1

Activerenvanleerlingen

StephanRamaekers,PhD

CollegereeksthemaDidactiek

23november2015

Watmotiveert leerlingen?Hoekrijgikzeinbeweging?Zijnleerlingenhierinverschillend? Kanikhandigeromgaanmetleerstofomhente

stimuleren?Wiensverantwoordelijkheid isdateigenlijk?

Metdankaan:

Dr. FransPrins,

EducatieUU

Activeren en motiveren

2

werkobservatie

Self-determinationtheory

motivatie

Externelocuszelfsturing

Verwachtnut

feedback

Self-esteem

opdrachten

Expectencyvalue

Authentieketaken

simulatie

relevantie

doelgericht

Persoonlijkebetrokkenheid

doelgerichtheid

metacognitie

eigenaarschap

Self-fulfilment

Interesttheory

activerend

Intrinsiekofextrinsiek

Self theories

Uitdagendeproblemen

competentie

Dit college1. Eenactieveleerling

• Metacognitie• Zelfregulerendleren• Sturingen‘eigenaarschap’

2.Motivatie• Intrinsiekeenextrinsiekemotivatie• Self-theories/goalorientation• Self-determinationtheory(SDT)• Interesse• Expectancy-valuetheory

3. Eenactiverendeleeromgeving• Probleemoplossen• Beïnvloedenvanmotivatie• Beoordeling/toetsingenmotivatie

3

ActiefRelatiegeboortevolgordeen

intelligentie:

• 240.000Noorse18- en19-jarigerekruten

• Tweede kindscoortgem.2,3puntlageropintelligentietestdan1e….

• …tenzijoudste(binneneenjaar)isoverleden

• ófenigstkindis

(Petter Kristensen enTorBjerkedal,Science,2007)

Dese zin bevat drie fauten.

Actief

4

“Wat zijn kenmerken van

een actieve / geactiveerde

leerling?”

metacognitie en zelfregulatie(zie Dinsmore, 2008)

Metacognitie (e.g.Flavell,1979)•Cognitieve focus– “Thinkingaboutthinking”•Knowledgeaboutcognition/self-regulatorymechanisms

Zelfregulatie (e.g.Bandura,1986)•Focusopgedragenemotie – motivationemerged asanadditionalregulatoryarea

Zelfregulerend leren(e.g. Zimmerman&Schunk,2001)•Brede focus•Self-regulationinacademicsettings•Addressestheinteractionofcognitive,motivational,andcontextualfactors

8

5

Zelfregulerend leren

Zimmerman&Campillo (2003)

14oktober2008 Onderwijspsychologie college6 12

6

Self-regulatory ownership (Hadwin et al., 2005)

Docentgestuurde regulatie• Vroeg in de taak• Docent demonstreert en reguleert• Student/leerling kijkt voornamelijk toe, volgt

Co-regulatie• Docent begeleidt en geeft prompts• Student/leerling bevraagt de docent en geeft prompts aan docent om

zaken uit te leggen

Leerlinggestuurde regulatie• SRL• Student/leerling heeft controle en reflecteert op zelfregulerende

processen en producten

13

“Wat motiveerde jou in je

opleiding en waardoor? Wanneer

was je juist niet gemotiveerd?

Motivation: an internal state thatarouses, directs and maintainsbehaviour

7

Belang motivatie voor zelfregulatie

De gemotiveerde leerling …

• heeft meer aandacht voor het leerproces en leeruitkomsten

• gaat voor taken waar ze meer progressie op kan boeken

• boekt meer progressie

• oefent vaker en langer zelf

• zoekt vaker hulp

• ervaart groter plezier als ze de gelegenheid krijgt om te leren

15

Intrinsieke vs extrinsieke motivatie

Intrinsiek:

• Activiteit zelf is belonend

• Interne locus van causaliteit

Extrinsiek:

• Externe factoren zijn belonend

• Externe locus van causaliteit

16

8

Behaviouristisch Humanistisch Cognitief Sociaal-cultureel

Bronvoormotivatie

Extrinsiek Intrinsiek Intrinsiek Intrinsiek

Belangrijkeinvloeden

Reïnforcement, beloning, incentives en straf

Behoefte aan eigen waardering, self-fulfilment en self-determination

Opvattingen, attributies voor succes en falen, verwachtingen

Geëngageerde deelname aan communities; behoud van identiteit bij deelname aan groepsactiviteiten

