Afwegingskader Zonne-energie Hellevoetsluis · 2019. 3. 22. · zonnepanelen op daken en biedt zij...

Afwegingskader Zonne-energie

Hellevoetsluis

Gemeente Hellevoetsluis, maart 2019

1. Inleiding 32. Kader waarin zonnepanelen kunnen worden geplaatst 4 2.1 Beleidsvisie duurzaamheid en milieu 2.2 Routekaart duurzaam Voorne-Putten 2.3 Visie Ruimte en Mobiliteit provincie Zuid-Holland 2.4 Ruimtelijke kwaliteitskader 2.4.1 Kwaliteitskaart Verordening Ruimte en Gebiedsprofiel Voorne Putten 2.4.2 Werkboek ruimtelijke kwaliteit 2.4.3 Ruimtelijke verkenning kansen op de provinciale voorkeurlocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied3. Juridische uitgangspunten en randvoorwaarden 7 3.1 Bestemmingsplan 3.2 Omgevingsvergunning 3.3 Anterieure overeenkomst 3.4 Nota Ruimtelijke Kwaliteit 4. Ruimtelijke uitganspunten en randvoorwaarden 9 4.1 Binnenstedelijk 4.1.1 Benutten van daken 4.1.2 Plaatsing van zonnepanelen op maaiveld 4.1.2.1 Particulieren 4.1.2.2 Bedrijven en bedrijfsterreinen 4.1.2.3 Sport en maatschappelijke voorzieningen 4.1.3 Proces planvorming binnenstedelijk 4.2 Buitenstedelijk 4.2.1 Benutten van daken 4.2.2 Zonnepanelen op maaiveld 4.2.2.1 Grootschalige zonnevelden 4.2.2.2 Kleinschalige zonnevelden 4.2.3 Proces planvorming zonnevelden buiten bestaand stads- en dorpsgebied 4.2.3.1 Proces planvorming grootschalige zonnevelden 4.2.3.2 Proces planvorming kleinschalige zonnevelden 5. Maatschappelijke randvoorwaarden en uitgangspunten (maatschappelijk spoor) 18 5.1 Proces participatie 5.2 Financiële participatie 5.2.1 Mede-eigenaarschap 5.2.2 Financiële deelneming 5.2.3 Omgevingsfonds 5.2.4 Sluitende businesscase6. Vervolg 20

Bijlagen Bijlage 1: Energiemix Voorne-PuttenBijlage 2: Uitgangspunten beleid zonne-energie in het Programma Ruimte (VRM)Bijlage 3: De vijf stappen van het Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit

Inhoudsopgave

2 Afwegingskader Zonne-energie Hellevoetsluis

Het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid is vastgelegd in de Beleidsvisie duurzaamheid en milieu 2014-2020 en de Routekaart Duurzaam Voorne-Putten 2040. Eén van de doelstellingen binnen het duurzaamheidsbeleid is het stimuleren van energiebesparing en het opwekken van duurzame energie. Een belangrijke duurzame energiebron is zonne-energie. Naast het plaatsen van zonnepanelen op daken komen er bij de gemeente steeds meer initiatieven binnen op het gebied van zonnepanelen op maaiveld ook wel zonnevelden genoemd. Dit zowel in binnenstedelijk als buitenstedelijk gebied.

Deze, vaak grootschalige, zonnevelden kunnen een negatieve impact hebben op de beleving van het landschap. Een groot aandachtspunt van de gemeente Hellevoetsluis is het behoud van een goede ruimtelijke kwaliteit.

De doelstelling van dit afwegingskader is drieledig. Als eerste is het opgesteld om tegemoet te komen aan de urgentie voor duurzame energieopwekking, door initiatieven op het gebied van zonne-energie te stimuleren en indien mogelijk onder voorwaarden te faciliteren. Ten tweede geeft het afwegingskader de randvoorwaarden ten behoeve van het behoud van de ruimtelijke kwaliteit. Tot slot worden door middel van dit afwegingskader randvoorwaarden gesteld voor zowel proces als financiële participatie.

Het afwegingskader is opgesteld (voor de korte termijn) in de lijn van het huidige provinciale beleid waarin het realiseren van zonnevelden in het buitengebied slechts wordt toegestaan op bepaalde locaties.

Echter gezien de snel toenemende vraag naar duurzame energie is de verwachting dat zal worden gezocht naar verruiming van het beleid. Zie hiervoor hoofdstuk 6: Vervolgproces.

1. Inleiding


2.1 Beleidsvisie duurzaamheid en milieu 2014 - 2020

Het doel van het gemeentelijk duurzaamheidbeleid is het “inzetten op een duurzaam wonen, werken en recreëren in de gemeente Hellevoetsluis”. Het begrip duurzaamheid refereert aan een ontwikkeling die in evenwicht is met wat de omgeving te bieden heeft, lokaal, mondiaal, nu maar ook in de toekomst. Bij een duurzame ontwikkeling zijn ecologische-, economische- en sociale waarden in evenwicht“. Dit wordt ook wel weergegeven met de drie P’s namelijk People (sociale aspecten), Planet (milieuaspecten) en Profit (economische aspecten).

Eén van de doelstellingen in het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid is het bewerkstelligen van een CO2 reductie van 40% ten opzichte van 1990 door middel van energiebesparing en het stimuleren van duurzame energie.

2.2 Routekaart Duurzaam Voorne-Putten 2040

De gemeenten op Voorne-Putten hebben de gezamenlijke opgave op het gebied van de energietransitie voor het gehele eiland in beeld gebracht door middel van de Routekaart Duurzaam Voorne-Putten 2040. In deze routekaart wordt de ambitie uitgesproken om in 2040 energieneutraal te zijn op Voorne-Putten. Om inzichtelijk te maken welke maatregelen er dan nodig zijn is er een Routeplan Energie opgesteld voor de regio Voorne-Putten. De energiemix voor Voorne-Putten is weergegeven in bijlage 1. Uit het routeplan energie komt duidelijk naar voren dat zonne-energie belangrijk is voor de opwekking van duurzame energie. Voor de gemeenten op Voorne-Putten is de opgave voor de korte termijn (2021) om 100.000 extra zonnepanelen te plaatsen op daken van woningen en bedrijven en het realiseren van 50 hectare aan zonnevelden. De opgave voor de lange termijn (2050) wordt nu uitgewerkt in de Regionale Energie Strategie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) waarin de opwekking van duurzame energie, waaronder zonne-energie, een belangrijke rol gaat spelen.

2.3 Visie Ruimte en Mobiliteit provincie Zuid-Holland

Het rijk zet in op een CO2 reductie van 49 % in 2030 ten opzichte van 1990. Dit in navolging van het akkoord van Parijs. De provincie Zuid-Holland heeft de ambitie dat er in 2035 een CO2 neutrale energievoorziening beschikbaar is. Zonne-energie wordt hierin steeds belangrijker.

Echter in een provincie waarin onbebouwde ruimte een schaars en waardevol goed is, is een terughoudende benadering van zonnevelden in die open ruimte op zijn plaats, in combinatie met een stimulerende benadering voor zonnepanelen en warmtecollectoren in de bebouwde ruimte. De provincie zet hierbij haar ruimtelijk instrumentarium in.

Zonnevelden zijn een relatief nieuw fenomeen, daarom heeft de provincie experimenteerruimte geboden voor vijf pilots. De komende jaren worden de resultaten hiervan bekend en dit wordt benut bij het verder invullen van beleid. De provincie is terughoudend met het toestaan van nieuwe experimenten.

Beleid op zonnevelden is gericht op de volgende vijf principes:1. Een goede ruimtelijke ordening, waarbij infrastructuur (energienetwerk) als leidend principe wordt

gehanteerd. Wek energie op daar waar het gebruikt wordt (in of nabij de bebouwde omgeving) en waar aansluiting op het energienetwerk logisch is.

