‘Als mannen gaan k n o k ke nleggen de vrouwen het af ’

Rijdende Rechter John Reid beslecht burenruzies, sociaalpsycholoog Naomi Ellemers ontleedt ze. Een gesprek overwaarden, wijvengedrag en beroepsethiek. Reid: „Er is geenrechtsregel die zegt dat het verboden is je vriend te vertellendat er een pedoseksueel in zijn straat komt wonen.”

Tekst�Lucas�Brouwers�en�Jannetje�Koelewijn�Fo�t�o’s Lars�van�den�Brink

S igaretje, gin-tonic. John Reidzit in de zon de krant te lezenen schrikt als hij ons ziet. Hetis vijf uur, we hebben omhalfzes afgesproken. Is hij lie-ver nog even alleen? „Ja, nee,

natuurlijk niet, ga zitten.”Reid, kantonrechter in Alkmaar, een

van de drie mannen achter Fokke & Suk-ke, is sinds februari Rijdende Rechter.„Weten jullie”, zegt hij „dat P rivé enWeeke nd al mijn buren gebeld hebben?Fotografen hingen op straat rond, tot ikeindelijk naar Albert Heijn ging. Dat wer-den twee pagina’s met de briljante kop:de Rokende Rechter.”

Om halfzes komt Naomi Ellemers aan-lopen en nog voor het handenschuddenlegt ze een cartoon op tafel: haar favorie-te Fokke & Sukke. Fokke & Sukke willenmeer diversiteit binnen hun organisatie.Eend: ‘Als we nou de salarissen eens flinkve r l a ge n …’ Kanarie: ‘Misschien dat er dánmeer vrouwen komen!’

„Die komt recht uit mijn hart”, zegtReid. „Het gaat hier over een wetmatig-heid…”

Ellemers, universiteitshoogleraar inUtrecht: „De wet van Sullerot.”

„Ja, die ja, en die stelt dat het aanzienen het salaris van een beroepsgroep dalennaarmate er meer vrouwen in werken.Precies wat er gebeurt in de rechterlijkem a c ht .”

Ellemers, nadat ze ook een gin-tonicheeft besteld: „Ik heb me laten vertellen,John, dat jullie in de opleiding voor rech-ters weer meer jongens proberen te krij-ge n .”

Reid: „Ja, en het worden er alleen maarminder. Weet je waarom? Dat vind je vastleuk om te horen. De toelatingseisen zijnve r h o o g d .”

Ellemers, totaal niet verbaasd: „Ja, danhou je alleen maar meisjes over.”

„P rima!”, zegt Reid. „Moge de bestenw innen.” Hij kijkt tevreden naar Elle-mers. Maar die zegt: „Helemaal niet pri-ma. Hoe vaak hoor je niet in de rechtszaalvan mannen: ‘Ik zit hier tegenover drievrouwen, en die gaan míj nu vertellen datik geen goede vader ben?’ Daarna wordthet: dit is mijn recht niet meer.”

Reid: „Laatst was ik op de afdelingheelkunde van een ziekenhuis in DenHaag, en het zal wel mijn everyday sexismzijn, maar het viel me op dat daar alleenmaar vrouwen werkten. Overal waar ikkeek: vrouwen. Ik zeg tegen een vriendvan me die neurochirurg is: Rick, is ditnormaal? Hij zegt: chirurgie man, dat zijnallemaal wijven. Deal with it. Bij mijdringt zich de vraag op: waar zijn dehoogopgeleide mannen? Als ze én geenrechter worden, én geen dokter, én geenadvocaat, want bij die vette Zuidas-kantoren nemen ze ook alleen nog maarslimme meisjes aan, én geen hoogle-r a a r…”

Ellemers: „Hoogleraar wel, hoor. Man-nen worden wel hoogleraar.”

Aan tafel begint Ellemers over de afle-

veringen van de Rijdende Rechter die zegezien heeft: burenruzies over een ver-rotte schutting en over een zonwering dievolgens de klager te oranje is. „Maar jijweet, John, dat het daar niet echt overgaat. Het gaat om…”

Reid: „ …tegengestelde belangen…”Ellemers: „ …dat ook ja, en ik vroeg me

af of jij met de mensen praat om te ach-terhalen waar het wél echt over gaat.”

