Projectnaam : Oostelijke Rondweg Bedum Hoofdproduct : Programma N361 en Bedum Product : Oostelijke Rondweg Bedum Opdrachtgever : Reinout Schoonbeek Projectleider : Jeroen Veltman Afdeling : VV Datum : 20 januari 2014 Status : definitief

1. Aanleiding en doel

1.1. Aanleiding

Vrachtverkeer (van onder andere de FrieslandCampina Domo) zorgt in toenemende mate voor leefbaarheidsproblemen in het dorp Bedum. De gemeente Bedum en haar bevolking hebben daarbij meerdere malen laten weten graag een rondweg om Bedum gerealiseerd te zien. Hiervoor heeft de gemeente Bedum in haar structuurplan uit 2006 al rekening gehouden met een nieuwe weg vanaf het Boterdiep langs de noordzijde van het spoor en die ter hoogte van Ter laan 31 naar de Sint Annerweg afbuigt (zie bijlage 2). In het provinciaal collegeprogramma 2011-2015 is opgenomen de verkeersproblemen in Bedum te onderzoeken en op basis daarvan eventuele maatregelen te nemen. In het addendum coalitieakkoord van april 2013 zijn, mede op basis van de uitgevoerde Quick Scan alternatieven N361 en Bedum (vastgesteld op 14 mei 2013) extra middelen opgenomen voor een pakket aan maatregelen voor de N361 en Bedum.

De provincie heeft mede op basis van de Quick Scan besloten om een aantal maatregelen te treffen ter verbetering van de ontsluiting van Noordwest Groningen. Ten behoeve van de verbetering van de leefbaarheid in Bedum is daarbij tevens besloten de realisatie van een oostelijke rondweg om Bedum te onderzoeken . Provinciale Staten hebben op 26 juni 2013 naar aanleiding van de voordracht (23/2013) ingestemd met een opname- en acceptatiebesluit voor dit project en daarmee te starten met de verkenningsfase. De gemeenteraad van Bedum heeft op 30 mei 2013 een motie aangenomen waarmee zij instemt met de keuze voor een oostelijke verbinding. Tot nu toe was de rol van de direct betrokken bewoners en andere stakeholders beperkt. Bij behandeling in de commissie ME van 5 juni 2013 heeft het college van GS op verzoek van verschillende fracties toegezegd dat er meer ruimte komt voor inbreng van stakeholders bij de besluitvorming.

1.2. Probleemstelling

Leefbaarheid in de kom (Wilhelminalaan, Stationsweg en Boterdiep Oostzijde) van Bedum staat onder druk. Bewoners geven aan dat het vele vrachtverkeer de belangrijkste oorzaak hiervan is. Uit onderzoek (Grontmij 2012) blijkt dat het aandeel vrachtverkeer totaal circa 14% bedraagt op een totaal van circa 5.000 motorvoertuigen per dag door de kom van Bedum. Dit zorgt voor geluidsoverlast en gevoel van onveiligheid.

PROJECTPLAN Oostelijke rondweg

Bedum

2

1.3. Doelstelling

Doel van de realisatie van de oostelijke rondweg is primair om het doorgaande (vracht)verkeer en het vrachtverkeer van en naar FrieslandCampina Domo uit het dorp te weren en daarmee de leefbaarheid in Bedum (met name op de Wilhelminalaan, Stationsweg en Boterdiep Oostzijde) te verbeteren.

2. Randvoorwaarden, uitgangspunten, scope en aandachtspunten

Randvoorwaarden 2.1

Op basis van het ontwerp uit de Quick Scan N361 en Bedum is de rondweg geraamd op € 10 miljoen;

Vanuit de provincie is € 8 miljoen gelabeld voor een oostelijke rondweg Bedum onder de voorwaarde dat de resterende € 2 miljoen door de gemeente Bedum en FrieslandCampina Domo wordt gefinancierd;

Over de eventuele mee- en tegenvallers in de kosten moeten met de gemeente Bedum en FrieslandCampina Domo nog afspraken worden gemaakt. Afspraken hierover zullen voor het planuitwerkingsbesluit worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst/contract.

