คํานํา · 2016-02-25 · ดนตรีประเภทเคร...

U T Q - 0 0 2 1 3 ส า ร ะ ก า ร เ ร ย น ร ศ ล ป ะ : ด น ต ร ศ ก ษ า

1 | ห น า

คานา

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและดาเนนการฝกอบรมคร ขาราชการพลเรอนและบคลากรทางการศกษาดวยหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา จะสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทกาหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สารบญ

คานา 1 หลกสตร “สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 คาอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 เคาโครงเนอหา 6 ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา 9 ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร 14 ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร 20 ตอนท 4 เพลงและการขบรอง 35 ตอนท 5 การฟงเพลงเพอวเคราะหบทเพลง 54 ใบงานท 1 60 ใบงานท 2 61 ใบงานท 3 62 ใบงานท 4 63 ใบงานท 5 64 แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหลกสตร 65


3 | ห น า

หลกสตร สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา

รหส UTQ-00213 ชอหลกสตรรายวชา สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา ปรบปรงเนอหาโดย คณาจารย ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหา 1.นางจตรา สรภบาล 2. นายพชย วงศกลม 3.ผศ.ดร.ศกดชย หรญรกษ 4.รศ.ดร.ปณณรตน พชญไพบลย 5.รศ.ดร.ณรทธ สทธจตต 6.ผศ.สกญญา ทรพยประเสรฐ


4 | ห น า

รายละเอยดหลกสตร

คาอธบายรายวชา

ศกษาความรและธรรมชาตของดนตร คณคาของดนตร วตถประสงคหลกในการเรยนรดนตรหลกการวดและประเมนผลดนตร ทงเครองดนตรสากล และเครองดนตรไทย เพลงและการขบรองเพลงสากลและเพลงไทย การรองประสานเสยง รวมถงการฟงเพลงเพอวเคราะหบทเพลง วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความหมายและธรรมชาตของดนตรได 2. อธบายคณคาของดนตรได 3. อธบายหลกการวดและประเมนผลดนตรได 4. อธบายประเภทของเครองดนตรสากลได 5. อธบายประเภทของเครองดนตรไทยได 6. อธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงสากลได 7. อธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงไทยได 8. อธบายความหมายของการรองประสานเสยงได 9. อธบายจดประสงคของการฟงเพลงได 10. อธบายหลกการฟงเพลงเพอพจารณาความไพเราะได

สาระการอบรม

ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร ตอนท 4 เพลงและการขบรอง

ตอนท 5 การฟงเพลงเพอวเคราะหบทเพลง กจกรรมการอบรม

1. ทาแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ทาใบงาน/กจกรรมทกาหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจาหลกสตร 8. ทาแบบทดสอบหลงการอบรม


5 | ห น า

สอประกอบการอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

การวดผลและประเมนผลการอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทกาหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา


6 | ห น า

หลกสตร UTQ-00213 สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา

เรองท 1.1 ความรและธรรมชาตของดนตร เรองท 1.2 คณคาของดนตร

แนวคด ดนตร คอ งานทางศลปะทมนษยสรางขนโดยอาศยเสยงเปนสอถายทอดความรสกของศลปน เสยงดนตรเปนเสยงทมความงามทถกนามาเรยบเรยงขนเปนบทเพลงอยางมศลปะ หรออาจกลาวไดอกนยหนงวา “ดนตร” กคอเสยงทนามาเรยบเรยงใหผสมกลมกลนกน มทานอง มจงหวะ และการประสานเสยงตาง ๆ เขาดวยกนตามหลกวชาดนตร โดยมจดประสงคเพอใหความไพเราะนาฟง

ดนตรเปนศลปะแขนงหนงในบรรดาศลปะหลายๆ แขนง ดนตรเปนเรองของนามธรรมทถายทอดศลปะออกมาในรปของเสยง เสยงดนตรไมสามารถจบตองได ดงนนการมองถงคณคาทางศลปะดนตรตองตดสนจากประสบการณในการฟงของแตละบคคล หรอการตดสนคณคาทางดานศลปะดนตรของนกวชาการดนตรกอาจตดสนคณคาศลปะในเรองขององคประกอบดานดนตรได เสยงทเกดขนทางศลปะดนตรเปนการเกดความคดทจะแสดงออกอะไรบางอยางจากการจนตนาการและการสรางสรรค

วตถประสงค เพอใหผเขารบการฝกอบรม

1. สามารถอธบายความหมายและธรรมชาตของดนตรได 2. สามารถอธบายคณคาของดนตรได

ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร

เรองท 2.1 วตถประสงคหลกในการเรยนรดนตร เรองท 2.2 หลกการวดและประเมนผลดนตร

แนวคด 1. ดนตรชวยทาใหจตใจงดงาม ดนตรชวยทาใหเกดสมาธ ดนตรทาใหกลาแสดงออก

ดนตรทาใหเดกใชเวลาวางใหเปนประโยชน ดนตรยงมความสาคญและคณคาดวยตวของดนตรเอง เชน ดนตรเปนเรองของสตปญญา สตปญญาของมนษย ดนตรถกใชเพอเปนเครองมอในการแสดงออกถง รปแบบของอารมณ ความรสก ดนตรชวยสรางความสมดลระหวาง เหตผลแบบวทยาศาสตรกบเหตผลแบบศลปะ ดนตรเปนมรดกทางวฒนธรรม ดนตรสรางความสข ดนตรสรางสงคม สรางชมชน สรางวฒนธรรม

2. ดนตรเปนวชาวาดวยเสยง เปนวชาทกษะ และความร ดงนนในการเรยนการสอน และการวดผล การประเมนผลการเรยนร ครสามารถเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมได เชน โครงงาน แฟมสะสมผลงาน แบบทดสอบ การสงเกต การปฏบต


7 | ห น า

การประเมนตนเอง การประเมนเพอน การประเมนโดยผปกครอง การสมภาษณ การเขยนบนทก การประเมนกระบวนการ


1. สามารถอธบายวตถประสงคในการเรยนดนตรได 2. สามารถอธบายหลกการวดและประเมนผลดนตรได

ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร เรองท 3.1 เครองดนตรสากล เรองท 3.2 เครองดนตรไทย แนวคด

1. เครองดนตรสากล จดแบงออกเปนประเภทตาง ๆ โดยยดกรรมวธททาใหเกดเสยงประกอบกบการพจารณาถงวสดทนามาประดษฐเปนเครองดนตร การแบงดวยวธนอาจแบงเครองดนตรสากลออกเปน 5 ประเภท คอ เครองดนตรประเภทเครองสาย เครองดนตรประเภทเครองลมไม เครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง เครองดนตรประเภทเครองตประกอบจงหวะ เครองดนตรประเภทมลมนว

2. เครองดนตรไทย ไดมการแยกแยะออกมาตามวธการใช พบวามอย 4 แบบ คอ แบบดด แบบส แบบต และแบบเปา ซงตอมาไดมคนเพมวธการใชเขาไปอก 3 อยาง คอ เขยา ชก และดด


1. สามารถอธบายประเภทของเครองดนตรสากลได 2. สามารถอธบายประเภทของเครองดนตรไทยได

ตอนท 4 เพลงและการขบรอง เรองท 4.1 เพลงและการขบรองเพลงสากล เรองท 4.2 เพลงและการขบรองเพลงไทย เรองท 4.3 การรองประสานเสยง แนวคด

การขบรอง เปนการแสดงออกอยางหนงในทางอารมณ จตใจและความรสก เชน อารมณรก อารมณเศรา สนกสนาน แนนอนทเดยววา เมอมนษยมอารมณตางๆ เชนน ยอมจะไมแสดงอาการเฉพาะการนงเฉยซมเซาเทานน แตบางคนจะอทานบางคนจะรองคราครวญ บางคนจะนาคาพดมารองเปนทานองสงๆ ตาๆ สงเหลานเปนการเรมตนทนาไปสบทเพลงทงสนและเนองจากมนษยมความฉลาด รจกปรงแตงสงทมอยใหดขน จงไดนาบทประพนธทมอยมาแตงใหเปนทานองใหไพเราะหรออาจแตทานองและบรรจคารองใหกลมกลนกบทานองนนๆ การขบรองเพลงสากลและเพลงไทยมความแตกตางกนตามประเภทของเพลงทขบรอง

วตถประสงค


8 | ห น า

เพอใหผเขาอบรมสามารถ 1. สามารถอธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงสากลได 2. สามารถอธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงไทยได 3. สามารถอธบายความหมายของการรองประสานเสยงได ตอนท 5 การฟงเพลงเพอวเคราะหบทเพลง

แนวคด เพลงทไดยนไดฟงมาตงแตอดตจนถงปจจบน เปนผลงานทางศลปะแขนงหนงท

มนษยสรางขนมา เพลงมทงทฟงแลวเกดความไพเราะ และฟงแลวขดกบโสตประสาท ทงนกมปจจยหลายประการ เชน ความสามารถของผประพนธเพลงคณภาพของเครองดนตรทใชบรรเลง ความสามารถของผบรรเลง ความสามารถของนกรอง การเรยบเรยงเสยงประสานความรความเขาใจเกยวกบเรองดนตร หรอเพลงประเภทตางๆ ของผฟง


1. สามารถอธบายจดประสงคของการฟงเพลงได

2. สามารถอธบายหลกในการฟงเพลงได

3. สามารถอธบายหลกการฟงเพลงเพอพจารณาความไพเราะได


9 | ห น า

ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา เรองท 1.1 ความรและธรรมชาตของดนตร เรองท 1.2 คณคาของดนตร

แนวคด ดนตร คอ งานทางศลปะทมนษยสรางขนโดยอาศยเสยงเปนสอถายทอดความรสกของศลปน เสยงดนตรเปนเสยงทมความงามทถกนามาเรยบเรยงขนเปนบทเพลงอยางมศลปะ หรออาจกลาวไดอกนยหนงวา “ดนตร” กคอเสยงทนามาเรยบเรยงใหผสมกลมกลนกน มทานอง มจงหวะ และการประสานเสยงตาง ๆ เขาดวยกนตามหลกวชาดนตร โดยมจดประสงคเพอใหความไพเราะนาฟง



1. สามารถอธบายความหมายและธรรมชาตของดนตรได 2. สามารถอธบายคณคาของดนตรได

ดนตรเกดขนเมอใดไมมหลกฐานยนยนแนชด ผเชยวชาญทางดานดนตรหลายทานสนนษฐานวา ดนตรเกดขนมาพรอมกบมนษย จดเรมของดนตรนานมาจากเสยงทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน เสยงลมพด เสยงฟารอง เสยงนาตก เสยงตนไมเสยดสกน เสยงรองของสตว เสยงวตถกระทบกน เสยงตบมอ เสยงรอง เสยงอทาน เสยงตะโกนของมนษย เปนตน ตอมามนษยไดนาเสยงตางๆ ทเกดขนตามธรรมชาตมาปรบปรง จดระบบ และเรยบเรยงใหผสมกลมกลนกน

ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา

เรองท 1.1 ความรและธรรมชาตของดนตร ดนตร คอ “ศลปะของการใชเสยงตามแนวความคดทางดนตร (Musical Idea) ของผประพนธ” ดนตรเปนสงทมบทบาทกบมนษยเราอยางมาก ดนตรสามารถทาใหเราสนกสนานเลกบานใจ และลดความตงเครยดของคนเราได นอกจากน เรายงสามารถนาความรความสามารถทางดานดนตร ไปประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวนไดอกมากมาย เชน ใชเลนเพอความบนเทง ใชเปนสอกลางเพอนสรางมตรไมตร ใชประกอบอาชพ เปนตน ดนตร คอ งานทางศลปะทมนษยสรางขนโดยอาศยเสยงเปนสอถายทอดความรสกของศลปน เสยงดนตรเปนเสยงทมความงามทถกนามาเรยบเรยงขนเปนบทเพลงอยางมศลปะ หรออาจกลาวไดอกนยหนงวา “ดนตร” กคอเสยงทนามาเรยบเรยงใหผสมกลมกลนกน มทานอง มจงหวะ


10 | ห น า

และการประสานเสยงตาง ๆ เขาดวยกนตามหลกวชาดนตร โดยมจดประสงคเพอใหความไพเราะนาฟง ความแตกตางระหวางเสยงดนตรกบเสยงอน ๆ คอ เสยงดนตรเปนเสยงทประดษฐขนโดยอาศยความงดงามของเสยง ศลปนผประดษฐเสยงไดสอดใสอารมณลงไปในเสยง สวนเสยงอนๆ ทไมใชเสยงดนตรนน เปนเพยงเสยงทขาดคณสมบตทางศลปะ เชน เสยงแตรรถยนตทดงอยตามทองถนน เสยงจอกแจกจอแจในตลาด เปนตน