2. Kader waarin zonne-energie kan worden geplaatst


2. Zorgvuldig omgaan met de bestaande functies en kwaliteiten van het gebied. Bij de locatiekeuze, omvang en inrichting van een zonneveld zijn de regels voor ruimtelijke kwaliteit uit de Verordening ruimte altijd van toepassing.

3. Meervoudig ruimtegebruik. Benut bestaande en nieuwe bebouwing (PV en warmtecollectoren) en overige functies die combinaties kunnen vormen met zonne-energie. Zo heeft de provincie de voorkeur voor zonnepanelen op daken en biedt zij mogelijkheden voor zonne-energie op agrarische bouwblokken, de bestemming infrastructuur, de bestemming stedelijke functie (maar waar die bestemming om diverse redenen vooralsnog niet wordt gerealiseerd), voormalige stortplaatsen, slibdepots en spaarbekkens.

4. Bescherming van de schaarse open ruimte en landschapswaarden. Dit betekent dat de provincie terughoudend is met het toestaan van zonnevelden. In beperkte mate en onder voorwaarden worden mogelijkheden voor zonnevelden geboden in glastuinbouwgebied, in stads- en dorpsranden en in combinatie met een windpark. In beschermingscategorie 1 zijn zonnevelden in principe uitgesloten. In beschermingscategorie II zijn zonnevelden mogelijk indien het zich verenigt met de te beschermen waarden.

5. Experimenteerruimte voor zonnevelden. Dit wordt alleen geboden aan zonnevelden: a. met nieuwe innoverende technieken die meervoudig ruimtegebruik tot doel hebben; b. met een innovatieve opslag van energie.

Voor meer informatie over zonne-energie binnen en buiten stedelijk gebied zie Bijlage 2: Uitgangspunten beleid zonne-energie, Visie ruimte en mobiliteit provincie Zuid-Holland en het Programma Ruimte.

De provincie is voornemens om samen met gemeenten een ‘Handreiking grondgebonden zonneparken’ op te stellen voor de inpassing van zonnevelden in de omgeving. Deze handreiking zal na vaststelling worden toegevoegd aan het ruimtelijk kwaliteitskader voor de inpassing van zonnevelden in de omgeving.

2.4 Ruimtelijk kwaliteitskader

Ten behoeve het van het realiseren van een goede landschappelijke inpassing van de zonnevelden in het landschap hanteert de gemeente de volgende kaders en inspiratiedocumenten: • de Kwaliteitskaart Verordening Ruimte en gebiedsprofiel Voorne-Putten; • het Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit;• de Ruimtelijke verkenning kansen op de provinciale voorkeurlocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied.

2.4.1 Kwaliteitskaart Verordening Ruimte en Gebiedsprofiel Voorne PuttenDe provincie Zuid-Holland heeft haar ambities met betrekking tot de ruimtelijke kwaliteit van de verschillende gebieden vastgelegd in de Verordening Ruimte en op de Kwaliteitskaart. De Kwaliteitskaart verbeeldt de huidige kenmerken en kwaliteiten van gebieden. Per gebied is een aantal richtpunten opgenomen waar nieuwe ontwikkelingen aan moeten voldoen. Het gebiedsprofiel Voorne-Putten is een nadere uitwerking van de richtpunten van de kwaliteitskaart. In het gebiedsprofiel heeft de provincie samen met gemeenten en andere gebiedspartners een beschrijving van karakteristieken, ontwikkelingen, kwaliteiten en ambities in het gebied opgenomen. Het gebiedsprofiel is een handreiking aan de hand waarvan de gebiedseigen ruimtelijke kwaliteit een plek kan krijgen in nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.


2.4.2 Werkboek Ruimtelijk KwaliteitHet Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit, opgesteld door provincie in samenwerking met gemeenten, biedt handvatten om te komen tot een goed plan met ruimtelijke kwaliteit.

Het Werkboek gaat uit van 5 stappen op te komen tot ruimtelijke kwaliteit: • Stap 1: beschrijf het initiatief• Stap 2: maak een analyse van de huidige situatie• Stap 3: bepaal de ontwerp opgave• Stap 4: bepaal type ontwikkeling en beschermingscategorie• Stap 5: werk aan ruimtelijke kwaliteitHet stappenplan is in bijlage 3 bij dit afwegingskader bijgevoegd.

2.4.3 Ruimtelijke verkenning kansen op de provinciale voorkeurlocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied In opdracht van de provincie Zuid-Holland hebben de bureaus H+N+S Landschapsarchitecten en Overmorgen ruimtelijk relevante aspecten van een zonneveld verbeeld in de vorm van bouwstenen. Tevens is een ruimtelijke verkenning opgesteld voor kansen op de provinciale voorkeurslocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied. In deze verkenning zijn verschillende gebiedstypen uitgewerkt waaronder agrarische bouwblokken en dorps en stadsranden.


3.1 Bestemmingsplan

Energieopwekking voor eigen gebruikEen zonnepaneel op maaiveld wordt in het bestemmingsplan gezien als ‘een bouwwerk geen gebouw zijnde’. ‘Bouwwerken geen gebouw zijnde’ zijn toegestaan op achtererven van woningen, bouwvlakken van bedrijven en agrarische bouwvlakken. In principe is het mogelijk om hier ten behoeve van de eigen energieopwekking een ‘bouwwerk geen gebouw zijnde’ te plaatsen met een maximale hoogte van 3 meter. Op dit moment zijn er in de bestemmingsplannen onder ‘bouwwerk geen gebouw zijnde’ nog geen aparte regels opgenomen voor de hoogte van zonnepanelen. Streven is om de maximale hoogte van zonnepanelen op maaiveld via een “paraplubestemmingsplan” (overkoepelend plan voor heel de gemeente) te regelen.

Energieopwekking voor derdenVoor zonnepanelen, die geplaats worden ten behoeve van energieopwekking voor derden, is een ruimtelijke procedure vereist. Mogelijkheden hiervoor zijn:• wijziging bestemmingsplan en vervolgens reguliere omgevingsvergunningaanvraag• uitgebreide procedure waarbij wijziging van het bestemmingsplan en omgevingsvergunning aanvraag gecombineerd worden.• tijdelijke kruimelvergunning voor afwijken van het bestemmingsplan met de korte regulier procedure. Per project zal bekeken worden welke procedure gevoerd zal worden.

Met de invoering van de Omgevingswet zal er in plaats van een bestemmingsplan een Omgevingsplan worden opgesteld. Zowel bij de actualisatie van een bestemmingsplan of in de toekomst bij het opstellen van een omgevingsplan dient dit afwegingskader als uitgangspunt voor het beleid.

Milieu-effectrapportageHet realiseren van een zonneveld staat niet onder de activiteiten die genoemd worden in de bijlage C en D van het Besluit milieueffectrapportage. Dit betekent dat realiseren van een zonneveld niet mer(beoordelings) plichtig is.

Rijkscoördinatie- regelingZonne-energiesystemen met een omvang van 50 MW kunnen vallen onder de Rijks coördinatieregeling. Het betreft hier ruimtelijke projecten die niet alleen groot in omvang zijn maar ook een nationaal belang hebben.

3.2 Omgevingsvergunning

Voor het plaatsen van zonnepanelen is het Besluit omgevingsrecht (BOR) van belang. Zonnepanelen op dakenIn bijlage II van het Bor, artikel 2, lid 6 a en b zijn bepalingen opgenomen voor het plaatsen van zonnepanelen op daken. Zonnepanelen mogen vergunningsvrij worden neergelegd op:• schuine daken, als de zonnepanelen geplaatst worden binnen het dakvlak;• platte daken, als de zonnepanelen zodanig geplaatst worden dat de afstand van de dakrand gelijk is aan

de hoogte van de zonnepanelen.


