Agrimondiaal - Agriterra Mondiaal LR.pdfGeweldige ervaring vandaag @Agriterra #peru ... aansturing...

Lees verder op blz.

Lees verder op blz.

Lees verder op blz.

Lees verder op blz. 311

97

Agrimondiaalnovember 2014

Kijkje in Nederlandse veiling-keukenEen delegatie van West-Afrikaanse telersverenigingen nam onder meer een kijkje

in de keuken bij de coöperatieve Veiling Zaltbommel. Het bezoek maakte deel uit

van een 1-weekse studietour langs Nederlandse coöperaties. “Met name het feit

dat coöperaties zowel het commerciële belang als het ledenbelang waarborgen,

biedt deze telersverenigingen nieuwe perspectieven.’’

Biologische groenteteelt in Nepal Het afstemmen van de teelten op de regionale afzetmarkt is een belangrijk aandachtspunt voor Nepalese boerinnen.

Droomstage op West-JavaHAS-student Hein de Kort ging bij een coöperatie van melkveehouders aan de slag met vruchtbaar-heidsproblemen en administratiesystemen.

“Coöperatieve relaties zijn voor alle boeren belangrijk” Ben van het Erve overtuigd van het belang van coöperaties in opkomende economieën.

Samen agrarisch ondernemen

Agrimondiaal zaterdag 29 november 20142

VoorwoordAgrimondiaal, samen agrarisch ondernemen, is een uitgave van Agriterra en verschijnt als bijlage in de landelijke uitgave van Nieu-we Oogst.Internet: www.agriterra.orgE-mail: [email protected]

Concept: AgriterraRealisatie: Opraappers

Communicatie b.v.Fotografie: AgriterraEindredactie: AgriterraVormgeving: Nieuwe Oogst

(LTO Noord)Druk: Wegener

Apeldoorn

De columns zijn geschreven op persoonlijke titel en verte-genwoordigen daarmee niet de mening van Agriterra.

Overname is toegestaan na toe-stemming van Agriterra en onder vermelding van de bron.© AgriterraArnhem, november 2014

Boeren zijn de stuwende kracht achter elke econo-mie. De échte agrarisch ondernemers onderschei-den zich in afzet, opbrengst en arbeid. Dankzij deze ondernemers heeft onze Nederlandse landen tuinbouw zich op weten te werken tot één van de meest innovatieve en vooruitstrevende sec-toren. Maar laten we niet vergeten dat het gezin in veel gevallen aan de basis staat. De Verenigde Naties heeft het jaar 2014 uitgeroepen tot Interna-tionaal Jaar van het Gezinsbedrijf. Maar waar ligt nu precies de sleutel voor een succesvol agrarisch ondernemerschap? Is een stabiel gezinsbedrijf het vliegwiel of zijn dat andere factoren?

Ik ben van mening dat het gezinsbedrijf een onmiskenbare rol speelt bij het succes van onder-nemerschap. Werken familieleden mee in het bedrijf bijvoorbeeld en zijn er kinderen die wil-len opvolgen? Dit bepaalt voor een groot deel de koers die een boer vaart. Maar alles bepalend is het gezinsbedrijf ook niet. Samenwerken en een goed ondernemersklimaat zijn in mijn ogen door-slaggevend voor de kansen en mogelijkheden die

je als boer krijgt. Samen sta je als boeren sterker en kun je ook meer bereiken.

Dat is ook waarom Agriterra zich zo sterk maakt voor het succesvol maken van coöperaties in opkomende economieën. Belangenbehartiging en invloed op de afzetmarkt uitoefenen kan alleen door samen een vuist te maken. In deze Agrimondiaal blikken we terug op hetgeen we in 2013 bereikt hebben en leest u onder andere het verhaal van Ben van het Erve over het verleden van coöperatief-boeren in Nederland en welke rol hij voor coöperaties wereldwijd ziet. Omdat veel boeren, ook in opkomende economieën, vanuit een gezinsbedrijf werken, zijn coöperaties van groot belang voor de directe toekomst. Hun kin-deren zijn immers de boeren van morgen. Daar-mee speelt Agriterra een vooraanstaande rol in de versterking van de keten wereldwijd, waarbij het gezinsbedrijf te allen tijde aan de basis staat. Albert Jan MaatVoorzitter Agriterra en LTO Nederland

Het gezinsbedrijf als wereldwijde basis

Meteen ervaringen delen

EL SALVADOR

BLGG AgroXpertus@BLGGAgroXpertus

RETWEETS

2

Productmanager Arjan Reijneveld in Cambodja voor het project Climate adaptive approach for food security @Agriterra. pic.twitter.com/mwEIR7Lpst

Beantwoorden Retweeten Favoriet

Volgen

Meer

Bertken de Leede@bertkenL

RETWEETS

4

Media rapporteren

Heleen Hennink @vrouwenvannu op pad voor @agriterra en geeft productie en marketingadvies aan groentetelers in Nepal pic.twitter.com/OXxdRpXYlW


23:01 - 21 aug. 2014

Volgen

Meer

Vrouwen van Nu @vrouwenvannu · 22 aug.

Heleen Hennink @vrouwenvannu op pad voor @agriterra. Productie marketingadvies aan groentetelers Nepal pic.twitter.com/6ghQrXNWuP via @bertkenL

Mis geen enkele update van Christian Gouët

Volledige naam E-mailadres Wachtwoord

Christian Gouët@ChGouet

Media rapporteren

#FACT workshop in Vietnam started with good energy. Pax from Vietnam, Cambodia & Laos @Agriterra @NellievdPasch pic.twitter.com/w0NL8JpZrX


03:32 - 13 nov. 2013

Volgen

Meer

Marly @MarlyBoon · 13 nov.

@ChGouet Exito. Estoy en Managua en un taller con Luz Adilia Z. con @cioecb @anpeperu AOPEB AVA Confras y UNAG promoviendo emprendimiento

Beantwoorden Retweeten Favoriet Meer

Gerard Gosselink@GerardBieten

RETWEETS

4

Media rapporteren

Geweldige ervaring vandaag @Agriterra #peru #Alpacas op 5000 meter in de bergen #omniettevergeten pic.twitter.com/jrbc2QTpLx


14:17 - 5 sep. 2013

Volgen

Meer

Ingrid Koedijk @calimero1969 · 5 sep. 2013

@GerardBieten @Agriterra Op 5000 m komt zo'n dikke vacht goed van pas. #Alpacas in #Peru


Mis geen enkele update van Herman Mertens


Herman Mertens@HermanMertens

RETWEETS

11

Twintig boerenvoormannen uit Afrika, Azië en Latijns Amerika op bezoek in Nederland op uitnodiging van @Agriterra bit.ly/1uGTBYg


01:43 - 9 sep. 2014

Volgen

Meer

Registreren op Twitter

© 2014 Twitter Over Help Advertentie-informatie

Mis geen enkele update van Karin van der Toorn


Karin van der Toorn@KarinvdToorn

RETWEETS

5

Farmer2farmer programma Thailand @FrieslndCampina @Agriterra wordt ook na onze missie voortgezet, al ruim 2000 Thaise boeren bereikt! #blij


09:46 - 14 nov. 2013

Volgen

Meer



Marly@MarlyBoon

RETWEETS

5

Groepen #Kidgum District Farmers Ass #Agripool @IlseVerhoijsen over varkensbedrijf aan varkenshoudsters @Agriterra pic.twitter.com/Zuee4HdZuP


Volgen

Meer

Mis geen enkele update van Mirjam Smits


Mirjam Smits@MirjamSmits

RETWEETS

3

Media rapporteren

Discussion procedures and actionpoints at Rucodia #Tanzania @Agriterra @Flynthtweets pic.twitter.com/gMuATIEHWW


02:39 - 29 aug. 2014

Volgen

Meer


Mis geen enkele update van rien geuze


Richard v/d Maden @rvdmaden · 3 nov. 2012

Missie in Kenia met @evdmaden voor #Agriterra zit er weer op en is prima verlopen. Mede dankzij @RienGeuze en @CeesvanRij! #Mosoriot


rien geuze@RienGeuze

RETWEET

1

@rvdmaden @evdmaden: teamwork #Agripool advisory helps prices for #passion fruit return to market value @Mosoriot. #Agribusiness @Agriterra


14:39 - 3 nov. 2012

Volgen

Meer



Mis geen enkele update van Hein de Kort


Hein de Kort@HGdeKort

RETWEETS

4

Media rapporteren

Cees Oomen verbetert voerrantsoen dairy coöp KUD Bayongbong #indonesie Morgen eindpresentatie! @Agrifirm @Agriterra pic.twitter.com/OmoY5H5cm1


05:23 - 26 jun. 2014

Volgen

Meer



Agripoolers en andere deskundigen reizen de hele wereld over om kennis uit te wisselen met boerenorganisaties en -coöperaties. Volg de actualiteiten in het veld op twitter via @Agriterra.

Colofon

Agrimondiaal zaterdag 29 november 2014 3

Flynth is een van de Nederlandse partners van Agriterra die onderne-mingen begeleidt op het gebied van financiën en organisatie. Nadat een collega van Smits enthousiast terug-kwam van een adviesreis voor Agri-terra, besloot ze zelf te solliciteren. ‘‘Affiniteit met de sector heb ik altijd al gehad, de samenwerking met boe-ren vind ik vooral erg leuk. Van beleid naar een praktische invulling, dat is voor mij de uitdaging.’’ Smits bezocht samen met een oliezaaddeskundige de zonnebloemtelerscoöperatie om op zowel bestuursniveau als produc-tieniveau te kunnen adviseren.

Onmogelijke opbrengstenHet grootste struikelblok bleek het gebrek aan overzicht te zijn. ‘‘In de praktijk blijken de hoeveelheid land en de opbrengst lastig in te schatten. De telers leveren de zon-nebloemzaden in zakken en soms zelfs per emmer zonder dat de coö-peratie deze weegt. Dat maakt de voorraad ingekochte zaden en daar-mee de planning van de produc-

tie heel onoverzichtelijk’’, vertelt Smits. De cijfers die de coöperatie op papier had staan, bleken lastig te interpreteren. ‘‘De genoteerde opbrengsten per hectare leken in geen verhouding te staan met de totale opbrengsten. Op papier zouden de opbrengsten bijna onmogelijk, zo hoog zijn.’’

