Adviesrapport Mobile Learning Final Version 2 lilia en phara · 1.6 Het doel van adviesrapport 4...

Afstudeeropdracht Mobile learning Lilia Thung & Phara Koeiman – IDM4A-2008 1

Adviesrapport

Mobile learning

Uitgevoerd door: Phara Koeiman

Lilia Thung

Hogeschool INHOLLAND Juli 2008


Voorwoord Dit verslag is geschreven in kader van het afstudeerproject voor het vierde jaar aan Hogeschool INholland, studierichting Informatiedienstverlening & Management. De afstudeerstage duurde van maart tot juli 2008: het onderwerp is: Mobile learning. Ik wil de volgende mensen bedanken die ons geholpen hebben met het onderzoek; Opdrachtgevers Pieter Swager en Jos Fransen, Afstudeerbegeleider Martijn van Alphen en R. Bhagwanbali. Docenten van Hogeschool INHOLLAND die hebben meegewerkt aan het onderzoek: Dhr. Bas Kranenburg Dhr. Leslo Wanders Dhr. Hans den Hartog Mevr. Marion Hermans Mevr. Cathy Tuk Dhr. Bjorn Bouwens Dhr. Frank Muilman Studenten van Hogeschool INHOLLAND Bobby Rond Externe Deskundige Mevr. Soozy Hoogduin van KPN, afdeling Marketing en Sales


Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 1.1 Omschrijving afstudeeropdracht 4 1.2 Opdrachtgevers & begrippen 4 1.3 Aanleiding van het onderzoek 4 1.4 Hoofdvraag van het onderzoek 4 1.5 Het doel van het onderzoek 4 1.6 Het doel van adviesrapport 4 1.7 Beschrijving definitie mobile learning 5 1.8 Werkwijze 5 1.9 Taakverdeling 5 1.10 Globale planning 6 1.11 Indeling van adviesrapport 6 2. Methode & verantwoording 7 2.1 Inleiding 7 2.2 Verantwoording methode 8-9 2.3 Aanpassing methode 9-10 3. Resultaten 11 3.1 Resultaten studenten INHOLLAND Rotterdam en Den Haag 11-16 3.1.1 De makers van de website www.intt.nl 16

3.1.2 Interview CS- student Bobby Rond 17 3.2 Resultaten docenten INHOLLAND Rotterdam en Den Haag 18-23 3.3 Deskundigen 24 4. Huidige situatie Hogeschool INHOLLAND 25 4.1 Onderwijs 25 4.2 ICT 25 5 Conclusies 26 5.1 Inleiding 26 5.2 Aanbevelingen 27 Literatuurlijst 28 Bijlagen 29

1. Taakverdeling van afstudeerproject 29 2. Interviewlijst aan docenten 30 3. Uitwerkingen interviews met docenten 31-43 4. Uitwerkingen interviews met deskundigen 44-45 5. Enquête aan studenten 46-47 6. Excel bestand uitwerking enquêtes studenten 48


1. Inleiding 1.1 Omschrijving afstudeeropdracht Als afstudeeropdracht doen wij onderzoek naar mobile learning in opdracht van Lectoraat eLlearning. Bij het onderstaande onderzoek stond de volgende vraag centraal ‘Hoe kun je het onderwijs efficiënter en effectiever maken door de gerichte inzet van mobiele technologie binnen Hogeschool INHOLLAND? Het eindproduct is een adviesrapport. 1.2 Opdrachtgevers en begrippen De opdrachtgever van het onderzoek is het Lectoraat eLearning van Hogeschool INHolland te Rotterdam (Pieter Swager en Jos Fransen). Pieter Swager is de begeleider voor de afstudeeropdracht. Learning betekent het gebruik van multimediale technologieën en het internet om de kwaliteit van het

leren te verbeteren. Het lectoraat eLearning probeert mee te helpen om in het onderwijs en daarbuiten

daadwerkelijk te komen tot verantwoord en gemotiveerd gebruik van de nieuwe ICT (Informatie- en

Communicatietechnologie).

Het lectoraat geeft leiding aan een kenniskring waarin onderzoekers van binnen en buiten INHOLLAND

verschillende onderzoeken uitvoeren. Hoofdthema's daarbij zijn de veranderende rol van de docent

(eTutor) binnen onderwijssituaties waarin de student steeds nadrukkelijker zijn eigen leerweg uitstippelt,

Blended Learning en Jongeren en hun digitale wereld

(Bron: www.inholland.nl/elearning )

1.3 Aanleiding van het onderzoek De aanleiding van dit onderzoek is de vraag vanuit het lectoraat (www.INHOLLAND.nl/elearning) of de mobiele “apparaten” die door studenten gebruikt worden ook gebruikt zouden kunnen worden binnen het onderwijs. 1.4 Hoofdvraag van het onderzoek De hoofdvraag van onze afstudeeropdracht is: ‘Hoe kun je het onderwijs efficiënter en effectiever maken door de gerichte inzet van mobiele technologie binnen Hogeschool INHOLLAND? Het gaat om het verkennen van mogelijkheden voor Hogeschool INHOLLAND. 1.5 Het doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is inventariseren van de mogelijkheden van mobile learning binnen het onderwijs. 1.6 Het doel van adviesrapport Het doel van het adviesrapport zal zijn antwoord geven op onderzoeksvragen en inzicht geven in welke mogelijkheden er zijn m.b.t. mobile learning voor Hogeschool INHOLLAND.


1.7 Beschrijving definitie mobile learning Er bestaan veel definities van mobile learning, maar wij gaan in dit onderzoek uit van de volgende omschrijving: Het begrip Mobiel learning kan verdeeld worden in twee aspecten;

1. Het leren via mobiel Internet en 2. Ondersteuning van mobiele technologie binnen het leerproces.

Mobile learning,. oftewel mobiel leren, is leren waarbij mobiele apparatuur zoals mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops en Tablet pc's worden gebruikt binnen het leerproces. Bij Mobile learning gaat erom dat je via de mobiele apparatuur relevante kennis met elkaar kan delen of verkrijgen op elk tijdstip van de dag die voor jou van belang is. Bij mobile learning hebben we het niet over gewone laptops, maar over mobiele apparaten die je bijvoorbeeld in je jaszak kunt stoppen en waarbij het apparaat op stand-by staat, zodat je het meteen kunt gebruiken zonder lange opstartprocedures zoals bij laptops.. 1.8 Werkwijze Om te beginnen doen we deskresearch naar succesvolle invoering van mobiele technologie op “scholen” (basisscholen, middelbare scholen, MBO- en HBO-instituten en universiteiten). We kijken ook naar het gebruik van mobile learning in andere landen. Als eerste verzamelen we gegevens m.b.t. het onderzoek waarin de volgende vragen worden beantwoord:

• Wat verstaan we onder mobile learning? • Welke apparaten zijn toepasbaar voor mobile learning? • Wat zijn de mogelijkheden in de praktijk van mobile learning?

voor leerlingen/scholieren/studenten voor leerkracht/docent

• Welke projecten zijn er gaande met mobile learning? • Overwegingen van welke apparaat het meest geschikt is m.b.t. mobile learning.

(In schema zetten welke apparaat het beste de mogelijkheden kan uitvoeren) Daarna maken we een adviesrapport. Hierin worden de volgende vragen beantwoord:

• Wat willen docenten en studenten met mobile learning? • Hoe denken docenten en studenten over mobile learning (M-learning)? • Wat voor mogelijkheden willen studenten/docenten voor M- learning? • Zijn de docenten en studenten bereid om mee te doen met mobile learning (M-learning)? • Op welke manier en wanneer kan INHOLLAND M- learning inzetten? • Hoe kunnen we ervoor zorgen dat M-learning daadwerkelijk meerwaarde biedt binnen

INHOLLAND? • Wat zijn mogelijk problemen en beperkingen bij het invoeren van mobile learning voor

INHOLLAND? Naar aanleiding van de genoemde mogelijkheden van docenten en studenten wordt er gekeken of inzet van mobiele technologie financieel haalbaar is, en technisch en infrastructureel, binnen INHOLLAND. Om tot adviezen te komen voor het gebruik van mobile learning op Hogeschool INHOLLAND interviewen we docenten en deskundigen van de hogeschool. We delen enquêtes uit aan studenten van Hogeschool INHOLLAND Locatie Rotterdam en Den Haag. 1.9 Taakverdeling Lilia houdt zich bezig met het onderzoek bij studenten en Phara bij docenten en deskundigen. Lilia verdiept zich voornamelijk op adviezen m.b.t. onderwijs en Phara m.b.t. ICT- infrastructuur.


De beide bijdragen zijn samengevoegd in onderliggend adviesrapport. 1.10 Globale planning Maart/ April 2008

- Briefing afstudeeropdracht - Deskresearch over het onderwerp mobile learning - Opzetten onderzoek

Mei

- Het maken van onderzoeksresultatenrapport - Planning maken voor afstudeerproject

Juni - Interviewen docenten - Schrijven van adviesrapport - Enquêtes uitdelen aan studenten

Juli

- Maken van adviesrapport - Afronden van afstudeeropdracht

1.11 Indeling van adviesrapport In hoofdstuk 2 gaan we in op de methode die we gebruikt hebben voor dit onderzoek en de verantwoording ervan. In hoofdstuk 3 vindt u de resultaten van het onderzoek. De resultaten zijn gebaseerd op enquêtes die we aan studenten hebben aangeboden en tevens interviews die we hebben gehouden met docenten en deskundigen. In hoofdstuk 4 beschrijven we de huidige situatie van Hogeschool INHOLLAND. Hoe is de huidige situatie m.b.t. onderwijs en het ICT. In hoofdstuk 5 staan de conclusie en de aanbevelingen. Daarna komen de bijlagen. 1. Taakverdeling van afstudeerproject 2. Interviewlijst aan docenten 3. Uitwerkingen interviews met docenten 4. Uitwerkingen interviews met deskundigen 5. Enquête aan studenten 6. Excel bestand uitwerking enquêtes studenten


2. Methode en verantwoording In dit hoofdstuk staat beschreven welke onderzoeksmethoden zijn gebruikt voor deze afstudeeropdracht en een verantwoording waarom er voor deze onderzoeksmethoden is gekozen. We verdelen dit hoofdstuk in drie delen:

1. Welke methoden waren we van plan te gebruiken? 2. Welke methoden hebben we wel gebruikt en waarom? 3. Waarom hebben we een andere methode gebruikt dan wat we van plan waren?

2.1 Welke methoden waren we van plan te gebruiken? - Deskresearch Deskresearch is nodig om ons te verdiepen in het onderwerp. Door op Internet artikelen te zoeken, websites te bezoeken en boeken te lezen, krijgen we meer inzicht in wat het onderwerp mobile learning eigenlijk inhoudt. - Brainstormen Bij het opzetten van het plan van aanpak, de interviews en dit adviesrapport hebben we gebrainstormd over de inhoud: hoe wordt de indeling van het plan van aanpak en het adviesrapport? Tevens: Welke vragen gaan we stellen tijdens de interviews met docenten en deskundigen?

