Afz. Willem Audoor 9840 De Pinte Groenlink · 2018. 12. 28. · - Michaël Bekaert, conservator...

G r o e n l i n kNieuwsbrief

Afz. Willem AudoorHet Wijngaardeke 129840 De Pinte

Jaargang 16 nummer 1/ januari - juni 2019

Scheldemeersen ©Kurt De Meulemeester

2

Bestuursploeg:Voorzitter:

Willem [email protected] 72 08 10

Secretaris: Jan Verhoeye, [email protected] 277 822

Financieel beheerder:Luc Verstraeten, [email protected] 362 81 67

Beheerwerkgroep:- Koen De Witte, coördinator, aankoop, conservator Schelderode en Merelbeekse [email protected] 0473 637 659 - Fernand Daenekynt, conservator Melsen - [email protected] 09 362 79 78 - Laurent Stevens, conservator Semmerzaakse meersen0473 820 252- Michaël Bekaert, conservator Zevergem [email protected] 430 179- Catherine Vits,conservator Zwijnaarde

Beleid: Walter Galle, [email protected] 281 05 94

Vogelwerkgroep: Guy Huylebroeck,[email protected] 894 209

Educatie:Caroline Vlaeminck en Lieve Van [email protected] 985 719

Ledenadministratie: Griet Decoene, [email protected] 362 09 82

Digitale nieuwsbrief: Willem [email protected]

FacebookCaroline Vlaeminck en Jolien [email protected]

Groenlink - nieuwsbrief redactie: Lieve Van Acker, [email protected] Walter, Griet, Luc, Caroline

Bestuursleden: Dirk De Smet, Jolien Herman

Website: www.natuurpuntbovenschelde.beFacebook:www.facebook.com/natuurpuntbovenscheldeMail adres:[email protected]

3Groenlink nieuwsbrief /januari - juni 2019

VoorwoordHiervoor jou ligt de nieuwe Groenlink. En als voorzitter van Natuurpunt Boven-Schelde krijg ik de eer om een woordje tot jou te richten.

Ik maak van de gelegenheid gebruik om het te hebben over de kracht van samen-werking.

Met Natuurpunt Boven-Schelde zetten we ons hard in voor meer en betere natuur.Hier. Bij ons. We beschermen de kwets-bare en bedreigde natuur in de regio Merelbeke, Melle, Gavere en De Pinte. Hoe?

We kopen kleine stukjes groen gebied aan, zoals weiden, die we vervolgens jaar na jaar op de juiste manier beheren zodat de natuurwaarde stijgt. Het liefst kopen we stukjes aan die aan onze percelen grenzen, want hoe groter aaneengesloten natuur, hoe groter de biologische meer-waarde. Bij de aankoop van een per-ceel gaan lange gesprekken vooraf. Met gemeenten, landbouwers, Natuurpunt Nationaal, perceeleigenaars allerhande. Dankzij samenwerking komen we hier tot resultaten.

Door groene stukjes land aan te kopen beschermt Natuurpunt de open ruimte. Het landschap wordt gevrijwaard van verkaveling. Zodat onze (klein)kinderen later nog kunnen genieten van het open landschap, zo vlakbij.

En dat is belangrijk. Ik vermeld hierbij het gedachtengoed van onze Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broek. “Ik weiger nog vrijstaande woningen te tekenen als architect”, “Nu nog nieuwe verkavelingen toelaten als overheid is misdadig tegen-over de natuur en de mens” zegt hij. En hij heeft gelijk. De open ruimte moeten we behouden en vergroten. Met Natuur-punt zijn we daarmee bezig.

In 2019 wil ik mij ook inzetten voor meer samenwerking. Meer samenwerking met andere Natuurpunt afdelingen bijvoor-beeld. Op het vlak van activiteiten… Zo brachten we onlangs nog heel wat leden van beide afdelingen samen op de eco-co-medy van Joeri Cortens “Toen de dieren nog spraken” en in de lente organiseren we samen een cursus amfibieën en rep-tielen. Maar ook op het vlak van natuur-beleid denken we na over meer samen-werking.

Elke maand komen heel wat gedreven vrijwilligers samen enkele uurtjes in onze gebiedjes werken. De kracht en inzet van onze vrijwilligers is bewonderenswaar-dig. En de resultaten zijn er! Het is duide-lijk: door samen te werken bereik je meer.Ik roep ook op voor meer samenwerking met jou, als lid. Mail ons je mooie natuur-ervaringen door die je beleeft in onze gebieden… Wordt lid van onze Facebook groep en deel onze activiteiten en ons en-thousiasme! Want door samen te werken bereiken we meer.

Willem Audoor

4Groenlink nieuwsbrief / januari - juni 2019

Activiteiten juli -december 2019VrijDaG 25 januari niEuWjaarSrEcEptiE

2018 kunnen we als vereniging pas goed afsluiten, na een laatste terugblik op het oude jaar en een curieuze vooruitblik naar het nieuwe. Zoals elk jaar organi-seren we op het eind van januari onze nieuwjaarsreceptie, voorafgegaan door de jaarlijkse verplichte Algemene Ver-gadering* met als toemaatje geen film, maar wel een presentatie van de activi-teiten en foto’s van het voorbije jaar 2018 die onze leden graag delen met ons. Laat niet na om ons uw favoriete foto’s van het voorbije jaar die u in ons afdelingsgebied heeft waargenomen toe te sturen. Heeft u ideeën die u graag meedeelt? Kom dan ze-ker langs. Elk lid is van harte welkom: wij kijken uit naar jouw komst voor een leuke babbel met een hapje en een drankje.

