Ambelt Jaarverslag 2012.indd
36
kwaliteit begint bij jezelf Jaarverslag 2012
Transcript of Ambelt Jaarverslag 2012.indd
kwaliteit begint bij jezelfJaarverslag 2012
2
Inhoudsopgave
voorwoord
organisatie
Wat is de Ambelt
Organisatiestructuur
Medezeggenschap
Governance
Beleid
Kwaliteitszorg
Uit de praktijk:
‘Dat is puur Passend Onderwijs’
Veiligheid
Communicatie
Primair Proces
Leerlingenzorg
Uit de praktijk: ‘Postief bezig op school’
Leerlingaantal
Leerlinguitstroom
Het verhaal van: ‘Thom heeft PDD-NOS
én een talenknobbel’
Uit de praktijk: ‘Ambelt Diagnostiek
wil de leerling verder helpen’
Uit de praktijk:
‘Ketenpartners werken nauw samen’
Mensen
Werkgelegeheidsbeleid
De Ambelt Academie
Uit de praktijk:
Met paarden de teamspirit versterken
Personeelscijfers
Toekomst
Toppers in ons strategisch beleid
Kernwaarden
Financiën
Staat van baten en lasten over 2012
Balans per december 2012
Colofon en Adressen
3
4
5
6
6
6
8
9
10
12
13
14
15
16
17
18
20
21
23
24
25
26
27
28
30
31
31
32
33
33
34
3
Voorwoord
‘Kwaliteit begint altijd bij jezelf’, dat is ons motto. De motivatie en de inzet van die ene leerkracht of
die ene ambulante begeleider voor deze leerling, dáár begint het mee. Dat is niet alleen iets voor de
bestuurstafel, ook dagelijks op de werkvloer werken we er hard aan om kwaliteit te verbeteren en
onderwijs te verbinden. In dit jaarverslag staan hierover een paar mooie verhalen.
Jennine Borgmeier vertelt over de ontwikkeling van haar zoon Thom, leerling in groep 4 van de SO op de locatie
Herfte in Zwolle. Thom is hoogbegaafd en heeft PDD-NOS. Marloes Agten, één van onze GZ-psychologen,
onderzoekt Thom en adviseert zijn ouders en leerkrachten. Jetske Bijker is enthousiast over de invoering van PBS
(positive behavior support), een omvattende visie en benadering over de organisatie van de school. Jan Roelof de
Boer zoekt naar een win-win-situatie in de samenwerking tussen de ambulante begeleiders van de Mackayschool
(cluster 3) en de Ambelt (cluster 4). Hans Scheltinga vertelt
over teamscholing en Edwin Pit en Erik Groen werken hard
om de goede samenwerking tussen het VSO van de Ambelt
en het AOC de Groene Welle verder uit te bouwen.
Het realiseren van Passend onderwijs - voor elk kind een
plek in het gewone onderwijs, liefst zo dicht mogelijk bij
huis - is een belangrijke opdracht voor alle scholen.
Het huidige stelsel van speciaal onderwijs aan leerlingen
die extra ondersteuning nodig hebben, verandert.
De Ambelt staat daarmee voor een grote uitdaging.
Hoe kunnen we de expertise en kwaliteit van het speciaal
onderwijs verbinden aan en inbrengen in het reguliere
onderwijs? We zijn daarom actief in maar liefst veertien
samenwerkingsverbanden, zowel in het primair als in het
voortgezet onderwijs. Wij zijn een lerende organisatie en
steeds gericht op verbeteren. Zo bieden we iedere jongere
een uitdagend toekomstperspectief.
Jolida Spekreijse en Maarten Faas
College van Bestuur de Ambelt
4
OrganisatieDe Ambelt is een onderwijs-
instelling met ervaren en
betrokken medewerkers die
nauw samenwerken om
resultaatgericht, met hart en ziel,
onderwijs en ondersteuning
van hoog niveau te bieden aan
jongeren met gedragsproblemen.
Wat is de Ambelt?
Onze missie
De Ambelt is (onderwijs)specialist in dif-
ferentiatie op gedrag en biedt onderwijs
en ondersteuning aan jongeren met ge-
dragsproblemen, zodat iedere jongere
een uitdagend toekomstperspectief heeft.
De stijl van ons huis,
onze corporate identiteit
De Ambelt is een onderwijsinstelling
met ervaren en betrokken medewerkers
die nauw samenwerken om resultaat-
gericht, met hart en ziel, onderwijs en
ondersteuning van hoog niveau te bieden
aan jongeren met gedragsproblemen.
Wij laten de talenten van elke jongere tot
bloei komen en geven de ondersteuning
die nodig is. Wij zijn een lerende organi-
satie en zijn continu gericht op verbete-
ren. Hierdoor kunnen we iedere jongere
met gedragsproblemen een uitdagend
toekomstperspectief bieden.
Het verhaal van de Ambelt,
onze corporate story
De Ambelt biedt (voortgezet) speciaal
onderwijs, ambulante ondersteuning en
diagnostisch onderzoek aan leerlingen die
specialistische hulp nodig hebben. Dit kan
bijvoorbeeld gaan om hulp of ondersteu-
ning bij gedragsstoornissen, psychische
problemen of ontwikkelingsstoornissen,
zoals bijvoorbeeld ADHD, vormen van au-
tisme, angsten en borderline. De oorzaak,
maar ook de aard van de problematiek en
de uitingsvorm is voor ieder kind anders.
Na onderzoek en een diagnose volgt een
specialistische aanpak afgestemd op de
onderwijs- en ondersteuningsbehoefte
van de leerling.
Bij ons krijgt iedere leerling een passend
plan. We gaan daarbij uit van zijn of
haar kracht, talent en behoefte, zodat
we het talent van iedere leerling kun-
nen laten groeien. Onze professionals
werken nauw samen met de ouders,
5
Organisatie onderwijs- en (zorg) partners. Samen
bepalen we wat de best passende plek is
voor een jongere in het onderwijs. Samen
zorgen we ervoor dat iedere leerling zo
evenwichtig, zelfstandig, maar vooral zo
gelukkig mogelijk kan functioneren in de
maatschappij.
De Ambelt heeft diverse scholen in
Deventer, Apeldoorn, Zwolle, Nunspeet,
Kampen, Steenwijk, Meppel en Har-
denberg. Wij bieden basisonderwijs en
daarnaast kunnen ook vmbo-, havo- en
mbo-leerlingen bij ons terecht. In deze
regio’s bieden wij ook ambulante onder-
steuning in het regulier onderwijs. Elke
schooldag zetten meer dan 850 ervaren
en betrokken professionals zich met hart
en ziel in om de ruim 2.500 leerlingen op
de Ambelt en de bijna 3.000 leerlingen
uit het regulier onderwijs hét onderwijs
en dé ondersteuning te bieden die zij
nodig hebben.
Talenten laten groeien. Echt Ambelt.
6
Organisatiestructuur
Met ingang van het schooljaar
2012 - 2013 verzorgt de Ambelt
onderwijs en (ambulante) onder-
steuning binnen drie regio’s: de
Ambelt-Noord, de Ambelt-Zwolle
en de Ambelt-Zuid.
Passend onderwijs wordt vormgegeven
op samenwerkingsverbandniveau.
De Ambelt voert daarom sinds augustus
2012 alle activiteiten die behoren bij het
primaire proces integraal uit binnen de
drie regio’s.
Door de regionalisering, een strategische
keuze in het kader van Passend onderwijs,
is de organisatiestructuur van de Ambelt
in 2012 gewijzigd (zie organogram).
De Ambulante Dienstverlening en de
dienst Onderwijsontwikkeling en
Ondersteuning zijn integraal onderge-
bracht binnen de regio onder de verant-
woordelijkheid van de directeuren.
We spreken nu over Onderwijs en
Ambulante Ondersteuning.
Dagelijks bestuur
Het dagelijks bestuur gebeurt door het
College van Bestuur. Dit bestaat uit:
Maarten Faas, voorzitter
Jolida Spekreijse-Voetelink, lid
Medezeggenschap
De Ambelt heeft een Gemeenschap-
pelijke Medezeggenschapsraad (GMR)
voor alle locaties en diensten. Via
deze raad zijn ouders, verzorgers en
medewerkers vertegenwoordigd. Zij
treden in overleg met het College van
Bestuur.
De GMR adviseert en denkt mee over het
beleid van de Ambelt. Bij belangrijke be-
slissingen vraagt het bestuur instemming
of advies van de GMR. Denk daarbij aan
nieuwbouw, organisatiewijziging of het
vaststellen van een ander schoolsysteem.
De GMR bestond in 2012 uit de volgende
leden:
Personeelsgeleding
Johan Decrock, voorzitter
Dick van Peer
Lesley Jeffrey
Harry Nijboer
Wilco Westrik
Jacomine Clements
Oudergeleding
Remco Greven, secretaris
Anselma Jacobs
Gerrit de Vries
Jolanda Voors
Erik Weegenaar
Inge Kwant
Governance
De Raad van Toezicht voert zijn taak
uit overeenkomstig de Code Goed
Bestuur Primair Onderwijs vanuit het
beginsel `pas toe of leg uit`. Naast de
statutaire taken die de Raad van Toe-
zicht heeft en taken die voortvloeien
uit de Code, is de Raad klankbord
voor het College van Bestuur.
