi nancieringen ver-der af, maar staat geen nieuwe fi nancieringen meer toe. Voor investeringsmiddelen zullen de Vlaamsefi nanciers van de sociale economie zich voortaanmoeten richten tot de Participatie Maatschappij Vlaanderen (PMV) en meer bepaald tot het Sociaal Investeringsfonds van het PMV. Dit fonds zal vanaf medio 2009 investeerders die gespecialiseerd zijnin de fi nanciering van de sociale economie, vannieuwe middelen voorzien.

Althans, dat is de offi ciële versie. In de praktijkis de werking van het Sociaal Investeringsfonds zoopgezet dat het bijna uitsluitend de belangen vanéén speler zal dienen, namelijk Hefboom. NetwerkRentevrij cvba, vier jaar geleden opgericht door Netwerk Vlaanderen, verstrekt rentevrije leningenaan sociale en ecologische initiatieven en zal geengebruik maken van het fonds. De modaliteiten waar-onder het fonds zijn middelen ter beschikking stelt,zijn immers niet zinvol voor Netwerk Rentevrij.

Want wie, zoals Netwerk Rentevrij, aan lage kost-prijs (2,5 procent) kredieten ter beschikking steltkomt niet aan zijn trekken. Netwerk Rentevrijmoet immers evenveel rente (2 procent) betalenaan het Sociaal Investeringsfonds als een fi nancier die uitleent aan bijvoorbeeld 4 procent. Gevolgis dat een fi nancier die kredieten verstrekt aan 4procent een werkingsmarge krijgt van 2 procent.Terwijl Netwerk Rentevrij, die kredieten verstrektaan 2,5 procent een onwerkbare marge krijgt omhaar kosten te dekken: 0,5 procent.

De overheid had het tarief waaraan het Inves-teringsfonds gelden ter beschikking stelt, meer afhankelijk dienen te maken van het tarief dat »

5

doorgerekend wordt aan de eindgebruiker. Dat zou niet alleen Netwerk Rentevrij, maar vooral de eindgebruiker van het fonds, de projecten uit de sociale economie, meer ten goede gekomen zijn. Bij gebrek aan middelen moet Netwerk Rentevrij aanvragen uit de sociale economie weigeren en zijn maximum te ontlenen bedrag per project verlagen, terwijl de overheid miljarden pompt in banken die nauwelijks nog krediet willen geven.

Controversiële investeringen: politici tonen enige bekommernis

Voedselspeculatie, investeringen in bedrijven die de dictatuur in Birma steunen en de gewelddadige regering in Soedan mee in het zadel houden, inves-teringen in illegale activiteiten in bezet Palestijns gebied … Ook Belgische banken zijn er niet vies van. De bekendmaking van deze zorgwekkende bankpraktijken door Netwerk Vlaanderen en andere NGO’s heeft tot een aantal parlementaire vragen geleid.

Ook was er sprake van enig wetgevend werk om controversiële investeringen te verbieden. Het bannen van het investeren in wapens gaat gestaag verder. In april 2008 werd een verbod op fi nancie-ring van productie van en handel in uraniumwapens ingediend. De Senaat aanvaardde dit wetsvoorstel op 31 maart 2009. Een ander voorstel om ook fi -nanciering van witte fosfor wapens te bannen, zal op korte termijn besproken worden.

Het implementeren van de reeds goedgekeurde wetgeving rond de fi nanciering van wapens ver-loopt minder gestaag. In maart 2007 keurde het Belgische parlement unaniem een wet goed die de fi nanciering van bedrijven betrokken bij pro-ductie van en handel in clusterbommen en anti-persoonsmijnen verbiedt. Als hulp bij de operati-onalisering zouden de banken een zwarte lijst van betrokken bedrijven krijgen. Intussen zijn twee jaar verder. Minister van Financiën Reynders heeft het in al die tijd nagelaten degelijk werk te maken van deze lijst.

MVI op weg naar een minimale norm?

Het luik maatschappelijk verantwoord investeren (MVI) uit het federaal actieplan voor maatschap-pelijk verantwoord ondernemen is helaas maar mondjesmaat uitgevoerd. Wel zijn er twee initia-tieven die het vermelden waard zijn.

Minister Arena liet een onderzoek uitvoeren naar een minimale norm voor MVI. Netwerk Vlaanderen gaf feedback bij de studie en steunde de oproep om te komen tot een minimale norm. De oproep werd

gesteund door een ruim middenveld en een aantal politici, waardoor fi nanciële instellingen publiek een positie innamen. In mei 2009 bracht Belsif opvallend nieuws. Belsif, het forum voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord investeren waar zowel banken als NGO’s in zetelen, maakte bekend dat ze (onder een aantal voorwaarden) voorstander is van een minimumnorm. Dat is een doorbraak. Voor het eerst laten belangrijke vertegenwoordi-gers van de fi nanciële sector hun verzet tegen een norm voor MVI varen.

Geeft de overheid zelf het goede voorbeeld?

Het federaal actieplan maatschappelijk verant-woord ondernemen (MVO) voorziet in maatregelen die de overheid helpt om meer maatschappelijk verantwoord te investeren. Als aanzet hiertoe hebben de Waalse organisatie Réseau Financement Alternatief en Netwerk Vlaanderen in opdracht van minister Magnette betere investeringsprak-tijken van federale, gewestelijke, provinciale en gemeentelijke overheden in kaart gebracht. Begin mei dit jaar is het eindrapport met aanbevelingen voor openbare besturen, bezorgd aan de minister (zie artikel ‘overheid als duurzame spaarder of belegger’).