3. Juridisch uitgangspunten en randvoorwaarden

Voor monumenten en panden in het beschermd stads- en dorpsgezicht is het plaatsen van zonnepanelen op daken, ingevolge bijlage II van het Bor, artikel 4a, vergunningsplichtig. Voor Hellevoetsluis is hiervoor apart beleid “Criteria zonnepanelen Vesting” opgesteld.

Zonnepanelen op maaiveldHet plaatsen van een zonnepaneel op maaiveld wordt gezien als een ‘bouwwerk geen gebouw zijnde’. Een ‘bouwwerk geen gebouw zijnde’ is vergunningsplichtig behalve als deze valt onder de categorieën waarin voor bouwactiviteiten geen omgevingsvergunning is vereist. Deze zijn weergegeven in artikel 3 van bijlage 2 van het Bor.

3.3 Anterieure overeenkomst

Bij het wijzigen van een bestemmingsplan (omgevingsplan) of het verlenen van een omgevingsvergunning waarbij van het bestemmingsplan wordt afgeweken moet een anterieure overeenkomst worden opgesteld waarin voor-waarden kunnen worden opgenomen met betrekking tot onder andere de tijdelijkheid van het initiatief, plankosten, planschade, ruimtelijke kwaliteit, participatie. Ook kunnen hier afspraken gemaakt worden over de verplichting van de vergunninghouder om bij beëindiging van het project de locatie, op kosten van de vergunninghouder, in oude toestand te herstellen.Voor ieder zonne-energie project zal een anterieure overeenkomst worden opgesteld.

3.4 Nota Ruimtelijke Kwaliteit

Indien sprake is van een vergunningsplichtige aanvraag dan zal deze worden voorgelegd aan de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit voor advies. De aanvraag wordt door de Commissie getoetst aan de Nota Ruimtelijke Kwaliteit. Momenteel zijn er in de Nota Ruimtelijke Kwaliteit alleen bepalingen opgenomen voor het plaatsen van zonnepanelen op daken. Dit afwegingskader zal de input geven voor het actualiseren van de bestaande Nota Ruimtelijke Kwaliteit en vormt het toetsingskader voor de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit.


4.1 Binnenstedelijk

4.1.1 Benutten van dakenBij een aanvraag voor het plaatsen van zonnepanelen binnenstedelijk dient altijd eerst het dakvlak te worden benut. Dit geldt zowel voor woningen en bedrijven als voor maatschappelijke voorzieningen, sportvoorzieningen, enz. Indien blijkt dat het niet mogelijk is om panelen op het dak te plaatsen of dat dit onvoldoende oplevert of om andere redenen, waaronder monumentenstatus of uitstraling, dan kan worden gekeken of plaatsing van zonnepanelen op maaiveld mogelijk is. Hiervoor gelden onderstaande criteria.

4.1.2 Plaatsing van zonnepanelen op maaiveld

4.1.2.1 ParticulierenDe gemeente krijgt steeds vaker vragen van particulieren die zonnepanelen op het achtererf willen plaatsen.Om dit mogelijk te maken zijn onderstaande plaatsingsregels opgesteld:

1. Eerst dient het dakvlak te worden benut, zie paragraaf hierboven. 2. In verband met het kleinschalige karakter mogen de zonnepanelen in principe alleen geplaatst worden voor

het eigen energieverbruik, ondergeschikt aan de hoofdfunctie wonen. Gebruik voor derden of een collectief zonneveld binnen de buurt is bespreekbaar, indien het plan goed inpasbaar is in de omgeving.

3. De zonnepanelen mogen alleen in het achtererf (grondgebied gelegen achter en in verlengde van de zijgevel, achter de bebouwing) worden geplaatst.

4. In het bestemmingsplan is een maximaal percentage opgenomen waarin op het achtererf mag worden gebouwd. Het plaatsen van zonnepanelen mag dit maximale percentage niet overschrijden zodat ruimte overblijft voor groen, biodiversiteit en opvang van regenwater.

5. Afstand van de perceelgrens is minimaal 1 meter (in verband met onderhoud en afstromend regenwater).6. De panelen dienen op een natuurlijke ondergrond te worden geplaatst (gras of grond), in verband met

waterberging. 7. Bij voorkeur wat ruimte over laten tussen de panelen, zodat zich groen kan ontwikkelen. 8. De zonnepanelen dienen met groen te worden omzoomd zodat de panelen in principe niet zichtbaar

zijn vanuit de openbare ruimte. 9. De maximale hoogte van de zonnepanelen, inclusief stellage, is 1,5 meter. Dit betekent dat bij lengte

opstellingen maximaal 2 lagen mogelijk zijn en voor breedte opstellingen maximaal 1 laag (zie figuur 1 en 2 op volgende pagina)


4. Ruimtelijke uitgangspunten en randvoorwaarden (ruimtelijk spoor)

Figuur 1: Breedte opstellingen

Figuur 2: Lengte opstellingen

4.1.2.2 Bedrijven en bedrijfsterreinenOok bedrijven hebben een verduurzamingsopgave. Soms is het niet mogelijk om zonnepanelen op het dak te plaatsen en is er ruimte voor plaatsen van zonnepanelen in het bouwvlak (of achtererf). Uitgangspunten voor het plaatsen van zonnepanelen bij een bedrijf zijn als volgt:

1. Eerst dient het dakvlak te worden benut, zie paragraaf benutten van daken. 2. De zonnepanelen zijn voor eigen gebruik of ten behoeve van de overige bedrijven. 3. De zonnepanelen dienen bij voorkeur in het verlengde van de zijgevel (achter de bebouwing) te worden

geplaatst. Indien het bedrijf zich op een grootschalig bedrijventerrein bevindt is plaatsing van zonnepanelen voor de voorgevel bespreekbaar, indien goed ingepast in de omgeving.

4. Afstand van de perceelgrens is minimaal 1 meter (in verband met onderhoud en afstromend regenwater) 5. De panelen dienen bij voorkeur op een natuurlijke ondergrond te worden geplaatst (gras of grond). 6. De maximale hoogte van de zonnepanelen, inclusief evt. lage stellage, bedraagt maximaal 1,5 meter

(zie figuur 1 en 2).7. De zonnepanelen inclusief het hekwerk dienen met een groene omlijsting (beplanting) te worden ingepast in

de omgeving. Beplanting en hekwerk staan op terrein van het bedrijf en dienen onderhouden te worden door het bedrijf.

Voor solitaire (tijdelijke) zonnevelden op een bedrijfsterrein (zonder hoofdgebouw) is het van belang goed te kijken naar de ligging, inpassing in de omgeving, zicht vanaf de randen, enz. Deze initiatieven vragen om maatwerk en zullen dan ook apart worden afgewogen. Voor plaatsingsregels en proces zie respectievelijk paragraaf 4.1.2.3. Sport- en maatschappelijke voorzieningen en 4.1.3 Proces planvorming binnenstedelijk.


breedteopstelling 1-laags

lengteopstelling 1-laags lengteopstelling 2-laags lengteopstelling 4-laags

breedteopstelling 2-laags

Figuur 1: Breedte opstellingen

Figuur 2: Lengte opstellingen

Overgenomen uit rapport ‘Zonnevelden Provincie

Zuid-Holland’, Ruimtelijke verkenning kansen op

de provinciale voorkeurslocaties buiten bestaand

stads- en dorpsgebied (pag 13), 2017.

Door bureau Over Morgen, Ede en bureau H+N+S

Landschapsarchitecten, Amersfoort.