In 2012 heeft de Raad van Toezicht
afscheid genomen van de voorzitter,
de heer Geert Ensing. De heer Ensing
heeft het voorzitterschap jarenlang op
inspirerende en charismatische wijze
vervuld.
Met ingang van 1 januari 2013
is voorzitter:
Hein Dijkstra
Overige leden van
de Raad van Toezicht zijn:
Tjalling Zandberg
Roland van Ark
Willem Kleine Deters
Ernst Klunder
7
De Ambelt in beeld
Directie Zwolle
DirecteurKlantmanagement& Facilitaire Zaken
ARBO
Indicatiestelling& Planning
Administratie
Technische Dienst
Secretariaat
Raad van Toezicht
College van Bestuur
Directie Noord
Onderwijs
AmbulanteOndersteuning
Onderwijs
AmbulanteOndersteuning
Directie Zuid
Ambelt Academie Ambelt Diagnostiek
Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad
P & O
Financiën
PRCommunicatie
ICT/I&A
Staf Kwaliteit
Onderwijs
AmbulanteOndersteuning
Organogram de Ambelt (per 2012)
8
BeleidDoor kwaliteit te leveren
en een veilige omgeving
te bieden, kunnen we
het onderwijs en de
ondersteuning bieden
die onze leerlingen nodig
hebben.
9
BeleidDoor kwaliteit te leveren
en een veilige omgeving
te bieden, kunnen we
het onderwijs en de
ondersteuning bieden
die onze leerlingen nodig
hebben.
Kwaliteitszorg
Het begrip kwaliteitszorg kent
diverse omschrijvingen. Kern van
deze beschrijvingen is het planmatig
realiseren van (organisatie)doelen.
Plannen worden gemaakt om gefor-
muleerde doelstellingen te realiseren.
De voortgang wordt kritisch gevolgd
en bij achterblijvende resultaten
wordt op basis van een gedegen
analyse bijgestuurd.
Dit geldt voor zowel de ontwikkeling
van de Ambelt als geheel als voor onze
leerlingen. Op organisatieniveau hebben
we het dan over strategische plannen,
jaarplannen en verantwoordingsdocu-
menten. Voor onze leerlingen gaat het
om het ontwikkelingsperspectief en het
handelingsplan.
Strategisch Beleidsplan
In 2012 startten de voorbereidingen voor
het Strategisch Beleidsplan 2013 - 2016.
In dit plan zijn het ontwikkelingsperspec-
tief van de Ambelt en de veranderthema’s
beschreven die er voor moeten zorgen
dat de Ambelt op een kwalitatieve wijze
invulling geeft aan Passend onderwijs.
Kerndoelen
Op 1 augustus 2013 wordt de wet
Kwaliteit Speciaal Onderwijs ingevoerd.
Met deze wet worden, naast het ontwik-
kelingsperspectief voor onze leerlingen,
de kerndoelen voor het VSO ingevoerd.
De wet maakt onderscheid in leergebied-
specifieke en leergebied-overstijgende
kerndoelen voor de uitstroomprofielen
‘Vervolgonderwijs’, ‘Arbeid’ en ‘Dagbe-
steding’. Voor het SO zijn die al eerder
ingevoerd. In 2012 zijn we begonnen met
de voorbereidingen. We hebben de leer-
lijnen doorgelicht en bij- of vastgesteld.
Nieuwe methodes zijn of worden nog
aangeschaft. Deze activiteiten lopen door
in 2013, zodat we op tijd klaar zijn voor
de nieuwe wetgeving.
De inspectie heeft haar toezicht aange-
past aan de nieuwe wetgeving. Uitgangs-
punt was en blijft dat we voor al onze
locaties minimaal het basisarrangement
behouden. Daar hebben we alle vertrou-
wen in.
Kwaliteitsnorm
Kwaliteit is voor de Ambelt heel belang-
rijk. De Kwaliteitsnorm Speciaal Onder-
wijs, waaraan de Ambelt een substantiële
bijdrage heeft geleverd, geeft belangrijke
kaders en handvatten om vorm te geven
aan de kwaliteitszorg. In dit kader voeren
wij kwaliteitsmetingen en interne onder-
zoeken (audits) uit, die inzicht geven in de
geleverde kwaliteit op locatie, per regio
en op centraal niveau.
ISO-certificaat
De inspanningen op kwaliteitsgebied
verwachten we in 2013 beloond te zien
met het verkrijgen van het ISO-certificaat.
Op dat moment:
• hebbenweconcretedoelstellingen;
•wetenwewatwemoetendoenop
welkmoment;
• doenwewatwehebbenafgesproken;
• krijgtiedereleerlingonderwijsenbege-
leidingvolgenseentoegesnedenplan;
•werkenmensenmetdejuistekwalifi-
catiesbijons;
• hebbenwepartnersgekozendie
bijonzeambitiespassen;
• evaluerenweenstellenwezonodig
bij en hebben we een aantoonbaar
geregeld en werkend kwaliteits-
managementsysteem.
10
Leerlingen die bij de Ambelt een
vmbo-opleiding basis of kader vol-
gen, kunnen examen doen onder
de vlag van de Groene Welle. Edwin
Pit, adjunct-directeur van groen en
techniek (VSO Zwolle) en Erik Groen,
vakdocent groen, plant en dier, vertel-
len over de samenwerking met de
Groene Welle. ‘Dat is puur Passend
onderwijs.’
Vmbo
‘De Zwolse locatie Herfte werkte al heel
lang met de Groene Welle samen’, zegt
Erik Groen. ‘In het vmbo hebben wij op-
leidingen in groen, plant en dier. De rich-
ting ‘dier’ is geen knuffelafdeling, maar
een middel om een diploma te halen. Dat
diploma kunnen leerlingen in alle drie de
richtingen halen bij de Groene Welle.’
Edwin Pit: ‘Omgekeerd vindt de Groene
Welle onze faciliteiten, ons terrein en
onze kas, zo interessant dat ze met hun
leerlingen bij ons komen om hier examens
af te nemen. We hebben een partner-
schap dat steeds gelijkwaardiger wordt
doordat we elkaar steeds beter leren ken-
nen. Onze expertise en werkwijze vallen
in de smaak bij de Groene Welle.’
Examen onder de vlag van de Groene Welle
Mbo
Daarnaast heeft de Groene Welle een
mbo-opleiding, bestaande uit zeven
richtingen. Groen: ‘Enkele van die rich-
tingen faciliteren we hier: de hoveniers-
opleiding, loonwerk en detailhandel. Dat
zijn beroepsrichtingen. Niveau 1 kunnen
leerlingen intern op de locatie Herfte
doen. Wij verzorgen de opleiding en de
Groene Welle neemt hier een proeve van
bekwaamheid af. Bij niveau 2 zitten leer-
lingen één dag per week bij de Groene
Welle, ze hebben één terugkomdag bij
ons waarbij we hen begeleiden in hun
leerproces en ze doen drie dagen praktijk.
Dat kan intern, omdat we ook stage-
bedrijf zijn, maar ook extern. Dat is ons
doel: leerlingen uitplaatsen bij bedrijven.
Waarbij we er alles aan doen om leerling-
en daar later aan het werk te helpen, met
of zonder Wajong-indicatie.’
Passend onderwijs
Pit: ‘Van de wetgever mogen wij niveau 2
in de toekomst niet meer aanbieden. We
zijn daarom in gesprek met de Groene
Welle om te kijken wat we voor leerlingen
nog wel kunnen betekenen. Zoals bege-
leiding op afstand. Dat is puur Passend
‘Dat is puur Passend onderwijs’
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
11
onderwijs: wat kunnen wij als de Ambelt
vanuit onze expertise bijdragen aan de
opleiding van leerlingen? Om dat gesprek
te kunnen voeren, is het van belang goed
zicht te hebben op elkaars expertise en op
wat we over en weer kunnen brengen. In
de nabije toekomst trekken we de banden
op schoolniveau verder aan. De banden
op leerkrachtniveau zijn al intensief en dat
is ook nodig.’
Groen: ‘Wij kunnen veel doen om leer-
lingen met problemen erbij te houden.
Desnoods gaan we ernaast zitten bij het
examen. Het regulier onderwijs doet en
kan dat niet. Als wij niet inspringen, krijg
je dus afhakers. Dat kost de maatschappij
op den duur veel geld.’
Pit: ‘Uit de cijfers blijkt dat Ambelt-
leerlingen het examengemiddelde van
de Groene Welle omhoog krikken. Ons
slagingspercentage van vmbo-kaderleer-
lingen is bijna 100%, die stromen uit
naar mbo niveau 3 en 4 en kunnen zich
in de maatschappij uitstekend staande
houden.’ Groen: ‘Dat is typisch speciaal
onderwijs: kleinere klassen en een ander
pedagogisch klimaat dat soms belang-
rijker is dan het didactische klimaat. De
glimlach van de leerling is onze beloning.’
Leerlingen
Pit: ‘De samenwerking tussen de Am-
belt en de Groene Welle betekent voor
leerlingen dat het halen van een diploma
tot de mogelijkheden behoort. Zodat
het regulier onderwijs of werk binnen
handbereik komt. We vermoeden sterk
dat leerlingen dat zonder onze inbreng
niet zouden kunnen.’ Groen: ‘Wij zijn al
Passend onderwijs, als je kijkt naar de in-
tensieve samenwerking die van twee kan-
ten komt.’ Pit: ‘Het is een samenwerking
die ontwikkeld en uitgevoerd wordt door
de leerkrachten en die is gericht op de
toekomst, op het belang van leerlingen.
