ABVDidactiek & Diversiteit 2012-2013

Thema 8: Opvoeding

Jamie de VreJoost van der MolenJeroen ColijnStudenten, Docent Horeca en Voeding, DT, jaar 2Inhoudsopgave:

Inleiding, pagina 3.

Het onderzoek, pagina 3.

Facebook Standpunten:

- Stelling 1, de eetkamer cultuur is aan het verdwijnen pagina 4.

- Stelling 2, er zijn veel gebroken gezinnen in Nederland pagina 6.

- Stelling 3, jongens en meisjes worden gelijkwaardig opgevoed pagina 7.

- Stelling 4, bij autochtone jongeren komt overgewicht en obesitas pagina 9.minder vaak voor ten opzichte van niet-westerse allochtonen

- Stelling 5, In Nederland is de opvoeding te vrij, het kind mag te pagina 12.veel mee beslissen. Hoe is de vrije opvoeding zo ontstaan?

Gesprek over verschillen en overeenkomsten met een andere cultuur, pagina 14

De docent en de opvoedende rol in het onderwijs, pagina 16

Inleiding:

2

Voor het vak Didactiek & Diversiteit mochten we een prestatie maken waarbij we konden kiezen uit 9 onderwerpen. Ons groepje heeft gekozen voor thema 8, opvoeding.Het thema sprak ons erg aan omdat Jamie nauwe banden heeft met een jongen die tussen verschillende culturen en opvoedingsstijlen leeft. Zijn verhaal intrigeerde ons en het duurde dan ook niet lang voordat we besloten hadden dat dit ons thema zou moeten worden.

Het onderzoek:

Voor ons onderzoek zijn we op zoek gegaan naar opvattingen over de Nederlandse opvoeding. Ons ervan bewust dat dit een ruim begrip is hebben we gebruik gemaakt van het social media fenomeen Facebook. We hebben een bericht geplaatst waarin werd gevraagd naar positieve en negatieve kant van de Nederlandse opvoeding . Er volgden vele reacties en hieruit hebben wij de volgende vijf stellingen geselecteerd. Rekening houdend met het feit dat dit interessante onderwerpen zijn om te vergelijken met een andere etnische cultuur zijn deze stellingen als volgt omschreven:

1. De eetkamer cultuur is aan het verdwijnen. Hierdoor is er minder contact in het gezin.2. Er zijn veel gebroken gezinnen in Nederland.3. Jongens en meisjes worden gelijkwaardig opgevoed.4. Bij autochtone kinderen komt overgewicht en obesitas minder vaak voor dan bij niet-

westerse allochtone kinderen. De opvoeding speelt hierbij een grote rol5. Een kind in Nederland wordt beschouwd als uniek

De bovenstaande punten hebben we onderling verdeeld en vergeleken met diverse onderzoeken. Vervolgens zijn we deze stellingen gaan vergelijken met een persoon afkomstig uit de Marokkaanse cultuur met een Islamitische geloofsovertuiging. Na dit gesprek zij we gaan nadenken over de vraag hij wij als docent omgaan in de klas waarin leelringen zitten die verschillend zijn opgevoed.

Facebook Standpunten,

3

Stelling 1: De eetkamer cultuur verdwijnt.

Tijdens het onderzoek naar positieve en negatieve kanten over opvoeding is gebleken dat veel van de ondervraagde vinden dat het contact binnen het gezin niet optimaal is. Een van de belangrijkste redenen hiervoor vind men het verdwijnen van de eetkamer cultuur oftewel het gezamenlijk eten. Volgens een onderzoek va Readers Digest eet 40% van de Nederlandse gezinnen minder dan 5 maaltijden per week samen.Het contact tijdens het avond eten word door de ondervraagde als erg belangrijk beschouwd. Hier word gecommuniceerd over het verloop van de dag, gevoelens en behaalde resultaten in welke vorm dan ook. Als dit weg valt is het voor de ouder moeilijker om vinger aan de pols te houden over de belevenis van het kind. Eventuele problemen zullen minder snel gesignaleerd worden en pas in een later ( soms te laat ) stadium behandeld worden. De ouders missen ook de kans om hun kind te complimenteren of te motiveren. Iets wat voor jongeren erg belangrijk is. Het te laat signaleren of niet complimenteren kan volgens de ondervraagde ernstige gevolgen hebben. Slechte prestaties op school, school uitval, heil zoeken bij ‘foute vrienden’’ of in het ergste geval in contact komen met justitie.Steeds vaker eten gezinnen niet meer gezamenlijk. De redenen hiervoor zijn divers:

- Veel gebroken gezinnen.- Het gezin is niet compleet rond etenstijd door werk, sport of andere activiteiten. - Kinderen verkiezen de computer boven de eettafel.- Gezinsstrijd.