4.1.2.3 Sport- en maatschappelijke voorzieningen Sportverenigingen en maatschappelijke organisaties moeten ook verduurzamen. Met het plaatsen van zonnepanelen op daken en mogelijk op restkavels kunnen zij een groot deel van hun elektriciteitsverbruik opwekken. Daarnaast kunnen zij ruimte beschikbaar stellen voor het opwekken van duurzame energie voor anderen door middel van een postcoderoos regeling. De volgende uitgangspunten en criteria worden hierbij gehanteerd:

Plaatsingsregels voor zonnepanelen bij sport- en maatschappelijke voorzieningen (binnenstedelijk) zijn als volgt:

1. Eerst dient het dakvlak te worden benut, zie paragraaf 4.1.1. voor het benutten van daken. 2. De zonnepanelen zijn voor eigen gebruik en/of voor het opwekken van energie voor derden bijvoorbeeld

door middel van een postcoderoosregeling.3. Gezien het grotere oppervlak van een zonneveld bij een sportvoorziening of maatschappelijke voorziening

(dan bij woningen) dient een landschappelijk inpassingsplan te worden opgesteld door een stedenbouwkundig- of landschapsspecialist, volgens de 5 stappen uit het werkboek ruimtelijke kwaliteit (zie bijlage 3). Hierbij dient minimaal aandacht te worden besteed aan:a. de huidige karakteristieken en kwaliteiten van het gebied (projectgebied incl. omgeving), deze dienen

behouden te blijven.b. goede ruimtelijke inpassing van het zonneveld in de omgeving: stem de omvang van het zonneveld af op

de schaal van het landschap, houd rekening met doorgaande structuren en patronen in het landschap zoals de kavelrichting, kies een eenvoudige hoofdvorm passend in het landschap. De maximale hoogte van de zonnepanelen, inclusief stellage, is 1,5 meter. Dit betekent dat bij lengte opstellingen maximaal 2 lagen mogelijk zijn en voor breedte opstellingen maximaal 1 laag (zie figuur 1 en 2). Een beeld van een kassencomplex binnenstedelijk is niet wenselijk.

c. landschappelijke inpassing van het zonneveld in de omgeving. Reserveer ruimte voor het maken van kwalitatief goede randen die passen bij de omgeving. Hierbij kan worden gedacht aan een groene omlijsting van het zonneveld met bijvoorbeeld een bomenrij, haag en/of houtwal. Met name in open landschappen kan ook worden gedacht aan een landschappelijke afscheiding in de vorm van een water-gang met rietkragen (zonder hekwerk). Bovenstaande zorgt ervoor dat zonnevelden zo min mogelijk zichtbaar zijn vanaf openbaar gebied en de karakteristieken van het landschap niet worden aangetast .

d. bijdrage aan natuur en biodiversiteit (zie kader 1) en rekening houden met klimaatadaptatie, voor de ondergrond dient te worden uitgegaan van een natuurlijke ondergrond.

e. indien van toepassing op de locatie bijdragen aan recreatieve en educatieve aspecten.f. tot slot dient het plan inzicht te geven in de vormgeving van hekwerken en poorten en de inpassing

van bijvoorbeeld een transformatorhuis.


4.1.3. Proces planvorming binnenstedelijk.

Zonnepanelen voor eigen gebruik passend binnen de regels van het bestemmingsplanVoor het plaatsen van zonnepanelen op maaiveld voor eigen gebruik is een omgevingsvergunning nodig. De aanvraag omgevingsvergunning wordt voor advies voorgelegd aan de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Het advies zal opgenomen worden in de vergunningsvoorwaarden.

Zonnepanelen ten behoeve van energieopwekking voor derden Voor het plaatsen van zonnepanelen ten behoeve van het gebruik voor derden is een bestemmingsplan wijziging noodzakelijk en dient een inpassingsplan te worden opgesteld. Het inpassingsplan zal voor advies worden voorgelegd aan de stichting Dorp, Stad & Land. Indien van belang voor de locatie zal tevens een kansenkaart worden opgesteld door stichting Dorp, Stad & Land, in samenspraak met de initiatiefnemer en de gemeente. Het advies van Dorp, Stad & Land en de kansenkaart vormen het toetsingskader voor de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Bovenstaande punten zullen worden vastgelegd in een anterieure overeenkomst tussen de initiatiefnemer en de gemeente. De overeenkomst wordt opgesteld en ondertekend bij de start van een project. Tevens zullen hierin afspraken worden gemaakt over o.a. de ruimtelijke procedure, de tijdelijkheid van het initiatief, advies- en plankosten, planschade, enz. Bij beëindiging van het project is de vergunninghouder verplicht om de locatie in oude toestand te herstellen.

Kader 1: Bijdrage aan biodiversiteit

• Ruimte overlaten tussen de panelen, zodat zich groen kan ontwikkelen. • De grond tussen de zonnepanelen ecologisch laten beheren, zodat er veel bloemen zijn voor bijen

en vlinders. Zeker niet laten verharden met bijvoorbeeld tegels of asfalt. • Geen langdurige begrazing, want dan blijft alleen gras over. Kortdurende en gefaseerde begrazing kan wel. • Geen chemische bestrijdingsmiddelen toestaan. • Zonnevelden landschappelijk in laten passen door struweelzones eromheen aan te leggen die inheems

zijn en uit meerdere soorten bestaan (geen monocultuur) en waarde te hebben voor bijen, vlinders, vogels enz. Dus geen coniferenhaag of laurierkers, want die hebben geen ecologische waarde. Wel meidoorn, sleedoorn, vlier, Gelderse roos, hondsroos, liguster, Drents krentenboompje, kardinaals-muts, hazelaar enz.

• In open en vlakke gebieden kan mogelijk voldoende landschappelijke inpassing bereikt worden door een natuurvriendelijke oever aan te leggen en deze met riet te laten begroeien. Riet kan ook redelijk hoog worden en lage zonnepanelen aan het zicht onttrekken.

• Extra ecologische waarde creëren door bijvoorbeeld faunavoorzieningen aan te brengen, zoals een nestkast voor torenvalken, een ijsvogelwand of een bijenhotel.

• Uitvoeren van een bodem ecosysteem onderzoek om de impact op de bodem en het bodemleven te monitoren.

• Wanneer een zonneveld-locatie grenst aan de Ecologische Hoofdstructuur, dient deze gelijk aangelegd te worden.


4.2 Buitenstedelijk

4.2.1 Benutten van daken.Ook voor het buitengebied hebben zonnepanelen op daken de voorkeur. Indien blijkt dat het niet mogelijk is om panelen op het dak te plaatsen of dat dit onvoldoende oplevert of om andere redenen, waaronder monumentenstatus of uitstraling dan kan worden gekeken of plaatsing van zonnepanelen op maaiveld mogelijk is.

4.2.2 Zonnepanelen op maaiveld (grondgebonden zonnevelden) Voor zonnevelden buiten bestaand stads- en dorpsgebied kan een onderscheid worden gemaakt in grootschalige zonnevelden, vaak > 10 ha. (in verband met financiële haalbaarheid) en kleinschalige zonnevelden op agrarische bouwvlakken en bij woningen en bedrijven.

4.2.2.1 Grootschalige zonnevelden

Alleen toegestaan als dubbelbestemming.Vanwege het belang van de voedselproductie en de te verwachten innovatie op het gebied van duurzame energie is de verwachting dat op de lange termijn veldopstellingen van zonnepanelen in het landschap niet meer nodig zijn. De gronden willen we dan ook niet blijvend onttrekken van de oorspronkelijke (vaak agrarische) bestemming. Dit betekent dat de aanleg van zonnevelden alleen wordt toegestaan als dubbelbestemming.