Cash gaat voor coöperatief boerenDe Tanzaniaanse zonnebloemtelers beseffen nog niet altijd wat het coö-peratief boeren voor hen kan beteke-nen. ‘‘Het coöperatieve-gevoel is er nog niet helemaal. Ze laten cash geld van een lokale opkoper toch vaak voorgaan op levering aan de coöpera-tie. Hierin moet echt nog een omslag in denken komen, ze zijn tenslotte ook zelf eigenaar van de coöperatie’’, vertelt Smits na de gevoerde gesprek-ken met de telers en bestuurders.

Uitbreiden zonder te investerenDat de coöperatie ambities had, was

duidelijk, maar hoe deze te bereiken nog niet. ‘‘Wat willen de leden en bestuurders van de coöperatie, hoe zien zij de komende jaren? Dat is wat we helder wilden krijgen’’, stelt Smits. Het uitbreiden van de verwer-kingscapaciteit kwam direct naar voren. Het bestuur dacht na over de aanschaf van een extra oliepers om meer zaden te kunnen verwerken en daarmee dus ook de winst te vergro-ten. ‘‘Investeren bleek nog helemaal niet nodig voor extra capaciteit’’, stelt Smits. ‘‘Een groot deel van de dag staat de huidige pers stil. Door bijvoorbeeld in shifts te gaan werken, kan de verwerking zeker nog verdub-beld worden.’’

Een zonnige toekomst tegemoet‘‘Uiteindelijk hebben wij de ver-wachte resultaten berekend bij het werken in één, twee of drie shifts. De rentabiliteit van de coöperatie kan zeker toenemen.’’ Inmiddels is er een manager aangesteld die de gang van zaken binnen de coöperatie gaat regelen. ‘‘Nu moeten ze met nieuwe kennis en inzichten zelf gaan onder-nemen. Terug naar de basis met een goed voorraadbeheer en een centrale aansturing. Bij de jongere generatie zie je dat ze gelijk super enthousiast zijn. Zij zien de langetermijn-ontwik-keling van de coöperatie nu een stuk zonniger in.’’

Orde op zaken bij zonnebloemtelers

Mirjam Smits ging namens Flynth aan de slag met het voorraadbeheer en de aansturing van een zonnebloemtelerscoöperatie in Tanzania.

Mirjam Smits, klantadviseur bij Flynth, bezocht het afgelopen jaar Rucodia Company, een

coöperatie van zonnebloemtelers in Tanzania. Dat het oorspronkelijke doel van een bezoek niet

altijd haalbaar is, bleek al snel. „We zouden een business- en investeringsplan opstellen, maar

dat was duidelijk nog een stap te ver. Eerst moesten de coöperatie en haar leden zelf overzicht

krijgen over zaken als de voorraad, pas daarna kun je ambities in kaart brengen’’, vertelt Smits.

Het organiseren van uitwisselin-gen en studiereizen is een belang-rijke pijler van de Agriterra-aanpak. ‘‘Onze ervaring is dat het met eigen ogen zien van de mogelijkheden vaak het meeste inzicht geeft”, stelt Petra Zwart, relatiebeheerder bij Agriterra en organisator van de stu-dietour afgelopen september. ‘‘Met name het feit dat coöperaties zowel het commerciële belang als het ledenbelang waarborgen, opende veel nieuwe wegen voor deze telers-verenigingen.”

Onvoldoende groeimogelijk-hedenDe West-Afrikaanse koepel van telersverenigingen is een omvang-rijke organisatie met een jaaromzet van 1.600.000 Euro en 2.500 leden,

die vooral cashewnoten en mango’s telen. ‘‘Als vereniging blijkt het lastig voor ze om de steeds groter groeiende stroom van goederen en geld goed in te richten. Maar ook voor het belang van de leden is weinig geregeld”, ver-telt Zwart. Dé reden om te laten zien wat een coöperatief bedrijfsmodel voor Wouol kan betekenen. Na een week van bedrijfsbezoeken, eindigde de studietour bij de veiling in Zalt-bommel. Een coöperatieve tuinbouw-veiling waar het rendement van de telers centraal staat.

Pijlers vanuit ledenbelangNa een rondleiding over het complex van de veiling, gaf directeur Peter van Osch een presentatie over het func-tioneren van de coöperatieve tuin-bouwveiling. Ledenbelang en conti-

nuïteit staan daarbij centraal. „Onze coöperatie is in 1917 opgericht vanuit de armoede van de telers. We zijn een heel platte organisatie met korte lijnen. Door de producten zelf te veilen, halen we voor onze leden een optimale prijs uit de markt”, licht Van Osch toe. ‘‘Toegevoegde waarde bieden we onder andere door onze merkenstrategie, met bijvoorbeeld Junami en Rubens appelen en Supri-mo voor het topsegment aardbeien.” Met het oog op de continuïteit en groei van de coöperatie is financi-ele gezondheid van levensbelang. Van Osch is daar heel duidelijk over: ‘‘De middelen om te groeien moeten in de eerste plaats uit het resultaat komen. Daarnaast heeft de coöpe-ratie ledenkapitaal nodig om geld te kunnen lenen voor investeringen.

Zonder zekerheid en inspanning van de leden geen financiering.”

Unaniem coöperatief De Burkinabés presenteerden tijdens een slotbijeenkomst op het kantoor van Agriterra hun eigen conclusies van de studietour. Focussen op de huidige productie en deze binnen twee jaar minimaal verdubbelen, wordt het nieuwe streven. Daarnaast zijn ze het er unaniem over eens dat ze als vereniging over willen naar een coöperatieve bedrijfsvorm. ‘‘Dat was ook precies de rode draad van de afgelopen week. De leden, mana-gers en bestuurders hebben nu meer inzicht in de mogelijkheden van een coöperatie, dat biedt nieuwe per-spectieven voor de toekomst” aldus Zwart.

Leren van Nederlandse coöperaties

Een delegatie van telers uit Burkina Faso bezocht tijdens een studietour onder andere de tuinbouwveiling in Zaltbommel om de voordelen van co-operatieve bedrijfsvormen met eigen ogen te zien.

Een kijkje in de keuken van

ervaringsdeskundigen werkt vaak

verhelderend. Zo ook voor een

delegatie van de telersvereni-

gingen-koepel Wouol uit Burkina

Fasso, West-Afrika. Op uitnodi-

ging van Agriterra bezochten zij

afgelopen september verschil-

lende Nederlandse coöperaties

om te ervaren wat coöperatief

ondernemerschap voor hen kan

betekenen. Ze gingen langs de

Verenigde Achterhoekse Wijn-

bouwers, VNK Herbs, Coöperatie

Nautilus, Nedato, Prominent,

Topigs, ForFarmers en de Veiling

Zaltbommel. Ook spraken zij

met Jos Bijman over coöperatief

ondernemerschap in agri-food-

ketens. Een studietour die veel

nieuwe inzichten bracht.


15 jaar AgriterraHet afgelopen jaar vierde Agriterra haar 15-jarig bestaan. De uitgangspunten van Kees Blokland, directeur van Agriterra, zijn 15 jaar later nog steeds van kracht; het stimuleren van ondernemerschap, de samenwerking met coöperatieve Nederlandse landen tuinbouworganisaties en kennisoverdracht op gelijkwaardig niveau. De afgelopen jaren zijn veel omgevingsfactoren veranderd, maar het uiteindelijke doel van Agriterra is nog altijd hetzelfde; boeren en tuinders coöperatief versterken. Ook de komende jaren werkt Agriterra vol vertrouwen aan landbouwontwikkeling in opkomende economieën, om zo armoede en honger bij de kern aan te pakken.

Jaar van het eigen vermogen

Groei van het eigen vermogen geeft financiële slagkracht om vooruit te komen. Onmisbaar dus voor ambitieuze boeren en hun coöperaties. Daarom riep Agriterra 2013 uit tot ‘het jaar van het eigen vermogen’. De Peruviaanse koffiecoöperatie Sol & Café is een goed

voorbeeld van de positieve impact van meer eigen vermogen. Zij wisten hun eigen vermogen te verdubbelen en kochten daarmee grond voor de bouw van een nieuw magazijn en kantoor. Ook de graan-coöperatie Raya Wakena in Ethiopië zag de positieve impact van meer eigen vermogen. De coöperatie gaf interne aandelen uit aan haar leden en kon daarmee uiteindelijk een nieuwe meelfabriek financieren. Hiermee creëerden zij nieuwe kansen op de moeilijke Ethiopische graanmarkt.

Meer vrijheid voor pyrethrum-boerenKenia is een van ‘s werelds grootste producenten van pyrethrum, een belangrijke grondstof voor biologische insecticiden. Tot voor kort had de Pyrethrum Board of Kenya (PKB) een monopoliepositie in de verwerking en afzet van pyrethrum. Jarenlang maakte de Keniaanse telersvereniging Pyrethrum Growers Association (PGA), met technische en financiële ondersteuning van Agriterra, zich hard voor meer vrijheid voor boeren. Nu is het eindelijk zover; het parlement van Kenia nam het afgelopen jaar een wetsvoorstel aan, waarmee de sector volledig is geliberaliseerd. Voor boeren een grote stap voorwaarts. Nu profiteren de 6.000 leden van PGA van een gunstig economisch klimaat voor een gewas met goede afzetmogelijkheden en een positief toekomstperspectief.

