Aansluiting vwo-wo in vogelvlucht en kikkerperspectiefAansluiting vwo-wo in vogelvlucht en kikkerperspectief  LezingLezing 7 november 2002 7 november 2002Voor: VVAO LeidenVoor: VVAO LeidenLocatie: Het Witte Huis, OegstgeestLocatie: Het Witte Huis, Oegstgeest  Spreker: Marlon Domingus,Spreker: Marlon Domingus,Aansluitingsprogramma vwo-wo,Aansluitingsprogramma vwo-wo,Universiteit LeidenUniversiteit Leiden

Indeling (30 minuten): 

• Veranderingen n.a.v. de Tweede Fase (2 minuten)• Aansluitingsproblemen globaal genomen (5 minuten)• Doelstellingen Aansluitingsprogramma vwo-wo

van de Universiteit Leiden (2 minuten)• Het oriënteringsprogramma en het verdiepingsprogramma

van het Aansluitingsprogramma (2 minuten)• De Aansluitingsmodulen van het Aansluitingsprogramma;

opzet, doelstelling, presentatie en ervaringen (10 minuten)• Blik naar de toekomst (2 minuten)• Vraag & antwoord (7 minuten)

Deze presentatie staat vanaf vandaag op:

www.aansluitingsprogramma.leidenuniv.nl/vvao.ppt

1.Veranderingen n.a.v. de Tweede Fase Vanaf 1998-1999 wijzigingen in de bovenbouw van het vwomet als doelstelling de aansluiting tussen vwoen het hoger onderwijs te verbeteren. 1.1. De Tweede Fase – een inhoudelijke veranderingIn plaats van vakken en vakkenpakketten nu 4 profielen,een gemeenschappelijk deel en een vrije ruimte.De omvang van een vak is in studielast-uren (slu) vastgelegd;de studielast van 4 vwo t/m 6 vwo bedraagt 4800 sluen is als volgt ingedeeld:

Gemeenschappelijk deel (40%)Vakken studielastNederlands 480Engels 400Duits 1 160Frans 1 160Algemene natuurwetenschappen 200Geschiedenis 1 80Maatschappijleer 120Culturele en kunstzinnige vorming 200Lichamelijke opvoeding 1 160 Totaal 1960 uren

Profielen – keuze uit één van de vier profielen (40%) Profiel Cultuur en Maatschappij (C&M)

Moderne vreemde taal 320 480Tweede moderne vreemde of Klassieke taal of filosofie 320 480Geschiedenis 2 360Cultureel kunstzinnige vorming 480Wiskunde A1 360 Totaal 1840 2160 uren

Profiel Economie en Maatschappij (E&M)

Economie 1,2 520Wiskunde A1,2 600Aardrijkskunde 360Geschiedenis 2 360 Totaal 1840 uren

Profiel Natuur en Gezondheid (N&G)

Biologie 1,2 480Natuurkunde 1,2 360Scheikunde 1 400Wiskunde B1 600 Totaal 1840 uren

Profiel Natuur en Techniek (N&T)

Biologie 1,2 480Natuurkunde1 360Scheikunde 1 400Wiskunde B1 600 Totaal 1840 uren

Vrij deel (20%)• Loopbaanoriëntatie en –begeleiding (LOB) …• Examenvak naar keuze >280 slu• Vrij te besteden aan vakken uit het profiel incl. het maken van het profielwerkstuk (80 slu) …• Vrij te besteden aan vakken buiten het profiel (management en organisatie, Fries of informatica) …• Het volgen van bijvoorbeeld een masterclass …• Het volgen van bijvoorbeeld een module ter oriëntatie op het vervolgonderwijs (OVO) …• schoolactiviteiten o.a. lidmaatschap van de MR … Totaal 1000 uren

1.2 Het Studiehuis – een didactische veranderingIn plaats van nadruk op kennis, meer nadruk op vaardighedenen het actief en zelfstandig leren van leerlingen 

• Minder frontale lessen – meer individueel of in groepjesaan opdrachten werken, aan de hand van een leswijzer(instructie van de vakdocent mbt per week te verwerken stofen opdrachten) en een antwoordmodel tbv zelfcorrectie.• Rol van de docent verschuift van primaire initiatornaar begeleider• Naast kennis meer nadruk op vaardighedenzoals werkplanning, communiceren en reflecteren.