- Oriënteren en testen van interviews Om een interview te houden, stellen we eerst een vragenlijst op en die testen we op een aantal studenten om te kijken of de vragen goed zijn geformuleerd en duidelijk zijn.

- In kaart brengen van huidige situatie Het is van belang om te weten wat de huidige situatie van Hogeschool INHOLLAND is. Hoe zit het onderwijssysteem in elkaar? Hoe zit het met de infrastructuur en ICT?

- Groepsinterview aan hand van opgestelde ‘vragenlijst houden’ Om meer studenten te bereiken willen we na overleg met opdrachtgevers een groepsinterview houden om meer mogelijkheden naar boven te brengen van mobile learning. We gaan een vragenlijst maken en opschrijven wat we te weten willen komen.

- Individuele interviews met studenten, docenten en deskundigen We willen zoveel mogelijk studenten en docenten interviewen, namelijk 25 studenten, 10 docenten en 3 deskundigen. Dit aantal hebben we bedacht omdat we uit ons oogpunt dit aantal voldoende achten om genoeg informatie binnen te halen voor ons onderzoek. De studenten zijn van Hogeschool INHOLLAND locatie Rotterdam en Den Haag. Vanwege praktische redenen, de locaties voor ons zijn bekend en voor de reistijd hebben we gekozen om studenten op deze locaties te interviewen. Daarnaast hebben we de indruk dat deze reguliere studenten voldoende informatie kunnen geven. Interviews zijn in dit geval handiger dan enquêtes, omdat je bij interviews kan doorvragen en zoveel mogelijk informatie uit een persoon kan halen. Het nadeel is dat interviews veel tijd in beslag nemen en dat we in en drukke periode voor studenten en docenten afspraken moeten maken.

- Uitwerken van enquêtes met behulp van SPSS Om de enquêtes uit te werken, willen we gebruik maken van het programma SPSS. SPSS is een programma waarin je gegevens kan invoeren en analyseren. De tabellen en grafieken die we hieruit verkregen hebben we kunnen gebruiken voor het adviesrapport.


2.2 Welke methoden hebben we wel gebruikt en waarom? - Deskresearch

We hebben d.m.v. deskresearch ons meer verdiept in het onderwerp. De bronnen voor het onderwerp hebben we gevonden op Internet, zoals artikelen, definities en experimenten met mobile learning. Ook vanuit handleidingen, artikelen en werkstukken op papier hebben we ons informatie verkregen. We hebben ook het boek ”Mobile learning; a handbook for Educators and trainers, Kukulsa-hulme” gebruikt om een beter inzicht te krijgen m.b.t. het onderwerp. Waarom: Het is van belang om zoveel mogelijk informatie te verzamelen over het onderwerp, zodat we een goed onderzoek kunnen opstellen en uitvoeren. - Brainstormen We hebben gebrainstormd om in kaart te brengen wat de inhoud van het adviesrapport moet zijn en welke vragen we gaan stellen voor de interviews met docenten en deskundigen. En welke vragen in de enquêtes voor studenten moesten komen. Bij het brainstormen stond het volgende centraal;

- Wat willen de opdrachtgevers precies weten? - Welke manieren zijn het beste om informatie bij elkaar te verzamelen? - Hoe gaan we de interviews met studenten, docenten en deskundigen aanpakken? - Welke vragen gaan we stellen aan studenten, docenten en deskundigen? - Hoe pakken we het brainstorm/ diepte interview naar mogelijkheden met een groep studenten

aan? - Hoe moet het adviesrapport eruit zien?

Deze vragen worden beantwoord in het plan van aanpak. Met behulp van het plan van aanpak konden we de vragenlijst en dit adviesrapport opstellen. Waarom Er moet goed over nagedacht worden wat we gaan vragen aan docenten, studenten en deskundigen. Het is van belang om precies te achterhalen wat we uit het onderzoek willen halen en wat er in het adviesrapport komt te staan.

- Oriënteren en testen van interviews We hebben een vragenlijst opgesteld om studenten en docenten te interviewen en die hebben we getest op twee studenten, een 4e jaarsstudent Informatiedienstverlening & Management en een 3e jaarsstudente Management, Economie en Recht. Dit om te controleren of de vragenlijst goed is. Het is ons opgevallen dat de twee studenten bij het woord mobile learning alleen denken aan mobiele telefoons en de functies die ze hebben en gebruiken met hun eigen mobiele telefoon. Daarom moeten we de interviews anders aanpakken. We kwamen samen met de opdrachtgevers op het idee om i.p.v. individuele interviews groepsinterviews te houden. Waarom: Om meer informatie uit de interviews te halen, moeten de vragen duidelijk zijn. Daarom is het van belang om eerst de vragenlijst te testen, voordat we verder kunnen gaan met studenten, docenten en deskundigen te interviewen. - In kaart brengen huidige situatie We wisten al in het begin dat er nog geen sprake is van het gebruik maken van mobile learning op Hogeschool INHOLLAND. Daarom hebben we eerst in kaart gebracht hoe de studenten op dit moment met elkaar communiceren, informatie met elkaar delen, waar studenten informatie vandaan halen, enz. Maar ook hoe de docenten lessen voorbereiden en hoe ze hun lesmaterialen verspreiden.


Waarom Het is van belang om te weten wat de huidige situatie is, zodat we globaal ideeën krijgen van de mogelijkheden van mobile learning voor Hogeschool INHOLLAND

- Individuele interviews met docenten en deskundigen We hebben interviews gehouden met docenten en deskundigen. We hebben besloten om eerst de docenten te interviewen en daarna de deskundigen van INHOLLAND. De reden is, dat we eerst alle genoemde mogelijkheden van docenten bij elkaar verzamelen om vervolgens de mogelijkheden voor te leggen aan de deskundigen om te kijken of het kan worden toegepast op INHOLLAND. En op wat voor manieren de mogelijkheden kunnen worden toegepast op ICT-gebied. We hebben zeven docenten geïnterviewd van Hogeschool INHOLLAND locatie Rotterdam en Den Haag. We hebben gekozen voor docenten die iets van mobile learning afweten, omdat zij een standpunt zouden kunnen hebben over het onderwerp en daarom zijn ze vermoedelijk goede bronnen voor onze onderzoek. Daarnaast hebben we een externe deskundige, mevr. Soozy Hoogduin van KPN, afdeling Marketing en Sales, benaderd. We wilden meer weten over wat KPN aan het onderwijs, dus scholen in Nederland biedt. Het idee om dit interview te houden met een externe deskundige van provider KPN, is gekomen dankzij het interview dat we gehouden hebben met de docent Hans den Hartog. Hij gaf ons als tip om een externe deskundige van een telecommunicatie bedrijf te benaderen van de afdeling onderwijs, zodat we meer informatie krijgen voor onze onderzoek. Bij het interview heeft Phara Mevrouw Hoogduin een beter beeld van het onderzoek gegeven en haar medewerking gevraagd voor ons onderzoek. Waarom In plaats van tien docenten, het aantal dat we van plan waren te interviewen, hebben we nu zeven docenten geïnterviewd, omdat gebleken is dat na de laatste van deze interviews er niet voldoende nieuwe informatie naar voren kwam die volgende interviews nodig maakte. 2.3 Waarom hebben we een andere methode gebruikt dan wat we van plan waren?

- Groepsinterview houden aan de hand van opgestelde vragenlijst. We hebben deze methode niet gebruikt, omdat we gezien de beperkte tijd en mogelijkheden geen groep bij elkaar konden krijgen om te interviewen. We hadden ons voorbereid en gevraagd aan onze vorige afstudeerbegeleider om een groep voor ons samen te stellen, maar uiteindelijk is dat niet gelukt. Waarom Het was de laatste schoolweek en studenten hadden weinig les. De afstudeerbegeleider was ook vergeten om aan een van zijn klassen te vragen of er mensen wilden meewerken.

- Individuele interviews met studenten We waren van plan om 25 studenten te interviewen, maar we hebben maar één student Communicatiesystemen geïnterviewd. Waarom Interviews houden neemt tijd in beslag en we willen in korte tijd veel studenten benaderen. Daarom hebben we besloten om over te stappen op enquêtes.

- Enquêtes i.p.v. groepsinterview en individuele interviews We hebben besloten om enquêtes uit te zetten onder studenten, in plaats van groepsinterviews en individuele interviews. We hebben de enquête opgesteld en opgestuurd via webmail naar studenten INHOLLAND van de opleiding Communicatiesystemen (CS) en uitgedeeld op INHOLLAND locatie Rotterdam en Den Haag.(zie bijlage) We hebben de studenten van CS per mail benaderd, omdat dit de studenten zijn waarmee we samen in de klas hebben gezeten. We verwachten dat zij meewerken aan ons onderzoek.Verder hebben we de rest van de studenten persoonlijk benaderd omdat wij vinden dat de medewerking hiervan sneller


loopt dan via mail, want de meesten nemen het belang om hieraan mee te werken niet serieus en het resultaat van aantal enquêtes zou dan tegenvallen. Dankzij een enquête kunnen we meerdere studenten tegelijkertijd benaderen en meer informatie verkrijgen in een korte tijd. We hebben de enquête(zie bijlage) zo gemaakt dat er keuze is uit verschillende mogelijkheden. We hebben niet alleen gebruik gemaakt van gesloten vragen (ja/nee-vragen), want het doel van de afstudeeropdracht is zoveel mogelijkheden informatie te verzamelen. Ons doel is om enquêtes uit te delen aan 100 studenten van verschillende opleidingen van Hogeschool INHOLLAND locatie Rotterdam en Den Haag. Eerst was het idee om 25 studenten te interviewen, dit omdat wij met dit aantal genoeg informatie voor het onderzoek binnen gehaald hebben. Door de drukte van de studenten konden we ze niet interviewen maar wel via enquêtes aan spreken. Waarom We hebben gekozen om studenten van verschillende opleiding van INHOLLAND, omdat we willen kijken of er tussen de opleidingen verschillen zijn over de antwoorden van de enquêtes. We hebben gekozen voor locatie Rotterdam en Den Haag, omdat de twee locaties voor ons makkelijk bereikbaar zijn. De afstudeeropdracht mag maximaal drie maanden duren. Dus we moeten het doen met de tijd die we hebben. We hebben de indruk dat we van deze studenten behoorlijk veel relevante informatie kunnen krijgen

- Uitwerken van enquêtes met behulp van SPSS In jaar 2 bij het vak Onderzoek II hebben we met het programma SPSS gewerkt. We hebben gemaild naar docent Hans den Hartog voor een spoedcursus SPSS. Hij adviseerde ons om de enquêtes in Microsoft Excel te verwerken, omdat het aantal enquêtes beperkt is (niet boven 10.000), waardoor het beter is de gegevens in Microsoft Excel te verwerken. Waarom Het programma Microsoft Excel kan van gegevens tabellen en grafieken maken.