Fiscale voordelen voor MVI

In april 2008 keurde de regering de fi scale aftrek-baarheid goed van investeringen in microfi nan-cieringsinstellingen. Microkredieten zijn kleine leningen die voornamelijk worden toegekend aan kleine ondernemers. Zij kunnen bijv. door een gebrek aan onderpand niet lenen bij traditionele banken. Deze ondernemers kunnen in dat geval bij een microfi nancieringsinstellingen aankloppen.

Wie gedurende vijf jaar minimaal 250 euro inves-teert in instanties die microkredieten verlenen, zou eenmalig vijf procent van het ingebrachte kapitaal van zijn belastingen kunnen aftrekken. Eén jaar later blijkt de maatregel echter nog steeds niet operationeel. Er doen zich problemen voor bij de praktische uitwerking. De maatregel krijgen ze moeilijk verkocht aan Europa. Een belangrijke oorzaak daarvan is dat de politieke verantwoorde-lijken het nagelaten hebben om van de operationa-lisering ernstig werk te maken.

Aan de oproep om de maatregel uit te breiden naar investeringen in de lokale solidaire economie is helemaal geen gehoor gegeven. Dat is opmerkelijk want waarom zou je investeringen in microfi nancie-ringsinstellingen voor het Zuiden fi scaal voordelig maken en dat voor dergelijke kredietverstrekkers in eigen land niet doen?

»

6

Het federaal actieplan MVO voorzag de introduc-tie van een fi scaal voordeel voor het ethisch pen-sioensparen. Veel werk is er terzake niet verzet.Maar het idee is politiek nog niet dood. Dat blijkt uit een wetsvoorstel van 17 april 2008 van PS Senator Mahoux. Dat wetsvoorstel wil een fi scaal voordeel mogelijk maken voor ‘een maatschappe-lijk verantwoord pensioensparen met een solidai-re dimensie’. Het wetsvoorstel is in het voorjaar van 2009 kort besproken in de senaatscommissie fi nanciën en doorverwezen naar het overleg tus-sen de kabinetten. Vooraleer een politiek akkoord over het fi scaal voordeel gevonden wordt, dient er eerst werk gemaakt te worden van wat we onder MVI verstaan. Volgens senator Mahoux kan dit het beste gebeuren door een raad aan te stellen die zich over de defi nitie en invulling van het begrip MVI buigt en die de bijbehorende criteria verder uitwerkt.

Raad voor maatschappelijk verantwoord investeren

Senator Mahoux heeft zijn oude voorstel voor de oprichting van een raad voor MVI, in een licht-jes gewijzigde vorm (29 april 2008), opnieuw ingediend. Het voorstel omvat de oprichting, in de schoot van de Federale Overheidsdienst Duur-zame Ontwikkeling, van een raad die onder meer als opdracht heeft om criteria voor MVI vast teleggen. In de raad zullen vertegenwoordigers ze-telen van ondermeer werkgevers- en werknemers, NGO’s, fi nanciële instellingen, CBFA, consumen-ten en organisaties met een hoofdactiviteit die met MVI te maken heeft. Het voorstel werd op 25 maart 2009 een eerste maal besproken in de Commissie Financiën en Begroting van de Se-naat. Het voorstel vormde ook onderwerp van een debat dat de POD DO (ProgrammatorischeFederale Overheidsdienst Duurzame Ontwikke-ling) in mei 2009 inrichtte.

Ook al voerde de overheid het actieplan MVI het afgelopen jaar helaas maar mondjesmaat uit, er beweegt wel iets op vlak van maatschappelijkverantwoord investeren. Hopelijk maken de over-heidstaken rond crisismanagement van de fi nanci-ele sector ook plaats voor de duurzamere aanpak van het bank- en investeringswezen. De fi nanciëlecrisis en de breed gesteunde oproep van het mid-denveld tot verandering, biedt politici een unieke kans om onze banken en het systeem duurzamer te maken: een bankwezen dat resoluut investeertin de reële, sociale en groene economie. Aan de vele politici van goede wil om die kans nu ook te grijpen.

Luc Weyn Labo investeren in duurzaamheid

7

IN DE

KIJKER

Réseau Financement Alternatif en Netwerk Vlaan-deren brachten onlangs overheidsinvesteringen in kaart die Sociale, Ecologische of Ethische (SEE) criteria in rekening brengen bij het beleggen van hun liquiditeiten of reserves. De studie, in op-dracht van de minister voor Klimaat en Energie, Paul Magnette, bevat ook een analyse en een aan-tal concrete aanbevelingen.

Federale voortrekkers

Op federaal niveau zijn een viertal initiatieven ge-identifi ceerd die bij het beleggen van hun reserves rekening houden met sociale, ecologische of ethi-sche criteria. Het betreft het Kringloopfonds (KF), de Nationale Loterij, het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) en het pensioenfonds van de Senaat.

De Nationale Loterij belegt niet in bedrijven die betrokken zijn bij de productie van wapens, kinder-arbeid en niet-verplichte proeven op dieren.

Ook het FRGE en het pensioenfonds van de Senaat kiezen er voor om ethisch of duurzaam om te gaan met (een deel van) hun reserves. Concrete inhoudelijke criteria zijn daarbij niet aangetrof-fen. In de praktijk kiezen ze voor producten die

ze duurzaam achten. Het pensioenfonds van de Senaat kiest voor een aantal als duurzaam aan-geboden beleggingsfondsen. Het FRGE kiest voor een termijnrekening bij Ethias. Ook het KF kiest voor duurzaam beleggen, maar hanteert geen in-houdelijke SEE-criteria. Ze kiezen voor producten die voorkomen op de BEAMA-lijst van duurzame producten. Om voor te komen op deze lijst moeten geen specifi eke SEE-beleggingscriteria in rekening gebracht worden. Wel moet aan een aantal vorme-lijke voorwaarden voldaan worden.