2. Aansluitingsproblemen globaal genomen

• leerlingen kiezen een vervolgopleiding zonder feitelijk te weten wat deze studie inhoudt• leerlingen kiezen een vervolgopleiding om verkeerde redenen (status-gevoelige opleiding, dwang van thuis)• leerlingen kiezen een vervolgopleiding zonder goed genoeg te weten wat hun talenten / wensen zijn

• leerlingen moeten een vervolgopleiding kiezen uit een jaarlijks groeiend aantal opleidingen dat inhoudelijk ook verandert, mede door mode-trends in opleidingen (momenteel zijn vooral de management-varianten en de multi-disciplinaire opleidingen in trek)

• bij schoolvakken die als zodanig ook vertegenwoordigd zijn in het vervolgonderwijs (vb: wi, na sk, gs, ne, en, fra, du, eco): het kennis- en vaardigheden-niveau van de abituriënt sluit vaak niet optimaal aan op de eisen van de HO-vervolgopleiding.

Als gevolg van één of meerdere bovenstaande redenenstaakt een student zijn/haar studie en loopt daarmee studievertraging op die in de huidige beperkingenqua studiebeurs en maximale studieduural snel het afronden van een opleiding zonder aanvullende leningen en zelfs het met terugwerkende kracht terugbetalen van de voorlopig toegekende studiebeurs in gevaar brengt.

3. Doelstellingen Aansluitingsprogramma vwo-wo van de Universiteit Leiden

Het Aansluitingsprogramma vwo-wo (2001) komt voortuit het Aansluitingsproject vwo-wo (1996).

Zestig scholen -voornamelijk uit de regio- participeren structureel in de activiteiten van het Aansluitingsprogramma vwo-wo en zijn zogenaamde ‘deelnemende scholen’.

Doelstellingen met betrekking tot leerlingen:

• leerlingen helpen bij een zelf-onderzoek (wat kan ik en wat wil ik)• leerlingen helpen zich te oriënteren in hun studiekeuze door het aanbieden van inhoudelijke programma’s• leerlingen helpen zich een realistisch beeld te vormen van een concrete universitaire opleiding• leerlingen wijzen op de verschillen tussen een HBO opleiding en een universitaire opleiding• leerlingen intellectueel uitdagende en stimulerende onderwijsprogramma’s aanbieden

secundair:

• leerlingen helpen bij een kennis/vaardigheden-achterstand bij een bepaald schoolvak (5 vwo en 6 vwo)

Doelstellingen met betrekking tot vwo-scholen:

• het onderhouden van langdurige en wederzijds betekenisvolle relaties met vwo-scholen• het bevorderen van het (inhoudelijke) contact tussen docenten vwo en docenten wo• het bevorderen van het (inhoudelijk) contact tussen schooldecanen en de Universiteit Leiden• het ad hoc adviseren / ondersteunen van een bepaalde school op het gebied van studiekeuzebegeleiding of voorlichting met betrekking tot ontwikkelingen binnen de Universiteit Leiden

Doelstellingen met betrekking tot de Universiteit Leiden:

• het bevorderen van het (inhoudelijke) contact tussen docenten wo en docenten vwo• het bevorderen van het (inhoudelijk) contact tussen docenten wo en leerlingen / scholen• het ad hoc adviseren / ondersteunen van een bepaalde opleidingen op het gebied van onderwijsmateriaal ontwikkeling of voorlichting met betrekking tot ontwikkelingen binnen middelbare scholen (o.a.: Tweede Fase)

4. Het oriënteringsprogramma en hetverdiepingsprogramma vanhet Aansluitingsprogramma vwo-wovan de Universiteit Leiden

4.1 Het oriënteringsprogramma• Schoolwerkboekje ‘oriënteren op een studie

aan de Universiteit Leiden’ – wat kan ik en wat wil ik

• Schoolbezoek af te leggen door een universitair medewerker – verschillen en overeenkomsten vwo/wo.

• Schoolbezoek af te leggen door een studententeam – wat is studeren / het studentenleven in de praktijk

• Gastles / de universiteit in de klas – les van een universitair (hoofd)docent of hoogleraar dat aansluit bij reeds behandelde stof van een bepaald vak bij een bepaalde klas of daar aanvullend op is

• Proefstuderen – een middag studeren bij de universiteit Leiden na het maken van enkele opdrachten

4.2 Het verdiepingsprogramma

• Aansluitingsmodule (20 slu) – het volgen van module onderwijs via een teleleer-omgeving (Blackboard) bij een specifieke opleiding

• LAPP-top (Leiden Advanced Pre-university Program for Top students) (25 - 30 slu) – intensieve kennismaking met een bepaalde discipline / opleiding van de Universiteit Leiden met enkele bijeenkomsten op de Universiteit Leiden en een relevante door de opleiding georganiseerde excursie.

