Amnesty in Actie 3, 2010

3

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 37 NR 3 / septembeR 2010 / VeRsCHIJNt DRIemAANDeLIJKs / IssN 0771-7687 / p2A9062

VOORWOORD 2

AGENDA 2

GOED NIEUWS 3

CAMPAGNE 4europees mensenrechtenbeleid mist coherentie

FOTOREPORTAGE 6Zes maanden in beeld

VLAMMEN VOOR MENSENRECHTEN 7Verspreid Amnesty als een lopend vuurtje

IN BEWEGING 8

ACHTER DE SCHERMEN 9Amnesty laten zien

KOM IN ACTIE 10schrijf wreed straf tegen de doodstraf

SCHRIJFACTIE 12

VRAAG EN ANTWOORD 14salil shetty

PRIKBORD 15

Wanneer ik Amnesty International ergens mag gaan voorstellen, vertel ik hoe onze organisatie actievoert voor alle rechten van alle mensen. Ik leg uit dat de sterkte van Amnesty ligt in de combinatie van grondig onderzoek naar schendingen met de wereldwijde mobilisatie van 2,8 miljoen activisten. Amnesty werkt structureel, maar maakt ook het verschil voor individuele mensen. Ik vertel er eerlijkheidshalve ook bij dat het vaak een werk van lange adem is.

Vandaag vindt de regering in tweederde van alle landen ter wereld dat geen enkele burger door de staat mag worden gedood. In 1977 waren er slechts 16 landen wereldwijd die de doodstraf hadden afgeschaft.

Tijdens de opening van het EU-NGO Forum over Mensenrechten op 12 juli in Brussel beklemtoonde de Belgische minister van Buitenlandse Zaken dat de afschaffing van de doodstraf in de wereld een ‘absolute’ prioriteit is voor zowel België als de Europese Unie. Een engagement dat Amnesty uiteraard van harte verwelkomt, zeker nu België de Europese Unie voorzit tot eind december.

Drie decennia van campagne voeren werpt dus duidelijk vruchten af. Maar we zijn er nog niet. Nog 58 landen behouden de doodstraf en passen ze toe, waaronder één Europees land, namelijk Wit-Rusland.

De 20ste (!!) editie van onze Schrijf-ze-VRIJdag staat dan ook in het teken van de doodstraf. Op 15 oktober kruipen maar liefst 100.000 jongeren in hun pen tegen de doodstraf.

Mensenrechten zijn er immers voor iedereen, voor de besten en de slechtsten onder ons.

Karine Vandenberghe, voorzitter

ACtIe bIJ stARt VAN Het beLGIsCH eU-VooRZItteRsCHAp, bRUsseL 24 JUNI 2010 © VINCeNt RIf / AIbf

DEZE EDITIE

AGENDA22 - 23 september I Concert U2Op 22 en 23 september palmt de Ierse groep U2 het Koning Boudewijnstadion in met zijn 360° Tour. Bono en de zijnen lenen het podium aan Amnesty International en laten ons actievoeren tijdens de concerten.Meer op www.amnesty.be/tour.

25 september tot 13 november I Amnesty laten zienDit najaar laten we Amnesty aan elkaar zien. Jij aan ons, wij aan jou. Met ‘jij-ons-wij-jou’ bedoelen we ieder groepslid, activist, medewerker, teamlid, raadslid, steunpunter, schenker… Kortom, ieder-een die actief is bij Amnesty is welkom. Er zijn ‘Amnesty laten zien!’-dagen in Brugge, Leuven, Melle en Herentals. Meer op pagina 9.

15 oktober I Schrijf-ze-VRIJdagElk jaar doen duizenden jongeren mee aan de Schrijf-ze-VRIJdag. De twintig-ste editie van deze schrijf-marathon vindt ditmaal plaats op vrijdag 15 oktober met als thema ‘de doodstraf’. Meer op pagina 10.

Meer over deze en andere activiteiten op www.amnesty.be/kalender

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak of GFT-zak.

2 / SEPTEMBER 2010 /

TURKSE AMBTENAREN VEROORDEELDBegin juni veroordeelde een Turkse rechtbank 19 mensen, waaronder politieagenten en cipiers, voor hun aandeel in de folteringen die uiteindelijk leidden tot de dood van Engin Ceber. Engin werd op 28 september 2008 gearresteerd tijdens een vreed-zame demonstratie. Enkele dagen later stierf hij aan een hersenbloeding veroorzaakt door slagen op het hoofd. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Turkije dat ambtenaren veroordeeld worden voor ’folteren met de dood tot gevolg’. “Ik hoop dat Engins foltering en dood de laatste moge zijn”, aldus Engins vader.

ARGENTINIë KEURT HOMOHUWELIJK GOEDOp 15 juli legaliseerde Argentinië als eerste Latijns-Amerikaans land het homohuwelijk. Dankzij de nieuwe wet kunnen mensen van hetzelfde geslacht niet alleen huwen, ze krijgen ook dezelfde rechten als heteroseksuelen op gebied van adoptie en sociale zekerheid. Amnesty International is erg verheugd over deze mijlpaal in de strijd voor gelijke rechten. “Nu is het aan de rest van de landen in de regio om dit voorbeeld te volgen”, zegt Amnesty.

TWEE LANDEN RATIFICEREN OPESC Ecuador en Mongolië hebben als eersten in de wereld het Facultatief Protocol bij het Internationaal Verdrag voor Economische, Sociale en Culturele Rechten geratifi-ceerd. Door het Facultatief Protocol hebben burgers toegang tot juridische bijstand van de Verenigde Naties als hun economische, sociale en culturele rechten zijn geschonden en ze in eigen land niet worden geholpen. Het klachtensysteem wordt wel pas operationeel als meer dan tien landen het Facultatief Protocol hebben geratificeerd.