Goede voorbeeld binnen de gewesten

Ook op regionaal niveau zijn vier initiatieven geidentifi ceerd die een deel van hun reserves of liquiditeiten wensen te sparen of beleggen met SEE-criteria. Het betreft het Toekomstfonds, het Spaarfonds, het Vlaams Zorgfonds en de Participa-tie Maatschappij Vlaanderen (PMV). Bij alle initia-tieven is het Vlaams Gewest betrokken.

Het Vlaams Zorgfonds heeft vanuit de overheid de opdracht meegekregen om de gelden uit hun reservefonds veilig en duurzaam te beleggen. In de praktijk wordt de aandelenportefeuille belegd in aandelen uit het Ethibel-universum.

Economisch herstel is dringend. Ook de klimaat- en de voedselcrisis vragen om oplossingen. Sociale en ecologische investeringen kunnen een deel van het antwoord zijn. De overheid kan het goede voorbeeld geven via het beleg-gen van haar eigen middelen.

Overheid als duurzame spaarder of beleggerOverheid als duurzame spaarder of beleggerOpenbare besturen die het voortouw nemenOpenbare besturen die het voortouw nemen

8

PMV koos er voor om tien procent van zijn reser-ves duurzaam te beleggen. Welke criteria daarbij gebruikt worden, wordt momenteel niet publiekgemaakt.

Het Spaarfonds van de Vlaamse non-profi t/social-profi tsector dient volgens de beheersovereen-komst het beschikbare budget te beheren als eengoede huisvader en op een ethisch verantwoorde manier te beleggen. Daarvoor moet het Spaar-fonds interne richtlijnen opstellen. In de praktijk worden de reserves van het Spaarfonds momenteel voor het grootste deel bij Triodos Bank geplaatst.

Met betrekking tot het Toekomstfonds, een spaar-potje voor investeringen in moeilijke economi-sche tijden, heeft de Vlaamse Regering een re-solutie gestemd. Deze resolutie vraagt aan het fonds om zijn middelen volgens een duurzame strategie te beleggen en om daartoe onder meer ‘specifieke criteria inzake de duurzaamheid vande bedrijven die duiden op een maatschappelijkebetrokkenheid’ vast te leggen. Het is onduidelijk of dit effectief gebeurd is. Wel staat vast dat demiddelen van het fonds intussen bijna integraal geïnvesteerd zijn in aandelen van Dexia.

Gemeenten aan het werk

Van de 589 gemeenten die in het kader van destudie gecontacteerd zijn, heeft 23 procent deel-genomen aan de schriftelijke enquête.

Meer dan een kwart van de deelnemende ge-meenten melden dat ze SEE-criteria hanteren. In de praktijk heeft dit vooral betrekking op eendeel van hun gelden op duurzame spaar- of ter-mijnrekeningen. 22 van de 47 producten waarinde gemeenten investeren zijn spaar- of termijnre-keningen. In het merendeel van de gevallen gaathet om rekeningen bij de Triodos Bank. In ééngeval ging het om Krekelsparen bij Fortis.

Verder steken gemeenten hun gelden in diverse duurzame beleggingsproducten, zowel in ‘ge-mengde’ als in ‘money market fondsen’. De meeste gemeenten zitten hiervoor bij Dexia. Ook Fortis, KBC en in mindere mate ING en Ethias doen dienst als bancaire partner.

Gemeenten die niet voor MVI kiezen, geven daar-voor drie belangrijke redenen: ze kennen geen duurzame producten (24 procent), de uitleg bij en over de producten volstaat niet (21 procent) en ze vrezen voor minder fi nancieel rendement (20 procent).

Onbevoegd verklaring en behoefte aan een norm

De meest opmerkelijke vaststelling is wellichtdat overheids-initiatieven die voor MVI kiezen er moeilijk toe komen om een eigen SEE-beleid uit tewerken. In de praktijk valt hun beleid samen metde producten die ze gekozen hebben. Meestal is er geen SEE-raamkader ontwikkeld waaraan de geko-zen producten getoetst worden. Deze vaststellinggeldt zowat op alle bestuursniveau’s.

Uit de gevoerde gesprekken werd ook duidelijk datde betrokken initiatieven niet met een SEE-verlang-lijstje naar de fi nanciële instellingen gestapt zijn.De werkwijze is meestal omgekeerd. De fi nanciëleinstellingen stelllen voor wat ze te bieden hebbenen daar wordt dan uit gekozen. Een aantal gemeen-ten gaven aan dat van hen niet verwacht kan wordendat ze voldoende background hebben om effectief duurzame fi nanciële producten en windowdressing-producten van elkaar te onderscheiden. Daaromzouden ze het handig vinden als de overheid zelf het kaf van het koren scheidt. Bijvoorbeeld door duidelijk aan te geven welke spaar- en beleggings-vormen in aanmerking komen voor het duurzaambeleggen van belastinggelden. Een door de overheidgesteunde norm zou hier een oplossing kunnen bie-den. Een dergelijke norm helpt ook om diegenen teontmaskeren die zeggen dat ze aan MVI doen, maar er in feite geen werk van maken.

Kwaliteitsvol MVI door openbare besturen kan nogop vele andere manieren bevorderd worden. Ditonderzoek voor minister Magnette doet terzake eenreeks aanbevelingen; gaande van het maken vaneen praktische gids, over het geven van ratings enhet verstrekken van meer transparantie en juridi-sche duidelijkheid tot het structureel inschrijvenvan MVI in het beleid van de gemeente.