Grootschalige zonnevelden in stads- en dorpsranden In de Visie Ruimte en Mobiliteit, van provincie Zuid-Holland, worden in beperkte mate en onder voorwaarden mogelijkheden voor zonevelden buiten bestaand stads- en dorpsgebied geboden. Voor Hellevoetsluis betreft het met name locaties in stads- en dorpsranden. De stads- en dorpsranden zijn gedefinieerd als de zone direct grenzend aan steden en dorpen en hebben vaak betekenis als stedelijk uitloopgebied. De toegankelijkheid van het landschap en de routes tussen stad en land zijn hiervoor belangrijk. De plaatsing van zonnevelden in stads- en dorpsranden biedt kansen omdat zonnevelden hiermee geplaatst worden nabij stedelijk gebied en daarmee nabij gebruikers. Energieopwekking en gebruik worden hiermee direct aan elkaar gekoppeld en stedelijke functies worden geclusterd.

Plaatsingsregels voor zonnevelden in stads- en dorpsrandenBelangrijk aandachtspunt vormt de inpassing van grootschalige zonnevelden in het landschap. Voorkomen moet worden dat de zonnevelden een blokkade vormen tussen stad en land of juist tot meer versnippering en verrommeling leiden. Een juiste situering, inpassing en de juiste schaal en maat (met name de verhouding tussen de omvang van het zonneveld en de omvang van het bebouwd gebied) is hiervoor van belang. Om te komen tot een kwalitatief hoogwaardig plan gelden onderstaande plaatsingsregels en inpassingsregels.

Plaatsingsregels:1. Het zonneveld grenst aan de stadsrand, vormt geen losse structuur in het open landschap.2. Het zonneveld vormt geen verstoring van een heldere landschappelijke grens rond bestaand

stads- en dorpsgebied.3. Het zonneveld sluit bij voorkeur aan op bestaande voorzieningen, zowel ruimtelijk als wat betreft de energie-

levering. Denk aan sportvelden, scholen, zwembaden, bedrijven of bedrijfsterreinen, recreatieterreinen, enz.


Inpassingsregels:4. Behoud van de karakteristieken en kwaliteiten van het gebied (projectgebied inclusief omgeving). 5. Zorg voor een goede inpassing van het zonneveld in de omgeving. Stem de omvang van het zonneveld af

op de schaal van het landschap, houd rekening met bestaande doorgaande structuren en patronen in het landschap zoals routes en bijvoorbeeld de kavelrichting, kies een eenvoudige hoofdvorm passend in het landschap. Het zonneveld vormt geen barrière tussen stad en land, routes worden niet afgesneden.

6. Reserveer ruimte voor het maken van kwalitatief goede randen die passen bij de omgeving. Gebruik gebiedseigen middelen voor de landschappelijke inpassing. Hierbij kan worden gedacht aan een groene omlijsting van het zonneveld met bijvoorbeeld een bomenrij met onderbegroeiing, een grondwal, een houtwal of een boomgaard. Met name in open landschappen kan worden gedacht aan een landschappelijke afscheiding in de vorm van een watergang met rietkragen, zodat het zicht op het landschap behouden blijft (zonder hekwerk), zie figuur 3.

7. Draag bij aan de doelstellingen met betrekking tot natuur en biodiversiteit (zie kader 1) en houdt rekening met klimaatadaptatie. Dit houdt in dat er sprake moet zijn van een natuurlijke ondergrond.

8. Benut recreatieve en educatieve kansen.9. Vormgeving van hekwerken en poorten en de inpassing van bijvoorbeeld een transformatorhuis dient

integraal te worden meegenomen in de planvorming.

Figuur 3. Landschappelijke afscheiding.


bomensingel

grondwal

rietoever

waterberging

Zuid-opstellingmet kavel mee

Oost-west opstellingmet kavel mee

niet zo maar zo

Oriëntatie en kavelrichting

Figuur 3. Landschappelijke afscheiding. Overgenomen uit rapport ‘Zonnevelden Provincie Zuid-Holland’,

Ruimtelijke verkenning kansen op de provinciale voorkeurslocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied (pag 17), 2017.

Door bureau Over Morgen, Ede en bureau H+N+S Landschapsarchitecten, Amersfoort.

Overige locaties buiten bestaand stads en dorpsgebied Overige locaties in het buitengebied, buiten de stads- en dorpsranden zullen, mits passend in provinciaal beleid, apart worden afgewogen. In alle gevallen is het zorgvuldig omgaan met de bestaande functies en kwaliteiten van het gebied van belang. Bij de locatiekeuze, omvang en inrichting van een zonneveld zijn de regels voor ruimtelijke kwaliteit uit de Verordening ruimte altijd van toepassing. De gebiedsprofielen kunnen een hulpmiddel zijn bij het inrichten en de situering van een zonneveld.

4.2.2.2 Kleinschalige zonnevelden

Plaatsing van kleinschalige zonnevelden op agrarische bouwvlakkenPlaatsing van zonnevelden op het agrarisch bouwblokken is op basis van het provinciaal beleid denkbaar. Het behoud van de openheid en het landelijk karakter van het landschap van Voorne-Putten staat daarbij centraal. Bij zonnevelden op het agrarisch bouwblok zal het gaan om relatief kleine velden, < 2,5 ha. Het ‘agrarisch’ bouwblok is in het bestemmingsplan aangeduid als “bouwvlak”. Binnen het bouwvlak zijn gebouwen en voorzieningen toegestaan die nodig zijn voor het uitvoeren van het agrarische bedrijf.

Het agrarisch bouwvlak biedt een aantal aanknopingspunten voor zonnevelden:1. Energie wordt opgewekt daar waar het ook (deels) wordt verbruikt. 2. Zonnevelden kunnen worden gezien als neveninkomst en versterken daarmee de economische positie en

toekomstbestendigheid van een agrarisch bedrijf.3. Qua aard past een zonneveld in het rijtjes agrarische bijgebouwen, stallen, schuren en kassen.4. Zonnevelden zijn te beschouwen als nieuw bouwwerk. Plaatsing op het bouwvlak sluit daarom aan bij het

huidige beleid, waarbij bebouwing op het bouwvlak gerealiseerd dient te worden.5. De agrarische bouwvlakken zijn exact begrensd in het bestemmingsplan, waardoor goed gestuurd kan

worden op de locatie en omvang van het zonneveld.

Figuur 4: Voorbeelduitwerking Zeekleipolderlandschap


Figuur 4: Voorbeelduitwerking Zeekleipolder-

landschap. Overgenomen uit rapport

‘Zonnevelden Provincie Zuid-Holland’,

Ruimtelijke verkenning kansen op de provinciale

voorkeurslocaties buiten bestaand stads- en

dorpsgebied (pag 37), 2017.

Door bureau Over Morgen, Ede en bureau

H+N+S Landschapsarchitecten, Amersfoort.

Belangrijk aandachtspunt vormt de inpassing van de zonnevelden in het landschap. Hiervoor gelden de volgende plaatsingsregels:

1. Voortbouwen op de huidige kavelopzet en het gebiedspecifieke erfkarakter respecteren en waar mogelijk versterken. Per landschap vraagt dit om een andere uitwerking.

2. In eerste instantie het erf naar achteren toe uitbreiden met een zonneveld en inpassen binnen de aanwezige landschappelijke lijnen zoals percelering, beplanting, wegen en waterlopen.

3. Aanwezige beplantingselementen zoals bomensingels en houtwallen minimaal aan 2 zijden doorzetten. 4. Met name de zichtbare achterkanten van zonnevelden landschappelijk inpassen. Dit kan met beplanting,

maar in open landschappen bijvoorbeeld ook met kleine grondwallen of watergangen met rietoevers. 5. Eventuele hekwerken opnemen in de erfbeplanting zodat deze niet zichtbaar zijn vanaf het openbaar gebied. 6. In open landschappen is de hoogte van de zonnepanelen maximaal 1,5 meter hoog (onder ooghoogte),

zodat over het zonneveld heen de landschappelijke zichtlijnen doorlopen. Bij voorkeur geen hekwerk, beveiliging door ligging achter op erf.