*De Algemene Vergadering, die wat min-der boeiend is volgens sommigen maar oh zo belangrijk om verantwoording af te leggen aan onze leden voor wat we in 2018 allemaal presteerden en in 2019 voor oog hebben, koppelen we aan het luchtige, het aangename.

afspraak: 19:30 - 23:00GOC Gontrode, Geraardbergsesteenweg 94 Melle/Gontrodeinfo:Willem [email protected]

ZatErDaG 26 januariBLankaart En DE ijZErBroEkEn

Karina Samyn, West-Vlaamse met een stevige Gentse connectie, is kind aan huis in de Blankaart. Ze wil haar liefde voor de IJzerbroeken graag met ons delen door er ons rond te leiden, en volgens Karina is de winter de beste tijd om het gebied te bezoeken. In die periode verblijven er immers tot 20.000 vogels, vooral ganzen en eenden. Ook Roerdomp, Kleine Zwaan en Blauwe kiekendief zijn nu te zien. Het belang van de Blankaart voor overwinte-raars wordt duidelijk als je weet dat dit zowel een Ramsar-gebied (een conventie die het wereldwijd opneemt voor water-rijke gebieden) als een Europees Vogel-richtlijngebied is (waarmee de Europese Unie de zeldzaamste vogels beschermt).

afspraak:08:00 Yachtdreef in Gent Terug rond 19:00 Meebrengen:Warme kleren, waterdicht schoeisel en een lunchpakket en verrekijker.onkosten: Kostendelend rijden, inschrijven is niet nodig. info: Guy Huylebroeck 0473/89.42.09 [email protected]

De Blankaart © Edgard Verhasselt


ZonDaG 17 FEBruarikiEkEnDiEVEntocht

We schuimen de linker Schelde-oever af, startend in de Kanaalzone om via het Groot Rietveld (Kallo-Beveren) en een aantal natuurgebieden rond de Waas-landhaven (Doel en omgeving) op te schuiven tot aan het Land van Saeftinghe (Nieuw-Namen, Zeeland) op zoek naar kiekendieven en andere wintervogels.

afspraak: 08:00 Yachtdreef in GentTerug rond 19:00Meebrengen:onkosten:Kostendelend rijden, inschrijven is niet nodig. Meebrengen:Eventueel lunch, maar we springen ook wel ergens binnen in een bakkerij, een frituur of een supermarkt. info:Guy Huylebroeck 0473/89.42.09 [email protected]

Vrijdag 1 - 8 maartWest-Polen

Vijf jaar geleden leerden Maciej en Martha, twee sympathieke Poolse Gen-tenaars (of is het omgekeerd?) ons hun vaderland kennen. Of toch een klein stukje van het grote Polen: de Oderdelta, helemaal in het westen, tegen de Duitse grens aan. Dat werd in de herfstvakan-tie van 2013 zo’n groot succes, dat we er nu terugkeren. In maart deze keer. Geert deed het ons al voor, en kwam terug met enthousiaste verhalen over Zeearenden, Raven, IJseenden, Klapeksters, Sneeuw-gorzen, Lynxen, Wisenten (hoewel we ze in 2013 beter zagen) en nog meer moois. Onderweg pikken we nog Grote trap-pen en Kraanvogels mee. Een welgevuld menu, dus…

afspraak:Kostendelend rijden, inschrijven ver-plicht. Richtprijs: € 300. info:Geert Spanoghe 0478/28.15.23 [email protected].

ZatErDaG 9 FEBruariVaLEntijn: BLoEMEnVErkoop

Op de markt van Gavere en Merelbeke worden plantjes verkocht ten voordele van de aankoop en het beheer van onze natuurgebieden.

info: Jan [email protected]

Vossenjong © Norbert Huys


VrijDaG 22 FEBruari En 01 MaartZonDaG 30 MaartcurSuS aMFiBiën En rEptiELEn

Salamanders zijn sexy! Kikkers zijn blaas-kaken! En hagedissen houden van heet! Dit en nog veel meer kom je te weten op de cursus “Amfibieën en reptielen”. Hoe-wel Vlaanderen maar een kleine regio is en net iets te noordelijk ligt voor deze warmteminnaars, komen er toch een twintigtal soorten voor, die we graag aan u voorstellen. We houden het daarbij niet bij een partijtje namen noemen, maar gaan telkens in op de boeiende en unieke levenswijze van deze dieren.In 2 theorielessen en 1 excursie maak je kennis met onze inheemse amfibieën en reptielen.

Deze cursus is een samenwerking tussen NP Boven-Schelde en NP Oosterzele.

De theorie zal gegeven worden door Joeri Cortens, de praktijk door Dominique Ver-belen en Dirk Fiers.afspraak:Theorie: OC Lemberge, Burgemeester Maenhoutstraat 1, 9820 Merelbeke19:30 - 22:30Praktijk: H.Geestgoed, Bosstraat 1, 9820 Merelbeke/Munte14:00 - 17:00onkosten:Leden NP 20€ en niet leden 25€inschrijven via onderstaande link:https://www.natuurpunt.be/agenda/cursus-amfibie%C3%ABn-en-reptielen-merelbeke-31272info:Lieve Van Acker0498/[email protected]

Bruine kikker © Rollin Verlinde


ZonDaG 17 MaartFiEtStocht LanGS hEt GEntSE ZWin

Er is al heel veel te doen geweest over het Zeescheldetraject Melle-Gentbrugge. De waterwegbeheerder heeft hier grote plannen, wil een sluis bouwen en plezier-vaart mogelijk maken. Maar er is veel te-genstand en de procedureslag hierrond is nog volop aan de gang. Met deze fietstocht ontdekken we de waarde en de schoon-heid van dit unieke zoetwatergetijdenge-bied, zien we wat de bedreigingen zijn als de plannen ten uitvoer gebracht worden en hebben we het over alternatieven, kansen voor de toekomst van de Schelde. afspraak14:30 - 17:00Op Heusdenbrug in HeusdenGids: Johan Van BelleghemMax. 30 deelnemersInschrijven verplicht bij:Lieve Van Acker0498/[email protected]

ZatErDaG 23 MaartSpEchtEntocht

De Makegemse Bossen in Merelbeke is een 200 hectare groot, min of meer aan-eengesloten oud bosgebied met tussen-liggende weilanden dat reeds op de Fer-rariskaarten van eind 18de eeuw staat. De Makegemse Bossen is één van de rijkste bossencomplexen van Vlaanderen. Eind maart is een goede periode om hier op zoek te gaan naar de vijf Vlaamse spech-tensoorten (die hier wel broeden maar niet altijd gehoord of gezien worden).

afspraak :09.00 - 12:00 Zoete Zonde, Bosstraat 1, 9820 MunteDe liefhebbers kunnen afsluiten met een aperitief in de Zoete Zonde. IInschrijven is niet nodig. Meebrengen: De bossen kunnen nat liggen, breng dus waterdicht schoeisel mee. info:Guy Huylebroeck0473/89.42.09 [email protected].