5. De Aansluitingsmodulen vanhet Aansluitingsprogramma vwo-wo;opzet, doelstellingen, presentatie en ervaringen

5.1 OpzetMet de Aansluitingsmodulen had het Aansluitingsprogramma vwo-wo van de Universiteit Leiden in 2001 een Nederlandse primeur. Inmiddels ontwikkelen andere universiteiten soortgelijke programma’s.

Een module is een voorlichtingsinstrument en vormt een antwoord op de studie-uitval in de propedeuse van veel opleidingen, die het gevolg is van een verkeerde studiekeuze.

Een module heeft een omvang van 20 slu en bestaat uit representatieve teksten en opdrachten van een opleiding van de Universiteit Leiden die aan leerlingen 5 en 6 vwo worden aangeboden op een teleleeromgeving.

Leerlingen dienen zich aan het eind van een studiekeuzetraject te bevinden en specifieke, namelijk verdiepende, belangstelling te hebben in de opleiding die de betreffende opleiding die de module aanbiedt.

Een module is ontwikkeld door één of meer docenten verbonden aan een opleiding van de Universiteit Leiden, in samenwerking met vwo-docenten (veelal verbonden aan scholen die participeren in de activiteiten van het Aansluitingsprogramma vwo-wo van de Universiteit Leiden), onderwijskundige adviseurs (ICLON) en ICT-adviseurs (ICLON).

Een leerling wordt vanaf zijn/haar begin aan een module begeleid via de teleleeromgeving door een begeleider van de betreffende opleiding die vragen nakijkt en vragen van leerlingen beantwoordt.

Het Aansluitingsprogramma biedt in samenwerking met devolgende opleidingen momenteel de volgende Aansluitingsmodulen aan: 

1 Bestuurskunde2 Duits3 Engels4 Geschiedenis5 Nederlands6 Pedagogische Wetenschappen7 Psychologie8 Rechten9 Wiskunde10 Wijsbegeerte

5.2 Doelstelling Leerlingen via onderwijs een realistisch beeld gevenvan een opleiding van de Universiteit Leiden om zotot een verantwoorde studiekeuze te komen.

5.3 Een Aansluitingsmodule in kikkerperspectief

5.4 Ervaringen

• Zowel inhoudelijk (voorlichtingsmodulen voor leerlingen) als qua medium (teleleeromgeving) bleken de Aansluitingsmodulen innovatief• De modulen hebben een landelijk bereik• Aantallen deelnemers:voorjaar 2001: 157 najaar 2001: 229voorjaar 2002: 113 najaar 2002: 189• De leerlingen geve aan dat de module hen een goed beeld geeft van de opleiding van keuze• De modulen blijken goed te zijn afgestemd op het niveau van de leerlingen• Leerlingen geven aan met plezier aan de module te werken• Zowel leerlingen als begeleiders geven aan het leuk te vinden met de teleleeromgeving te werken

6. Blik naar de toekomst

Ontwikkelingen binnen de middelbare scholen - verdere concretisering / fine-tuning van de Tweede Fase / het Studiehuis - verdere intensivering van samenwerking tussen scholen en universiteit op het gebied van onderwijs en studievoorlichting

Ontwikkelingen binnen de Universiteit Leiden

Bachelor / Master-onderwijssysteem:

• nieuwe vragen met betrekking tot studiekeuze• nieuwe vragen mbt afstemming lesmateriaal vwo – wo• mogelijk meer internationaal georiënteerd onderwijs - mogelijke invloeden op studiekeuze

Ontwikkelingen op het gebied van teleleerplatforms

• De gelegenheid om op afstand onderwijs te volgen en zo gedegen kennis te maken met het hoger onderwijs nemen ongetwijfeld verder toe.

• De beschikbaarheid van digitale bronnen en de doorzoekbaarheid van digitale bronnen (o.a. door meta-zoekmachines) neemt verder toe.

Deze ontwikkelingen leiden tot meer mogelijkheden om leerlingen via onderwijs een realistisch beeld geven van een opleiding van de Universiteit Leiden.

relevante sites: 

Het Aansluitingsprogramma vwo-wo van de Universiteit Leiden:www.aansluitingsprogramma.leidenuniv.nl  

De Universiteit Leiden:www.leidenuniv.nl  

De VSNU – informatiecentrum aansluiting vwo-wo:www.vsnu.nl  

Het Tweede Fase Adviespunt (vh: Procesmanagement Voortgezet Onderwijs):www.tweedefase-loket.nl  

Centrale Financiën Instellingen (examenprogramma’s)www.cfi.nl

7. vraag & antwoord