ACW-memorandum provincieraadsverkiezingen 2012

Samenwerken, stimuleren, verdelen en innoveren in

een solidaire, toegankelijke en duurzame provincie

De provincie staat de komende jaren voor twee grote uitdagingen.

De eerste uitdaging komt vanuit de interne staatshervorming die de rol van de provincies

grondig heeft gewijzigd. De interne staatshervorming dwong en dwingt de provincies en het

middenveld tot het opnieuw nadenken over wat de taak kan en moet zijn van een

tussenliggend bestuur. Dit denkwerk is vandaag nog niet af. Ook de Vlaamse regering is nog

niet klaar met deze oefening. In dit memorandum geven we onze visie op wat een provincie

kan en moet zijn.

De tweede uitdaging is inhoudelijk, met name hoe werken met deze nieuwe taakstelling. Het

ACW gaat voor een dynamische provincie die voortouw neemt en de uitdaging van een

duurzame provincie aan gaat. Dit is voor het ACW een provincie die zowel op sociaal,

economisch als ecologisch vlak sterker staat.

De interne staatshervorming heeft voor ons als doel een sterkere provincie die hierdoor nog

beter kan werken aan de uitbouw van een solidaire, toegankelijke en duurzame provincie.

Een dynamische provincie houdt voor het ACW in dat provincies zich concentreren op het

samen werken en het stimuleren van samenwerking, door het ondersteunen en uitlokken

van vernieuwing, door het steunen van lokale besturen en organisaties en door het zelf

ondernemen van acties op verschillende terreinen.

Iedereen Mee, in onze provincie

In dit provinciale ACW-memorandum inventariseren we concrete beleidsprioriteiten voor

meer sociaal beleid, meer democratie, meer participatie en particulier initiatief en minder

Mattheüseffecten.

Deze voorstellen moeten zorgen voor een samenwerkend, stimulerend, verdelend en

innoverend provinciebestuur in een werknemersvriendelijke, zorgzame,

verenigingsvriendelijke en duurzame provincie Oost-Vlaanderen.

Dit provinciaal ACW-memorandum 2012 werd opgebouwd vanuit de provinciale

beleidsbekommernissen van ACW Waas & Dender, ACW Gent-Eeklo, ACW Zuid-Oost-

Vlaanderen.

I - ACW wil een samenwerkend provinciebestuur

Samenwerking bevorderen en ondersteunen is één van de belangrijkste bevoegdheden van

de provincie en maakt ook duidelijk wat de eigen plaats van de provincie is. Voor het ACW

moet de provincie als tussenbestuur gemeenten en of stakeholders rond specifieke noden

en belangen samenbrengen. Deze samenwerking overstijgt steeds het lokale belang. Het

gaat echt om streekbelangen. Ze brengt de partners samen, stimuleert hen, maakt hen

enthousiast, en ondersteunt de samenwerking.

Samenwerken rond sociaal-economische ontwikkeling

De provincie moet voor het ACW bijzondere aandacht besteden aan de samenwerkingen

rond socio-economische thema’s. Dit kan door het overleg binnen de resoc’s en serr’s zowel

logistiek als methodisch te ondersteunen. Dit veronderstelt dat de provincies de werkingen

van deze overlegplatformen mogelijk maken. De socio-economische thema’s moeten

eveneens onderdeel worden van de samenwerkingen rond een duurzaam platteland en de

regionale landschappen.

Samenwerken rond sociale en culturele ontwikkeling

Daarnaast moeten de provincies voor het ACW de samenwerkingen en het overleg op

sociale en culturele domeinen ondersteunen:

- de provincie moet het regionale welzijnsoverleg en andere samenwerkingen zoals

SEL (samenwerking eerste lijn) verder bevorderen en onderzoeken of op regionaal

niveau andere samenwerkingen rond welzijn noodzakelijk zijn. Hierbij werkt ze

samen met alle organisaties en diensten om te komen tot de goede overlegniveaus.

Hierbij ontwikkelt de provincie interprovinciale en interregionale samenwerkingen;

- de provincie moet op provinciaal niveau de kunstencentra samenbrengen om een

gezamenlijk cultuuraanbodbeleid te ontwikkelen. Hierbij zoekt ze samen met de

centra hoe de participatie kan versterkt worden van die groepen die vandaag te

weinig deelnemen. De provincie bevordert tevens de regionale samenwerkingen

rond toerisme en recreatie en sportinfrastructuur;

- een provinciaal cultuurbeleid moet bij uitstek een complementair beleid zijn

concreet voeling houdt met en luistert naar het terrein en sociaal-culturele

verenigingen;

- de provincie moet voor het ACW bovendien een samenwerking creëren rond de 4e

pijler inzake ontwikkelingssamenwerking met de bedoeling de initiatieven beter op

elkaar af te stemmen, meer te leren van elkaars projecten, en een groter bereik te

hebben.