De Schelde © Dirk Bogaert


ZatErDaG 13 apriL kanaaLZonE

Het was ooit een traditie, die we weer nieuw leven willen inblazen: een tocht naar het Kluizendok. We kunnen ons ver-wachten aan on-Vlaamse dichtheden van Veldleeuwerik, Kievit, Patrijs en Graspie-per. Ook Kleine plevier, Roodborsttapuit, Fitis en doortrekkende Tapuiten zijn zo goed als zeker. Verder broeden er ook Rietzanger, Sprinkhaanzanger, Grutto en Kluut, en langs de afwateringsgrachten zitten veel Blauwborsten en Rietgorzen. We zagen er ook al leuke doortrekkers zoals Beflijster, Smelleken, Rode wouw, Bokje, Grote zilverreiger, Slechtvalk en Kwartel.

afspraak:07:00 Yachtdreef in Gent Terug rond 13:00 info: Geert Spanoghe 0478/28.15.23 [email protected]

VrijDaG 12 apriL WijnproEFaVonD-

Na het degusteren van de bio-wijnen is het mogelijk een bestelling te plaatsen aan interessante voorwaarden. De op-brengst gaat naar meer natuur in onze afdeling Boven-Schelde.

afspraak: 19:30 - 21:30Lokatie zal meegedeeld worden via de website en de flitsinschrijven:[email protected]

ZatErDaG 27 apriLVoorjaarSBLoEiErS

Samen met de lente ontwaken ook de eer-ste bloemen. Voorzichtig steken zij hun kopjes boven om dan, geprikkeld door de eerste warme zonnestralen, het bos om te toveren tot een kleurrijk schouwspel. Ook het Aelmoeseneiebos ondergaat elk jaar deze metamorfose. Op deze wande-ling gaan we samen genieten van de kleu-renpracht en de wonderlijke levenscyclus van deze vroege bloeiers. We vergeten echter ook onze bomen niet. Wat heeft een boom nodig om in blad te komen, hoe ziet een bloesem er uit. Dit alles zal jullie verteld worden op deze lentedag.

afspraak: 14:00 - 16:30Parking van het Labo voor Bos en Natuur Geraardsbergsesteenweg 267 Melle-Gontrodeinfo: Lieve Van Acker0498/[email protected]

info:Willem [email protected]/72.08.10

Speenkruid © Lieve Van Acker


Zondag 28 aPril BLauWBorStEnWanDELinG

De titel van de wandeling dekt de la-ding niet, we gaan op zoek naar al-lerhande vogelsoorten, alhoewel de Blauwborst ontdekken wel ons eind-doel blijft. We beschouwen de wande-ling als een mengeling tussen natuur beleving en een zoektocht naar de histo-rische achtergronden van het landschap. Schelderode is daarvoor een geschikt startpunt. Het kasteel was ooit het bol-werk van het ‘Land van Rode’ dat op zijn hoogtepunt 16 dorpen onder zijn be-voegdheid had. De omtrekken van de middel-eeuwse motte zijn mooi waar-neembaar langs de Melsenbeek. De ‘Putten’ zelf mag je als industriële archeologie beschouwen, uitgegraven kleiputten gegraven voor het aanmaken van de zogenaamde scheldebakstenen. In samenwerking met de Vlaamse land-maatschappij, de gemeente Merelbeke, de Provincie Oost-Vlaanderen hebben we landschapselementen kunnen aan-brengen die de natuur ten goede komen. Het gaat daarbij om het verbreden en het afschuinen van de oevers van de Melsen-beek, het aanleggen van poelen, het creëren van een grote graasweide, en zelfs een boomgaard met oude fruitras-sen…

afspraak:09:30 - 12:00Kerk van Schelderodeinfo: Fernand Daenekynt0494/94.74.68

Zondag 28 aPril:trEktELLEn BrESkEnS

Breskens is één van de beste voorjaars-trekposten in West-Europa. Eind april is er massaal doortrek van piepers, kwik-ken, zwaluwen en vinkachtigen, naast vele, vele steltlopers (vooral Regenwulp en Tureluur). Als er niet teveel trektel-geweld is (altijd een risico) verleggen we onze focus naar de Zeeuws-Vlaamse vogelgebieden zoals Nummer Een en an-dere Sophiapolders. Afspraak om 7.00 uur aan de Yachtdreef in Gent. We zijn rond 19.00 uur terug. We eten iets in het strandpaviljoen vlakbij de trektelpost of in de haven van Breskens. Kostendelend rijden, inschrijven is niet nodig.

afspraak:07:00 Yanchtdreef in GentTerug rond 19:00info:Guy Huylebroeck 0473/89.42.09

Blauwborst © Benny Cottele


ZonDaG 12 MEiVroEGE ochtEnDWanDE-LinG MEt SWEEt & SaLty BrEakFaSt

Wie mee wil op deze ochtendtocht is best op tijd uit de veren; de wandeling start om 5uur. Op dit tijdstip ontwaakt de natuur. Het is lente…De lucht vult zich met de taal van vogels terwijl nachtdieren zoals vleermuizen juist gaan slapen. Dauw ligt als een deken over weiden en struiken. Alles is fris en misschien zie je tijdens het wandelen wel een ree of bever. Natuur-gids en vogelkenner Hugo De Bruycker neemt je mee op sleeptouw naar de Ze-vergemse meersen en het Weldenbos. Rond 8u sluiten we deze unieke ervaring samen af met een heerlijk ontbijt.

afspraak: 05:00 - 10:00 Ontbijt: 8 h (vlakbij Kerk op 200m)Kerk van ZevergemMeebrengen: Aangepast schoeisel en je hondje laat je best thuis.inschrijven voor het ontbijt:via [email protected]: 10€ - Niet-leden: 12€info:Willem [email protected]

ZonDaG 5 MEiDE GonDEBEEkVaLLEi: EEn onGEkEnDE parEL

De Gondebeekvallei herbergt een rijke en gevarieerde natuur als resultaat van duizend jaar menselijke arbeid. In dit minder gekende gebied ontdek je naast delen met oud bos, vochtige hooilanden , een eeuwenoude kouter , een arboretum en ruigtegebieden waar de natuur terug vrij spel krijgt. Tijdens de wandeling ont-dekken we vele sporen zowel van de ont-staansgeschiedenis van dit gebied als van de geschiedenis van de ruimere regio.

afspraak:14:00 - 17:00Parking van het NMBS station te Gontro-de, kant van het Chrio lokaal.Geraardsbergsesteenweg Meebrengen: bij nat weer: laarzen voorzien maar ze-ker gesloten schoeisel en lange broek(ter voorkoming van teken en schram-men)info:Yves Opstal0479/[email protected]

De Schelde in ochtendlicht © Hugo De Bruyker


ZonDaG 19 MEiStELtLopErtocht

Half mei is het hoogtepunt van de door-trek van steltlopers op weg naar hun Arctische broedgebieden. Velen zijn al in broedkleed. We bezoeken enkele goede steltlopergebieden ten noorden van Gent en in Zeeuws-Vlaanderen. afspraak: 07:00 Yachtdreef in Gent Terug rond 19:00 info:Geert Spanoghe0478/28.15.23 [email protected] kan lunch meebrengen, maar we stop-pen onderweg wel ergens om iets te eten te kopen. Kostendelend rijden, inschrijven is niet nodig.

