GREENSPREAD 1

Haalbaarheidsstudie Zon-PV Schipper Vastgoed BV, Capelle aan den IJssel

Juni 2019 In opdracht van: BIZ Capelle XL Onderzoekslocatie: Lylantse Baan 14 | 2908 LG | Capelle aan den IJssel Naam bedrijf: Schipper Vastgoed BV Contactpersoon locatie: Dhr. D. van Middelkoop

GREENSPREAD 2

Voorwoord BIZ Capelle XL heeft Greenspread ingehuurd om inzichtelijk te maken wat de energetische en financiële potentie aan zonne-energie is op de bedrijven die vallen binnen het gebied van de BIZ Capelle XL. Bij de uitwerking van de financiële potentie is niet alleen gekeken naar de mogelijkheid van zelf investeren en zelf gebruiken, maar ook naar de financiële mogelijkheden van lease van het zonne-energiesysteem en van verhuur van het dak aan een derde die de zonnestroom vervolgens via een eigen aansluiting of een secundair allocatiepunt invoedt op het landelijke elektriciteitsnetwerk. Wanneer in dit rapport wordt gesproken over lease of dakhuur, kan de lezer ervan uitgaan dat de aannames voor de lease- of dakhuurmodellen marktconform zijn.

GREENSPREAD 3

Inhoudsopgave

Voorwoord 2

1 Inleiding 4

2 Zonne-energie 5

3 Technische uitwerking 6

Geschiktheid daken 6 Schaduw en obstakels 6 De systeemontwerpen 6 Type omvormers 7 Omvormers en aansluiting 8 Draagkracht 8 Bliksem- en overspanningsbeveiliging 8 Monitoring 8

4 Financiële analyse 10

Scenario 1: Zelf investeren in panelen op nieuwe dak 10 Resultaten 14 Scenario 2: Zelf investeren in panelen op beide daken 15 Resultaten 19 Scenario 3: Operational lease 20 Resultaten 20 Scenario 4: Dakhuur 21 Resultaten 22

5 Conclusies 23

Scenario 1 23 Scenario 2 24 Scenario 3 24 Scenario 4 25

6 Vervolg 26

1. Ontwikkeling/inkooptraject 26 2. Realisatie 26

GREENSPREAD 4

1 Inleiding

Steeds meer dakeigenaren kiezen voor vergroening van de energievoorziening met zonnepanelen. De maatschappelijke meerwaarde van duurzame energie is hiervoor een belangrijke reden, maar dat geldt natuurlijk ook voor het financiële rendement. Greenspread stelt in deze rapportage vast wat de technische en financiële haalbaarheid is van zonnepanelen op de daken van Schipper Vastgoed BV aan de Lylantse Baan 14 te Capelle aan den IJssel (zie Figuur 1).

Figuur 1: De onderzoekslocatie in beeld. In dit onderzoek worden de volgende scenario’s behandeld:

1. Een investering door Schipper Vastgoed BV met eigen vermogen in een systeem waarbij het nieuwe dak maximaal wordt benut voor zonnepanelen passend op de huidige aansluiting van Schipper Vastgoed BV.

2. Een investering door Schipper Vastgoed BV met eigen vermogen in een systeem waarbij beide daken worden gebruikt voor het plaatsen van zonnepanelen. Hiervoor een nieuwe grootverbruikersaansluiting moet worden gerealiseerd (net zoals in scenario 3 en 4).

3. Een operational lease waarbij alle geschikte vierkante meters worden benut en Schipper Vastgoed BV een vast bedrag per maand voor het gebruik van de zonnepanelen betaalt en Schipper Vastgoed BV per saldo direct bespaart op haar energiekosten.

4. Een dakhuurconstructie waarbij alle geschikte vierkante meters worden benut en gebruik wordt gemaakt van een secundair allocatiepunt op de aansluiting van Schipper Vastgoed BV. In deze variant hoeft Schipper Vastgoed BV zelf niet te investeren.

Op basis van deze rapportage kan Schipper Vastgoed BV besluiten al dan niet over te gaan tot het plaatsen van zonnepanelen en daarbij een passende variant kiezen.

GREENSPREAD 5

2 Zonne-energie

Zonlicht is een bron van onuitputtelijke energie die gratis beschikbaar is. De potentie van zonne-energie is enorm: het jaarlijkse mondiale aanbod is ruim elfduizend keer groter dan de wereldwijde energievraag. Met behulp van zonnepanelen (ook wel PV-panelen, naar het Engelse photovoltaics) kan zonlicht worden omgezet in elektriciteit. PV-panelen produceren energie zonder dat hierbij broeikasgassen vrijkomen en vergen weinig onderhoud. Zonnepanelen zijn er in verschillende soorten en maten; de meeste varianten hebben een oppervlakte van ongeveer 1,65 vierkante meter en wegen circa twintig kilogram. Om de stroom van zonnepanelen te kunnen gebruiken, moet deze nog wel geschikt worden gemaakt voor het elektriciteitsnet. Dit gebeurt door een omvormer, die de opgewekte gelijkspanning transformeert in bruikbare wisselspanning. Zonnepanelen werken zowel op direct licht als op indirect licht. Dit betekent dat zonnepanelen ook functioneren als het bewolkt is, maar zij leveren natuurlijk wel meer elektriciteit als de zon schijnt. Zonnepanelen zijn stil en hebben een lange levensduur (25 jaar). De prijzen van zonnepanelen zijn de afgelopen jaren sterk gedaald. Dit is weergegeven in de grafiek hieronder. De laatste jaren zijn de prijzen min of mee gestabiliseerd. Het prijsverschil tussen panelen van Aziatische en Europese makelij blijkt uit grafiek 1 hieronder. Na een periode van convergerende prijzen door de minimumimporttarieven van de EU op panelen uit China is het prijsverschil recentelijk weer opgelopen, voornamelijk doordat Aziatische fabrikanten productiefaciliteiten hebben opgezet in de landen rond China (Vietnam, Taiwan, Maleisië et cetera) en zodoende de minimumimporttarieven omzeilen. Sinds Q4 van 2018 heeft een nieuwe daling plaatsgevonden van de prijzen van Aziatische modules dankzij de afschaffing van de minimumimporttarieven van de EU.