Reid: „Afgelopen woensdag nog, tweevrouwen, vreselijke ruzie, ik begrijp nietwaarom, twee jaar geleden waren ze nogsamen met vakantie geweest. Dus ik zeg:we zitten nu hier, wie kan me uitleggenwaarom u niet meer met elkaar praat.”

Ellemers: „E n? ”„Iets kleins natuurlijk.”„Dat is het altijd. ‘Jij hebt toen geen

dankjewel gezegd.’”„Het gaat altijd over waardering.”„Over aandacht en respect.”„Over iets wat niet gezegd is dat wel ge-

zegd had moeten worden. Objectief zegje: dit is niet zo heel erg.”

Ellemers: „Dat voelen mensen zelf ooken daarom komen ze met die schuttingaan. In de psychologie hebben we het danover belangen en…”

Reid, vol belangstelling: „E n? ”„Waarden. Over belangen kun je onder-

handelen, maar kom je bij mensen aanhun waarden, dan kom je aan wie ze zijn,waar ze voor staan. In het laboratorium,als je ze onderwerpt aan een test, ze flíp-pen. De hele hormoonhuishouding,bloeddruk, alles vliegt omhoog.”

Reid: „Wat voor test?”„O, simpel. Je gaat samen met vakantie,

neem je de trein of het vliegtuig? Is heteen kostenkwestie, oké, dan kom je er weluit. Maar nou zegt de één: ‘Vliegtuig, nee,dat wil ik niet voor het milieu.’ Onderlig-gende boodschap: jij bent een slechtmens, want jij vindt het milieu niet be-langrijk. Wat? Wat? Dus jíj denkt dat ík…”

Reid: „Ik had een burenzaak over eenboom, die natuurlijk niet over die boomging, en op een gegeven moment, na langpraten, had ik boven tafel waar het welom ging. De buurman die de boom wegwilde hebben bleek al jarenlang heel veelgedaan te hebben voor de buurman diede boom níet weg wilde hebben. Douche-putjes, verstopte goten, de boom-weg-willen-hebbende buurman stond altijdk l a a r…”

Ellemers: „ …en nu vroeg hij één keeriets terug…”

„En toen was het: het is mijn boom enhij blijft staan. Ik had het conflict boventafel. Maar toen? Hoe, dacht ik, helpt diewetenschap mij om deze partijen bij el-kaar te brengen?”

Ellemers: „Welke mediationtechniekenkan ik inzetten? Maar John, die werkenbij een belangenconflict, niet bij eenwaardenconflic t.”

„A h a .”„Dan werken ze zelfs contra. Een waar-

denconflict is bijna nooit oplosbaar, men-sen vinden het heel moeilijk om toe

U�n�i�ve�r�s�i�t�e�i�t�s�h�o�o�g�l�e�ra�a�rNaomi�Ellemers�en�rechter�John�Reid

op�het�strand�bij�Noordwijk.

Zo�m�e�ravo�n�d�-g�e�s�p�re�k�ke�n

De�zomer�is�er�ookom�even�stil�testaan.�Dat�doen�weelke�zaterdag�mettwee�aan�elkaar�ge-waagde�gasten�dieelkaar�niet�kennenmaar�elkaar�veel�tezeggen�hebben.Een�avond�lang�tafe-len�zij�met�twee�jour-nalisten�in�hotel�Villade�Duinen�in�Noord-wijk,�overnachtendaar�en�nemen�nahet�ontbijt�afscheid.Vandaag�de�zesdeaflevering.�De�ko-mende�weken�spre-ken�we�ook:

Psychiater�Jim�vanOs en�zangeresWende�Snijders

Taco�Dibbets,directeur�van�hetRijksmuseum,�enregisseur�FlorisK�a�ay�k

Va�s�t�g�o�e�d�h�a�n�d�e�l�a�a�rCor�van�Zadelhoffen�Andrea�Maier,hoogleraar�veroude-ring »

te geven.”„D u s? ”

„Iemand anders moet de knoop doorhak-ke n .”

Reid, tevreden: „De rol van RijdendeRe c hte r.”

„Ik heb niet toegegeven, het is zoals ík hetzie, maar híj heeft gezegd” – ze wijst naarReid – „zo doen we het!”