De ouders zijn echter bepalend voor het feit of er samen gegeten word en of er toestemming gegeven word om voor de tv, computer of op een ander tijdstip te eten.De ondervraagde noemde vooral de sociale problemen die kunnen ontstaan door niet gezamenlijk te eten. Uit onderzoek blijkt dat er naast sociale ook meer en of eerder gezondheidsproblemen kunnen ontstaan. Enkele conclusies uit deze onderzoeken zijn :Het onderzoek van Willem Wijtvlier family hero, juni 2012 concludeert: Na onderzoek kwamen we erachter dat niet samen eten veel negatieve gevolgen heeft, voorbeelden hiervan zijn; een verhoogde kans op sociale aandoeningen, astma, anorexia en overgewicht, sommigen wel met 25% verhoogde kans.Op de website www.opvoedenhoe.nl spreekt men uit: Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die 5 of meer maaltijden per week samen eten met hun familie 25% minder kans hebben om eetstoornissen te ontwikkelen. Zij hebben een gezonder eetpatroon en eten gezonder voedsel. Zij zullen meer groente en fruit eten en minder ongezond voedsel. Samen eten zouden de kans op anorexia of boulimia verminderen. Ook worden maaltijden minder vaak overgeslagen en ook zijn tieners minder geneigd om te gaan roken om af te vallen.

Uit een onderzoek aan de University of Illinois is gebleken: wanneer men gezamelijk als gezin aan tafel eet er minder kans is op overgewicht en er betere eetgewoontes ontstaan.Minder kans op verstoord eetgedragVolgens de onderzoekers ontstaat er ook minder kans op een verstoord eetgedrag omdat men het eerder herkent en zo het verstoord eetgedrag kunt voorkomen. Gezinnen die samen aan tafel eten zijn ook gezonder en hebben betere eetgewoontes, bovendien is het ook een goede manier om gesprekken te voeren met de kinderen over bepaalde problemen.

Overgewicht en anorexia zijn twee gevaarlijke en veel voorkomende eetstoornissen. Deze onderwerpen zijn door geen van de ondervraagde als negatief gevolg van het niet samen eten genoemd. Dit kan volgens de onderzoekers als volgt opgevat worden: Wat weten de hedendaagse opvoeders over eetstoornissen.

4

Conclusie:Mijn conclusie het bovenstaande onderzoek is dat veel ouders zich niet bewust zijn van de gevolgen van het niet gezamenlijk eten. Dit is terug te lijden naar de huidige maatschappij waarin vaak beide ouders werken, sociale media erg belangrijk is voor de jongeren en de ouders liever rustig avondeten dan met een hoop herrie aan tafel.

Stelling 2: Een nadeel van de hedendaagse Nederlandse opvoeding is, dat er heel veel gebroken gezinnen zijn

5

Het lijkt een trend. Overal om je heen hoor je het. Partners die gaan scheiden. Maar zijn er wel zo veel gebroken gezinnen in Nederland? Of lijkt dat maar zo omdat de impact van zo’n boodschap lang blijft hangen bij mensen? Uit cijfers van het CBS blijkt dat er in het jaar 2011, 32.510 echtscheidingen hebben plaatsgevonden. Het jaar daarvoor 32.544. Het echtscheidingspercentage lag in 2011 op 36,5% en dat is het hoogste percentage scheidingen tot nu toe. Een toename van 0,3% ten opzichte van 2010.Het behoeft dus geen uitleg dat door het grote aantal scheidingen in Nederland het aantal gebroken gezinnen inderdaad toeneemt.Heeft een scheiding gevolgen voor het kind en de opvoeding?

Uit de conclusie van het onderzoek; “State-of-the-art 2009:Kinderen en echtscheiding” blijkt:

Scheiden is geen losstaande gebeurtenis maar een complex proces dat meestal enkele jaren in beslag neemt.Scheiden zorgt voor de kinderen voor een verdubbeling van de internaliserende problemenzoals gevoelens van angst en depressiviteit, verdubbeling van gedragsproblemen zoalsagressief en delinquent gedrag en drugs- en alcoholgebruik, lagere schoolprestaties,problemen in vriendschapsrelaties, en een zwakkere band met de ouders, vooral met devaders. De gevolgen van scheiding zijn tot ver in de volwassenheid meetbaar. Het gaat danvooral om een lager opleidingsniveau, minder inkomen, een groter risico op depressievegevoelens, een zwakkere relatie met de ouders (vooral vaders) en een groter eigenscheidingsrisico. In diverse landen worden vergelijkbare effecten gevonden. Ook kinderen uitintacte gezinnen met heel veel ruzie zijn kwetsbaar.(bron: “State-of-the-art 2009:Kinderen en echtscheiding” Ed SpruijtUniversiteit Utrecht, Faculteit Sociale Wetenschappen,Onderzoeksgroep Adolescentie)

Verder blijkt uit het onderzoek dat het met de meeste scheidingskinderen wel goed gekomen is. Een bepalende factor hiervoor is het feit dat ouders de ruzie naar elkaar weten te beheersen. En evenmin belangrijk, dat de inwonende ouder in staat is het kind een warme en grenzenstellende opvoeding te geven het zogenaamde, autoritatief opvoedend handelen.