Luc WeynLabo investeren in duurzaamheid

1 Auderghem2 Evere3 Koekelberg4 Vorst

Deze gemeenten maaktenkenbaar dat ze kiezenvoor duurzame spaar- of beleggingsproducten voor een deel van hun reserves of liquiditeiten.

9

Muntuit in GentMuntuit in GentProefproject complementaire munten van startProefproject complementaire munten van start

Maar ook van onderuit beweegt er van alles in Gent, zogenaamde ‘zebraraden’ wordt dat genoemd. Dit naar aanleiding van de open vergaderingen over het thema, die plaatsvinden in een zaal in de Ze-brastraat. Actievelingen uit het Genste middenveld en andere geïnteresseerden krijgen er de kans het Gentse proefproject mee vorm te geven. Een eerste zebraraad vond plaats op 5 mei. De Amerikaanse Gwen Hallsmith, actief betrokken bij het stedelijk beleid van Montpellier, kwam getuigen over haar ervaringen met het gebruik van complementaire munten in stedelijk beleid. Een tweede zebraraad vond plaats op 9 juni. Hier werden keuzes gemaakt over de richting die het proefproject uitgaat.

In de tussentijd is het projectteam ook elders in Vlaanderen actief door de participatie in debatten en met aftastende gesprekken met verschillende ge-interesseerden van bankiers tot de studiedienst van het ACW. Met die vergaderingen, het proefproject in Gent en de site www.muntuit.eu die binnenkort on-line gaat, wordt er vaart gezet achter de introductie van nieuwe aanvullende munten in Vlaanderen.

Mathias BienstmanLabo investeren in duurzaamheid

Muntuit?Netwerk Vlaanderen lanceerde het platform Muntuit om complementaire munten te introduceren in Vlaanderen. Zulke munten kunnen onvervulde noden verbinden met ongebruikte capaciteiten. Geldspecialist Bernard Lietaer is de projectleider van Muntuit. Hij wordt ondersteund door de het labo voor investeren in duurzaamheid van Netwerk Vlaanderen. Momenteel broedt Muntuit op een proefproject in Gent dat bij succes kan uitgebreid worden naar andere steden en gemeenten. Meer info: www.muntuit.eu of www.netwerkvlaanderen.be

IN DE

KIJKER

Wat als ons geldsysteem het laat afweten? Zijn er an-dere systemen denkbaar en hoe werken die dan? Zouden die ook in België kunnen werken? Minister Van Brempt heeft Netwerk Vlaanderen in de mogelijkheid gesteld om een kenniscentrum rond complementaire geldsystemen te starten. In samenwerking met Europa (ESF subsidies) zijn middelen gevonden om een concreet experiment te starten samen met de stad Gent. In het vorige nummer stond reeds een artikel over complementaire munten in Vlaanderen, een project dat Netwerk Vlaanderen sinds begin februari uitvoert met geldspecialist Bernard Lie-taer. Een deel van de inspanningen ging de afgelopen maanden naar de opstart van een proefproject in Gent. Een kort relaas van achter de schermen.

Het is vrijdagochtend en de zon is van de partij. Het aanzicht is bizar. Op een grote betonnen vlakte, aan de rand van de Rabot wijk in Gent, zijn tientallen kleine volkstuintjes aangelegd. De groenten schieten uit de met aarde gevulde bakken, konijnen huppelen vrolijk rond in gebricoleerde koten en een Turkse vrouw kijkt geamuseerd toe. Deze volkstuintjes zijn een succes. Ze kwamen er op initiatief van de gebiedsgerichte werking in het Rabot in Gent. Stefaan is de verantwoordelijke van die werking. Hij heeft Bernard Lietaer en mij uitge-nodigd om eens met zijn collega’s uit de andere wijken te brainstormen over mogelijke toepassingen van complementaire munten. Zo kan je te weten ko-men wat er in de Gentse wijken leeft. Daar zaten we dus in de zon op een vrij-dagochtend met een groep geëngageerde buurtwerkers. Ze brachten verhalen over thuiscomposteren, pluktuinen, autodeelsystemen, huistaakbegeleiding, speelterreinen, buurtraden of het onderhoud van kapelletjes. Bernard Lietaer antwoordde met voorbeelden uit het buitenland van complementaire munten die op die domeinen een verschil maakten. De sfeer zat goed.

Het was trouwens niet de eerste brainstorm op Gents grondgebied. De week ervoor vond een ontmoeting plaats tussen ons volledige project-team en verschillende afgevaardigden van de Gentse schepenen. Voor een succesvol proefproject in Gent is het van belang dat bestaande noden en capaciteiten goed in kaart worden gebracht. Daarna kan er met een com-plementaire munt eventueel een brug gebouwd worden tussen die noden en capaciteiten, bijvoorbeeld in de zorg of voor het voorkomen en opruimen van zwerfvuil. De vergadering met stad Gent was een succes. Het lijkt erop dat de eerste contouren van een proefproject nog voor de zomer duidelijk zullen worden.

10

In 2006 werd de Unie der Zorgelozen structu-reel erkend door de Vlaamse gemeenschap. Deze erkenning is net verlengd, en de toelage werd substantieel verhoogd. Intussen werkt de Unie der Zorgelozen met 5 vaste medewerkers en zijn er op dit moment 150 actieve mensen betrokken bij de Unie.