EUROPA BETAALT ONDERZOEK BHOPALIn december 1984 lekten er tonnen gif uit een pesticidenfabriek van Union Carbide in de Indiase stad Bhopal. Als gevolg hiervan vielen bijna 25.000 doden. Meer dan 25 jaar later is de fabriekssite nog steeds niet opgeruimd en het lek en de gevolgen ervan zijn nooit grondig onderzocht. In dat laatste komt alvast verandering. In juni besliste het Europees Parlement een grondig onderzoek naar de vervuiling in Bhopal technisch en financieel te ondersteunen. Het Europees Parlement werd bij haar beslissing beïnvloed door onze Bhopal-acties in het najaar 2009. Zo trok Amnesty België samen met de activisten van de Bhopal European Bus Tour naar het Europees Parlement.

MEER GOED NIEUWS OP WWW.AMNESTY.BE/GOEDNIEUWS

GUANTáNAMO GEVANGENE GEREPATRIEERDNa acht jaar opsluiting zonder aanklacht werd Mohammed al-Odaini midden juli vrijgelaten uit het Amerikaans detentiecentrum op Guantánamo Bay. Nu is hij terug in zijn geboorteland Jemen. In 2000, toen Mohammed 18 was, ging hij Islamitisch Recht studeren aan een universiteit in Pakistan. Daar werd hij opgepakt en over gebracht naar Guantánamo, maar nooit volgde een officiële beschuldiging. Al-Odaini’s advocaat schreef: “Alleen dankzij de brede steun die Amnesty mobili-seerde, kreeg deze zaak een goed einde. Ik kan u niet genoeg bedanken”.

GOED NIEUWS

ACtIe bIJ stARt VAN Het beLGIsCH eU-VooRZItteRsCHAp, bRUsseL 24 JUNI 2010 © VINCeNt RIf / AIbf

/ SEPTEMBER 2010 / 3

België is tot het eind van 2010

voorzitter van de Europese Unie.

Vandaag hebben we een Unie

die, zeker op papier, veel kan en

wil doen om de mensenrechten

wereldwijd te beschermen.

Jammer genoeg is het beleid

van de Unie over mensenrechten

weinig coherent. Het kent

zowel intern als extern heel

wat inconsistenties. Het gevolg

hiervan is een verminderde

impact van een goedbedoeld

mensenrechtenbeleid.

Jan Pollet

De Europese Unie beschikt over een indrukwekkend arsenaal aan instrumen-ten ter bescherming en bevordering van de mensenrechten en ziet zichzelf ook als een belangrijke wereldspeler op dat vlak. Mensenrechten werden verankerd in de oprichtingsverdragen en vormen mee de basis van de Unie. Dit werd ook bevestigd in de recente hervormin-gen met het Verdrag van Lissabon en het Handvest van de Grondrechten, nu bindend voor de lidstaten.

De mensenrechtensituatie in de landen van de Europese Unie is vaak ook beter dan in andere regio’s. Dat neemt echter niet weg dat ook in de Europese Unie nog mensenrechten geschonden worden. Voorbeelden van schendingen zijn talrijk en onthutsend. Bulgarije, Griekenland, Italië en Roemenië zetten Roma-zigeu-ners uit hun woonst in tegenspraak met internationale rechtsregels. In 2009 stuurden België, Denemarken, Finland en Nederland minstens 995 asielzoekers terug naar Griekenland waar de situatie voor hen bijzonder slecht is. Ernstig geweld en misbruik door de politie werd opgetekend in Frankrijk, Oostenrijk en Duitsland. Islamofobie, racisme en homofobie nemen doorheen de regio onrustwekkende vormen aan. De mede-plichtigheid van lidstaten aan de folterin-gen die gebeurden in naam van de strijd tegen terreur, blijft zonder gevolg… In elk van deze voorbeelden falen lidstaten om hun mensenrechtenverplichtingen na te komen. De Europese Unie blijft hier-voor te vaak doofstom.

Niet dat de EU al deze problemen moet of zelfs kan oplossen. Wat de Unie wel moet kunnen, is de problemen opwer-pen, bespreken met de lidstaten in kwestie en mee naar oplossingen zoe-ken. Dit kan en gebeurt momenteel in het Parlement, in semi-onafhankelijke agentschappen en in de Commissie. Er ontbreekt echter een gedegen opvol-ging op het niveau van de Raad van de Europese Unie waar de regeringen van de lidstaten samen vergaderen en hun beleid op elkaar afstemmen. Daar waar het verschil kan gemaakt worden, zeg maar. Nochtans heeft de EU voor het gezamelijk buitenlands beleid wél zo en orgaan.

EUROPESE UNIE BLIJFT VAAK DOOFSTOM

Dat de eerder opgesomde schendingen niet goed zijn voor de inwoners van ons continent is evident. Bovendien schaden deze praktijken de rol die de Europese Unie zou kunnen spelen in andere landen. Een akkefietje uit de laat-ste sessie van de VN-Mensenrechtenraad toont dit glashelder aan: bij monde van het Spaanse voorzitterschap liet de EU daar, zoals steeds, haar bezorgdheid blijken over de situatie in een aantal landen, waaronder Pakistan. De verte-genwoordiger van Pakistan reageerde met een hele rist aan schendingen in Europa die de Europese vertegenwoordi-ger niet had vermeld en verweet de EU

EUROPEES MENSENRECHTENBELEID MIST COHERENTIERoL VooR beLGIsCH eU-VooRZItteRsCHAp weGGeLeGD


RUBRIEKCAMPAGNE

beGRAfeNIs VAN De sLACHtoffeRs IN ANDIZJAN, oeZbeKIstAN, meI 2005 ACtIe bIJ stARt VAN Het beLGIsCH eU-VooRZItteRsCHAp

hypocriet te zijn. De man wees de EU er op dat “People living in glass houses can not afford to throw stones.” (Wie in een glazen huis woont, moet geen stenen gooien.) In plaats van een onderbouwde reactie te kunnen geven waarin wordt gesteld wat het probleem is en hoe eraan wordt gewerkt, was de EU gedoemd de reactie te ondergaan, de kop in het zand te steken en haar invloed te zien verwa-teren. De reden werd eerder aangehaald: de vertegenwoordiger van de EU (in het voorbeeld de Spaanse voorzitter) is sim-pelweg niet ‘gedekt’ om te spreken over schendingen in de lidstaten, hiervoor is immers een vorm van politiek overleg nodig dat nu ontbreekt.