Figuur 2: De prijsontwikkeling van zon-PV-modules van Aziatische en Europese makelij.

GREENSPREAD 6

3 Technische uitwerking

Geschiktheid daken Schipper Vastgoed BV heeft een pand aan de Lylantse Baan 14 te Capelle aan den IJssel en beschikt over één geschikt plat dak. Tegen dit bestaande dak aan wordt een uitbreiding van het pand gerealiseerd. Figuur 3 laat de actuele staat van het zien van het huidige dak en de bouwtekening van het nieuwe dak. Aangezien het niet duidelijk is of er op het bestaande dak zonnepanelen kunnen worden geplaatst worden er twee scenario’s uitgewerkt: één waarin beide daken worden gebruikt en één waarin alleen het nieuwe gedeelte wordt gebruikt.

Figuur 3: De onderzoekslocatie in beeld met de geschikte daken omkaderd.

Schaduw en obstakels De daken van de Lylantse Baan 14 ondervinden geen schaduw van omliggende gebouwen. Aan de zuidoostkant van het perceel staat een rij met bomen die voor lichte schaduwval zorgt op het dak. Op het huidige dak zijn twee lichtstraten aanwezig. Het nieuwe dak wordt geheel obstakelvrij gebouwd. Hierdoor kunnen er relatief veel zonnepanelen worden geplaatst.

De systeemontwerpen Voor de systeemontwerpen is gekeken naar wat er technisch mogelijk is op de daken van Schipper Vastgoed BV aan de Lylantse Baan 14. Hierbij is rekening gehouden met schaduwval en objecten op de daken. Er zijn twee systeemontwerpen gemaakt omdat het niet duidelijk is of op het bestaande dak ook zonnepanelen kunnen worden geplaatst. Op het nieuwe dak is het mogelijk om 186 zonnepanelen te plaatsen van 320 Wp. Dit aantal panelen is aan te sluiten op de huidige aansluiting van 3*80 Ampère. Wanneer beide daken worden gebruikt kunnen er 340 zonnepanelen worden geplaatst. Voor dit aantal panelen is het nodig om de aansluiting te verzwaren naar 3*125 Ampère. Het grote systeem wordt ook gebruik voor scenario 3 en 4, aangezien een grootverbruikersaansluiting noodzakelijk is voor een SDE+-subsidie. Zonder SDE+-subsidie is een business case niet zeker genoeg voor een dakhuur of leaseconstructie. De systeemontwerpen zijn weergegeven in Figuur 4 en de kenmerken van de systemen staan in Tabel 1.

GREENSPREAD 7

Figuur 4: Het systeemontwerp bestaande uit 340 zonnepanelen (links) en 186 panelen (rechts).

Aantal panelen 340 186 Paneelvermogen 320 Wp 320 Wp Totaal paneelvermogen 108.800 Wp 59.520 Wp Productieratio 985,8 kWh/kWp 992,8 kWh/kWp Totaalproductie in jaar 1 107.255 kWh 59.091 kWh Duurzame stroom voor ≈ 37 huishoudens ≈ 20 huishoudens Jaarlijkse CO2-uitstootreductie ≈ 56 ton ≈ 31 ton

Tabel 1: Kenmerken van de voorziene zon-PV-systemen. Aan scenario 3 en 4 zit een exploitatieconstructie gekoppeld. Dit houdt in dat een derde partij de volledige investering en exploitatie van de zonnepanelen voor haar rekening neemt. Voorwaarde om tot een constructie te komen, is het vestigen van een Recht van Opstal. Hiermee wordt vastgelegd dat de derde partij volledig juridisch en economisch eigenaar wordt van het systeem.

Type omvormers Omvormers zetten de gelijkstroom vanaf de panelen (DC) om in bruikbare wisselstroom (AC). Schipper Vastgoed BV kan kiezen voor een klassieke “stringomvormer”, waarbij panelen in dezelfde string in serie worden geschakeld. Tegenwoordig wordt ook vaak gekozen voor een omvormer in combinatie met “power-optimizers” (van het merk SolarEdge) die de panelen parallel schakelen. SolarEdge is qua aanschaf iets duurder, maar biedt voordelen wanneer er last is van schaduw, of de panelen in verschillende oriëntaties liggen. Aangezien de zonnepanelen in het systeemontwerp weinig last hebben van schaduw of obstakels adviseert Greenspread om voor de Lylantse Baan 14 gebruik te maken van “normale” string omvormers.