Waarbij we hen scherp in het oog houden
en een steuntje in de rug geven. Wij zijn
trots op wat we kunnen. Onze taak is wel
dat we dat aan anderen duidelijk maken.’
Op weg naar Passend onderwijs
Erik Wijtsma, directeur regio Zwolle,
schetst de belangrijkste ontwikkelingen
rondom Passend onderwijs: ‘In 2012
zag het er voor het speciaal onderwijs
somber uit. Hoewel de voorgestelde
bezuiniging van 300 miljoen van tafel
ging, bleef de verevening over waarbij
iedere regio evenveel mag uitgeven aan
speciaal onderwijs. De ene regio kan
dus groeien en in andere regio’s moet
er bezuinigd worden. Voor de Ambelt
betekent dit een flinke bezuiniging
voor met name Zwolle, Apeldoorn en
Deventer.
De Ambelt is hard bezig om Passend
onderwijs, samen met partners, moge-
lijk te maken. Bezuinigen betekent dat
je elkaar nodig hebt en dus creatief
moet zijn. Als organisatie zijn wij hier-
door veel meer naar buiten gericht.
Wij willen er zorg voor dragen dat
steeds meer leerlingen gaan slagen in
het regulier onderwijs. Zo ontwikkelen
wij een portfolio van onderwijs-/on-
dersteuningsarrangementen die aan-
sluit bij de vraag van de samenwer-
kingsverbanden. Wij streven ernaar
binnen de samenwerkingsverbanden
een sluitend aanbod te hebben voor
iedere leerling. Wij denken in kansen
en mogelijkheden en stellen unaniem
de leerling centraal.’
‘Dat is puur Passend onderwijs’
‘De glimlach van de leerling is onze beloning’
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
12
Veiligheid
Een school is een open organisatie
waar mensen werken, leren en op
bezoek komen. Een schoolomgeving
moet veilig en vertrouwd voelen en
leerlingen moeten er tot leren kun-
nen komen. Naast allerlei fysieke
maatregelen rondom gebouwen en
hun inrichting en arbotechnische
veiligheidsaspecten, is daarom vooral
sociale veiligheid van groot belang
binnen een school. Daar lag binnen
de Ambelt in 2012 de focus, zonder
de andere onderdelen te veronacht-
zamen.
Arbo
De arbocommissie maakt keuzes in
prioriteitstelling en adviseert het CvB over
het arbobeleid. Een van die adviezen be-
trof het aanstellen van een arbocoördina-
tor, met als doel het veiligheidsbeleid van
de Ambelt te optimaliseren door dit beter
te stroomlijnen volgens de PDCA-cyclus.
Sinds augustus 2012 is er een arbocoör-
dinator aangesteld. Een van de taken
was om het arbobeleid te evalueren en
bij te stellen. Het arbobeleidsplan is in
concept gemaakt en ligt ter goedkeuring
bij het CvB.
Inzicht in incidenten
Op diverse scholen in Nederland hebben
zich de laatste tijd ernstige incidenten
voorgedaan. Dit wil de Ambelt voor-
komen door het nemen van adequate
maatregelen. Het digitaal incidentenre-
gistratiesysteem dat is ingevoerd is een
hulpmiddel om een veilig schoolklimaat
te creëren. Het systeem biedt inzicht in de
incidenten die op school gebeuren: het
registreert de oorzaak, het type incident,
de daders en slachtoffers en de genomen
maatregelen. Het verkregen inzicht helpt
bij het ontwikkelen en verbeteren van het
veiligheidsbeleid van de Ambelt. Sinds
begin 2013 is het Incidenten Meldpunt
operationeel.
Plannen en protocollen
Tevens werden van alle locaties de ontrui-
mingsplannen gecontroleerd. Hierop zijn
verschillende verbeteracties uitgezet, die
in 2013 nog doorlopen. Naast deze acties
zijn er diverse beleidsplannen en protocol-
len onder de loep genomen. De bevin-
dingen vanuit deze controles resulteerden
in het schrijven van een concept School-
veiligheidsplan en een pestprotocol. Ook
werden er voor diverse locaties AED’s
aangeschaft.
Communicatie
De komst van Passend onderwijs is
de belangrijkste ontwikkeling waar-
mee de Ambelt ook in 2012 te maken
had. Het wordt hierdoor voor de
Ambelt steeds belangrijker om zich-
zelf goed te positioneren: waar staan
we voor en welke expertise kunnen
we bieden?
De Ambelt als merk
In 2012 zijn een nieuwe missie en nieuwe
kernwaarden geformuleerd. Daarnaast
dwingt de regionalisering ons goed te
kijken hoe we de interne en externe com-
municatie kunnen optimaliseren, zodat er
een eenduidig beeld naar buiten ontstaat:
de Ambelt als één merk.
Wij bieden iedere jongere een
uitdagend toekomstperspectief!
De missie van de Ambelt is kort en
krachtig en geeft precies weer wat de
ambitie van de Ambelt is. Uiteraard staat
de leerling centraal. Daarnaast benadrukt
de missie de expertise van de Ambelt
goed. Dit komt tevens tot uitdrukking in
de nieuwe kernwaarden.
13
Een sterke en solide basis
In 2012 is veel geïnvesteerd in het opzet-
ten van een goede interne basis van het
communicatiebeleid. Er is een Klankbord-
groep PR & Communicatie opgericht. De
leden van de Klankbordgroep komen uit
verschillende lagen van de organisatie.
Deze groep werkt top-down en bottum-
up. Toetsing van strategische keuzes en
voorstellen van de afdeling Communica-
tie vindt hier plaats. Daarnaast worden
kansen en bedreigingen op de werkvloer
gesignaleerd en besproken. Ook het Am-
bulletin, de nieuwsbrief voor medewer-
kers, is vernieuwd. De nieuwsbrief heeft
een professionelere uitstraling gekregen.
Het Ambulletin wordt elke twee weken
uitgegeven en is een belangrijk medium
voor de interne communicatie.
Het Ambulletin is belangrijk voor de interne communicatie
14
Primair procesDe behoefte van de leerling
staat altijd centraal.
Goede evaluaties en analyses
van de behaalde resultaten en
een optimale samenwerking
met de ouders en/of verzorgers
zijn hierbij cruciaal.
15
Leerlingenzorg
De afgelopen jaren heeft de Ambelt
veel geïnvesteerd in de leerlingen-
zorg. Iedere leerling heeft een hande-
lingsplan waardoor planmatig aan de
ontwikkeling van de leerling wordt
gewerkt. De Commissie van Bege-
leiding geeft sturing aan het proces
van leerlingenzorg. Het resultaat van
deze investering is dat alle locaties
een basisarrangement hebben van
de Inspectie van het Onderwijs. Een
resultaat om trots op te zijn.
Ontwikkelingsperspectief
De Ambelt heeft vroegtijdig ingespeeld op
de veranderende wetgeving. Wij werken
al met een ontwikkelingsperspectief voor
onze leerlingen. Dit ontwikkelingsper-
spectief is de basis voor het handelings-
plan en ons handelen. Op basis van het
geformuleerde einddoel, de bevorderende
en belemmerde factoren en de behaalde
resultaten, bepalen we de onderwijsbe-
hoefte van de leerling. Dat doen we in
samenwerking met ouders/verzorgers en
zoveel mogelijk met de leerling. Goede
evaluaties en analyses van de behaalde re-
sultaten zijn hierbij cruciaal. Daarbij kijken
we niet alleen naar een cijfer of ontwikke-
ling, maar bepalen we ook of de gekozen
aanpak het gewenste effect heeft gehad.
Groepsplannen
Door het wegvallen van de verplichting
om voor iedere leerling jaarlijks een han-
delingsplan op te stellen, onderzoeken
we de mogelijkheden om het planmatig
werken vorm te geven met behulp van
groepsplannen. Enkele pilots hebben uit-
gewezen dat dit kan. Bovendien kunnen
we door deze werkwijze op termijn de
administratieve werkzaamheden van onze
docenten verminderen. Daarbij willen we
niet inleveren op de geleverde kwaliteit
waar iedere leerling recht op heeft.
16
‘PBS staat voor mij voor ‘positief bezig
op school’. PBS is een gedachtengoed,
een manier waarop je leerlingen kunt
benaderen. Het is dus geen methode.
PBS is gebaseerd op vijf pijlers. Het is een
school-brede aanpak. Niet alleen leer-
krachten maar ook o.a. ondersteuners, de
conciërge en de fysiotherapeut zijn erbij
betrokken. Ten tweede is het erop gericht
bepaald gedrag te voorkómen. Een
positieve benadering is de derde pijler.
Het is gericht op concreet gedrag, dat is
het vierde onderdeel. PBS is gebaseerd op
data, op de objectieve waarneming van
gedrag. Het is niet voldoende als men
‘denkt’ dat bepaald gedrag voorkomt,
feiten moeten het staven. Bij de laatste
pijler staat de samenwerking met ouders
en hulpverlening centraal.