AANPAK MENSENRECHTEN MOET UNIVERSEEL ZIJN

Eigenlijk is de conclusie eenvoudig en logisch. De EU moet haar mensen-rechtenbeleid op een andere manier benaderen. In plaats van mensenrechten louter als buitenlandse aangelegenheid te behandelen moet men streven naar een globale visie, met inbegrip van eigen bodem. Mensenrechten zijn universeel, de aanpak moet dat dus ook zijn.

Wie dit artikel tot nu leest, zou verkeer-delijk de indruk kunnen krijgen dat enkel het interne mensenrechtenbeleid het probleem is. Dit is echter zeker niet het geval. Ondanks een mooi palmares op bepaalde terreinen, bijvoorbeeld de strijd

tegen de doodstraf en de straffeloosheid, zou de impact van de EU veel groter kunnen zijn. Naast het gebrek aan intern optreden van de EU, worden de externe inspanningen immers ook onder-graven door een gebrek aan consequent handelen.

Een voorbeeld: op 12 mei 2005 open-den Oezbeekse ordetroepen het vuur op een voornamelijk vreedzame betoging in Andizjan met meer dan 100 doden tot gevolg. De onwil van de regering van Oezbekistan om hierover een internationaal onderzoek toe te laten was de voornaamste reden voor een EU-wapenembargo en andere gerichte sancties. Hoewel er nog steeds geen dergelijk onderzoek is geweest, werd het embargo in oktober van 2009 door de EU opgeheven zonder ook maar te verwijzen naar de reden waarom het er was gekomen. De mensenrechtensituatie in Oezbekistan is er nochtans niet op vooruitgegaan: mensenrechtenverdedi-gers en journalisten blijven het mikpunt van intimidatie, foltering en arrestaties. Vermoedelijk waren de bodemrijkdom van Oezbekistan en de hulp aan Duitse troepen in het kader van de NAVO-missie in Afghanistan doorslaggevend in de Europese beslissing. De boodschap was niet mis te verstaan: als je een paar jaar-tjes wacht, wat grondstoffen in de bodem hebt en meewerkt op andere terreinen, vinden die Europeanen mensenrechten nu ook weer niet zó belangrijk.

Het Verdrag van Lissabon biedt kansen om tegemoet te komen aan de gebreken

van het beleid. De aanstelling van een permanente Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken (barones Ashton) verkleint alvast het risico dat het land dat het roterend voorzitterschap waar-neemt, haar eigen prioriteiten en belan-gen voor het externe beleid oplegt. De oprichting van een Europese diplo-matieke dienst zou ook moeten leiden tot een EU die met één stem spreekt.

De rol van het roterend voorzitterschap inzake buitenlands beleid – momenteel de Belgische minister van Buitenlandse Zaken – raakt dus meer en meer uitge-speeld. Een logisch gevolg zou zijn dat de prioriteiten van België en de landen die erna komen, vooral gericht zijn op de interne keuken. Het Verdrag van Lissabon biedt ook hier een aantal moge-lijkheden om het mensenrechtenbeleid van de EU te versterken. Het voorziet immers dat de Unie een rechtspersoon wordt zodat toetreding tot het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens mogelijk wordt. Deze evolutie zou kun-nen leiden tot een betere opvolging van schendingen binnen de lidstaten, al was het maar omdat de regeringen verplicht worden erover na te denken.

België heeft nog een paar maanden om de EU in deze oefening te leiden en heeft hiertoe ook al een aantal belang-rijke aanzetten gedaan. Er is echter nog veel werk aan de winkel.

Meer op www.amnesty-eu.org en www.amnesty.be/eu-voorzitterschap

© B

ELGA

PIC

TURE

S

© V

INCE

NT R

IF /

AIB

F


RUBRIEKCAMPAGNE

ZES MAANDEN IN BEELDVan januari tot juni 2010 zat Amnesty International niet stil in Vlaanderen: actievoe-ren voor gelijke rechten op de Belgian Pride, feesten tijdens het benefietconcert Recht tegen Onrecht in Antwerpen, de internationale strijd tegen straffeloosheid in de schijn-werpers plaatsen met de Amnesty Leerstoel en met heel de beweging strijden tegen moedersterfte wereldwijd. Het zijn maar enkele van de tientallen gelegenheden in de eerste helft van 2010 waarop we ons met man en macht inzetten voor mensenrechten.

ALGemeNe VeRGADeRING

beLGIAN pRIDe IN bRUsseL CoNCeRt ReCHt teGeN oNReCHt IN ANtweRpeNAmNesty GRoepeN IN ACtIe teGeN moeDeRsteRfte

AmNesty LeeRstoeL VooR DR. LUIs moReNo-oCAmpo


FOTOREPORTAGE

© S

TAM

PMED

IA -

TOM

AS B

ACHO

T

VERSPREID AMNESTY ALS EEN LOPEND VUURTJEwoRD VLAmbAssADeUR

STEVEN MOENS

De vlambassadeurs verspreiden Amnesty’s boodschap én ze verdienen extra centen voor de organisatie. En met succes: in 2009 werden 3.432 kaarsen verkocht en evenveel extra Amnesty ver-halen verteld. Vorig jaar contacteerden we activisten in en rond Antwerpen, dit jaar breiden we uit naar Gent en omstre-ken. Maar uiteraard kan eender wie in Vlaanderen vlambassadeur worden. Jij dus ook.