7. Het zonneveld dient een bijdrage te leveren aan de doelstellingen met betrekking tot natuur en biodiversiteit (zie kader 1.). Tevens dient rekening te worden gehouden met klimaatadaptatie. Dit houdt in dat er sprake moet zijn van een natuurlijke ondergrond.

Plaatsen van kleinschalige zonnevelden bij overige functies in het buitengebiedVoor het plaatsen van zonnevelden bij woningen, recreatieparken, bedrijven, sport en maatschappelijke voorzieningen voor eigen gebruik in het buitengebied geldt in alle gevallen dat er zorgvuldig om moet worden gegaan met bestaande kwaliteit van het gebied en zijn de regels voor ruimtelijke kwaliteit uit de Verordening ruimte altijd van toepassing.

4.2.3. Proces planvorming zonnevelden buiten bestaand stads- en dorpsgebied

4.2.3.1 Proces grootschalige zonnevelden Om te voorkomen dat er een wildgroei ontstaat aan zonnevelden in het buitengebied zal een afweging worden gemaakt van initiatieven op basis van een concept gebiedsvisie volgens de volgende stappen:

1. Indienen van initiatieven op basis van een concept gebiedsvisie volgens de 5 stappen van het Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit (zie bijlage 3). 2. De gemeente maakt een selectie van wenselijke initiatieven. De initiatieven zullen worden getoetst aan

ruimtelijk relevante aspecten zoals inpassing in het landschap en ligging ten opzichte van andere zonnevelden. Daarnaast zal ook worden gekeken naar de urgentie in het kader van energietransitie, CO2 reductie, maatschappelijke meerwaarde en participatie.

3. De initiatieven zullen worden voorgelegd aan Stedin (ten behoeve van een voortoets op aansluit- mogelijkheden) en Dorps, Stad & Land voor een landschapsadvies.4. De plannen met een positief advies van Stedin en Dorps, Stad & Land zullen vervolgens worden besproken

met provincie, Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond (VRR), DCMR milieudienst Rijnmond (DCMR) en LTO. Op basis van voorgaande toetsing en adviezen zal uiteindelijk een definitieve selectie van de uit te werken initiatieven worden gemaakt.

5. Afhankelijk van de locatie en de impact van het initiatief op de omgeving kan stichting Dorps, Stad & Land, in samenspraak met de initiatiefnemer en de gemeente, een nadere kansenkaart/kavelpaspoort opstellen, waarin de kwaliteiten, ontwikkelmogelijkheden van het gebied en de landschappelijke inpassing van het zonneveld worden verbeeld. Het kavelpaspoort zal dienen als basis voor het landschappelijke inpassingsplan.


6. De gebiedsvisie, inclusief landschappelijke inpassing van het zonneveld, dient door de gemeenteraad te worden vastgesteld ten behoeve van de ruimtelijke procedure.

7. De gebiedsvisie, inclusief het definitieve landschappelijke inpassingsplan vormen het toetsingskader voor de gemeente en de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit.

8. Bovenstaande punten zullen worden vastgelegd in een overeenkomst tussen de initiatiefnemer en de gemeente. De overeenkomst wordt opgesteld en ondertekend bij de start van een project. Tevens zullen hierin afspraken worden gemaakt over o.a. de ruimtelijke procedure, de benodigde onderzoeken, de tijdelijkheid van het initiatief, advies- en plankosten, planschade, participatie, enzovoort. Bij beëindiging van het project is de vergunninghouder verplicht om de locatie in oude toestand te herstellen.

4.2.3.2 Proces planvorming kleinschalige zonnevelden in buitengebiedVoor het proces van planvorming en toetsing zijn de regels zoals genoemd in paragraaf 4.1.3. van toepassing.


5.1 Proces participatie

Het uitgangspunt van de gemeente bij de ontwikkeling van (grootschalige) zonnevelden is de realisatie van een zorgvuldig omgevingsproces door middel van een actieve samenwerking met de betreffende initiatiefnemers en stakeholders. Onder stakeholders wordt verstaan iedereen die te maken heeft met het zonne-energieproject. Het gaat niet alleen om omwonenden/inwoners, maar ook om bedrijven, natuurorganisaties, belangenorganisaties, energiecoöperaties.

Voordat een initiatief wordt ingediend moet de initiatiefnemer afstemming hebben gehad met de netbeheerder over de aansluiting op het elektriciteitsnet.

Voordat de gemeente medewerking geeft voor het project stemt zij af met de provincie Zuid-Holland in het kader van ruimtelijke kwaliteit, met de DCMR Milieudienst Rijnmond (DCMR) en LTO in het kader van milieukwaliteit en de Veiligheids Regio Rotterdam Rijnmond (VRR) met betrekking tot veiligheid.

Door de initiatiefnemer moet een participatieplan worden opgesteld, waarmee afspraken over participatie door burgers, bedrijven of andere belangenorganisaties vast komen te liggen. Initiatiefnemers zullen op basis van een belangenanalyse inzichtelijk moeten maken welke participatie-instrumenten in voorkomende gevallen aangewezen zijn. Ook stelt de initiatiefnemer van een zonneproject een aanspreekpunt voor de omgeving aan. Bij het opstellen van het participatieplan is het uitgangspunt altijd maatwerk. Alle zonneprojecten zijn immers verschillend.

5.2 Financiële participatie

Bij grootschalige zonnevelden hecht de gemeente er belang aan het maximaal ten goede komen aan onze eigen gemeenschap van de (financiële) voordelen van zonneprojecten. Financiële participatie kent verschillende vormen die in combinatie met elkaar kunnen en dienen te worden ingezet:1. Mede-eigenaarschap2. Financiële deelneming3. Omgevingsfonds 4. Omwonendenregeling

5.2.1 Mede-eigenaarschapIndividuele burgers, of omwonenden en lokale ondernemers kunnen met eigendom en zeggenschap financieel deelnemen in een zonnepark. Bij mede-eigenaarschap is er niet alleen sprake van financiële deelneming: lenen of beleggen, maar ook van daadwerkelijk eigenaarschap en zeggenschap.

De gemeente hecht er belang aan om een lokale of regionale energiecoöperatie binnen de gemeenten in positie te brengen. Deze kan een belangrijke rol spelen bij het verder opzetten van duurzame energie projecten. Daarnaast kan daarmee de lokale en regionale economie gestimuleerd worden en heeft een coöperatie ook een sterke sociaal bindende rol (hier ligt een relatie met procesparticipatie).


5. Maatschappelijke randvoorwaarden en uitgangspunten (maatschappelijk spoor)

Bij grootschalige commerciële zonneprojecten wordt gestreefd om zoveel mogelijk in eigendom van lokale en/of regionale partijen en inwoners te laten komen. Indien sprake is van zonnevelden voor eigen gebruik dient maatwerk in afstemming met de direct omwonenden te worden geleverd.

5.2.2 Financiële deelnemingFinanciële deelneming is een andere vorm van Financiële Participatie waarbij het gaat om risicodragend deel te nemen in een zonneproject, bijvoorbeeld met aandelen of obligaties of ander financieel voordeel. De wijze waarop dit kan, wordt tijdig kenbaar gemaakt. Bij financiële deelneming is er, afgezien van een stem op een aandeelhouders- vergadering geen sprake van mede-eigenaarschap of zeggenschap.

Bij grootschalige zonnevelden voor commercieel gebruik zijn initiatiefnemers verplicht minimaal 25% van ieder zonneproject ter beschikking te stellen aan een regionale energie coöperatie voor Mede-Eigenaarschap of Financiële Deelneming. De genoemde 25% is een ondergrens. Indien sprake is van grootschalige zonnevelden voor eigen gebruik dient maatwerk in afstemming met de direct omwonenden te worden geleverd.