Voor de aankoop van een vast onderkomen in Kortrijk, een investering van ongeveer 300.000 euro vroeg de Unie der Zorgelozen steun bij Netwerk Rentevrij. Momenteel zijn ze op zoek naar extra rentevrije leningen bij sympathisanten voor minimaal 25.000 euro.

Wil je dit initiatief ondersteunen? Neem dan con-tact op met Frederik Matthijs of Lucas Smits van Waesberghe via info@rentevrij.be.

Netwerk Rentevrij 3 02/ 274 00 17 ! info@rentevrij.be.

www. .be

Netwerk Rentevrij cvba is een coöperatieve dochter van Netwerk Vlaanderen vzw en biedt rente-vrije leningen aan voor maatschappelijke en ecologische initiatieven. Regelmatig doet Netwerk Rentevrij een oproep voor fi nanciering bij haar achterban.

Unie der Zorgelozen op Unie der Zorgelozen op zoek naar rentevrij geldzoek naar rentevrij geldHerinschakeling via culturele en Herinschakeling via culturele en sociale activiteiten in Kortrijksociale activiteiten in Kortrijk

Het sociaal artistiek gezelschap Unie der Zorgelozen zoekt fi nanciering voor een vast onderkomen in Kortrijk. Deze Unie maakt theater met mensen die steun van het OCMW krijgen. Ook initiëren ze diverse wijk- en andere sociale projecten zoals: de kookgroep, de schrijfgroep, kostuumontwerp of achter de bar om een sociale beweging op gang te zetten.

In 1996 werd de Unie der Zorgelozen, een sociaal artistiek gezelschap in Kortrijk opgericht. Het oorspronkelijke doel van de Unie was het maken van theater met mensen die steun via het OCMW genoten. In 1999 werd de eer-ste voorstelling ‘ça va’ gerealiseerd door het theatergezelschap Antigone. De voorstelling bleek achteraf een motor te zijn om projecten in sociale stadswijken te realiseren. Vanaf dat moment werd er ieder jaar een nieuw wijkproject geïnitieerd en gerealiseerd.

Naast de wijkprojecten ontstonden er ook andere mogelijkheden om aan de werking van de Unie deel te nemen: bijvoorbeeld in de kookgroep, de schrijf-groep, kostuumontwerp of achter de bar. Iedereen kan volgens zijn eigen interesses en capaciteiten een keuze maken uit de verschillende activiteiten.

In de cafetaria van de Unie kunnen de deelnemers dagelijks een pot koffi e komen drinken en een babbeltje slaan met elkaar. Een sociaal assistente probeert de deelnemers te begeleiden in hun contacten met sociale diensten, en in hun zoektocht naar een job.

11

PORT-FOLIO

Groene investeringen: retoriek of realiteit?

Je kan geen krant meer openslaan of een politicus zegt: we moeten meer investeren in de groene eco-nomie. Dat levert jobs op. Het wendt het klimaat-gevaar ook af. Maar als je wat verder doorbladert in de kranten stoot je op een ander verhaal. Grote windprojecten zoals dat van C-Power op de Thorn-tonbank lopen vertraging op. De fi nanciering raakt moeilijk rond. De bankiers komen niet graag over de brug met grote sommen geld voor zulke langlo-pende, risicovolle projecten. Maar het is niet omdat de banken onwillig zijn, dat je jouw spaargeld niet in hernieuwbare energie zou kunnen investeren. Via zogenaamde groene beleggingsfondsen kan je inves-teren in alternatieve energie. Met het geld in zulke fondsen kopen banken aandelen van beursgenoteerde

ondernemingen die groene energie opwekken. Maar de handel in die aandelen speelt zich af op een se-cundaire markt. Het geld gaat dus niet rechtstreeks naar de projecten voor hernieuwbare energie.

Rechtstreeks investeren in groene energie

Als je direct wil investeren, is er een andere optie. Jekan een aandeel kopen van van een Vlaamse coöpera-tieve vennootschap die zich toelegt op de productie van groene energie. We zochten vier mogelijkheden op: Ecopower, Groenkracht, BeauVent en Wase Wind. Ecopower is de referentie in het landschap. Ze bezitwindmolens in Eeklo en Gent en legt zich ook toeop kleinschalige waterkracht. Ecopower levert ook groene energie aan haar coöperanten. Net zoalsWase Wind. Maar dat bedrijf staat enkel open voor

Het levert aardig wat op, is goed voor het milieu maar is niet zonder risico: direct investeren in hernieuwbare energie. In dit artikel komen vier Vlaamse coöperatieven aan bod, die groene stroom produceren: Ecopower, Groen-kracht, BeauVent en Wase Wind. Van allen kan je aandelen kopen. Netwerk Vlaanderen gelooft dat dergelijke belegging een interessante optie is voor het geld dat je gedurende een langere tijd niet nodig hebt.

Direct investeren in hernieuwbare energieVier coöperatieven voor groene stroomVier coöperatieven voor groene stroom

DUURZAMEWEGWIJZER

12

aandeelhouders uit het Waasland. Groenkracht is eennieuwe speler op de markt die verbonden is met degrootste producent van windenergie in Vlaanderen:Electrawinds. BeauVent tenslotte is een kleinerecoöperatieve uit de Westhoek. Allen voorzien ze eenhoger rendement op je ingelegd kapitaal dan eenspaarboekje: 6 procent. Bovendien investeren zejouw geld van de eerste tot de laatste euro in her-nieuwbare energie. 170 euro dividend per jaar is vrij-gesteld van belasting omdat je participeert in eenerkende coöperatie. Wil je geen belastingen betalenop jouw dividend, dan koop je best voor niet meer 2730 euro aandelen in zulke coöperatieven. Voor derest zijn er niet zo grote verschillen tussen de vier coöperatieve vennootschappen. Enkel de prijs vanhet aandeel en de termijn waarna je het terug kanverkopen verschilt (zie kader).