EEN TOFFE UITDAGING DIE NIET MOEILIJK HOEFT TE ZIJN

Een toffe uitdaging die niet moeilijk hoeft te zijn. Dat is de conclusie van vele vlambassadeurs. Enkele ervaringen willen we je niet onthouden. Zo deed

Vorig jaar stemden 286 schenkers in om nog meer te

doen voor de mensenrechten: ze werden vlambassadeur.

In september kregen ze een telefoontje met de vrijblijvende

vraag om 12 Amnesty kaarsen aan te kopen. Die kaarsen

verkochten ze op hun beurt aan collega’s, familie, vrienden…

Zo versterkten de vlambassadeurs niet alleen het eigen

engagement, ze brachten ook het symbool van Amnesty nog

meer onder de mensen.

Lea tijdens de kerstperiode haar ronde op het familiefeest met de vraag om Amnesty te steunen door een kaars te kopen. Bart vroeg aan zijn bakker om de kaarsen in zijn winkel aan te bieden. Na twee weken bestelde hij al een extra doos!

Vlambassadeur Jan nam op een mooie winterdag zijn doos kaarsen en ging in zijn straat van deur tot deur. Zo ver-kocht hij niet alleen het merendeel van zijn kaarsen, hij kent de mensen van zijn buurt intussen ook beter. Marleen voelde zich wat onzeker, want zij is helemaal geen verkoopster ‘pur sang’. Dus verkocht ze samen met haar zus haar kaarsen aan de collega’s tijdens het kerstfeestje. Ze was zelfs verbaasd hoe makkelijk het was en hoe open haar collega’s hiervoor stonden.

De vlambassadeurs in 2009 hebben Amnesty nog eens extra op de kaart

we zijn op zoek naar nieuwe mensen die dit jaar vlambassadeur willen worden. een vlambassadeur koopt een doos van 12 Amnesty kaarsen en ver-koopt deze door aan vijf euro per stuk. De doos en de nodige actiematerialen worden thuis geleverd, zonder extra kosten.

GEïNTERESSEERD?Contacteer steven moens via e-mail [email protected].

gezet. Hartelijk dank daarvoor. We hopen natuurlijk dat we ook dit jaar op zoveel enthousiasme kunnen rekenen.

Meer op www.amnesty.be/vlambassadeur


RUBRIEKVLAMMEN VOOR MENSENRECHTEN

ALLES OVER RUGGIEOp initiatief van het themateam Bedrijfsleven gaf Koen De Feyter, professor internationaal recht aan de Universiteit Antwerpen en voormalig Amnesty voorzitter, op 1 juli meer duiding over het Ruggie-framework. John Ruggie, de VN-Bijzondere Vertegenwoordiger voor Bedrijven en Mensenrechten, ontwikkelde dit beleidskader voor het huidige denken over bedrijfsaansprakelijkheid. Omdat het ook in Amnesty’s werk een belangrijke rol speelt, spitsten tientallen team- en secretariaatsleden hun oren tijdens de boeiende lezing op het Amnesty secretariaat in Antwerpen.

CONGO IN DE KIJKERAmnesty groep 1256 uit Heverlee trok op 29 mei naar het Wereldfeest in Leuven. Tijdens dit gratis mondiaal festival voerden de groepsleden actie rond seksueel geweld in de Democratische Republiek Congo. In het door gewapende conflicten geteis-terde Congo wordt seksueel geweld immers op grote schaal ingezet als oor-logswapen. Op de Amnesty stand werd de fototentoonstelling ‘Verkrachting is moor-dend’ getoond die een stem en gezicht geeft aan de getroffen Congolese meisjes en vrouwen. Een tentoonstelling die geen enkele festivalbezoeker onberoerd liet.

ACTIE OP VIJVERFESTIVAL Amnesty groep Brussel 198 en het landenteam Israël/Palestina voerden in juli actie rond het recht op water tijdens het Vijverfestival in Dilbeek. In de Gazastrook maakt de Israëlische blokkade het de Palestijnen onmogelijk om het waternet te herstellen dat tijdens de laatste oorlog vernield werd. In de Westelijke Jordaanoever verbruiken de 450.000 kolonisten dan weer meer water dan de 2,3 miljoen Palestijnen. Om deze toestand aan te klagen, zamelden de groepsleden 520 handtekeningen in. Deze werden op lege waterflessen gekleefd, een sterk signaal.

AMNESTY JONGEREN OP KAMPDe Vlaamse Amnesty afdeling vaardigde een delegatie van drie enthousiaste jon-geren af naar het internationaal Amnesty jongerenkamp in Almada, Portugal. Van 28 juli tot 3 augustus wisselden er zo’n 80 jongeren uit een tiental verschillende Europese Amnesty afdelingen hun erva-ringen en enthousiasme voor mensen-rechten uit. Op de agenda stonden dan ook twee razend interessante thema’s: ‘youth leadership’ en ‘human dignity’.

ZUSTERS VERKOPEN INBOEDEL VOOR AMNESTY De Zusters van Overijse-Mechelen in Mechelen verhuisden in april naar een rusthuis in Berlaar. Aan enkele Amnesty leden vroegen ze hun overtollige meubels en huisraad te verkopen. Het was op de koppen lopen tijdens de verkoopdagen eind april en begin mei. Glazen, borden, tafels en zelfs een kerkorgel gingen vlot van de hand. De verkoop was niet alleen een flinke financiële steun voor de werking van Amnesty, maar leverde ook heel wat persaandacht op.