Conclusie:Een toenemend aantal gebroken gezinnen kan inderdaad een probleem zijn voor de opvoeding van het kind. Het is dus echt een nadeel zoals het voornoemde onderzoek uitwijst. Maar de wijze van opvoeden in een gebroken gezin kan zeker zorgen voor de nodige damagecontrol het is extra bepalend voor de toekomst van het kind.Voorop staat wel dat een scheiding zich niet laat regisseren. Het scheidingsproces begint al voordat de daadwerkelijke scheiding plaatsvindt en het scheiden op zich is slechts een onderdeel van het totale proces. Je kunt dan wel besluiten om niet te scheiden maar de echtelijke ruzies hebben weldegelijk een slechte invloed op het kind.

Stelling 3: Autochtone jongens en meisjes worden gelijkwaardig opgevoed.

“ja, natuurlijk worden autochtone jongens en meisjes gelijkwaardig opgevoed” Was de meest gegeven reactie door mensen vanuit de directe omgeving. Hieruit kun je concluderen dat

6

kennelijk het beeld bestaat dat autochtone jongens en meisjes gelijkwaardig opgevoed worden. Maar is dat ook zo?

Ik vraag mij af of de Nederlandse tradities en gewoonten maar ook het belijden van een geloof geen invloed hebben bij het opvoeden van jongens en meisjes.Voorts is de vraag welke opvoedstijl gekozen wordt voor het opvoeden van het kind.

Tradities, gewoonten en geloof:

In Nederland kennen we vele tradities zoals kerstmis, Sinterklaas en Pasen. Maar ook conservatieve gedachte over opvoeden die in de lijn liggen van eeuwenoude gewoonten. Zoals die vanuit het vroegere arbeidersklimaat waarbij de rolverdeling als volgt is, de vrouw zorgt voor het huishouden en de man verdient het geld. Een voorbeeld hiervan is de verhouding tussen man en vrouw op de boerderij. Je hoeft maar boer zoekt vrouw te kijken en te luisteren om te beseffen welke rolverdeling er is tussen de man en vrouw.Maar ook vanuit de religieuze gedachte blijkt dat de vrouw ondergeschikt is aan de man. Een goed voorbeeld is terug te vinden bij de politieke partij de SGP waar vrouwen geen passief en actief kiesrecht krijgen op grond van de Bijbel

De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) ziet de verhouding tussen man en vrouw als onderdeel van een onveranderlijke scheppingsorde. De SGP leidt uit bijbelteksten af, dat mannen en vrouwen door God een eigen “roeping en plaats” gegeven is, dat daarbij “de man het hoofd van de vrouw” is, en dat zitting nemen van de vrouw in politieke organen “strijdt met de roeping van de vrouw”. Het regeerambt is voorbehouden aan de man.[1] Desalniettemin erkent de SGP koningin Beatrix “als regerend bij de gratie Gods”.(Bron: wikipedia, 23 september 2012)

Jongens en meisjes die vanuit dit gedachtegoed opgevoed worden krijgen geen gelijkwaardige opvoeding. Immers de man is het hoofd van de vrouw zoals we in de voornoemde tekst kunnen lezen. De man bepaald en de vrouw volgt op en kent haar plaats in het gezin.

Opvoedingstijlen:

Tijdens mijn onderzoek stuitte ik op een hoofdstuk uit het boek, opvoedingscanon. Hierin staat omschreven welke vier opvoedstijlen bestaan. Hierna volgen de citaten uit het voornoemde boek. Deze zijn:

Opvoedingsstijl 1: AutoritairEen autoritaire opvoedingsstijl kenmerkt zich door veel regels. De ouder is de baas en het kind moet gehoorzamen. Houdt het kind zich niet aan de regels? Dan krijgt hij straf. Autoritaire ouders leggen de regels niet uit en geven geen ruimte voor discussie.

Opvoedingsstijl 2: Toegeeflijk (ook wel permissief)Toegeeflijke ouders hebben veel aandacht voor de wensen en behoeften van hun kind. Ze geven hun kind bijna altijd zijn zin. In feite is het kind de baas en er worden weinig eisen aan hem gesteld. Ouders die deze stijl hanteren, nemen hun kind wel serieus maar zichzelf (of in ieder geval hun eigen regels) niet.

Opvoedingsstijl 3: Democratisch (ook wel autoritatief)Ouders die regels stellen en tegelijkertijd oog hebben voor de wensen en behoeften van hun kind zijn democratische of autoritatieve opvoeders. Zij geven leiding met liefde, houden

7

rekening met de ontwikkeling van hun kind en overleggen met hun kind. De regels die ze stellen onderbouwen ze met argumenten. Het kind wordt gesteund en aangemoedigd.

Opvoedingsstijl 4: VerwaarlozendEr zijn ook opvoeders die hun kind verwaarlozen. Zij stellen weinig regels, maar bieden ook weinig geborgenheid, steun, veiligheid en betrokkenheid. Het kind wordt aan zijn lot overgelaten: hij mag het allemaal zelf uitzoeken.

(Bron: Vier verschillende opvoedstijlen (Janneke Wubs) is een hoofdstuk uit de Opvoedingscanon van René Diekstra en Malou van Hintum (red.) Uitgeverij Bert Bakker, 2010.)

Het mag duidelijk zijn dat elk kind een individu is met zijn of haar unieke eigenschappen en karaktertrekken. Het kan dus voorkomen dat ouders kiezen voor een verschillende manier van opvoeden tussen het ene kind en het andere kind en dus voor meerdere opvoedingsstijlen kiezen. Hoewel de democratische opvoedstijl de beste keuze is. Is niet iedere ouder in staat deze te gebruiken.