In 2012 begonnen we met de voorberei-
ding van PBS. We zijn met het hele team
geschoold door Windesheim. Zo ontstond
er veel kennis over en draagvlak voor de
aanpak. We hebben drie waarden vastge-
steld: respect, veiligheid en verantwoor-
delijkheid. Alles wat we doen, gebeurt
vanuit die waarden. In 2013 zijn we daad-
werkelijk met PBS gestart. Als eerste zijn
we op onze locatie gaan turven hoe vaak
bepaald gedrag voorkomt in de gangen,
want leerlingen gaven zelf aan dat ze be-
hoefte hadden aan toezicht. Op basis van
die data hebben we een interventieplan
gemaakt met de stuurgroep PBS, waar
verschillende docenten bij betrokken zijn.
Nog geen ouders, dat komt later.
We hebben regels opgesteld voor gedrag
in de gang en een beloningssysteem.
Leerlingen kunnen muntjes verdienen die
ze om kunnen zetten in een groepsbe-
loning. De volgende stap is dat we data
gaan verzamelen op het plein. Een mooi
effect is dat op basis van de data ook het
leerkrachtgedrag onder de loep wordt
genomen. Leerlingen wijzen ons erop als
bepaald gedrag bij ons aan het afzwak-
ken is.
PBS is passend voor elke locatie. Ambelt-
breed kan dit gedachtengoed toegevoeg-
de waarde hebben voor alle afdelingen.’
PBS in de praktijk op SO-locatie Oosterenk
‘Positief bezig op school’Jetske Bijker werkt als intern begeleider bij de Ambelt locatie Oosterenk (SO).
Zij houdt zich bezig met PBS, positive behavior support. Oftewel: positief bezig
op school.
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
17
Leerlingaantal
Het leerlingaantal van de Ambelt is in het
schooljaar 2012 - 2013 licht gestegen met
2,7%. Ook in de Ambulante Ondersteuning
is het leerlingaantal gestegen.
In verband met de invoering van Passend onder-
wijs in 2014 was de ambitie om het leerlingaantal
in schooljaar 2012 - 2013 te stabiliseren op het
niveau van de teldatum 1 oktober 2011. On-
danks de inspanningen van zowel de Ambelt als
de schoolbesturen van het regulier onderwijs is
dit niet op alle locaties en in alle samenwerkings-
verbanden gelukt. Kinderen van ouders die een
beschikking hebben gekregen van de C IV (een
cluster 4-beschikking) hebben recht op toegang
tot (voortgezet) speciaal onderwijs.
Verevening
De ambitie het leerlingvolume te stabiliseren is in-
gegeven door de landelijke verevening die in het
vestigingsgebied van de Ambelt flinke rode cijfers
laat zien. In de veertien samenwerkingsverbanden
waar de Ambelt aan deelneemt, is overwegend
sprake van een flinke negatieve verevening. Dit
betekent dat in die samenwerkingsverbanden
meer leerlingen worden verwezen naar het
(voortgezet) speciaal onderwijs of ambulante
ondersteuning dan het landelijk gemiddelde.
Het is de uitdaging voor de Ambelt om de ko-
mende jaren samen met het regulier onderwijs
arrangementen te ontwikkelen die er toe leiden
dat meer leerlingen het onderwijs op reguliere
scholen kunnen blijven volgen.
‘Positief bezig op school’
Leerlingaantallen Onderwijs (per 01 - 10 - 2012)Percentage groei/krimp ten opzichte van 01 - 10 - 2011.
SO % VSO % Totaal %
Regio Noord
Hardenberg • 73 1% 73 1%
Kampen 81 -19% • • 81 19%
Meppel • • 76 33% 78 33%
Steenwijk 121 8% 78 -1% 199 4%
Regio Zwolle
Zwolle 245 -6% 822 4% 1087 2%
Regio Zuid
Apeldoorn 141 -10% 464 5% 605 1%
Deventer 113 3% 160 27% 273 16%
Nunspeet • • 162 -4% 162 -4%
Totaal 701 -5% 1835 6% 2536 2,7%
BO % VO % Totaal %
Totaal 868 29% 2130 71% 2998 100%
Leerlingaantallen Ambulante Ondersteuning (per 01 - 10 - 2012)Percentage groei/krimp ten opzichte van 01 - 10 - 2011.
Leerlingaantallen 2001 - 2012In schooljaar 2012 - 2013 toch weer lichte groei van het leerlingaantal.
2001
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
893 9891116
12601462
16261812
19302163
23322468
2536
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
18
Leerlinguitstroom
Jaarlijks verzamelt de Ambelt de uitstroom-
gegevens van het schooljaar daarvoor per
onderwijskundige eenheid (OKE). Een OKE
bestaat uit één of meer onderwijslocaties.
In 2012 hebben 899 leerlingen de OKE’s verlaten.
Dit betreft leerlingen die het (V)SO hebben afgerond
of tussentijds doorstromen naar een andere OKE van
de Ambelt, naar regulier onderwijs of door bijvoorbeeld
verhuizing naar een andere cluster 4-school. Het aantal
OKE-verlaters was in schooljaar 2011 - 2012 hoger
dan in het schooljaar ervoor, o.a. doordat er intern een
verhuizing heeft plaatsgevonden van locaties. Hierdoor
wisselden leerlingen administratief gezien van OKE.
Doelstelling van de Ambelt is om leerlingen waar mo-
gelijk te laten doorstromen naar het regulier onderwijs.
Het aantal leerlingen dat doorstroomt naar het regulier
onderwijs is procentueel weergegeven in de figuren 1
en 2. Uit de vergelijking met schooljaar 2010 - 2011
blijkt dat de verhouding van de uitstroom naar regulier
versus (voortgezet) speciaal onderwijs nagenoeg het-
zelfde is gebleven: ongeveer 20% van onze leerlingen
stroomde door naar het regulier onderwijs.
Van de 184 SO-leerlingen die naar (V)SO zijn uitge-
stroomd, gingen twee leerlingen naar cluster 2 en zes
leerlingen naar cluster 3. Van de 219 VSO-leerlingen
die doorstroomden naar het VSO, gingen vijf leerlingen
naar cluster 3. Bij de overige leerlingen ging het veelal
om wisselingen van OKE binnen de Ambelt.
SO Uitstroom naar regulier en (voortgezet) speciaal onderwijs
0
20
40
60
80
100
SBO PO/VO (V)SO
7%14%
79%
5%13%
82
VSO Uitstroom naar regulier en voortgezet speciaal onderwijs
figuur 2
0
20
40
60
80
100
VO VSO
23% 23%
77% 77%
2010 - 2011 N - 189 2011 - 2012 N - 283
figuur 1 2010 - 2011 N - 269 2011 - 2012 N - 225
19
Onderwijsniveau
In de figuren 3 en 4 is weergegeven naar welk
onderwijsniveau leerlingen zijn uitgestroomd,
vergeleken met schooljaar 2010 - 2011.
De Ambelt heeft zichzelf ten doel gesteld de leerlin-
gen op hetzelfde niveau te laten uitstromen als het
schooljaar daarvoor (uitgaande van een vergelijk-
bare leerlingenpopulatie). Vanuit het SO gingen er
minder leerlingen naar vmbo-g&tl en meer leer-
lingen naar vmbo-b&k. Er zijn procentueel gezien
meer leerlingen naar havo/vwo gegaan in school-
jaar 2011 - 2012. De door- en uitstroom vanuit het
VSO bleef nagenoeg op hetzelfde niveau.
* de 9% (SO en VSO 2011 - 2012) waarvan
de uitstroom ‘overig’ is, is onder andere
samengesteld uit leerlingen:
• diebehandelingzonderonderwijskregen;
• dienaarhetbuitenlandzijnvertrokken;
• dienietmeerleerplichtigwarenendie
‘thuiszitters’ waren (zonder leerplicht-
ontheffing) en van wie geen uitstroom-
bestemming bekend is.
0
10
20
30
40
50
0
10
20
30
40
50
SO Uitstroom naar regulier en (voortgezet) speciaal onderwijs
SBO SO PRO VMBOB&K
VMBOG&TL
HAVOVWO
PO overig*
7%
26%
7%
28%
19%
6%
1%
4% 4% 5%
25%
6%
40%
9%10%
2%
figuur 3 2010 - 2011 N - 272 2011 - 2012 N - 230
VSO Uitstroom naar uitstroombestemming
VSO MBO1&2
MBO3&4
MBOonbekend
HBO/VWO
arbeidVO dag-bestedeing
overig*
22%
10%
22%
14%
6%
2%
11%
2%
6%
9% 10%
33%
0% 1%
12%
1%
7%
figuur 4 2010 - 2011 N - 470 2011 - 2012 N - 669
31%
20
‘Thom draaide niet mee in de groep’,
vertelt moeder Jennine Borgmeier. ‘Op
aanraden van school, de Schatgraver, is
hij daarom getest door Dimence. Daar
kwam uit dat Thom PDD-NOS heeft, een
autistische stoornis. Daarnaast heeft hij
een hoog IQ. De school raadde ons aan
een rugzakje aan te vragen voor extra
begeleiding in de klas. Dat hebben we
gedaan en zo kwam de Ambelt in beeld.’