GREENSPREAD 8

Omvormers en aansluiting Voor de systeemontwerpen zijn verschillende omvormerconfiguraties voorgesteld (zie Tabel 2). Te zien is dat het eerste systeemontwerp past op de huidige aansluiting. Voor het tweede systeemontwerp moet de aansluiting worden verzwaard naar 3*125A.

Scenario Omvormers Max. uitgangsstroom Aansluiting 1 1 * SMA 50 kW 3 * 72,5 Ampère 3 * 80 Ampère (bestaand) 2, 3, 4 4 * SMA 20 kW 3 * 116 Ampère 3 * 125 Ampère (nieuw)

Tabel 2: Omvormerconfiguraties en type aansluiting van de verschillende scenario’s.

Figuur 5: Voorbeeld van een opstelling van omvormers met een PV-verdeelkast en DC-zijdige overspanningsbeveiliging (links) en een foto van de meterkast waar de panelen op worden gekoppeld aan de Lylantse Baan 14 (rechts).

Draagkracht Het systeemontwerp geldt onder voorbehoud van voldoende draagkracht. De realisatie van de panelen met de bijbehorende draagconstructie inclusief ballast gaat voor de platte daken gepaard met een extra (gemiddelde) dakbelasting van circa 20 kg/m2. Het is raadzaam op basis van de ontwerpen uit deze studie de constructeur een akkoord te laten geven, alvorens over te gaan tot de plaatsing van zonnepanelen.

Bliksem- en overspanningsbeveiliging Op het dak is geen bliksembeveiliging aanwezig. Het is daarom raadzaam een type 1+2-overspanningsafleider in het DC-traject te plaatsen in combinatie met een type 2-overspanningsafleider in het AC-traject.

Monitoring De omvormer geeft veel informatie over de prestaties en eventuele storingen, in allerlei cijfers en grafieken. Om die reden worden de data uit de omvormers normaal gesproken naar het online portal van de omvormerfabrikant geleid; zie Figuur 6 voor een weergave van de SMA-portal. De verbinding tot stand brengen is mogelijk via een wifi-verbinding, een bekabelde ethernetconnectie of via een simkaart in combinatie met een router.

GREENSPREAD 9

Figuur 6: Voorbeeldweergave van een portal van een omvormerfabrikant (SMA).

GREENSPREAD 10

4 Financiële analyse

Scenario 1: Zelf investeren in panelen op nieuwe dak Het projectrendement en de terugverdientijd van een investering in 186 zonnepanelen zijn de financiële resultaten waar we in deze paragraaf naar toewerken. Hierbij wordt uitgegaan van gebruik van de huidige aansluiting van 3*80 Ampère. Op deze kleinverbruikersaansluiting is het niet mogelijk gebruik te maken van de SDE+-subsidie, maar wordt gebruik gemaakt van de salderingsregeling. Hiervoor zijn de variabelen uit Tabel 3 van belang. Uitgangspunten bestaande aansluiting

Algemeen

Aantal zonnepanelen 186 Modules

Paneelvermogen 320 Wp

Vermogen systeem 59.520 Wp

Geprognosticeerde stroomopbrengst 993 kWh/kWp in jaar 1

Zonnestroomproductie 59.091 kWh in jaar 1

Vermogensdegradatie zonnepanelen 0,65% Per jaar

Levensduur zonnepanelen 25 Jaar

Verwachte totale opbrengst 1.367.600 kWh in 25 jaar

Investering

Totale investering 48.887 Euro excl. BTW

Verwachte prijs per Wp 0,82 Euro excl. BTW

Opbrengsten

Verrekenprijs per kWh direct verbruik (jaar 1) 0,0900 Euro excl. BTW per kWh

Verrekenprijs per kWh teruglevering (jaar 1) n.v.t. Euro excl. BTW per kWh

Verandering netbeheerkosten - Euro excl. BTW per jaar

Verwacht aandeel direct piekverbruik per jaar 10% Van de totale productie

Verwacht aandeel direct dalverbruik per jaar 7% Van de totale productie

SDE+ jaar 1 netto bij aanvraag op basisbedrag € 0,099 - Euro per kWh

Exploitatie

Inflatie op kosten 2,0% Per jaar

Beheer, onderhoud, verzekering en meetkosten 1,1% Van de investering per jaar

Reservering vervanging omvormers 0,4% Van de investering per jaar

Ontwikkeling leveringstarief stroom na contract Op basis van forwardprijzen markt

(EPEX) Indexatie leveringstarief stroom > jaar 4 1,0% Per jaar

Indexatie energiebelasting ≤ 10.000 kWh -4,0% Per jaar

Indexatie energiebelasting > 10.000 kWh 1,5% Per jaar

Indexatie netbeheerkosten 0,5% Per jaar

GREENSPREAD 11

Tabel 3: Uitgangspunten scenario 1 voor 186 panelen op de bestaande aansluiting.

A. Het vermogen van kosteneffectieve kristallijne panelen ligt tegenwoordig standaard rond de 320 Wp per stuk. Het ontwerp heeft uitgewezen dat 186 van dergelijke panelen plaatsbaar zijn op de aansluiting. Het systeemvermogen bedraagt daarmee 186 panelen * 320 Wp = 59.520 Wp.