Zalm, witte wijn. We vragen aan Reid wat hijdoet als hij last van de buren heeft. „Ik beneen conflictmijder”, zegt hij. „Dus eropaf,dat is niet direct op mij van toepassing. Bijmij in de straat zit een Polenpand en daarwillen ze nog weleens hard feesten. Ik pro-beer me uit alle macht niet te ergeren, heelvermoeiend. Als het te dol wordt, bel ik depolitie. Of ik ga in de tuin zitten, in het la-w a a i .” Hij sluit zijn ogen en legt de toppenvan zijn wijsvingers op zijn duimen. „Naarde pijn toe!”

Ellemers: „Net als bij een bevalling, haha.”Reid maakt dus nooit ruzie? „Nee, nee. In

al die jaren op mijn werk heb ik één keermijn stem verheven tegen een collega. Daarlag een diep eh…” – hij lacht naar Ellemers –„waardenconflict onder.”

Ellemers: „Je leert snel.”De collega was een vrouw en de ruzie ging

over haar wens om uitspraken over het uit-zetten van vreemdelingen eerst aan deandere rechters voor te leggen. „K l e t s ko e k ”,zegt Reid. „Rechters beslissen zelf. Haarsubtekst was: anders worden er verkeerdebeslissingen genomen.”

„Vind je dat typisch wijvengedrag, John?”,vraagt Ellemers. „Niet zelfstandig kunnenb e s l i s s e n? ”

Reid: „Die consciëntieuze meisjes die op

school altijd keurig binnen de lijntjes kleu-ren, die voelen zich aangetrokken tot derechterlijke macht en ja, die kunnen eh...soms moeilijk beslissingen nemen. Al zullenze dat zelf nooit zeggen.”

Ellemers: „Iemand die erg precies is, wilaltijd meer feiten hebben.”

Reid: „En ik vind, het belang van de zaakmoet de mate van perfectionisme wel recht-v a a rd i ge n .”

Ellemers: „Een typisch mannenstand-punt, ik ben er jaloers op. Ik ken meer man-nen dan vrouwen die dat kunnen.”

„Ik eh… ook. Mannen kunnen beter losla-ten. Als het niet op deze manier kan, dandoen we het toch zo?”

Ellemers: „Mannen zijn meer geneigd omnaar de grote lijnen te kijken. Maar hoe zoudat komen, John? Ik denk aan het ge s p re kdat ik vanochtend had, over hoge en lagemacht, en wat zien wij in experimenten? Alswij jou op een hoge stoel zetten, ben je beterin staat de grote lijnen te zien en actie te on-dernemen. Mensen die denken dat ze tochniets in de melk te brokken hebben, makenzich letterlijk klein. Ze gaan op pietluttighe-den letten. Hun hormoonhuishouding pastzich aan, en ik denk, alleen al doordat man-nen groter zijn en fysiek overwicht hebben,dat ze zich daardoor…”

Reid: „Machtiger voelen?”„En meer controle hebben. Laat ik het zo

zeggen: als de mannen hier” – ze kijkt detafel rond – „besluiten te gaan knokken, danleggen de vrouwen het af. Zo is het toch?Daar ben ik me vaak van bewust.”

Reid: „S erieus?”Ellemers lacht. „Ik denk niet dat jullie

gaan beuken, hoor. Maar de verhoudingenzijn per definitie ongelijk. Als er gevaar zoudreigen, dan leg ik het af. Dat kleurt mijnperceptie, mijn hormoonhuishouding, waarik op let, wat ik doe, alles.” Na een korte stil-te: „Ik denk elke dag wel een keer: ik woudat ik een man was.”

Reid: „E cht?”Ellemers: „Ja. Mannen hebben de betere

deal. Toch?”Reid: „Je weet dat het zo is, maar dat jij je

vrouw-zijn de hele tijd ervaart... Waarom er-vaar ik dan niet de hele tijd mijn man-zijn?”

„Omdat man-zijn de norm is. Dat werkvan jou, dat is bedacht voor iemand als jij.Alleen al de temperatuur van de airconditio-ning in de kantoren. Die is afgestemd op delichaamstemperatuur van mannen.”