Motoriek
De Ambelt zorgt voor begeleiding van
Thom, elke week krijgt hij hulp, bijvoor-
beeld bij het herkennen van en omgaan
met emoties. Ook begeleidt de Ambelt
Thoms school en zijn ouders. ‘We hebben
regelmatig gesprekken met ambulant
begeleider Afke Jukema, de intern bege-
leider van school en de leerkracht’, zegt
Jennine. ‘De samenwerking tussen alle
partijen is heel goed. Samen kijken we
hoe we Thom het beste kunnen begelei-
den, uitdagen en ondersteunen.’
En dat is nog best lastig, geeft zij aan.
‘Als Thom ergens goed in is, gaat het
leren vanzelf. Maar als hij iets niet kan,
begint hij er ook niet aan. Zijn motoriek
is daardoor niet zo goed ontwikkeld. Ik
ben blij dat hij nu zelf kan fietsen, en ook
leren zwemmen gaat heel goed via pri-
vézwemles, maar schrijven is bijvoorbeeld
moeilijk.’
Behoefte aan structuur
Hoewel Thom een sociale jongen is, kan
hij geen contacten onderhouden door zijn
autisme. ‘Voor hem is het moeilijk om in
een groep te functioneren en bij leef-
tijdsgenotenaantesluiten;hijheeftveel
behoefte aan structuur, is sterk gericht op
volwassenen en leeft vaak in zijn eigen
fantasiewereld. Iedereen vindt hem aar-
dig, maar ook raar. Het steekt me wel hoe
anderen kunnen reageren op hem. Thom
merkt daar zelf niets van, maar mijn man
Coen en ik moeten soms wel slikken.’
Thom Borgmeier is een vrolijk, open en eerlijk jongetje. Hij zit graag op de
bank met een boekje. Hij begon te lezen toen hij drie jaar was en speelde
weinig met andere kinderen. Daar maakten zijn ouders zich aanvankelijk
geen zorgen over. Maar toen hij naar de basisschool ging, stond na
twee weken de juf al op de stoep.
he
t verhaal van
• het verhaal van
•
‘Thom heeft PDD-NOS en een talenknobbel’
Ondersteuning voor ouders, school en leerling
he
t verhaal van
• het verhaal van
•
21
Voordeel
Dat de Ambelt ervaring heeft met het
begeleiden van kinderen zoals Thom,
vindt zijn moeder een groot voordeel. ‘De
Ambelt kan voorzien in onze behoefte
aan ondersteuning. Ze denken in alles po-
sitief mee, hebben een heel persoonlijke
aanpak en zoeken samen met school en
met ons naar de oplossing waar Thom blij
van wordt. Het is geweldig dat de Ambelt
er is.’
Taalvaardig
Thom zit nu in groep 4. Hij is erg taalvaar-
dig en kan overweg met Engels, Spaans
en Duits. ‘Hij heeft een talenknobbel.
Rekenen en met computers omgaan kan
hij ook goed’, zegt Jennine. ‘Hij is heel
intelligent, maar hoogbegaafd is hij niet.
Dat is gebleken uit observaties en tests
die Marloes Agten, gedragswetenschap-
per van de Ambelt Diagnostiek, heeft
gedaan.’
Met Thom gaat het goed, zegt zijn moe-
der. ‘Hij heeft een nieuwe juf, die biedt
nóg meer structuur. Hij doet met de klas
mee, maar mag zelf een verdiepingsles
doen als hij klaar is. Of hij dat leuk vindt,
is moeilijk te peilen. Maar hij is goed han-
delbaar en hij wil wel naar school.’
Goede ervaringen
Dankzij het rugzakje krijgt Thom de hulp
die hij nodig heeft. Van de Ambelt, maar
ook in de vorm van een weerbaarheids-
training bij Trias en vanaf 2013 BSO in het
Autismehuis. ‘Ik hoop dat het rugzakje
blijft bestaan’, zegt Jennine. ‘Het gaat
goed met Thom en dat willen we graag
zo houden. Ik hoop dat de Ambelt in
beeld blijft. Voor ons, maar ook voor
anderen. Onze goede ervaringen gun ik
anderen ook.’
Marloes Agten is gedragsweten-
schapper en nét afgestudeerd als
GZ-psychologe. Zij werkt ruim zes jaar
bij de Ambelt, waarvan anderhalf jaar
bij Ambelt Diagnostiek. Daar doet zij
onderzoek naar aanleiding van een
specifieke hulpvraag bij leerlingen
van de Ambelt of bij leerlingen met
een rugzakje. Ook externe partijen
kloppen wel eens bij Ambelt Diagnos-
tiek aan met het verzoek om mee te
denken.
‘Het leuke van Ambelt Diagnostiek, vind
ik, is dat je betrokken bent bij leerlingen
met verschillende hulpvragen en van
verschillende scholen’, zegt Marloes. ‘Elke
school is weer anders, ik vind het leuk om
in gesprek te zijn met leerkrachten, am-
bulante begeleiders en ouders. Om mee
te denken vanuit mijn eigen kennis en
een diagnostiektraject in te kunnen gaan,
zodat de leerling en zijn omgeving daarna
weer verder kunnen.’
Observatie
De ouders en school van Thom Borg-
meier dienden ook een aanvraag voor
onderzoek in bij de Ambelt Diagnostiek.
Ambelt Diagnostiek wil de leerling verder helpen
‘Thom heeft PDD-NOS en een talenknobbel’
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
he
t verhaal van
• het verhaal van
•
22
‘Afke Jukema, de ambulante begelei-
der van Thom, heeft ons ingeschakeld’,
vertelt Marloes. ‘Hij ging naar groep 3 en
wilde graag nieuwe dingen leren. Maar
hij haalde weinig voldoening uit school,
want wat hij leerde, wist hij al. Dat had
z’n weerslag op zijn werkhouding. School
vroeg zich af wat ze hiermee aan moes-
ten en klopte bij ons aan.’
Hulpvraag
Marloes begon met een intakegesprek
met alle betrokkenen, om duidelijk te krij-
gen wat de vraag was van de ouders en
de school. ‘Wij werken vanuit handelings-
gerichte diagnostiek’, zegt Marloes. ‘Dat
is een werkwijze waarbij we kijken wat
een leerling op dit moment nodig heeft
bij deze leerkracht en in deze klas. We
kijken echt naar het hier en nu. En vooral
ook naar de positieve factoren: wat kan
Thom goed, waar ligt zijn kracht en waar
bestaan zorgen over? Op die manier kom
je tot een hulpvraag. Bij Thom was de
vraag: is er sprake van hoogbegaafdheid
en hoe kunnen wij als school het beste
aansluiten bij zijn onderwijsbehoefte,
zowel op didactisch als op sociaal-emotio-
neel gebied.’ In overleg werd besloten dat
Marloes een intelligentieonderzoek zou
doen en observatie in de klas.
Aandachtspunten
Uit deze aanpak kwamen aandachts-
punten naar voren waar de ouders en de
school mee verder konden, zegt Marloes.
‘Hoogbegaafdheid speelde niet bij Thom’,
stelt zij. ‘Van meet af aan was duidelijk
dat de ouders en de school een goed
beeld wilden hebben van zijn intelligentie,
of hij nu hoogbegaafd was of niet. Alleen
dan kunnen zij hem goed begeleiden,
omdat ook sprake is van PDD-NOS. Bij
hem kun je daardoor bijvoorbeeld niet
zomaar volstaan met het aanbieden van
verdiepingsstof.’
In een eindgesprek besprak Marloes haar
conclusies met school en de ouders van
Thom. De uitslag was heel herkenbaar
voor iedereen en het uitgangspunt voor
verdere begeleiding van Thom.
Tips voor thuis en school
Marloes heeft niet alleen conclusies
getrokken, maar ook tips aangereikt
voor Thoms begeleiding. ‘Thom vindt het
lastig om fouten te maken’, zegt zij. ‘Dat
blokkeert hem, want als je geen fouten
mag maken, kun je jezelf niet ontwik-
kelen. Daarom hebben we met de ouders
en de leerkracht besproken om dit zowel
thuis als op school te oefenen. Door zelf
met opzet iets verkeerd te doen, ziet
Thom dat iedereen foutjes maakt. Zoals je
verspreken, het laten aanbranden van de
aardappels of spullen in de koelkast stop-
pen die daar niet in thuishoren. Op school
is er meer aandacht voor het samen
spelen door andere leerlingen bij Thom te
betrekken. Ook maakt school nu gebruik
van visualisering: van picto’s en instruc-
tie op papier om zijn zelfstandigheid te
stimuleren. Thom is daarnaast gebaat bij
afgebakende opdrachten en een goede
voorbespreking zodat hij er vertrouwen in
krijgt dat hij het ook kan.’
Leuk en leerzaam
Het onderzoek rondom Thom vond
Marloes interessant om te doen. ‘Ik heb
me kunnen verdiepen in de verschillende
modellen van hoogbegaafdheid en het
onderzoek daarvan. Dat was leerzaam.
Daarnaast was het erg leuk om te doen.
Thom heeft heel prettige ouders om mee
samen te werken, school stond overal
voor open en Thom zelf is een heerlijk
jochie. Toen ik in de klas kwam om hem
te observeren, vertelde de juf dat Thom
vandaag met juf Marloes mee mocht. Een
ander jongetje in de klas wilde dat ook
wel. Toen zei Thom: “Dat wil je alleen
maar omdat ze zo mooi is.” Daar zat ik
met een rood hoofd!’