Uitgangspunten en scopebeschrijving 2.2

Bij het ontwerp (breedte, boogstralen, hellingen) wordt uitgegaan van de inrichtingseisen van een erftoegangsweg:

o Een maximum snelheid van 60 km per uur; o Aansluitvorm is een T-aansluiting;

Er wordt gekeken naar alternatieven aan de oostkant van Bedum, een verbinding tussen Boterdiep Westzijde/Bedumerweg en de Sint Annerweg (zie kaartje studiegebied);

Inclusief eventueel te treffen inpassing en compensatiemaatregelen;

Herinrichting in Bedum en Sint Annerweg vallen niet binnen dit project en zijn ook niet in de raming meegenomen;

Beweegbare brug over het Boterdiep;

Tunnel onder het spoor (provincie Groningen is in gesprek met ProRail over de mogelijkheden voor een gelijkvloerse kruising in combinatie met het opheffen/ongelijkvloers maken van andere bestaande gelijkvloerse kruisingen in het studiegebied);

Exclusief eventuele uitbreidingsplannen FrieslandCampina Domo. FrieslandCampina Domo krijgen een plek in de werkgroep van de omgeving.

Globale invloedsgebied van de mogelijke effecten.

Globaal zoekgebied nieuwe tracé.

3

Aandachtspunten 2.3

Bewoners in het gebied maken zich zorgen over de komst van de nieuwe rondweg. Bij de beoordeling van de plannen vragen zij onder andere aandacht voor de volgende zaken:

Geluid (mogelijkheden verdiepen)

Trillingen

Luchtkwaliteit (stank)

Sluipverkeer oude weg (Ter Laan) vanuit Ter Laan 4 over het spoor

Cultuurhistorie (specifiek van de weg Ter Laan over de Wolddijk)

Recreatie (Zevenbruggetjespad)

Vrij uitzicht

Verkeersveiligheid (St. Annderhuisjes) 60 km/u-gebied

Verkeer toekomstNatuur/ ecologie

Landbouw, grondeigenaren

Afbouwen wijk

Raakvlakken overige ontwikkelingen 2.4

Woningbouw gebied De woningbouw Ter Laan 4 (in aanbouw) is hard. Na realisatie van de woningbouw Ter Laan 4, ligt de focus op de ontwikkeling van Folkerda (westzijde van het dorp Bedum). Te zijner tijd zal op basis van bevolkingsontwikkeling bekeken worden in hoeverre woningbouw ten oosten van Ter Laan 4 zich zal moeten ontwikkelen.

Rondweg Winsum Noord Naast een verkenning voor de oostelijke rondweg bij Bedum, wordt ook een tracé voor een noordelijke rondweg bij Winsum onderzocht. Hoewel dit uit de verkeersmodellen en analyses niet naar voren komt maken gemeente en bewoners uit Onderdendam zich zorgen over mogelijke toename van het verkeer op deze route.

Mogelijke uitbreidingsplannen FrieslandCampina Domo

FrieslandCampina Domo heef uit strategisch oogpunt gronden aangekocht in het zoekgebied met als doel een mogelijke uitbreiding van de huidige fabriek in de toekomst.

4

3. Resultaat, producten en activiteiten

Resultaat en producten 3.1

Het concrete eindresultaat van dit project is een voorkeursalternatief voor een oostelijke rondweg om Bedum door de Staten is vastgesteld door middel van een planuitwerkingsbesluit. De volgende producten en activiteiten worden tijdens de verkenningsfase uitgevoerd en opgeleverd. Vanaf stap 3 wordt inzet van externe bureaus gevraagd bij de benodigde analyses: 1. Plan van aanpak

a. Omgevingsanalyse b. Planning en procesaanpak c. Beoordelingscriteria d. Analyse huidige situatie (verkeer, natuur, landschap, ruimte, etc.)