ธรรมชาตของตนตร ผรทางดานดนตรหลายทานไดเสนอแนวคดเกยวกบธรรมชาตของดนตรไวหลายรปแบบดวยกน ในทนจะนามากลาวไวโดยสงเขปดงน 1. ดนตรเกดจากการแสดงออกทางอารมณของมนษย เชน เมอเกดความพอใจสนกสนาน กเปลงเสยงออกมาบาง หรอปรบมอกระทบเทาบาง ใชไมเคาะสงตาง ๆ บาง นาน ๆ เขากอหาวธการทจะทาใหเกดเสยงแปลก ๆ โดยใชเครองมอตาง ๆ เขาชวย จนกลายเปนเสยงดนตรไปในทสด เสยงดนตรยคแรก ๆ จนเปนการเลยนเสยงธรรมชาตทมไมกเสยง จงหวะกงายๆ แลวจงไดรบการพฒนามาเปนลาดบ มนษยแตละเผาตางกมดนตรของตนเองเปนเอกลกษณเฉพาะตว 2. ดนตรเปนเรองของศลปะทเกยวกบเสยงทมนษยเปนผสรางขน โดยมนษยอาจจะลอกเลยนเสยงมาจากธรรมชาต หรอเสยงอะไรกตาม แลวนาเสยงนนมาเรยบเรยงใหมระเบยบ และทสาคญทสด คอ ดนตรตองมอารมณในการทจะสอไปยงผฟง 3. ดนตรมธรรมชาตทแตกตางไปจากศลปะแขนงอน ๆ ซงพอจะสรปไดดงน

(1) ดนตรเปนสอทางอารมณทสมผสไดดวยห กลาวคอ หนบวาเปนอวยวะสาคญททาใหคนเราสามารถสมผสกบดนตรได ผทหหนวกยอมไมสามารถทราบไดวาเสยงดนตรนนเปนอยางไร

(2) ดนตรเปนสวนหนงของวฒนธรรม กลาวคอ กลมชนตาง ๆ จะมวฒนธรรมของตนเอง และวฒนธรรมนเองททาใหคนในกลมชนนนมความพอใจและซาบซงในดนตรลกษณะหนง ซงอาจแตกตางจากคนในอกวฒนาธรรมหนง ตวอยางเชน คนไทยเราซงเคยชนกบดนตรไทยและดนตรสากล เมอไปฟงดนตรพนเมองของอนเดยกไมรสกซาบซงแตอยางใด แมจะมคนอนเดยคอยบอกเราวาดนตรของเขาไพเราะเพราะพรงมากกตาม เปนตน

(3) ดนตรเปนเรองของสนทรยศาสตรวาดวยความไพเราะ ความไพเราะของดนตรเปนเรองททกคนทสามารถซาบซงไดและเกดขนเมอใดกไดกบทกคน ทกระดบ ทกชนชน ตามประสบการณของแตละบคคล

(4) ดนตรเปนเรองของการแสดงออกทางอารมณ เสยงดนตรจะออกมาอยางไรนนขนอยกบเจาของอารมณทจะถายทอดออกมาเปนเสยง ดงนนเสยงของดนตรอาจกลาวไดวาอยทอารมณของผประพนธเพลงทจะใสอารมณลองไปในเพลงตามทตนตองการ ผบรรเลงกถายทอดอารมณจากผประพนธลงบนเครองดนตร ผลทกระทบตอผฟงกคอ เสยงดนตรทประกอบขนดวยอารมณของผประพนธผสมกบความสามารถของนกดนตรทจะถายทอดไดถงอารมณหรอไม

(5) ดนตรเปนทงระบบวชาความรและศลปะในขณะเดยวกน กลาวคอ ความรเกยวกบดนตรนน เปนเรองเกยวกบเสยง และการจดระบบเสยงใหเปนทวงทานองและจงหวะ ซงคนเรายอมจะศกษาเรยนร “ความรเกยวกบดนตร” นได โดยการทอง จา อาน ฟง รวมทงการลอก


11 | ห น า

เลยนจากคนอนหรอการคดหาเหตผลเอาเองได แตผทไดเรยนรจนมเรองของศลปะ เพยงแตผทมความรเกยวกบคนตรนนจะสามารถเขาถงความไพเราะของดนตรไดงายขน

องคประกอบของดนตร “ดนตร” มองคประกอบทสาคญอยางนอย 4 ประการ คอ เสยงดนตร ทานอง

จงหวะ และการประสานเสยง 1. ดนตร (Tone) เปนเสยงทมนษยประดษฐขนมา โดยการนาเสยงตาง ๆ มาจดระบบใหได สดสวนกน มความกลมกลนกน โดยทวไปแลวเสยงดนตรจะเกดจากเสยงอขงเครองคนตร และเสยงรองเพลงของมนษย เสยงของคนตรจะมความไพเราะนาฟงเพยงใดนน จะตองขนอยกบทกษะการเรยบเรยงเสยงประสานของศลปนทางดานเดบต แตละทาน 2. ทานอง (Melody) หมายถง เสยงตา เสยงสง เสยงสน เสยงยาว เสยงทม เสยงแหลมของคนตรหรอบทเพลง ทานองของคนตรหรอทานองของบทเพลงแตละเพลงนน จะมลกษณะทแตกตางกนไป ทงนจะขนอยกบความประสงคของผประพนธเพลงวาตองการทจะใหบทเพลงแตละเพลงนน ๆ มทวงทานองเพลงนน โดยทวไปแลวผประพนธเพลงจะประพนธแนวทานองหลกหรอแนวทานองของบทเพลงกอน 3. จงหวะ (Rhythm) หมายถง การเคลอนไหวทสมาเสมอ อาจกาหนดไวเปนความชา เรวตาง ๆ กน เชน เพลงจงหวะชา เพลงจงหวะเรว ในทางดนตร การกาหนดความสนยาวของเสยงทมสวนสมพนธกบระยะเวลาทการรองเพลงหรอเลนดนตรจะตองมจงหวะเปนเกณฑ ถารองเพลงหรอเลนดนตรไมตางจงหวะ กจะไมมความไพเราะเทาทควร ในกรณทรองเพลงหรอเลนดนตรหลายคนในเพลงเดยวกน และตองการองการรองเพลงหรอเลนดนตรพรอมกน ตองใหจงหวะเปนตวกากบเพอทจะใหการรองเพลงหรอการเลนดนตรออกมาในลกษณะทพรองเพรยงกน ตอง ใชจงหวะเปนตวกากบเพอทจะใหการรองเพลงหรอ หรอการเลนดนตรออกมาในลกษณะทพรอมเพรยงกน และผสมผสานกลนกนอยางเหมาะสม 4. การประสานเสยง (Harmony) หมายถง เสยงของเครองดนตรและเสยงรองเพลงของมนษยทมระดบเสยงตางกน เปลงเสยงออกมาพรอมกน โดยเสยงทเปลงออกมากบแนวทานองหลกหรอแนวทานองของบทเพลงนน ๆ ไดอยางผสมผสานกลมกลนกน รบและสอดคลองกนไดเปนอยางด ผทจะทาหนาทเปนผเรยบเรยงเสยงประสานดนตร จะตองมความรความเขาใจในเรองของการประสานเสยงอยางแตกฉาน ตวอยางการประสานเสยงดนตรทพบเหนหรอไดยนไดฟงกนบอย ๆ เชน การรองเพลง พรอมกบการเลนกตารคอรดประสานเสยงกน เปนตน

สรป ดนตร คอ งานทางศลปะทมนษยสรางขนโดยอาศยเสยงเปนสอถายทอดความรสกของศลปน

เสยงดนตรเปนเสยงทมความงามทถกนามาเรยบเรยงขนเปนบทเพลงอยางมศลปะ หรออาจกลาวไดอกนยหนงวา “ดนตร” กคอเสยงทนามาเรยบเรยงใหผสมกลมกลนกน มทานอง มจงหวะ และการประสานเสยงตาง ๆ เขาดวยกนตามหลกวชาดนตร โดยมจดประสงคเพอใหความไพเราะนาฟง


12 | ห น า

ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา เรองท 1.2 คณคาของดนตร

ศลปะเปนเรองของความคดฝน เปนเรองจนตนาการสอนาคต ศลปะจงเปนตวบงชอนาคตได มนษยสรางงานศลปะทกแขนงไดดวยจนตนาการไปยงอนาคต แลวมนษยเองกจะไดรบผลพวงจากความงามและคณคาของศลปะในชวตประจาวนเองโดยไมรตว

ศลปะเปรยบเสมอนแสงไฟทสาดสองไปในอนาคตเพอเปนทางสวางสอนาคต เชน เครองบน ถาเรามองยอนกลบไปจะนกวาความคดของเครองบนนนเกดจากจนตนาการในเรองของการตน แตนกวทยาศาสตรเปนผสรางใหเปนความจรง ซงเดนตามหลงจนตนาการของศลปน


ดนตรในแตละยคสมยนนสอหรอสนองความตองการทคอนขางแตกตางกน การแบงยคดนตรสามารถแบงออกได 3 ยค คอ

1. ยคแรก ลกษณะดนตรทเกดขนในยคนเปนดนตรเพอสรางพระเจาหรอดนตรเพอคนอน ซงเปนยคของดนตรทเกยวของกบพธกรรม ผทาดนตรไมไดทางานเพอศลปะแตเขาจะทางานเพอพระเจา โดยใชดนตรเพอใหคนเขาสพธกรรมและมสวนรวมในพธกรรมเพอสรรเสรญพระเจา

2. ยคตวแทน ลกษณะดนตรทเกดขนในยคนเปนดนตรทไมใชเปนของพระเจาอกตอไป ศลปนทสรางผลงานจะแสดงความเปนตวของตวเองอยางชดเจน ผลงานทเกดขนมาใหมจะกลายเปนตวแทนของผแตง ทงนผแตงอาจไมไดคดวาตนเองจะตองแตงตามสไตลทเปนอย แตเปนผลเนองมาจากความรสกและความเคยชนของผฟง ซงสามารถบงบอกถงสไตลของผแตงคนนนๆ

3. ยคการลอกเลยนแบบ ลกษณะดนตรทเกดขนในยคนเปนยคของดนตรทเรมมการซอขายโดยกอนหนาของดนตรในยคน ดนตรจะอยในจตใจของคน แตพอมาถงยคลอกเลยนแบบ ดนตรไดออกมาอยนอกจตใจคน ดนตรจะถกถายทอดลงบนกระดาษ ซงมการใชสญลกษณของตวโนตแทน สญลกษณของดนตรถกบนทกในรปของรปธรรมเสยงดนตรเมอถกบนทกลงบนกระดาษ ความเปนดนตรในสวนลกๆ กไมไดถายทอดลงไปดวย ดงนนศลปนในยคนนจะใชสอของการถายทอดผานสญลกษณในการเขยนโนต ถานกดนตรไมไดดโนตกไมสามารถทจะเลนได ในกรณบทเพลงตะวนตกแมวาบทเพลงนนๆ เคยแตงไวสาหรบเปยโนหรอออรแกนกตาม แตนกดนตรในยคนกยงเอาบทเพลงดงกลาวมาบรรเลงโดยเซกโซโฟน เพราะถอวาเครองดนตรเปนสอกลางทจะถายทอดความเปนดนตรทแทจรงทอยขางในผานสอชนดใดกได การลอกเลยนแบบเทากบเปนการลดวธหนง ซงวธนอาจจะทาใหสญเสยบางสวนในแงของวญญาณไปไดในปจจบนมขอถกเถยงกนวาการศกษาดนตรทใชวธการอานและเขยนโนต ซงมทงฝายทวาดและฝายทวาไมด ถาพจารณากนจรงๆ ฝายทวาไมดนนคงพดในฐานะทเปนตวแทนของคนในยคแรก คอ คนทมดนตรอยในจตใจ อยในความรสกนกคด สวนฝาย


13 | ห น า

ทวาดคงพดในฐานะของคนทอยในยคของการลอกเลยนแบบซงการพดของคนทง 2 ฝาย พดถกทงสนแตพดถกกนคนละยค จะเหนไดวาคณคาของศลปะอาจจะตางกนไปตามยคสมย

ปรชญาของดนตรควรจะเปนดนตรเพอดนตร หรอจะเปนดนตรเพอสงอนๆ กจะตองเปนไปดวยเหตผลอนสมควร คณคาของศลปะนาจะเกดจากการสรางศลปะเพอศลปะ ถาหารการสรางศลปะเพอวตถประสงคอนกคงเปนเพยงมลคาทางศลปะนน แตอยางไรกด คณคากบมลคาควรจะไดมการประนประนอมซงกนและกน

ความเปลยนแปลงของโลกมผลตองานศลปะ เมอโลกเขาสยคของขาวสารทสามารถตดตอกไดอยางไมยากนกการถายทอดวฒนธรรมจากประเทศหนงไปสอกประเทศหนงกสามารถเปนไปไดอยางรวดเรว ความเปนเชอชาตจะหายไป เราอาจจะไดยนบทเพลงของโมสารท (Mozart) ไปบรรเลงทญ ปนโดยนกดนตรญ ปนกได ทง นอาจจะมความแตกตางกนตรงทผ อานวยเพลง (Conductor) ทจะคอยกากบดแลบทเพลงใหแตกตางกนไป แตไมใชอยทเชอชาตหรอสถานท คนทวโลกจะมการถายทอดวฒนธรรมซงกนและกนไดอยางแทบจะไมผดเพยน การรบขอมลทเทาเทยมกนจงทาใหเกดมการแขงขนกนในความคดสรางสรรคในชวงทมการเปลยนแปลงเชนนจะมคนอย 3 กลม ทมความคดทจะสรางสรรคศลปะทคอนขางจะแตกตางกนโดยสนเชง คอ