3. Resultaten 3.1 Resultaten van studenten Hogeschool INHOLLAND Rotterdam & Den Haag We hebben enquête’s uitgedeeld aan 108 studenten van Hogeschool INHOLLAND locatie in Den Haag en Rotterdam. Hieronder staan de resultaten van de enquêtes. In de tabellen onder hebben we op een rijtje gezet de opleidingen van studenten die de enquêtes hebben ingevuld en locatie. Studenten Hogeschool INHOLLAND van Den Haag Opleiding Aantal studenten Communicatiesystemen 9 Communicatie English Stream 3 Media Entertainment Management 2 Pabo 3 Sociaal Juridisch Dienstverlening 5 Communicatie 5 Commerciële Economie 1 Maatschappelijk werk en dienstverlening 1 Small Business And Detail Management 2 Financial Services Management 6 International Business & Management Studies 1 International Communications 1 Extern Fontys Pedagogiek 3 Totaal 42

Studenten Hogeschool INHOLLAND van Rotterdam Opleiding Aantal studenten Management, Economie & Recht (MER) 3 Commercieel Economie 4 Bestuurskunde en Overheidsmanagement 1 International Business & Language 3 Media & Entertainment Management 19 Pabo 1 Bedrijfseconomie 1 Sociaal Juridisch Dienstverlening 4 Communicatie 10 HBO Rechten 4 HTS+ Hoger Toeristisch Recreatief Onderwijs 4 Integrale veiligheid 3 Accountancy 2 Social Work 1 Makelaardij & Vastgoed 2 International Business Management Studies 2 International Communication 1 Totaal 65


De vragen van de enquête. Vraag 1. Heb je een mobiel? ja 108 nee 0 Totaal 108

Uit de enquête is gebleken dat iedereen “een mobiel” heeft. Vraag 2. Wat voor functies heeft je mobiel?

Een grote meerderheid van de ondervraagde studenten kan dus gebruik maken met de mobiele telefoon vanr: bellen, SMS’en, Internet, Spelletjes, Foto’s/video’s, muziek luisteren en als agenda. Meer dan driekwart kan gebruik maken van Internet. Bij Anders.nl hebben de 13 studenten het volgende opgeschreven; Één student heeft bluetooth opgeschreven. Één student heeft film kijken opgeschreven 5 studenten hebben als functie wekker/alarm opgeschreven Één student heeft sensor opgeschreven 4 studenten hebben als functie GPS/ navigatie opgeschreven Één student heeft blog opgeschreven


Vraag 3. Welke functies gebruik je op je mobiel?

Uit het onderzoek is gebleken dat alle studenten gebruik maken van bellen en smsen. Ongeveer driekwart van de studenten maakt gebruik van fotos/ video’s. Meer dan de helft maakt gebruik van muziek luisteren. Ongeveer de helft maakt gebruik van de agenda. Minder dan de helft maakt gebruik van spelletjes. Bij vraag 2 hebben 13 studenten bij anders.nl iets geschreven, maar 10 studenten gebruiken het daadwerkelijk. Namelijk 6 studenten gebruiken hun mobiel als wekker/alarm. 1 student gebruikt zijn mobiel om e-mails te bekijken. 1 student gebruikt zijn mobiel zijn mobiel als navigatie. 1 student gebruikt de sensor op zijn mobiel. 1 student gebruikt zijn mobiel voor film kijken en bluetooth. Vraag 4. Als je Internet hebt aangekruist bij vraag 3, naar welke sites ga je? Insite van INHOLLAND 1 nu.nl 6 google.nl 12 Anders, nl; 14

18 studenten maken gebruik van Internet op hun mobiel. Hierboven zie je de resultaten. Bij anders.nl hebben 14 studenten de volgende sites opgeschreven; - Yahoo - Krant - Hattrick (een voetbalspel) - Orange site - Facebook - voetbalsites - intt.nl werd door 2 studenten opgeschreven - ns.nl - 9292OV.nl - hotmail


2 studenten hebben opgeschreven dat ze verschillende sites bezoeken, maar niet welke. Vraag 5. Heb je één of meerdere van deze apparaten?

7 studenten van de 108 hebben een PDA. 14 studenten hebben een mini-laptop/ gewone laptop. 5 studenten hebben een tablet-PC. Vraag 6. Waarvoor gebruik je ze?

De 26 studenten die een PDA, mini-laptop en/of een tablet- PC hebben gebruiken het voor; 7 studenten gebruikt het als agenda; 18 studenten gebruiken het om e-mails te bekijken; 18 studenten gebruiken het om schoolwerk te maken; 19 studenten om te internetten en 3 studenten voor iets anders,nl; Om te gamen, werk en 2 studenten als navigatie. Samenvatting Bijna alle 26 studenten die bezit zijn van PDA, mini-laptop en/of een tablet- PC maken gebruik van email, Internet en schoolwerk.


Vraag 7. Waarvoor zou jij mobile learning willen gebruiken?

Ongeveer de helft van de studenten wilmet mobile learning sneller antwoorden op vragen krijgen van docenten en voor het bekijken/opvragen van cijferlijst. 51% van de studenten wil mobile learning gebruiken voor makkelijker communiceren met projectleden. 47,2% wil via sms bericht roosterwijzigingen krijgen met mobile learning.


Vraag 8. Welke informatie wil je zo snel mogelijk binnen bereik hebben?

De meerderheid van de studenten wil roosters/roosterwijzigingen en cijfers snel binnen bereik hebben. Iets minder dan 1/5 wil lesmaterialen snel binnen bereik hebben.

3.1.1 De makers van de website www.intt.nl Dankzij de enquêtes, die we uitgedeeld hebben, zijn we erachter gekomen dat de website www.intt.nl bestaat. Dat is een website waar je zo snel mogelijk je rooster kan bekijken. De website is ook geschikt voor SymbianOS Smartphones en Windows Mobile PDA's. De website is ontwikkeld door Stef Kampen en Rik Lemmers. De webdesign is gedaan door Robin de Bruin en de innovatie en ondersteuning door Daniël Langras. Omdat de website interessant is voor dit onderzoek hebben wij contact gezocht met deze mensen. We hebben deze vragen gesteld; 1) Hoe zijn jullie op het idee gekomen om INTT.nl te ontwikkelen? 2) Welke infrastructuur hebben jullie gebruikt? Rik Lemmers heeft de vragen beantwoord. 1) Wij zijn op het idee gekomen om INTT te ontwikkelen omdat we niet tevreden waren met het roostersysteem van Inholland zelf. Wij waren van mening dat we het zelf beter zouden kunnen doen. 2) Onze infrastructuur bestaat een server met PHP en MySQL. Elke twee uur draait er een PHP update script wat alle Inholland timetables data ophaalt. De data word door middel van PHP webpagina's uit de database gehaald en met behulp van de AJAX techniek snel aan de gebruiker getoond.


3.1.2 interview student Bobby Rond Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Heb je een mobiel? A: Ja V: Wat voor mobiel hebt je? En wat voor functies heeft je mobiel? A: Sony Ericson V: Gebruikt je die functies? Welke functies gebruikt je? A: Van alles, maar ik bel meer dan smsen. Want als je belt kan je dingen sneller regelen dan via sms. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: Ja, Ik heb een PDA en mini- laptop Wat voor functies gebruik je op je PDA? A: Tom-tom (navigatie), Agenda, Excel voor mijn filmlijst, maar ik heb geen wireless internet. V: Wat kan mobile learning voor jou betekenen? A: Voor roosterwijzingen, snellere reactie van docenten en Blackboard raadplegen (maar het scherm moet wel aangepast worden). Maar niet voor verslagen schrijven op b.v. Mobiel of PDA. Daarvoor is het te klein en te lastig. Ik zie wel dat ik documenten kan mailen naar docenten via mobiel en/of PDA. V: Hoe zie je mobile learning tijdens de lessen? Oftwel: Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens de lessen/college’s? A: Ik zie het meer als een afleiding. Het is sneller om op een laptop of papier aantekeningen te maken. Het is wel handig om de presentaties na de lessen voor iedereen beschikbaar te stellen, zodat iedereen het in zijn bezit heeft. V: Welke informatie wilt je sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? A: B.v. Dat studentenresultaten via sms krijgen en cijferlijst raadplegen op mobiel en PDA. En voor afmelding lessen. Dat er soort ziektebrief wordt gemaakt. Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: Het ligt aan het soort opleiding. Ik denk dat technische opleiding er beter mee om kan gaan en kan gebruiken dan b.v. Communicatie. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van studenten? A: Het idee dat bij te binnenschiet is, dat iedereen op INHOLLAND een eigen PDA krijgt. Maar studenten kunnen dan niet gamen of internetten, alleen communiceren. Soort MSN in school. Studenten moeten dan borg betalen, 100 euro bijvoorbeeld, maar ze hebben geen kosten voor smsen en bellen. Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met medestudenten en docenten wilt uitwisselen? A: Voor het raadplegen van plan van aanpak kan je PDA wel gebruiken, maar niet voor het lezen. Voor het schrijven van documenten gebruik ik liever een laptop.


3.2 Docenten De uitgewerkte interviews met docenten hebben we wegens privacy van de docenten de namen vervangen met initialen. De namen zijn bij de opstellers van dit rapport bekend.

L W Datum: : vrijdag 16 mei 2008 Tijd: 13.30-14.30 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Rotterdam B K Datum: : vrijdag 16 mei 2008 Tijd: 12.45-13.15 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Rotterdam H H Datum: dinsdag 3 juni 2008 Tijd: 15.20- 15.45 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag lokaal 2.43 M H Datum: : Woensdag 4 juni 2008 Tijd: 10.20-10.35 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag C T Datum: : 11-06-2008 Tijd:13:30-14:00 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag F M Datum: : 11-06-2008 Tijd:14:10-14:20 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag B B Datum: 11-06-2008 Tijd:14:30-14:45 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag Het vragenlijst is gemaakt op basis van bekende apparaten en bestaande toepassing van mobile learning: PDA; Mini- laptops; Tablet pc's; Voor er begonnen wordt met de vragen van het interview leggen we uit wat het doel van onze interview is. Verder leggen we goed uit wat de definities zijn van de term mobile learning en een duidelijke verdeling op welke gebied wij vragen gaan stellen. Dit wordt gedaan, zodat de docent een helder beeld krijgt wat de redenen zijn van onze onderzoek. Heeft u een mobiel?