2. Ontwikkelen alternatieven met onderbouwd voorstel reële alternatieven a. Ontwerpen en ramen alternatieven b. Inschatten effecten op hoofdlijnen (scan) en bepalen reële alternatieven

3. Rapport met uitgewerkte alternatieven (inclusief raming) en effectbeoordeling a. Uitwerken reële alternatieven, inclusief ramingen b. Doorrekenen en analyseren effecten op verkeer, geluid, natuur, landschap, ruimte,

landbouw etc. E.e.a. op basis van op te stellen beoordelingscriteria. Opstellen inhoudelijke rapportage.

4. Bestuurlijke samenwerkingsovereenkomst/contract a. Financiële afspraken provincie, gemeente en Friesland Campina Domo b. Verdeling verantwoordelijkheden en risico's c. Afspraken eigendom weg, beheer en onderhoud d. Vaststelling scope voor de planuitwerking e. Afspraken over (hoe om te gaan met) aanvullende wensen

5. Adviesnotitie met voorkeursalternatief, nota van reacties en commentaar en (voorstel) planuitwerkingsbesluit

a. Op basis van het effectenrapport wordt een ambtelijk advies opgesteld aan de SG; b. De verkenningsfase wordt afgerond met een inspraakprocedure. De inspraakreacties

met daarop het commentaar wordt verwerkt in een Nota van R&C; c. Bovengenoemde documenten en besluitvorming in de SG en GS worden verwerkt in

een voordracht aan Provinciale Staten en de gemeenteraad van Bedum met een voorstel voor een planuitwerkingsbesluit.

d. Overdrachtsdocument planuitwerkingsfase

5

4. Projectplanning

Mijlpalen en activiteiten 4.1

1. Vaststelling Plan van aanpak (SG) q1 2014 2. Bepalen reële alternatieven (SG) q1 2014 3. Bepalen voorkeursalternatief (SG) q2 2014 4. Tripartite Overeenkomst q2/q3 2014 5. Planuitwerkingsbesluit (PS/gemeenteraad) q3 2104

Een detailplanning is opgenomen in bijlage 1

Kosten 4.2

Verwachte benodigde onderzoeken:

Analyse huidige situatie t.a.v. verkeer, recreatie, natuur, ruimte, archeologie en landschap

Huidige grondposities

Analyses met een statisch verkeersmodel

Onderzoek naar effecten geluid en luchtkwaliteit

Onderzoek naar effecten op natuur, landschap, archeologie. cultuurhistorie

Communicatie (persberichten, huis aan huis, informatiebijeenkomsten)

Visualisaties

6

5. Projectorganisatie en communicatie

Projectorganisatie 5.1

Reinout Schoonbeek treedt namens de provincie Groningen op als ambtelijk opdrachtgever. De provincie Groningen trekt het project met Jeroen Veltman als projectleider. Hij is daarbij verantwoordelijk voor het proces en de projectbeheersing. Fokke Woudstra van de provincie Groningen is projectcoördinator. Wubbo Haaijer en Henny Kruims treden namens de gemeente Bedum op als projectgroepleden. Voor de onderdelen Ontwerp, Onderzoek en Omgeving treden respectievelijk Emiel Hakvoort, Fokke Woudstra en Jeroen Veltman op als trekker. Er is voor gekozen om voor de bestuurlijke toetsing de reguliere overleggen van de ambtenaren met de gedeputeerde en de wethouder te gebruiken. Indien er aanleiding voor is, zal een bestuurlijk overleg tussen provincie en gemeente worden gepland om gezamenlijk keuzes te maken. Daarnaast is de projectorganisatie als volgt opgebouwd:

Een kernteam bestaande uit de trekkers van de projectonderdelen ontwerp, onderzoek, proces, en omgeving. Zij komen in principe 1 keer in de week op een vast moment bij elkaar. Waar nodig schuiven mensen van gemeente en/of expertteam;

Een projectgroep bestaande uit de projectleider, de projectcoördinator en de projectgroepleden. Vergaderfrequentie circa 1 keer per 3 weken, afhankelijk van de mijlpalen;

Een ambtelijk expertteam bestaande uit vertegenwoordigers van de provincie en de gemeente Bedum. Met deze groep vindt afstemming plaats over de diverse stappen. Het voorkeursalternatief en het eindproduct wordt ter besluitvorming in de beide colleges voorgelegd.