‘Acces-to-Seeds’-initiatief: Boeren praten mee!Toegang tot zaden is een cruciaal onderdeel voor de teelt, maar veel boerenorganisaties hebben hier nauwelijks iets over te zeggen. Het ‘Acces-to-Seeds’-initiatief benaderde Agriterra vanwege haar wereldwijde netwerk van boerenorganisaties. In september 2013 organiseerde Agriterra in dit kader een ‘Ronde Tafel’-conferentie in Addis Abeba, Ethiopië. Na gesprekken en diepte-interviews met een tiental agrarische organisaties van over de hele wereld werd duidelijk wat de boeren belangrijk vinden. Om de toegankelijkheid van kwalitatief goed zaad te verbeteren, vinden zij dat het kwekersrecht, toegang tot genetisch materiaal en het behoud van lokale variëteiten officieel erkend moeten worden. De uitkomsten van het Access-to-Seeds-initiatief geven de regeringen inzicht in de mogelijkheden van deze zaad-systemen.

Telen op contractbasisVorig jaar introduceerde de Indonesische boeren-organisatie SPPQT (Serikat Paguyuban Petani Qua-ryah Thayyibah) een nieuwe sperziebonenvariëteit bij haar leden. Deelnemende boeren ontvangen zaden en een opleiding in de biologische rijstteelt en sperzie-bonenproductie op basis van het Organic Guarantee System. Continue activiteiten rond de sperziebonen zorgen voor geïnteresseerde boeren vanwege zekere afzet onder contract bij een exportbedrijf. De con-tracten met de afnemers van deze Franse boon voor export en een goede productieplanning, hebben geleid tot een stabiel inkomen op lokaal niveau. De boeren produceren meer, doen aan collectieve verkopen en hebben contracten met betere condities en voorwaar-den. Agriterra ondersteunt SPPQT in haar promotie van het onder-nemerschap op groepsniveau en stimuleert groepen om lokale coöperaties te vormen om zo legitimiteit en eigendom van de coöperatie te verzekeren.

Agriterra in 2013


Nederland WereldkampioenInternationaal leiderschap is een van de strategische peilers van de topsector Agri&Food. Nederland bezet namelijk een mooie tweede plaats op de wereldexport-markt voor agri- en food producten. Die export levert een belangrijke bijdrage aan onze economie. Maar die positie is kwetsbaar, want het grootste deel van die export wordt gere-aliseerd in de ons omringende landen, die nauwelijks meer groeien. De groei van de wereldbevolking en dus de vraag naar voedsel in de komende decennia ligt in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Daar moeten wij dus heen, om onze wereldmarktpositie te behouden.Daar groeien de economieën en neemt de welvaart toe. Er ontstaat een middenklasse die beter gevoed wil worden en dus geïnte-resseerd zal zijn in onze producten. Er is berekend dat de vraag naar hoogwaar-dige eiwitten de komende decennia zal ver-dubbelen, maar niet alleen door een groei-ende middenklasse. De grootste groei van de wereldbevolking zal zijn aan de basis van de inkomenspiramide, dat zijn arme men-sen. Die kunnen geen dure importproducten betalen. Om die mensen voedselzekerheid te bieden is ook goedkoop, voornamelijk lokaal geproduceerd, voedsel nodig.En daar liggen grote kansen voor de Ne-derlandse agro- en food bedrijven. Wij zijn namelijk niet alleen goed in het produceren van goede producten tegen lage kosten, wij zijn wereldkampioen productiviteit! Of je het nu hebt over productie van gewas-sen of eiwitten, de kostprijzen liggen in Nederland op het laagste niveau van de wereld. De hoogste opbrengst per hectare, het meest efficiënte gebruik van grondstof-fen en uitgangsmaterialen, verwaarden van reststromen. Alles voor een goed product en een lage kostprijs. Hoge productiviteit gaat meestal gepaard met een hoge mate van duurzaamheid. En duurzame productie is een voorwaarde om te groeien zonder het milieu extra te belasten.Er zal, naast de exportmarkt voor producten, een exportmarkt voor kennis en technologie ontstaan. Dat vereist een nieuw verdienmo-del, want uurtje-factuurtje werkt natuurlijk niet op de lange termijn. Door middel van partnerships en joint ventures met lokale bedrijven zullen voedselketens moeten worden opgezet, zodat de toepassing van de Nederlandse kennis ook economisch duurzaam blijkt.Het is duidelijk dat iedere voedselketen begint bij de primaire productie, bij de boer. Door onze kennis over te brengen aan lokale boeren kunnen we ze helpen hun producti-viteit te verhogen. Wij kunnen ze leren door ons ontwikkelde technologie toe te passen en erbij blijven om daar het hoogste rende-ment uit te halen. Een hele opgave, maar met enorme verdien-kansen voor Nederlandse bedrijven in onze sector.

Bob SteetskampTopsector Agri&Food

Het Farmer2Farmer-programma is gericht op kennisuitwisseling tussen Nederlandse melkveehouders van FrieslandCampina en hun collega’s in Azië en Afrika. Agriterra is partner in het selecteren en voorbereiden van de Nederlandse melkveehouders en het organiseren van deze kennisuitwisseling. Een beter bestaansrecht voor de boeren in Azië en Afrika is een belangrijk speerpunt, stelt Richard van der Maden, relatiebeheerder van Agriterra. ‘‘De vraag naar zuivel in Azië neemt toe. Om aan die vraag te voldoen moet je aan de basis beginnen, bij de melkveehouders.

Natuurlijk zit daar ook altijd een stukje bedrijfs-ontwikkeling in. Een constante stroom van kwalitatief goede melk is ook voor de lokale fabrieken van belang. Kennisuitwisseling met de lokale boeren is daarvoor de basis’’, vertelt Van der Maden.

Gericht vragenvuurTijdens de trainingsdag in Wapse worden de melkveehouders heel praktisch voorbereid op een werkbezoek. Rinze Fokkema, trainer van het Farmer2Farmer-dagprogramma vertelt dat goede vragen stellen heel belangrijk is. ‘‘De

lokale Aziatische voormannen vertellen meestal niet vanuit zichzelf wat ze belangrijk vinden. Dat is een stukje bescheidenheid in de cultuur. Om een goed beeld van de gang van zaken te krijgen is het daarom belangrijk gerichte en open vragen te stellen.’’ Als oefencasus stellen de melkveehouders vragen aan Van Ittersum, variërend van vragen over de voorbereiding tot de dagindeling en praktische werkzaamheden. Dit zorgt bij de melkveehouders voor een beter beeld van een werkbezoek.

Weten wat een koe vreetDe Nederlandse melkveehouders gaan in Azië aan de slag met het ‘Farm Compass’. Hier-mee beoordelen zij zeven bedrijfsonderdelen om aan de hand daarvan te bepalen waar de verbeterpunten liggen. ‘‘Belangrijk is dat de opgestelde doelen meetbaar zijn en op de korte termijn resultaat opleveren. Weten wat een koe vreet is een goed voorbeeld, iedere veehouder heeft daar een beeld bij en kan dat meten’’, stelt trainer Fokkema.

Geen snoepreisje‘‘Een werkbezoek is geen snoepreisje’’, bena-drukt Van Ittersum. ‘‘Het is hard werken en je maakt lange dagen. Ik vond het zeker een geweldige ervaring, maar realiseer je wel dat je een druk schema hebt, veel reist en ‘s avonds de trainingen van de volgende dag moet voor-bereiden.’’ De Overijsselse melkveehouder is overtuigd dat het Farmer2Farmer-programma bijdraagt aan het verbeteren van de melkvee-houderijketen in Azië. ‘‘Zij kunnen veel sneller stappen voorwaarts maken dan dat wij hier 50 jaar geleden deden. Door de adviezen die wij geven kan de melkproductie de volgende dag al verbeteren. Ik ben ervan overtuigd dat dit er op de lange termijn voor zorgt dat de hele keten naar een hoger plan wordt getild.’’

Melkveehouders FrieslandCampina goed voorbereid naar Azië

Melkveehouder Wim van Ittersum laat tijdens een werkbezoek van het Farmer2Farmer-programma de noodzaak van het klauwbekappen zien aan Vietna-mese boeren.

Tijdens de trainingsdag in Wapse kregen de ge-selecteerde melkveehouders praktische hand-vaten ter voorbereiding van hun werkbezoek.

‘‘Goed voorbereiden, hard werken en leren van je fouten is volgens mij het geheim van suc-

ces’’, stelt Wim van Ittersum, melkveehouder en districtsraadvoorzitter bij FrieslandCampina.

Tijdens de training voor nieuwe Farmer2Farmer-deelnemers in Wapse (Drenthe) ondervroegen

melkveehouders die aan dit uitwisselingsprogramma willen deelnemen hem. Nieuwsgierig naar

hoe het er ‘daar’ precies aan toegaat en wat ze kunnen verwachten, worden de melkveehouders

voorbereid op een werkbezoek aan hun Aziatische collega’s. Van Ittersum ging het afgelopen

jaar met het Farmer2Farmer-programma naar Vietnam en deelde zijn ervaringen tijdens een van

de trainingsdagen.

column


EL S

ALVA

DOR

HD

I = D

e in

dex

van

de

men

selij

ke o

ntw

ikke

ling

(ont

wik

kelin

gsin

dex)

of

Hum

an

Dev

elop

men

t In

dex

(HD

I) v

an

de V

eren

igde

Nat

ies

mee

t de

ge

mid

deld

e le

vens

verw

acht

ing

bij d

e ge

boor

te, a

nalfa

betis

me,

ed

ucat

ie e

n le

vens

stan

daar

d in

een

bep

aald

land

of

gebi

ed.

Dit

geta

l bep

aalt

de p

ositi

e op

de

wer

eldr

angl

ijst.

Ter

verg

elijk

ing:

Ned

erla

ndPo

pula

tie: 1

6,8

milj

oen

Leve

nsve

rwac

htin

g: 8

0,8

HD

I: 4

Wer

eldw

ijd s

taat

Agr

iter

ra b

oere

n en

boer

en or

gani

sati

es b

ij in

hun

eco

nom

isch

e

ontw

ikke

ling.

Op

deze

kaa

rt z

iet

u in

geel

in w

elke

land

en A

grit

erra

act

ief

is e

n

in o

ranj

e de

land

en w

aarv

an e

en a

anta

l

resu

ltat

en is

uit

gelic

ht.