B. De opbrengst van de zonnepanelen hangt sterk samen met de zonoriëntatie van de modules, de locatie in Nederland, de hellingshoek en de te verwachten schaduw van de obstakels op het dak. We hebben voor het dak in kwestie een opbrengstprognose van 992,8 kWh/kWp in jaar 1 berekend. Dit komt bij een paneelvermogen van 59,5 kW overeen met een verwachte opbrengst van 59.091 kWh in jaar 1. In een zonrijk jaar kan dit in de praktijk nog wat meer zijn, en in een jaar met een tegenvallende hoeveelheid zonneschijn logischerwijs ook wat minder.

C. De levensduur van zonnepanelen is ten minste 25 jaar. Fabrikanten garanderen dat

zonnepanelen na 25 jaar nog een bepaald percentage van het originele nominale vermogen leveren. Meestal is dit 80% na 25 jaar (en 90% na 10 of 12 jaar). De ervaring leert dat een vermogensdegradatie van 0,65% per jaar een realistische aanname is.

D. De richtprijs voor het systeem en bijkomende kosten zijn ingeschat op basis van ervaringen van Greenspread met systemen met een vergelijkbare omvang en moeilijkheidsgraad. De ontwikkelkosten voor o.a. het projectmanagement en de daklastenstudies maken onderdeel uit van de totale verwachte investering.

E. Tot en met 2024 kan Schipper Vastgoed BV in scenario 1 nog gebruikmaken van de

salderingsregeling. Dit houdt in dat de jaarlijkse opwek één op één van het jaarlijkse verbruik mag worden afgetrokken en dat alleen over het eventuele restant energiebelasting moet worden betaald aan de eigen leverancier. Dit houdt in dat de opgewekte zonnestroom tijdens de periode van saldering relatief veel waard is. Om precies te zijn: € 0,0613 (gemiddeld leveringstarief piek/dal) + € 0,0767 (gemiddeld vermeden energiebelastingtarief; zie Figuur 7) = € 0,1380 per kWh. De salderingsregeling verdwijnt naar verwachting na 2024 en wordt dan vermoedelijk vervangen door een vergoeding voor alle zonnestroom die aan het net wordt (terug)geleverd.

• Na saldering geldt dat het directe verbruik (9% van de jaaropbrengst) een waarde heeft van € 0,0613 (levertarief) + € 0,0392 (energiebelasting incl. ODE) = € 0,1005 per kWh.

• Na saldering geldt dat de teruglevering aan het net (91% van de jaaropbrengst) een waarde heeft van € 0,0613 (levertarief) + € 0,050 (verwachte terugleversubsidie) = € 0,1113 per kWh

Belangrijk om te vermelden is dat de precieze tarieven afhankelijk zijn van het daadwerkelijke verbruik op de locatie. Greenspread heeft een aanname gemaakt voor het verbruik aan de hand van een gemiddeld verbruik per vierkante meter gebouwoppervlak.

GREENSPREAD 12

Figuur 7: De actuele energiebelastingschijven met bijbehorende tarieven.

F. De zonnestroom die direct op de locatie wordt verbruikt (naar verwachting 9%, zie

Figuur 8) heeft ook na de periode van saldering een waarde die gelijkstaat aan de som van de gemiddelde vermeden leveringskosten en de gemiddelde vermeden energiebelasting. De 91% van de zonnestroom die aan het net wordt teruggeleverd, is na saldering minder waard. Hiervoor krijgt Schipper Vastgoed BV het teruglevertarief zoals af te spreken met de energieleverancier plus een (verwachte) terugleverbijdrage per kWh van de overheid, als compensatie voor de vervallen salderingsregeling.

Uitgangspunt is dat het teruglevertarief van de energieleverancier circa 98% is van het eigen afnametarief én dat de overheid na 2024 een invoedsubsidie van € 0,05 per kWh beschikbaar stelt, met een negatieve indexatie van 4% op jaarbasis.

Figuur 8: De verwachte gelijktijdigheid van opwek en verbruik is 9%.

G. Aangezien scenario 1 een kleinverbruikersaansluiting betreft, is het niet mogelijk

SDE+-subsidie te ontvangen.

H. Alle exploitatielasten indexeren we in de business case met 2% per jaar.

GREENSPREAD 13

I. Voor beheer en preventief/correctief onderhoud en een verzekering van de zonnepanelen gaan we uit van 1,06% van de investering in het systeem voor de volledige exploitatieperiode. Ook reserveren we 12 jaar lang 0,4% per jaar van de investering voor de vervanging van de omvormers; deze hebben namelijk een verwachte levensduur van circa 12-15 jaar.

J. Voor de ontwikkeling van het leveringstarief baseren we ons tot en met 2022 op de dynamiek in de actuele forwardprijzen op de groothandelsbeurs (EPEX). Nadien indexeren we de leveringsprijs conservatief met 0,5%; zie Tabel 4. Het energiebelastingtarief in de derde schijf indexeren we jaarlijks met 2% op basis van de historische ontwikkeling.

Tabel 4: Aannames inzake de ontwikkeling van de stroomprijs.