Natuurlijk is er ook een risico. De vennootschapwaarvan je aandelen koopt kan over de kop gaan.Interne factoren zoals slecht beheer of externe fac-toren zoals een drastisch veranderende marktpositievan hernieuwbare energie kunnen daartoe leiden. Alsje jouw investering serieus neemt, volg je bijgevolgook het reilen en zeilen van de coöperatieve op. Metde aandelen verwerf je stemrecht op de AlgemeneVergadering. Bij de meeste van die bedrijven is hetzo geregeld dat iedere aandeelhouder één stemheeft. Om het risico verder te drukken, is het beter je spaargeld te spreiden over verschillende formules.Geld dat je altijd nodig hebt, moet je niet beleg-gen. Zulke coöperatieven verwachten immers datje voor langere tijd aandeelhouder blijft. Ook belegje beter niet te veel geld zo risicovol. Dat is in demeeste gevallen trouwens niet mogelijk. Bij drie van

de vier coöperatieven voor hernieuwbare energie is het aantal aandelen dat je kan kopen gelimiteerd. Bij Beauvent bijvoorbeeld tot 25, bij Ecopower tot 50.

Ga eerst voor energiebesparing

Zes procent rendement is aanlokkelijk. Bovendien steun jje met een b b leleg iging i in éééén van dde viier co-operatieven de ontwikkeling van groene energie in Vlaanderen. Toch valt er ook een kanttekening bij te maken. Bekijk vooraleer je een investering overweegt of je bij jouw thuis geen energie kunt besparen. Het kan bizar klinken: maar er zijn vaak veel interessantere investeringen bij jouw thuis te doen dan in allerlei exotische formules. Als je nog geen hoogrendementsketel, dubbele beglazing of goede isolatie hebt, surf je best eens naar de energiewinstcalculator op www.energiesparen.be. Investeringen in zulke energierenovaties hebben vaak een terugverdientijd die kleiner is dan tien jaar. Met de premies en belastingaftrek erbij stijgt het rendement van zo een investering gemakkelijk boven de 20 procent uit. In sommige gevallen zijn er zelfs absurde uitschieters boven de 100 procent.

De SERV plaatst daar al langer kritische kanttekenin-gen bij. Zo zou je in sommige gevallen als je voor 500 euro isolatie plaatst, 700 euro premiegeld terug-krijgen. Op termijn zal de overheid die anomalieën wel uit het premiestelsel halen, maar de boodschap blijft: eerst energie besparen bij je thuis en dan pas investeren in groene energie. Als je tenslotte echt ondernemend bent, kan je overwegen om zelf een coöperatieve voor energiebesparing op te richten. Zo zou je in groep geld kunnen inzamelen voor zulke energierenovaties met een hoog rendement. Het voordeel is dan dat je het ggeld van iedereen kan in-zetten om eerst de huizen vvan die coöperanten aaaan te pakken waar de snelste wwinst te boeken valt ddoor de ketel te veranderen, het ddak te isoleren of ddubbele beglazing te steken. Daar woordt iedereenn b beter van.

Mathias BienstmanLabo investeren in duurzaaamheidd

awww.ecopower.be awww.groenkracht.be awww.beauvent.be awww.wasewind.be

Prijs aandeel Verwacht rendement

Maximaal aantal

Uitstap mogelijk

Ecopower 250 6,00% 50 om de 6 jaar

Groenkracht 125 6,00% onbeperkt om de 3 jaar

BeauVent 250 6,00% 25 om de 5 jaar

Wasewind 245 + 7 5,00% 1 jaarlijks

13

Bezorgde beleggers sturen deurwaarder naar minister Reynders

Investeren in clustermunitie en anti-persoonsmijnen blijft twee jaar na Belgisch verbod mogelijk

Op 20 maart 2007 keurde het Belgisch Parlement unaniem een wet goed die investeringen in anti-persoonsmijnen en clustermunitie verbiedt. Twee jaar later wordt die wet nog steeds over-treden. Fortis, Dexia, Delta Lloyd, Citibank en Bank Degroof bieden fondsen aan die investeren in producenten van clustermunitie en anti-persoonsmijnen, zo bewijst nieuw onderzoek van Netwerk Vlaanderen. Om die reden stuurden organisaties en bezorgde beleggers onlangs een deurwaarder naar minister van Financiën Reynders.

De primeur

dat een investeringsverbod oplegt in producenten van anti-persoonsmijnen en clustermunitie. Op die manier gaf de Belgische wetgever een krachtig signaal tegen het gebruik van clustermunitie en anti-persoonsmijnen. Deze onmenselijke wapens maken vooral burgerslachtoffers, vaak zelfs vele jaren nadat een oorlog of confl ict afgelopen is.

Illegale investeringen

Nu, twee jaar nadat de wet is goedgekeurd, blijkt dat de wet nog steeds niet wordt nageleefd. Nieuw onderzoek van Netwerk Vlaanderen toont aan dat onder andere Fortis Bank, Dexia Bank, Delta Lloyd Bank, Citibank en Bank Degroof beleggingsfondsen aanbieden die investeren in verschillende produ-centen van clustermunitie. Bank Degroof bijvoorbeeld promoot het Degroof Global International Flexible Fund, dat voor ruim 454 duizend euro aandelen heeft in General Dynamics. Dit Amerikaans bedrijf produceert essentiële componenten voor de CBU-97 clusterbom. Fortis en Dexia bieden het Parvest

Balanced (Euro) fonds aan, dat investeert in de clustermunitie-producent Lockheed Martin. De aanbieders van deze fond-

sen maken in België illegale investeringen mogelijk.