1. กลมทพยายามรกษาอดตเอาไว กลมนคอนขางเปนไปในทางอนรกษนยมแตถามองในภาพรวม ศลปะอยดวยความเรยกรองของเราเพยงคนเดยวไมได จะตองมความตองการของสงคมดวยคอตองมหนาทดวยและตองเปนหนาทในปจจบนจะอางหนาทในอดตไมได คงตองยนยอมใหวฒนธรรมอนๆ เขามาทาหนาทแทนถากลมนตองการทจะเอาของเกาทชอบนามาเสนออกกได แตตองนาเอามาพฒนาเสยกอน

2. กลมทไมคดถงอดตหรออนาคต กลมนจะไมสนในสงทเกดขนมาในอดตและไมสนใจสงทจะเกดขนในอนาคต แตจะอยกบความเปนจรงในปจจบน ซงเปนการสรางสรรคศลปะสนองตอบตอสภาพความเปนจรงในปจจบนเทานน

3. กลมทคดถงวาอนาคตจะเปนอยางไร กลมนพยายามทจะสรางสรรคผลงานทมงไปสอนาคตขางหนา จะไมคานงถงความเปนมาในอดต หรอภาพความเปนจรงในปจจบน จะทางานสนองความตองการของตนเองเพอสนองความตองการของคนในอนาคตโดยไมคานงถงความตองการของคนในปจจบน

ในสภาพความเปนจรงในปจจบน ความขดแยงทางความคดยอมเกดขนไดในชวงตอของแตละยค เชอวาศลปะเปนเรองของความบรสทธในตวของมนเอง ถาเราสรางมนขนมาดวยความจรงในและความจรงจง ศลปะทกๆ ชนทเกดขนในโลกนจะเปนศลปะทมคณคา

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1 แลว โปรดปฏบตใบงานท 1

สรป ดนตรเปนศลปะแขนงหนงในบรรดาศลปะหลายๆ แขนง ดนตรเปนเรองของ

นามธรรมทถายทอดศลปะออกมาในรปของเสยง เสยงดนตรไมสามารถจบตองได ดงนนการมองถงคณคาทางศลปะดนตรตองตดสนจากประสบการณในการฟงของแตละบคคล หรอการตดสนคณคาทางดานศลปะดนตรของนกวชาการดนตรกอาจตดสนคณคาศลปะในเรองขององคประกอบดานดนตรได เสยงทเกดขนทางศลปะดนตรเปนการเกดความคดทจะแสดงออกอะไรบางอยางจากการจนตนาการและการสรางสรรค


14 | ห น า

ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร เรองท 2.1 วตถประสงคหลกในการเรยนรดนตร เรองท 2.2 หลกการวดและประเมนผลดนตร

แนวคด 1. ดนตรชวยทาใหจตใจงดงาม ดนตรชวยทาใหเกดสมาธ ดนตรทาใหกลาแสดงออก

ดนตรทาใหเดกใชเวลาวางใหเปนประโยชน ดนตรยงมความสาคญและคณคาดวยตวของดนตรเอง เชน ดนตรเปนเรองของสตปญญา สตปญญาของมนษย ดนตรถกใชเพอเปนเครองมอในการแสดงออกถง รปแบบของอารมณ ความรสก ดนตรชวยสรางความสมดลระหวาง เหตผลแบบวทยาศาสตรกบเหตผลแบบศลปะ ดนตรเปนมรดกทางวฒนธรรม ดนตรสรางความสข ดนตรสรางสงคม สรางชมชน สรางวฒนธรรม

2. ดนตรเปนวชาวาดวยเสยง เปนวชาทกษะ และความร ดงนนในการเรยนการสอน และการวดผล การประเมนผลการเรยนร ครสามารถเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมได เชน โครงงาน แฟมสะสมผลงาน แบบทดสอบ การสงเกต การปฏบต การประเมนตนเอง การประเมนเพอน การประเมนโดยผปกครอง การสมภาษณ การเขยนบนทก การประเมนกระบวนการ

วตถประสงค เพอใหผเขารบการฝกอบรม 1. สามารถอธบายวตถประสงคในการเรยนดนตรได 2. สามารถอธบายหลกการวดและประเมนผลดนตรได

ดนตรในฐานะเปนสวนหนงของศลปะทชวยพฒนาใหผเขารบการฝกอบรมมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทางศลปะ ชนชมความงาม มสนทรยภาพ ความมคณคา ซงมผลตอคณภาพชวตมนษย กจกรรมทางศลปะชวยพฒนาผเขารบการฝกอบรมทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม ตลอดจนนาสการพฒนาสงแวดลอม สงเสรมใหผเขารบการฝกอบรมมความเชอมนในตนเอง อนเปนพนฐานในการการศกษาตอหรอประกอบอาชพได

ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร

เรองท 2.1 วตถประสงคหลกในการเรยนรดนตร โดยธรรมชาตของวชาดนตร ผปกครองมกคดวาวชานไมตองสอนในโรงเรยนกได เพราะ

ดนตรเปนเรอง รอง ๆ เตน ๆ รองเองเตนเองทบานกได หรอถาเปนการเลนดนตรกจะเปนเรองของกจกรรมพเศษทนกเรยนควรใชเวลาเรยนตอนเยน หรอวนเสาร อาทตย นอกจากน ผปกครองหลายทานยงคดไปอกวา ถาลกเกงทางดนตร ตนเองตองเอาลกไปฝกกบครทเกง ๆ รบสอนพเศษทางดนตรในวนเสาร วนอาทตย วชาดนตรในโรงเรยนมคานอยในสายตามของผปกครอง นอกจากทกลาวไปแลว วชาดนตรนนมกถกมองวาเปนวชาพเศษ ไมมความสาคญในทางวชาการ ไมใชวชาแกน (core) ทสาคญตอการสอบ การเรยนตอ แมปจจบนดนตรจะเรมกลายเปน


15 | ห น า

วชา เปนกจกรรมทไดรบความสนใจ แตสงทไดรบนนกยงเปนเพยงการยอมรบวาเปนวชาชนสองเทานน ดงนนครดนตรศกษามความจาเปนอยางยงทจะตองตอบ ตองอธบายใหกบสงคม ผปกครอง เพอนครทราบถงความสาคญและคณคาของวชาดนตรอนแทจรง การเรยนรในเรองของดนตรนนมหลกการในการเรยนรดนตร ดงน

1) องคประกอบ หลกการทางดนตร เปนการนาสวนประกอบทางดนตร และวธการหลกการทางดนตรมาจดการเรยนรใหเหมาะสมกบผเขารบการฝกอบรมแตละวย

2) เทคนควธการทางดนตร เปนการใชเทคนควธการปฏบต เพอพฒนาการเรยนรของผเขารบการฝกอบรม ใหเกดทกษะสรางผลงาน และมความคดสรางสรรค

3) การใชและวธเกบรกษาอปกรณ เปนการศกษาวธการเลอกใช บารงรกษา การจดเกบเครองดนตรเพอพฒนาผเขารบการฝกอบรมใหเกดทกษะทถกตอง และมคณลกษณะทด

4) สนทรยภาพ และการรบร เปนการเรยนร เ พอการแสดงออกตามหลกสนทรยภาพเพอการยอมรบ และชนชมผลงานของผเขารบการฝกอบรม

5) การวจารณผลงาน เปนการเรยนรหลก แ ละการวจารณงานทศนศลปทสรางสรรคเพอการยอมรบ และชนชมความงามตามหลกสนทรยะทางทศนศลป

6) ดนตรในชวตประจาวน เปนการศกษาบทบาทหนาท สบคน สบทอด และอนรกษงานดนตรในชวตประจาวน

7) ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล เปนการศกษา สบคน สบทอด และอนรกษงานดนตรทเกดจากภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล

• วชาดนตรในโรงเรยนคอวชาอะไร วชาดนตรศกษาในโรงเรยนเปนวชาหนงในกลมสาระศลปะ ทบงคบใหนกเรยนทกคนตองเรยนจากระดบชนประถมศกษาไปจนถงชนระดบมธยมศกษาตอนปลาย

วชาดนตรไมไดเปนวชาวาดวยรอง ๆ เตน ๆ ถาวชาดนตรมเนอหาสาระเพยงแคน กไมจาเปนตองมวชาดนตรในโรงเรยน นกเรยนสามารถเรยนรองเพลง หรอเตนตามบทเพลงเองไดทบาน ไมตองมาเรยนทโรงเรยน นอกเหนอจากทดนตรในฐานะเปนสวนหนงของศลปะทชวยพฒนาใหผเขารบการฝกอบรมมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทางศลปะ ชนชมความงาม มสนทรยภาพ ความมคณคา ซงมผลตอคณภาพชวตมนษย กจกรรมทางศลปะชวยพฒนาผเขารบการฝกอบรมทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม ตลอดจนนาสการพฒนาสงแวดลอม สงเสรมใหผเขารบการฝกอบรมมความเชอมนในตนเอง อนเปนพนฐานในการการศกษาตอหรอประกอบอาชพได ดนตรยงมความสาคญและคณคาในดานอน ๆ ดวยเชนกน

• ความสาคญและคณคาของดนตร

นอกเหนอจากคณคาและความสาคญทเรามกจะพบกลาวกนวา ดนตรชวยทาใหจตใจงดงาม ดนตรชวยทาใหเกดสมาธ ดนตรทาใหกลาแสดงออก ดนตรทาใหเดกใชเวลาวางใหเปนประโยชน ดนตรยงมความสาคญและคณคาดวยตวของดนตรเอง ดงเชน


16 | ห น า

1. ดนตรเปนเรองของสตปญญา สตปญญาของมนษย (Intelligence) ไมไดมเพยงคณตศาสตร วทยาศาสตร เทานน แตสตปญญาของมนษยมหลายดาน และดนตรกเปนสตปญญาดานหนงทสาคญของมนษยชาต และอารยะธรรมของโลก 2. ดนตรถกใชเพอเปนเครองมอในการแสดงออกถง รปแบบของอารมณ ความรสก ความนกคดของมนษย ซงภาษาทาไมได ดนตรไมใชเปนเรองอารมณ ความรสกแบบเพอฝน แตดนตรเปนเรองของการแสดงออกถงตวตนอนแทจรงของมนษย ดนตรถกใชเพอแสดงออกถงอารมณ ความร ชวยทาใหมนษยไดเรยนร ไดรจกเพอนมนษยทมความแตกตางกนทางความคด ความรสก 3. ดนตรชวยสรางความสมดลระหวาง เหตผลแบบวทยาศาสตรกบเหตผลแบบศลปะ จากเดมทมนษยใหความเคารพกบเหตผลทางวทยาศาสตร ซงมคาตอบ 2 ดานคอ ถกและผด ซงปจจบนสงผลตอกระบวนการคดของมนษย สงผลใหโลกเกดการแบงคายไมขวากซาย ขาดการยอมรบซงความคดทแตกตางออกไปจากคน โลกตองการคดแบบทไมเนนถกผดแบบวทยาศาสตร แตตองการมเหตผลเพอการอยรวมกนอยางสนตสข โดยใชสนทรยะ ความงาม ความไพเราะทไมไดตอบวา ถก ผด เปนตวตดสนใจ แตตอบวาเหมาะสม ไมเหมาะสม และถาไมเหมาะสมนนเปนเพราะอะไร ดนตรชวยใหผเขารบการฝกอบรม สามารถใชการตดสนใจทางสนทรยะมาเปนเครองมอในการตดสน และถาผเขารบการฝกอบรมถกฝกอยางสมาเสมอ จะสงผลตอในภายหนาทเยาวชนในวนน เมอเตบโตเปนผใหญ เปนพลเมองไทย พลโลก จะไมใชการตดสนแบบถกผดแบบวทยาศาสตรในการตดสนใจ สงใหสงคมเกดวกฤตดงเชนปจจบน 4. ดนตรเปนมรดกทางวฒนธรรม ตองการผทสบผานวฒนธรรมการดนตรทเขมแขง หนาทของดนตรศกษาคอ การสรางผฟง นกดนตร และนกประพนธงานดนตรทมคณภาพ ททาใหสงคมมนใจไดวา เยาวชนในวนนจะเปนผทอนรกษ บารงรกษา สบทอดสบผานวฒนธรรมการดนตรทเชอมนไดตอไป ซงสงดงกลาวกคอหนาทของดนตรศกษา 5. ดนตรสรางความสข มนษยสราง เลน ฟงดนตรเพอความสขมานบตงแตทมนษยไดสรางงานดนตรเพมคณภาพใหกบชวต และดนตรเปนความสขอนประณตโดยไมตองใชเงน และโดยธรรมชาต มนษยตองการทจะเสพความสขจากงานดนตรทมคณภาพ หนาทของดนตรศกษาคอการนาพาใหผเขารบการฝกอบรมไดเรยนรโลกของดนตร คนพลและแสวงหาความสขอนประณตทมคณคาและคณภาพตอชวตดวยดนตร 6. ดนตรสรางสงคม สรางชมชน สรางวฒนธรรม งานดนตรไมใชเปนเพยงแคเสยง แตดนตรนนมบทบาทตอการดารงอยของชมชน ของวฒนธรรม ลองจนตนาการดวา ในพธกรรม หรอในพธกรรมของชมชน แลวไมมดนตร พธกรรมนนกอาจจะสญหายไป สงผลตอความเขมแขงของชมชน สงคม ดนตรจงเปนสวนหนงมหนาทบทบาทสรางสงคม สรางชมชน สรางวฒนธรรม