Agr

iter

ra

wer

eldw

ijd

Mal

i

Popu

latie

: 14,

5 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

51,

9H

DI:

182

Res

ulta

at:

• Be

tere

sam

enw

erki

ng

en p

lann

ing

door

lede

n va

n A

OPP

, de

natio

nale

ko

epel

van

boe

ren

orga

nisa

ties,

res

ulte

ert

in h

et g

ebru

ik v

an m

eer

zaad

prod

ucen

ten

en

een

verb

eter

ing

van

kwal

iteit

en k

wan

titei

t va

n he

t ve

rbet

erde

za

aiza

ad. H

et g

ebru

ik

van

deze

zad

en z

orgt

vo

or d

e A

OPP

led

en,

zaai

zaad

coöp

erat

ies,

vo

or e

en v

erho

ging

van

de

oog

stop

bren

gste

n.

Burk

ina

Faso

Popu

latie

: 15,

7 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

55,

9H

DI:

183

Res

ulta

at:

• Jo

urna

liste

n vo

rmen

ee

n gi

lde,

Bur

kina

be

Ass

ocia

tion

of

Agr

icul

tura

l Jou

rnal

ist

en C

omm

unic

ator

s (A

BJC

A),

om

zo

de

land

bouw

wee

r ‘h

ip’

te m

aken

en

daar

mee

on

twik

kelin

gen

in g

ang

te z

ette

n.

Ken

ia

Popu

latie

: 44,

1 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

57,

7H

DI:

145

Res

ulta

at:

• Zu

ivel

coöp

erat

ie

Muk

urw

ein

i krij

gt e

en

leni

ng v

an €

750

.000

vo

or h

et b

ouw

en v

an

een

zuiv

elfa

brie

k m

et

een

capa

cite

it va

n 10

0.00

0 lit

er p

er d

ag.

Om

te

zorg

en v

oor

een

cont

inue

aan

voer

van

kw

alite

itsm

elk

is o

ok d

e la

ndbo

uwvo

orlic

htin

gs

dien

st v

erst

erkt

.

Jord

anië

Popu

latie

: 6,5

milj

oen

Leve

nsve

rwac

htin

g: 7

3,5

HD

I: 10

0R

esul

taat

: •

Doo

r be

wus

twor

ding

sca

mpa

gnes

str

eeft

Sp

ecifi

c U

nion

for

Fa

rmer

Wom

en n

aar

gelij

ke r

echt

en v

oor

man

nen

en v

rouw

en.

Hie

rdoo

r is

er

mee

r aa

ndac

ht v

oor

gelij

ke

lone

n en

land

vere

rvin

g do

or v

rouw

en.

Mo

ldav

ië

Popu

latie

: 3,6

milj

oen

Leve

nsve

rwac

htin

g: 6

9,6

HD

I: 11

3R

esul

taat

:•

Gez

amen

lijke

lobb

y le

idt

tot

verh

ogin

g va

n de

land

bouw

subs

idie

s m

et e

en e

xtra

67

milj

oen

MD

L (€

3,5

m

iljoe

n) e

n ve

rlagi

ng

van

de B

TW v

oor

land

bouw

prod

ucte

n va

n 20

% n

aar

8%.

Bij N

FFM

(N

atio

nal

Farm

ers

Fede

ratio

n M

oldo

va)

alle

en

al p

rofit

eert

50%

va

n de

lede

n (c

a.

2250

ond

erne

mer

s/kl

eine

com

mer

ciël

e bo

eren

) va

n de

ze

bela

stin

gver

lagi

ng.

Zam

bia

Popu

latie

: 14,

2 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

49,

4H

DI:

163

Res

ulta

at:

• IS

OK

A D

istr

ict

Ric

e A

ssoc

iatio

n (I

DR

A)

orga

nise

ert

20 p

rakt

ijk

trai

ning

en m

et

43 g

roep

en r

ijstb

oere

n.

De

vers

chill

ende

tra

inin

ge

n dr

agen

bij

aan

de

prod

uctie

verh

ogin

g va

n rij

st, e

en v

erbe

terd

e le

vens

stan

daar

d va

n bo

eren

en

scho

ling

van

de k

inde

ren.

Er

zijn

te

vens

20

cont

role

co

mité

s ge

vorm

d om

da

ta t

e ve

rzam

elen

.

Eth

iop

ië

Popu

latie

: 91,

2 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

59,

3H

DI:

173

Res

ulta

at:

• D

e Fe

dera

l Coo

pera

tive

Age

ncy

van

Ethi

opië

en

Agr

iterr

a be

zege

len

hun

sam

enw

erki

ng

met

het

tek

enen

van

he

t M

emor

andu

m o

f U

nder

stan

ding

om

ge

zam

enlij

k co

öper

atie

s te

ond

erst

eune

n in

hun

on

twik

kelin

g.

Bo

livia

Popu

latie

: 10,

4 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

66,

9H

DI:

108

Res

ulta

at:

• D

oor

lobb

y va

n C

IOEC

, de

nat

iona

le k

oepe

l va

n co

öper

atie

ve

boer

en or

gani

satie

s,

zijn

boe

ren o

rgan

isat

ies

nu w

ette

lijk

erke

nd e

n he

bben

ze

rech

t op

fo

ndse

n va

n he

t na

tio

naal

bud

get.

Nep

al

Popu

latie

: 28,

2 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

69,

1H

DI:

157

Res

ulta

at:

• C

entr

al T

ea C

oope

rativ

e Fe

dera

tion

(CTC

F)

richt

ach

t m

ini t

hee

verw

erki

ngs f

acili

teite

n op

. De

eers

te 1

0.00

0 kg

is

inm

idde

ls o

p tr

aditi

on

ele

wijz

e ge

prod

uce

erd.

Dan

kzij

de

geza

men

lijke

ver

koop

do

or 3

7 co

öper

atie

ve

lede

n va

n C

TCF

ont

vang

en d

e bo

eren

een

be

tere

prij

s vo

or h

un

groe

ne t

heeb

lade

ren.

Filip

ijnen

Popu

latie

: 98,

7 m

iljoe

nLe

vens

verw

acht

ing:

69

HD

I: 11

4R

esul

taat

:•

Ove

rdra

cht

van

een

kred

ietf

onds

aan

FSS

I, ee

n in

vest

erin

gs fa

cili t

eit

voor

boe

ren o

rgan

isa

ties,

is s

ucce

s vol

afg

ero

nd. A

grite

rra

klan

ten

krijg

en v

oork

eur

bij

uitg

ifte

van

leni

ngen

.

Chin

a

Popu

latie

: >1,

35 m

iljar

dLe

vens

verw

acht

ing:

73,

7H

DI:

101

Res

ulta

at:

• D

oor

het

houd

en v

an

kipp

en h

ebbe

n de

th

eebo

eren

, led

en v

an

de S

huih

e C

oope

rativ

e,

een

stab

iele

r in

kom

en.

Bijk

omen

d vo

orde

el

is d

at d

e ki

ppen

mes

t vo

orzi

et in

een

bem

es

tings

beho

efte

, waa

rmee

ze

de

thee

plan

ten

gezo

nder

hou

den.


Aaltje de Roos heeft als boerendoch-ter veel affiniteit met het werken met boerenorganisaties en -coöpe-raties. Na haar studie niet-westerse sociologie ging ze aan de slag bij de Verenigde Naties. Nu coördineert ze op het ministerie lopende program-ma’s, initieert nieuwe programma’s en bouwt netwerken binnen en bui-ten het ministerie op. “Het is belang-rijk om organisaties en programma’s met elkaar in contact te brengen, om zo meer effectiviteit te behalen. Dat is extra belangrijk in deze tijd van lagere budgetten.”

Ondernemerschap ontwikkelenVoedselzekerheid en financiële sec-torontwikkeling, waaronder verze-keringen, zijn de belangrijkste aan-dachtsvelden van De Roos binnen de agenda ‘Hulp en Handel’ van minister Ploumen. “Boeren en boe-rinnen zijn de eerste schakel in de

agrarische waardeketen. Het onder-steunen van boerencoöperaties en -organisaties in ontwikkelingslan-den is een efficiënte manier om de positie van boeren en boerinnen én hun onderhandelingspositie te verbeteren. Daarbij is het essentieel om aan het ontwikkelen van onder-nemerschap te werken. Als het de boeren goed gaat, ontstaat er econo-mische dynamiek in de rurale gebie-den en alternatieve werkgelegen-heid. Dat is belangrijk omdat er lang niet in iedere boer een ondernemer schuilt, en dat is essentieel voor een vitale landbouwsector.”

Nederlandse agribusiness heeft rol te spelen Een van de uitdagingen van haar werk zit voor De Roos in de bijdrage die Nederland kan leveren aan ont-wikkelingssamenwerking. ‘‘Overal ter wereld kent men ons, van Wage-ningen Universiteit tot het Neder-

landse pootgoed. Nederlandse boe-ren van verschillende bedrijven en organisaties, waaronder LTO, kun-nen veel kennis en innovatie over-dragen. Ons ministerie ondersteunt Agriterra financieel. Agriterra en bedrijven zelf leveren hun bijdrage in natura via trainingen en kennis-overdracht. We geloven in de aan-pak waarbij praktijkmensen die écht weten waar het om gaat collega’s in ontwikkelingslanden adviseren en trainen, en dat heeft ons bij Agri-terra gebracht”, licht De Roos toe. “We hebben hier in Nederland heel wat te bieden, we hebben altijd voor-aan gelopen wat betreft onderzoek, innovatie en efficiënt boeren. Om voedsel voor steeds meer mensen te verbouwen, is ook in opkomen-de economieën een efficiëntieslag noodzakelijk. De Nederlandse agri-business kan daarbij zeker een rol spelen.”