WoEnSDaG 29 MEi t/M ZonDaG 2 juniVErLEnGD WEEkEnD aan hEt LauWErSMEEr,

Het Lauwersmeer behoort volgens de Vogelkijkgids Nederland tot de top vijf van vogelgebieden in Nederland, met stersoorten als Grauwe kiekendief, Roerdomp, Snor, Zeearend, Buidelmees, Dwergmeeuw en Wielewaal. Maar er bloeien ook zeeën van orchideeën, er le-ven Vossen en er grazen Schotse hooglan-ders en Konikpaarden.

Inschrijven verplicht - Kostendelend rijden - Richtprijs: € 150. info: Guy Huylebroeck 0473/89.42.09 [email protected]

ZonDaG 2 juniDE SchELDEVaLLEi : MEErSEnGEBiED MEt EEn rijk VErLEDEn!

Deze nu zo vredige stroom heeft het land-schap van een hele streek vorm gegeven en bracht eeuwenlang leven en voor-spoed. Al wandelend doorheen de vallei ontdekken we sporen van onze Keltische voorouders – de putten waaruit de Schel-desteen werd gewonnen – de meersen en hoe de stroom de voedingsbodem was voor zoveel menselijke activiteit.

afspraak:14:00 - 17:00Kerkplein in Schelderode Gaversesteenweg Meebrengen: stevige wandelschoenen en gemakkelijke kledij, we volgen aangelegde, meestal on-verharde paden.info:Yves Opstal0479/[email protected]

Buidelmees © Benny Cottele


ZonDaG 23 juniLiBELLEn En VoGELS in harchiES

Het Henegouwse Harchies is een deel-gemeente van Bernissart, en dat zal bij veel mensen een belletje doen rinkelen: mijnen en dino’s. Door het instorten van oude mijngangen en daarmee gepaard gaande grondverschuivingen heeft zich in Harchies een moerascomplex ontwik-keld dat zeer aantrekkelijk is voor water-vogels en voor libellen. Er is altijd wel iets speciaals te beleven in Harchies en het aangrenzende bos van Stambruges. Een greep uit het aanbod: Grote en Kleine zil-verreigers, Rietzanger en de andere riet-soorten, een broedkolonie Stormmeeuw,

ZatErDaG 15 juniorchideeën in noord-Frankrijk

Vlak over de grens, in Noord-Frankrijk zijn er verschillende interessante orchi-dee-gebiedjes, waarvan we er een aan-tal zullen verkennen. Als er vogels langs vliegen dan zullen we er natuurlijk naar kijken, maar dit gaat vooral over (mooie) bloemen. De Vogelwerkgroep gaat vreemd, dus…

Afspraak 07:00 Yachtdreef in GentTerug rond 20:00 Vergeet geen lunchpakket mee te bren-gen. Kostendelend rijden, inschrijven is niet nodig. Info:Guy Huylebroeck 0473/89.42.09 [email protected].

ZonDaG 9 juniinitiatiE kunDaLini yoGa in DE BooMGaarD

Kundalini is een yogavorm waarbij we ge-bruik maken van dynamische oefeningen gecombineerd met ademhalingstechnie-ken.Kundalini helpt je om je lichaam, geest en ziel op één lijn te krijgen en rust te vinden in jezelf.Het helpt je om een sterk immuunsys-teem op te bouwen. Het stimuleert je klieren, versterkt je zenuwstelsel en zorgt voor een goede energiedoorstroming en balans.

afspraak10:30 – 12:30kerk van SchelderodeDeelname10 euro/leden – 12 euro/niet-ledeninschrijvingJe inschrijving is definitief na overschrij-ving van 10/12 euro op rekening vanNatuurpunt Boven-Schelde BE22 8910 4402 2347 met vermelding van naam,Lidnummer NP, KundaliniMax 30 deelnemers

LesgeefsterJanartheni SivarajahMeebrengen:Een matje en losse kledijWie zin heeft neemt zijn picknick mee. Niets gezelliger dan picknicken in de mooie Scheldevallei.opgelet:Bij regenweer gaat de activiteit niet door. Controleer ’s morgens je email (8u)infoGriet Decoene, 09/362.09.82 [email protected]


Geoorde futen, Krooneend, Brilduiker, Woudaapje, Nachtegalen in overvloed, Boomvalk, Visarend, Goudvink, Ree en Kruidvlier. En veel, veel libellen uiter-aard. Ward Vercruysse kent de libellen én het gebied op zijn duimpje, en leidt er ons een hele dag in rond.

afspraak:07:00 Yachtdreef in GentTerug rond 20:00 Meebrengen: lunchpakketKostendelend rijden, inschrijven is niet nodig. info:Guy Huylebroeck 0473/89.42.09 [email protected].

12/01- 9/02 - 9/03 - 13/04 - 11/05 - 8/06BEhEErWErkEn in DE SchELDEVaLLEi

Samen aan de slag voor meer en betere natuur in je buurt. We nemen ook de tijd om wat duiding te geven over wat we doen en waarom we dat doen. Wij zorgen voor een prachtig kader, leuke sfeer, eten en drank. Iedereen welkom, voor ieder aangepast werk. De activiteit wordt vooraf aangekondigd op onze website en via flits. Geïnteresseerden kunnen hun naam ook doorgeven op [email protected] en dan worden ze vooraf persoonlijk op de hoogte gebracht.