KOM ZELF IN BEWEGING OP WWW.AMNESTY.BE/DOEMEE

© A

NA K

ARI


IN BEWEGING

AMNESTY LATEN ZIENVIeR oNtmoetINGsDAGeN VooR AmNesty ACtIVIsteN

ERICA BAECK

Dit jaar bieden we Amnesty activisten de kans om elkaar te ontmoeten en ervarin-gen uit te wisselen tijdens een Amnesty Laten Zien!-dag. Iedereen is welkom, zowel jarenlange Amnesty getrouwen als diegenen die onze beweging nog niet zo goed kennen. Bedoeling is een halve dag lang samen na te denken over hoe Amnesty groepen, individuele activisten, teams, steunpunten… elkaar kunnen versterken en aanvullen. Enkel zo kan onze beweging verder groeien, in ál haar geledingen.

ENKEL ZO KAN ONZE BEWEGING VERDER GROEIEN

Dit jaar zullen vier gastvrije Amnesty groepen de Amnesty Laten Zien!-dag organiseren bij jou in de buurt. Je vindt ons in Leuven op 15 september, in Brugge op 2 oktober, in Melle op 23 oktober en tot slot in Herentals op 13 november.

Amnesty leeft, wereldwijd

en natuurlijk ook in

Vlaanderen. Amnesty leeft

bovendien in verschillende

maten en vormen, van

schenker of sms-activist tot

groepslid of bestuurslid.

En dat willen we laten

zien! Doe je mee? Het kan

tijdens de Amnesty Laten

Zien!-dagen bij jou in de

buurt in september, oktober

en november.

Kriebelt het om jouw Amnesty aan ons te laten zien? Kom dan naar Amnesty Laten Zien! Het volledige programma vind je op www.amnesty.be/amnestylatenzien. Inschrijven kan op deze webpagina, maar ook bij erica baeck via [email protected] of per post naar Kerkstraat 156, 2060 Antwerpen. breng gerust andere activisten uit je buurt mee!

Tijdens Amnesty Laten Zien! bieden we je een erg divers programma. Zo word je ondermeer doorheen de Amnesty geschiedenis geloodst. We zullen over de veranderingen door de jaren heen praten, over de inhoudelijke groei en ons ver-ruimde actie-aanbod. De gastgroep kiest bovendien een campagne uit waarover we samen wat langer discussiëren. En natuurlijk smeden we samen de eerste grote plannen voor het Amnesty verjaar-dagsfeest, want op 28 mei 2011 wordt Amnesty 50!

AMNESTY LATEN ZIEN: EEN ERG DIVERS PROGRAMMA

Na de lunchpauze is er tot slot nog even tijd om stil te staan bij het thema asiel en migratie, bij het werk rond Israël en de Bezette Gebieden of bij het werk rond individuen. Opnieuw kiest de gastgroep het specifieke thema.


ACHTER DE SCHERMEN

SCHRIJF WREED STRAF TEGEN DE DOODSTRAF20 JAAR sCHRIJf-Ze-VRIJDAG

Voor de twintigste keer nu

al is het Schrijf-ze-VRIJdag

in Vlaanderen. Duizenden

kinderen en jongeren voeren

op vrijdag 15 oktober 2010

actie tegen de doodstraf.

Want hoewel de doodstraf

in steeds meer landen ter

wereld afgeschaft wordt,

zijn er nog altijd 58 landen

die mensen ter dood

brengen. De strijd is nog

niet gestreden! Dus is het

tijd om nogmaals in de pen

te kruipen en om acties op

poten te zetten tegen deze

wrede, onmenselijke en

vernederende straf.

MITCH VANNECKE

Amnesty International voert al meer dan 30 jaar actie tegen de doodstraf. Met resultaat. Er is enorm veel vooruitgang geboekt. In 1977 hadden nog maar 16 landen de doodstraf afgeschaft voor alle misdrijven. Eind 2009 waren dat al 95 landen. Naast die 95 landen zijn er heel wat landen die de doodstraf hebben afgeschaft in de praktijk, maar die hun wetgeving (nog) niet volledig hebben aangepast. Dat geeft volgend resultaat: in 139 landen wordt de doodstraf niet meer toegepast.

In tweederde van alle landen ter wereld vindt de regering met andere woorden dat geen enkele burger door de staat mag worden gedood. Zij voeren de dood-straf niet meer uit of hebben ze helemaal uit de wetgeving geschrapt. De overhe-den van deze landen vinden de dood-straf geen goed antwoord op ernstige criminaliteit of andere maatschappelijke problemen. Ook in België is de doodstraf afgeschaft.

Ontstellende cijfersOndanks deze positieve evolutie zijn er toch nog landen die de doodstraf toepas-sen. In 2009 werden er minstens 714 mensen geëxecuteerd in 18 landen. Minstens 2001 mensen zijn ter dood veroordeeld in 56 landen. Dit zijn de cijfers die Amnesty International bekend zijn. Het werkelijke cijfer ligt ongetwij-feld hoger. 58 landen behouden de

doodstraf en passen ze nog toe, meestal bij moord. Onthoofding, steniging, op-hanging, dodelijke injectie, neerschieten en elektrocutie zijn de meest gangbare executiemethoden. In 2009 werden zeven mensen terechtgesteld die jonger dan 18 waren op het moment van hun misdrijf.

De zopas opgesomde cijfers houden geen rekening met de duizenden executies die wellicht werden voltrokken in China. Statistieken over de doodstraf zijn er nog altijd staatsgeheim. Uit protest publiceerde Amnesty dit jaar geen cijfers over de doodstraf in China. De schatting die Amnesty kan maken op basis van publiek beschikbare gegevens is immers een zware onderschatting van het wer-kelijke aantal executies en doodstraffen in China. Amnesty International eist dan ook meer transparantie van de Chinese overheid.