K. Alle netbeheerderskosten worden jaarlijks geïndexeerd met 0,5%.

GREENSPREAD 14

Resultaten Wanneer Schipper Vastgoed BV besluit zelf te investeren in de 186 zonnepanelen, met 100% eigen vermogen, dan zijn de financiële projectresultaten op EBITDA-niveau (voor belasting en financiering) als volgt op basis van de variabelen uit Tabel 3:

❖ Investering excl. BTW: € 48.887 ❖ Terugverdientijd: 10,5 jaar ❖ Projectrendement: 8 % ❖ Cumulatieve projectkasstroom excl. BTW: € 64.195

Figuur 9 geeft de kasstroomontwikkeling van het project weer. Te zien is dat de investering na ruim 11 jaar is terugverdiend (de panelen leveren minimaal 25 jaar stroom op). Het projectrendement is 8% positief en Schipper Vastgoed BV houdt ruim € 60.000 over aan de gehele exploitatie.

Figuur 9: Kasstroomontwikkeling bij een investering voor 186 zonnepanelen.

GREENSPREAD 15

Scenario 2: Zelf investeren in panelen op beide daken Het projectrendement en de terugverdientijd van een investering in 340 zonnepanelen zijn de financiële resultaten waar we in deze paragraaf naar toewerken. Hierbij wordt uitgegaan van het verzwaren van de aansluiting naar 3*125 Ampère. Hiervoor zijn de variabelen uit Tabel 3 van belang. Uitgangspunten nieuwe aansluiting

Algemeen

Aantal zonnepanelen 340 Modules

Paneelvermogen 320 Wp

Vermogen systeem 108.800 Wp

Geprognosticeerde stroomopbrengst 993 kWh/kWp in jaar 1

Zonnestroomproductie 108.017 kWh in jaar 1

Vermogensdegradatie zonnepanelen 0,65% Per jaar

Levensduur zonnepanelen 25 Jaar

Verwachte totale opbrengst 2.499.915 kWh in 25 jaar

Investering

Totale investering 91.753 Euro excl. BTW

Verwachte prijs per Wp 0,84 Euro excl. BTW

Opbrengsten

Verrekenprijs per kWh direct verbruik (jaar 1) 0,0900 Euro excl. BTW per kWh

Verrekenprijs per kWh teruglevering (jaar 1) 0,0613 Euro excl. BTW per kWh

Verandering netbeheerkosten -1.340,10 Euro excl. BTW per jaar

Verwacht aandeel direct piekverbruik per jaar 10% Van de totale productie

Verwacht aandeel direct dalverbruik per jaar 7% Van de totale productie

SDE+ jaar 1 netto bij aanvraag op basisbedrag € 0,099 0,0428 Euro per kWh

Exploitatie

Inflatie op kosten 2,0% Per jaar

Beheer, onderhoud, verzekering en meetkosten 1,4% Van de investering per jaar

Reservering vervanging omvormers 0,4% Van de investering per jaar

Ontwikkeling leveringstarief stroom na contract Op basis van forwardprijzen markt

(EPEX) Indexatie leveringstarief stroom > jaar 4 1,0% Per jaar

Indexatie energiebelasting ≤ 10.000 kWh -4,0% Per jaar

Indexatie energiebelasting > 10.000 kWh 1,5% Per jaar

Indexatie netbeheerkosten 0,5% Per jaar Tabel 5: Uitgangspunten scenario 1 voor 340 panelen op de verzwaarde aansluiting.

GREENSPREAD 16

A. Het vermogen van kosteneffectieve kristallijne panelen ligt tegenwoordig standaard rond de 320 Wp per stuk. Het ontwerp heeft uitgewezen dat 340 van dergelijke panelen plaatsbaar zijn op de daken. Het systeemvermogen bedraagt daarmee 340 panelen * 320 Wp = 108.800 Wp.

B. De opbrengst van de zonnepanelen hangt sterk samen met de zonoriëntatie van de modules, de locatie in Nederland, de hellingshoek en de te verwachten schaduw van de obstakels op het dak. We hebben voor het dak in kwestie een opbrengstprognose van 985,8 kWh/kWp in jaar 1 berekend. Dit komt bij een paneelvermogen van 108,8 kW overeen met een verwachte opbrengst van 107.255 kWh in jaar 1. In een zonrijk jaar kan dit in de praktijk nog wat meer zijn, en in een jaar met een tegenvallende hoeveelheid zonneschijn logischerwijs ook wat minder.

C. De levensduur van zonnepanelen is ten minste 25 jaar. Fabrikanten garanderen dat

zonnepanelen na 25 jaar nog een bepaald percentage van het originele nominale vermogen leveren. Meestal is dit 80% na 25 jaar (en 90% na 10 of 12 jaar). De ervaring leert dat een vermogensdegradatie van 0,65% per jaar een realistische aanname is wanneer er gebruik wordt gemaakt van string omvormers.

D. De richtprijs voor het systeem en bijkomende kosten zijn ingeschat op basis van ervaringen van Greenspread met systemen met een vergelijkbare omvang en moeilijkheidsgraad. De ontwikkelkosten voor o.a. het projectmanagement en de daklastenstudies maken onderdeel uit van de totale verwachte investering.