Info: Koen De Witte, [email protected] 637 659

Kromme Hoek © Walter Galle


ActiviteitenverslagenNatuur.Boven-Schelde

GEoLoGiSchE WanDELinG in hEt MuZiEkBoS

7 oktober jongstleden gingen we op in een geologische wandeling. Onze gids, Marc, had gekozen voor het Muziekbos, gelegen op de grens van Ronse en Maar-kedal. We spraken af om 10 uur aan de kerk van Louise-Marie.In het bos deden we een grondboring en vonden onder de dikke humuslaag twee soorten aarde waarmee we worst-jes moesten maken, wat niet lukte. Het besluit was: zavel en zand. Er lagen veel ronde keitjes - dat zijn rolstenen - op de grond wat duidde op vroegere rivieren. Een platte steen werd doormidden ge-slagen en binnenin was er een typische roestkleur: ijzerzandsteen. We stapten voorbij de Geuzentoren, een oude uit-kijktoren volledig opgebouwd uit die

ijzerzandsteen. Iets verder was er een “tumulus” te zien, een Gallo-Romeinse grafheuvel. Nog verder stonden we aan een “afschuiving”, een plaats waar de grond naar beneden geschoven is waar-door er bovenaan een zeer steile helling overblijft. Met behulp van een documen-tatiemap leerden we ook over de diverse grond- en steensoorten in ons land en over de veranderingen die plaats vonden in een ver (tientallen miljoenen jaren ge-leden) en minder ver verleden.De excursie was uitermate leerrijk. Een bos op een andere manier benaderen is zeer boeiend. Een pluim voor onze gids, die duidelijk heel wat tijd gestoken had in het voorbereiden van de wandeling. Dit verslag is slechts een kleine schets van wat we allemaal konden zien en leren.

Griet Decoene

Een afschuiving ©Marc De Jonghe


paDDEnStoELEnWanDELinG in hEt GEntBoS

14 oktober, 24° en 50 deelnemers. De paddenstoelenwandeling in het Gentbos te Merelbeke had succes. Geïnteresseer-de deelnemers kwamen luisteren naar gids Dirk Fiers die zijn weetjes boven-haalde over populaire paddenstoelen.

Dirk vertelde dat hij ons niet met namen rond de oren zou slaan en dat er zodoen-de ook geen examen aan verbonden was. Belangrijk was om de verhalen over de paddenstoelen te beleven, te zien, te voe-len en te proeven. Al werd dat laatste door velen niet op blijdschap onthaald. Tevens werd vermeld dat naast de fauna en de flora er een derde groep bestaat: de fungi.

Voor we op stap vertrokken kregen we de mededeling dat het in Vlaanderen verbo-den is om paddenstoelen te plukken op openbaar domein. In Wallonië is dit wel toegestaan, afhankelijk van wie de eige-naar is: provincie, Waals Gewest of ge-meente.

Door de zeer droge zomer en het begin van de herftst bleven de paddenstoelen met vereende krachten in de grond zitten. Veel te warm en te weinig vocht. Maar de houtzwammen die konden genieten van de alleenheerschappij....immers, hout houdt water vast wat noodzakelijk is voor hun groei.

Nog geen 10m verder zagen we ons eer-ste algemene soort: de Helmmycena. Al-licht zo genoemd naar het umbo op zijn hoed zoals het topje van een helm in vroegere tijden. Dit kleinood heeft geen ring en geen beurs. De plaatjes die soms een roze schijn vertonen en horizontale verbindingen kunnen hebben, bevatten wit sporenpoeder dat bij een zuchtje wind meegenomen wordt. Ik hoorde oh’s en ah’s van volwassenen en kinderen die met een loepje de mycena van dichtbij be-wonderden.

Een vertrappelde Vliegenzwam trok onze aandacht. Het rode hoedje met witte stip-pen lag er gebroken bij. Deze, door de kabouters als huisje gebruikte zwam, is roesverwekkend. In vroegere tijden ge-

Aandachtige deelnemers © Lieve Van Acker

Vliegenzwam © Lieve Van Acker


als zeer klein ervaren wordt. Dit versta ik niet , vanaf als de hoofdhuid..

Verderop zagen we een groepje zwam-men die allemaal vanuit 1 punt groeiden: een bundelzwam en om precies te zijn een Elzenbundelzwam. Deze paddenstoel leeft samen met de Els maar ook met an-dere loofbomen zoals de eik en de beuk, dit noemen we symbionten. We zagen een overblijfsel van de ring, dit is een overschotje van het beschermende vlies dat bij de jonge paddenstoel de plaatjes beschermt. Op het moment dat de sporen rijpen en de paddenstoel groeit scheurt dit vlies los. De witte vlekken op de Vlie-genzwam zijn daarvan de getuigen: dat zijn immers overschotjes van het be-schermende vlies dat over de jonge pad-denstoel zit.

Enkele stappen en we ontdekken een ge-vallen Plataan waar verschillende pad-denstoelen hun thuis vonden. Padden-stoelen die van dood hout leven noemen we saprofyten. Van de familie van de Ton-derzwam zijn er drie soorten: de Echte,

bruikten sjamanen deze eigenschap om de toekomst te voorspellen. Het nuttigen ervan ging echter gepaard met misse-lijkheid. Men ontdekte dat de stof die de oorzaak was van dat ongemakkelijke ge-voel niet uitgescheiden werd via de urine, maar het roesverwekkende bestanddeel wel. Wat de sjamanen op het idee bracht om hun vrouw de paddenstoel te laten eten. Daarna dronken zij de urine van hun vrouw. Op die manier kregen ze wel het hallucinogene gevoel maar niet de verve-lende bijwerking. Vanwaar komt nu ech-ter die naam? Verschillende mogelijkhe-den passeren de revue. Als de hoofdhuid van de Vliegenzwam met melk en suiker gemengd wordt zou dit vliegen aantrek-ken en het gif van de paddenstoel wordt hun dood. Een andere mogelijke verkla-ring heeft te maken met het gevoel dat men vliegt waardoor alles in de omgeving

Platte Tonderzwam © Lieve Van Acker

Info aan de liggende beuk © Lieve Van Acker


de Platte en de Dikrand tonderzwam. Op deze boom determineerden we de Platte omdat hij bruin sporenpoeder en een scherpe rand had. De Echte tonderzwam heeft wit sporenpoeder. De sporen van deze houtzwam vallen deels op de grond en deels op de hoed waaruit ze gevallen zijn. Doordat de sporen heel erg licht zijn worden ze bij de minste luchtcirculatie en door de vorm van de hoed naar boven op de hoed geblazen. Heel bijzonder. Op dezelfde boom groeiden ook nog de Witte bultzwam. Zijn hoed is ruig behaard en daar nestelen zich algen. De langgerekte gaatjes vormen een labyrint.De gordijnzwammen zijn een zeldzame soort en deze op naam brengen kan enkel door de sporen te bekijken door een mi-croscoop, dus specialistenwerk.En dan de Grote stinkzwam of Phallus impudicus. Wie kent het liedje van Jan De Wilde uit 1972:

“Daar is de lente, daar is de zon, bijnamaar ik denk dat ze weldra zal komen , de Fallus impudicus staat al in bloei en de blaadjes krijgen bomen!”