7

Informatie en communicatie 5.2

Intern Projectleider informeert de ambtelijk opdrachtgever periodiek over de voortgang. Gebruik van aparte interne werkgroepen voor ontwerp en onderzoek en een expertteam. De leden van deze werkgroepen en het expertteam zijn ook agendalid en ontvangen de stukken van het projectteam. Communicatie extern Zie bijlage 4.

6. Overige opmerkingen

Akkoord

Naam opdrachtgever:

Naam projectleider:

Handtekening opdrachtgever: Handtekening projectleider:

Datum: Datum:

8

Bijlage 1: PLANNING Rondweg Bedum 1e versie Oktober 2013 Beschrijving fasen en stappen

Fase/Stap Proces intern

Proces extern

Planning

Fase 0: PROJECTPLAN X

STAP 1 Opstellen conceptprojectplan X November 2013

STAP 2 Conceptprojectplan vaststellen in FOVV Blauw Plus

X 25 November 2013

STAP 3 Projectplan bespreken in de Stuurgroep X X December 2013

Fase 1: ONTWIKKELEN ALTERNATIEVEN

STAP 1a Informerende brief naar bewoners en uitnodiging voor zitting in werkgroep

X X November 2013

STAP 1b Vaststellen samenstelling werkgroep extern December 2013

STAP 2 Analyse huidige situatie en bepalen beoordelingskader

X X November – December 2013

STAP 3a Voorbereiding offerte-uitvragen (1 op 1 of 3 voudig onderhands)

X X December 2013

STAP 3b Beoordeling offertes X Januari 2014

STAP 3c Opdrachtverlening X Januari 2014

STAP 4 Ontwerpsessie alternatieven met ontwerpteam X December 2014

STAP 5 Projectteam vergadering:

Stand van zaken alternatieven

Onderzoek en analyse bestaand materiaal

Voorbereiding in PG werkgroep bew

X Januari 2014

STAP 6 Werkgroep 1 met werkgroep/externen en adviseur

Verfijnen beoordelingskader Presenteren alternatieven

Ontwikkelen van alternatieven

X X Januari 2014

STAP 7a Uitwerken alternatieven + voorstel reële alternatieven (ontwerpteam)

X December - Februari 2014

STAP 7b Projectteam: bespreken alternatieven + voorstel reële alternatieven

X Februari 2014

STAP 7c Werkgroep 2

Kwalitatieve analyse effecten op hoofdlijnen en vergelijking:

Voorstel reële alternatieven

X X Februari 2014

Stap 7d Projectteam: definitieve bepaling reële alternatieven + informeren bestuurders

X Februari 2014

9

Fase/Stap Proces intern

Proces extern

Planning

Stap 8 Stuurgroep: Vaststellen reële alternatieven X Februari/Maart 2014

Fase 2: VOORKEURSALTERNATIEF

STAP 1 Opstellen en uitvoeren effectenanalyses + advies aanvullende maatregelen

X Januari - April 2014

STAP 2 Projectteam: bepalen ambtelijk voorkeursalternatief

X April 2014

STAP 3 Werkgroep 3

Terugkoppeling effectenstudie

(ambtelijk) voorkeursalternatief

X X April 2014

STAP 4a Besluit Stuurgroep en colleges voorlopig voorkeursalternatief + start inspraak

X Mei 2014

STAP 4b Inspraakperiode met Inspraakbijeenkomst Presentatie alternatieven en beoordeling Presentatie voorlopig voorkeursalternatief

X X Mei - juni 2014

STAP 5a Onderzoeksteam: opstellen nota van R&C Voordracht met voorkeursalternatief