Conclusie:Mijn eerste reactie op deze stelling was dezelfde als velen met mij. Maar het verdient toch echt nuancering. Gaat men uit van een gemiddeld gezin die een democratische stijl van opvoeding kent. Daarbij het geloof een niet te dominante rol speelt en niet blijft hangen in conservatieve maar progressieve gedachte dan kan ik mij voorstellen dat een jongen en een meisje gelijkwaardig opgevoed zijn. Hoewel we de biologische aspecten niet behandelt hebben in dit stuk zou daar wellicht nog onbewust rekening gehouden kunnen worden met hoe ouders naar het sekseverschil kijkt. Evolutionaire gezien zou een meisje in haar opvoeding al voorbereid kunnen worden in het (ver) zorgen en het jongetje op het jagen zoals Martine Delfos pleit in haar boek ‘De schoonheid van het verschil’Maar zo ver zijn we nog niet gegaan in het onderzoek. Wat het onderzoek wel duidelijk maakt is dat er al twee factoren zijn om de stelling te ontkrachten.Ik ben dus niet van mening dat Autochtone jongens en meisjes gelijkwaardig opgevoed worden.Daarbij generaliseer je twee groepen mensen, de jongens en de meisjes. Elk mens is uniek en verdient de beste opvoeding en ontwikkeling. Wat voor het ene meisje of jongetje werkt hoeft dat niet voor de andere ook goed uit te pakken.

Stelling 4: Bij autochtone kinderen komt overgewicht en obesitas minder vaak voor dan bij niet-westerse allochtone kinderen. De opvoeding speelt hierbij een grote rol

Door de overmaat aan de hoeveelheid voeding; wij leven in een land met een hoge welvaart krijg je het schijnbare onverenigbare probleem welvaartsziektes. Het diametraal

8

tegenovergestelde van hongersnood. In derde wereldlanden gaan er jaarlijks miljoenen mensen dood aan de honger. Maar in het welvarende Nederland is overgewicht een sluipmoordenaar. Overgewicht draait om een verstoorde balans tussen inname en verbruik van energie. Kortweg, we eten te veel en we bewegen te weinig. Jaarlijks sterven miljoenen mensen aan de gevolgen van obesitas. De risico's van zwaarlijvigheid worden echter nog steeds door velen ontkend of gebagatelliseerd.

Het percentage overgewichten en obesitas is onder niet-westerse allochtonen kinderen, met name kinderen van Turkse en Marokkaanse afkomst, significant hoger dan bij autochtone kinderen In Nederland heeft 26 procent van alle niet-westerse allochtonen kinderen overgewicht. Bij de Nederlandse kinderen is dit 15 procent. Daarnaast kampt 9 procent van de kinderen van niet-westerse allochtonen afkomst met extreem overgewicht. Zo is er een groter risico op diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Obesitas bij kinderen gaat gepaard met velerlei co-morbiditeit, zoals zich al op jonge leeftijd openbarende hart- en vaatziekten en type 2 diabetes, klachten van het bewegingsapparaat (knieklachten), slaapproblemen (apneus) en psychosociale problemen (pesten).

Tabel 1: BMI-score naar etnische groep en geslacht (in procenten), 18-70 jaar. Bron: SCP (SIM2006), gewogen gegevens

Waarom is het percentage overgewicht en obesitas bij niet-westerse allochtonen kinderen hoger dan bij autochtonen kinderen.

factoren als opleidingsniveau en arbeidsmarktpositie

9

Laaggeschoolde of ongeschoolde ouders van niet-westerse immigranten vonden minder makkelijk toegang tot voorlichting over gezondheid. Hun Nederlands was slecht en hierdoor werd het moeilijker om de weg te vinden naar de welzijnsinstelling. Opleiding blijkt een belangrijke factor te zijn bij het al dan niet hebben van overgewicht. In het onderzoek kwam naar voren dat hoger opgeleide immigranten minder vaak te zwaar zijn. Net als hoger opgeleide autochtonen kiezen ook hoger opgeleide niet-westerse allochtonen over het algemeen voor meer verantwoorde voeding.

migratie en integratieLaaggeschoolden niet westerse migranten vestigden zich in de jaren zestig en zeventig vaak in voormalige buitenwijken van de industriesteden, waar vroeger aanzienlijk veel vraag was naar laaggeschoolde arbeid. De autochtonen verhuisden in de loop der jaren naar de Vinex locaties rondom de stad. Laaggeschoolden migranten hadden niet de financiële voorzieningen om de stad uit te trekken. Het uitvloeisel, de immigranten bleven in “beweegonvriendelijke” stadswijken wonen met weinig openbare voorzieningen zoals speeltuinen, voetbalvelden en sportverenigingen.