‘Wij kijken wat de leerling in het hier en nu nodig heeft’
23
De Mackayschool in Meppel, onderdeel
van Promes, is een ZML-school die tot een
aantal jaar geleden ‘hele leuke dingen
deed met kinderen’. Dat zegt Jan Toon-
stra, directeur van de school. Nu gaat dat
anders. ‘We doen nog steeds leuke din-
gen, maar dat is opbrengst- en ontwik-
kelingsgericht. We willen dat leerlingen,
ondanks hun beperkingen, zoveel moge-
lijk meepikken om op die manier een zo
zelfstandig mogelijke plaats binnen de
maatschappij te krijgen. De Mackayschool
is een goed uitgeruste (V)SO-school waar
cluster 3-leerlingen opgeleid worden voor
certificaten in groen, keuken of techniek.
Daarmee kunnen ze laten zien dat ze echt
wat kunnen.’
Oorsprong van de samenwerking
Jan Roelof de Boer is regiohoofd van de
Ambulante Ondersteuning (AO) van de
Ambelt. Hij geeft leiding aan de ambulant
begeleiders (AB’ers) en aan de gedrags-
wetenschappers. ‘De samenwerking
tussen de AB’ers van de Ambelt en de
Mackayschool heeft zijn oorsprong in
Steenwijk’, vertelt De Boer. ‘Daar werkt
Promes, het schoolbestuur van de Mac-
kayschool, al samen met de Ambelt AO
in het grijze gebied tussen beide scholen.
Waar een overlap van leerlingen is, dus
waar het gaat om wat minder begaafde
leerlingen die ook een gedragsstoornis
hebben, trekken ze daar samen op. Toen
wij in Meppel met de ambulante bege-
leiding bij elkaar in het pand kwamen
zitten, en het bleek te klikken, hebben we
besloten onze diensten geïntegreerd aan
te bieden.’
Tussen de Mackayschool, die zo’n 45
leerlingen met een rugzakje begeleidt en
de Ambelt die in het noorden zorgt voor
de begeleiding van ongeveer duizend
leerlingen, bestaat wel een schaalverschil.
Maar het is geen ‘muis en olifant’-verhaal.
De efficiëntie van de ambulante begelei-
ding is daadwerkelijk voor beide organisa-
ties toegenomen, vinden de directeuren.
Toonstra: ‘Zowel praktisch als inhoudelijk
sluiten we goed bij elkaar aan. Ouders en
docenten hebben graag één antwoord
op hun vraag. Bij problemen krijgen ze te
maken met één AB’er.’
Win-win
Aan de achterkant vergt dat enige af-
stemming tussen beide organisaties. ‘De
waarneming verloopt zonder problemen’,
zegt De Boer. ‘En bij heel specifieke vra-
gen maken we gebruik van elkaars exper-
tise.’ Toonstra: ‘Voor onze AB’ers levert
onze samenwerking een win-win situatie
op;zijzateneengrootdeelvandedag
in de auto en dat is nu niet meer zo.’ De
Boer: ‘De AB’ers vinden deze samenwer-
king heel prettig, ze worden over en weer
geschoold in elkaars expertise.’
Toekomst
De samenwerking die in 2012 als
experiment is gestart en in 2013 wordt
uitgebouwd, bevalt zo goed dat zowel de
Ambelt als de Mackayschool open staan
voor verdere samenwerking, ook met
andere partners. ‘De toekomst van het
speciaal onderwijs en de ambulante be-
geleiding verandert, daar anticiperen wij
op’, zegt Toonstra. ‘De samenwerkings-
verbanden hebben behoefte aan grote
lijnen. Met dit ene loket zetten wij onszelf
en onze expertise helder neer. Dat wordt
als positief ervaren.’ De Boer: ‘De termen
cluster 3 en 4 gaan ook verdwijnen. Met
onze samenwerking zijn we klaar voor de
toekomst. Wij willen ertoe doen en laten
onze meerwaarde zien.’
AB’ers van cluster 3 en cluster 4 trekken samen op
Ketenpartners werken samen
De Ambulante Ondersteuning van de Ambelt en de Mackayschool in
Meppel hebben elkaar gevonden. Zij werken sinds 2012 vergaand samen in
de ambulante ondersteuning van leerlingen. Dat is een win-win situatie voor
beide organisaties, de cliënten én de scholen.
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
24
mensenOnze professionals maken
het verschil!
Zij zetten zich met hart & ziel
in om iedere leerling een uit-
dagend toekomstperspectief
te bieden.
25
De gevolgen van de invoering van
Passend onderwijs en de bezuinigin-
gen werden in 2012 op het personele
vlak steeds duidelijker. In april 2012
kwam door de val van het kabinet
een andere wending in de invoering
van Passend onderwijs. Praktisch
betekende dit dat de mobiliteit en
de voortgang van het vaststellen van
instrumenten voor het werkgelegen-
heidsbeleid per direct tot stilstand
kwamen.
In september 2012 werden de definitieve
contouren voor de invoering van Passend
onderwijs bekend en ging de Ambelt
hiermee aan de slag.
Brede inzetbaarheid en kwaliteit
De Ambelt kiest ervoor om een werk-
gelegenheidsbeleid te voeren waarbij
wordt gestuurd op ‘zo lang mogelijk werk
voor iedereen’. Dit beleid richt zich op
een brede inzetbaarheid en kwaliteit van
medewerkers.
Alle acties, handelingen en instrumenten
zijn gebaseerd op dit beleid: medewerkers
geschikt laten zijn of maken voor veran-
derende functies binnen de Ambelt, dan
wel medewerkers geschikt maken voor
‘werk naar werk’-trajecten (door bijvoor-
beeld opleiding).
De inzet en alle uitgevoerde acties vanuit
het coördinatiepunt, als onderdeel van de
afdeling Personeelszaken, zijn daarbij ge-
richt op het bevorderen van de mobiliteit
en de herplaatsing van medewerkers.
Mobiliteit
Mobiliteit is binnen het werkgelegen-
heidsbeleid een belangrijk thema. Om
betere sturing te kunnen geven aan die
mobiliteit (en de mobiliteitsvraag) binnen
de Ambelt is in het najaar van 2012 eerst
de zogenaamde personele ‘vlootschouw’
uitgevoerd. Hiermee werd verder inzich-
telijk gemaakt hoeveel vaste en tijdelijke
fte’s per regio, per team, per functie,
maar ook per leerling er binnen de
Ambelt aanwezig waren.
Het bestuursformatieplan, waarin o.a.
de verwachte personele bezetting en
inzet voor de komende jaren wordt
beschreven, is mede opgesteld met deze
vlootschouwcijfers als vertrekpunt.
Vacaturestop
De Ambelt kent een vacaturestop vanaf
2011 en handhaafde deze vacaturestop
in 2012. Dit betekent dat de Ambelt een
flexibele schil is gaan opbouwen. Met
het oog op kwaliteitsbehoud en conti-
nuïteit wordt daarbij gestuurd op een
bandbreedte van minimaal 2 en maximaal
10% flexibele schil.
Gezien de formatieomvang van deze flexi-
bele schil in 2012 en de daaraan gekop-
pelde extra inleenkosten, heeft de Ambelt
(in het kader van kostenbesparing), medio
2012 een eigen Ambelt flexstichting
opgericht: de Ambelt Support.
Doorkijk 2013
In 2013 - 2014 krijgen de samenwer-
kingsverbanden meer vorm en inhoud.
Deze samenwerkingsverbanden (SWV’en)
zijn van belang als het gaat om toekom-
stige toewijzing van leerlingen en budget-
ten. De Ambelt blijft zich de komende
tijd actief inzetten als (gespreks)partner
binnen deze SWV’en.
De Ambelt wil de komende periode
blijvend sturen op de noodzakelijke regio-
overstijgende mobiliteit. Het bestuurs-
formatieplan is geen eenmalig statisch
document, maar wordt periodiek/jaarlijks
herzien, waarbij de nieuwe ontwikke-
lingen rondom de (reeds) gerealiseerde
mobiliteit, de leerlingprognose en de
verdere invulling en vormgeving van de
diverse SWV’en meegenomen wordt. Dit
om te komen tot een actueel en proactief
bestuursformatieplan dat de gevolgen van
krimp zoveel mogelijk kan ondervangen.
Het doel daarbinnen blijft, ook de ko-
mende periode, dat iedereen binnen de
Ambelt zo lang mogelijk werkgelegenheid
geboden wordt.
Werkgelegenheidsbeleid
De Ambelt Academie
In schooljaar 2012 - 2013 heeft het
team van de Ambelt Academie verder
gewerkt aan de projectopdracht voor
de Academie: het realiseren van een
positief bedrijfsresultaat. De kerntaak
van de Ambelt Academie is expertise-
verspreiding over speciale onderwijs-
behoeften als het gaat over gedrag.
Dit doen we voor zowel de Ambelt in-
tern als voor externe opdrachtgevers.
Activiteiten van de Ambelt Academie
moeten leiden tot versterking van de
positie van de hele Ambelt en vice
versa.
De Ambelt als interne opdrachtgever
heeft, weliswaar op bescheiden schaal
maar toch steeds vaker, bewust de weg
gevonden naar de Ambelt Academie. De
Ambelt Academie heeft diverse cursus-
sen verzorgd op basis van individuele
inschrijving en ook steeds vaker team-
bijeenkomsten. Heel gericht hebben we
gecommuniceerd over het beschikbare
interne budget, zodat de teams meer
bewust gebruik gaan maken van het
aanbod. Ambelt-collega’s hebben de
lezingenreeks dit schooljaar beter bezocht
dan vorig jaar.