Juli - augustus 2014

STAP 5b Projectteam: vaststellen voorkeursalternatief, nota van R&C en voordracht

Augustus 2014

STAP 5c Stuurgroep

September 2014

STAP 6a Voordracht in GS met nota van R&C X 16 september 2014

STAP 6b Voordracht PS Planuitwerkingsbesluit X 8 oktober in commissie 5 november in PS 2014

10

Bijlage 2: Uitgangssituatie Structuurplan

11

Bijlage 3: Uitgangssituatie Quick Scan

Beschrijving alternatief Quick scan

Gelijkvloerse T-aansluiting op de Bedumerweg ten noorden van de Wroetende Mol

Lage beweegbare brug over het Boterdiep

Parallel aan Ter Laan is het nieuwe tracé gesitueerd. Nader onderzoek is gewenst om Ter Laan onderdeel uit te laten maken van de nieuwe rondweg of dat het wenselijk is om Ter laan als parallelweg bestaan moet blijven

Gelijkvloerse T-aansluiting met de Ter Laan

Kruising spoorlijn d.m.v. een tunnel

Gelijkvloerse aansluiting op de N993

De maximumsnelheid bedraagt 60 km per uur

12

Bijlage 4: generieke communicatieaanpak

Het project ter verbetering van de doorstroming en veiligheid op en rondom de N361 strekt zich uit van

Groningen tot Lauwersoog. Sinds 2012 zijn er reeds verbeteringen doorgevoerd op het traject

Mensingeweer-Lauwersoog. Voor de fietsers is er aandacht in de vorm van de fietsroute plus

(Groningen-Winsum, voorkeurstracé gereed). Eind april 2013 heeft de Provincie Groningen (GS)

bekend gemaakt dat er extra geld beschikbaar is om de verkeerveiligheid, leefbaarheid en de

doorstroming op en rondom de N361 te verbeteren. Het gaat hier specifiek om een nieuwe aansluiting

vanuit Noordehoogebrug (Noordelijke Ringweg Groningen) op de N361, een doorvoering van een

parallelstructuur tussen Groningen en Winsum waardoor landbouwvoertuigen niet meer gebruik

hoeven te maken van de N361 en een verbetering van de leefbaarheid in en rondom Winsum,

Sauwerd en Adorp. Tevens zal er geïnvesteerd worden in een noordelijke rondweg in Winsum om de

Onderdendamsterweg te ontlasten en voor een oostelijke rondweg rond Bedum zodat het

vrachtverkeer in het centrum van dit dorp fors vermindert. Aangezien het traject Mensingeweer en de

fietsroute plus reeds in uitvoering zijn geweest, worden ze niet meer besproken in dit plan, maar

maken ze wel onderdeel uit van de totale aanpak N361.

In overzicht zien de deelprojecten N361 er als volgt uit:

Mensingeweer-Ranum (Bereikbaarheid Lauwersmeer)

Mensingeweer-Baflo (fietspad) (Bereikbaarheid Lauwersmeer)

Ranum-Zoutkamp verkeersveiligheid (Bereikbaarheid Lauwersmeer)

Fietsroute plus (Groningen-Winsum)

Noordelijke rondweg bij Winsum

Parallelstructuur tussen Groningen en Winsum

Oostelijke Rondweg bij Bedum

Aansluiting Noordelijke Ringweg bij Noordehoogebrug op de N361

3 E (Education, Enforcement, Engineering)

Projectorganisatie en communicatie

Ieder deelproject wordt apart uitgewerkt en heeft telkens een eigen projectleider. De projectleiders

vallen rechtstreeks onder het hoofd van de afdeling. Per deelproject is er ook een eigen

communicatiedynamiek afhankelijk van de pijnpunten per deelproject. De aanbeveling is om –

ondanks het verschil in dynamiek – dezelfde aanpak en communicatiemiddelen per deelproject toe te

passen. Aangezien de diverse deelprojecten niet gelijktijdig in uitvoering zijn, hoeft er niet een

overkoepelende projectorganisatie opgericht te worden.