Serieuze concurrentieGelijkwaardigheid en een win-win-situatie zijn voor Aaltje de Roos de basis voor ontwikkelingssamenwer-king. “Je moet mensen aanspreken op hun eigen kracht, dan worden ze zelfredzaam”, betoogt ze. ‘‘De samenwerking van Agriterra met bedrijven als Flynth en Friesland-Campina en vele anderen biedt het Nederlandse bedrijfsleven ook veel

kansen. Maar je zult altijd te maken hebben met een zekere spanning tus-sen armoedebestrijding en onderne-mingsdoelstellingen. Er is natuurlijk de kans dat de coöperaties in opko-mende economieën zich ontwikke-len tot concurrenten. Laten we niet vergeten dat we een eeuw geleden

hier zelf ook begonnen zijn met klei-ne coöperaties, waarvan enkele zijn uitgegroeid tot succesvolle spelers op de wereldmarkt. Mocht een boe-rencoöperatie uit een opkomende economie zich uiteindelijk opwer-ken tot een concurrent, dan heb je het in mijn ogen goed gedaan.”

‘‘Hulp en handel: de nieuwe agenda”

De Nederlandse agribusiness kan volgens Aaltje de Roos een belangrijke bijdrage leveren aan wereldwijde ontwikkeling.

Aaltje de Roos, senior beleidsmedewerker bij het ministerie van Buiten-

landse Zaken, is nauw betrokken bij het werk van Agriterra. Tijdens de

Agriterra-relatiedag op 3 oktober jl. gaf ze haar visie op ontwikkelingssa-

menwerking en de rol van het agrarisch bedrijfsleven daarin. “Een span-

ning tussen de bedrijfsdoelstellingen en armoedebestrijdingsdoelen zal

altijd bestaan”, stelt De Roos.

Hennink bezocht twee districtsfe-deraties van agrarische coöperaties (SFACFL). Agriterra ondersteunt deze in het verbeteren van lokaal ondernemerschap onder de leden, veelal boerinnen. Eén van de pro-blemen waar ze tegenaanlopen is het vermarkten van de groenten. ‘‘Het is belangrijk de groenteteelt af te stemmen op de teeltsituatie en de afzetmarkt”, legt Hennink uit. ‘‘Zo ligt Dhading ver weg van de markt en daarom is het belangrijk om groenten te verbouwen die goed bewaard, dan wel verwerkt kunnen worden. Tomaten zijn bijvoorbeeld geen optie.”

Telen in de praktijkHennink bezocht een proefveld van

een van de leden. Op het veld telen ze bittere komkommers en fleskom-kommers op zowel biologische als reguliere wijze. Door, los van theore-tische trainingen, ook in de praktijk te zien wat er gebeurt, leren de boe-rinnen de groenten op een produc-tieve manier te telen.

‘‘De groenteteelt is kleinschalig in Nepal. Toch hebben ze een aantal dingen goed voor elkaar”, stelt Hen-nink. De bodemstructuur is over het algemeen goed door het toevoegen van organische bemesting en het minimale gebruik van kunstmest. ‘‘Ze maken van bamboe en doeken tunnels over de groenten. Op deze manier beschermen ze gewassen tegen regen en kou. Om vraat van insecten tegen te gaan, hangen ze flessen op met water en plantenex-tract.’’ Dit blijkt een effectief middel, waar ook Hennink enthousiast over is. ‘‘Eens kijken of iets dergelijks ook in te zetten is op mijn eigen bedrijf.”

Certificeren: regionaal beginnenHennink teelt biologisch vanuit de overtuiging dat dit beter is voor mens en natuur. Tot haar verrassing telen veel boerinnen in Nepal ook biologisch. ‘‘Ze weten niet altijd pre-cies om te gaan met gewasbescher-mingsmiddelen. Hierdoor krijgen de boerinnen een boete op de markt vanwege aanwezige pesticiden. Door biologisch te telen bestaat dit pro-

bleem niet.’’ Ook de lagere produc-tiekosten spelen een rol bij de keuze voor de biologische teelt. Daarnaast is er in de steden een groeiende mid-denklasse die wat meer te besteden heeft. Zij vinden het geen probleem iets meer te betalen voor ‘gezondere groenten’. Op dit moment is echter totaal niet duidelijk welke groenten biologisch geteeld zijn. Daarom is de invoering van een certificeringssys-

teem belangrijk. Hennink heeft hier-over gesproken met de betrokken organisaties. ‘‘Zeker voor de boerin-nen dicht bij de hoofdstad Kathman-du is dit interessant. Een idee is om regionaal te beginnen met het certi-ficeren, zodat dit later landelijk uit-gerold kan worden. De biologische groenteteelt heeft zeker toekomst in Nepal, aldus Hennink.’’

Biologische groenteteelt heeft de toekomst in Nepal

Heleen Hennink, lid van Vrouwen

van Nu, heeft zich twaalf jaar

in diverse landen lokaal hard

gemaakt voor ontwikkeling. In

1998 vestigt ze zich definitief

weer in Nederland op tuinde-

rij Haverkamp in de buurt van

Deventer. Bij Agriterra komen

in de functie van agripooler het

verleden en het heden voor haar

samen. Afgelopen augustus ging

ze naar Nepal om advies te geven

op het gebied van tuinbouw en

groenteteelt.


Doe mee en win

De ananas is een tropische vrucht en afkomstig uit Brazilië, Paraguay en Bolivia. Deze zoetzure vrucht is met vele smaken te combineren. De goudgele ananas is niet alleen rauw erg lek-ker, maar ook gebakken in combinatie met bij-

voorbeeld varkensvlees komt de smaak van de vrucht goed tot zijn recht. Wat u misschien nog niet wist, is dat de ananas vol zit met vitami-nen en mineralen. Zo bevat de ananas onder andere vitamine C, magnesium, fosfor, ijzer,

koper en zink. Een erg lekker recept met deze tropische vrucht in combinatie met Chinees varkensvlees:

Ingrediënten½ ananas (geschild)2 groene paprika’s (in parten)4 eetlepels bloem2 theelepels gemalen kaneel500 gram varkenshaas (in dunne plakken)4 eetlepels zonnebloemolie1 zakje bosui (3 stuks, in schuine stukken)

Bereidingswijze1. Snijd de halve ananas in de lengte door.

Verwijder de harde kern en snijd het vrucht-vlees in dunne plakken. Snijd de paprika-parten in schuine, ruitvormige stukjes.

2. Meng de bloem en de kaneel in een ruime kom en voeg peper en zout naar smaak toe. Voeg de varkenshaas toe en bedek deze aan alle kanten met bloem. Schud overtollige bloem af.

3. Verhit 2 eetlepels olie in een wok en roerbak de varkenshaas 3 min. op hoog vuur. Neem uit de wok. Maak de wok schoon, verhit er de rest van de olie in en roerbak de paprika 2 min. Voeg de ananas toe en bak 1 min. mee. Voeg de bosui en de varkenshaas toe en roerbak nog 1 min.

Serveertip: Dit recept is lekker met witte rijst en een kom-kommersalade met taugé.

Chinees varkensvlees met ananas

3 letterwoordenEcoSlaBosKipAapKoeNetSapRekArmVis

4 letterwoordenAgriBulkVoerPeruDaadMelkBoerBoomBietKostVlas

MestGiftBaalBaarStalDoenTeff

5 letterwoordenCongoTeams China

AkkerKlantDelenSamen

6 letterwoordenBiokipBanaanAfrikaImportBelangSucces

ExportRubber Kennis

7 letterwoordenArmoedeBoliviaGroeienOeganda

8 letterwoordenEconomie

LandbouwMondiaalBoerderij

9 letterwoordenAgriterraDuurzamer

11 letterwoordenOndernemend

1

2

3

4 V L A S

5

6 7

8 9

10

11

De woorden uit de woorden-lijst moeten een plekje krijgen in het woordenveld. Vind de juiste woorden door ze op elkaar aan te laten sluiten. Het eerste woord is al gegeven. Succes!

Uiteindelijk vormen de letters in de genummerde vakjes 1 t/m 11 een woord. Stuur dit woord o.v.v. naam, adres en leeftijd voor 15 december 2014 naar: Agriterra, Postbus 158, 6800 AD ARNHEM. Of mail het woord naar [email protected].

Vanaf 22 december is de uitslag te vinden op www.agriterra.org. De winnaar ontvangt een leuke prijs.

Wist u dat…

…een ananas ontstaat uit kleine besjes?De ananas ontstaat uit vele kleine besjes die samengroeien tot een grote samengestelde vrucht. Deze kan wel 30 cm lang worden en meer dan 4 kg wegen. De ananasplant is de enige eetbare Bromeliasoort. Zuidoost Aziatische landen als Thailand, Filipijnen en China zijn momenteel de grootste ananas-producenten. Ananas betekent: uitmun-tende vrucht.

…een cashewnoot helemaal geen noot is?De cashewnoot is een zaad die zo’n vijf tot tien centimeter lang is en veel vitamine C bevat. Een cashewstruik kan wel vijftien meter hoog worden. Het zaad wordt na het plukken gedroogd en tot twee keer toe verhit, omdat de cashewnoot in rauwe vorm giftig is. Nadat de schil is gekraakt, moet alleen het vliesje nog handmatig worden verwijderd.

…een giraffe net zoveel nekwervels heeft als een mens?Giraffen leven in Afrika op open steppe-gebieden in kleine groepen of kuddes van meer dan vijftig dieren. De kophoogte vari-eert van 4,5 tot 5,80 meter en een volwassen netgiraffe weegt zo’n 500 tot 700 kilo. De draagtijd duurt 14 tot ruim 15 maanden. Er zijn acht verschillende giraffesoorten, waar-van de netgiraffe het meest verspreid is. De giraffe heeft, ondanks de lange nek, net als de mens zeven nekwervels.

…cassave na aardappelen wereld-wijd het meest gegeten wordt van alle knolgewassen?

Cassave komt oorspronkelijk uit Brazilië en is de eetbare wortel van een heester die vooral op de savanne groeit. Het is het op twee na meest verbouwde gewas in de tro-pen, na rubber en rijst. Vanwege het giftige blauwzuur kan cassave niet rauw worden gegeten. In de meeste landen kookt men daarom de cassave, net als aardappelen, of men maakt cassavepap. Er zijn veel Afri-kaanse landen met een nationaal gerecht met cassave als ingrediënt. 500 tot 800 miljoen mensen eten dagelijks cassave.