L: ja B: ja H: ja M: ja C: ja F: ja B :ja V: Wat voor mobiel heeft u? En wat voor functies heeft uw mobiel? En wat doet u allemaal met u mobiel? L: Ik heb een Nokia N73. Ik kan ermee bellen, sms’en, foto’s en filmpjes maken, internetten en spelletjes. Ja, Ik bel, maak foto’s en films, sms’en en 1x per maand speel ik een spelletje. Maar ik maak geen gebruik van Internet. B: Ik heb een Nokia 6310 Mijn mobiel kan bellen, foto’s maken, sms’en en heeft Internet. Ja, ik bel, maak foto’s en sms. Maar ik maak geen gebruik van Internet en e-mailen. H: Een Windows HTC5 mobiele telefoon. Internetten, sms’en, navigatiesysteem. Ik lees mijn mail wel eens, wanneer ik verdwaald ben maak ik gebruik van de route planner, hier kan ik op kijken waar ik ben. Ik kijk ook naar de vertrektijden van treinen. M: Ik heb een Samsung en ik kan bellen en af en toe sms’en. Ik gebruik geen internet en ik haal geen mail op. C: Een Nokia, en ik gebruik mijn mobiel alleen voor privé, waarvan ik alleen bereikbaar ben voor mijn man en mijn zus. Alleen zij tweeën weten mijn mobiel nummer, voor de rest niemand Ik gebruik mijn mobiel puur alleen voor privé. Ik bel alleen en ik maak geen gebruik van sms. F: : Samsung. Sms, internetten, spelletjes Telefoneren, sms en opvragen naar code voor rekening. B: Nokia E61I Bellen, internet, sms en emailen. Ik ben altijd bereikbaar, en heb het zelf gekozen omdat ik elke dag veel moet reizen voor mijn werk. Internet en mailen(schoolmail in de trein) Heel veel bellen. Sms is wel wat minder, minimaal 2 per dag. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? L: A: Nee, dat heb ik niet. Alleen de standaard PC. Overigens zal het me niet verbazen dat er een mobiel komt dat alle mogelijkheden/ functies heeft. Want nu al bestaat een mobiel die een camera heeft met 10 megapixels. Het is een complete digitale camera al. Vooral met de ontwikkelingen van de 3G technologie. B: Nee, ik heb niet de genoemde apparaten. Ik had vroeger wel een blackberry waarmee ik e-mails kon lezen en beantwoorden. Maar ik vond het niet handig, omdat ik had de neiging om telkens e-mails te lezen en te beantwoorden. Ik vond het ook lastig om woorden te toetsen, omdat het toetsbord te klein is. H: Ik heb een PDA gehad en deze die ik heb is er ook een. M: Nee, dat heb ik niet.


C: : Ja, een PDA. Ik maak gebruik om mijn agenda bij te houden, aantekeningen te maken, voor mijn aanvallen(epileptische), programma hersenen trainen en spelletjes. F: Ja, een tablet/ mini laptop B: nee, maar wat ik nu gebruik is ook zo een. V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? L: Ja, ik ken 2 definities. Het leren via mobiel Internet en als ondersteuning van mobiel in leerproces. B: Ik weet wel dat het iets te maken heeft met iets opzetten op telefoon. H: Ja M: Nee. C: Ja F: Ja: Vorig jaar was er een cursus van taalondersteuning. Omdat de studenten moeten voor betalen, heeft het weinig aan toegevoegd. B: Ja, ik omschrijf het als op afstand leren V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? L: In de lessen nu gebruik ik het mobiel alleen voor het bellen. Stagiaires en afstudeerders hebben mijn mobiele nummer om me te bellen om afspraken te maken of wanneer ze me nodig hebben als ze problemen hebben. Maar ik zou wel willen dat ik via mobiel contact heb met school en dat ik ermee kan werken. Dat ik teksten kan typen op toetsenbord en dat ik beschikking heb over documenten net als bij een PC thuis of op school. Misschien is een blackberry een goed idee. B: Ik vind mobile learning wel handig om te gebruiken voor mededelingen zoals roosters, cijfers, wijzigingen en uitval van docent. Maar ik vind het handig om alles achter de PC te doen met een normaal toetsenbord. H: Altijd overal kunnen leren, tijd en plaats onafhankelijk les kunnen volgen/ les kunnen geven. Dus je hoeft niet meer altijd op een plek te zijn waar tot her moment er les is. Dus je kan oude lessen video/ podcasting, terug zien. Les gemist, uitzending gemist. Dus je kan in de trein opnamen gaan zitten bekijken van de universiteit/ hoge school of een filmpje kan downloaden. Je hebt altijd op een computer bekijken, en Internet verbinding heb je altijd bij je M: Ondersteunend heeft het wel een toegevoegde waarde. Maar om 24 uur bereikbaar te zijn? Is dat wel nodig? C: Niet direct Het kiezen van leermiddelen vind ik goed. De tijd besteden aan content. F: heel weinig omdat ik meer met de taal lessen bezig is B: het kan heel veel betekenen, maar vind het te vroeg om te gebruiken nu in INHOLLAND V: En voor de toekomst? L: Op sommige gebieden. Niet voor begeleiden van studenten. Ik heb een afstudeerder die bij het bedrijf pluk.nl een onderzoek doet. Een van zijn ideeën was dat je een sms naar school stuur en kan vragen naar een update van cijferlijst, rooster, lessen en/of roosterwijzigingen. Ik zou meer contact met school willen en beschikking van bestanden. In de toekomst zie ik wel de beeldtelefoon/ beeldcommunicatie. B: Ik zie wel in de toekomst over 2-3 jaar dat iedereen met een zak PC rondlopen op school. Het zou handig zijn als er educatieve programma’s op de zak PC staan, zodat studenten onderweg kunnen oefenen. Educatieve programma’s zoals braintraining, rekenen en spelling. H: echt zakelijke dingen geregeld kunnen worden, dus dat niemand meer s óchtends vroeg voor niks naar school moet. Dus dat de rooster altijd bereikbaar kunnen zijn. Daarnaast illustraties voor je lessen, animatie voor je lessen, filmpje kunnen zien en verhaal kan vertellen


M: Het is de toekomst. Misschien zijn de studenten er wel blij mee. Om veel en sneller contact te hebben met docenten en studenten. C: zelftoets op PDA doen. Koppelen tegen elkaar spelen; wat mondeling niet kan, via het scherm is een stuk makkelijker. F: ik kan er niet zoveel aantoevoegen maar denk wel als ze met een geschikt apparaat ervoor moeten gebruiken, lijkt mij wel handig. B: voor de toekomst heeft heel veel, maar denk dat het nu te vroeg is om aan te beginnen. Blackboard is net drie jaar dat ze het gebruiken en meeste docenten maken er niet genoeg gebruik van. De structuur is moeilijk en heeft dezelfde werkwijze. Eerst moet INHOLLAND zijn systeem uitwerken en dan met mobile learning aanbeginnen. V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftewel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/colleges? L: Tijdens lessen zie ik het nut van mobile learning niet. Ik heb wel gelezen over een basisschool die voor het vak geschiedenis in de stad een film moesten maken over een onderwerp in de geschiedenis. De film maakte ze via mobiel en dat is leerzaam. B: Dat zie ik niet zitten, omdat ik gebruik nu een beamer en PowerPoint. En dat werkt prima. H: Pod- en videocasting. B.v met stimulaties van leersituatie. Dat de lessen meer multimedia worden. M: / C: Bewegend beeld- dus met animatie/ video Niet alleen uitleg met tekst, maar ook met beeld. Zelf toets op PDA. Koppelen tegen elkaar spelen. Wat mondeling niet kan, dan via beeld. F: Nee, omdat mijn lessen gericht zijn op training en meer verplicht van aanwezigheid vraagt. ik zie het niet gebeuren,omdat mijn lessen gericht zijn op trainingen en begeleiding B: Voorstellen, mobiel Powerpoint presentatie proeftentamen. Maar niet snel inzetten. Echt leren klassikaal en Blackboard, maar met de mobile learning nog niet. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? L: : De informatie wat ik al eerder heb genoemd. Roosters, roosterwijzigigen, beschikt over bestanden, het kijken naar e-mails en het antwoorden op e-mails. Maar ook de mogelijkheid om reserveren van lokalen. Bv. Via sms naar een bepaald nummer dan krijg je gelijk het lokaal en tijd B: Cijfers, roosters H: Roosterwijzigingen, lokaal wijzigingen, ondersteunde materialen, literatuur online -> digitaal M: Crisis gevallen. Maar op Erasmus universiteit in Rotterdam hebben ze een sms-service. Studenten krijgen per sms uitslagen binnen, dus cijfers, roosterwijzigingen en uitval docenten. Want bij INHOLLAND is het zo dat als een docent uitvalt de meeste studenten al op school zijn voordat alle studenten zijn gebeld. C: Alternatief van boeken of aanvulling. Feitelijke informatie. F: Cijfers B: Cijfers sms’en. Praktisch voor onderwijs organiseren Resultaten, roosters. Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? L: / B: Informatie, zoals mededelingen over roosters, wijzigingen en cijfers wil ik snel binnen bereik hebben. En dat kan makkelijk via sms. Maar ook aantekeningen en kernwoorden van b.v. Marketing in documenten dat uitgewisseld kan worden of opgevraagd worden, lijkt mij handig voor studenten. H:. Studeren op plaatsen waar je wilt.


Alleen, het is storend om altijd bereikbaar te zijn. Daarover moet er wel afspraken worden gemaakt. M: / C: Bewegend beeld- dus met animatie/ video Niet alleen uitleg met tekst, maar ook met beeld. Zelf toets op PDA. Koppelen tegen elkaar spelen. Wat mondeling niet kan, dan via beeld. F: / B: / Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ MSN/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider L: Ik heb een keer met skype gewerkt toen ik aangemeld was voor de opleiding ePedagogy Design: Visual Knowledge Building. Omdat de opleiding in drie landen worden gegeven; Finland(Helsinki), Duitsland( Hamburg) en Nederland( Den Haag en Rotterdam) heb ik via skype college’s gevolgd. Skype is handig voor mensen die op lange afstanden woont. Het idee dat je live aanwezig bent, is erg leuk. Zoals het college dat ik heb gevolgd uit Duitsland. Maar skype is niet handig voor onderweg. Want skype bestaat uit alleen audio en je hebt daarvoor een rustige omgeving nodig om alles te kunnen verstaan en als je antwoord geeft, moet je ook zelf verstaanbaar zijn. B: : Ik vind het genoeg om via Internet, dus mailen naar elkaar en via telefoon te communiceren. H: Stage en afstuderen door te bellen. M: Voor stage en afstuderen is het wel nuttig. Want contact met studenten in het buitenland is lastig. Dus skype inzetten is handig. Alleen je moet rekening houden met tijdverschil. Dus uiteindelijk is de ouderwetse manier het handigst. E-mail sturen. C: Communiceren met docent- student( Internet gebruiken, dus emailen. Voordeel mobiel dat in twee gesprek wel nut is. Maar in hte buitenland moet men opletten met het tijdverschil. Een mobiel spreekuur lijkt mij meer praktisch gezien. F: B: A: om te leren is het lastig Nieuwsberichten\ Inschrijven minors/video conferentie via mobiel Stageplek/ via Internet lijkt mij de beste optie. Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen? L: Voor het inleveren van bestanden zie ik mobile learning niet als een optie, omdat als je allemaal smsen/mmsen krijgt van iedereen dan heb je geen overzicht van welke vakken dat zijn. Het wordt een chaos. Ik werk met blackboard. Blackboard is al gestructureerd. B: Zoals ik al eerder zei, zie ik het niet zitten om mobile learning te gebruiken tijdens mijn lessen. Ik denk niet dat studenten zitten te wachten om documenten opgestuurd te krijgen in hun prive tijd. Je stoort de studenten alleen maar. Ik denk dat het eerder gaat om het vraag en aanbod. Daarmee bedoel ik dat de vrager in dit geval studenten zelf om de informatie, dus het aanbod moet vragen, dan dat de aanbieder documenten stuurt naar de vrager. H: In Engeland hebben ze ‘smartplaces, dat is een computer die aangaat als de les begint en blijft staan waar de les was gebleven. De leraar kan ook informatie zien van leerlingen. Welke leerlingen er wel zijn en hun gegevens. Maar ik weet niet of ik dat allemaal wel wil weten. Wat is het nut ervan? M:


C: In principe kost het veel tijd om een formulier te ontwikkelen en via mobiel bestanden uit te wisselen. Een gesprek lijkt mij verstandig, maar wel kan het proberen als beperkt aantal studenten begeleid moet worden. F: B: V: En wanneer de studenten opdrachten aan docenten willen inleveren? L: Ik zeg altijd niet mailen naar mijn webmail, maar sturen naar blackboard. Dat is overzichtelijker. B: Dat kan gewoon via de mail of op Blackboard. H: opdrachten moeten studenten gewoon naar mij mailen, omdat het printen via PDA is duur. Maar ik geloof wel dat we in de toekomst mobiel gaan leven, omdat de jeugd van tegenwoordig is altijd mobiel. Waarom zou je daar niet aan meedoen? M: C: Spraak, bij iemand voicemail inspreken over schoolwerk. F: B: V: Toelichting over de term Mobile learning. L: Voor communicatie zie ik wel toekomst in mobile learning, maar bij het feitelijk leren niet. Het online zetten en digitaliseren vind ik wel een goed idee. Dat je bijvoorbeeld ‘toekomst van blended learning’ een docent een filmpje van theorie online zet als voorbereiding van de les. Dus in plaats van een hoorcollege, staat alles al op een filmpje die je op je PC of via je mobiel kan bekijken. Dit voorbeeld zou een toegevoegde waarde hebben voor mensen die veel reizen. Ook een optie zou zijn podcasting. Dat je via Ipod/mp3 een bepaalde nieuws/journaal kan downloaden. Dit is niet live, maar op Internet bewaart. Als je van te voren aangeeft wat je interesse zijn, wordt het speciaal voor je opgeslagen en die kan je dan downloaden. Maar je hebt ook vodcasting. Die is in tegenstelling tot podcasting wel live. B: H: M: C: de mogelijkheden van mobile learning voor INHOLLAND in de jaren- niet – kost tijd + nuttig zijn Daarna wellicht F: B: V: Wat vindt u van het gratis PDA geven aan studenten? L: B: H: Dat lijkt mij niet zo slim. Het is beter om subsidies/ tegoed geven aan studenten om een eigen PDA of laptop te kopen. Want iedere persoon heeft een eigen smaak en wil andere functies voor de PDA of laptop. M: Persoonlijk nee, Ik ben geen fan van PDA. Ze zijn nu van plan om op INHOLLAND bij alle medewerkers de vaste telefoons weg te halen en hun een gratis mobiel te geven. Maar voor studenten is het wel aardig. Maar niet weggeven, maar vergoeding. Anders wordt het een dure grap. C: Ik ben er niet mee eens, maar wel een soort vergoeding lijkt mij verstandig F: Als het een geschikt apparaat is voor het gebruiken voor bepaalde les, heb ik geen erger in B: Een vergoeding lijkt mij verstandig


3.3 Deskundigen Interview externe deskundige Soozy Hoogduin Beroep: marketing sales Tijd: 13:30-14:00 Plaats: kantoor KPN in Voorburg. Aan welke basisscholen leveren jullie spelletjes? S: Wij leveren geen spelletjes aan basisscholen maar wel draadloos Internet. Aam welke basisscholen / middelbare scholen/ HBO/ universiteiten bieden jullie draadloze Internet. S: Wij leveren draadloos Internet aan de medewerkers van de basisschool en niet aan studenten. De leerkrachten delen onder elkaar het draadloos Internet. Hoeveel scholen maken gebruik van draadloze Internet? S: ROC in Apeldoorn richt zich op scholen om in de toekomst de studenten ook gebruik te laten maken van draadloos Internet. Speciaal voor de studenten worden er workshop gemaakt voor een subsidie voor mobiele internetkaart om de studenten zelf te laten betalen. Doel van deze workshop is om de studenten te stimuleren om een laptop te kopen. Dus ieder student koopt zijn eigen laptop, maar krijgt wel een subsidie hiervoor. Kunt u verder uitleggen wat KPN precies levert aan de basisscholen? S: De KPN provider levert draadloos Internet aan de basisscholen. Ze leveren geen content, maar wel een content klasse tv. Dus een soort dokter opereren met hun eigen merk. Klasse TV= Primaire onderwijs(basisscholen) met elektronische leeromgeving. KPN levert draadloze Internet door middel van (UMTS). Dit betekent een kaart kopen, waar je overal bereikbaar kan zijn. KPN levert het draadloze netwerk alleen aan de docenten en niet aan de studenten. Waarom leveren jullie geen draadloze Internet aan studenten? S: Omdat studenten niet zoveel uit willen geven. Ze willen aantal prijs met gewenste MB. Studenten willen graag alles gratis en ze letten altijd op de prijs. Hier bij KPN de afdeling HI richten zich meer aan studenten. Hi zit nu bezig met een interessant pakket voor studenten te bedenken om een laptop met mobiele kaart voor een speciale prijs aan studenten aan te bieden. Het idee is nog niet helemaal afgerond. Voor meer informatie kunt u allemaal te zien bij servicespot.nl Voor welke apparaten leveren jullie het draadloze Internet? S: KPN levert draadloze Internet meer voor laptop, PDA en smartphones. Verder heeft Soozy ons enquêtelijst voor studenten bekeken en ze vond het een interessant om te gebruiken als bron om de wensen van studenten te achterhalen voor de afdeling HI.


4. Huidige situatie van Hogeschool INHOLLAND 4.1 Onderwijs De huidige situatie op Hogeschool INHOLLAND op gebied van onderwijs zit als volgt in elkaar; Er werd les gevolgd in de klas. Groepsopdracht die wekelijks bij elkaar komen voor coachgesprekken. Studenten kopen bijhorende boeken waar ze opdrachten moeten maken en tentamens kunnen leren. De docent geeft aan de studenten een studiewijzer, handleiding en lesmaterialen. Studenten kunnen vragen stellen aan de docent tijdens of na de lessen. Wanneer een project bezig is, zijn er coachingsuren en besprekingen met de docent. 4.2 ICT INHOLLAND medewerkers, docenten en studenten maken gebruik van de Webmail, Webdata, Blackboard, Insite, EDUsite MYsite en INTT.nl en Servicedesk. Zie hieronder voor een korte uitleg. Webmail http://webmail.inholland.nl is voor het versturen en ontvangen van mailen. Met dit e-mailadres communiceren studenten, docenten en medewerkers met elkaar. Webdata Webdata kan je bereiken via http://insite.inholland.nl of door http://webdata.inholland.nl in je adresbalk te typen. Met webdata krijgen studenten toegang tot hun documenten op het schoolaccount. Blackboard http://blackboard.inholland.nl INsite http://insite.inholland.nl is de intranet van Hogeschool INHOLLAND. Hier kan studenten, docenten en medewerkers alle informatie vinden over INHOLLAND. Van roosters tot informatie over differentiatieminors. EDUsite EDUsite is een onderdeel van de intranet waar studenten Informatie, bibliotheek, roosters, cijfers en inschrijvingen, informatie differentiatieminors, afstuderen, huisregels, klachten, klassenlijst, studentenorganisatie, studiegids etc. kan vinden. INTT Op deze site kunnen studenten zo snel mogelijk roosters bekijken. Servicedesk op Hogeschool INHOLLAND Hier kunnen studenten terecht voor vragen, suggesties, storingen en reserveringen op het gebied van Facilitaire dienstverlening of ICT faciliteiten.


5. Conclusie Omdat de steekproef van ondervraagde studenten beperkt is geweest en omdat slechts enkele docenten zijn ondervraagd, moeten we voorzichtig zijn met het trekken van conclusies. Toch kunnen de uitkomsten van ons onderzoek een richting aangeven waarin Hogeschool INHOLLAND mobile technologie op beperkte schaal zou kunnen inzetten. Hieronder staan enkele conclusies. Vervolgonderzoek zou moeten uitwijzen wat de onderwijskundige mogelijkheden zijn bij het inzetten van mobile learning binnen het onderwijs. Studenten Uit het onderzoek is gekomen dat alle studenten gebruik maken van bellen en smsen. Een kleine groep studenten maakt gebruik van het internet. Meer dan de helft maakt gebruik van foto’s maken/ video. Minder dan de helft heeft een PDA, mini laptop en tablet-PC in zijn bezit. Uit het onderzoek is gebleken dat meeste studenten van Communicatie, Communicatiesystemen en Financial Services Management gebruik maken van PDA, Mini laptop of tablet-PC. Deze groep gebruikt de apparaten om te internetten, schoolwerk te doen en E-mails te bekijken. Uit de antwoorden op de vraag ‘Waarvoor zou je mobile learning willen gebruik?’ kunnen we het volgende concluderen; Ongeveer de helft van de studenten wilmet mobile learning sneller antwoorden op vragen krijgen van docenten en wil cijfers/ cijferlijsten bekijken/opvragen. Ongeveer de helft van de studenten wil mobile learning gebruiken voor makkelijker communiceren met projectleden. 47,2% wil via sms bericht roosterwijzigingen krijgen d.m.v. mobiele apparatuur. De volgende informatie willen studenten snel binnen bereik hebben: De meerderheid van de studenten willen roosters/roosterwijzigingen en cijfers snel binnen bereik hebben. Iets minder dan éénvijfde wil lesmaterialen snel binnen bereik hebben. Dat is te zien aan de resultaten van de enquêtes, waarbij de meerderheid koos voor rooster/-wijzigingen en cijfers. Docenten Nadat we de antwoorden van de docenten hadden bekeken vielen de volgende punten op:

• Alle docenten zijn bekend met de term mobile learning. • Twee van de docenten maken gebruik van de Internet op mobiel. • De meesten zien mobile learning tijdens hun lessen niet zitten. • Vier van de zeven zien in de toekomst een geschikt bijhorende apparaat voor het gebruik

maken van mobile learning wel zitten tijdens de lessen. • Alle docenten willen gebruik maken van snellere informatie met behulp van mobiele

technologie. • De meeste docenten zien de beste manier om te communiceren met studenten in het

buitenland met behulp van email.