Reid: „Ja, vrouwen hebben het altijdko u d .” Opeens licht wantrouwend: „You arenot kidding, right?”

„Nee, ik ben serieus. Het zijn dingen waar-door je als vrouw denkt: ze hebben niet opmij gerekend. En als je het eenmaal zobenoemd hebt…”

„Dan word je er alert op.”„Ook omdat het mijn beroep is. Ik weet

wat het met je hartslag doet, je taakuitvoe-ring, je IQ-scores…”

Reid: „Al die vrouwen die het zo koudhebben scoren intussen wel 20 punten

hoger dan de jongens.”Ellemers lacht. „Ja, ja, ik heb het natuur-

lijk over een patroon. Ik heb twee zoons, deoudste is net van school en die beleven hetomgekeerde. Die zeggen: school is een vrou-wenomgev ing.”

Leren voor een achtBij de parelhoen vragen we aan NaomiEllemers of ze een meisje was dat binnen delijntjes kleurde. „Dat niet”, zegt ze. „Maar ikdeed wel altijd mijn best. Mijn zoons lachenme uit als ik zeg: leer nou eens voor eena c ht .”

Reid: „Zoals jij.”Ellemers: „Ik leerde voor een tien.”Dacht ze als kind al: was ik maar een jon-

gen? „Ik snapte al heel jong dat wat ik inmijn hoofd had niet voor meisjes bedoeldwas. En ik werd gepest, dus…”

Reid: „Gepest? Werd je gepest?”„Ja, dus in plaats van buitenspelen ging ik

lezen. Jongensboeken, want jongens trok-ken de wereld in en beleefden avonturen.”

We vragen aan John Reid of hij vroegerweleens een meisje heeft willen zijn. Stom-verbaasd: „N o o it .” En werd Reid gepest?„Absoluut niet, daar zorgde ik wel voor. Welwas ik hysterisch verlegen. Ongelooflijkbang, met name voor andere kinderen. Vol-wassenen – geen centje pijn. Die zijn ratio-neel en voorspelbaar. Maar kinderen…”

Ellemers: „Je zat bij het corps toen je stu-deerde. Waarom?”

„O, ik had me er een Brideshead Revisited-achtige voorstelling van gemaakt, flanellenbroeken en liggend in het gras gin-tonicsdrinken. Zo was het niet, maar ik heb er eengeweldige tijd gehad. Veel toneelgespeeld.”

Ellemers: „En je studie?”„De eerste jaren vond ik er geen reet aan.

Maar op een gegeven moment, bij rechtsfilo-sofie, ging het licht aan. Opeens realiseerdeik me dat je kon nádenken over het recht.”

Ellemers: „Hoe is het met de impact vangerechtelijke uitspraken?”

Reid doet een poging om de geschiedenisvan de rechtsfilosofie samen te vatten, maarhoudt daar al snel mee op en zegt: „We straf-fen zwaar hè, in Nederland. Daar wordt aandiverse borreltafels anders over gedacht,maar laat je niets wijsmaken. Wij straffenz w a a r.”

Ellemers: „Maar aan jullie gezag…”Reid: „ …wordt getwijfeld, ja. Alle institu-

ten komen aan de beurt en wij nu ook. Ge-zag moet altijd gewantrouwd worden,m a a r…”

Ellemers: „…als het wantrouwen vormenaanneemt waardoor je eindeloos admini-stratieve handelingen moet gaan verrich-te n …”

Reid: „…krijg je absurde toestanden. Bijons kwamen er van die grijze muizen vanhet ministerie met stopwatches kijken hoelang we over dingen deden, en daarna gin-gen ze een norm formuleren, hoe lang weover een zaak mochten doen, en hoeveelfinanciering daar tegenover stond.” Zebeginnen allebei hard te lachen.

Da n s e nBij het ijs vragen we aan Ellemers of zij eengemotiveerde student was. „N e e”, zegt ze.„Ik wílde niet eens studeren.”