Belangrijketheoretici

Skinner Maslow,Deci

Weiner,Graham

Lave,Wenger

Vier perspectieven op motivatie

Self-theories / goal orientation• Mastery versus performance (doelen)

• Task-involved versus ego-involved (lerende)

• Approach versus avoidance (focus)

18

9

19

Mastery versus performance

20

Mastery versus performance

10

Vragenlijst ‘goal orientation’

1 Ikhoudvanpittigestudieopdrachten 1 2 3 4 5

2 Het isbelangrijkvoormeomhogerecijferstehalendanmijnmedestudenten 1 2 3 4 5

3 Ikhoudvol,ookalbaalikvaneenstudieopdracht 1 2 3 4 5

4 Studiesuccesbereikjedoorermoeitevoortedoen 1 2 3 4 5

5 Jevastbijtenineenpittigeopdrachtisbelonend 1 2 3 4 5

6 Ikdoenogmeermijnbestalsietsmislukt 1 2 3 4 5

7 Aanwisselendeomstandighedenpasikmemakkelijkaan 1 2 3 4 5

8 Ikzouspiekenomeengoedcijfertehalen 1 2 3 4 5

9 Ikwerkhard,ookalvindikeenvakniks 1 2 3 4 5

10 Ikbenvastbeslotenmijndoelentebereiken 1 2 3 4 5

11 Eenvakbeheersen isbelangrijkvoorme 1 2 3 4 5

12 Ikwerkhardommezelfteverbeteren 1 2 3 4 5

13 Ikvindhetfijnalsanderendenkendatikveelweet 1 2 3 4 5

21

1=nietvantoepassing,…,5=welvantoepassing

vervolg

14 Ikbaalerdeheledagvanalsikeengrotefouthebgemaakt 1 2 3 4 5

15 Ikvoelmekwaadalsiknietnetzogoedalsanderenpresteer 1 2 3 4 5

16 Ikhoudvanpittigeopdrachtenookalbenikernietgoedin 1 2 3 4 5

17 Ikvoelmehetbestalsikhardmoetwerkenomietstebereiken 1 2 3 4 5

18 Iedereen kaneensuccesvollestudentworden 1 2 3 4 5

19 Leren kunjehetbesteaandehandvancijfersbeoordelen 1 2 3 4 5

20 Mijncijfersgevennietaltijdaanhoeveelikgeleerdheb 1 2 3 4 5

21 Foutenmakenhoortbijleren 1 2 3 4 5

22 Ikwordlieverluidanstomgevonden 1 2 3 4 5

23 Het isbelangrijkvoormehetaltijdbetertedoendananderen 1 2 3 4 5

24 Ikgeefte makkelijkopbijeenmoeilijkeopdracht 1 2 3 4 5

22

11

Verdeling items

• Mastery orientation: 1, 3, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 16 ,17, 24

• Performance orientation: 2, 13, 14, 15, 23

• Filler items: 4, 5, 8, 18, 19, 20, 21, 22

23

Doel orientatie

24

12

Self-determination theory (Ryan & Deci)

Uitgangspunt: aangeboren nieuwsgierigheid, vitaliteit en zelf-motivatie

Aangeboren psychologische behoeften zijn de basis voor zelf-motivatie• Competence

• Relatedness• Autonomy

Intrinsiek – extrinsiek continuüm

26

14oktober2008 Onderwijspsychologie college6 27

13

28

Voorbeeld

Interesse (Hidi & Ainley, 2008)

Fase 1: Trigger situational interest• Externally supported (group work, puzzles, computers)

Fase 2: Maintain situational interest• Typically but not exclusively externally supported (provide

meaningful and personal involving activities)

Fase 3: Emerging individual interest• Beginnings of self-generation

Fase 4: Well-developed individual interest• Self-generated to a large degree

29

14

Expectancy-value theory (e.g. Eccles & Wigfield)

Value components:• Attainment value: Importance of the activity to the individual• Interest value: Enjoyment obtained from doing an activity

• Utility value: Usefulness of the activity to the individual• Cost: Perception of amount of effort needed for the activity

and how that has an impact on other valued activities

Expectancy beliefs:• Expectancies for success• It appears that, for real-world achievement tasks, individuals

value the tasks at which they think they can succeed.30

“Hoe kan of moet een

activerende leeromgeving

er uit zien?