Geen lijst, geen controle

De illegale investeringen maken duidelijk dat het uitvoeren van de wet te wensen overlaat. Dat komt grotendeels door het gebrek aan daadkracht bij minister van Financiën Reynders. De wet verplicht de overheid immers een lijst op te maken van bedrijven die betrokken zijn bij de productie van clustermunitie of landmijnen. Deze lijst moest op 1 mei 2008 publiek gemaakt worden. Tot op van-daag is er van die lijst geen spoor. Ook de controle van de wet blijft problematisch: hoe de wet gecon-troleerd moet worden en door wie is nog steeds niet bepaald. De gevonden illegale investeringen maken het gevolg daarvan pijnlijk duidelijk.

Minister Reynders in gebreke gesteld

Ongeacht de gebrekkige uitvoering van de wet, zijn alle Belgische investeerders sinds 27 april 2007 onderhevig aan het verbod om nog producenten van anti-persoonsmijnen of clustermunitie te fi -nancieren. Belgische beleggers tonen zich dan ook bezorgd: aangezien de wet niet wordt nageleefd lopen zij het risico ongewild de wet te overtreden. Een aantal onder hen besliste een deurwaarder naar minister Reynders te sturen om hem in gebreke te stellen. Mijnheer Tijskens is één van hen: “We vragen dat er binnen de 14 dagen een lijst ligt en dat de controle en verdere uitvoering van de wet zo snel mogelijk geregeld wordt. We hopen dat dit een duidelijk signaal vormt: we willen dat minister Reynders deze illegale investeringen stopzet.”

Esther Vanderbroucke Campagne

Het volledige onderzoeksrapport ‘Belgische investeerders op de illegale toer?’ kun je downloaden: www.netwerkvlaanderen.be bij de rubriek publicaties.

ps

14

GELD.MIJN

GEWETEN?GOED

Let’s make moneyErwin Wagenhofer’s voedt de wereld met onthullende investeringen

Met ‘Let’s make money’ (Oostenrijk, 2008) knoopt Erwin Wagenhofer een vervolg aan zijn vorige documentaire ‘We feed the world’ (Oostenrijk, 2005) over de weg die ons voedsel werkelijk afl egt vooraleer die op ons bord terechtkomt. De focus ligt nu echter op de duistere kant van de fi nanciële wereld. Wagenhofer vertrekt vanuit de vraag: “Wat gebeurt er met je spaarcenten eenmaal je ze op een bankrekening parkeert?” Het antwoord polari-seert tussen een gevoel van shock en fascinatie.

De documentaire neemt de kijker mee naar alle uithoeken van de wereld. Naar de Ahafomijn in Ghana, waar ze het goud na een luide explosie extraheren en vervolgens exporteren naar Zwitserland waar er een schokkende winst-verdeling plaatsvindt: 3 procent voor Afrika, 97 procent voor het Westen. Het neemt je mee naar de vruchtbare katoenvelden in Burkina Faso, waar erosie triomfeert en de bodem volledig uitgeput is omwille van jarenlange monocultuur. Het confronteert je met het gigantisch reclamebord ‘join the millionaires club today’ middenin de sloppenwijken van India. En je reist af naar de kustlijn van Spanje, waar ze grootschalig luxeappartementen bouwen zonder ze effectief in gebruik te nemen. De investeerder verdient al slapend geld, de belastingbetaler draait op voor de sloopkosten als gevolg van de illegaal verkregen bouwvergunning in het beschermde natuurgebied.

De rijken worden rijker en de armen alsmaar armer. Het is een cliché dat maar weinig mensen nog echt raakt, maar deze keer wordt keihard bewezen dat de armen een zware prijs betalen voor de fouten van de rijken. Zo besluit de ont-wikkelingseconoom John Christensen in de docu-fi lm zijn verhaal rond één van de zovele belastingparadijzen Jersey. Wereldwijd wordt er 11.5 biljoen dollar offshore beheerd. Dat is een methode voor vennootschappen om belastingen

te ontwijken en de oorsprong van hun winsten te verbergen. Als dit geld een beperkte opbrengst van ongeveer 7 procent zou hebben en het inkomen aan een bescheiden tarief van 30 procent belast wordt, dan hebben de overheden 250 miljard dollar per jaar extra aan inkomsten. Dat geld zouden ze beter kunnen investeren in activiteiten als armoedebe-strijding. Een investering die broodnodig is om de VN-Milleniumdoelstellingen te bereiken.

De soms wat langdradige documentaire, geeft de mensen een interessante kijk achter het verhaal van ons geld. Deze docu-fi lm laat de maatschap-pelijke, sociale en ecologische gevolgen zien van schadelijke mondiale investeringen. Het huidige fi nanciële systeem zorgt voor grote scheeftrekkin-gen in de wereld. Wagenhofer benadrukt dit met een paar confronterende voorbeelden. Eenzelfde methodiek hanteerde Netwerk Vlaanderen in haar Bankgeheimen campagne, waar op een wereldkaart investeringen blootgelegd zijn. Het gaat hier om investeringen van banken in bedrijven en projec-ten die schadelijk zijn voor mens en milieu.

Annelies Henderickx Stagiair Netwerk Vlaanderen Leontien Aarnoudse Communicatie

Avant-première: 23 juni 2009 met lezing en kort debat met Mathias Bienstman (Netwerk Vlaanderen) en Francine Mestrum (Hoogleraar RUG, lid ATTAC).Locatie: bioscoop Sphinx in Gent. Tijd: 19u30Ingang: 7 euro (6 euro met reductiekaart)

De fi lm draait vanaf 24 juni in de bioscoop: Brussel (Vendôme) - Gent (Sphinx).