„Hè?” zegt Reid.„Ik wilde dansen. Mijn vader [hoogleraar

sociologie Joop Ellemers] ging voor een sab-batical naar Berkeley en ik ging mee. Elkeochtend ballet en muziek, daarna college so-ciologie of geschiedenis of literatuur. Ikdeed ook psychologie, en ik zag hoe interes-sant dat was, dat je vanaf dag één een onder-

Naomi�Ellemers

Naomi�Ellemers�(Groningen,�1963)�is�soci-aal�psycholoog�en�sinds�2015�universi-teitshoogleraar�in�Utrecht,�een�functie�dieis�voorbehouden�aan�toonaangevendehoogleraren.�Ze�krijgen�veel�vrijheid�om�hunideeën�uit�te�werken.

Eerder�was�Ellemers�16�jaar�hoogleraarsociale�psychologie�van�de�organisatieaan�de�Universiteit�Leiden. In�haar�onder-zoek�houdt�ze�zich�vooral�bezig�met�diversi-teit�in�organisaties�en�ethisch�klimaat�op�hetwerk.�In�2010�ontving�ze�voor�haar�werk�deNWO-Spinozapremie,�de�hoogste�onder-scheiding�in�de�Nederlandse�wetenschap.

Na�het�gymnasium�studeerde�Ellemerseen�jaar�in�Berkeley,�waar�haar�vader,�so-cioloog�Joop�Ellemers,�op�sabbatical�was.Ze�studeerde�sociale�psychologie�in�Gronin-gen,�en�promoveerde�cum�laude�op�hetp�ro�e�f�s�c�h�r�i�f�t�Identity�Management�Strategies.

Ellemers�heeft�twee�zoons�met�haar�manDick�de�Gilder,�universitair�hoofddocent�or-ganisatiewetenschappen.�Samen�schrevenze�o.a.�het�boek�Je�werkt�anders�dan�je�denkt.

Ik denk elke dag wel een keer:ik wou dat ik een man wasNaomi�Ellemers

» werp kon nemen en kon méédenken.”Haar vader is vorig jaar overleden, zegt ze.

Deze winter heeft ze zijn bibliotheek opge-ruimd. „We kwamen kasten vol boeken te-gen over de dingen waar ik me ook mee be-zighoud. Ik dacht: dat is frappant, ik heb hettoch van huis uit meegekregen. Achterafvind ik het triest dat ik het pas na zijn doodontdekte. Mensen zeggen vaak: o, leuk, jevader in hetzelfde vakgebied, kunnen julliezeker goed over praten.”

Reid: „Waarom kon dat niet?”Ellemers: „Ingew ikkeld.” Na een stilte: „In

zijn archief vond ik de aantekeningen voorzijn proefschrift, over het ontstaan van destaat Israël. Mijn moeder was in Israël gebo-ren, haar ouders waren Poolse joden dienaar Palestina waren gelopen om in dewoestijn een staat op te bouwen. Na haarstudie in Nederland was ze met mijn vaderteruggegaan om samen onderzoek te doen.Toen de kinderen groot waren, ging ze weerwerken, maar ze raakte haar aanstellingkwijt omdat ze niet gepromoveerd was.”

Reid vertelt dat zijn vader, een Schot, do-cent aan de universiteit van Utrecht was, En-gelse literatuur. Zijn moeder studeerde bijhem, later werd ze vertaalster. „Ze werkte al-tijd, ook waar ik bij was. Mijn vader zag iknooit, die zat op zijn kamer. Mijn grootvaderwas koloniaal ambtenaar in Malakka, nuMaleisië, en op zijn zevende werd mijnvader naar kostschool gestuurd. Hij zag zijnouders alleen met Kerst en in de zomer.”

Ellemers, begaan: „Wat dóét dat met eenk i n d .”

„Daar gaan ze uiteindelijk jarretels vand r a ge n .” Reid lacht. „Mijn vader wilde mijook naar een kostschool sturen. Mijn moe-der zei: over mijn lijk, gast. Hij was een echtevent, captain van het cricketteam en zo. Hijvroeg zich af of ik wel een echte vent was.”

Ellemers vraagt of zijn vader nog heeftmeegemaakt dat Reid rechter werd. „N e e”,zegt hij. „Hij is overleden toen ik dertienwas.’s Avonds had hij me nog Latijnse woordjesoverhoord, de volgende ochtend was hijdood. Mijn moeder en mijn oudere broer enzus – eigenlijk mijn halfbroer en halfzus,mijn moeder was eerder getrouwd geweest –hadden besloten mij te laten slapen. De vol-gende ochtend werd ik naar de ouders vaneen vriendje gestuurd, ze vonden het beterals dat kwetsbare jongetje niet alle heisahoefde mee te maken. Die vader was trou-wens rechter.”