ดนตรกเหมอนกบอากาศทเราใชหายใจเขาออกทกวน จะรคณคาและความสาคญกเมอไมมอากาศใหหายใจ

สรป ดนตรชวยทาใหจตใจงดงาม ดนตรชวยทาใหเกดสมาธ ดนตรทาใหกลาแสดงออก ดนตรทาใหเดกใชเวลาวางใหเปนประโยชน ดนตรยงมความสาคญและคณคาดวยตวของดนตรเอง เชน ดนตรเปนเรองของสตปญญา สตปญญาของมนษย ดนตรถกใชเพอเปนเครองมอในการแสดงออกถง รปแบบของอารมณ ความรสก ดนตรชวยสรางความสมดลระหวาง เหตผลแบบวทยาศาสตรกบเหตผลแบบศลปะ ดนตรเปนมรดกทางวฒนธรรม ดนตรสรางความสข ดนตรสรางสงคม สรางชมชน สรางวฒนธรรม


17 | ห น า

ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร เรองท 2.2 หลกการวดและประเมนผลดนตร

1. การประเมนผลการเรยนรของนกเรยนไมใช “การสอบได ตก” แตเปนการวนจฉย

หาขอเทจจรงวาผเขารบการฝกอบรมสามารถบรรลไปตามตวดชนชวดหรอไม และบรรลในระดบใด และทาใหผเขารบการฝกอบรมและผทเกยวของเชน โรงเรยน ผบรหาร พอแม ผปกครอง หรอครผสอนทราบวาควรจะปรบปรงแกไขอยางไร 2. การประเมนทางการศกษาเปนสวนหนงของการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต จดประสงคของการประเมนคอ จดประสงคเพอใหนกเรยนไดทราบขอด ขอดอยของตนเอง และหาวธการแกไข ปรบปรงตนเองใหดขน 3. นกเรยนมความแตกตางกน ครตองชวธการและเครองมอทแตกตางหลากหลาย และมการประเมนหลายครง 4. การประเมนทด ครตองพจารณาจากขอเทจจรงเกยวกบการเรยนรของผเขารบการฝกอบรมอยางรอบดานไมพจารณาเพยงดานใดดานหนง ไมคบแคบ 5. ในฐานะทดนตรเปนสวนหนงของวชาแกนกลาง ครดนตรจะตองไมคบแคบ ครดนตรจะตองคานงถงจดมงหมายของหลกสตราแกนกลางการศกษาขนพนฐานทกาหนดไววา “...มงพฒนาผเขารบการฝกอบรมทกคนซงเปนกาลงของชาต ใหเปนมนษยทมความสมดลทงรางกาย ความร คณธรรม มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก...” และไดกาหนดสมรรถนะสาคญของผเขารบการฝกอบรม คณลกษณะอนพงประสงค ดงนนทงในการสอน และการวดและการประเมนผล ครดนตรจะใหความใสใจในเรองดงกลาวดวย วธการและเครองมอในการวดและการประเมนผล ดนตรเปนวชาวาดวยเสยง เปนวชาทกษะ และความร ดงนนในการเรยนการสอน และการวดผล การประเมนผลการเรยนร ครสามารถเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมได ดงเชน โครงงาน หมายถง การมอบหมายภาระงานใหนกเรยนไปกระทา นยมทาเปนกลม ผานการเรยนรแบบรวมมอกน ประเมนผลงานโดยดทงกระบวนการ เวลา คณภาพของงาน ความรวมมอระหวางเพอน และผลสมฤทธ นกเรยนประเมนตนเอง เพอน กลม รวมกบครเปนผประเมน แฟมสะสมผลงาน ในดนตร แฟมสะสมผลงานมหลายแบบ แตทนยมใชคอ แฟมเกบผลงานทนกเรยนและครไดตกลงกนในการเลอกเกบผลงาน โดยอาจจะเลอกผลงานทดทสด และผลงานทนกเรยนแสดงออกใหเหนถงกระบวนการเรยนร กระบวนการคด กระบวนการแกปญหา สงทสาคญคอการสะทอนการเรยนรของผเขารบการฝกอบรมเปนสาคญ แบบทดสอบ (paper and pencil) นยมใช และใชมากทงแบบทครสรางเอง และขอมอบมาตรฐานแตแบบทดสอบในวชาดนตร ควรพฒนามาเปนขอสอบทไมใชขอสอบทอานและดรปแลวเลอกตอบ ขอสอบดนตรควรเปนขอสอบทผานการฟงงานดนตรแลวตอบวาเสยงทไดยนนนเปน


18 | ห น า

เสยงอะไร มคณสมบตแบบใดมงเนนการฟง การคด การวเคราะห เปนสาระสาคญ ไมใชการจาเพยงอยางเดยว การสงเกต การสงเกต เปนการสงเกตโดยคร ขอสาคญตองประกอบดวยแบบสารวจรายทครไดสรางขน และควรจะมขอตกลงระหวางครกบนกเรยนวา ในแบบสารวจนนนนจะมพฤตกรรม หรอประเดนใดบางทครจะใชในการสงเกต ตองทาใหนกเรยนเกดทศนคตในดานดวา ครไมไดจบผด แตครจะพยายามชวยนกเรยนใหมพฤตกรรมทเหมาะสม การปฏบต การประเมนจากการปฏบตไมวาจะเปน การรอง การเลน การฟง ความคดสรางสรรค การเคลอนไหว เปนสงทครดนตรคนเคย และนามาใชในการวด การประเมน แตสงทครมกละเลยคอ การประเมนดวยการปฏบตมกมผลเปนได ตก และมกกระทาเพยงครงหรอสองครง และกระทาโดยคร นกเรยนสอบไปอยางไรความหมาย ปจจบน ครผประเมน จะตองใหเขยนขอแนะนา ขอแกไข และบอกเหตผลดวยวา เหตใดนกเรยนจงไดเกรดเชนนนเพราะอะไร การประเมนตนเอง การประเมนตนเอง ตองประกอบดวย 1. หลกการในประเมน และ 2. แบบสารวจหรอหวขอทใชในการประเมน รปแบบทนยมนามาใชไดแก รบรก สงทสาคญของการประเมนตนเองคอ ผเขารบการฝกอบรมสามารถนาอาการประเมนตนเองไปใชในการพฒนาและปรบปรงตนเอง โดยจากการประเมนนนผเขารบการฝกอบรม ตองประเมนไดวาตนเองมจดออน จดแขงอยางไรบาง และถาจะตองปรบปรงตวใหดขน จะตองทาอยางไร ตนเองจงจะมการพฒนาการในทางทด การประเมนเพอน มความหมายเชนเดยวกบการประเมนตนเอง แตเปนการฝกใหผเขารบการฝกอบรมไดนาเอาทกษะ ความรทตนเองมอยนนไปใชในการประเมนผอน ขอสาคญของการประเมนเพอนคอ เขาใจถงการประเมนอยางปยมตร คอความตงใจทจะชวยใหเพอไดเรยนรถงขอดวย ขอด และขอเสนอแนะในการปรบปรงตนเอง การประเมนเพอจะตองเกดความรสกเชงบวกทงผประเมน และถกประเมน นอกจากนในการประเมนเพอนตองมเครองมอทไดรบการยอมรบทงผประเมน และผถกประเมน นอกจากน ควรเปดโอกาสใหผถกประเมนไดแสดงความคดเหน ในกรณทมความขดแยงกบผประเมน การประเมนโดยผปกครอง การจดการศกษาสมยใหม นยมใหผปกครองเขามามสวนรวมในการจดการเรยนการสอน การประเมนโดยผปกครองมไดหมายถงใหผปกครองมาทาการประเมนในทกเรอง แตครดนตรจะตองเขาใจวา ในบางเรองถาครสามารถสรางใหผปกครองไดเขามามสวน และสงผลใหผปกครองไดเปนผประเมนเชนกน เชนการสอนแบบโครงงาน ครอาจออกแบบใหผปกครองไดเปนผหนงในการประเมนการทางานของนกเรยนวา สามารถบรรลไปตามวนเวลาทกาหนดหรอไม การประเมนเชนนชวยทาใหผปกครองไดเปนสวนหนงของการเรยนการสอนวชาดนตร ผปกครองยงเกดทศนคตวาดนตรสามารถชวยใหบตรหลานของตนเองมระเบยบวนยในการทางาน การสมภาษณ ครทาหนาทสมภาษณ การสมภาษณมทงแบบ พดคยแบบเดยวและกลม ทงแบบไมเปนทางการ และเปนทางการ สงทสาคญทสดคอ มจดประสงคเพอรจกผเขารบการฝกอบรมใหมากทสด เพอนาเอาขอมลทไดมาใชเปนสวนหนงของการประเมน การเขยนบนทก (student journal/student log) การเขยนบนทกของนกเรยน เปนสงทมความสาคญมากในการวดผลประเมนผลในปจจบน เปลยนจากครเปนจดศนยกลาง มาเปนนกเรยนเปนจดศนยกลาง ครสามารถใชการเขยนบกทกใหเปนประโยชน เชน จากชวโมงทสอนไป


19 | ห น า

ใหนกเรยนสรป ความรความเขาใจในสงทครไดสอน จากการอภปราย มขอใดบางทนกเรยนเหนดวย ไมเหนดวย หรอครอาจใหนกเรยนออกแบบขอสอบตามความคดเหนของตนเองลงในสมดบนทกของนกเรยน ซงขอมลดงกลาวครสามารถนามาใชเปนขอมล ขอเทจจรงสวนหนงในการประเมนผลการเรยนร การประเมนกระบวนการ อดต การประเมนผลมกจะดแตผลผลต ปจจบนการประเมนกระบวนการมความสาคญ และเปนรปแบบทสาคญตอการเรยนรและสงผลตอการดาเนนชวตของผเขารบการฝกอบรม


สรป ดนตรเปนวชาวาดวยเสยง เปนวชาทกษะ และความร ดงนนในการเรยนการสอน และการวดผล การประเมนผลการเรยนร ครสามารถเลอกใชวธการและเครองมอทเหมาะสมได เชน โครงงาน แฟมสะสมผลงาน แบบทดสอบ การสงเกต การปฏบต การประเมนตนเอง การประเมนเพอน การประเมนโดยผปกครอง การสมภาษณ การเขยนบนทก การประเมนกระบวนการ


20 | ห น า

ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร เรองท 3.1 เครองดนตรสากล เรองท 3.2 เครองดนตรไทย แนวคด

1. เครองดนตรสากล จดแบงออกเปนประเภทตาง ๆ โดยยดกรรมวธททาใหเกดเสยงประกอบกบการพจารณาถงวสดทนามาประดษฐเปนเครองดนตร การแบงดวยวธนอาจแบงเครองดนตรสากลออกเปน 5 ประเภท คอ เครองดนตรประเภทเครองสาย เครองดนตรประเภทเครองลมไม เครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง เครองดนตรประเภทเครองตประกอบจงหวะ เครองดนตรประเภทมลมนว

2. เครองดนตรไทย ไดมการแยกแยะออกมาตามวธการใช พบวามอย 4 แบบ คอ แบบดด แบบส แบบต และแบบเปา ซงตอมาไดมคนเพมวธการใชเขาไปอก 3 อยาง คอ เขยา ชก และดด


1. สามารถอธบายประเภทของเครองดนตรสากลได 2. สามารถอธบายประเภทของเครองดนตรไทยได

ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร เรองท 3.1 เครองดนตรสากล เครองดนตรสากล จดแบงออกเปนประเภทตาง ๆ โดยยดกรรมวธททาใหเกดเสยงประกอบกบการพจารณาถงวสดทนามาประดษฐเปนเครองดนตร การแบงดวยวธนอาจแบงเครองดนตรสากลออกเปน 5 ประเภท คอ 1. เครองดนตรประเภทเครองสาย 2. เครองดนตรประเภทเครองลมไม 3. เครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง 4. เครองดนตรประเภทเครองตประกอบจงหวะ 5. เครองดนตรประเภทมลมนว 1. เครองดนตรประเภทเครองสาย เครองดนตรประเภทน มสายซงทาดวยไหม เอน ลวด โลหะ อยางใดอยางหนงขงตงอยบนสะพานไปยงลกบดเรงเสยงเพอเทยบสายตามระดบทตองการ กรรมวธททาใหเกดเสยงม 3 แบบ คอ การดดทสาย การเคาะ (เปยโน) และการสคนชกดวยมอขวา สวนนวมอซายจะทาหนาทกดสายตามตาแหนงตาง ๆ บนสะพานสวนคอของเครองดนตรตามทานองเพลง เครองดนตรทจดอยในประเภทเครองสาย เชน ไวโอลน วโอลา เชลโล ดบเบลเบส ฮารพ แมนโดลน กตาร กตาร (Guitar) เปนเครองสายทดดทสายดวยแผนพลาสตกสามเหลยมเลก เรยกวา ปก หรอจะใชนวมอเปลา ๆ ดด หรอเกาลงบนสายกได กตารทใชในวงดนตรม 3 ชนด คอ


21 | ห น า

1. กตารลดเดอรหรอกตารโซโล มจานวนสายทงหมด 6 สาย สายทเลกทสดคอ สายท 1 เรยงจนถงสายท 6 ใหญทสด