Samenwerken rond duurzaamheid

Voor het ACW moeten de provincies samenwerking steunen en stimuleren rond een

duurzame samenleving:

- voor het ACW moet de provincie de samenwerking tussen gemeenten rond

bovengemeentelijke ruimtelijke dossiers stimuleren zodat een duurzaam regionaal

ruimtelijk beleid vorm kan krijgen. De regionale economische ontwikkeling, de

uitbouw van een regionaal woonbeleid, de uitvoering van de

natuurverwervingsgebieden, de beheersing van de mobiliteit vragen een sterke

samenwerking tussen alle bestuursniveaus en het regionale middenveld;

- voor het ACW moet de provincie gemeenten en middenveld ook samenbrengen

rond een sociaal en duurzaam energiebeleid en ontwikkelt daartoe een provinciaal

centrum ter reductie van de energiekost (FRGE) dat accent legt op het duurzaam

energiegebruik bij de zwakkere groepen. Bestaande centra kunnen aansluiting

vinden of kunnen ondersteund worden door het provinciaal centrum;

- ook inzake een betere mobiliteit moet de provincie op regionaal niveau de

gemeenten, administraties, de openbaarvervoermaatschappijen en middenveld

samenbrengen om een regionaal mobiliteitsbeleid te ontwikkelen die gericht is op

het verminderen van de automobiliteit, het beter stroomlijnen van het

vrachtwagenverkeer, het ontwikkelen van een duurzaam openbaarvervoersplan en

het bevorderen van het functioneel en recreatief fietsverkeer.

II - ACW wil een stimulerend provinciebestuur

Vanuit de streekdynamiek kunnen nieuwe vragen en verwachtingen groeien. Voor het ACW

is het belangrijk dat deze vragen en verwachtingen gehoord kunnen worden door de

provincie. Ze moet voor het ACW deze vragen en verwachtingen stimuleren. Voor het ACW

moet ze ook een duurzaam beleid bevorderen. Door gerichte acties kan de provincie

gemeenten en middenveld immers duwen in de richting van een duurzamer beleid.

Stimuleren van sociaal-economische ontwikkeling

De provincie moet voor het ACW het socio-economisch beleid steunen. Dit kan ze doen

door:

- de provincie moet de ontwikkeling van een regionaal economisch beleid steunen

door het leveren van socio-economische data en door het aanbieden van netwerken

van deskundigen en ervaringsdeskundigen. Deze ondersteuning heeft bijzondere

aandacht voor nieuwe Vlamingen;

- de provincie moet met haar expertise en haar secretariaatsfunctie het ontwikkelen

van Europese projecten door gemeenten, middenveld en organisaties steunen.

Stimuleren van sociale en culturele ontwikkeling

Voor het ACW moet de provincie gemeenten en middenveld steunen stimuleren een sociaal

en cultureel beleid te voeren voor allen. Dit kan ze doen door:

- de provincie moet het lokaal en regionaal sociaal beleid steunen door een sociaal

databestand per gemeente en per regio up-to-date te houden, door vorming en

informatie te geven;

- de provincie moet gemeenten en middenveld stimuleren om een breed

armoedebestrijdingsbeleid te ontwikkelen en dat gericht is op alle kansengroepen.

Ze kan dit doen door het geven van informatie en vorming en door het vormen van

netwerken. Hierbij moet ze een beroep doen op het middenveld;

- de provincie moet gemeenten en scholen inzake initiatieven flankerend

onderwijsbeleid steunen en stimuleren. Hierbij reikt ze nieuwe methodieken, kennis

en ervaring via netwerken aan;

- de provincie moet het lokaal en regionaal jeugdbeleid door de uitbouw van een

provinciale uitleendienst steunen. De uitleendienst is ook op maat van minder

gestructureerde jongeren;

- de provincie steunt de amateurkunsten met als de doel de kwaliteit en de

toegankelijkheid te bevorderen;

- de provincie kan via beleidsimpulsen en het geven van premies stimulerend

optreden in gemeenten waar het woningbestand verouderd is en waar er nog teveel

woningen zijn zonder elementair of aangepast comfort;

- de provincie kan ten aanzien van de sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale

verhuurkantoren een intermediërende rol spelen in een eenvormige aanpak van de

‘sociale dossiers’ en van de ‘langdurige aanvragen’;

- de provincie werkt haar digitale bibliotheekwerking verder uit.