5.1 Aanbevelingen Aanbevelingen voor Lectoraat eLearning Omdat studenten sneller vragen beantwoord willen hebben van docenten, bevelen we aan om daar gebruik van te maken.Docenten kunnen bijvoorbeeld hun mobiele nummer geven en/of vaste telefoonnummer van school, zodat studenten met dringende vragen direct contact kunnen hebben met de docent. Studenten willen met behulp van mobile learning hun cijferlijst kunnen opvragen en bekijken. Daar zit ook een mogelijkheid in om dat uit te voeren met mobiele apparaten, zodat de genoemde gegevens mobiel altijd beschikbaar zijn. Studenten willen ook roosters/roosterwijzigingen en cijfers zo snel mogelijk binnen hun bereik hebben. Daarom bevelen we aan om via sms cijfers en roosters/roosterwijzingen door te geven aan studenten. Bij een andere hogeschool is hier inmiddels ervaring mee opgedaan. Omdat de ondervraagde docenten mobile learning niet zien zitten in hun lessen, is het niet verstandig om aan te bevelen om dat toch in te voeren. Zoals we het begrepen hebben, moeten de docenten eerst leren omgaan met blackboard verbeteren voordat ze overstappen naar een nieuwe technologie. Meer dan de helft van de docenten ziet voor de toekomst het invoeren van mobile learning wel zitten, om in de toekomst een geschikte bijhorend apparaat te gebruik tijdens hun lessen. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig. Voor nu zien de docenten mobile learning als hulpmiddel om sneller informatie te verkrijgen. B.v. m.b.t. cijfers, roosters en roosterwijzigingen, crisisgevallen en lokaalwijzigingen.


Literatuurlijst Boek;

• Kukulsa-hulme (2005), mobile learning; a handbook for Educators and trainers, Website;

• Manolo; Guidelines for integrating E-, W-, and M-learning. Bron: http://www.spinlab.vu.nl/manolo/

• Lectoraat E-learning Bron: http://kkelearning.digimag.inholland.nl/archief/kkelearning-2-3.html

• Bates, Peter. (2001) m-learning Developments. Bron: http://www.pjb.co.uk/m-learning.htm

• Weiss, Daniel (November 2002)CHIMER: Children's Heritage Interactive Models for Evolving

Repositories. Bron: http://www.cultivate-int.org/issue8/chimer/

• Mobilearn Project; Bron: http://www.mobilearn.org/vision/vision.htm

• Mobile learning; Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/M-learning

• Kennisronde, onderwijsinnovatie met ICT, Versie 1, december 2006 Bron: http://www.ictopschool.net/kennis/vraagstukken/0050/kennis/kennis_mobilelearning.pdf

• Informatie mobile learning. Bron:

http://femstudeertaf.punt.nl/index.php?id=311327&r=1&tbl_archief=&

• Mobile learning artikelen. Bron: http://www.eschoolnews.com/resources/mobile%2Dcomputing/

Artikelen;

• Prensky, Marc. (June 2005) “What Can You Learn From a Cell Phone? Almost Anything!”.

• Rubens, Wilfred (2005). Didactische aspecten van mobile learning. Bron: http://www.uu.nl/uupublish/content/didaspmlearning.pdf

• Fransen, Jos. (2008). Mobile Learning {mobiel leren]; een verkenning. Stand van zaken en

verwachtingen voor de nabije toekomst.

• Surfnet kennisnet innovatieprogramma versie 1 (29 feb. 2008) Regeling Pilots mobile learning • Surfnet kennisnet innovatieprogramma Pilot mobile learning; Integrale bedrijfsanalyse op

locatie Bijlagen

1. Taakverdeling van afstudeerproject 2. Interviewlijst aan docenten 3. Uitwerkingen interviews met docenten 4. Uitwerkingen interviews met deskundigen 5. Enquête aan studenten 6. Excel bestand uitwerking enquêtes studenten


Bijlage 1. Taakverdeling van afstudeerproject

Taken Wie Deskresearch Phara/Lilia Vragenlijst Studenten maken Lilia Vragenlijst Docenten maken Phara Enquête opstellen Samen Afnemen interviews Phara Aantekeningen maken tijdens interviews Lilia Indeling maken adviesrapport Lilia Enquêtes studenten uitdelen Samen Lenen van voicerecorder Phara Enquêtes verwerken op papier Phara/Lilia Enquêtes verwerken in Microsoft Excel Lilia Adviesrapport indeling Voorwoord Lilia 1. Inleiding Lilia 1.1 Omschrijving afstudeeropdracht Lilia 1.2 Opdrachtgevers & begrippen Lilia 1.3 Aanleiding van het onderzoek Lilia 1.4 Hoofdvraag van het onderzoek Lilia 1.5 Het doel van het onderzoek Lilia 1.6 Het doel van adviesrapport Lilia 1.7 Beschrijving definitie mobile learning Lilia 1.8 Werkwijze Lilia 1.9 Taakverdeling Lilia 1.10 Planning Lilia 1.11 Indeling van adviesrapport Lilia 2. Methode & verantwoording Lilia

2.1 Welke methoden waren we van plan te gebruiken? Lilia 2.2 Welke methoden hebben we wel gebruikt en waarom? Lilia

2.3 Waarom hebben we een andere methode gebruikt dan we van plan waren?

Lilia

3. Resultaten Samen 3.1 Resultaten van studenten INHOLLAND Rotterdam en Den Haag Lilia 3.1.1 De makers van de website www.intt.nl Lilia 3.1.2 Interview CS- student Bobby Rond Lilia 3.2 Resultaten van docenten INHOLLAND Rotterdam en Den Haag Phara 3.3 Deskundigen Phara 4. Huidige situatie Hogeschool INHOLLAND Samen 4.1 Onderwijs Lilia 4.2 ICT Phara 5. Conclusie Samen 5.1 Aanbevelingen Samen Literatuurlijst Lilia Taakverdeling van afstudeerproject Lilia Adviesrapport in elkaar zetten Lilia


Bijlage 2. Interviewlijst docenten 1) De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's 2) Wat voor mobiel heeft u? En wat voor functies heeft uw mobiel? 3) Gebruik u die functies? Welke functies gebruikt u? 4) Heeft u ook deze apparaten; PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? 5) Zo ja, wat doet u ermee? 6) Wat kan mobile learning voor u betekenen? 7) Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s? 8) Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? 9) Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? Interactief 10) Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) 11) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider Passief 12) Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen? 13) En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren?


Bijlage 3. Uitwerkingen interviews met docenten

Uitwerking; Interview met docent L. W. Korte omschrijving interview. Datum: vrijdag 16 mei 2008 Tijd: 13.30-14.30 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Omdat de band vol was van de voicerecorder en we niet wisten hoe we bestanden moesten wegwissen, konden we alleen aantekeningen maken. We hadden eerder al een lokaal gereserveerd, dus we konden meteen beginnen. Phara nam het interview af. Lilia maakte de aantekeningen en werkte ze uit. Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: Ja, ik ken 2 definities. Het leren via mobiel Internet en als ondersteuning van mobiel in leerproces. V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: Ik heb een Nokia N73. Ik kan ermee bellen, smsen, foto’s en filmpjes maken, internetten en spelletjes. V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: Ja, Ik bel, maak foto’s en films, smsen en 1x per maand speel ik een spelletje. Maar ik maak geen gebruik van Internet. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: Nee, dat heb ik niet. Alleen de standaard PC. Overigens zal het me niet verbazen dat er een mobiel komt dat alle mogelijkheden/ functies heeft. Want nu al bestaat een mobiel die een camera heeft met 10 megapixels. Het is een complete digitale camera al. Vooral met de ontwikkelingen van de 3G technologie. V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? A: In de lessen nu gebruik ik het mobiel alleen voor het bellen. Stagiaires en afstudeerders hebben mijn mobiele nummer om me te bellen voor afspraken te maken of wanneer ze me nodig hebben als ze problemen hebben. Maar ik zou wel willen dat ik via mobiel contact heb met school en dat ik ermee kan werken. Dat ik teksten kan typen op toetsenbord en dat ik beschikking heb over documenten net als bij een PC thuis of op school. Misschien is een blackberry een goed idee. V: En voor de toekomst? A: Op sommige gebieden. Niet voor begeleiden van studenten. Ik heb een afstudeerder die bij het bedrijf pluk.nl een onderzoek doet. Een van zijn ideeën was dat je een sms naar school stuur en kan vragen naar een update van cijferlijst, rooster, lessen en/of roosterwijzigingen. Ik zou meer contact met school willen en beschikking van bestanden.


V: Waarom? A: Ik reis vaak op en neer van Rotterdam en Den Haag. Dan is het handig dat ik actiever aan de gang ben en dat ik tussendoor e-mails kan lezen en dat er op een mobiel apparaat een Microsoft office opstaat. V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s? A: Tijdens lessen zie ik het nut van mobile learning niet. Ik heb wel gelezen over een basisschool die voor het vak geschiedenis in de stad een film moesten maken over een onderwerp in de geschiedenis. De film maakte ze via mobiel en dat is leerzaam. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: De informatie wat ik al eerder heb genoemd. Roosters, roosterwijzigigen, beschikt over bestanden, het kijken naar e-mails en het antwoorden op e-mails. Maar ook de mogelijkheid om reserveren van lokalen. Bv. Via sms naar een bepaald nummer dan krijg je gelijk het lokaal en tijd. Als afscheid van Maurice Kemper gingen Den Haag Citywalker doen. In groepjes gingen we opdrachten uitvoeren in de stad Den Haag. We kregen een GPS en een mobiel mee. Via sms kregen we de opdrachten met coördinaten. Met het mobiel konden we op Internet en soms moesten we via sms antwoorden op vragen. We konden gelijk zien of onze antwoorden goed waren en de stand/ score van elke groep. Dat was erg leuk om te doen. In de toekomst zie ik wel de beeldtelefoon/ beeldcommunicatie. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider A: Ik heb een keer met skype gewerkt toen ik aangemeld was voor de opleiding ePedagogy Design: Visual Knowledge Building. Omdat de opleiding in 3 landen worden gegeven; Finland(Helsinki), Duitsland( Hamburg) en Nederland( Den Haag en Rotterdam) heb ik via skype college’s gevolgd. Skype is handig voor mensen die op lange afstanden woont. Het idee dat je live aanwezig bent, is erg leuk. Zoals het college dat ik heb gevolgd uit Duitsland. Maar skype is niet handig voor onderweg. Want skype bestaat uit alleen audio en je hebt daarvoor een rustige omgeving nodig om alles te kunnen verstaan en als je antwoord geeft, moet je ook zelf verstaanbaar zijn. Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen? A: Voor het inleveren van bestanden zie ik mobile learning niet als een optie, omdat als je allemaal smsen/mmsen krijgt van iedereen dan heb je geen overzicht van welke vakken dat zijn. Het wordt een chaos. Ik werk met blackboard. Blackboard is al gestructureerd. V: En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren? A: Ik zeg altijd niet mailen naar mijn webmail, maar sturen naar blackboard. Dat is overzichtelijker. V: Toelichting over de term Mobile learning. A: Voor communicatie zie ik wel toekomst in mobile learning, maar het feitelijk leren niet. Het online zetten en digitaliseren vind ik wel een goed idee. Dat je bijvoorbeeld ‘toekomst van blended learning’ een docent een filmpje van theorie online zet als voorbereiding van de les. Dus in plaats van een hoorcollege, staat alles al op een filmpje die je op je PC of via je mobiel kan bekijken.