กตารลดเดอรหรอกตารโซโล

2. กตารคอรด มจานวน 6 สาย เลกทสดคอ สายท 1 ทงกตารลดเดอรและกตารคอรดมรปรางและขนาดเหมอนกน ตางกนเพยงวธการบรรเลงเทานน 3. กตารเบส มลกษณะทแตกตางจากกตารทงสองชนดและมสายดดเพยง 4 สาย เทานน

กตารเบส

กตารทใชในวงดนตรสากลทง 3 ชนด เปนกตารทตองใชเครองขยายเสยงไฟฟาทงสน นอกจากกตารแลว ยงมเครองดนตรอน ๆ อกเปนจานวนมากทจดอยในประเภทน เชน ฮารพ ลต แบนโจ แมนดาลน

แบนโจ

2. เครองดนตรประเภทเครองลมไม เครองดนตรประเภทเครองลมไม หมายถง เครองดนตรทใชลมเปาผานเขาไปในเครองดนตรซงทาดวยไม อยางไรกตาม เครองดนตรประเภทนในปจจบนไดมการประดษฐโดยใชโลหะแทนไมกม เชน ขลยพกโลโค ขลยฟลต แซกโซโฟน เครองลมไมอาจแบงออกเปน 2 ประเภทตามกรรมวธของการเกดเสยง คอ พวกขลย ซงใชลมเปาเขาไปในรเปา ลาตวเครองดนตรซงมลกษณะเปนทอยาว ๆ เชน ขลยพกโคโล ขลยฟลต อกพวกหนงคอ พวกปซงใชลมเปาใหผานลน ลนปม 2 ชนด คอ ชนดลนเดยว เชน คลารเนต แซกโซโฟน ปชนดลนค เชน โอโบ


22 | ห น า

2.1 เครองดนตรประเภทขลย 1) ขลยพกโคโล เปนขลยทมขนาดเลก ยาวประมาณ 12 นว มเสยงสง การเปาขลยพกโคโล ผเปาขลยจะถอขลยใหขนานกบพนเปนแนวนอนและเปาลมแบบผวปากทรเปาดานหวขลย

ขลยพกโคโล

2) ขลยฟลต ขลยฟลตในปจจบนมทงชนดททาดวยไมและชนดททาดวยโลหะ ขลยฟลตมลกษณะคลายขลยพกโคโล แตมขนาดใหญและยาวกวาเทานน เสยงของขลยตากวาขลยพกโคโล วธการเปาขลยทงสองชนดนปฏบตเชนเดยวกน

ขลยฟลต

2.2 เครองดนตรประเภทป 1) คลารเนต เปนปชนดลนเดยว สามารถไลระดบเสยงสงตาไดกวางมาก คลารเนตมหลายชนด แตใชในวงโยธวาทตม 2 ขนาด คอ คลารเนตขนาดเลกเสยงอแฟลต และขนาดใหญเสยงบแฟลต

คลารเนต

2) แซกโซโฟน เปนปชนดลนเดยวเชนเดยวกบคลารเนต และยงเปนปทนยมในวงดนตรสากล แซกโซโฟนทนยมใชในวงคอมโบและในวงโยธวาทต คอ แซกโซโฟนเสยงอแฟลตหรออลโตแซกโซโฟน ซงมขนาดเลกกวาแซกโซโฟนเสยงบแฟลตหรอเทเนอรแซกโซโฟน

แซกโซโฟน


23 | ห น า

3) บาสซน เปนเครองลมไมตระกลเดยวกบโอโบและองลชฮอรน แตมขนาดใหญกวา มเสยงตากวาและมทอยาวเลก ๆ ยนออกมาจากดานขางของตวบาสซน ซงตรงปลายเปนปากสาหรบปา

บาสซน

3. เครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง เครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง หมายถง เครองดนตรทใชลมเปาผานรมฝปากเขาไปในทเปา เพอทาใหเกดการสนสะเทอนเปนคลน แลวผานเขาไปขยายเปนระดบเสยงตาง ๆ เขาไปในลาตวของเครองดนตรททาดวยโลหะ เชน ทองเหลอง เครองดนตรประเภทน ไดแก แตรชนดตาง ๆ เชน แตรทรมเปด แตรคอรเนต แตรเฟรนซฮอรน แตรทรอมโบน แตรบารโทน แตรยโฟเนยม แตรซซาโฟน 1. แตรทมเปด 2. แตรคอรเนต แตรทงสองชนด มรปรางแตกตางกนบางเลกนอย คอ แตรคอรเนต จะมขนาดสน และมลกษณะปอมกวาแตรทมเปด แตกมเสยงชนดเดยวกน คอ เสยงบแฟลต จงใชแทนกนไดในวงแตรวงหรอวงโยธวาทต แตในวงคอมโบนยมใชแตรทรมเปดมากกวาแตรคอรเนต

ทรมเปด

คอรเนต


24 | ห น า

3. แตรเฟรนซฮอรน เปนแตรทองเหลองทมทอลมขดเปนวง การเปาแตรชนดนตองหนปากลาโพงไปขางหลง การแตงเสยงใหทมตา หรอตองการใหฟงคลายกบอยใกล อยไกล ทาไดโดยใหยกกาปนมอขวาอดในลาโพงปากแตร

เฟรนซฮอรน

4. แตรทอมโบน แตรทอมโบนมทอลมยาวกวาแตรทรมเปด แตรชนดนม 2 แบบ คอ แบบทใชยดหดทอลม อกชนดหนงใชวธการกดนวลกสบ ในปจจบนแตรชนดหลงนยงไมนยมนามาเลนในวงดรยางค เพราะขาดคณลกษณะเสยงทแทจรงของแตรทรอมโบน

ทรอมโบน

5. แตรบารโทน

บารโทน


25 | ห น า

6. แตรยโฟเนยม

ยโฟเนยม

แตรทงสองชนดน อยในตระกลเดยวกน คอ การตงลาตวแตรขนเอยงขวามอและลาโพงตงขนแนวตรง 7. แตรซซาโฟน เปนแตรทองเหลองรปรางใหญโต ทอลมของแตรขดเปนวงกลมและบานออกไปทละนอยจนถงสวนลาโพง เนองจากซซาโฟนมขนาดใหญ ผเปาแตรจงตองคลองแตรชนดนไวบนไหล

แตรซซาโฟน

4. เครองดนตรประเภทเครองตประกอบจงหวะ เครองดนตรในกลมนทสาคญคอ กลองชนดตาง ๆ เชน 1. กลองใหญ ใชตจงหวะในขณะเดนแถว 2. กลองสแนร เปนกลองทใชตควบคกบกลองใหญ 3. กลองเทเนอร เปนกลองทใชตควบคกบกลองใหญ 4. ฉาบ เปนเครองตจงหวะททาดวยโลหะผสมทองเหลอ มเสยงกงวาน 5. เบลไลรา ทาดวยโลหะเปนทอน ๆ เรยงตามลาดบเสยงสง – ตา ใชบรรเลงทานอง 6. กลองชด เปนกลองทนยมใชในดนตรสากล เชน วงคอมโบ วงชาโดว


26 | ห น า

กลองใหญ

กลองเลก ฉาบ

เบลไลรา กลองชด 5. เครองดนตรประเภทมลมนว เครองดนตรชนดนจะมลกษณะเดนชดคอ มลมนววางเรยงกนไปตามระบบเสยง ลมนวมสขาวและสดา (เปนลมนวทใชกบเครองเสยง) เครองดนตรทใชในวงดนตรสากลคอ ออรแกนไฟฟา นอกจากนยงมอเลกโทน เปยโน อารปชคอรด


27 | ห น า

คยบอรด

วงดนตรสากล วงดนตรมมากมายหลายแบบ ในทนจะขอกลาวเฉพาะวงดนตรสากลทพบเหนอยบางในโอกาสตาง ๆ เชน ในงานรนเรงสนกสนานจะมวงดนตรชาโดว วงดนตรคอมโบ มาบรรเลงประกอบการรองเพลง นอกจากนยงมดนตรทใชบรรเลงในขบวนในขบวนแหและการเดนสวนสนาม คอ แตรวงและวงโยธวาทต วงชาโดว วงชาโดว เปนวงดนตรขนาดเลก แตเดมนยมใชประกอบการรองหรอบรรเลงเพลงสากลเปนสาคญ แตในปจจบนวงชาโดวไดนามาใชบรรเลง และประกอบการรองเพลงสากลและเพลงไทยสากลควบคกน วงชาโดวเปนทนยมของหนมสาวในการบรรเลงใหจงหวะเตนราสมยใหม ซงเปลยนแปลงตามลาดบเปนวงสตรง วงรอก จะนยมเลนจงหวะรอก นบแตจงหวะทวสต จงหวะเชค จงหวะเจอค จงหวะแมชโปเตโต จงหวะบมพ จงหวะโชล จงหวะดสโก เครองดนตรในวงชาโดว ประกอบดวยเครองดนตรประเภทเครองสาย คอ กตารเปนหลก นอกจากนยงประกอบดวยกลองชด และออรแกนไฟฟา หนาทของเครองดนตรแตละชนดมดงน 1. กตารลดเดอร หนาทของกตารชนดน จะบรรเลงทานองเพลงเปนสาคญ แตถาเปนเพลงรอง กตารลดเดอรจะบรรเลงหยอกลอทานองเพลง 2. กตารคอรด หนาทของกตารคอรด คอ การเลนคอรด คอ การเลนคอรดในแตละสวนของทานองเพลง เสยงของกตารคอรดจะชวยใหเกดความกลมกลนของเสยงรองหรอการดาเนนทานองของกตารลดเดอร 3. กตารเบส หนาทของกตารเบส คอ การใหจงหวะบทเพลงตามโนตเพลงทมอยในคอรด ในบางครงกตารเบสจะบรรเลงทานองเพลงสน ๆ เพอทาหนาทเชอมทอนของบทเพลง หรอสอดแทรกในบทเพลงใหสนกสนาน 4. ออรแกนไฟฟา เปนเครองดนตรทนามาประสมในวงเพอใหบทเพลงสนกสนาน ออรแกนสามารถดาเนนทานองเพลงและเลนคอรดไปพรอม ๆ กนได 5. กลองชด กลองชดประกอบดวยกลองขนาดตาง ๆ และฉาบขนาดตาง ๆ เปนเครองบรรเลงทขาดไมไดในวงดนตร กลองชดจะเนนจงหวะเพลงใหเดนขน


28 | ห น า

วงชาโดว

วงคอมโบ วงคอมโบ เปนวงดนตรขนาดเลกทประกอบขนดวยเครองเปา ไดแก ทรมเปด แซกโซโฟน นอกจากนอาจมแตรทรอมโบนและขลยฟลตเขามาผสมในบางโอกาส ทงนขนอยกบบทเพลงและการจดวง สาหรบเครองสายทใชวงคอมโบ คอ กตารคอรดและกตารเบส นอกจากนยงมออรแกนไฟฟาและกลองชด วงคอมโบ ในปจจบน เปนทนยมทงในแบบการบรรเลงเพอใชประกอบการเตนราลลาศราวง หรอใชบรรเลงประกอบการรองเพลง ทงในแบบลกทง ลกกรง หรอเพลงสากล ดงจะพบเหนวงดนตรแบบคอมโบทงในภตตาคาร สถานลลาศเตนรา การแสดงของวงดนตรบนเวท การจดรปแบบวงดนตรคอมโบขนอยกบการนาเครองดนตรมาประสมวงกน วงคอมโบทนยมจดรปแบบมากทสด คอ วงคอมโบ เครองดนตร 7 ชน ประกอบดวย 1. ทรมเปด 5. กตารเบส 2. แซกโซโฟนอลโต 6. ออรแกนไฟฟา 3. แซกโซโฟนเทเนอร 7. กลองชด 4. กตารคอรด นอกจากนอาจมเครองประกอบจงหวะอน ๆ ตามสมควร เชน ลกแซก กลองทอม สาหรบวงดนตร คอมโบทใชในเพลงประเภทลกทง อาจมนกเตนจานวนมากเปนสตรแตงตวสวยงามเตนหรอทาทาทางประกอบเพลง เปนทสนกสนานเพลดเพลนทเรยกวา “หางเครอง” แตรวง แตรวง หมายถง วงเครองเปาททาดวยโลหะ แตรวงมาตรฐานตามแบบตางประเทศนน จะประกอบดวยเครองดนตร 2 กลม คอ กลมเครองลมทองเหลอง ไดแก แตรชนดตาง ๆ และกลมเครองตประกอบจงหวะ กลมเครองลมทองเหลอง ไดแก แตรชนดตาง ๆ ทสาคญ เชน 1. แตรทรมเปด 5. แตรบารโทนหรอบารโทน ทบา