E. Wanneer Schipper Vastgoed BV zonnepanelen plaatst zal zij ook stroom terugleveren via haar aansluiting. De productie is daarom op te splitsen in twee delen: direct verbruik en teruglevering aan het net.

De verrekenprijs voor het directe verbruik (5%) bestaat uit het gemiddelde vermeden leveringstarief (€ 0,0613/kWh), de gemiddelde vermeden energiebelasting inclusief Opslag Duurzame Energie (€ 0,0465/kWh) en de gemiddelde vermeden variabele transportkosten van netbeheerder Stedin (€ 0,0085/kWh). De totale waarde van een direct verbruikte kWh is in dit scenario dus € 0,1163 per kWh. Voor het aandeel teruglevering (95%) geldt dat de waarde gelijkstaat aan plusminus 98% het eigen leveringstarief van elektriciteit (€ 0,0613/kWh). Belangrijk om te vermelden is dat de precieze tarieven afhankelijk zijn van het daadwerkelijke verbruik op de locatie. Greenspread heeft een aanname gemaakt voor het verbruik.

F. De gelijktijdigheid voor de locatie komt uit op gemiddeld 5%. Deze gelijktijdigheid is berekend op basis van het verwachte opwekprofiel van het ontworpen systeem gecombineerd met het ingeschatte verbruik van de locatie. Door deze data naast elkaar te leggen, is te zien hoe groot het aandeel direct verbruik naar verwachting wordt, zie Figuur 10.

GREENSPREAD 17

Figuur 10: De verwachte gelijktijdigheid van opwek en verbruik is 5%.

G. De SDE+ is een subsidieregeling voor duurzame energieopwekking. Aanvragers

krijgen een bepaald bedrag aan subsidie voor iedere kWh groene energie die zij opwekken. Hoe hoog het subsidiebedrag precies is, hangt af van de aanvrager zelf. De SDE+ wordt namelijk aangevraagd voor een zogenaamd basisbedrag, dat weergeeft tegen welke prijs de aanvrager groene energie kan opwekken. De subsidie bestaat uit het verschil tussen dit basisbedrag en het correctiebedrag, dat de prijs van grijze energie reflecteert. Het correctiebedrag wordt jaarlijks vastgesteld door de overheid en zal nooit lager worden dan de basisenergieprijs; zie Figuur 11. Gunning van de SDE+ voorziet al met al in een 16-jarige overheidsbijdrage per geproduceerde kWh. Het fasebedrag per kWh wordt verminderd met het correctiebedrag, dat gekoppeld is aan de “grijze” energieprijs en jaarlijks opnieuw wordt vastgesteld. Vanaf 2018 is er onderscheid in het correctiebedrag tussen netlevering en niet-netlevering (direct verbruik). Voor de eerste categorie is het huidige correctiebedrag € 0,041 per kWh en voor de tweede categorie is het correctiebedrag € 0,069 per kWh (bij projecten < 1 MWp). We gaan in de exploitatieberekeningen uit van een aanvraag en gunning van de SDE+ met het basisbedrag van € 0,099 per kWh; dit is het maximum basisbedrag dat in de najaarsronde 2019 is aan te vragen, volgens de voorspelling van het PBL.

GREENSPREAD 18

Figuur 11: De netto subsidie per kWh is het basisbedrag minus het correctiebedrag.

H. Alle exploitatielasten indexeren we in de business case met 2% per jaar.

I. Voor beheer en preventief/correctief onderhoud en een verzekering van de zonnepanelen gaan we uit van 1,40% van de investering in het systeem voor de volledige exploitatieperiode. Ook reserveren we 12 jaar lang 0,4% per jaar van de investering voor de vervanging van de omvormers; deze hebben namelijk een verwachte levensduur van circa 12-15 jaar.

J. Voor de ontwikkeling van het leveringstarief baseren we ons tot en met 2022 op de dynamiek in de actuele forwardprijzen op de groothandelsbeurs (EPEX). Nadien indexeren we de leveringsprijs conservatief met 0,5%; zie Tabel 6. Het energiebelastingtarief in de derde schijf indexeren we jaarlijks met 2% op basis van de historische ontwikkeling.

Tabel 6: Aannames inzake de ontwikkeling van de stroomprijs.

K. Alle netbeheerderskosten worden jaarlijks geïndexeerd met 0,5%.

GREENSPREAD 19

Resultaten Wanneer Schipper Vastgoed BV besluit zelf te investeren in de 340 zonnepanelen en het verzwaren van haar aansluiting, met 100% eigen vermogen, dan zijn de financiële projectresultaten op EBITDA-niveau (voor belasting en financiering) als volgt op basis van de variabelen uit Tabel 5:

❖ Investering excl. BTW: € 89.446 ❖ Terugverdientijd: 8,3 jaar ❖ Projectrendement: 10,3 % ❖ Cumulatieve projectkasstroom excl. BTW: € 138.097

Figuur 12 geeft de kasstroomontwikkeling van het project weer. Te zien is dat de investering na ruim 8 jaar is terugverdiend (de panelen leveren minimaal 25 jaar stroom op). Het projectrendement is 10% positief en Schipper Vastgoed BV houdt ruim € 135.000 over aan de gehele exploitatie.

Figuur 12: Kasstroomontwikkeling bij een investering voor 340 zonnepanelen.