Stimuleren van duurzaamheid

Voor het ACW moet de provincie steunen en stimuleren voor een duurzamer beleid:

- de provincie moet gemeenten steunen bij de opmaak van ruimtelijke plannen en

andere ruimtelijke instrumenten en dit telkens vanuit een visie op een regionaal

duurzaam ruimtelijk beleid. Daartoe biedt ze gericht data, vorming, informatie over

ruimtelijke ordening aan;

- de provincie moet intergemeentelijke samenwerkingen rond wonen mee

ondersteunen door onder meer een sociale planning rond wonen en vorming en

informatie rond vormen van duurzaam wonen;

- de provincie moet voor het ACW de NatuurMilieuEducatiecentra verder uitbouwen

in samenwerking met gemeenten en middenveld. Deze moeten ook accent leggen

op de klimaatverandering en de mogelijkheden om een duurzame samenleving te

ontwikkelen.

III - ACW wil een verdelend provinciebestuur

Als tussenbestuur heeft de provincie voldoende kennis en een voldoende band met haar

regio’s. Tegelijkertijd kan ze gemakkelijker afstand nemen van het puur lokaal belang. Zo is

de provincie goed geplaatst om taken, middelen en opdrachten te verdelen over de

gemeenten en regio’s in de provincie.

Voor het ACW moet ze dit doen op basis van enkele duurzame beleidskeuzes:

- de provincie moet het aantal woongelegenheden en bedrijventerreinen verdelen op

basis van duurzame principes als gebundelde deconcentratie, het behoud van de

open ruimte en het versterken van de steden en de kernen;

- de provincie moet voor het buitengebied een regionaal plan opmaken dat kleine

gemeenten en woonkernen ondersteunt met een evenwichtige verdeling van

wonen, werken en zorg op regionaal niveau en dat vertrekt van een duurzame

ontwikkeling van de regio.

IV - ACW wil een innoverend provinciebestuur

Vanuit een streekdynamiek kunnen vragen en verwachtingen groeien, maar tevens creatieve

oplossingen voor bepaalde regionale of lokale problemen. Voor het ACW moet de provincie

het middenveld en organisaties stimuleren om oplossingen uit te werken. Ze moet voor het

ACW deze innovatieve antwoorden tijdelijk ondersteunen.

Innoveren in sociaal-economische ontwikkeling

De provincie moet werk maken van het stimuleren van een vernieuwd socio-economisch

beleid:

- de provincie moet de draaischijf worden van ontmoeting en samenwerking tussen

kenniscentra en bedrijven en sociale partners met als doel innovatieve projecten te

ontwikkelen;

- de provincie moet het middenveld en sociale partners steunen bij het creëren van

duurzame sociale economieprojecten;

- de provincie moet meer aandacht besteden aan projecten voor reguliere of

alternatieve sociale tewerkstelling van en arbeidszorg voor mensen die het op dit

vlak moeilijk hebben;

- de provincie kan ook eigen beheerstaken uitbesteden aan initiatieven binnen de

sociale economie of arbeidszorg;

- de provincie kan ook kansen benutten tot meer (sociale) tewerkstelling in het

plattelandstoerisme;

- de provincie moet de centra voor innovatie in de landbouw steunen met het oog op

het ontwikkelen van duurzame landbouw.

Innoveren in sociale en culturele ontwikkeling

De provincie moet middenveld en gemeenten steunen die werken aan vernieuwende acties

binnen het welzijns- en cultureel beleid die de toegankelijkheid vergroot. Dit moet ze doen

door:

- de provincie moet het middenveld steunen die op een vernieuwende manier bezig

zijn met het verenigen van mensen die leven in armoede, en die willen werken rond

het brede school concept;

- de provincie moet het middenveld en gemeenten stimuleren die op een

vernieuwende manier het jeugdbeleid in de provincie gestalte geven waardoor alle

groepen betrokken kunnen worden;

- de provincie moet initiatieven steunen die de toegankelijkheid van de

kunstencentra, bibliotheken, en culturele initiatieven vergroot en de participatie van

kansengroepen aan cultuur vergroot.