Het is wel wenselijk om regelmatig werksessies met elkaar te beleggen aangezien er een overlap is in

belangengroeperingen. Aandachtspunt: aangezien Noordehoogebrug raakvlakken heeft met de in

uitvoering zijnde project Noorderhoogebrug is hierin een samenwerking met het project Ring

Oost/Noorderhoogebrug eveneens wat communicatie betreft. Per deelproject wordt er een apart

(communicatie)plan gemaakt op basis van een omgevingsanalyse.

Doelgroepen

Per deelproject wordt op basis van een omgevingsanalyse de stakeholders in kaart gebracht.

Doelstelling

Voor de deelprojecten die nog in uitvoering moeten komen, geldt dat ze allemaal een nieuw tracé

omvatten. In deze fase van het overkoepelend communicatieplan geldt voor alle doelgroepen dat voor

het tot stand komen van het uiteindelijke voorkeurstracé de inbreng van omwonenden en andere

belangrijke stakeholders van wezenlijk belang zijn. Belangrijkste doelstelling is dus: zorgen voor

goede inspraak voor de beslissers en het goed op de hoogte houden van die schil van doelgroepen

eromheen die het uiteindelijk ook moeten weten en ook mee mogen beslissen.

13

Werkgroepen

Per deelproject zal hiervoor een werkgroep worden opgericht met een vertegenwoordiging van de

belangrijkste stakeholders in het betreffende gebied. Zij bepalen uiteindelijk mede het voorkeurstracé.

Website

De website N361veilig.nl bestaat al en zal een centrale rol gaan voeren in de externe communicatie

voor wat betreft alle deelprojecten, met o.a. een eigen info-mail. De website wordt uiteraard ook

gekoppeld aan de website van de Provincie Groningen. Voor Noorderhoogebrug zal er eveneens

informatie te vinden zijn op ringgroningen.nl . Dat geldt niet alleen in deze fase van bepaling van het

voorkeurstracé, maar ook straks als er sprake zal zijn van daadwerkelijke uitvoering van het project.

Communicatiemomenten

In deze fase (tot aan de zomer 2014) waarin vooral toegewerkt wordt naar het ‘bereiken’ van een

voorkeurstracé zal er wat communicatie betreft de volgende middelen worden ingezet;

Werkgroep: oprichten van, via mailingen en berichtgeving in h-a-h bladen (zie ook aparte

notitie oprichting en uitgangspunten werkgroep).

Persbericht laatste stand van zaken en oprichting werkgroep/werkgroep (oproep leden voor

Bedum en melding maken van bestaande groep in Noorderhoogebrug)

Inhoud persbericht als brief versturen naar bestaande contacten van deelproject Bedum idem

oproep leden.

Werkgroep: bijeenkomsten, drie à vier tot ca. juni 2014 (voor Bedum en Noorderhoogebrug)

Website N361 veilig.nl: volledig in orde maken en laatste nieuws melden, zorgen dat er een

infomail komt. Eventuele nieuwe ontwikkelingen melden. Aandacht voor aparte website of

andere vermelding voor deelproject Bedum. Wel noemen in website N361veilig.nl

Aandachtspunt: voortgang bijeenkomst werkgroep blijft m.i. intern totdat er een definitief

voorkeurstracé is. Als er bijzonderheden zijn, dan wel in goed overleg met de leden informatie

plaatsen.

Bij min of meer definitief voorkeurstracé interne terugkoppeling richting bestuur

Half mei: voorlopig voorkeursbesluit. Brief hierover naar college GS en college gemeente.

Informatiebijeenkomsten en inspraak regelen na totstandkoming voorkeurstracé.

Pers: op de hoogte houden van relevante ontwikkelingen (in goed overleg met werkgroep)

Tijdslijn

Bovenstaande is vooral geschreven voor wat betreft het traject tot en met het bepalen van een

voorkeurstracé per deelproject. Bij uitvoering van het gekozen voorkeurstracé geldt weer een andere

dynamiek.