29 | ห น า

2. แตรคอรเนต 6. แตรยโฟเนยมหรอเทเนอร ทบา 3. แตรฟลเกลฮอรน 7. แตรบอมบาดอนหรอเบส ทบา 4. แตรทอมโบน 8. แตรซซาโฟน กลมเครองตประกอบจงหวะ ไดแก 1. กลองใหญ 4. ฉาบ 2. กลองเทเนอร 5. เบลไรลา ซงบรรเลงทานองเพลง 3. กลองเลก อยางไรกตาม แตรวงชนดนอาจดดแปลงใหเหมาะสมกบเครองดนตรทมอย โดยเฉพาะเครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง เชน กลมเครองเปาเสยงสงจะใชแตรทมเปด แตรคอรเนต หรอแตรฟลเกลฮอรน แตรเสยงกลางแตคอนขางตา ไดแก แตรทรอมโบนบแฟลต แตรบารโทนบแฟลต แตรยโฟเนยมบแฟลต และกลมเครองเปาเสยงตา ไดแก แตรซซาโฟน และยงมแตรวงของชาวบานอกแบบหนงจะพบเหนในชนบท แตรวงดงกลาวนใชในขบวนแหนาค แหศพ แหกฐน เปนแตรวงทมขนาดเลกประกอบดวยเครองดนตรดงน เชน แตรทรมเปด แตรคอรเนต แตรบารโทน แตรยโฟเนยม ปคลารเนดอแฟลตและบแฟลต กลองใหญ กลองเลก ฉาบ วงโยธวาทต วงโยธวาทต แตเดมเปนวงดนตรทใชสวนสนามหรอใชบรรเลงเพลงกลางแจงของทหาร ตารวจ เปนสาคญ ตอมาวงโยธวาทต ไดแพรหลายไปตามโรงเรยนมธยมทมเครองดนตรจานวนมาก จงทาใหวงโยธวาทตไมจากดอยเฉพาะทหาร ตารวจเทานน วงโยธวาทตแตกตางจากแตรวง คอ นอกจากจะประกอบดวยเครองดนตรประเภทเครองเปาททาดวยทองเหลอง ไดแก แตรชนดตาง ๆ แลว ยงประกอบดวยเครองเปาจาพวกปและขลยชนดตาง ๆ ซงจะทาใหวงดนตรชนดนมเครองดนตรทใหสาเนยงแตกตางจากพวกแตรวง สวนเครองตประกอบจงหวะนน วงโยธวาทตกยงคงมอยเชนเดยวกบแตรวง แผนผงการจดวงโยธวาทตเตมรปแบบประกอบดวยเครองดนตรดงตอไปน

สรป เครองดนตรสากล จดแบงออกเปนประเภทตาง ๆ โดยยดกรรมวธททาใหเกดเสยงประกอบกบการพจารณาถงวสดทนามาประดษฐเปนเครองดนตร การแบงดวยวธนอาจแบงเครองดนตรสากลออกเปน 5 ประเภท คอ เครองดนตรประเภทเครองสาย เครองดนตรประเภทเครองลมไม เครองดนตรประเภทเครองลมทองเหลอง เครองดนตรประเภทเครองตประกอบจงหวะ เครองดนตรประเภทมลมนว


30 | ห น า

ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร

เรองท 3.2 เครองดนตรไทย ดนตรไทย ถอวาเปนศลปวฒนธรรมทสาคญของชาตไทยแขนงหนง ทแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองของชาตไทยตงแตอดตจนถงปจจบน ดนตรไทยสามารถแบงตามยคสมยตาง ๆ ไดดงน 1. สมยสโขทย ในสมยนมเครองดนตรไวใชครบทงเครองดด เครองส เครองต เครองเปา ดงน 1) เครองดด ไดแก พณเพยะ พณนาเตา และกระจบป 2) เครองส ไดแก ซอสามสาย ซออ และซอดวง 3) เครองต แบงออกเปน 3 จาพวกคอ เครองตททาดวยไม ไดแก กรบพวงและกรบค เครองตททาดวยโลหะ ไดแก ฉง ฉาบ มโหระทก ฆอง ระฆง และกงสดาล เครองตทขงดวยหนง ไดแก กลองมลาย กลองทด กลองตก ตะโพน และบณเฑาะว 4) เครองเปา ไดแก ขลย ปใน ปซอ แตรเขาควาย แตรสงข และแตรงอน 2. สมยอยธยา มเครองดนตรครบทกประเภททงเครองด เครองส เครองต เครองเปา เหมอนสมยสโขทย มการพฒนาทงรปรางของเครองดนตร วธการบรรเลง การผสมวง และมเครองดนตรบางชนดเพมขนอก ดงน 1) เครองดด ไดแก จะเข กระจบป พณเพยะ และพณนาเตา 2) เครองส ไดแก ซอสามสาย ซออ และซอดวง 3) เครองต แบงออกเปน 3 จาพวกคอ เครองตททาดวยไม ไดแก ระนาดเอก กรบค กรบเสภา และกรบพวง เครองตททาดวยโลหะ ไดแก ฉง ฉาบ มโหระทก ฆองวงใหญ ฆองโหมง ฆองค และฆองชย เครองตทขงดวยหนง ไดแก กลองมลาย กลองทด กลองตก ตะโพน บณเฑาว กลองชนะ รามะนา และโพน 4) เครองเปา ไดแก ขลย ปใน ปซอ แตรเขาควาย แตรสงข และแตรงอน 3. สมยรตนโกสนทร ในสมยนดนตรไทยเจรญรงเรองมาก รปรางของเครองดนตร การบรรเลง การขบรองไดถกปรบปรงจนเหนกนในปจจบน เครองดนตรทเพมในสมยน ไดแก ระนาดทม ระนาดแกว ระนาดทอง ระนาดเอก ระนาดเหลก ระนาดทมเหลก กลองสองหนา กลองมลาย ฆองวงเลก และองกะลง และไดมการเพมกลองทดขนมาอก 1 ลก กลองใน 2 ลก คอ เสยงสงกบเสยงตา

วงดนตรเปนองคประกอบหนงทสาคญเกยวกบดนตร ซงวงดนตรจะทาหนาทเกยวกบการ

สรางเสยงของดนตรใหเกดขน โดยมเครองดนตรแตละชนดเปนองคประกอบ เครองดนตรของไทยประกอบดวยเครองดนตรหลายชนด อาท ระนาด ฆอง กลอง ฉง ป กรบ

โหมง ซอ ขลย เปนตน เครองดนตรแตละชนดเมอนามารวมกนเขาเปนวงดนตรกจะชวยกนบรรเลงใหเกดความไพเราะตามรปแบบของผประพนธทานองทไดวางเอาไว ในจานวนเครองดนตรทงหมดไดมการแยกแยะออกมาตามวธการใช พบวามอย 4 แบบ คอ แบบดด แบบส แบบต และแบบเปา ซงเปน


31 | ห น า

คาพดทตดปากเกยวกบคนทรกดนตรวา “ไปรวมกนดดสตเปา” ซงตอมาไดมคนเพมวธการใชเขาไปอก 3 อยาง คอ เขยา ชก และดด

1. เครองดนตรประเภทดด เปนเครองดนตรทเลนดวยการใชนวหรอทดดทาใหเกดเปนเสยงออกมาไดแก จะเข

2. เครองดนตรประเภทส เปนเครองดนตรทใชมอหรอไมตเปนตวทาใหเกดเสยง ไดแก ซออ ซอสามสาย ซอดวง เปนตน

3. เครองดนตรประเภทต เปนเครองดนตรทใชมอหรอไมเปนตวทาใหเกดเสยง ไดแก กลอง ตะโพน ระนาด กรบ ฉง ฉาบ ฆอง เปนตน

4. เครองดนตรประเภทเปา เปนเครองดนตรทใชปากเปาลมเพอใหเกดเสยงขนมา ไดแก ขลย ป เปนตน

สวนเครองดนตรประเภททเกดขนมาใหมตามแนวความคดของคนรนใหมคอ เขยา ชก และดดนนผสรางคานยามขนมาไดยกตวอยางใหทราบวา ประเภทเขยา ไดแก องกะลง ประเภทชก ไดแก แอคคอรเดยน และประเภทดด ไดแก หบเพลงปาก ซงพอจะมเหตผลทจะจดใหเขาอยเปนกลมเปนพวกได แตคนไทยเราไมนามารวมเอาไวในชวงแรกอาจจะเปนเพราะเครองดนตรดงกลาวนไมไดเปนของคนไทยแตเกากอนนนเอง

เครองดนตรตางๆ ในหลายประเภทเมอนามารวมอยเปนวงเดยวกน แลวสรางสรรคผลงานดานเสยงออกมา เรยกวา วงดนตร วงดนตรไทยมอย 3 ประเภท คอ วงปพาทย วงเครองสาย และวงมโหร

1. วงปพาทย เปนวงดนตรทประกอบดวยเครองดนตรทใชเครองตเปนหวใจสาคญ โดยมปจดอยในประเภทเครองเปาเปนประธานวง แลวมเครองดนตรประเภทอนๆ เปนลกลง ซงวงปพาทยนแบงออกเปน 3 ขนาด คอ วงปพาทยเครองหา วงปพาทยเครองค และวงปพาทยเครองใหญ วงปพาทยทง 3 ชนดน หากผเลนดนตรใชไมแขงตกเรยกกนวา วงปพาทยไมแขง แตถานกดนตรใชไมนวมตกเรยกวา วงปพาทยไมนวม

2. วงเครองสาย เปนวงดนตรทเรยกตามชอของเครองดนตรทนามาประกอบเขาเปนวง โดยมเครองสายเปนหวใจสาคญ และมเครองเปาเปนตวสนบสนน วงเครองสายมอยดวยกน 4 ประเภท คอ วงเครองสายวงเลก วงเครองสายเครองค วงเครองสายผสม และวงเครองสายปชวา

3. วงมโหร เปนการเรยกชอวงดนตรทนาเอาเครองดนตรทกประเภท ควบทกหมวดหมมาเลนรวมกน คอ มทงเครองดด เครองส เครองต และเครองเปามารวมอยเปนวงเดยวกน การนาเอาเครองดนตรทกประเภทมาเลนรวมกนเกดขนเนองจากการพฒนาการของนกดนตรทมองเหนจดบอดและจดเดนของเครองดนตรแตละประเภททเมอถกนาเอาไปบรรเลงแลวจะมความไพเราะแตกตางกนออกไป กจะนาเอาเครองดนตรทมความไพเราะสมบรณอยมารวมกนไวโดยเฉพาะ วงมโหรจงกลายเปนดนตรทไดชอวามความไพเราะสมบรณมาก วงมโหรมดวยกน คอ วงมโหรวงเลก วงมโหรเครองค และวงมโหรเครองใหญ

วงดนตรไทยทาหนาทใหความบนเทงกบสงคมไทยมานานตงแตอดตจนถงปจจบน ไดแก วงเครองสาย วงปพาทย และวงมโหร

๑. วงเครองสาย ประกอบดวยซอดวง ซออ จะเข ขลย และเครองประกอบจงหวะ ไดแก ฉง ฉาบ โทน รามะนา และโหมง วงเครองสายจาแนกตามขนาดของวงและวธประสมเครองดนตรในวงได 3 ชนด คอ


32 | ห น า

๑) วงเครองสายวงเลก ประกอบดวยเครองดนตรอยางละ 1 ชน ไดแก จะเข 1 ตว ขอดวง 1 คน ซออ 1 คน ขลยเพยงออ 1 เลา และเครองกากบจงหวะ คอ โทน รามะนา ฉง ฉาบ กรบ โหมง

วงเครองสายวงเลก

๒) วงเครองสายเครองค ประกอบดวยเครองดนตรอยางละ 2 ชน ไดแก จะเข 2 ตว ซอดวง 2 คน ซออ 2 คน ขลย 2 เลา (ขลยเพยงออและขลยหลบ) และเครองกากบจงหวะ คอ โทน รามะนา ฉง ฉาบ กรบ โหมง

วงเครองสายเครองค

๓) วงเครองสายปชวา ประกอบดวยเครองดนตรอยางละ 1 ชน ไดแก จะเข 1 ตว ซอดวง 1 คน ซออ 1 คน ขลยหลบ 1 เลา และเครองกากบจงหวะ คอ กลองแขก ฉง ฉาบ กรบ โหมง

วงเครองสายปชวา

๒. วงปพาทย มบทบาทหนาทในการบรรเลงไดทงในสวนทเกยวกบพธกรรมและเพอการบนเทง วงปพาทยทใชเพอการบนเทงใชไดทงวงปพาทยไมแขง และวงปพาทยไมนวม


33 | ห น า

วงปพาทย

๓. วงมโหร จดไดวาเปนวงดนตรทสมบรณแบบทสดในเรองเสยง เนองจากประกอบดวยเครองดนตรทงกระกล คอ ตระกลเสยงทเกดจากลม ไดแก ขลยเพยงออ และขลยหลบ ตระกลเสยงทเกดจากสาย ไดแก ซอสามสาย ซอดวง ซออ และจะเข ตระกลเสยงทเกดจากแผนหนง ไดแก โทน รามะนา และตระกลเสยงทเกดจากวตถทบตน ไดแก ระนาด ฆอง ฉง ฉาบ กรบ โหมง อาจกลาวไดวาวงมโหรนเปนการจดประสมวงเครองสายและวงปพาทยไวดวยกน วงมโหรม 3 ขนาด คอ

๑) วงมโหรวงเลก ประกอบดวยเครองดนตรอยางละ 1 ชน ไดแก ซอสามสาย 1 คน ซอดวง 1 คน ซออ 1 คน ระนาดเอก 1 ราง จะเข 1 ตว ฆองวงใหญ 1 วง ขลยเพยงออ 1 เลา และเครองกากบจงหวะ คอ โทน รามะนา ฉง ฉาบ กรบ โหมง