Koopt u uw boeken weleens via internet? Bestel uw boeken tegen dezelfde prijs bij

YouBeDo.com en steun Agriterra met 10% van de verkoopprijs. Voor meer

informatie ga naar www.YouBeDo.com.

Koop uw boek via YouBeDo.com en steun Agriterra


Jos Thijssen kwam met Agriterra in contact via een collega bij ZLTO, waar Thijssen destijds een financi-ele adviesfunctie vervulde. Voor een adviesreis naar Vietnam was Agriter-ra nog op zoek naar een agripooler met financiële achtergrond. Jos Thijssen greep deze kans met beide handen aan en ging zes weken later voor het eerst op werkbezoek. Hij ging het afgelopen jaar voor Agri-terra naar Nepal om bij vier verschil-lende Nepalese districtsfederaties een ‘financial-health-check’ uit te voeren. Het beheren van geldstromen en de controle hiervan bleken de belang-

rijkste punten om het financiële management te verbeteren.

Eigen portemonnee als kasDe districtsfederaties overkoepe-len allerlei primaire coöperaties, van kredietverstrekkers aan kleine bedrijfjes tot coöperaties die thee verbouwen. Wat Thijssen opviel was de gestructureerde opbouw van de districtskoepels en het coöperatieve denken van de Nepalezen. ‘‘Je hoeft de bestuurders niet te over-tuigen van het nut van samenwer-ken. De structuur binnen de coöpe-raties bleek alleen minder strak te zijn. We hebben pittige discussies

gevoerd met besturen. Doordat het vaak maar kleine coöperaties zijn, hebben leden meerdere functies, waardoor er weinig controle is. Zo werd de kas van een van de coöpera-ties beheerd in de privéportemonnee van een bestuurder. Dan zijn geld-stromen natuurlijk moeilijk te con-troleren’’, stelt Thijssen.

Continuïteit verbeterenHet is in Nepal gebruikelijk dat het bestuur van een coöperatie voor een aantal jaren benoemd wordt en het gehele bestuur na die termijn in één keer aftreed. ‘‘Er zit geen continuï-teit in het bestuur en dus ook geen

vooruitgang. Nieuwe bestuurders moeten iedere keer weer opnieuw beginnen en hebben dus ook geen overzicht over de financiën’’, vertelt Thijssen. Omdat het wettelijk niet is toegestaan om als bestuurslid tus-sentijds af te treden, was het op dat moment niet mogelijk om de statu-ten van de coöperatie aan te passen. ‘‘Inmiddels zijn de bestuurders in gesprek met het Nepalese ministerie over een wetswijziging om zelf het bestuurssysteem te mogen bepalen. Dat is een mooi begin.’’

Verantwoordelijkheid nemenThijssen ziet de toekomst voor de

boeren en hun coöperaties in Nepal positief in. ‘‘Het gevoel voor tradi-ties is er heel sterk, maar toch staan de coöperaties absoluut open voor verandering. Wel ben ik bang dat de vooruitgang verzandt als Agriterra geen vinger aan de pols blijft hou-den. Uiteindelijk moeten de bestuur-ders zelf de verantwoordelijkheid gaan nemen. Als Agriterra overbodig is, dan is ons doel pas écht gehaald. Het uitvoeren van een financial-health-check heeft in ieder geval gezorgd voor bewust-wording bij de lokale boeren en bestuurders. Dit was zeker een grote stap in de goede richting.’’

De coöperatiekas op orde brengen

Het financiële management van een viertal Nepalese coöperaties verbeteren was het doel van het laatste werkbezoek van Jos Thijssen.

Boeren en bestuurders bewust

maken van het belang van finan-

ciële protocollen, dat is waar Jos

Thijssen zich het afgelopen jaar

voor heeft ingezet. Als lid van

ZLTO ging hij voor Agriterra op

werkbezoek naar Nepal. ‘‘Met een

‘financial-health-check’ hebben

we in kaart gebracht waar de

coöperaties op financieel gebied

staan. Bewustwording bij de

lokale boeren en bestuurders op

gang brengen zorgt uiteindelijk

voor een zelfstandige sector.’’

Na zijn eerdere praktijkervaringen bij kleinschalige boeren in Afrika wilde hij graag meer van de wereld zien. ‘‘Medestudenten vertrokken naar Canada en Australië om de grote bedrijven te zien, maar ik wilde juist graag naar kleinschalige boe-renbedrijven in Azië”, aldus Hein. Vruchtbaarheidsproblemen en het administratieve systeem verbeteren werden het hoofddoel van zijn stage. De coöperatie die hij voor zijn stage bezocht bestaat uit ongeveer 1.500 kleinschalige melkveehouders. De

melkafvoer, de veearts, het kracht-voer en de financiële middelen staan onder verantwoordelijkheid van de coöperatie.

KansenGedurende zijn stage zag Hein direct allerlei kansen voor de boeren. Vruchtbaarheid bleek het grootste probleem te zijn. ‘‘Vaak waren er wel vier tot zeven inseminaties per koe nodig.” Op advies van Hein gingen de boeren na zijn eerste stagemaand al over op krachtvoer met toevoe-

ging van mineralen en vitaminen. Dit zorgde onder andere voor verbe-tering van de vruchtbaarheid. Voor het andere doel van zijn stage, het administratiesysteem verbeteren, adviseerde hij een digitaal adminis-tratie systeem. Zo hoeven de boeren de administratie niet meer met de hand bij te houden.

In de praktijkHein maakte niet alleen een ontwerp voor een digitaal administratiesys-teem, maar stak ook de handen uit de mouwen en ging in de praktijk aan de slag. ‘‘Ik ben niet iemand die de hele dag op kantoor stil kan zitten.” De klauwen van de koeien bleken erg slecht, waarvoor hij een klauwbekapbox introduceerde. ‘‘Deze beviel zo goed dat de coöpe-ratie er direct enthousiast mee aan de slag is gegaan.” De coöperatie trainde enkele boeren op het gebruik van een klauwbekapbox. Momenteel worden alle koeien van de 1.500 boe-ren bekapt.

GastvrijheidEen van de dingen die Hein het meest is bijgebleven is de gastvrij-heid. ‘‘De cultuur was zo gastvrij en open dat ik echt op handen werd gedragen. Ze lieten me zelfs geen zak zaagsel dragen.” Dat het altijd belangrijk is om goed te communi-ceren is iets wat Hein geleerd heeft. ‘‘Je moest soms echt op een simpele en humoristische manier dingen duidelijk maken. Zo vroeg ik ze of ze hun eigen servies schoonmaak-ten. Ondanks dat ze hier om moes-

ten lachen, beseften ze wel dat het belangrijk is om de stal schoon en droog te houden.”

AmbitieDoor zijn input hoopt Hein de Javaanse boeren het belang van innovatie mee te hebben gegeven. ‘‘Ik ben van mening dat de boeren snel moeten innoveren om met de

tijd mee te gaan. Alleen zo kunnen ze overleven.” Na zijn studie wil De Kort eerst nog meer van de wereld zien en ervaringen op doen in de praktijk. Of hij nog eens op advies-reis wil gaan? ‘’Zeker! Ik wil me in de toekomst vaker gaan inzetten voor Agriterra, maar om agripooler te worden moet ik eerst mijn stagever-slag inleveren!”

Droomstage bij melkveehouderscoöperatie op West-Java

Hein de Kort steekt zijn handen uit de mouwen in West-Java.

Hein de Kort (23) zocht voor zijn opleiding aan de HAS Den Bosch een uit-

dagende buitenlandstage en kwam in contact met Agriterra. Hein ging naar

de andere kant van de wereld om een coöperatie van melkveehouders te

ondersteunen. Vijftien weken stage op West-Java, Indonesië, vlogen voorbij

voor de zoon van een melkveehouder.

Uw kennis delen als agripooler

Agriterra zoekt op diverse terreinen specialisten die hun kennis willen delen met lokale ondernemers in ontwikkelingslanden. Dit gebeurt veelal

ter plekke tijdens werkbezoeken. Zo’n werkbezoek duurt gemiddeld 10 tot 14 dagen. Agriterra zorgt voor alle praktische zaken, zodat u zich

op uw taak als agripooler kunt richten. U helpt mensen verder en krijgt er een schat aan ervaringen voor terug. Meld u aan via www.agripool.org

of telefoon (026) 4455445.


Inmiddels is Paulus binnen Agriterra door-gegroeid tot relatiebeheerder, met als klant-portfolio Ethiopië en een aantal koffieklanten in Oeganda. Zijn gedrevenheid om boeren-coöperaties te ondersteunen bij het realise-ren van hun bedrijfsambities heeft geleid tot noemenswaardige resultaten. ‘‘De Oegandese koffiecoöperatie BKCU bijvoorbeeld. Zij hebben zich in twee jaar tijd vanaf de grond weten op te werken tot een serieuze speler met toegang tot werkkapitaal, export en een klantvraag die ze nauwelijks aankunnen. Heel gaaf om daar samen met een team van gepassioneerde colle-ga’s en agripoolers een bijdrage aan te mogen leveren’’, vertelt Paulus.

Exporteren naar NederlandBKCU was lange tijd een succesvolle coöperatie, maar is mede door de introductie van de vrije-markteconomie volledig ingestort. Paulus voer-de hier samen met een voormalig ABN AMRO- bestuurder de eerste beoordeling en een koffie-exporteur uit Tanzania van de coöperatie uit en zag grote kansen om de koffiecoöperatie nieuw leven in te blazen. Het gebrek aan werk-kapitaal bleek ook hier de grootste uitdaging. ‘‘We hebben gewerkt aan onder andere de busi-nessplanning, het bestuur en het financieel management. De coöperatie is hierdoor in korte tijd een stuk professioneler geworden. Dat wekt interesse vanuit banken en handelshuizen. Een werkkapitaal van in totaal 550.000 euro en dit jaar al een export van 18 containers koffie naar klanten in Nederland en België, maakt dat het resultaat van ons werk wel heel dichtbij komt nu. Ik denk dat dit is hoe ontwikkelingswerk zou moeten zijn. Economische activiteiten in de hele keten op gang brengen, van Oegandese koffieboer tot Nederlandse winkelketen.’’