Het aantal opdrachten voor externe
opdrachtgevers is in dit schooljaar verdub-
beld. Het lijkt erop dat deze tendens zich
voortzet omdat alle regio’s de activiteiten
van de Ambelt Academie structureel een
plek hebben gegeven in het Plan van
Inzet.
De bedrijfsvoering is verder aangescherpt
door het stroomlijnen van het gehele
doorloopproces met meer verantwoorde-
lijkheid bij de uitvoerenden, door unifor-
mering van de dagdeelprijs en nauwere
samenwerking met het bedrijfsbureau.
Het invoeren van een urenkaart voor de
docenten verkeert in de experimentele
fase.
De wensen van de klant
In het kader van klantvriendelijkheid
proberen we per opdracht nauwkeurig
aan te sluiten bij de wensen van de klant.
Op verzoek van de directeuren vinden de
cursussen sinds november 2012 plaats na
schooltijd, zodat docenten niet vervangen
hoeven te worden. Dit leverde nogal eens
afzeggingen op, omdat het moeilijk is
goede vervanging te krijgen. Bij de eva-
luaties van deelnemers aan onze cursus-
sen valt op dat zij vinden dat deze goed
aansluiten bij de dagelijkse praktijk van
het lesgeven en dat het geleerde direct
toepasbaar is. Ook zijn deelnemers zeer
tevreden over de docenten.
Proeftuin
Omdat de Ambelt veel waarde hecht
aan de Ambelt Onderwijs als vindplaats
26
van good practice voor het werken met
leerlingen met complex gedrag, heeft de
Ambelt Academie een start gemaakt met
het invullen en uitvoeren van de ‘proef-
tuingedachte’. Er zijn oproepen gedaan
in het Ambulletin en de eerste contacten
zijn gelegd op diverse locaties.
Naast de docenten uit het kernteam
hebben een tiental Ambelt-collega’s ons
versterkt als flexdocent. Tevens hebben
onze Ambelt-collega’s nieuwe initiatieven
ingebracht zoals: PBS (positive beha-
vior support), coaching & supervisie en
psycho-educatie.
In 2012 was dit de top tien
qua aantal deelnemers aan
individuele nascholing:
1. The Transporters 71
2. Basiscursus
Kinderpsychiatrische Beelden 59
3. Verdiepingscursus
Kinderpsychiatrische Beelden 47
4. Herkennen en begeleiden
van een leerling met
hechtingsproblematiek 47
5. Sociale vaardigheidstraining 46
6. Kids’ Skills 38
7. Mission Possible 36
8. Agressief en opstandig gedrag 30
9. Mijn eigen barcode 30
10. Hoogbegaafdheid, wel zo gaaf 28
27
Hans Scheltinga is interim adjunct-
directeur van de Ambelt. Hij is
verantwoordelijk voor het SO aan de
Noorderlaan. Ook bereidt hij de sa-
menvoeging voor van de locaties aan
de Noorderlaan en het Markerichters-
veld, respectievelijk gespecialiseerd in
internaliserende en externaliserende
problematiek.
‘Deze locatie heeft te kampen gehad met
veel wisselingen van leidinggevenden. Eén
van mijn opdrachten was: zorgen dat de
leerkrachten een echt team worden dat
gezamenlijk ergens voor wil gaan. Dat
vergt dat mensen zichzelf willen ontwik-
kelen maar vooral leren kennen. Er was
wel een missie/visietraject gestart, maar
dat was nog niet verankerd. Voor mij was
dat het startpunt om met de leerkrachten
verder te gaan. Daarbij speelde scholing
een belangrijke rol.
Ik wilde daarvoor niet terug naar de
schoolbanken, maar helemaal ‘uit de box’.
Daarvoor heb ik mijn netwerk aangespro-
ken. Zo kwamen we terecht bij Firenze in
Ermelo, voor een training ‘Spiegelen met
paarden’. Dat was fantastisch. Het is een
werkvorm die goed geschikt is om tegen-
stellingen te overbruggen en elkaars kwa-
liteiten te herkennen. Praten moet gebeu-
ren mét elkaar, niet over elkaar. Voor dit
doel zijn paarden een goed hulpmiddel.
Werken met paarden biedt iedereen zicht
op het eigen handelen. Het legt de sterke
en zwakke punten van mensen bloot. En
je kunt alleen met paarden werken op
basis van vertrouwen, individueel en als
team. Pas als je samenwerkt en als een
paard zich thuis voelt in de groep, kun je
het zonder teugels meekrijgen langs een
hindernisparcours.
De training was een mooi proces dat nog
meer heeft opgeleverd dan ik gedacht
had. Het rendement is hoog. Mede-
werkers gaan anders met elkaar om en
het groepsgevoel is met grote sprongen
vooruit gegaan. Bedreigingen zijn ineens
kansen geworden en er is een basis ge-
legd om verder te gaan met het samen-
voegingstraject. Scholing helpt mensen
om uit hun eigen wereld te komen. Zoals
mobiliteit daar trouwens ook erg behulp-
zaam bij kan zijn.
Scholing is essentieel voor een team.
Zonder scholing staat een team stil.
Als leidinggevende heb je er een taak in
om te zorgen dat mensen starten met
scholing en het ook afmaken. Binnen de
Ambelt Academie is veel te halen op dat
vlak. Ze zijn daar heel flexibel als je met
concrete vragen komt. Bij studiedagen in
het komende schooljaar zullen we zeker
een beroep doen op de Ambelt Acade-
mie, vooral als het gaat om teambuilding
en teamvorming.’
Scholing is essentieel voor een team
ui
t de praktijk
• uit de praktij
k •
Met paarden de teamspirit versterken
‘Scholing helpt mensen om uit hun eigen wereld te komen’
28
Personeelscijfers
Verzuim
Het beheersen en terugdringen van het verzuim
heeft doorlopend de aandacht van het (midden)
management en P&O.
Medewerkers
De Ambelt wil onderwijsondersteuning bieden
die recht doet aan de onderwijsvraag van onze
leerlingen. Dit stelt hoge eisen aan onze organi-
satie in het algemeen en aan onze medewerkers
in het bijzonder.
In 2012 is het aantal medewerkers licht gedaald
terwijl het leerlingaantal min of meer gelijk is
gebleven. De daling van het aantal medewer-
kers is toe te rekenen aan een bezuiniging die
intern in doorgevoerd ter voorbereiding op de
invoering van de wet Passend onderwijs.
De verhouding ‘medewerkers in eigen dienst’
en ‘medewerkers ingeleend’ is in 2012 gelijk
gebleven aan de verhouding in 2011.
Medewerkers die de Ambelt
inleent, zijn in dienst bij andere
schoolbesturen (detachering),
werkzaam op basis van payroll
of in dienst bij Ambelt Support.
Het verzuim is in 2012 ondanks
alleinspanningenlichtgestegen;
het verzuim ligt onder het gemid-
delde verzuim in het PO maar iets
hoger dan het verzuim in het VO.
in dienst Ambelt
inleen
15717%
78783%
Aantal mederwerkers 2011
OP
OOP
5,0848%
5,5452%
Verzuim% 2011
in dienst Ambelt
inleen
14116%
74284%
Aantal mederwerkers 2012
OP
OOP
5,2748%
5,6552%
Verzuim% 2012
29
Leeftijd medewerkers
Als gevolg van het hanteren van de vacaturestop treden er geen nieuwe vaste
medewerkers meer in dienst bij de Ambelt. De gemiddelde leeftijd van onze
medewerkers is daardoor gestegen in 2012 ten opzichte van 2011.
2011 2012
0
50
100
150
200
250
300
< 25 jaar 25 - 34 jaar 35 - 44 jaar 45 - 54 jaar 55 - 59 jaar > 60 jaar
21
264
202
168
58
2944
285
204
176
55
23
30
toekomstOok in de toekomst blijven
we alles op alles zetten om
kwalitatief hoogwaardig
onderwijs en ondersteuning
te bieden aan onze leerlingen.
31
Toekomst
De komende jaren worden Passend
onderwijs en de wet Kwaliteit (V)SO
ingevoerd binnen het (speciaal) on-
derwijs. De externe ontwikkelingen
vragen om een interne herbezinning
van onze organisatie op processen,
mensen, financiële middelen en de
relatie met diverse stakeholders.
Hiervoor is het Strategisch Beleids-
plan 2013 - 2016 opgesteld. Daarin
hebben we beleidskeuzes verwoord,
zodat de Ambelt ook in de toekomst
kwalitatief hoogwaardig onderwijs
en hoogwaardige ondersteuning kan
bieden aan de leerlingen.
Toppers in ons strategisch beleid:
De leerling staat centraal
De Ambelt ontwikkelt talent en realiseert
hoogwaardig onderwijs in een positief
leer- en werkklimaat. De behoeften van
de leerling staan hierin centraal.
Expertise van hoog niveau
De kennis en expertise van de Ambelt
in het werken met zorgleerlingen is van
hoog niveau.
Samenleven
De Ambelt staat midden in de samenle-
ving, is ondernemend en sluit passend
en flexibel aan bij de samenwerkings-
verbanden en -partners.