Dit voorbeeld zou een toegevoegde waarde hebben voor mensen die veel reizen. Ook een optie zou zijn podcasting. Dat je via Ipod/mp3 een bepaalde nieuws/journaal kan downloaden. Dit is niet live, maar op Internet bewaart. Als je van te voren aangeeft wat je interesse zijn, wordt het speciaal voor je opgeslagen en die kan je dan downloaden. Maar je hebt ook vodcasting. Die is in tegenstelling tot podcasting wel live. V: Feedback. Tips voor volgend interview A: Zeg duidelijker wat de doelen van jullie interview zijn. En leg goed in kaart wat jullie definitie zijn van mobile learning. Ook moeten jullie duidelijk verdelen van op welke gebied jullie vragen gaan stellen.


Uitwerking; Interview met docent H. H. Korte omschrijving interview. Datum: dinsdag 3 juni 2008 Tijd: 15.20- 15.45 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag lokaal 2.43 Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: Ja, mobiel learning dat je altijd en overal kan leren, lessen volgen. Via video/ podcasting lessen kan bekijken en downloaden. V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: Ik heb een HTC (windows mob. 5); bellen, smsen, internet V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: Internet gebruik ik ja om mail te lezen, routeplanner als ergens heen wil. Navigatiesysteem wanneer ik verdwaald ben. En om treintijden te kijken. . V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: Ik heb een PDA gehad en deze die ik heb is er ook een. V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? A: Tijdens de lessen zo min mogelijk, omdat wanneer ik begin met video of podcasting van mijn lessen dan denken de studenten waarom zou ik naar zijn lessen gaan als ik het toch thuis kan zien. Maar pod/videocasting is wel handig voor studenten die ziek zijn of die op afgelegen gebieden wonen V: En voor studenten in het buitenland? A: Ja, dat is wel handig mobile learning om contact te onderhouden. V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s? A: Pod- en videocasting. B.v met stimulaties van leersituatie. Dat de lessen meer multimedia worden. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: Roosterwijzigingen, lokaal wijzigingen, ondersteunde materialen, literatuur online -> digitaal. Studeren op plaatsen waar je wilt. Alleen het is storend om altijd bereikbaar te zijn. Daarover moet er wel afspraken worden gemaakt. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider A: stage en afstuderen door te bellen.


Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen? A: In engeland hebben ze ‘smartplaces; dat is een computer die aangaat als de les begint en die staat aan waar de les was gebleven. De leraar kan ook informatie zien van leerlingen. Welke leerlingen er wel zijn en hun gegevens. Maar ik weet niet of ik dat allemaal wel wil weten. Wat is de nut ervan? V: En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren? A: opdrachten moeten studenten gewoon naar mij mailen, omdat het printen via PDA is duur. Maar ik geloof wel dat we in de toekomst mobiel gaan leven, omdat de jeugd van tegenwoordig is altijd mobiel. Waarom zou je daar niet aan meedoen? V: Wat vindt u van het gratis PDA geven aan studenten? A: dat lijkt mij niet zo slim. Het is beter om subsidies/ tegoed geven aan studenten om een eigen PDA of laptop te kopen. Want ieder persoon heeft een eigen smaak en wilt andere functies voor de PDA of laptop. Tip; bel naar afdeling onderwijs van vodafone of KPN. Misschien kunnen hun jullie helpen.


Uitwerking; Interview met medewerkster INHOLLAND M. H. Korte omschrijving interview. Datum: Woensdag 4 juni 2008 Tijd: 10.20-10.35 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Den Haag Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: Nee. V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: Ik heb een Samsung en ik kan bellen en af en toe sms ik V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: Zie boven. Ik gebruik geen internet en ik haal geen mail op. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: Nee, dat heb ik niet. V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? A: Ondersteunend heeft het wel een toegevoegde waarde. Maar om 24 uur bereikbaar te zijn? Is dat wel nodig. V: Hoe ziet u mobile learning binnen INHOLLAND? A: Het is de toekomst. Misschien zijn de studenten er wel blij mee. Om veel en sneller contact te hebben met docenten en studenten. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: Crisis gevallen. Maar op Erasmus universiteit in Rotterdam hebben ze een sms-service. Studenten krijgen per sms uitslagen binnen, dus cijfers, roosterwijzigingen en uitval docenten. Want bij INHOLLAND is het zo als een docent uitval dat zijn de meeste studenten al op school voordat alle studenten zijn gebeld. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider A: Voor stage en afstuderen is het wel nuttig. Want contact met studenten in het buitenland is lastig. Dus skype inzetten is handig. Alleen je moet rekening houden met tijdverschil. Dus uiteindelijk is de ouderwetse manier het handigst. E-mail sturen. V: Wat vind u van het gratis PDA geven aan studenten? Persoonlijk nee, Ik ben geen fan van PDA. Ze zijn nu van plan om op INHOLLAND bij alle medewerkers de vaste telefoons weg te halen en hun een gratis mobiel te geven.


Maar voor studenten is het wel aardig. Maar niet weggeven, maar vergoeding. Anders wordt het een dure grap.

Uitwerking Interview met docent B. K. Korte omschrijving interview. Datum: vrijdag 16 mei 2008 Tijd: 12.45-13.15 Plaats: In Hogeschool INHOLLAND Rotterdam We hebben een voicerecorder geleend van de school, maar omdat we nog nooit mee hebt gewerkt, moesten we even testen. We hebben een rustige plek om de 2e verdieping gezocht om te interviewen. Phara nam het interview af. Lilia maakte de aantekeningen. Pas na het interview kwamen we erachter dat de band vol was. Gelukkig heeft Lilia aantekeningen gemaakt. Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: Ik weet wel dat het iets te maken heeft met iets opzetten op telefoon. V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: Ik ben wel bij de tijd en ga met de trend mee. Ik heb een Nokia 6310 Mijn mobiel kan bellen, foto’s maken, smsen en heeft Internet. V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: Ja, Ik bel, maak foto’s en sms. Maar ik maak geen gebruik van Internet en e-mailen. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: Nee, ik heb niet de genoemde apparaten. Ik had vroeger wel een blackberry waarmee ik e-mails kon lezen en beantwoorden. Maar ik vond het niet handig, omdat ik had de neiging om telkens e-mails te lezen en te beantwoorden. Ik vond het ook lastig om woorden te toetsen, omdat de toetsbord is te klein. V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? A: Ik vind mobile learning wel handig om te gebruiken voor mededelingen zoals roosters, cijfers, wijzigingen en uitval van docent. Maar ik vind het handig om alles achter de PC te doen met een normaal toetsenbord. V: En voor de toekomst? A: Ik zie wel in de toekomst over 2-3 jaar dat iedereen met een zakPC rondlopen op school. Het zou handig zijn als er educatieve programma’s op de zakPC staan, zodat studenten onderweg kunnen oefenen. Educatieve programma’s zoals braintraining, rekenen en spelling. V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s?


A: Dat zie ik niet zitten, omdat ik gebruik nu een beamer en powerpoint. En dat werkt prima. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: Informatie, zoals mededelingen over roosters, wijzigingen en cijfers wil ik snel binnen bereik hebben. En dat kan makkelijk via sms. Maar ook aantekeningen en kernwoorden van bv. Marketing in documenten dat uitgewisseld kan worden of opgevraagd worden, lijkt mij handig voor studenten. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider A: Ik vind het genoeg om via Internet, dus mailen naar elkaar en via telefoon te communiceren. Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen? Zoals ik al eerder zei, zie ik het niet zitten om mobile learning te gebruiken tijdens mijn lessen. Ik denk niet dat studenten zitten te wachten om documenten opgestuurd te krijgen in hun prive tijd. Je stoort de studenten alleen maar. Ik denk dat het eerder gaat om het vraag en aanbod. Daarmee bedoel ik dat de vrager in dit geval studenten zelf om de informatie, dus het aanbod moet vragen, dan dat de aanbieder documenten stuurt naar de vrager. En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren? Dat kan gewoon via de mail of op Blackboard.


Uitwerking interview met docent C. T. Korte omschrijving interview Datum: 11-06-2008 Tijd:13:30-14:00 Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: Ja, V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: een nokia, en ik gebruik mijn mobiel alleen voor prive, waarvan ik alleen bereikbaar ben voor mijn man en mijn zus. Alleen hun tweeën weten mijn mobiel nummer, voor de rest niemand Ik gebruik mijn mobiel puur alleen voor prive. V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: alleen bellen, ik maak geen gebruik van sms. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: Ja, een PDA. Ik maak gebruik om mijn agenda bij te houden,aantekeningen te maken , voor mijn aanvallen(epilipische), programma hersentrainen en spelletjes. V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? A: niet direct Het kiezen van leermiddelen vind ik goed. Het tijd besteden aan content. V: En voor de toekomst? A: V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s? A: niet altijd bereikbaar, zelf kunnen bepalen bereikbaarheid. Verschillende manieren van leren bij studenten. Veel programmeren lessen Digitale toetsen. Zelf checken van informatie- eigen tempo aangeven. Sociaal proces plaatsvinden. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? A: alternatief van boeken of aanvulling. Feitelijke informatie. Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: bewegend beeld- dus met animatie/ video Niet alleen uitleg met tekst, maar ook met beeld. Zelf toets op PDA. Koppelen tegen elkaar spelen.