Innoveren in duurzaamheid

Het werken aan een duurzame provincie vraagt heel wat innovatieve en vernieuwende

ideeën. Voor het ACW moet de provincie hierop inzetten en dit samen met het middenveld:

- de provincie moet nieuwe ruimtelijke concepten en instrumenten ontwikkelen om te

komen tot een duurzame ruimtelijke ordening;

- hiertoe moet de provincie werk maken van de ontwikkeling en de uitvoering van

nieuwe woonconcepten en de ruimtelijke vertaling ervan waardoor de verschillende

woonbehoeften op een duurzame manier beantwoord kunnen worden;

- elke provincie moet het centrum voor duurzaam bouwen tot een leer-, informatie-

en projectcentrum verder uit bouwen;

- de provincie moet het middenveld en gemeenten steunen die vernieuwende

concepten die de verkeersleefbaarheid verhogen ontwikkelen en uitvoeren.

V – ACW wil een solidair, toegankelijk, krachtig en

duurzaam provinciebestuur

De provincie kan zeker binnen de grondgebonden domeinen een sterk beleid voeren. Ook

hier zal de provincie zich richten op het streekniveau. Haar beleid zal telkens de streek en de

regio centraal stellen en de vragen en verwachtingen van de streek op een duurzame wijze

beantwoorden.

Dit sterk beleid vormt voor de andere bevoegdheden het brede kader waarbinnen ze zich

kunnen ontwikkelen.

Een toegankelijk Oost-Vlaanderen

Voor het ACW moet de provincie op diverse domeinen het voortouw nemen. We denken

hierbij in het bijzonder aan het verbeteren van de toegankelijkheid voor iedereen:

- de provincie moet ook op vlak van toegankelijkheid voor ons het voortouw nemen

en ontwikkelt daarom haar provinciale recreatiedomeinen als toegankelijke

domeinen voor iedereen. Hierbij doet ze bijzondere inspanningen voor die groepen

die vandaag amper de domeinen gebruiken;

- het provinciaal onderwijs is een voorbeeld van onderwijs dat voor iedereen

toegankelijk en betaalbaar is;

- de provincie werkt een sportbeleid uit dat gericht is op toegankelijkheid en is gericht

op alle groepen en in het bijzonder op die groepen die vandaag niet of bijna niet

deelnemen;

- de provincie investeert in haar welzijnsinstellingen zodat de provinciale noden een

antwoord krijgen;

- de provincie maar haar beleid steeds vanuit genderperspectief

(gendermainstreaming) en met oog voor diversiteit (afkomst, leeftijd,

levensbeschouwing, seksuele voorkeur, sociaal-economische situatie,

fysieke/mentale handicap) ontwikkelen.

Een krachtig Oost-Vlaanderen

Daarnaast moet de provincie voor het ACW de economische ontwikkeling van de provincie

bevorderen:

- de provincie bouwt de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappijen verder uit als

voortrekker inzake duurzame economie;

- de provincie neemt bovendien voortouw in grensoverschrijdende samenwerking in

functie van een interregionaal beleid gericht op economische, sociale en ecologische

samenwerking.

Een duurzaam Oost-Vlaanderen

Het ACW wil dat de provincies van hun bevoegdheden gebruik maken om te komen tot een

duurzame samenleving:

- de provincie moet voor het ACW een klimaatplan ontwikkelen en een klimaatfonds

met als doel de provincie klimaatneutraal te maken tegen 2050;

- het provinciaal structuurplan is een belangrijk instrument om de

duurzaamheidsdoelstellingen ruimtelijk vast te leggen. Het ACW vraagt dat het

provinciaal structuurplan focust op deze duurzame ontwikkeling en de ontwikkeling

van de grote ruimtelijke structuren van de provincie vast legt;

- naast de duurzame uitbouw van de steden wat een Vlaamse en stedelijke materie is,

heeft de provincie de opdracht om de ontwikkeling van het platteland te

structureren. Voor het ACW moet de provincie een integraal plattelandsbeleid

uitwerken met nadruk op het wegwerken van sociale uitsluiting;

- de provincie moet voor het ACW haar voorbeeldfunctie verduidelijken door haar

eigen provinciale domeinen tot voorbeelden van ecologisch natuurbeheer te

ontwikkelen;

- ook inzake mobiliteit kan de provincie voor ons voortouw nemen door de fiets als

middel voor woon-werkverkeer te bevorderen door de ontwikkeling en de

uitvoering van een functioneel en recreatief fietsplan;

- daarnaast moet de provincie een trage wegenplan ontwikkelen dat onderdeel is van

een wandelnetwerk en fietsnetwerk en dat onder meer inzet op natuurbeleving;

- de provincie moet voor het ACW een toeristisch en recreatief beleid uitwerken dat

gericht is op duurzaamheid en dat gebruik maakt van het fietsroutenetwerk, de

trage wegen en het wandelnetwerk;

- de provincie moet de bekendmaking van wandel- en fietsroutes ondersteunen via

initiatieven voor het recreatief fietsen/wandelen, samen met de socio-culturele

recreatieverenigingen.