Afrika het nieuwe AziëVanuit het westerse bedrijfsleven ontstaat er steeds meer interesse voor agrarische pro-ducten uit Afrika. Niet alleen voor de koffie, zo blijkt. ‘‘In Ethiopië zitten we bijvoorbeeld plots met biergiganten als Heineken en Bavaria om de tafel’’, vertelt de relatiebeheerder. Mul-tinationals als deze spelen in op de explosief stijgende bierconsumptie door de groeiende middenklasse. Lokaal worden er nieuwe brou-werijen gebouwd en daarvoor is men op zoek naar kwalitatief goede moutgerst. ‘‘Structuren van bestaande coöperaties en unies bieden hierbij uitkomst. Georganiseerd zijn de boeren beter in staat om de kwaliteit en stabiele aan-voer van moutgerst te waarborgen. Als ik kijk naar de huidige economische ontwikkelingen en stijgende interesse in het continent, denk ik dat Afrika het nieuwe Azië gaat worden en daarin zijn de boerencoöperaties onmisbaar’’, aldus Paulus.

Waardige zakenpartnerDat de lokale boeren ook optimaal kunnen profiteren van de marktveranderingen, vindt Paulus belangrijk. ‘‘Mijn streven is om met mijn collega’s de dienstverlening van Agriterra steeds verder te professionaliseren. Aan multi-nationals die zich vestigen in een opkomende economie als Ethiopië laten zien dat georga-niseerde kleinschalige boeren een waardige zakenpartner en toeleverancier kunnen zijn. Dat vraagt focus van de boeren, maar op die manier kunnen zij ook een graantje meepikken van de veranderende markt.’’

Veranderende markt vraagt focus van boeren

“Vanuit het westerse bedrijfsleven ontstaat er steeds meer interesse voor agrarische produc-ten uit Afrika. Boerencoöperaties zijn hierbij onmisbaar”, stelt relatiebeheerder Willem Paulus.

Tijdens zijn academische stage aan de Universiteit van Wageningen onderzocht Willem Paulus,

inmiddels relatiebeheerder bij Agriterra, het niveau van ledenbetrokkenheid bij een Oegandese

coöperatie. ‘‘Het grootste struikelblok bleek het tekort aan werkkapitaal. Boeren willen cash

uitbetaald worden zodra ze hun product afleveren bij de coöperatie’’, stelt Paulus. Na zijn stage

ging hij een half jaar voor Agriterra aan de slag als consultant in Oeganda om bij koffiecoöpera-

ties te kijken naar de mogelijkheden voor cash-uitbetaling bij levering.

Een geslaagde lobby begint met sterke, door leden gedragen organisaties. Goed onderbouwde voorstellen beschrijven niet alleen duidelijk de probleemstelling, maar ook een oplossing. Het sluiten van allianties en duidelijkheid over de betrokken stakeholders in het belangenbe-hartigingsproces volgen hierna. Schreurs is enthousiast over het feit dat al deze ingredi-enten samen komen in de Farmers’ Advocacy Consultation Tool, kortweg de FACT-methode. “Effectieve en efficiënte belangenbehartiging is essentieel om te zorgen voor een gunstig

ondernemersklimaat voor leden van boeren-organisaties. Agriterra’s FACT-methode bewijst zich daarbij als waardevol instrument.”

Geslaagde lobby in PeruSchreurs bezoekt vijf tot zes keer per jaar haar klanten in diverse landen. Om ze te trainen in FACT. Om te zien hoe de organisaties met de verschillende deelaspecten van het belan-genbehartigingsproces omgaan. Tegen welke problemen ze aanlopen en om advies te geven in het lobbytraject. Deze samenwerking geeft haar energie. Net als het zien dat de FACT-methode werkt. Dat bewijst het succes van haar klant JNC, een vereniging van ruim 50 koffiecoöperaties in Peru. In 2012 introduceer-de Agriterra FACT bij JNC en datzelfde jaar nog kregen ze een aanpassing van de belastingwet voor elkaar. In plaats van twee keer belasting betalen door zowel de boer als de coöperatie, gaan ze één keer belasting betalen over de geleverde en verwerkte koffie. Een goede stake-holderanalyse en het aangaan van allianties, voor een zo groot mogelijk draagvlak, zijn in deze omslag essentieel geweest.

Succes voor West-Afrikaanse veehoudersDe organisaties waar Schreurs mee samen-werkt, behartigen boerenbelangen op verschil-lende niveaus. Zo zet Réseau Billital Maroobé (RBM) zich in voor de meer dan 400.000 rond-trekkende veehouders, de pastoralisten, in

zeven Sahel-landen. RBM ondersteunt haar leden uit de verschillende landen ook op regi-onaal niveau bij de Economische Gemeen-schap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS). Het meerjarig landbouwbeleid van ECOWAS voorziet in een reserveopbouw van voedsel om voedselcrisissen op te vangen, maar betrok de veeteeltsector hier niet bij. RBM is met FACT en Schreurs aan de slag gegaan. Door met een goed onderbouwd voorstel in gesprek te gaan met ECOWAS, heeft ECOWAS een akkoord voor samenwerking met RBM ondertekend ten gunste van veehouders in West-Afrika. Er is een toezegging gedaan om een veevoeder-reserve op te bouwen. Momenteel werkt RBM een model uit over hoe zo’n reserve concreet vorm te geven. Het doel is dat ECOWAS ver-volgens fondsen voor de uitvoering ervan zal

vrijgeven. Door deze geslaagde lobby hebben de pastoralisten ook in de toekomst zekerheid van voedselvoorziening voor hun vee. En is in de vraag naar vlees van de groeiende midden-klasse voorzien.“Het is mooi om te zien wat we met Agriterra en al onze Nederlandse ervaringsdeskundi-gen voor de boerenorganisaties daar kunnen betekenen. Die samenwerking en de boer-tot-boer kennisuitwisseling geven mijn klanten en mezelf heel veel positieve energie. Je hebt resultaat van je werk. En er komen op vraag van de klanten nieuwe mogelijkheden voor adviestrajecten rondom belangenbehartiging naar boven. Met de FACT-methode en advies zorgen we ervoor dat boerenorganisaties in de toekomst nog veel meer voor hun leden kun-nen betekenen.”

“Samenwerking geeft veel positieve energie”

Relatiebeheerder Mariëlle Schreurs (rechts) kijkt samen met het NAJK naar het versterken van de positie van jongeren binnen de overkoepelende koffievereniging JNC in Peru.

Mariëlle Schreurs zet zich met trots in voor de belangen van boeren in opkomende economieën.

Dit doet zij namens en in samenwerking met de Nederlandse landen tuinbouworganisaties. Als

relatiebeheerder bij Agriterra staat ze midden in het speelveld van kennisuitwisseling tussen

boerenorganisaties, projectbegeleiding en organisatieversterking. Ze ondersteunt boerenorga-

nisaties om goed onderbouwde lobbyvoorstellen te formuleren en geaccepteerd te krijgen door

overheden op verschillende niveaus.

Als u uw collega’s in ontwikkelingslanden ook wilt steunen, kunt u een gift overmaken

naar rekeningnummer IBAN NL91RABO0155297163

t.n.v. Agriterra - Arnhem, o.v.v. “gift”. Dat kan eenmalig of periodiek. Agriterra is erkend als ANBI (algemeen nut beogende

instelling) waardoor u uw gift als aftrekpost bij de belasting kunt opvoeren.

Uw gift maakt het verschil


Gedurende zijn loopbaan is Van het Erve bestuurlijk actief geweest in verschillende functies. Onder andere binnen de provinciale politiek, het agrarisch onderwijs en als voor-zitter bij de ABTB heeft hij zijn diensten bewe-zen. Coöperatieve relaties hebben voor Van het Erve altijd een belangrijke rol gespeeld; als melkveehouder, maar ook als bestuurder. ‘‘De belangenbehartiging naar overheden toe is nog steeds van groot belang. Samen sta je toch sterker’’, aldus Van het Erve.

Zichzelf organiserenIn 1917 is de boeren- en tuinders bond ABTB opgericht. Toen de verzuiling in Nederland op gang kwam wilden de katholieken zichzelf organiseren, van waaruit de ABTB is ontstaan. Een gezamenlijke verzekering en aankoop en afzet van vee, vlees en eieren in eigen kring waren het resultaat. ‘‘Eigenlijk staan de boeren in opkomende economieën nu aan het begin van eenzelfde bedrijfsontwikkeling. Als men bijvoorbeeld de afzet structureel wil verbete-

ren, kan dat nooit alleen. Een sterke coöpera-tieve relatie is onmisbaar.’’

Onderwijs voor initiatief Onderwijs is voor Van het Erve altijd een belangrijk speerpunt geweest. ‘‘Bij de ABTB liep onderwijs destijds parallel aan de belangenbehartiging. Agrarisch onderwijs werd vanuit de landbouw georganiseerd, gedicteerd en gefinancierd. Het gaat vooral om het bijbren-gen van vaardigheden om initiatief te nemen. Informatie kun je tegenwoordig, zeker hier in Nederland, wel krijgen via internet of andere kanalen. Maar het in contact komen met elkaar, samen iets kunnen betekenen, is denk ik veel belangrijker.’’

Toon is gezetAnno 2014 spelen coöperaties in de Neder-landse agrarische sector nog altijd een belang-rijke rol. ‘‘Ik ben van zeker tien coöperaties lid of bestuurslid geweest. Je ziet dat veel coöperaties hier steeds groter zijn geworden, maar de belangenbehartiging zoals die toen was bestaat nog steeds. Tegenwoordig hebben we het toch over een andere type agrarische bedrijven. Veel bedrijven worden grootschali-ger en de boeren worden meer ondernemers. Er is misschien daardoor wel minder leden-betrokkenheid, maar het coöperatieve aspect werkt nog steeds. Dit soort coöperaties heeft de toon gezet voor de internationale ontwik-keling.’’