We vragen of Ellemers een ouderwetseman hadden willen zijn die zich in zijn stu-deerkamer kon opsluiten. „Deze week nog”,zegt ze. „Ik zit thuis aan een boek te werken,vraagt iedereen me opeens om een gebakkene i .” Ze lacht. „Wat ik ook heb, of had – het isvrijdagavond en je mannelijke collega’s gaannaar het café. Ik ging altijd naar huis, wantop vrijdagavond verschoonde ik de bedden.Zondagavond lag de was schoon in de kasten op maandag keek ik naar de andere hoog-leraren en dacht ik: wie van jullie verscho-nen ook op vrijdagavond de bedden?”

Waarom liet ze dat niet over aan een huis-houdelijke hulp? „Nou ja”, zegt ze. „Te ge n -woordig besteed ik meer uit. Maar dat is ookgedoe, hoor.” Of wil ze het eigenlijk niet? „ Ikben opgegroeid met het model dat de manwerkt en de vrouw zorgt. Ik ben een vrouw,dus ik moet zorgen. Ik heb altijd ’s avondsmet mijn kinderen gegeten, ze altijd zelfnaar bed gebracht. Maar ik wilde ook wer-ken, en ik kende geen vrouwen die hoogle-raar waren en kinderen hadden. Aan wiemoest ik een voorbeeld nemen? Ik heb ookhet idee…” Ze aarzelt even. „...dat mijn be-staansrecht in het gezin ermee gemoeid is.Dat ik alleen mag blijven – en dit klinkt raar,want ik ben de hoofdkostwinner – als ik er-voor zorg dat het huishouden gedaan is. Alsik het niet doe…”

Reid: „ …gaan ze bij me weg.”„Ja, dat is het, ja. Ik weet dat het onzin is.

Het zijn de stilzwijgend overgebrachte nor-men en waarden waar ik last van heb.”

Onbevlekte ontvangenisRond middernacht vertelt Reid over de zaakvan een lesbische vrouw die nooit seks meteen man had gehad en toch zwanger was.„Een zuiver geval van onbevlekte ontvange-n i s .” We zijn buiten gaan zitten, want Reidwil roken. „Wat bleek? Haar vriendin wasvreemdgegaan met een man en terwijl ze

zijn zaad nog in zich droeg deelden de tweevrouwen een dildo.”

„E cht?” vraagt Ellemers.„Ja. De werkelijkheid is altijd gekker dan

je kunt verzinnen.”Als ze klaar zijn met lachen zegt Ellemers:

„Ben jij oprecht geïnteresseerd in mensen,John? Denk je nooit: waar gaat dit over?”

„Nee, ik ben altijd geïnteresseerd. Als hetniet zo was, zou ik schrikken. Natuurlijk ma-ken we onderling weleens grappen. ‘Wat gajij doen?’ ‘O, een Nuon-incassootje van1.200 euro.’ Maar 1.200 euro is voor veelmensen ontzettend veel geld. Mensen onderbewind krijgen veertig euro per week. Veer-tig. Voor een hele week.”

Ellemers: „Hoezo rechters wereld-v re e m d .”

„Hè?”„Jullie staan midden in de wereld.”Reid, fel: „Niemand is mínder wereld-

vreemd dan wij. Níemand. De wereld trektin heel haar sombere treurigheid aan onsvoorbij, en dan zegt een of andere halvegareautomonteur uit Heemskerk dat ik verdom-me wereldvreemd ben. Man, ik heb mensengezien die vanaf twintig centimeter met eenriot gun in hun gezicht zijn geschoten. Ik hebvier Turkse meisjes, die allemaal gymnasi-um deden, naar Turkije gestuurd omdat hunouders zo stom waren om ze hier in vol-strekte illegaliteit op te voeden. Ik heb melaten uitschelden door die meiden.”

Hij slaat op tafel: „ ‘Jij stuurt ons naar Tur-kije? Ik ben daar nog nooit geweest! Kloot-zak!’”