Wat mondeling niet kan, dan via beeld. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider Communiceren met docent- student( Internet gebruiken, dus emailen. Voordeel mobiel dat in twee gesprek wel nut is. Maar in het buitenland moet men opletten met het tijdverschil. Een mobiel spreekuur lijkt mij meer praktisch gezien. Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen? In principe kost het veel tijd om een formulier te ontwikkelen en via mobiel bestanden uit te wisselen. Een gesprek lijkt mij verstandig, maar wel kan het proberen als beperkt aantal studenten begeleid moet worden. En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren? Spraak, bij iemand voicemail inspreken over schoolwerk.


Uitwerking interview docent F. M. Korte omschrijving interview Datum: 11-06-2008 Tijd:14:10-14:20 Plaats: In INHOLLAND Den Haag Lokaal 2.32 Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V:Heeft u een mobiel? A: Ja, V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: samsung. Sms,internetten,spelletjes V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: telefoneren, sms en opvragen naar code rekening V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee? A: tablet/ mini laptop V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: ja. Vorig jaar was er een cursus van taalondersteuning. Omdat de studenten moeten voor betalen, heeft het weinig aan toegevoegd. V: Wat kan mobile learning voor u betekenen? A: heel weinig omdat ik meer met de taal lessen bezig is V: En voor de toekomst? A: ik kan er niet zoveel aantoevoegen maar denk wel als ze met een geschikt apparaat ervoor moeten gebruiken, lijkt mij wel handig. V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? A; ik zie het niet gebeuren Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s? A: nee, omdat mijn lessen gericht zijn op training en meer verplicht van aanwezigheid vraagt. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? A: cijfers Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs?

Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider


Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen?

En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren?

Uitwerking interview docent B. B. Korte omschrijving interview Datum:11-06-2008 Tijd:14:30-14:45 Plaats: In INHOLLAND Den Haag Lokaal 2.32 Vragenlijst op basis van ervaring en bestaande toepassing van mobile learning - De apparaten die gebruikt kunnen worden voor mobile learning zijn; Mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's V: Heb je een mobiel? A: Ja V: Wat voor mobiel hebt u? En wat voor functies heeft uw mobiel? A: nokia E61I Bellen,internet, sms en emailen. Ik ben altijd bereikbaar, en heb het zelf gekozen omdat ik elke dag veel moet reizen voor mijn werk. V: Gebruikt u die functies? Welke functies gebruikt u? A: ja, internet en mailen(schoolmail in de trein) Heel veel bellen. Sms is wel wat minder, minimaal 2 per dag. V: Heeft u ook deze apparaten? PDA’s, e-readers, mini-laptop, tablet-pc? Zo ja, wat doet u ermee?

A: V: Bent u bekend met de term Mobile Learning? A: Ja, Ik omschrijf het als op afstand leren V: Wat kan mobile learning voor u betekenen?

A: het kan heel veel betekenen, maar vind het te vroeg om te gebruiken nu in INHOLLAND. V: En voor de toekomst? A: voor de toekomst heeft heel veel, maar denk dat het nu te vroeg is om aan te beginnen. Blackboard is net drie jaar dat ze het gebruiken en meesten docenten maken er niet genoeg gebruik van. De structuur is moeilijk en heeft dezelfde werkwijze. Eerst moet inholland zijn systeem uitwerken en dan met mobile learning aanbeginnen.

V: Hoe ziet u mobile learning tijdens uw lessen? Oftwel Hoe kan mobile learning meerwaarde geven tijdens uw lessen/college’s? A: voorstellen, mobiel powerpoint presentatie proeftentamen.


Maar niet snel inzetten. V: Welke informatie wilt u sneller binnen bereik hebben met behulp van mobile learning? A: smsen cijfers Praktisch voor onderwijs organiseren Resultaten, roosters. Hoe zou die mobiele apparatuur volgens jullie gebruikt kunnen worden in het onderwijs? A: echt leren klassikaal en blackboard, maar met de mobile learning nog niet. Interactief V: Communiceren tussen docent- student (via mobiel/ msn/ skype) Hoe zou die mobiele apparatuur kunnen gebruikt worden voor communiceren tijdens stage en afstuderen van uw studenten? Als stagebegeleider/ afstudeerbegeleider

A: om te leren is het lastig Nieuwsberichten\ Inschrijven minors/video conferentie via mobiel Stageplek/ via internet lijkt mij de beste optie. Passief V: Hoe zou de mobiele apparatuur gebruikt kunnen worden als je bestanden en informatie met je studenten wilt uitwisselen?

En wanneer de studenten opdrachten aan docenten wilt inleveren?


Bijlage 4. Uitwerkingen interviews met deskundigen Interview externe deskundigen Soozy Hoogduin Beroep: marketing sales Tijd: 13:30-14:00 Plaats: kantoor KPN in Voorburg. Het idee om dit interview te houden met een externe deskundige van provider KPN, is gekomen dankzij het interview die we gehouden hebben met de docent Hans den Hartog. Hij gaf ons als tip om een externe deskundige van een telecommunicatie bedrijf te benaderen van de afdeling onderwijs, zodat we meer informatie krijgen voor onze onderzoek. We vonden het een goede tip en hebben gelijk gebruik van gemaakt van deze mogelijkheid. Eerst heeft Phara op de site van KPN gekeken om het telefoonnummer op te zoeken. Wij zijn in contact gekomen met Mevrouw Soozy Hoogduin via de service-info van KPN. Phara heeft daarna een mail gestuurd naar Mevrouw Hoogduin en uitgelegd wie we zijn en waarom het van belang is voor ons afstudeeronderzoek. Hier heeft Phara in hoofdlijnen uitgelegd waar onze onderzoek over gaat. Bij het interview heeft Phara Mevrouw Hoogduin een beter beeld van het onderzoek gegeven en haar medewerking gevraagd voor ons onderzoek. Aan welke basisscholen leveren jullie spelletjes? S: Wij leveren geen spelletjes aan basisscholen maar wel draadloos Internet. Aam welke basisscholen / middelbare scholen/ HBO/ universiteiten bieden jullie draadloze Internet. S: Wij leveren draadloos Internet aan de medewerkers van de basisschool en niet aan studenten. De leerkrachten delen onder elkaar het draadloos Internet. Hoeveel scholen maken gebruik van draadloze Internet? S: ROC in Apeldoorn richt zich op scholen om in de toekomst de studenten ook gebruik te laten maken van draadloos Internet. Speciaal voor de studenten worden er workshop gemaakt voor een subsidie voor mobiele internetkaart om de studenten zelf te laten betalen. Doel van deze workshop is om de studenten te stimuleren om een laptop te kopen. Dus ieder student koopt zijn eigen laptop, maar krijgt wel een subsidie hiervoor. Kunt u verder uitleggen wat KPN precies levert aan de basisscholen? S: de KPN provider levert draadloos Internet aan de basisscholen. Ze leveren geen content, maar wel een content klasse tv. Dus een soort dokter opereren met hun eigen merk. Klasse TV= Primaire onderwijs(basisscholen) met elektronische leeromgeving. KPN levert draadloze Internet door middel van (UMTS). Dit betekent een kaart kopen, waar je overal bereikbaar kan zijn. KPN levert het draadloze netwerk alleen aan de docenten en niet aan de studenten. Waarom leveren jullie geen draadloze Internet aan studenten? S: omdat studenten willen niet zoveel uitgeven. Ze willen aantal prijs met gewenste MB. Studenten willen graag alles gratis en ze letten altijd op de prijs. Hier bij KPN de afdeling HI richten zich meer aan studenten. Hi zit nu bezig met een interessant pakket voor studenten te bedenken om een laptop met mobiele kaart voor een speciale prijs aan studenten aan te bieden. Het idee is nog niet helemaal afgerond. Voor meer informatie kunt u allemaal te zien bij servicespot.nl Voor welke apparaten leveren jullie het draadloze Internet?


S: KPN levert draadloze Internet meer voor laptop, PDA en smartphones. Verder heeft Soozy ons enquêtelijst voor studenten bekeken en ze vond het een interessant om te gebruiken als bron om de wensen van studenten te achterhalen voor de afdeling HI.


Bijlage 5. Enquête aan studenten

1. Heb je een mobiel? □ ja □ nee 2. Wat voor functies heeft je mobiel? (meerdere antwoorden mogelijk) □ Bellen □ Foto’s/ video’s maken □ smsen □ Muziek luisteren □ Internet □ agenda □ Spelletjes □ Anders nl; ......................................... 3. Welke functies gebruik je op je mobiel? (meerdere antwoorden mogelijk) □ Bellen □ Foto’s/ video’s maken □ smsen □ Muziek luisteren □ Internet □ agenda □ Spelletjes □ Anders nl; ......................................... 4. Als je Internet heb aangekruist boven (bij vraag 3), naar welke sites ga je? (zo niet, ga naar de volgende vraag) □ Insite van Inholland □ Nu.nl □ google.nl □ Anders nl; ........... 5. Heb je een of meerdere van deze apparaten? (zo niet, ga naar vraag 7) □ PDA □ mini-laptop □ e-readers □ tablet-pc? 6. Als je bij vraag 5 een of meerdere apparaten heb aankruist, waarvoor gebruik je ze? □ Agenda □ Internetten □ e-mails bekijken □ anders nl; .................... □ Schoolwerk maken De term Mobiel learning kan verdeeld worden in 2 delen; Het leren via mobiel Internet en als ondersteuning van mobiel in leerproces. Mobile learning oftewel mobiel leren is leren waarbij mobiele apparatuur, zoals mobiele telefoons, PDA's, Mini- laptops, Tablet pc's worden gebruikt binnen het leerproces. Bij Mobile learning gaat erom dat je via de mobiele apparatuur relevante kennis met elkaar kan delen of verkrijgen op elke tijdstip van de dag die voor jou van belang zijn. Bij mobile learning hebben we het niet over gewone laptops.. maar echt over mobiele apparaten die in je jaszak kunt stoppen en dat het apparaat al aanstaat.

7. Waarvoor zou jij mobile learning willen gebruiken? (max. 3 invullen) □ Sneller antwoorden op vragen krijgen van docenten □ Beter contact met stagebegeleider/ afstudeerbegeleider □ Makkelijker communiceren met projectleden □ Voor het bekijken/ opvragen van cijferlijst □ Voor bekijken rooster/ roosterwijzigingen □ Via sms bericht roosterwijziging krijgen □ documenten/ lesmateriaal opvragen en uitwisselen


□ Reserveren van lokalen □ Lenen/reserveren van boeken 8. Welke informatie wil je zo snel mogelijk binnen bereik hebben? □ Cijfers □ Roosters/ -wijzingen □ Inhoud opleiding/ differentiatieminors □ Lesmaterialen □ Anders, nl....


Bijlage 6. Excel bestand uitwerking enquêtes studenten (zie bijgevoegde Excel bestand)

Adviesrapport Mobile Learning Final Version 2 lilia en phara · 1.6 Het doel van adviesrapport 4...

Documents

Transcript of Adviesrapport Mobile Learning Final Version 2 lilia en phara · 1.6 Het doel van adviesrapport 4...