Alhoewel deze Grote stinkzwam niet di-rect met de lente kan geassocieerd wor-den heeft hij bij mij toch indruk gemaakt. Als jonge gast ziet hij er uit als een ei. Onze Franse onderburen snijden het Dui-velsei in twee en lepelen het daarna sma-kelijk leeg. In volwassen vorm is hij lang met een witte sponsachtige structuur. Op zijn kop heeft hij een groene slijmerige substantie dat niet zo heerlijk ruikt maar wel vliegen aantrekt. De vliegen eten er-van en via hun uitwerpselen worden de sporen verspreid. Enkele licht roze paddenstoeltjes verbor-gen onder het kruid trekken onze aan-dacht: de Elfenschermpjes. Zowel hun hoed als steel zijn lichtroze. Hun zusjes zijn de Heksenschermpjes en hebben witte steeltjes. Een simpele manier om het verschil te onthouden: heksen droe-gen altijd lange zwarte rokken en door gebrek aan zon waren hun benen altijd spierwit. Zo kan je onthouden dat de Heksenschermpjes witte steeltjes heb-ben. Simpel toch? De paarse paddenstoel met een witte vrij dikke steel en breekbaar als een krijtje behoort tot de grote familie van de veel-kleurige Russula’s. Geen enkele van deze soort is giftig maar ze zijn daarom niet altijd lekker. Dit zijn symbionten wat wil zeggen dat ze in symbiose leven met bo-men. De paddenstoel voorziet de boom van de nodige mineralen terwijl de boom de paddenstoelen voorziet van suikers. Zo hebben ze elkaar nodig om te leven en te overleven. De plaatjes van sommige Russula’s verbrokkelen niet als men er aan komt en men kan de hoedhuid afpel-len. De Esdoornvlekkenzwam moeten we niet op de grond of dood hout zoeken maar op het blad van de esdoorn. Allemaal kleine zwarte op inkt lijkende vlekjes duiden op een parasiet. De schimmel ontwikkelt zich in het bladmoes maar is niet schad-Grote stinkzwam © Lieve Van Acker


lijke jaren sterft. Een echte parasiet. We hebben er drie soorten: de Echte honing-zwam, de Sombere honingzwam en de Knolhoningzwam. Enkel deze laatste is een saprofiet omdat hij op strooisel leeft. Op ons pad kwamen we de laatste om-gevallen beuk tegen waar heel veel pad-denstoelen op te zien waren. De Por-seleinzwam met zijn witte, blinkende en slijmerige hoed en breed uitstaande plaatjes, Roestbruine kogelzwammetjes, Oesterzwammen klein en groot, en vele Elfenbankjes die piepkleine gaatjes ver-tonen op de onderkant.Als laatste konden we de Korreltjeszwam bewonderen. Een paddenstoeltje van 2 mm groot. Als we keken met een loep konden we de mini steeltjes en hoedjes zien wat we met het blote oog niet zagen. Een wondere wereld opende zich.

Met dank aan onze gids die ons geduren-de 2.30u met veel enthousiasme door het bos leidde en ons onderdompelde in de populaire paddenstoelen van het Gent-bos.

Lieve Van Acker

lijk voor de boom. De Gewone krulzoom laat fier zijn hoedrand omkrullen, zo van: ‘ik kan ook iets speciaals’. Hij behoort met zijn aflo-pende plaatjes tot de groep van de Bole-ten die eigenlijk gaatjeszwammen zijn. Wat ooit gaatjes waren bij de Krulzoom zijn door de jaren heen lang uitgerekt tot ze meer de vorm van plaatjes kregen. Als men over de plaatjes wrijft krijgt men het effect van een rotte banaan. Dan zagen we een paddenstoel met klei-ne schubben op een oranje achtergrond: de Honingzwam. Deze heeft men niet graag in een bos. Via ondergrondse stren-gen reist hij van boom naar boom alwaar hij deze koloniseert en de boom na ette-

Witte bultzwam © Lieve Van Acker

oProeP - oProeP - oProeP - oProeP - oProeP - oProeP -

Indien je geen bezwaar hebt om de Groenlink - Nieuwsbrief digitaal te ontvangen geven we jou de mogelijkheid om je mail adres door te geven:[email protected]

oMDat WE natuur BELanGrijk VinDEn


hEt MuiZEnMEEtnEt

Om te weten te komen of het goed gaat met onze zoogdieren worden enkele zoogdiersoorten langdurig opgevolgd. Vooral knaagdieren zijn erg geschikt om populatieontwikkelingen te monitoren. Muizen zijn kort levende dieren waarvan de aantallen van jaar tot jaar sterk fluc-tueren afhankelijk van de leefomstan-digheden. Diverse factoren zorgen voor populatieschommelingen. Koude, droge winters bijvoorbeeld hebben een nadelig effect op het muizenbestand, omdat de wintersterfte onder muizen dan hoog is. Muizen zijn daarom indicatief voor gun-stige of ongunstige milieuomstandighe-den. Door recente verspreidingspatronen te vergelijken met oudere kunnen trends worden vastgesteld.

De Zoogdierenwerkgroep van Natuur-punt wil met de hulp van vrijwilligers nagaan welke muizen er te vinden zijn en of hun aantallen erop vooruit of achteruit gaan. Daarvoor wordt opgeroepen om één weekend per jaar - in de maand ok-tober - muizen te vangen met inloopval-len. Om uit de vangstresultaten betrouw-bare trends in de populatieontwikkeling te kunnen afleiden, is het belangrijk om op een gestandaardiseerde wijze tewerk

te gaan. De vangsten moeten daarom elk jaar op dezelfde wijze plaatsvinden en langjarig op eenzelfde plek worden uitge-voerd.Vorig jaar deden we in onze afdeling een eerste vangstsessie in De Putten. 20 val-len werden uitgezet met, na 3 contro-lerondes, 20 vangsten bestaande uit 15 Bosmuizen en 5 Rosse woelmuizen.Dit najaar werd in hetzelfde weekend de vangstsessie herhaald, maar nu uitge-breid met 20 vallen op een 2de plaats. Was het de koude nacht, de droge zomer of een andere reden, maar ditmaal vin-gen we slechts 6 muizen (4 Bosmuis en 2 Rosse woelmuis) en in de nieuwe rij val-len slechts 2 Bosmuizen en 1 Rosse woel-muis.Het is uiteraard nog veel te vroeg om hieruit enige conclusie te trekken. Daar-voor dienen deze vangstsessies vele jaren herhaald te worden.