sporten en bewegenNiet-westerse immigranten in Nederland doen in het algemeen minder aan lichaamsbeweging dan autochtonen. Ze fietsen minder vaak en nemen vaker de auto of openbaar vervoer. Binnen deze bevolkingsgroepen doen mannen meer aan sport dan vrouwen. Kinderen en jongeren sporten wel, maar vaak minder dan hun Nederlandse leeftijdgenoten. Voor veel kinderen is de drempel om aan lichaamsbeweging te gaan doen erg hoog. Ze zijn er niet mee opgegroeid, ze hebben er nooit het belang van ingezien en ze zijn niet gewend om geld uit te geven aan sportactiviteiten. Daarnaast is de bewegingsvrijheid van bepaalde traditionele groepen Turkse en vooral Marokkaanse vrouwen beperkt, omdat zij van hun echtgenoten geen activiteiten buitenshuis mogen ontplooien. Sommige vrouwen moeten toestemming vragen aan hun man om te mogen sporten.

voedingsgewoontenIn het dagelijkse leven van veel niet-westerse allochtonen nemen eten en drinken een belangrijke plaats in. Binnen de Turkse en Marokkaanse gemeenschap is het gebruikelijk dat er bij elk samenzijn met familie of vrienden gerechten of zoete lekkernijen op tafel komen. Hier wordt speciaal voor gekookt. Als gast of gastvrouw mag je eigenlijk niet weigeren om te eten. Van veel Marokkaanse en Turkse vrouwen wordt verwacht dat ze veel koken. Zij spelen daarbij in op de wensen van hun echtgenoten en kinderen. De voeding van niet-westerse allochtonen in hun thuisland bevat over het algemeen minder verzadigde vetten en meer groente en fruit. Eenmaal in Nederland, komen ze in aanraking met westerse energierijke voedingsmiddelen, met toegevoegde suikers en vetten. Vaak ontbreekt de kennis over het ongezonde karakter van deze voedingsmiddelen en leidt de consumptie hiervan tot gewichtstoename. Kinderen krijgen van de ouders geen voorbeeldfunctie wat betreft gezond eten. De consumptie van frisdrank (barstensvol suiker) is meestal hoger bij kinderen afkomstig uit immigrantengezinnen en er is minder sprake van regelmatige maaltijden. Zo wordt het ontbijt vaker overgeslagen.

Conclusie: Bij niet westerse allochtone ouders worden verkeerde keuzes gemaakt in voeding, waardoor het risico op overgewicht hoger is. De keuze van voeding en de bewustwording bij het kind wat goed en wat slecht is wordt uiteindelijk nog altijd gestimuleerd door de opvoeder. Ook

10

een tolerantere opvoedingsstijl aan tafel, waarbij ouders te weinig regels en grenzen stellen, verhoogt het risico op overgewicht. Ouders van kinderen met een gemiddeld of bovengemiddeld gewicht , hebben geen behoefte aan opvoedingsondersteuning, omdat zij dreigend overgewicht niet als problematisch herkennen. Aanbevolen wordt dat opvoedingsdeskundige ouders bewuster kunnen maken van een dreigend gewichtsprobleem, want erkenning zal uiteindelijk leiden tot positieve gedragsverandering. Ouders van kinderen met overgewicht hebben grote hulpbehoeften, doordat zij twijfelen aan hun opvoedkundige kwaliteiten. Dit benadrukt het belang dat ondersteuning zich zou moeten richten op het versterken van vaardigheden en draagkracht van ouders, zodat dezen beter in staat zijn om kinderen te stimuleren tot een gezond eet- en beweegpatroon en de risico’s op aldus overgewicht verkleind worden. De overheid zou zich meer moeten inspannen meer om meer school bewust en vertrouwd te maken met bovenstaande materie en zodoende meer succes te boeken op dit gebied.

Bronvermelding:

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2009, Nota overgewicht:Uit balans, de last van overgewicht 2007-2010.

RIVM, 2010, Gezondheid en determinanten, Deelrapport van de VTV 2010:Van gezond naar beter.

Pace Maker in global healt, 2010, Gezondheidszorg & Etnische Diversiteit in Nederland;Naar een betere zorg voor iedereen.

Sport en allochtonen in beleid, 2010, Tweede tussenrapportage: Analyse van het sportstimuleringsbeleidvoor allochtonen.

Website: Kennislink.nl

Stelling 5: In Nederland is de opvoeding te vrij, het kind mag te veel mee beslissenHoe is de vrije opvoeding zo ontstaan

Eind jaren 60 begin jaren 70 van de vorige eeuw was de anti-autoritaire opvoeding erg geliefd in Nederland. Door de tendens van anti-autoritaire opvoeding, werd deze opvoeding een grondvest. Dit was een reactie op de autoritaire (protestant/calvinistisch) opvoedingsstijl van

11

de periode daarvoor. Het waren de ouders die de richting bepaalden en uitmaakten wat goed en wat niet goed was. Kinderen werden geacht te luisteren. Wat je als kind zoal kon worden, lag betrekkelijk vast en bevond zich in het verlengde van wat je vader en moeder deden. Over waarden en normen bestond binnen de verschillende zuilen, eenheid van de zelfde gedachte. De calvinistische achtergrond speelt het meest duidelijk een rol in Jan Wolkers boek Terug naar Oegstgeest (1965). Het grondthema daarbij is de bevrijding van de dominante vaderfiguur en van een leefklimaat, waarvan de calvinistische opvoeding een typische exponent is.