Een solidair Oost-Vlaanderen

Ten slotte heeft de provincie belangrijke bevoegdheden inzake ontwikkelingssamenwerking.

Voor het ACW moet de provincie hier haar troeven als bovenlokaal bestuur maximaal

gebruiken:

- de provincie voert een ontwikkelingssamenwerkingsbeleid dat samen ontwikkeld

wordt met de provinciale en lokale civiele samenleving en dat de vierde pijler stevig

uitbouwt;

- de provincie ondersteunt de Noord-Zuid-educatie initiatieven van de lokale en

provinciale civiele samenleving.

VI – ACW wil een democratisch, coöperatief en

communicatief provinciebestuur

Een openbaar bestuur haalt democratische legitimiteit uit een sterke en actieve

wetgevende/controlerende macht. In die zin pleit ACW voor een sterkere en actievere

provincieraad. Enerzijds hangt een sterkere raad samen met een beter samenspel tussen

provincieraadsleden en deputatie. Anderzijds zal een sterkere raad vooral afhangen van de

raadsleden zelf. We verwachten een actieve instelling en een ernstige invulling van het

mandaat.

Het is de taak van de provinciale instellingen om hun opdracht coöperatief in te vullen. Een

goede samenwerking en overlegcultuur met de lokale besturen is dan ook aangewezen. En

het provinciebestuur is goed geplaatst om ook andere partners (streekoverleg, regionale

instellingen, middenveldorganisaties, …) functioneel te betrekken bij die interbestuurlijke

samenwerking en dat overleg.

De provincie kan de bestuurskracht van de gemeenten versterken door een belangrijke

voorbeeldfunctie op te nemen ten aanzien van de gemeentelijke openbare besturen. Kleine

en weinig krachtige lokale besturen hebben soms een (symbolisch) duwtje nodig, of moeten

kunnen teren op aangeboden ervaringen van een hogere overheid. Enerzijds kan de

provincie in haar structurele beleid een modelbestuur zijn. We denken dan aan ethische,

sociale en duurzame aspecten van het beleid en beheer van de provincie. Anderzijds kan

dezelfde lijn ook doorgetrokken worden ook in haar projectenbeleid. We denken dan aan

samenwerkingen met middenveldactoren of aan het stimuleren van vernieuwende

initiatieven.

Zowel structureel, als projectmatig, moet de provincie haar voorbeeldfunctie invullen door

het aanbieden van kansen tot samenwerking met de gemeenten en met middenveld. Als

een lokaal bestuur of private organisatie op een spontane en relatief laagdrempelige

(draagkracht en daadkracht) kan inspelen, dan is die specifieke voorbeeldfunctie ook niet

vergeefs geweest.

ACW kiest voluit het vrij initiatief als belangrijke beleidspartner voor het provinciebestuur.

Waar geen initiatieven genomen worden, kan de provincie opteren voor een

katalysatorfunctie, of om zelf stimulator en ondersteuner te zijn, of om zich als actor op het

terrein te begeven. In elke rol staat voor ons samenwerking met lokale besturen en

derdenactoren voorop.

We pleiten resoluut voor een brede betrokkenheid van actoren, burger en middenveld in

alle fasen van de beleidscyclus. We zijn er vast van overtuigd dat participatie op zijn plaats is

in alle bevoegheidsdomeinen van het provinciebestuur, zowel bij voorbereiding,

ontwikkeling, uitvoering en evaluatie. De provincie moet hiervoor als intermediair bestuur

aangepaste methodieken inzetten en hanteren.

Uitgangspunten voor beleidsinitatieven: gezond, gezinsvriendelijk en sociaal corrigerend.

Wij verwachten van de provincie dat zij een beleid voert waarbij ook de werknemersgroep –

en speciaal de zwaksten onder hen – aan zijn trekken komt. Het provinciebestuur is het

ideale medium om – via ondersteuning van enerzijds onderliggende besturen en anderzijds

private organisaties uit het maatschappelijk middenveld – ook dezelfde inhoudelijke sturing

te geven aan wat binnen Oost-Vlaanderen gebeurt. Vanzelfsprekend verwachten we van de

provincie een strak en gezond financieel beleid in de verschillende financiële stromen.

Bovenal moet de inningspolitiek ingegeven zijn door gezinsvriendelijke en sociaal

corrigerende bekommernissen. Dezelfde lijn kan doorgetrokken worden naar de

uitgavenpolitiek.