De belangrijkste executeurs ter wereld, China buiten beschouwing gelaten, zijn Iran met minstens 388 executies in 2009, Irak met minstens 120, Saoedi-Arabië met minstens 69 en de Verenigde Staten met 52 terechtstellingen. Cijfers die een gevoel van verontwaardiging oproepen…

Recht op levenAmnesty International zegt ‘nee’ tegen de doodstraf. Altijd. Overal. De doodstraf


KOM IN ACTIE

is een gruwelijke en mensonwaardige straf die in strijd is met het recht op leven, gewaarborgd door de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De doodstraf wordt vaak toegepast na oneerlijke processen waardoor steeds het risico bestaat onschuldige mensen te executeren. Bovendien is de doodstraf geen efficiënte strafmaatregel. Het is immers nooit bewezen dat de doodstraf meer zou afschrikken dan een andere straf.

Niet iedereen is het eens met Amnesty’s standpunt. De doodstraf blijft een controversieel thema, een discussie die bezaaid is met vele pro’s en contra’s. Die discussie wil Amnesty niet uit de weg gaan. We willen vooral jongeren uitnodigen tot nuance en aanzetten tot reflectie over de doodstraf. Amnesty’s Schrijf-ze-VRIJdag is daarvoor het uitgelezen moment.

Schrijf-ze-VRIJdag concreetElk jaar in oktober nemen honderden scholen, jeugdbewegingen of jeugdclubs deel aan de Schrijf-ze-VRIJdag, een dag waarop een specifieke mensenrechten-schending centraal staat. Dit jaar kozen we voor het thema ‘doodstraf’. De Schrijf-ze-VRIJdagdeelnemers krijgen van ons een uitgebreid educatief pak-ket waarmee ze samen met de jongeren aan de slag kunnen. Het pakket bevat

achtergrondinformatie over de doodstraf, methodieken om al spelenderwijs op het onderwerp in te gaan en natuurlijk voorbeeldbrieven voor zowel basis- als secundair onderwijs. De voornaamste bedoeling van de Schrijf-ze-VRIJdag is immers zoveel mogelijk brieven te sturen om de mensenrechtenschending aan te klagen. 100.000 jongeren die op onge-veer hetzelfde moment een brief sturen, reken maar dat dat indruk maakt.

2009: MINSTENS 714 MENSEN GEëxECUTEERD

De briefschrijfacties gaan dit jaar over twee ter dood veroordeelde mannen, één in de Verenigde Staten en één in Irak. Die laatste, Ibrahim Karim Mohammed al-Qaragholi, zit sinds 2008 in de dodencel in Bagdad. Hij kreeg de doodstraf voor ontvoering en moord op drie Amerikaanse soldaten. Zijn proces voldeed niet aan de internationale vereisten voor een eerlijk proces. De briefschrijfactie voor Ibrahim vind je op pagina 12 van deze Amnesty in Actie. Schrijf mee en zet Schrijf-ze-VRIJdag nog extra kracht bij!

20ste verjaardagTijdens de Schrijf-ze-VRIJdag worden de briefschrijfacties vaak opgenomen in de lessen Nederlands of Engels op school,

soms worden de acties ook op vrijwillige basis georganiseerd. Sommige scholen organiseren creatieve activiteiten rond de briefschrijfacties zoals een exotische maaltijd, wafelenbak om de postzegels te betalen, een concert, een toneel rond het thema…

En er is nog meer, want we vieren de 20ste verjaardag van Schrijf-ze-VRIJdag op 15 oktober 2010! Een moment dat we graag aangrijpen om Schrijf-ze-VRIJdag extra in de kijker te zetten én om iedereen hartelijk te bedanken: de talrijke scholen, de gemotiveerde leer-krachten, de enthousiaste jongeren… Nu al een enorme merci!

meer over de schrijf-ze-VRIJdag vind je op www.amnesty.be/schrijfzevrijdag waar online inschrijven ook mogelijk is. Voor inhoudelijke en praktische vragen kan je steeds terecht bij onze jongeren-werker mitch Vannecke via e-mail [email protected]


KOM IN ACTIE

SCHRIJFACTIE

VooRbeeLDbRIef

[ Plaats, … 2010 ]

Geachte heer ambassadeur,

Naar aanleiding van het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie roept Amnesty International België op om de EU te leiden in een actief engage-ment voor mensen wiens mensenrechten geschonden worden. De Irakees Ibrahim Karim Mohammed al-Qaragholi is één van die mensen. Met dit schrijven wil ik u, in uw hoedanigheid van Belgisch ambassadeur in Jordanië tevens bevoegd voor Irak, graag attent maken op zijn zaak.

Ibrahim Karim Mohammed al-Qaragholi zit sinds 2008 in de dodencel in Bagdad voor de ontvoering van en moord op drie Amerikaanse soldaten. Zijn proces voldeed niet aan de internationale vereisten voor een eerlijk proces. Ibrahim ging in beroep tegen zijn straf, maar zijn advocaat mag hem niet opzoeken. Ibrahim zal geëxecuteerd worden als zijn straf gehandhaafd blijft door het Hof van Cassatie en bekrachtigd wordt door de Presidentiële Raad.

Uiteraard veroordeel ik de moord op de drie Amerikaanse soldaten. Ibrahim moet echter een eerlijk proces krijgen in beroep. Zijn advocaat moet toe-gang tot hem krijgen. De EU moet, in lijn met haar engagement inzake een wereldwijde afschaffing van de doodstraf, oproepen om het doodstrafverdict te herroepen.

Hoogachtend,

[ naam, adres en handtekening ]

Ibrahim Karim Mohammed al-Qaragholi zit sinds 2008 in de dodencel in Bagdad. Hij kreeg de doodstraf voor ontvoering en moord op drie Amerikaanse soldaten. Ibrahims proces voldeed niet aan de internationale vereisten voor een eerlijk proces. Zo werd hij veroordeeld op basis van bewijzen aangebracht door vier forensische experts die tegelijk de getuigen à charge waren. Er waren geen getuigen ter verdedi-ging van Ibrahim. Ibrahim ging in beroep tegen zijn straf, maar zijn advocaat mag hem niet opzoeken.