Protestgeneratie (geboren tussen 1940 en 1955)Mensen van de protestgeneratie zijn geboren tijdens de babyboom en groeiden op in een tijd van welvaartstijging. De nadruk lag bij deze jongeren op zelfontplooiing en een vrije geest. Het geloof in egalitarisme zorgde ervoor dat er onvrede was onder de jongeren, hetgeen ze uitten door middel van protest. Inmiddels zijn de kinderen van de babyboomers volwassen en gaat de protestgeneratie (bijna) met pensioen. De opvoeding van de kinderen van de babyboomers heeft zo zijn doorwerking op de manieren waarop de kinderen van de babyboomers hun kinderen opvoeden. Een psycho-sociale erfenis. De kinderen van de protestgeneratie kregen ruime mogelijkheden, gelijke kansen, vrijheid en keuzes, en veel stimulans van hun ouders. Zelfontplooiing staat als lijfspreuk centraal. Straffen of disciplinaire dwang ruimen het veld voor meer inspraak en medezeggenschap. Ouders staan minder 'boven' hun kinderen, maar meer 'ernaast'. Kinderen van de protestgeneratie krijgen meer zelfstandigheid toebedeeld. (De Swaan 1979). Opvoeden is in plaats van ‘leiden’ meer ‘begeleiden’ geworden. De machtsbalans in het gezin is ten voordele van de kinderen gewijzigd.

Bron: Wikipedia De invloed van Lena (Lea) Dasberg (Amsterdam, 1930) is een Nederlands-Israëlisch historisch pedagoog. Een belangrijke bijdrage leverde ze door het schrijven van Grootbrengen door kleinhouden in 1975, een boek over opvoedkunde, waarin ze stelt dat kinderen onvoldoende de mogelijkheid krijgen om zelfstandig volwassen te worden. Kinderen worden door de volwassene in een beschermd Jeugdland klein gehouden. Niettemin is het de taak van de opvoeders om de denkgrenzen van het kind te verruimen. Het boek kende in 1997 zijn vijftiende druk er werden tienduizenden exemplaren van verkocht, Een boek dat op elke pedagogische opleiding verplichte lectuur was.

Wat zijn de gevolgen van een vrije opvoeding

Als een kind heel jong mag mee beslissen en de ouders de kinderen veel vrijheid geven, kan dit later ontaarden in gedragsproblemen. Een vrije opvoeding, waarbij het kind dus vrij wordt gelaten, klinkt in eerste instantie geweldig voor een kind. Maar hiermee geven we een kind ook heel veel verantwoording. Verantwoording waar een kind zelf niet om vraagt. Deze verantwoording kan voor een kind stress veroorzaken. Deze stress kan resulteren in fysieke klachten zoals bijv. Nek-, schouderklachten, veel hoesten, last van de keel, hoofdpijn etc. En ook kan het gedragsproblemen veroorzaken zoals: autoriteitsprobleem humeurig, moeilijk in sociale contacten, zich afzetten tegen de maatschappij. Je creëert een omgeving waar niemand verantwoordelijk is, vrijblijvendheid stelt geen grenzen. Waardoor het ontstaan van een ongezonde narcistische persoonlijkheidsstoornis, betrekkelijk dicht in de buurt komt. Er zijn onderzoeken, die aantonen dat Westerse opvoedmores kunnen leiden tot een vorm veralgemeniseerd narcisme in onze samenleving. Terwijl in collectieve culturen, waar de ouders nog op hun troon zitten, het narcisme het minst voorkomt. Door de individuele onafhankelijke competitieve Westerse opvoedmores worden kinderen op een voetstuk

12

geplaats en nauwelijks bekritiseerd door hun ouders. Een veel gehoorde klacht van deze kinderen op latere leeftijd is; waren mijn ouders maar iets strenger geweest en gaven ze maar eens wat vaker grenzen aan. Het betekent dat je de vrijheid hebt totdat je tegen de grens van de maatschappij aanloopt.

ConclusieDe autoritaire opvoedingsverhoudingen van de jaren vijftig worden in de jaren zestig en zeventig gedemocratiseerd. Het had het recht op zorg, maar het recht op vrije meningsuiting leek te ontbreken. Kinderen hebben tegenwoordig meer in te brengen dan vroeger en beslissen over veel zaken mee. Waar vroeger in de bevelshuishouding bijvoorbeeld regels van bovenaf werden opgelegd, mogen de kinderen nu – zeker als ze wat ouder zijn – vaak meedenken over de regels en de gevolgen van het overtreden ervan. We beperken ons ter afsluiting tot de vraag hoe het zou kunnen gaan met de mondigheid, die kinderen en jeugdigen in onze tijd verworven hebben. Sinds een aantal jaren is er een hausse aan opvoedkundige programma’s op de televisie, waarin volkomen ontredderde ouders hulp krijgen om weer greep te krijgen op hun, meest jonge, kinderen. Opvoeding kan zich als onderwerp al langer in een grote belangstelling van de media verheugen, maar programma’s waarin men concreet toont hoe het moet, bestonden in deze vorm nog niet. Onder welluidende titels als De opvoedpolitie en The Supernanny komt een deskundige orde scheppen in de chaos, die blijkbaar achter menige Nederlandse voordeur is ontstaan. Wat we in beeld krijgen is niet om aan te zien. Een paar kleuters of peuters blijken in staat om hun ouders volkomen hun wil op te leggen. Voor de deskundige is onmiddellijk duidelijk wat er mis is. Opvoeden mag dan in onze tijd onderhandelen zijn geworden, bij kinderen van deze jonge leeftijd levert dat onderhandelen grote problemen op. Het in Haren geëscaleerde feestje project X op 22 september, wat uitliep in rellende en plunderende jongeren, reflecteert een causaal verband met de vrije opvoeding. De jeugd van tegenwoordig wordt te waardevrij en onmaatschappelijk opgevoed. Er moet meer aandacht worden gegeven aan gewetensvorming en meer gemeenschapszin. Wie moet dat doen, en waar en hoe? Dient de morele opvoeding op school zijn verloren plaats opnieuw op te eisen?