GREENSPREAD 20

Scenario 3: Operational lease Bij een operational lease investeert een derde voor eigen rekening en risico in het systeem en exploiteert het systeem minimaal 15 jaar lang. Het systeemontwerp is hetzelfde als in scenario 2. Voorwaarde hiervoor is een gunning van de SDE+-subsidie op naam van de derde partij. Een operational-lease-constructie heeft de volgende kenmerken:

❖ Looptijd van 15 jaar en de derde partij financiert; ❖ Schipper Vastgoed BV tekent een leaseovereenkomst waarbij de derde partij één

bedrag voor de zonnepanelen factureert, inclusief complete ontzorging in de vorm van beheer en onderhoud van het systeem en vervanging van eventuele defecte omvormers, met een indexatie van 2% per jaar;

❖ De derde partij ontvangt de bijdrage uit de SDE+ en neemt derhalve een deel van het productierisico weg bij Schipper Vastgoed BV;

❖ Gedurende de leaseperiode blijft de derde partij juridisch en economisch eigenaar; ❖ Na de lease neemt Schipper Vastgoed BV het systeem over tegen de wettelijk

verplichte restwaardesom (besluit leaseregeling).

Resultaten De operational-leasetarieven (€ 5.748 per jaar excl. BTW in jaar 1) zijn op te maken uit onderstaande tabel.

Tabel 7: Kosten en opbrengsten in de operational-lease-variant. De leasesom is minder groot dan het voordeel in de vorm van vermeden energielasten, gedurende de eerste 15 jaren; het gemiddelde jaarlijkse voordeel is circa € 1.250 excl. btw. Na de leaseperiode zijn er drie opties:

1. het systeem overkopen tegen de wettelijk bepaalde restwaarde; 2. het systeem laten verwijderen; of 3. de leaseperiode verlengen.

Het verschil in kasstromen van de drie opties is te zien in Figuur 13.

GREENSPREAD 21

Figuur 13: Kasstroomontwikkeling bij een operational lease.

Scenario 4: Dakhuur In deze business case gaan we uit van 100% netlevering van de zonnestroom via het toegelichte secundaire allocatiepunt op de aansluiting van Schipper Vastgoed BV. Het systeemontwerp is gelijk aan dat van scenario 2. We laten zien wat het rendement is van een dergelijke exploitatie en vertalen - mits de business case voldoende positief uitkomt - de mogelijkheden in een concrete propositie voor een 16-jarige dakhuur, waarbij Schipper Vastgoed BV een vooraf overeengekomen bedrag per paneel per jaar tegemoet kan zien. Voorwaarde hiervoor is de eerdergenoemde vestiging van een opstalrecht op de daken. Een tweede voorwaarde is het gebruik van een secundair allocatiepunt, zoals uitgelegd in hoofdstuk 3, op de huidige aansluiting van Schipper Vastgoed BV. De realisatie van een systeem bestaande uit 340 zonnepanelen op de daken van Schipper Vastgoed BV is onder voorbehoud van draagvermogen technisch mogelijk gebleken. In dit hoofdstuk volgt een eventuele aanbieding voor de huur van het dak door de derde partij. Uitgangspunt daarbij is gunning van de SDE+ (€ 0,099/kWh). De subsidie ontvangt de exploitant van het systeem, om vanuit de kasstromen een bedrag per paneel per jaar te kunnen bieden aan de dakeigenaar (Schipper Vastgoed BV). Het dakhuurvoorstel heeft de volgende kenmerken:

❖ Schipper Vastgoed BV verhuurt de daken aan de derde partij voor een periode van 16 jaar;

❖ De derde partij financiert het volledige zonnepanelensysteem incl. nieuwe aansluiting;

❖ De zonnepanelen worden dus aangesloten op een nieuwe aansluiting die volledig losstaat van de bestaande aansluiting;

❖ De derde partij ontvangt de bijdrage uit de SDE+; ❖ Gedurende de huurperiode blijft de derde partij juridisch en economisch eigenaar van

het systeem en vestigt daartoe een recht van opstal; ❖ Na afloop van de huurperiode kan de Schipper Vastgoed BV ervoor kiezen het systeem

over te nemen of het te laten verwijderen.

GREENSPREAD 22

Resultaten Helaas is het voor de derde partij niet mogelijk om een dakhuur te bieden aan Schipper Vastgoed BV voor de locatie Lylantse Baan 14. Door het relatief kleine formaat van het systeem zijn de vaste kosten voor een nieuwe aansluiting, opstalrecht en TDD hoog. Wanneer Schipper Vastgoed BV wil verduurzamen kan dit middels een van de andere scenario’s.

GREENSPREAD 23

5 Conclusies

Het nieuw te bouwen dak van Schipper Vastgoed BV aan de Lylantse Baan 14 te Capelle aan den IJssel biedt voldoende ruimte voor de realisatie van een zon-PV-systeem bestaande uit 186 zonnepanelen. Hiervoor is de huidige aansluiting van Schipper Vastgoed BV groot genoeg. Wanneer beide daken worden benut is het mogelijk om 340 zonnepanelen te plaatsen. Hiervoor moet de aansluiting worden verzwaard naar 3*125 Ampère. De systeemontwerpen staan weergegeven in Figuur 14. In Tabel8 staan de omvormerconfiguraties en type aansluiting weergegeven.