Samenwerken
Ouders zijn onze partners in opvoeding
en onderwijs. Leerlingen, ouders en
medewerkers nemen hun eigen verant-
woordelijkheid.
Leren
De Ambelt is een lerende organisatie waar
doelmatig en planmatig wordt gewerkt.
Betrouwbaar & Transparant
De Ambelt is betrouwbaar en transparant.
Communicatie is open en eerlijk,
bestuur en management worden geken-
merkt door ‘good governance’.
Inspireren & Motiveren
Aan leidinggevenden worden hoge
eisen gesteld. Dit komt tot uitdrukking
in gedrag en houding. Leidinggevenden
weten te inspireren en motiveren.
Innoveren
De Ambelt professionaliseert en
stimuleert innovaties.
Professionals
Professionals maken het verschil. Wij
investeren in ontwikkeling en inzetbaar-
heid van onze professionals.
Professioneel
Kwaliteit begint altijd bij jezelf.
Resultaatgericht
Hoge opbrengsten van goede kwaliteit.
Planmatig realiseren van resultaten.
Ondernemend samenwerken
Innoveren samen met keten- en kennis-
partners, nieuwe markten aanboren.
We staan midden in de samenleving.
Kernwaarden
Om deze uitdagingen te realiseren hanteren wij de volgende kernwaarden:
Reflectie
Een lerende organisatie gericht op
continu verbeteren.
Flexibel
Onderwijs- en ondersteuningsarrange-
menten die beantwoorden aan de vraag
uit de markt, medewerkers die mobiel zijn
en ingezet kunnen worden daar waar het
nodig is.
financieelEen gezonde financiële basis
geeft rust bij onze leraren en
andere collega’s en dat werkt
door op onze leerlingen.
2012 was een goed jaar met
een positief resultaat!
32
financieel
33
Staat van baten en lasten over 2012 (x €1.000)
resultaat 2012 begroting 2012 resultaat 2011
Baten
Bijdrage OCW 48.087 46.256 44.670
Overige overheidsbijdragen 135 97 146
Overige baten 1.981 1.917 2.336
Totaal baten 50.203 48.270 47.152
Lasten
Personele lasten 44.640 42.796 41.836
Afschrijvingen 609 555 483
Huisvestingslasten 1.905 2.015 2.144
Overige lasten 3.145 2.913 3.419
Totaal lasten 50.299 48.279 47.882
Saldo financiële baten en lasten 191 277 224
Totaal resultaat 95 268 -506
2012: een goed financieel jaar
Het jaar 2012 is afgesloten met een positief
resultaat van € 95.000,-. Het resultaat is lager dan
in de begroting van 2012 was voorzien. In 2012 is
het leerlingaantal weer gestegen (3% in onderwijs
en 6% in de ambulante ondersteuning). Gezien de
ontwikkelingen in het onderwijs en met name op
het gebied van Passend onderwijs is dit opmerkelijk.
In de regio waar de Ambelt onderwijs en ambulante
ondersteuning aanbiedt, is het deelnamepercentage
aan het (V)SO in het algemeen (veel) hoger dan het
landelijke deelnamepercentage. De verwachte daling
van het leerlingaantal in 2012 heeft dus (nog) niet
plaats gevonden.
De Ambelt heeft in 2011 een vacaturestop ingezet:
de groei van het aantal leerlingen leidt daardoor tot
een (relatief) hogere personele last vanwege een gro-
tere inzet van inleenmedewerkers dan begroot.
Kengetallen
De solvabiliteitsratio, de mate waarin de Ambelt op lange
termijn aan haar totale verplichtingen kan voldoen (eigen
vermogen/balanstotaal), bedraagt 62%. Ten opzichte van
2011 (65%) betekent dit een lichte daling, maar we zitten nog
steeds ruim boven de norm van het Ministerie van OC&W.
De liquiditeit, de mate waarin de Ambelt op korte termijn aan
haar verplichtingen kan voldoen (vlottende activa/vlottende
passiva), bedraagt 2,2. Ook hier is sprake van een lichte daling
- het was 2,3 in 2011. Ook hier geldt dat ons kengetal ruim
boven de minimale norm ligt die OC&W stelt.
Hetzelfde geldt voor de kapitalisatiefactor, de mate waarin het
kapitaal niet of inefficiënt benut wordt: ultimo 2012 bedraagt
deze factor 29%, gelijk aan het niveau in 2011, terwijl OC&W
als maximumnorm (toelaatbaar %) 35% hanteert.
Balans per december 2012 (x €1.000)
31 - 12 - 2012 31 - 12 - 2011
Vaste activa 3.130 3.083
Vlottende activa 11.701 11.043
Totaal activa 14.831 14.126
Passiva
Eigen vermogen 9.217 9.121
Voorzieningen 314 431
Kortlopende schulden 5.300 4.574
Totaal passiva 14.831 14.126
34
AdressenBestuursadres en administratie
Herfterlaan 39
8026 RC Zwolle
T. 038 - 453 20 74
Ambulante Ondersteuning
regio Noord
Industrieweg 1
7944 HT Meppel
T. 038 - 454 62 86
regio Zwolle
Dr. Hengeveldweg 8
8025 AK Zwolle
T. 038 - 423 72 54
regio Zuid
Gentiaanstraat 804
7322 CZ Apeldoorn
T. 055 - 368 95 86
Diagnostiek
dr. Hengeveldweg 9
8025 AK Zwolle
T. 038 - 423 88 57
De Ambelt Academie
Dr. Hengeveldweg 8
8025 AK Zwolle
T. 038 - 454 19 95
I&P
Dr. Hengeveldweg 10
8025 AK Zwolle
T. 038 - 851 87 38
Steunpunt Autisme
Ludgerstraat 1
7415 DV Deventer
T. 0570 - 60 60 30
ISOZ
Aanmelding & Plaatsing
de Ambelt Noord: 038 - 454 62 86
de Ambelt Zwolle: 038 - 452 52 97
de Ambelt Zuid: 055 - 368 95 82
www.ambelt.nl
Colofon
Tekst
Christien Bartels
Lydia Lijkendijk
Anke Bosch
Eindredactie
Lydia Lijkendijk
Anke Bosch
Yvonne van Deursen
Fotografie
Marco Slot (hoofdstukken)
Yvonne van Deursen
Vormgeving
Laurien Stam
© de Ambelt
35
Onderwijs Apeldoorn
de Ambelt De Moerbosch (VSO)
Gentiaanstraat 804
7322 CZ Apeldoorn
T. 055 - 368 95 80
de Ambelt Markerichtersveld (SO)
Markerichtersveld 1
7327 JH Apeldoorn
T. 055 - 534 10 61
de Ambelt Noorderlaan (SO/VSO)
Noorderlaan 61
7322 HM Apeldoorn
T. 055 - 357 45 10
de Ambelt Laan van de Mensenrechten
(VSO TRAVO) (i.s.m. ROC Aventus)
Laan van de Mensenrechten 500
7331 VZ Apeldoorn
T. 088 - 283 68 87
Onderwijs Deventer
de Ambelt
Etty Hillesum Lyceum (VSO)
Ludgerstraat 1
7415 DV Deventer
T. 0570 - 60 53 83
de Ambelt De Kroon (SO)
Kon. Wilhelminalaan 9
7415 KP Deventer
T. 0570 - 85 00 08
de Ambelt Lindenhout
(MKD/kleuters)
Kon. Wilhelminalaan 9
7415 KP Deventer
T. 0570 - 850 008
de Ambelt Het Slatink (havo)
Lebuisnuslaan 1
7415 DM Deventer
T. 0570 - 50 46 80
Onderwijs Hardenberg
de Ambelt Piet Heinstraat (VSO)
Piet Heinstraat 3
7772 ZJ Hardenberg
T. 0523 - 21 62 82
Onderwijs Kampen
de Ambelt Prisma (SO)
Marinus Postlaan 1c
8264 PB Kampen
T. 038 - 331 24 27
Onderwijs Meppel
de Ambelt Randweg (VSO)
Randweg 1c
7944 BK Meppel
T. 0522 - 24 24 30
Onderwijs Nunspeet
de Ambelt Elspeterweg (VSO)
Elspeterweg 40 en 44
8071 PA Nunspeet
T. 0341 - 25 14 37
Onderwijs Steenwijk
de Ambelt ‘t Ravelijn (SO)
De Vesting 15
8332 GL Steenwijk
T. 0521 - 71 25 00
de Ambelt Stationsstraat (VSO)
Stationstraat 38-40
8331 GK Steenwijk
T. 0521 - 52 14 01
Onderwijs Zwolle
de Ambelt Bagijnesingel (VSO/Travo)
(i.s.m. Deltion)
Bagijnesingel 6
8012 AE Zwolle
T. 038 - 850 39 00
de Ambelt Hengeveld College (VSO)
Dr. Hengeveldweg 6
8025 AK Zwolle
T. 038 - 454 22 23
de Ambelt Kindertjesweilanden (MKD)
Dr. Hengeveldweg 7
8025 AK Zwolle
T. 038 - 456 47 30
de Ambelt Oosterenk (SO/VSO)
Dr. Hengeveldweg 9
8025 AK Zwolle
T. 038 - 454 22 23
de Ambelt Herfterlaan (SO/VSO)
Herfterlaan 39
8026 RC Zwolle
T. 038 - 453 20 74