Vergelijking van de facebook standpunten met de Marokkaanse cultuur.

De verkregen standpunten met betrekking op de Nederlandse opvoedings cultuur hebben wij vergeleken met de Marokkaanse cultuur. Als docent krijg je met verschillende culturen te maken welke volgens hun eigen normen en waarden worden opgevoed. Wat voor de een normaal is kan voor de ander asociaal zijn. Een goed docent weet hoe hij/zij de reacties van

13

zijn leerlingen moet interpreteren. Om de stellingen te kunnen vergelijken zijn de onderzoekers afgereisd naar Dordrecht om Manal Venhorst te interviewen. Manal is ervaringsdeskundige op het gebied van de Marokkaanse opvoeding en werkt op dit moment als coördinator nazorg jeugdige veelplegers voor het veiligheids huis Nieuwe Waterweg Noord ( Zuid- Holland ).

De eetkamercultuur is aan het verdwijnen.In de Marokkaanse cultuur is eten erg belangrijk. Alleen eten word gezien als asociaal en zal worden bestraft. Vaak word er nog gegeten uit een en de zelfde schaal die op tafel word geplaatst. Men zegt dat de zegeningen van boven af in het midden van de schaal terecht komen. Men eet gezamenlijk van buiten naar binnen. Het gezinshoofd bepaald wie wat eet. Wordt er alleen met de familie gegeten dan eet het gehele gezin gezamenlijk. Bij bezoek eten de mannen en de vrouwen samen. Hier vind wel een splitsing plaats maar er word nooit alleen gegeten.

In de Nederlandse cultuur zijn veel gebroken gezinnen.Tot tien jaar geleden heerste er een taboe over echt scheidingen binnen de Marokkaanse cultuur. Hier is de laatste tijd echter verandering in gekomen en echtscheidingen komen nu vaak voor. Zelfs op oudere leeftijd word er besloten om uit elkaar te gaan. Oorzaak hiervoor is de kennismaking met de Westerse cultuur.

Jongens en meisjes worden in Nederland gelijkwaardig opgevoed.In de Marokkaanse cultuur worden jongens en meisjes niet gelijkwaardig opgevoed. Meisjes worden groot gebracht met de taak om te verzorgen. Door deze taak zijn de meisjes ook vaker thuis waar de sociale controle erg groot is. Hier is aan te herleiden dat Marokkaanse meisjes beter presteren op school dan de jongens. De jongens worden opgevoed met als taak een gezin te leiden. Het macho gedrag word als positief gezien. Er moet ten aller tijden gehoorzaamd worden naar de ouders. De jongens zullen uiteindelijk hun bruiden in de familie betrekken en deze zullen de zorg van de ( inmiddels ) getrouwde dochters overnemen.Er zijn inmiddels steeds meer Marokkaanse vrouwen/ meisjes die niet meer volgens deze regels ( willen ) leven. Deze zijn ( hoog ) opgeleid en leven een meer Westers bestaan.

In Nederland is de opvoeding te vrij.De Marokkaanse opvoeding is erg streng. Het kind word opgevoed om later een gezin te kunnen leiden/ verzorgen. Tot ongeveer het 13 levensjaar word tegenspraak niet getolereerd. Binnen het huishuoden zijn de regels bindend. Enkele regels :

- Als kind praat je nooit als eerste.- Je geeft de oudste altijd gelijk.

14

- De oudste bepaald het gesprek onderwerp.- Veel westerse trekjes zoals rondrenner in een restaurant of onbeschoft eten zijn taboe.

In Nederlandse gezinnen zie je vaak dat alles om het kind draait. Een heel huis vol met speelgoed, er word volgens de Marokkaanse cultuur te veel rekening met het kind gehouden. Hierdoor zal het minder goed met tegenslagen om kunnen gaan en uiteindelijk minder zelfstandig zijn. De Nederlandse cultuur wordt niet gezien als opvoeden maar als vrienden worden met je kind.