Luc Verstraeten

Rosse woelmuis © Yves Adams

Portret van Bosmuis © Rollin Verlinde


De ROTBORSTVergis u niet. Er zit een moordenaar in uw tuin. Achter dat schattige kopje en dat frê-le feloranje borstje schuilt een vreselijk psychopathisch individu. Zo liefelijk als die op kerstkaartjes prijkt, zo gruwelijk is die in het echte leven. De rotborst.

Zingen, zingen, zingen

Ze zijn er altijd, of ook niet. Sommigen blijven hier, anderen gaan net zoals an-dere zangvogeltjes en insecteneters naar Spanje of Zuid-Frankrijk. De Benidorm Bastards gaan uithangen. En dan heb je nog de noordelijke neefjes, Scandinavi-sche exemplaren die hier komen over-winteren. Dus je hebt dan wel het hele jaar rond roodborsten, het zijn niet altijd dezelfde. Zo zie je maar. Je bent nergens meer zeker van. Ook aan de zang hoor je ’t niet, want die roodborsten zingen alle-maal dezelfde deuntjes. Misschien dat die Scandinaviërs er wat meer rare klanken tussen steken. Gelijk het Deense woord smØrrebrØd of zo. Ik heb nog niet geluis-terd.Ze zingen allebei: zowel de mannen als de vrouwen. En blijkbaar zou daar nogal wat verschil op zitten: roodborstmannen zin-gen schoner en hebben een uitgebreider repertoire dan de damesroodborsten. Het moet subtiel zijn, want die roodborsten zelf durven zich ook al eens missen en weten niet steeds of het de buurman is, of een schone deerne die eens goeiedag komt zeggen. En aan het verenkleed zie je het ook niet, want ze zien er allebei rood-borstig en rondborstig uit. Dan krijg je taferelen waarbij een roodborstvent zijn buurman zit uit te schelden terwijl het zijn vrouw is die thuiskomt. Oeps. Sorry schat, ik wist niet dat jij het was. En ze

zingen altijd: overdag en ’s nachts, zomer en winter. Hun melancholische, aarze-lende deuntjes gelijken wat op een klate-rend watervalletje, en je kan ze horen om 5 uur ’s morgens in de lente of tijdens een vieruurtje op een warme herfstdag. Eer-steklas uitslovers zijn het. Roodborsten zijn zowat de vroegste vogels om met hun zang te beginnen, soms twee uur vóór zonsopgang. En de die-hards stoppen he-lemaal niet en zingen de hele nacht door. Al die tuin- en straatverlichting doet er ook geen deugd aan, trouwens. Die vogels denken gewoon dat het vierentwintig uren dag is. Ze zijn zot, meneer.

Hormonen, hormonen, hormonen

Hormonen. Daar draait het allemaal rond. Roodborsten zijn gewoon kleine opge-fokte wildebrassen met een nooit afla-

Roodborst © Jo De Pauw


tende drang om zichzelf te bewijzen, en wie daar niet van overtuigd is desnoods een pak rammel te verkopen. Overdag en ’s nachts, zomer en winter. Tijdens win-terperiodes zijn roodborsten territoriaal omdat ze gewoon de beste plaatsjes wil-len. Gelijk vakantiegangers die ’s mor-gens vroeg al de beste ligzetels aan het hotelzwembad bezetten: dicht genoeg bij het zwembad, maar ook bij de bar. En bij een parasol, natuurlijk. Roodborsten ver-kiezen hun winterverblijf dat voldoet aan twee basisvereisten: voldoende uitzicht (het zwembad) en voldoende beschut-ting (de parasol). Dat ze voldoende voed-sel nodig hebben (de bar), zou blijkbaar maar bijzaak zijn: als je een uitzicht hebt op je predatoren en je snel kan wegdui-ken, kan je wel voldoende voedsel zoeken in de beschutting. Al is een gratis bar in de buurt – een voederplaats bijvoor-beeld- zeker meegenomen.

En in de lente, als de dagen beginnen te lengen, verhoogt het testosterongehalte in het bloed van die rakkers. En dan is het hek compleet van de dam. Dat rode borstje werkt als, tja, een rode lap op een stier. Plak maar eens een stukje feloranje stof aan je tuinhuis, met een roodborst in de buurt. De kans is groot dat dat stukje stof aan flarden is gereten en dat je een gat in je tuinhuis hebt. Roodborstman-nen hebben normaal gezien hun hele leven een eigen territorium en ze zijn keihard tegen iedere indringer. Zowel ervaren roodborst-infiltranten als jonge roodborst-pubers worden genadeloos achtervolgd, gepikt en geslagen. Niet zel-den tot de dood er op volgt, trouwens. Maar ook de roodborstdames laten zich niet onbetuigd en verdedigen hun eigen stekje gelijk onze Belgische bokskampi-oene. Tegen buurmannen maar ook tegen buurvrouwen. Die slet van naast de deur zal het geweten hebben.

Koude Oorlog

De agressie bereikt een hoogtepunt als meneer roodborst een dame heeft toe-gelaten in zijn territorium en als ze van bil gaan. Dan laat hij zijn rode borst zien tegen ieder ander schepsel met twee vleugels, en zingt hij zich de longen uit het lijf. Niemand komt zijn kot binnen en iedereen moet van zijn madam blijven. De combinatie van zang en het tonen van die feloranje borst werkt gelijk de outfit van een rivaliserende motorbende op een passerende motorrijder. Maar gij niet ka-meraad. Gij komt niet op mijn erf gij. Als ge niet oplet, krijgt ge een pak rammel. Zoiets.