Scenario Omvormers Max. uitgangsstroom Aansluiting 1 1 * SMA 50 kW 3 * 72,5 Ampère 3 * 80 Ampère (bestaand) 2, 3, 4 4 * SMA 20 kW 3 * 116 Ampère 3 * 125 Ampère (nieuw)

Tabel 8: Omvormerconfiguratie en type aansluiting van de varianten.

Figuur 14: Het systeemontwerp met 340 zonnepanelen (links) en 186 panelen (rechts).

Scenario 1 Wanneer Schipper Vastgoed BV besluit zelf te investeren in de 186 zonnepanelen, met 100% eigen vermogen, dan zijn de financiële projectresultaten op EBITDA-niveau (voor belasting en financiering) als volgt op basis van de variabelen uit Tabel 3:

❖ Investering excl. BTW: € 48.887 ❖ Terugverdientijd: 10,5 jaar ❖ Projectrendement: 8 % ❖ Cumulatieve projectkasstroom excl. BTW: € 64.195

De investering is na ruim 10 jaar terugverdiend (de panelen leveren minimaal 25 jaar stroom op). Het projectrendement is 8% positief en Schipper Vastgoed BV houdt bijna € 65.000 over aan de gehele exploitatie.

GREENSPREAD 24

Scenario 2 Wanneer beide daken gebruikt kunnen worden kunnen er meer zonnepanelen worden geplaatst. Wanneer Schipper Vastgoed BV zelf investeert in de 340 zonnepanelen en het verzwaren van haar aansluiting, met 100% eigen vermogen, dan zijn de financiële projectresultaten op EBITDA-niveau (voor belasting en financiering) als volgt op basis van de variabelen uit Tabel 5:

❖ Investering excl. BTW: € 89.446 ❖ Terugverdientijd: 8,3 jaar ❖ Projectrendement: 10,3 % ❖ Cumulatieve projectkasstroom excl. BTW: € 138.097

De investering is dan na ruim 8 jaar terugverdiend (de panelen leveren minimaal 25 jaar stroom op). Het projectrendement is 10% positief en Schipper Vastgoed BV houdt ruim € 135.000 over aan de gehele exploitatie.

Scenario 3 De derde partij is bereid voor eigen rekening en risico het systeem 15 jaar lang te exploiteren. Het systeemontwerp is hetzelfde als in scenario 2. Voorwaarde hiervoor is een gunning van SDE+-subsidie van € 0,099/kWh op naam van de derde partij. De operational-leasetarieven (€ 5.748 per jaar excl. BTW in jaar 1) zijn op te maken uit onderstaande tabel.

Tabel 9: Kosten en opbrengsten in de operational-lease-variant. De leasesom is minder groot dan het voordeel in de vorm van vermeden energielasten, gedurende de eerste 15 jaren; het gemiddelde jaarlijkse voordeel is circa € 1.250 excl. btw. Na de leaseperiode zijn er drie opties:

• Het systeem overkopen tegen de wettelijk bepaalde restwaarde • Het systeem laten verwijderen • De leaseperiode verlengen

Het verschil in kasstromen van de drie opties is te zien in Figuur 15.

GREENSPREAD 25

Figuur 15: Kasstroomontwikkeling bij een operational lease.

Scenario 4 Helaas is het voor de derde partij niet mogelijk om een dakhuur te bieden aan Schipper Vastgoed BV voor de locatie Lylantse Baan 14. Door het relatief kleine formaat van het systeem zijn de vaste kosten voor een nieuwe aansluiting, opstalrecht en TDD hoog. Wanneer Schipper Vastgoed BV wil verduurzamen kan dit middels een van de andere scenario’s.

GREENSPREAD 26

6 Vervolg

Op basis van de bevindingen kan Schipper Vastgoed BV besluiten of zij daadwerkelijk zonnepanelen op de onderzochte locatie wil realiseren en in welke variant. Indien Schipper Vastgoed BV gebruik wil maken van het leasevoorstel kan zij contact opnemen met de BIZ om het vervolgtraject te bespreken. Als het gaat om een eigen investering in de 186 of 340 panelen, dan kan Greenspread, al dan niet in opdracht van BIZ Capelle XL, in de rol van gedelegeerd ontwikkelaar de onderstaande vervolgwerkzaamheden op zich nemen.

1. Ontwikkeling/inkooptraject a. Aanvragen SDE+-subsidie (najaarsronde 2019) b. Opstellen uitvraagdocument incl. programma van eisen c. Opvragen offertes voor turn-key d. Oplevering systemen e. Coördineren schouwing en beantwoorden vragen f. Beoordeling aanbieding(en) g. Kwaliteitsafstemming en prijsonderhandeling h. Samenstellen en uitsturen gunningsdocument

2. Realisatie a. Opstellen en afstemming van de bouwplanning b. Coördineren en begeleiden bouwwerkzaamheden c. Kwaliteitscontrole d. Opstellen proces-verbaal voor oplevering e. Aanmelding SDE+-systeem bij CertiQ en Stedin f. Controle systeemmonitoring

Fonteinkruid 6A 3931 WX Woudenberg (085) 40 13 470 info@greenspread.nl greenspread.nl

realising sustainable connections