Bij autochtone jongeren komt overgewicht en obesitas minder vaak voor ten opzichte van niet-westerse allochtonen.Een van de redenen waarom overgewicht meer voor kan komen dan bij autochtone jongeren is dat sport niet vanzelfsprekend is in deze cultuur. Het sporten in clubverband is vaak moeilijk. Vaak is er geen geld voor contributie en samen douchen is problematisch vanwege het geloof. Eten is erg belangrijk binnen de cultuur en er word vaak niet gekeken naar wat er gegeten word. De hoeveelheid aan eten bij ( familie ) gelegenheden wordt als een eer gezien. Dik of overgewicht word niet als negatief gezien binnen de cultuur

De docent en de opvoedende rol in het onderwijs,

De rol van docent als opvoeder in een kleurrijke klas. Het is een zin met drie kernpunten; docent, opvoeder, kleurrijke klas. Onze mening is dat de school in eerste instantie een eigen identiteit moet uitstralen zonder voorkeur voor achtergrond of religie. Zo weet elke leerling waar de school voor staat en committeert zich aan de schoolgemeenschap. Een goed voorbeeld is het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam. Op deze school is iedereen Erasmiaans en dus geen autochtoon of allochtoon. Het Erasmiaans Gymnasium streeft naar

15

een positieve sociale binding met de school. Met andere woorden iedereen op die school moet zich verbonden en veilig voelen met de cultuur van de school, uiteraard met respect voor het individu. (bron: http://www.erasmiaans.nl/uploads/fckeditor/Erasmiaans%20Gymnasium%20School%20Veilig.pdf 2012)

Dit beleid moet er voor zorgen dat er een positief werk-en leerklimaat ontstaat voor het personeel en de leerlingen. Iedereen is gelijk en krijgt extra aandacht op zijn of haar ontwikkelpunten

Wij zijn van mening dat de docent in eerste instantie het schoolbeleid moet uitdragen. De docent ademt het schoolbeleid en de normen en waarde waar de school voor staat. Voor de docent is dit zijn houvast van waaruit hij verder kan bouwen. Verder bouwen aan vertrouwen en verwachtingen, van de leerling naar de docent en van de docent naar de leerling. Tevens helpt het de docent zo veel mogelijk de objectiviteit te bewaren. Hij geeft aandacht en begrip aan religie en tradities van de leerlingen maar hoeft zich er niet door te laten lijden. Uiteindelijk is de school een gebouw bedoelt voor kennisoverdracht en dient de leraar niet de rol van ouder op zich te nemen. Het opvoeden wat de docent doet, doet hij vanuit de overtuiging om kennis op een zo prettig en effectief mogelijke wijze over te brengen met een voor de leerling zo groot mogelijk rendement.

Voorts zijn wij van mening dat de docent moet kijken naar het individu in de klas. Elk kind is uniek en verdient aandacht op zijn of haar kwaliteiten en aandachtspunten. Persoonlijke aandacht hierbij is essentieel om het maximale uit de leerling te halen; vragen als wat kan de leerling, wat wil de leerling, wat zijn de zwakke punten en wat is de achtergrond van deze leerling zijn belangrijke vragen. In principe kun je deze analyse vergelijken met de SWOT analyse die het bedrijfsleven gebruikt voor zijn ondernemingsplan. Alleen gaat het hier niet om het genereren van materiele winst maar om mentale verrijking van de leerling. Omdat elk kind uniek is vinden wij dat de docent in rollen moet schakelen om de leerlingen te begrijpen, te stimuleren, orde te houden en respect te krijgen. En voor elke leerling is dat toch echt anders (etnische) achtergronden van de leerling spelen hierbij een hele grote rol. De MIL (Model voor Interpersoonlijk Leraarsgedrag) methode werkt hierbij goed. Het opvallende is dat deze MIL theorie terugkomt in de facebookstellingen en de literatuur die de stellingen bekrachtigen of tegenspreken. Zaken als democratische opvoeding (bron: opvoedingscanon, 2012) of strenger en grenzenstellend opvoeden maar ook samengedrag komen terug in het gedragsrepertoire, de acht sectoren van MIL. De MIL is voor de docent een hele goede tool om te schakelen in een kleurrijke klas. Mits hij de achtergronden van de cultuur maar weet.(bron voor het MIL: open ogen in de kleurrijke klas, perspectieven voor de onderwijspraktijk. Maaike Hajer, Mylène Hanson, Betsy Hijlkema en Annelis Riteco)

Het allerbelangrijkste is dat de docent altijd vanuit zichzelf moet handelen en geen toneel moet gaan spelen. Dicht bij jezelf blijven. De docent moet rekening houden met en klassikaal aandacht geven aan religies, gewoonte en tradities, om begrip te kweken en inzichten te geven bij leerlingen. Kijkend naar het individu moet de docent opvoedend handelen vanuit de gedachte wat het beste werkt voor kennisoverdracht bij de leerling. Contact met de ouders, een individueel gesprek met de leerling en aandacht geven aan de ontwikkelpunten van de leerling zijn hierin belangrijke elementen. De docent mag zich niet laten lijden door religie, tradities en gewoontes van de leerling maar hij kan wel begrip tonen

16

voor tijdelijk afwijkend gedrag. Tenslotte is een leerling die midden in de ramadan zit wellicht geïrriteerder door de honger en zul je die leerling een beetje meer met rust mogen laten. Het is echter geen excuus voor slechtere schoolresultaten of afwezigheid.

17