Naar aanleiding van het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie roept Amnesty International België op om de EU te leiden in een actief engagement voor mensen wiens mensenrechten geschonden worden. Ibrahim Karim Mohammed al-Qaragholi is er één van.

Schrijf vóór 1 januari 2011 een beleefde brief naar de Belgische ambassade in Jordanië, bevoegd voor Irak. Ibrahim moet een eerlijk proces in beroep krijgen en de toegang tot zijn advocaat moet verzekerd zijn.

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

IRAK: DOODSTRAF NA ONEERLIJK PROCES

STUUR EEN BRIEF NAAR:Ambassade van België Ambassadeur Johan Indekeu P.O. Box 942Hawari Boumediene Street Jabal Amman 27 near 4th circle11118 Amman JORDANIËF: +962 6 5930487 E: [email protected] Post: € 1,05 + ‘a prior’-etiket


VooRbeeLDbRIef

[ Plaats, … 2010]

Geachte heer ambassadeur,

Als sympathisant van Amnesty International wil ik graag uw aandacht vesti-gen op de mensenrechtenactivist en gewetensbezwaarde Halil Savda. Savda werd op 17 juni veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf wegens deel-name aan een demonstratie ter ondersteuning van gewetensbezwaarde Enver Aydemir. Indien zijn straf in beroep wordt bevestigd, zal Amnesty Savda als een gewetensgevangene beschouwen en zijn onmiddellijke vrijlating vragen.

Naar aanleiding van het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie roept Amnesty International België op om de EU te leiden in een actief engage-ment voor mensen wiens mensenrechten geschonden worden. Halil Savda is er één van. Hij werd in het verleden herhaaldelijk gearresteerd, aangeklaagd en gevangengezet omdat hij gewetensbezwaarde is.

Savda werd veroordeeld op grond van artikel 318 van het Turks Strafwetboek “het vervreemden van de gemeenschap van de militaire dienst”. Dit is een schending van het recht op vrije meningsuiting dat wordt beschermd in verschillende internationale verdragen die ook Turkije heeft ondertekend. Amnesty vraagt de Turkse autoriteiten dan ook om artikel 318 onmiddellijk in te trekken. Bovendien moeten de Turkse autoriteiten onmiddellijk stoppen met de vervolging van gewetensbezwaarden en een alternatieve burgerdienst invoeren voor gewetensbezwaarden, in lijn met Europese en internationale normen en aanbevelingen.

Hoogachtend,

[ naam, adres en handtekening ]

In januari 2010 stapte Halil Savda mee op in een demonstratie voor Enver Aydemir. Die zit sinds kerstavond 2009 in de cel na het weigeren van militaire dienst in het Turkse leger. Een half jaar later, op 17 juni, werd Halil Savda veroordeeld tot zes maanden cel voor “het vervreemden van de gemeenschap van de militaire dienst”. Het openbaar ministerie had nochtans om de vrijspraak verzocht omdat Savda enkel zijn recht op vrije meningsuiting uitoefende.

Halil Savda werd in het verleden herhaaldelijk vervolgd wegens zijn eigen dienst-weigering en steun aan andere gewetensbezwaarden.

Schrijf vóór 1 januari 2011 een brief naar de Belgische ambassade in Turkije. De EU moet, in lijn met de Richtsnoeren voor Mensenrechtenverdedigers, oproepen een einde te stellen aan de vervolging van gewetensbezwaarden.

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

TURKIJE: CELSTRAF VOOR STEUN AAN GE-WE TENSBEZWAARDE

STUUR EEN BRIEF NAAR:Ambassade van België Ambassadeur Pol De WitteMahatma Gandi Caddesi, 55 06700 Gaziosmanpasa Ankara TURKIJEE: [email protected] Post: € 0,90

© I

TF


SCHRIJFACTIE

Vraag: Je bent ervan overtuigd dat gewone mensen de wereld kunnen veranderen, als ze zich maar organise-ren en hun stem laten horen. Is er een moment in je leven waarop je zelf zei: “Nu moet ík in actie komen”?Antwoord: Met een familie als de mijne was het bijna logisch dat ik activist werd. Mijn moeder was advocate en actief in de vrouwenbeweging. Mijn vader is jour-nalist en bekommert zich om de Dalit (nvdr: mensen die buiten het Indiase kastenstelsel vallen). Thuis was het een komen en gaan van activisten. Onze tele-foon werd altijd afgeluisterd, de politie hing steeds in onze buurt rond en mijn vader werd meermaals opgepakt. Toen ik opgroeide was het erg onrustig in India. In 1976 werd de noodtoestand afgekon-digd met een inperking van de burger-rechten tot gevolg. Studenten, journa-

listen, kunstenaars en vele anderen in India reageerden hiertegen, net als ik. Mensen die mijn achtergrond niet ken-nen, denken soms dat ik vroeger enkel bezig was met de economische, sociale en culturele rechten, maar dat kwam pas veel later. Het waren de burgerlijke en politieke rechten die mijn activisme aanwakkerden.

Vraag: Welke rol hebben volgens jou individuele activisten te spelen en welke rol is weggelegd voor de internationale ngo’s?Antwoord: In mijn werk twijfel ik er nooit aan: zij die echt het verschil maken, zijn de gewone mensen die zich inzet-ten. Meestal worden wantoestanden niet opgelost omwille van politieke hindernis-sen. Op politiek vlak verandert er dan weer pas iets als mensen zich organise-ren, als ze hun stem verheffen en druk gaan uitoefenen. Dat soort activisme, die ‘boost’ van onder uit is cruciaal voor verandering. Eén van de elementen die me sterk aantrekken bij Amnesty International is net dat het een bewe-ging is. Een beweging van 2,8 miljoen

mensen die, van onder uit, een verschil willen maken.