Wereldwijd toepassen‘‘Ik denk dat het coöperatieve principe in vrij-wel ieder land van toepassing kan zijn’’, stelt de gepensioneerde melkveehouder. Hij ziet voor Agriterra hierin een belangrijke rol. ‘‘Het bundelen van de krachten van boeren is de eerste stap. Ik denk dat de toekomst van de boeren in opkomende economieën er nog hele-maal niet zo slecht uitziet. Er is nog een weg te gaan, maar ik heb er wel vertrouwen in. Het coöperatief boeren is eigenlijk overal ter wereld de basis.’’

‘Coöperatieve relaties zijn voor alle boeren belangrijk’

‘’Boeren in opkomende economieën staan nu op het punt waar wij een eeuw geleden stonden wat betreft coöperaties. Samen kunnen boeren veel meer bereiken’’, stelt Ben van het Erve.

Belangenbehartiging en het coöperatief-boeren heeft hier in Nederland al een lange geschiede-

nis. Ben van het Erve, voorzitter van de katholieke boeren- en tuindersbond ABTB en gepensio-

neerd melkveehouder heeft de rol van coöperaties zien groeien. Een ontwikkeling die inmiddels

ook steeds meer vorm krijgt in andere delen van de wereld. ‘‘Een eeuw geleden startten wij

hier met het ‘samen-boeren’. Dat Agriterra met die ervaring boerencoöperaties in opkomende

economieën versterkt, vind ik een goede zaak.’’

COLUMN...

Op 16 oktober was het voor de 33e keer wereldvoedseldag. Een dag waarop voed-sel centraal staat en er wereldwijd wordt nagedacht hoe we honger de wereld uit kunnen helpen en de groeiende wereldbe-volking duurzaam kunnen voeden. Dit jaar stond wereldvoedseldag in het teken van de belangrijke rol die kleine boerenbedrij-ven spelen bij het bevorderen van voed-selzekerheid, duurzame ontwikkeling van landbouwgebieden en de vermindering van armoede. De wereldbevolking zal, volgens de bere-keningen van de Verenigde Naties, groeien van 7 miljard naar 9 miljard mensen. Deze groei zal vooral in Azië en Afrika plaatsvin-den. Tegelijkertijd vindt op deze continen-ten een toename van welvaart en verstede-lijking plaats. Dit heeft tot gevolg dat ruimte beperkter wordt en grondstoffen schaarser worden. Om 9 miljard mensen te kunnen voeden zal de huidige wereldproductie van voedsel ten minste verdubbeld moeten wor-den.Uit meerdere studies blijkt dat de gemid-delde graanopbrengst van de wereld kan worden verhoogd door modernisering van de productie en verbetering van de productie-omstandigheden. Daar hoeven we niet heel ver voor van huis. De FAO heeft bijvoorbeeld berekend dat voor de opbrengst van 1 hec-tare tarwe in West-Europa 3 hectare tarwe nodig is in Oost-Europa, voor precies dezelfde opbrengst. In Nederland is de gemiddelde graanopbrengst ruim 8 ton per hectare, tegen 2,9 ton per hectare in ontwikkelingslanden. Gezien het feit dat 75% van de armsten ter wereld op het platteland leven en afhanke-lijk zijn van landbouw om te voorzien in hun levensonderhoud, kan modernisering hier voor enorme winst zorgen.We moeten zuinig omgaan met de schaarse ruimte die er is. Het is gek dat hier in Neder-land steeds weer discussie oplaait over bio-logische productie, dat veel land vraagt, of het ‘sterrenvlees’ wat minder efficiënt is en een hogere CO2 footprint heeft terwijl wereldwijd de vraag naar voedsel stijgt. Wil-len wij de wereld ook in 2050 kunnen voeden dan zal de landbouw in Nederland en elders in de wereld -ook de kleine boerenbedrijven- intensiever en efficiënter moeten gaan pro-duceren. Intensief en efficiënt staan ook nog eens synoniem voor duurzaamheid.Nederland kan met haar efficiënte, hoogpro-ductieve en innovatieve landbouw een toon-aangevende rol spelen in de wereldwijde vraag naar voedsel. Als tweede voedselex-porteur van de wereld met een export van bij-na 80 miljard euro is Nederland een belang-rijke speler. Ook op het gebied van kennis en innovatie loopt Nederland voorop in de wereld. Deze kennis en de Nederlandse inno-vatiedrang zijn een belangrijk exportpro-duct. Want om 9 miljard mensen te kunnen voeden zal wereldwijd een intensiverings- en efficiencyslag gemaakt moeten worden. Wat mij betreft met het etiket ‘Made in Holland’.

Helma LoddersVVD Tweede KamerlidPortefeuille: Landbouw en Pensioen

‘Made in Holland’

Van de 26,5 miljoen voor projecten is 10 miljoen door organisaties zelf bijgedragen

45 Agriterra-medewerkers 121 organisaties43 landen399 deskundigen op adviesreis

2013cijfers & feiten

Lokaal ondernemerschap stimuleren

2012 2013 2013 20132012 2012

Ondernemende coöperaties succesvol maken

Beter belangen behartigen

174.

000

PRO

DU

CEN

TEN

43 K

LAN

TEN

44 K

LAN

TEN

56 K

LAN

TEN

42 K

LAN

TEN

29 K

LAN

TEN

PRO

DU

CEN

TEN

PRO

DU

CEN

TEN

PRO

DU

CEN

TEN

PRO

DU

CEN

TEN

PRO

DU

CEN

TEN

182.

000

104.

000

139.

000

369.

000

272.

000

46 K

LAN

TEN

153 lopende projecten

Nieuwe/versterkte groepen

7584 +27% t.o.v. 2012

Lobbytrajecten +380% t.o.v. 2012 24Beleidsvoorstellen -50% t.o.v. 2012 6FACT-trajecten +67% t.o.v. 2012 15Gemobiliseerde fondsen voor landbouw ontwikkeling

€ 36 miljoen

Bankabele businessplannen14 +40% t.o.v. 2012

Aangetrokken leningen

€ 7,2 miljoen +300% t.o.v. 2012

AZIË 32

LATIJNS-AMERIKA 33

AFRIKA 79

OOST-EUROPA 9

Tijdens de Agriterra-relatiedag op 3 oktober jl. vroeg onze verslaggever agripoolers en

betrokkenen uit het agri-bedrijfsleven naar hun visie.

Hoe zien zij Agriterra en wat is voor hen de meerwaarde van een samenwerking? Een greep uit de

resultaten.

Agriterra door de ogen van de achterban

‘‘Wij ondersteunen vrouwen om voorop te komen. Samen met Agriterra werken wij aan economische

zelfstandigheid van vrouwen wereldwijd.’’

Gijsje van der VeerPassage, christelijk-maatschappelijke

vrouwenvereniging

‘‘Flynth en Agriterra zien elkaar als kennispartners. We hebben

dezelfde agrarische wortels, dat zorgt voor betrokkenheid.’’

Bertine Schieven Flynth adviseurs en accountants

‘‘Ik ben als agripooler naar Indonesië geweest. De meerwaarde hiervan zit voor mij in de uitwisseling met andere culturen. Het is goed om af en toe uit je eigen vakgebied te stappen.’’

Robert van MelleCosun

‘‘Agriterra is voor ons een manier om richting te geven aan coöperatief samenwerken. Het is heel waardevol om van elkaar te leren.’’

Jan VeltmansLLTB

‘‘Met name het delen van kennis met boeren in ontwikkelingslanden voegt in onze ogen iets toe. We leren van elkaar. Agriterra spreekt onze taal, wij begrijpen elkaar.’’

Hans van LeeuwenDe Groot & Slot

‘‘Samenwerken is de sleutel. Betrokkenheid creëren binnen de verschillende sectoren is voor boeren wereldwijd van belang. Daar zetten wij ons dan ook graag, samen met Agriterra, voor in.’’

John HilhorstNAJK

‘‘Agriterra maakt kennisuitwisseling mogelijk tussen het agrarische bedrijfsleven hier en daar. Ze biedt ons

daarmee de kans verder te kijken dan vandaag en morgen en zo ook invulling te geven aan ons MVO beleid.’’

Harm FolkersABN AMRO

‘‘Met gezond boerenverstand het verschil kunnen maken en echt iets bijdragen aan lokale

veehouders en coöperaties; dat is waar je het voor doet!”

Henri BisschopFrieslandCampina

De lat gaat omhoog Kees Blokland, directeur van Agriterra, gaf zijn visie op de toekomst van Agriterra en het belang van de achterban. ‘‘Wij gaan de lat nog hoger leggen, ook voor onze achterban. Wij gaan intensiever samenwerken met ketens en willen de beste boeren en bestuurders met elkaar verbinden. Onze achterban is hierbij onmisbaar, zij zijn immers degenen die hun kennis overdragen aan collega’s aan de andere kant van de wereld. Wij vragen vooral ondernemerschap en eigen initiatief, zowel van onze achterban hier als van de boeren en bestuurders dáár. Alleen dan kan de hele keten verder vooruit.’’

Kees Blokland - directeur Agriterra @Agriterra

Agriterra

www.agriterra.org

‘‘Ik ben als agripooler naar Indonesië geweest.

‘‘Met name het delen van kennis

voegt in onze ogen iets toe. Wespreekt onze taal, wijelkaar.’’

Hans van LeeuwenDe Groot & Slot

Jan Veltmans

66032_.INDD 12 25-11-2014 16:53:34

Agrimondiaal - Agriterra Mondiaal LR.pdfGeweldige ervaring vandaag @Agriterra #peru ... aansturing...

Documents

Transcript of Agrimondiaal - Agriterra Mondiaal LR.pdfGeweldige ervaring vandaag @Agriterra #peru ... aansturing...