5.2.3 OmgevingsfondsNiet iedereen kan of wil geld ter beschikking stellen voor Mede-Eigenaarschap of Financiële Deelneming aan een zonne-energie project. Daarom geldt als verplichting dat bij elke ontwikkeling een gebiedsfonds in het leven wordt geroepen om een bijdrage te leveren aan betrokkenen die niet zelf financieel deelnemen aan het zonneproject. Een gebiedsfonds dient gevuld te worden uit de opbrengsten van de zonnepanelen. Met de opbrengsten die in het gebiedsfonds komen kunnen maatschappelijk verantwoorde projecten ondersteund worden die maximaal ten goede komen aan de direct omwonenden en / of inwoners en bedrijven van de gemeente Hellevoetsluis. Gedacht kan worden aan nieuwe duurzame energieprojecten, ondersteuning van verenigingen of bepaalde activiteiten etc. Het gebiedsfonds zal worden beheerd door een onafhankelijke entiteit, die bestuurd wordt door inwoners. De verdere uitwerking van het gebiedsfonds vindt plaats in nauwe samenwerking met de omwonenden en/ of andere belanghebbenden zoals de regionale energie coöperatie.

Als minimum bijdrage voor een gebiedsfonds stellen de gemeente een bedrag van € 0,50 /MWh (0,05 euro cent/ kWh).

5.2.4 Sluitende businesscaseIn alle gevallen van financiële participatie; mede-eigenaarschap; financiële deelneming; gebiedsfonds, geldt als uitgangspunt dat de initiatiefnemer een haalbare businesscase moet kunnen behalen. Als deze aantoonbaar niet haalbaar wordt geacht dan kan, na advies van een onafhankelijke expert, de gemeente besluiten af te wijken van het beleid met betrekking tot participatie.


In het kader van de energietransitie zal de opgave voor duurzame energie opwekking voor de langere termijn veel groter worden. De Regionale Energie Strategie die momenteel samen met de ander gemeenten van de MRDH wordt opgesteld zal hier de basis voor zijn.

De gemeente Hellevoetsluis is voornemens om samen met de andere gemeenten op Voorne-Putten om voor de langere termijn te onderzoeken waar en op welke locaties zonnevelden in het buitengebied buiten de bestaande stadsranden gerealiseerd kunnen worden waarbij de ruimtelijke kwaliteit van het landschap als geheel niet wordt aangetast. Dit in samenspraak met de provincie en andere belanghebbenden. Hierbij zal aandacht zijn voor de schaal en de verspreiding van de zonnevelden binnen Voorne-Putten en zal een koppeling worden gelegd met andere energiebronnen.

Indien het beleid van de provincie verruimd wordt waarbij zonnevelden in de open ruimte worden toegestaan dan zal dit afwegingskader van toepassing worden op deze nieuwe locaties.


6. Vervolg


Bijlage 1: Energiemix Voorne-Putten

Programma Ruimte

Zonne-energie binnen bestaand stads- en dorpsgebied Operationeel doel Verhogen van het aandeel duurzame energie in 2020 door binnen bestaand stads- en dorpsgebied meer zonne-energie op te wekkenRealisatiemix Visie ruimte en mobiliteit

De provincie vindt het opwekken van zonne-energie in bestaand stads- en dorpsgebied van groot belang. Zij wil mogelijke initiatieven zo veel mogelijk faciliteren en stimuleren.

Zonne-energie op daken heeft nadrukkelijk de voorkeur, omdat de opwekking plaats vindt nabij de gebruiker en de schaarse open ruimte wordt gespaard. Binnen de bebouwde omgeving ligt er een grote opgave om bestaande en nieuwe bebouwing te benutten voor de plaatsing van zonnepanelen en warmtecollectoren. Collectoren zijn met name toepasbaar voor locaties en daken die niet geschikt zijn voor panelen en waar geen warmtenet is en/of komt. De provincie streeft er naar dat bij nieuwbouw (ook bedrijventerreinen) gemeenten en ontwikkelaars de daken/bebouwing benut voor zonne-energie.

In de bebouwde omgeving zijn er naast de daken meer kansen voor meervoudig ruimtegebruik, zoals bijvoorbeeld parkeerterreinen, sport en recreatievoorzieningen (bermen van) wegen of terreinen waar bestemmingen wel zijn vastgelegd maar vooralsnog niet zijn gerealiseerd. Binnen het bestaand stads- en dorpsgebied ligt de verantwoordelijkheid voor de plaatsingsmogelijkheden van zonnepanelen bij de gemeenten.

Zonne-energie buiten bestaand stads- en dorpsgebied Operationeel doel Zonnepanelen stimuleren op bebouwde ruimten buiten bestaand stads- en dorpsgebied en terughoudend zijn met zonnevelden in het landschapRealisatiemix Visie ruimte en mobiliteit, kwaliteitskaart

Zonnevelden zijn veelal een vorm van enkelvoudig ruimtegebruik. Ze sluiten andere functies op dezelfde plaats nagenoeg uit. Ze hebben in beginsel een duidelijke invloed op de kwaliteit van het landschap en beperken de ruimte voor voedselproductie. Afhankelijk van de omvang zijn zonnevelden te beschouwen als een vorm van aanpassing dan wel transformatie van het landschap. In een provincie waarin onbebouwde ruimte een schaars en waardevol goed is, is een terughoudende benadering in die open ruimte op zijn plaats, in combinatie met een stimulerende benadering voor de bebouwde ruimte.

Buiten bestaand stads- en dorpsgebied hebben zonnepanelen op daken de voorkeur. Daarnaast zijn er enkele functies waar meervoudig ruimtegebruik met een zonneveld kansrijk is. Dit betekent dat zonnevelden in beginsel te combineren zijn met onderstaande functie en locaties.

Agrarische bouwblokken Zij hebben een bebouwingsbestemming. Het is derhalve logisch om naast benutting van daken ook ruimte te bieden voor zonnepanelen op het - nog voor bebouwing onbenutte- bouwblok. Installaties met zonnepanelen passen bij de agrarische bijgebouwen, stallen, schuren en kassen. Bij zonnevelden op het agrarische bouwblok zal het gaan om relatief kleine velden (< 2,5 ha) waarbij de energie opgewekt wordt waar deze (deels) wordt gebruikt.


Bijlage 2: Uitgangspunten beleid zonne-energie, Programma Ruimte van de Visie ruimte en mobiliteit provincie Zuid-Holland

Locaties die vallen onder de bestemming infrastructuur Het betreft hier bermen en taluds van rijks- en provinciale wegen, spoorwegen en parkeerplaatsen. Zonnepanelen en infrastructuur sluiten door hun ‘technische’ uitstraling goed op elkaar aan, zeker bij geluidschermen. In een stedelijke omgeving kan de plaatsing van zonnepanelen logisch zijn. Daar waar infrastructuur een open landschap doorsnijdt is een zorgvuldige afweging nodig. Op parkeerplaatsen kan een dak van zonnepanelen worden gerealiseerd, met aandacht voor en afhankelijk van het omliggende gebied.

Voormalige stortplaatsen, slibdepots en spaarbekkens Zij bieden kansen voor meervoudig ruimtegebruik in combinatie met zonnevelden, afhankelijk van de omgeving en mits deze goed worden ingepast. Drijvende zonnepanelen worden technisch mogelijk. Dit kan op water indien het niet strijdig is met andere functies van de waterstructuur en de veiligheid is gewaarborgd. Wellicht bijvoorbeeld in spaarbekkens.

In een provincie waarin onbebouwde ruimte een schaars en waardevol goed is, is een terughoudende benadering van zonnevelden in die open ruimte op zijn plaats. In beperkte mate en onder voorwaarden worden mogelijkheden voor zonnevelden geboden op de volgende locaties.

Locaties in glastuinbouwgebiedRealisering van een zonneveld is mogelijk, mits dit geen verdringend effect heeft op de functie glastuinbouw. Dit sluit tevens aan bij de provinciale ambitie om de energiehuishouding in de glastuinbouwgebieden in grote mate verder te verduurzamen. Qua uitstraling sluiten zonnevelden goed aan bij glastuinbouw, maar er moet behoedzaam omgegaan worden met de groene ruimtes in de vaak dichtbebouwde kassengebieden.