Vraag: Wat zijn jouw verwachtingen over je nieuwe job als secretaris- generaal van Amnesty?Antwoord: Ik ben erg enthousiast over het feit dat ik nu onderdeel word van de wereldwijde beweging Amnesty International. Wat ik tot nu toe al gezien heb van de organisatie stemt me hoop-vol. En ik zeg dat niet zomaar. Tijdens mijn reis langs verschillende Amnesty afdelingen kwamen telkens dezelfde ele-menten naar boven: onderbouwde argu-menten, gedegen analyses en onderzoek. Combineer dat met de gedrevenheid van gewone mensen en je hebt wat Amnesty zo uniek maakt: de kracht van mensen en de kracht van een goed argument. We moeten enkel beide elementen nog beter op elkaar afstemmen en aan wel-omschreven doelen verbinden. Op zich komt mijn taak als secretaris-generaal daar op neer. Niet meer, niet minder.

Bron: The Wire, augustus-september 2010

SALIL SHETTYDRIe VRAGeN VooR AmNesty’s seCRetARIs-GeNeRAAL

Sinds juni is Salil Shetty de

nieuwe secretaris-generaal

van Amnesty International.

Shetty groeide op in een sterk

sociaal geëngageerde familie in

India. Hij stond aan het hoofd

van de internationale anti-

armoedeorganisatie ActionAid

en werd daarna directeur van

de VN Millennium Campaign.


VRAAG EN ANTWOORD

Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International.

Alle tekst en foto’s: © Amnesty International, tenzij anders vermeld

REDACTIENina berghmans e: [email protected]: www.amnesty.be/amnestyinactieVERANTWOORDELIJKE UITGEVERKaren moeskops / Kerkstraat 156 / 2060 AntwerpenWERKTEN MEEerica baeck, eva berghmans, Danielle Hennaert, steven moens, Jan pollet, Karine Vandenberghe, mitch VanneckeVORMGEVINGwendy Guns, Gramma, AntwerpenDRUKDessain printing, mechelen OPLAGE27.000VERSCHIJNINGSDATA 201001/03, 01/06, 01/09, 01/12

IssN 0771-7687

Amnesty International is een wereldwijde onafhan-kelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. onze activisten worden gedreven door ver-ontwaardiging over ernstige mensenrechtenschen-dingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.

RAAD VAN BESTUURAndré De messemaeker, Lieven De wolf, Dominic Duthoit, ellen Renson, Karine Vandenberghe, mieke Van Haegendoren, Rik Vereecken, Alain Versluys

Amnesty International Vlaanderen vzwKerkstraat 156 / b-2060 Antwerpent: 03 271 16 16 / f: 03 235 78 12e: [email protected] / w: www.amnesty.be

Giften zijn welkom op rekeningnummer 000-0000082-82 (IbAN: be25 0000 0000 8282).Vanaf 30 euro op jaarbasis ontvang je een fiscaal attest. meer over hoe je Amnesty International kan steunen lees je op www.amnesty.be/steunons

Amnesty International Vlaanderen vzw onderschrijft de ethische code van de Vereniging voor ethiek in de fondsenwerving www.vef-aerf.be

TIJDSCHRIFT OPZEGGENwil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen? mail je gegevens naar [email protected]

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak of Gft-zak.

ADVERTENTIEAdhérez à AMNESTY INTERNATIONAL BELGIQUE FRANCOPHONERue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles

ADVERTENTIESteun AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDERENKerkstraat 156 / 2060 Antwerpen

ADVERTENTIESupport AMNESTY INTERNATIONAL1 Easton Street / UK – London WC1X 8D

ADVERTENTIESluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL NEDERLANDKeizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam

WAPENLANDOp 16 september schiet Wapenland uit de startblokken, een multimediaal pro-ject voor leerlingen van 12 tot 16 jaar.

Auteurs Marc Hendrickx en Dirk Dobbeleers presenteren een spannend, boeiend en leerrijk verhaal waarin Robbe Hennaert (15) mee naar Colombia reist als zijn pa er een computernetwerk gaat vervangen. Beducht voor een oersaaie vakantie, draait het voor Robbe heel anders uit. Hij ontmoet een inheems meisje en samen beleven ze het avontuur van hun leven.

Wapenland bestaat uit een boek, een theaterstuk, een mini-expo, een 3D-computergame, een themasong en een interactieve weblog… genoeg vari-atie om elke jongere te boeien! Scholen krijgen bovendien een begeleidend pedagogisch dossier, gemaakt door experts van Amnesty International en Broederlijk Delen, waarin de thema’s mensenrechten, ontheemding, migratie,

KARTOENALE IN OLEN De Olense Kartoenale bestaat al meer dan twintig jaar en is één van de meest gerenommeerde cartoonwedstrijden in Vlaanderen. De wedstrijd kan dan ook rekenen op de deelname van zowel profes-sionele als amateur-cartoonisten uit heel de wereld. Ook dit jaar reikt Amnesty International, bij monde van Amnesty groep Herentals, een eigen prijs uit voor de beste cartoon rond het thema ‘wel arm, maar toch recht op wonen.’

Deelnemen aan de Olense Kartoenale kan nog tot 2 oktober 2010. Voor meer infor-matie over de Kartoenale en het reglement kan je terecht op www.olen.be.

integratie en milieumisbruik worden uitgediept.

Meer informatie bij ETA: T: 032 26 42 00 of E: [email protected]

RUBRIEK


COLOFON

20STE SCHRIJF-ZE-VRIJDAG – 15 OKTOBER 2010THEMA : DOODSTRAFOp 15 oktober is het weer zover. Voor de 20ste keer op rij organiseert Amnesty International de Schrijf-ze-VRIJdag. Doe mee en kruip samen met duizenden jongeren in jouw pen om de mensenrechten te verdedigen en de doodstraf de wereld uit te helpen. Alle info vind je op www.amnesty.be/schrijfzevrijdag

Amnesty in Actie 3, 2010

Documents

Transcript of Amnesty in Actie 3, 2010