15

FILMBESPREKING

Zorgen dat er geen centjes gaan naar oorlogTwee jaar geleden. Mijn zoontje Robben zit in het eerste

leerjaar en krijgt in de klas de vraag ‘wat doet papa op

zijn werk?’. Als kind kan je dan maar hopen dat je papa

bakker is, huisdokter, piloot of politieagent. Want dat

is gemakkelijk uit te leggen. Niets van dat alles valt

Robben in de schoot, een aartsmoeilijke vraag dus. Maar

volgens de lerares kon hij niet wachten om te antwoorden en als het zijn beurt is,

antwoordt hij zo fi er als een gieter: “Papa zorgt ervoor dat er geen centjes gaan

naar wapens en naar oorlog”. Nu ik het opnieuw neerschrijf, staat het water me

alweer in de ogen.

Dertien jaar Netwerk heb ik achter de kiezen, dertien jaar met veel magische

momenten, maar om het bovenstaande moment ooit te vergeten, zal Alzheimer

verdomd sterk uit de hoek moeten komen.

Dertien jaar Netwerk, het laat zijn sporen na, het kleeft aan mijn ribben, het

zindert nog na in mijn hoofd, het schudt me nog steeds af en toe door elkaar.

En ik denk nog wekelijks: wat heb ik nu gedaan? De mooiste job in mijn leven

opgegeven?

Wat heb ik er van genoten om als een paard van Troje oninneembare burchten

banken binnen te vallen. Wat heb ik staan trillen als een blad toen op de Kouter

in Gent Netwerk een gouden kalf van tien meter hoog oprichtte. Wat is het heerlijk

om je collega’s magische dingen te zien bedenken, te zien twijfelen,… de onzeker-

heid in hun ogen te zien…en hen dan dat kleine duwtje te geven door hen te laten

voelen: you are bigger than heaven! You are so f***ing great!

Maar (ijdelheid, oh ijdelheid) wat heb ik er ook van genoten om in de spotlights te

staan, om spreekbuis en gezicht te zijn van die bende beeldenstormers, om (soms

in prime time) genadeloos toe te slaan. Wat heb ik me heerlijk opgewarmd aan het

samen smeden van snode plannen, aan het broeien op alweer iets nieuws (die re-

peat knop vonden we immers veel te saai). Wat heb ik gegniffeld bij het wankelen

van het establishment. Wat heb ik me gelaafd aan de adrenaline en de kicks. Wat

heb ik me genesteld in dat heerlijke warme netwerk van Netwerk.

Ach, het is al duidelijk waarschijnlijk, ik voel een groot gemis sinds ik bij Net-

werk weg ben. Maar wat ik nog het meeste ga missen is het geloof van mijn zoon

dat papa zorgde dat er geen oorlog kwam. Misschien ben ik wel gevlucht alvorens

hij besefte dat het allemaal bluf was.

Wat ik nu ga doen? Ik ga in het onderwijs. Op zoek naar jonge mensen die onin-

neembare burchten willen innemen, die nog magische dingen willen bedenken,

die ‘some ass’ willen ‘kicken’, die snode plannen willen smeden, die warm kunnen

worden en kunnen trillen als een espenblad, die de adrenaline voelen stromen. Te

hoog gegrepen? Dat dachten jullie dertien jaar geleden misschien ook.

Een warme knuffel,

Christophe Scheire

Ex-medewerker campagne - Netwerk Vlaanderen

Netwerk Vlaanderen vzw promoot het anders omgaan met geld. De organisatie voert campagne tegen onver-antwoorde en schadelijke investeringen van banken en pleit voor duurzame investeringen die bijdragen aan een mens- en milieuvriendelijke samenleving.

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? Mail de redactie: redactie@netwerkvlaanderen.be

Wilt u de activiteiten van Netwerk Vlaanderen steunen? Uw fi nanciële bijdrage is van harte welkom. Stort uw gift op rekening 001-119225-90 op naam van Netwerk Vlaanderen met de mededeling gift nb.

COLOFONAnders omgaan met geld

Magazine van Netwerk VlaanderenVerschijnt vier keer per jaar

REDACTIE EN ADMINISTRATIEVooruitgangstraat 333/9

1030 BrusselTel: 02/201 07 70, Fax: 02/201 06 02

info@netwerkvlaanderen.be

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMERMathias Bienstman, Annelies Henderickx,

Frederik Matthijs, Lucas Smits van Waesberghe, Esther Vandenbroucke, Luc Weyn

HOOFDREDACTIELeontien Aarnoudse

EINDREDACTIE Luuk Besamusca, Christophe Scheire

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERKristien Vermeersch

Vooruitgangstraat 333/91030 Brussel

DRUKKERDe Wrikker

LAY-OUTYichalal

FOTOGRAFIEUnie der Zorgelozen, Pierre Benker, Gaston Thauvin, Lies Meirlaen, G. Schouten de Jel,

Herman Brinkman, Florea Marius Catalin

ABONNEMENTEN

Een jaarabonnement kost 10 euro. Interesse? Maak het bedrag over op 001-1353313-45 van

Netwerk Vlaanderen met de mededeling magazine en je ontvangt de volgende nummers in je brievenbus.

Een abonnement loopt van januari tot en met december. Word je midden in het jaar abonnee, dan worden

voorgaande nummers uit het jaar alsnog toegestuurd.

16

DEACHTER

SCHERMEN