Jonge roodborsten zien er maar mottig en saai gevlekt-bruin uit, en dat heeft ook een reden: van zodra de jongen in het najaar hun eerste verenkleed ruien en ze hun volwassenkostuum aan heb-ben, moeten ze vluchten of ze worden zélf door ma en pa achtervolgd als indrin-ger. Van je familie moet je ’t hebben. Eer-stejaars roodborsten proberen al vanaf september met vechten en stampen een eigen territorium in te palmen. En dan komen er in het najaar nog een hele zooi Noord-Europese gasten naar hier, die hier óók een winterterritorium willen heb-ben. Dan begint de Koude Oorlog gewoon opnieuw. Hij tegen haar. Wij tegen hen. Iedere roodborst voor zich. Anders krijgt ge op uw bakkes.

Zo. Nu weet je het. Dat schattig vogeltje in uw struiken is plots niet meer zo schattig. Durf nog maar eens een roodborst-kerst-kaart versturen. Misschien wordt het wel een rotborst-kerstkaart.

Tim De Winter


De winter is voor vogels een taaie peri-ode: insecten verdwijnen onder de grond, bessen zijn geplukt, regen en sneeuw ma-ken het moeilijker om zaden te vinden. Bovendien zijn de dagen erg kort en is er weinig tijd om voedsel te zoeken. Onze standvogels kennen hun vaste plekjes, maar de pas aangekomen wintervogels uit het noorden moeten echt op zoek. Toch is dit net de periode waarin ze ex-tra veel energie nodig hebben om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Tijd om bij te voederen dus.

Volgens de wetten van de biologie hoef je vogels eigenlijk niet bij te voederen. Maar er zijn een aantal redenen waarom we adviseren om dat toch te doen. Vogels verteren bij strenge vorst snel hun vet-reserves om een hoge lichaamstempera-tuur van om en bij de 40°C te behouden. Een winterkoninkje kan in een koude winternacht daardoor tot wel 10% van zijn eigen lichaamsgewicht verliezen. Bo-

vendien is het natuurlijke voedselaanbod van vogels in ons land de voorbije decen-nia sterk afgenomen door verstedelijking, industrialisering en intensivering van de landbouw. Daardoor zijn ze aangewezen op onze hulp.

Natuurlijke voeding zoals zaden en gra-nen zijn erg gewenst en vooral zonne-bloempitten vallen in de smaak. Vetbollen zijn in koude omstandigheden ook zeer nuttig: ze voorzien de vogels van extra energie en vet. Dat kan het verschil ma-ken. In elk geval is zorgen voor variatie een goed idee. Kleine voederplaatsen op verschillende plaatsen in de tuin werken doorgaans trouwens beter dan één grote. Zo krijgen de verschillende soorten de kans om op verschillende plaatsen te eten en wordt het voor grotere vogels als dui-ven moeilijker om zich meester te maken van de hele voedertafel.Extra aandachtspunt voor dit jaar: voor-zie een bakje drinkwater, dat je regelma-tig (dagelijks) ververst. Door de grote droogte van het afgelopen jaar staan heel wat natuurlijke drank- en wasplaatsen kurkdroog.

Op 26 & 27 januari organiseert Natuur-punt Het Grote Vogelweekend. Duizenden burgers worden dan onder-zoekers voor één dag en brengen samen de Vlaamse tuinvogels in kaart. Zo’n mas-sa gegevens zou een team wetenschap-pers nooit bij elkaar kunnen krijgen.Alle tips om vogels naar je tuin te lok-ken en te voederen lees je op de website van Het Grote Vogelweekend.

Heb je nog vogelvoer of een voederschaal nodig? Koop ze in de Natuurpunt Winkel. Natuurpuntleden genieten 10% korting.

Gerald Driessens, Natuurpunt Studie

Vogels in de winter

Koolmees © Hugo De Bruyker


Ik steun Natuurpunt

Een bijzondere gebeurtenis?Een geboorte, huwelijk, verjaardag of pensioen?Plan je een marathon te lopen, de 10 miles in Antwerpen of de 20 km van Brussel en wil je je laten sponsoren voor het goede doel, denk dan aan

natuurpunt.

Heb je iets te vieren en wil je dat jouw vrienden, familie of collega’s je favoriete na-tuurgebied steunen in plaats van een cadeau? Stel ze dan voor een gift te doen aan natuurpunt ten voordele van jouw gekozen natuurgebied.

Via https://iksteun.natuurpunt.be maak je in drie stappen een eigen actieprogramma aan.

Jonge vogelkijker op de bunker in Munte © Dirk De Smet

De natuur verdient ook uw interesse!Een gezinslidmaatschap van Natuurpunt voor slechts €27 inclusief het tijdschrift Natuur.Blad, 10% korting op alle artikelen van de Natuurpuntwinkel, gratis deelname aan geleide wandelingen en fietstochten van Natuurpunt. Een bijkomend abonnement op de tijdschriften:Natuur.focus aan €11 voor Natuur.Oriolus en Natuur.focus samen betaal je €17Overschrijven op IBAN-rek.: BE17 2300 0442 3321, van Natuurpunt Mechelen.

Groenlink is het tijdschrift van Natuur.Boven-Schelde en verschijnt 2X per jaar in een oplage van 1.350 ex. Leden van Natuur. en tevens inwoner van Merelbeke, Melle, Gavere en De Pinte ontvangen het tijdschrift gratis. Woont u in een andere gemeente dan kan u Groenlink ontvan-gen door €7,50 te storten op rek. BE22 8910 4402 2347 van Natuur.Boven-Schelde p/a Luc Verstraeten, Rood Beeldekenstraat 66, 9820 Merelbeke

Steun natuur.Boven-ScheldeOok u kan de werking van Natuur.Boven-Schelde rechtstreeks financieel steunen door storting op IBAN-rek.nr. BE56 2930 2120 7588, van het reservatenfonds met vermelding: “project 6633 – Scheldemeersen” of “project 6200 – Taerwemeersch”.Elke storting vanaf €40 geeft u automatisch een fiscaal attest!

Meer info: [email protected] het fotoforum: http://picasaweb.google.be/groenlinkbovenscheldeBezoek onze website: www.natuurpuntbovenschelde.beBezoek onze waarnemingssite: http://bovenschelde.waarnemingen.be/indexphp

Paard haalt hout uit het Aelmoezenijebos in Gontrode © Lieve Van Acker

Afz. Willem Audoor 9840 De Pinte Groenlink · 2018. 12. 28. · - Michaël Bekaert, conservator...

Documents

Transcript of Afz. Willem Audoor 9840 De Pinte Groenlink · 2018. 12. 28. · - Michaël Bekaert, conservator...