Ellemers: „Hoe verenig je dat met je more-le principes?”

„Dit is dus waar veel collega’s afhaken. Diezeggen: deze regels kan ik niet uitvoeren.”

Ellemers: „Je kunt als rechter toch je eigenafweging maken?”

„Als ik ruimte krijg van de wetgever, ja,dan neem ik die. Maar als die ruimte er nietis, is het aan mij om de wil van de wetgeverin zijn ijskoude hardheid aan het volk duide-lijk te maken. Dit is precíes wat de TweedeKamer heeft gewild.”

Ellemers: „Mag ik even terug naar wat jeeerder tegen me hebt gezegd? Als jou ambts-halve ter ore zou komen dat een veroordeel-de pedoseksueel de buurman werd van jebeste vriend die drie dochters heeft…”

„ …dan bel ik die vriend op, ja. Ook al is datvolgens de ambtseed die rechters afleggenve r b o d e n .”

„Wat is het verschil met het geval van deTurkse meisjes?”

„Het is mijn vriend. Niet íemand, maarmijn beste vriend.”

„Een willekeurige man met drie dochtersheeft pech?”

Reid: „Dit gaat over mijn persoonlijke mo-raal. Het is mijn persoonlijke beslissing omhem te waarschuwen.”

Ellemers, na een stilte: „Ik vind het tochingewikkeld, John. Ik wil je niet aanvallen,m a a r…”

„Zo voel ik het ook niet. Ik stel mezelf devraag: wanneer overtreed ik de morele codedie wij als rechters hebben? Nou, als ik me-zelf anders niet meer in de spiegel kan aan-kijken. Ik zou het ook vertéllen dat ik mijnvriend gewaarschuwd had. En als ik daar-mee mijn baan zou verliezen, het zij zo.”

„Hm, hm”, zegt Ellemers. „Wat je verteltover die vier meiden, heftig. Het is niet voorniets dat je dat nu vertelt.”

Reid: „Het is een van de afschuwelijkstebeslissingen die ik heb moeten nemen. Maarals rechter kan ik mijn concept van recht-vaardigheid niet boven dat van de wetgeverstellen. Dat zou pervers zijn. Tegen die mei-den zei ik: jullie hebben een journalist no-dig. Als jullie gelijk hebben dat dit een bela-chelijke wet is, moeten mensen dat weten.”

Ellemers: „Hoe is het afgelopen?”Reid: „De kans is klein dat ze gegaan zijn.

Zijn ze intussen getrouwd met neven die alin Nederland woonden? Dat kom ik dusnooit te weten.”

John�Reid

John�Reid�(Utrecht,�1968)�is�kantonrech-ter�in�Alkmaar.�In�februari�volgde�hij�FrankVisser�op�als�Rijdende�Rechter,�in�het�gelijk-namige�televisieprogramma�van�KRO-NCRV.Hij�studeerde�Nederlands�recht�aan�deUniversiteit�van�Amsterdam�met�als�speciali-saties�bijzondere�overeenkomsten�enrechtsfilosofie.�Tijdens�zijn�studie�was�hij�lidvan�het�Amsterdamsch�Studenten�Corps.Later�werkte�hij�onder�meer�als�bestuurs-rechter�en�als�senior�rechter�in�de�handels-ka�m�e�r.

Naast�rechter�is�Reid�ook�een�van�de�driemakers�van�de�strip�Fokke�&�Sukke,�diesinds�1999�dagelijks�in�NRC�Handelsblad�ennrc.next�ve�r�s�c�h�i�j�n�t�.�De�andere�mannen�ach-ter�de�strip�zijn�Bastiaan�Geleijnse�enJean-Marc�van�Tol�(tekenaar).�De�strip�ont-stond�in�1994.�De�drie�waren�studiegenoten.

De�Schotse�vader�van�John�Reid�doceer-de�Engelse�literatuur�aan�de�UniversiteitUtrecht.�Zijn�moeder�was�vertaalster,�ondermeer�voor�de�NOS.�Reid�woont�samen�metde�kinderboekenschrijfster�en�neerlandicaJudith�Eiselin.�Ze�hebben�twee�dochters.

Mijn vader vroeg zich af ofik wel een echte vent wasJohn�Reid