วงมโหรวงเลก

๒) วงมโหรเครองค ประกอบดวยเครองดนตรอยางละ 2 ชน หรอเครองดนตรทเขาคกนไดแก ซอสามสาย 2 คน ซอดวง 2 คน ซออ 2 คน จะเข 2 คน ขลย 2 เลา (ขลยเพยงออและขลยหลบ) ระนาดเอก-ระนาดทม ฆองวงใหญ-ฆองวงเลก และเครองกากบจงหวะ คอ โทน รามะนา ฉง ฉาบ กรบ โหมง

วงมโหรเครองค


34 | ห น า

๓) วงมโหรเครองใหญ ประกอบดวยเครองดนตรอยางละ 2 ชน หรอเครองดนตรทเขาคกน ไดแก ซอสามสาย 2 คน ซอดวง 2 คน ซออ 2คน ขลย 2 เลา (ขลยเพยงออและขลยหลบ) ระนาดเอก-ระนาดทม ฆองวงใหญ-ฆองวงเลก ระนาดเอกเหลก-ระนาดทมเหลก และเครองกากบจงหวะ คอโทน รามะนา ฉง ฉาบ กรบ โหมง

วงมโหรเครองใหญ


สรป เครองดนตรไทย ไดมการแยกแยะออกมาตามวธการใช พบวามอย 4 แบบ คอ แบบดด แบบส แบบต และแบบเปา ซงตอมาไดมคนเพมวธการใชเขาไปอก 3 อยาง คอ เขยา ชก และดด


35 | ห น า

ตอนท 4 เพลงและการขบรอง เรองท 4.1 เพลงและการขบรองเพลงสากล เรองท 4.2 เพลงและการขบรองเพลงไทย เรองท 4.3 การรองประสานเสยง แนวคด

การขบรอง เปนการแสดงออกอยางหนงในทางอารมณ จตใจและความรสก เชน อารมณรก อารมณเศรา สนกสนาน แนนอนทเดยววา เมอมนษยมอารมณตางๆ เชนน ยอมจะไมแสดงอาการเฉพาะการนงเฉยซมเซาเทานน แตบางคนจะอทานบางคนจะรองคราครวญ บางคนจะนาคาพดมารองเปนทานองสงๆ ตาๆ สงเหลานเปนการเรมตนทนาไปสบทเพลงทงสนและเนองจากมนษยมความฉลาด รจกปรงแตงสงทมอยใหดขน จงไดนาบทประพนธทมอยมาแตงใหเปนทานองใหไพเราะหรออาจแตทานองและบรรจคารองใหกลมกลนกบทานองนนๆ การขบรองเพลงสากลและเพลงไทยมความแตกตางกนตามประเภทของเพลงทขบรอง

วตถประสงค เพอใหผเขาอบรมสามารถ 1. สามารถอธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงสากลได 2. สามารถอธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงไทยได 3. สามารถอธบายความหมายของการรองประสานเสยงได

ตอนท 4 เพลงและการขบรอง

เรองท 4.1 เพลงและการขบรองเพลงสากล เพลงสากล หมายถง บทเพลงทแตงขนดวยการใชบนไดเสยงตามระบบสากล 7 เสยง คอ โด เร ม ฟา ซอล ลา ท และใชเครองดนตรตามแบบตะวนตกเปนสงสาคญ เพลงสากลถาพจารณาตามเนอหาคารองของเพลงแลว แบงออกเปนหลายชนด เชน

1. เพลงกลอมเดก (Lullaby and Nursery rhyme) เปนเพลงพนบานทมอยทกชาต ลกษณะเดนของเพลงกลอมเดก คอ เพลงสนๆ เหมาะแกการจดจาเนอรองไดไมยาก เนอเพลงอาจนาจกคากลอน บทดอกสรอย ซงไมทราบชอผประพนธเปนสวนมาก เนอหาเพลงกลอมเดกสวนมากจะใหความหวงถาเดกนอนหลบ เชน จะพบกบนางฟา เปนตน ตวอยางเพลงกลอมเดก เชน Sing a Song of Sixpences. Wiegenlied. London Bridge

2. เพลงสนกขาขน (Humorous and Fun Songs) เพลงชนดนอาจมคารองทกลาวถงสตวเลยง สตวปา หรอ แตงใหลกษณะการรองผลดกนรองวนเวยนไปมาใหสนกสนาน บทเพลงในลกษณะน เชน The Animaln Fair. She ‘ll Be Comin round The mountain. Old macdonal.

3. เพลงในเทศกาลครสตศาสนา (Christmas Song and Carols) เพลงชนดนนยมรองในฤดเทศกาลครสตสานา เชน Silent Night. The First Noel. Joy to the World.


36 | ห น า

4. เพลงทมเรองเลา(Story Songs) เปนเพลงทแตงขนโดยอาศยเรองราวทเกดขนในทองถนตาง ๆ เชน ในสหรฐอเมรกามเพลง John Brown เลาถงชายรางใหญชอจอหน บราวน ชาวรฐเทกซสในสงครามกลางเมองสหรฐอเมรกา ค.ศ. 1860 เพลง Clementine เลาถงหญงสาวผหนงทตองจมนาตายในยคตนทองทแคลฟอรเนย ค.ศ. 1848 -1849 นอกจากนยงมอกหลายเพลงทมเรองราว เชน Tom Dula (Tom Cooley) Skip To my Lou.

5. เพลงทใชประกอบการเตน (Singing game and Action song) เพลงประเภทนจะมแบบแผนทาเตนของตนเอง ซงตองอาศยการฝกหดทาทางประกอบ เชน Oh Susanna. London Bridge. The More We Get Together. Shoe Fly.

ดนตรสากลประกอบเพลงคงเคยไดยนไดฟงอยในชวตประจาวน ไมวาจะเปนบทเพลงสนๆ สาหรบเดกๆ หรอเพลงไทยสากลยอดนยมจากวงตางๆ ตลอดจนเพลงในพธการเดนแถว เดนสวนสนาม หรอเพลงมารชตางๆ คงเปนตวอยางทไดเรยนรและฟงทกวนจนเขาใจไดงายหรอจดจาไดจนสามารถรองและบรรเลงได เพลงเหลานนสามารถจาแนกได 2 ประเภท คอ บทเพลงรองและบทเพลงบรรเลง 1. บทเพลงรอง (Vocal music) เปนเพลงทอยคกบมนษยมานาน โดยเรมตนจากเพลงกลอมเดก (lullaby) เสยงรองเพลงของแมททาใหลกหลบอยางมความสข เปนเพลงทมความหมายสาคญยงตอการพฒนาของเดกทารก ซงมอยทกชาตทกภาษา เพลงกลอมเดกเปนเพลงประเภทแรกททาใหเกดเพลงชนดอนๆ ตามมา เชน เพลงพนบาน เพลงพนเมอง แลพฒนาไปเปนเพลงชนดตางๆ ไดอยางนาพศวง บทเพลงรองในยคแรกจะมเพยงคารองและทานองเทานน ยงไมมเครองดนตรเลนคลอประกอบ เพลงประเภทนเรยกวา อะแคปเปลลา (a cappella) รองและฟงเขาใจงายแตกนใจแมจะใชคาหรอวลสนๆ ปจจบนเราสามารถฟงบทเพลงรองทมเครองสนตรคลอประกอบไดมากมายหลายรปแบบ เชน เพลงลกทงทมบรรยากาศแบบชนบทแท หรอเพลงลกทงแบบประยกตทมเครองดนตรสากลเขามาชวยใหมสสนเพมขน 1.1 เพลงไทยลกทง เปนเพลงทมววฒนาการมาจากเพลงพนบานพนเมอง โดยเฉพาะจากชนบทภาครวนออกเฉยงเหนอ มการนาทานองดงเดมและคารองทฟงยากมาดดแปลงใหเปนทนยม 1.2 เพลงลกทงสากลหรอทเรยกกนทวไปวา Country music เปนเพลงสากลซงสวนมากเปนภาษาองกฤษ ไดรบอทธพลจากประเทศสหรฐอเมรกาโดยเปนเพลงรองทประกอบดวยนกรองและนกดนตรจานวน 2-3 คน มเครองดนตรเลนคลอ คอ กตาร แบนโจ หรอเครองดจรทหาไดงายในแถบชนบท เพลงชนดนมคารองฟงงายและมความหมายทตรงไปตรงมา เสยงประสานจากเครองดนตรจะไมยากเพราะเปนเพลงชาวบานในชนบท 1.3 เพลงไทยยอดนยม เปนเพลงทเกดขนในสงคมเมองหลวง จงมคนเรยกวา เพลงลกกรง ไดรบอทธพลทางดนตรจากเพลงไทยเดม เพลงลกทง เพลงลกทงสากล ตลอดจนเพลงรองจากกลมประเทศอนๆ เชน ลาตนอเมรกา จน ญปน เปนตน และผสมผสานกบความเจรญทางเทคโนโลยจากตะวนตก จงทาใหเพลงไทยยอดนยมเปนทนยมกนในหมวยรงและคนไทยทมวถชวตแบบตะวนตกไปดวย


37 | ห น า

1.4 เพลงรองประกอบละคร เปนบทเพลงรองทแตงขนเพอรองประกอบการแสดงละครเวท ละครโทรทศน เพลงรองประกอบละครจงมคารองและทานองเพลงทสอดคลองกบบรรยากาศ และเนอเรองของละครทแสดง เชน ถาเปนเรองเกยวของกบอนเดย กจะมสาเนยงดนตรแลครองไปทางอนเดย เปนตน เพลงรองประกอบละครทมชอเสยงของไทย ไดแก เพลงตนเถดชาวไทย เพลงเลอดสพรรณ ซงเปนเพลงรองประกอบละครเรอง “เลอดสพรรณ” ของพลตรหลวงวจตรวาทการ 1.5 เพลงรองอปราการ เปนบทเพลงรองทแตงขนเพอรองประกอบการแสดง รวมทงใชในการดาเนนเรองอปรากร จดวาเปนละครเวททมองคประกอบในการแสดงสมบรณทสด เชน ดานการตกแตงฉาก เครองแตงตว ภาษา ดนตรและการขบรอง เพลงรองอปรากรจงเปนเพลงพเศษทมความไพเราะ และอาจจะฟงเขาใจยาก เพราะเปนความงามแบบภาษากว แตกเปนอมตะทเรยกวา คลาสสก นนเอง 2. บทเพลงบรรเลง (Instrumental music) บทเพลงทจดวาเปนเพลงคลาสสกนน สามารถแสดงอารมณ ความรสก และความสนทรยไดอยางละเอยดออนนาอศจรรย เพราะมชวงเสยงทกวาง มความแตกตางดานสสนของเสยงจากเครองดนตรหลายประเภททแตกตางกนมาก บทเพลงบรรเลงมาตรฐานทประพนธขนเพอใหนกดนตรแสดงความสามารถทางดนตรไดอยางเตมทและเกดความไพเราะนน ทสาคญไดแก 2.1 บทเพลงโซนาตา (Sonata) เปนบทเพลงบรรเลงดวยเครองดนตรเครองเดยว เชน เปยโน กจะเรยกวา เปยโนโซนาตา เปนตน ซงจะไมใชเครองดนตรอนคลอประกอบ ยกเวนเครองดนตรทเลนเสยงประสานในตวเองไมได กตองอาศยเครองดนตรอนทสารถทาเสยงประสานได เชน ไวโอลนนาตา ทนอกจากเลนดวยไวโอลน 1 สายแลว ยงตองใชเครองดนตรอนคอ เปยโน ซงเลนเสยงประสานไดมารวมบรรเลงดวย เปนตน 2.2 บทเพลงคอนแชรโต (Concerto) เปนบทเพลงสาหรบเครองดนตรเดยว 1 เครอง (บางบทอาจเปน 2 หรอ 3 เครองกได) โดยนกดนตรเดยว (soloist) เลนประชบกบวงดนตรตงแตขนาดเชมเบอรออรเคสตราขนไป วงดนตรซงควบคมโดยผอานวยเพลง (Conductor) จะสรางเสยงดนตรเพอไล ลอเลยน และสนบสนนเสยงดนตรจากนกดนตรเดยว ทาใหบทเพลงคอนแชรโตเปนดนตรทนาฟง ผฟงจะไดยนเทคนคการเลนอารมณแสดงอารมณทางดนตร ตลอดจนเปนกรยาทาทาง (ในกรณทไดชมการแสดง) ของผเลนเดยวซงแสดงออกถงการฝกซอมมาอยางเตมท ทาใหเกดความชนชมและนยมชมชอบในความสามารถของนกดนตร 2.3 บทเพลงโอเวอรเจอร (Overture) เปนบทเพลงทใชเพอการโหมโรงกอนการแสดงดนตรหรออปรากร โดยผอานวยเพลงเปนผควบคมใหสมาชกในวงดนตรเลนอยางมระเบยบวนย มความพรอมเพรยงไพเราะนาฟง ถกตองตามความตองการของนกประพนธเพลง (composer) 2.4 บทเพลงซมโฟน (Symphony) เปนบทเพลงทใชเครองดนตรครบทกประเภท คอ เครองสาย เครองเปาลมไม เครองเปาทองเหลอง และเครองกระทบ บรรเลงโดยวงซมโฟนทมจานวนนกดนตรตงแต 50 คน ขนไป และอาจถง 120 คน เพอทาใหเสยงดนตรทบรรเลงนนมพลงหนกแนนและครบทกแนวประสานเสยง จดเปนศลปะการตกแตงดวยวงดนตร (Orchestration) ทสมบรณแบบทสด เครองดนตรทกประเภทมความสลบซบซอนและแสดงอารมณไดหลากหลายมาก ตองอาศยผอานวยเพลงทมความสามารถสงเปนผนา จงจะสามารถทาใหเครองดนตรแตละชนบรรเลงรวมกนไดอยางกลมกลนและเทยงตรงแมนยา จงจะแสดงถงคณภาพและมาตรฐานการแสดงออกทางศลปะดนตรทยอดเยยม