15

Authentieke taken

Tweesoorten problemen

a. Well-defined problems: hebben

tenminste één duidelijk

oplossingspad, bv. wiskunde

opgaves

b. Ill-defined problems: als enkele

of alle karakteristieken van het

probleem vaag gedefinieerd zijn,

of helemaal niet, bv. politieke

problemen

35

16

TweetypenoplossingsstrategieënAlgoritmen (strong method - altijd een oplossing)

Heuristieken (weak method - vuistregels die vaak tot een oplossing leiden), bv.• Doel-middel analyse• Working forward

• Working backward• Genereer en test• Analogie

36

Inhoud Aantal nieuwe concepten en onderlinge relatiesComplexiteit leerdoelen (beheersingsniveau)Abstract/ConcreetAantrekkelijkheid voor leerlingenAntwoord bekend of onbekend

Werkwijze Kookboek of zelf aanpak bedenkenOp te delen in deeltaken? Literatuur beschikbaar?

Vorm Tijdsdruk/beschikbare tijdDuidelijk/kort of juist vaag beschrevenNoodzakelijke/overbodige informatie

Begeleiding Mate van zelfsturing

17

In zone van nabije ontwikkeling

Krachtigeleeromgevingen

18

Voorbeelden activerende leeromgevingen

• Projecten

• Probleemgestuurd, casusgestuurd, e.d.

• Ontdekkend of onderzoekend leren

• Samenwerkend leren

• Etc.

strak gedeeld los

Veeleigeninitiatief

Destructieve frictie

Destructieve frictie Congruent

Matiginitiatief

Destructieve frictie

Congruent Constructieve frictie

Weiniginitiatief

Congruent Constructieve frictie Destructieve frictie

Leer

ling

stur

ing

docentsturing

Sturing in interactie (Vermunt, 1992)

19

“op welke manieren kun je

als docent de motivatie van

je leerlingen beïnvloeden?”

Performance vs. Mastery

43

20

Vergroten(kwaliteitvan)motivatie

• Selecteren van interessante en betekenisvolle taken• Prijzen/complimenteren• Belonen van gewenst gedrag

• Geef leerlingen meer autonomie (optiekeuzen vs actiekeuzen)

• Kijk uit met competitie in de klas

• Creëer een omgeving waarbij fouten gezien worden als bijdrage in het leren

• Balans tussen willen en moeten• Help leerlingen leertaken waarderen

44

Toetsing stuurt het leren

21

Toetsing stuurt het leren

o.a. Thomas & Bain 1984; Ramsen 1992; Scouller & Prosser 1994; Scouller

1995, 1996, 1998; Scouller & Chapman 1999; Biggs 1999, 2011; Dochy 2003,

2011, 2014, etc. Voorbeelden:

o Toetsvormen die leiden tot stress en die het herinneren van feiten

benadrukken leiden tot een oppervlakkige studieaanpak (Ramsden, 1992).

o Strategisch leergedrag gericht door verwachtingen over: type toets,

perceptie van wat docent belangrijk vindt, en inschatting van benodigde

tijd voor leerstof (Dochy, 2014)

o Bij MC meer oppervlakkig leren; bij OV/essays meer diepgaand leren

(gepercipieerd als het meten van hogere niveaus)

Toetsing en motivatie

• Assessment literatuur: toetsing stuurt het leren

• Motivatie literatuur: Beloningen verminderen de motivatie

48

22

Deci,E.L.,Koestner,R.,&Ryan,R.M.(2001).Extrinsicrewardsandintrinsicmotivationineducation:Reconsideredonceagain.ReviewofEducationalResearch,71(1),1-27.

23

Review (de Kleijn, Prins, Lutz & Van Tartwijk, 2014)

• Zeer weinig negatieve relaties tussen toetsing en motivatie

• Onderscheid tussen gedragsmaten van motivatie en attitudematen

• Meer positieve relaties voor attitudematen dan voor gedragsmaten

• Geen negatieve relatie tussen summatieve toetsingen motivatie

• Peer assessment heeft voornamelijk positieve effecten op motivatie

• Een combinatie van positieve en negatieve feedback is even

bevorderlijk voor de motivatie in vergelijking met alleen positieve

feedback

• Hoe rijker de feedback, hoe motiverender

• Open taken zijn motiverender dan gesloten toetstaken51

Tenslotte …

“Wie is verantwoordelijk voor

de motivatie van de leerling?”

52

24

Veel succes!