Locaties in stads- en dorpsranden In stads- en dorpsranden liggen kansen voor zonnevelden nabij het energienetwerk. Dit geldt ook voor het benutten van locaties waar een stedelijke functie is bestemd, maar waar die bestemming om diverse redenen vooralsnog niet wordt gerealiseerd.De typologie van de stads- en dorpsrand is leidend (front, contact of overlap, zie Visie, bijlage 1, III laag van de stedelijke occupatie, stads-en dorpsranden). In een situatie waar sprake is van een front is een zonneveld niet gewenst, omdat zij de identiteit aantast die wordt gekenmerkt door landschappelijke grenzen die zorgen voor een scherp contrast tussen bebouwing en landschap. Voor zonnevelden geldt dat zij uitsluitend worden geplaatst in de stads-en dorpsranden die zich kenmerken als contact of overlap gebied. Hier is sprake van vervlechting van stedelijke functies en landschap. Er komen veel opgaven en belangen samen (zoals dorps- en stadsuitbreidingen, bedrijventerreinen, infrastructuur, landbouw, recreatie, water en natuur) waar een zonneveld ingebed kan worden. Dit betekent dat altijd maatwerk aan de orde is en dat niet elke dorps-of stadsrand zich leent voor realisatie van een zonneveld. Afhankelijk van de identiteit en structuur van het landschap en de locatiekeuze, omvang en landschappelijke inpassing van het zonneveld ziet de provincie dit als een vorm van aanpassing dan wel transformatie van het landschap. Hiermee zijn zonnevelden ook in stads-en dorpsranden in principe uitgesloten van beschermingscategorie 1 gebieden. In beschermingscategorie 2 gebieden zijn zonnevelden alleen mogelijk indien het een aanpassing betreft en het zich verenigt met de te beschermen waarden.



Locaties in combinatie met een windturbineparkEen zonneveld in combinatie met een windturbinepark kan technisch en economisch gunstig zijn vanuit energieopwekking, -opslag en –distributie. Windparken en zonnevelden hebben verschillende ruimtelijke effecten en grondgebruik. De windturbines staan vaak met minimale verharding in open landschappen, indien hier een zonneveld wordt toegevoegd kan door de toevoeging van deze meer stedelijke voorziening het landschappelijk beeld en grondgebruik aanzienlijk veranderen. De plaatsing en omvang van het zonneveld in relatie tot die van het (agrarisch)landschap is bepalend voor de aanvaardbaarheid van het zonneveld. Uitgangspunt is het zorgvuldig omgaan met de bestaande functies en kwaliteiten van het gebied. Een zonneveld in combi met een windpark betreft daarom altijd maatwerk.Zonnevelden in de open ruimte kunnen op gespannen voet staan met de landbouw. Het betreft niet alleen de directe concurrentie met het agrarisch grondgebruik, maar ook het potentiële effect op de regionale landbouwstructuur. Onderzoek wordt uitgevoerd naar grootschalige zonnevelden in de open ruimte. De resultaten uit de pilots (windparken in combinatie met zonnevelden) worden hierin betrokken.

Locaties in knikpuntgebiedenWaar het huidige grondgebruik financieel niet langer houdbaar is vanwege de waterhuishouding en waarbij in een integrale gebiedsvisie wordt gezocht naar nieuwe economische dragers en waar energieopwekking onderdeel is van deze integrale afweging, kunnen zonnevelden een optie zijn. In de verkenning restveengebied Zuidplas wordt deze mogelijkheid onderzocht. Resultaten uit deze verkenning worden betrokken bij verdere beleidsvorming.

ExperimenteerruimteZonnevelden zijn een relatief nieuw fenomeen, daarom heeft de provincie experimenteerruimte geboden voor vijf pilots buiten bestaand stads- en dorpsgebied. Deze pilots mogen de komende jaren uitgevoerd worden. De ervaringenuit deze pilots worden benut bij het verder invullen van beleid voor zonnevelden. De provincie is terughoudend met het aanwijzen van nieuwe pilots. Experimenteerruimte wordt uitsluitend nog geboden voor onderstaande initiatieven.• Initiatieven waarbij nieuwe innoverende technieken worden uitgeprobeerd, die bijdragen aan de doelstelling van

meervoudig ruimtegebruik. Bijvoorbeeld het toepassen van ‘wisselteelt’ met folies voor zonne-energieopwekking.• Initiatieven van een zonneveld in combinatie met een innoverende opslag van energie. Traditionele zonnevelden

(ook met batterijen als opslagmedium) worden niet als (innovatief) experiment beschouwd.

In alle gevallen is het zorgvuldig omgaan met de bestaande functies en kwaliteiten van het gebied van belang. Bij de locatiekeuze, omvang en inrichting van een zonneveld zijn de regels voor ruimtelijke kwaliteit uit de Verordening ruimte altijd van toepassing. De gebiedsprofielen kunnen een hulpmiddel zijn bij het inrichten en de situering van een zonneveld.Inrichtingsprincipes inzake zonnevelden en ruimtelijke kwaliteit worden nader uitgewerkt in een door de provincie op te stellen handreiking. Bijvoorbeeld de maximale hoogte (zoals 1.50 m) kan in bepaalde gevallen de openheid van de omgeving waarborgen en belangrijke zichtlijnen behouden, dit zal onderdeel van de handreiking zijn.



Stap 1 Beschrijf het initiatief (wat, waar, waarom)Waarom is dit een geschikte plek voor de opwekking van zonne-energie en hoe verhoudt deze locatie zich tot het provinciaal beleid?

Stap 2Analyse van de huidige situatie (kenmerken en kwaliteiten in beeld brengen)Wat zijn de bestaande kenmerken en kwaliteiten van het landschap? Ligt het in een provinciale beschermingscategorie? Wie gebruiken het gebied? Welke ontwikkelingen spelen er?

Hulpmiddel: Kwaliteitskaart Verordening Ruimte en Gebiedsprofiel Voorne-Putten, Provincie Zuid-Holland

Stap 3Bepaal de ontwerpopgave (kansen en knelpunten)Wat betekent de ontwikkeling van zonne-energie voor de huidige situatie?Welke knelpunten en kansen ontstaan er?

Hulpmiddel: Kansen/ambities vanuit gemeentelijk beleid voor landschap, ecologie, recreatie, waterkwaliteit, duurzaamheid, enz.

Stap 4Bepaal het type ontwikkeling (inpassing, aanpassing of transformatie)Wat is de impact van de ontwikkeling van zonne-energie op het gebied? Is er sprake van een inpassings-, aanpassings- of transformatieopgave?

Hulpmiddel: Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit

Stap 5Werk aan ruimtelijke kwaliteit (gebruikswaarde, belevingswaarde, toekomstwaarde)Hoe kan zonne-energie zo worden ingepast dat bestaande kwaliteiten zo vele mogelijk worden behouden en er kansen ontstaan voor nieuwe kwaliteiten? Hoe kan de gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde vergroot worden.)

Hulpmiddel: • Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit• Ruimtelijke Verkenning van kansen op de provinciale voorkeurslocaties buiten bestaand stads- en dorpsgebied,

Zonnevelden Provincie Zuid-Holland, febr. 2017• Ambities per beleidscategorie


Bijlage 3: De vijf stappen van het Werkboek Ruimtelijke Kwaliteit

Afwegingskader Zonne-energie Hellevoetsluis · 2019. 3. 22. · zonnepanelen op daken en biedt zij...

Documents

Transcript of Afwegingskader Zonne-energie Hellevoetsluis · 2019. 3. 22. · zonnepanelen op daken en biedt zij...