38 | ห น า

การขบรองเพลงสากล ในการรองเพลงสากลนนจะตองเตรยมตวกอนเสมอเพอใหเกดความมนใจในการรองเพลง ควรปฏบตดงน 1. ทาทาง ควรยนตวตรง สภาพเรยบรอย 2. การแสดงออกของอารมณ ควรใชสหนา กรยา ใหเหมาะสมกบเพลง 3. การใชไมโครโฟนชนดมอถอและชนดตงไดถกตอง โดยปกตทวไปเสยงของมนษยจะมความแตกตางกน บางคนเสยงสง บางคนเสยงตา เสยงแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ เสยงผหญงและเสยงผชาย เสยงของผหญงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1. เสยงโซปราโน (Soprano) สาหรบเสยงระดบสง 2. เสยงเมซโซ โซปราโน (Mezzo Soprano) สาหรบระดบเสยงกลาง 3. เสยงกอนตรบโต (Contralto) สาหรบระดบเสยงตา เสยงของผชายแบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1. เสยงเทเนอร (Tenor) สาหรบระดบเสยงสง 2. เสยงบารโทน (Baritone) สาหรบระดบเสยงกลาง 3. เสยงเบส (Bass) สาหรบระดบเสยงตา ลกษณะการขบรองเพลงสากล การขบรองเพลงสากล สามารถแบงออกเปน 2 แบบ คอ การรองเดยวและการรองหม 1. การขบรองเดยว เปนสงสาคญมาก และเปนพนฐานสาคญทจะนาไปสการรองหม การรองเดยวผรองจะตองรองใหถกตองทงทานองเพลง จงหวะ และจดจาเนอเพลงใหแมนยา การขบรองเพลงเดยวม 2 แบบ คอ 1. การขบรองเดยวทมดนตรประกอบ 2. การขบรองเดยวทไมมดนตรประกอบ 2. การขบรองหม เปนการขบรองเพลงตงแต 2 คนขนไป แบงออกเปน 2 ชนด คอ 1. การขบรองเพลงหมแบบไมประสานเสยง 2. การขบรองเพลงหมแบบประสานเสยง

ในการขบรองเพลงนนจะตองมการเตรยมตวกอนเสมอเพอใหเกดความมนใจในการรองเพลงแกตนเอง ขอปฏบตในการขบรองมดงน 1. ทาทาง ควรยนตวตรง สภาพเรยบรอย 2. การแสดงออกของอารมณ ควรใชสหนา กรยา ใหเหมาะสมกบเพลง 3. การใชไมโครโฟนชนดมอถอและชนดตงไดถกตอง ในการรองเพลงหรอการพดนนตองอาศยเสนเสยงเปนสงสาคญ เพราะวาเสนเสยงเปนแหลงกาเนดของเสยงโดยตรง เสนเสยงมสยาวนวล ยาวประมาณ ½ นว ยนเปนปกออกมาสองขางของปากหลอดลม ถาเสนเสยงเกดชารด หรอขาดจะทาใหเราพดไมได แตถาเปนการขบรองเพลงนน


39 | ห น า

เราตองเปลงเสยงใหแรงกวาการพด ถาตองการขบรองเพลงไดด และใหเกดความไพเราะตองอาศยอวยวะบางสวนมาชวยในการขยายเสยง ไดแก 1. โพรงกลวงในกะโหลกศรษะใชสาหรบระดบเสยงสง 2. โพรงกลวงในแถบลาคอ ในปาก และโหนกแกม สาหรบเสยงระดบกลาง 3. โพรงกลวงในทรวงอก สาหรบระดบเสยงตา การฝกพนฐานในการฟงและการออกเสยง 1. ครเลนเครองดนตรประเภทคยบอรดใหนกเรยนฟง และใหนกเรยนออกเสยง “ลา” แทนชอของตวเองของตวโนตตามเสยงดนตรทไดยน เชน เสยงโด เร ม ฟา ซอล ลา และท โดยฝกออกเสยงตวโนตครงละ 1 ตว จนคลองจงฝกขนตอไป 2. ครเปลยนเลนคยบอรดจากเสยงเดยวมาเปนคเสยงตางๆ เพอใหนกเรยนฝกรอง เชน โด-เร, โด-ม ,โด-ซอล ,โด-ลา ,เร-ม ,ม-ฟา ,ฟา-ซอล ,ซอล-ลา ใหนกเรยนฝกออกเสยงตามชอของตวโนต ดงน

นอกเหนอไปจากบทเพลงทจดวาเปนเพลงบรรเลงมาตรฐานแลว นบตงแตศตวรรษท 20 เปน

ตนมาไดมบทเพลงแนวใหมๆ เกดขนและเปนทนยมกนจนทกวนน เชน 1. ดนตรแจส (Jazz Music) เปนดนตรทเกดขนครงแรกในประเทศสหรฐอเมรกา โดยชาวอเมร กนผวดาเปนผคดร เรมใชรปแบบและจงหวะท อสระ สนกสนาน และขนจงหวะ (Syncopation) มทานองดนตรสาเนยงแบบแอฟรกน และพฒนามาจากเพลงบลส (Blues) และเรกไทม (Regtime) บางตอนของเพลงอาจแตงขนพรอมกนกบการเลนสด เรยกวา “การดน” ดนตรประเภทนมทงทเปนบทเพลงรองและบทเพลงบรรเลง


40 | ห น า

2.ดนตร (Rock Music) เปนดนตรรากฐานดงเดมของดนตรอเมรกน มแบบฉบบและหลกของเสยงดนตรซงเปนรปแบบเฉพาะ เนอหาดนตรแสดงถงอารมณดบของมนษย มสวนประกอบของความรนแรงเรารอนทงลลาทาเตน แฟชนการแตงกายและทรงผมแบบแปลกๆ ไดรบความนยมในหมวยรน ดนตรรอก พฒนาและนยมมาตงแต ค.ศ. 1952 3. ดนตรรวมสมย (Contemporary) เปนดนตรทเกดขนในยคปลายศตวรรษทยสบ มหลกการสรางผลงานดนตร ไมวาจะเปนบทเพลงรองหรอบทเพลงบรรจงจากทฤษฎตางๆ เชน ทางคณตศาสตร ธรรมชาตวทยา หลกปรชญา แนวความคดทสะทอนถงภมปญญาของมนษย เปนตน ดงนนบทเพลงบางบทเพลงจงฟงเขาใจยาก หากมไดศกษาตดตอตามอยางเขาใจและชนชมดวย ศลปนนกดนตรทมชอเสยง ไดแก คารลไฮนซ สตอก เฮาเซน (Kanlheinz stockhausen) เซอร ไมเคล ทพฟเปตต (Sir Micheal Tippett) และจอหน เคจ (John Cage) เปนตน

สรป เพลงสากล หมายถง บทเพลงทแตงขนดวยการใชบนไดเสยงตามระบบสากล 7 เสยง คอ

โด เร ม ฟา ซอล ลา ท และใชเครองดนตรตามแบบตะวนตกเปนสงสาคญ เพลงสากลถาพจารณาตามเนอหาคารองของเพลงแลว แบงออกเปนหลายชนด เชน เพลงกลอมเดก เพลงสนกขาขน เพลงในเทศกาลครสตศาสนา เพลงทมเรองเลา เพลงทใชประกอบการเตน ในการรองเพลงสากลนนจะตองเตรยมตวกอนเสมอเพอใหเกดความมนใจในการรองเพลง ควรยนตวตรง สภาพเรยบรอย ใชสหนา กรยา ใหเหมาะสมกบเพลงใชไมโครโฟนชนดมอถอและชนดตงไดถกตอง


41 | ห น า


เรองท 4.2 เพลงและการขบรองเพลงไทย เพลงไทย เปนเอกลกษณอยางหนงของชาตเชนเดยวกบนาฏศลปและศลปกรรมอกหลายอยาง ในปจจบนเรองของเพลงไทยเปนสงทนาหวงใย ทงนเพราะประชาชนสวนใหญมความนยมนอย เหนวาการรองเพลงไทย การฟงเพลงไทยเปนเรองไมทนสมย และกลบใหความสนใจกบเพลงประเภทอนมากกวา ถาคนไทยสวนใหญไมสนใจ ไมยอมรบและสนบสนนเพลงไทยแลว ในไมชาเพลงไทยจะตองสญสลายไปจากสงคมไทย ซงหมายถงวาชาตเรากาลงสญเสยเอกลกษณไปอยางหนงดวย เอกลกษณของชาตเปนเครองหมายทแสดงถงความเปนชาต และยงแสดงใหเหนถงมรดกทางวฒนธรรมซงเกดจากการสะสมและการถายทอดของบรรพบรษมาจนถงทกวนน การขงรองเพลงไทยเปนเรองทยากลาบากอยบางในการฝกหด แตถาหากทกคนเหนคณคาเรองน และใหความสนฟง หรอหดขบรองเพลงงายๆ ไปทละนอยแลว ความรกในศลปะประเภทนกจะเกดการปลกฝงขนและถายทอดสบตอเนองได ความหมายของการขบรองเพลงไทย การขบรอง เปนการแสดงออกอยางหนงในทางอารมณ จตใจและความรสก เชน อารมณรก อารมณเศรา สนกสนาน แนนอนทเดยววา เมอมนษยมอารมณตางๆ เชนน ยอมจะไมแสดงอาการเฉพาะการนงเฉยซมเซาเทานน แตบางคนจะอทานบางคนจะรองคราครวญ บางคนจะนาคาพดมารองเปนทานองสงๆ ตาๆ สงเหลานเปนการเรมตนทนาไปสบทเพลงทงสนและเนองจากมนษยมความฉลาด รจกปรงแตงสงทมอยใหดขน จงไดนาบทประพนธทมอยมาแตงใหเปนทานองใหไพเราะหรออาจแตทานองและบรรจคารองใหกลมกลนกบทานองนนๆ ดวยวธการแตงเพลงลกษณะตางๆ ดงไดกลาวมาน ทาใหมคาหลายคาทเกยวของและหมายความถงเพลง เชน คาวา “ขบลา” ขบเพลง” หรอ “รองเพลง” อยางไรกตามคาทเดนมากคอคาวา “ลา” และคาวา “เพลง” ซงจะขออธบายโดยสรป กลาวคอ คาวา “ลา” นนหมายถงเพลงทมทานองซงเกดมาจากความสง ตา ของเสยงถอยคา ในดานจงหวะกไมเดนชดแนนอน ลกษณะของการขบลา เชน แอวตางๆ และเสภา คาวา “เพลง” นนมทานองซงเกดจาการประพนธหรอแตงขนไว มคารองทมความเหมาะสมกบทานองเพลงการจะเครงครดทานองเพลง แมวาเสยงของคารองจะขดกบทานองอยบาง แตผรองจะตองใชเทคนคในการองทานองและคารองใหกลมกลนกน นอกจากนเพลงยงมจงหวะทดาเนนไปอยางสมาเสมอ เพลงไทย เปนเพลงทมทานอง มจงหวะ มคารอง มทานองเปนสวนประกอบสาคญ การรองเพลงไทยจงตองรจกใชวธตางๆ ซงจะกลาวในโอกาสตอไป การรองเพลงแบบตางๆ การรองเพลงไทยแบงเปน 3 ลกษณะ คอ 1. การรองอสระหรอรองโดยลาพง หมายถง การรองเดยวโดยปราศจากวงดนตร อาจเปนการรองคนเดยวหรอรองเปนหมเปนกลม การฝกหดรองลกษณะนควรหดรองเพลงทมทานองงายๆ


42 | ห น า

เออนนอย ไดแก เพลงประเภทชนเดยวตอมาจงฝกหดรองเพลงประเภทสองชน และเพลงประเภทสามชนตามลาดบ 2. การรองประกอบดนตร คอ การองทมเครองดนตรเขามารวมบรรเลง มทงการรองรบ รองสง รองคลอ รองเคลา ฯลฯ 3. การรองเพลงประกอบการแสดง คอ การรองรวมกบการแสดง ผรองจะตองรองใหสอดคลองกบอารมณของตวแสดง เพอใหผชมการแสดงเกดอารมณตามทาทางและบทรองนนๆ บทเพลงเพอความบนเทง

บทเพลงเพอความบนเทง คอ บทเพลงทกชนดทกประเภททบรรเลงและขบรองดวยวงดนตรใดกตาม ยกเวนบทเพลงทใชในพธกรรมและบรรเลงดวยวงดนตรชนดพเศษ ทงสวนทเปนพธกรรมของหลวงและของราษฎร บทเพลงเกรด ดงจะกลาวโดยสงเขปดงตอไปน

๑. เพลงโหมโรง ในการบรรเลงดนตรตามงานตาง ๆ ตองมการโหมโรงเพอบชาคร นอกจากนนกเพออนเครองนกดนตร เชญชวน และตอนรบผมาฟงดนตร

๒. เพลงดบ เปนเพลงชดทรวมหลายเพลงเขาดวยกน จะมการขบรองหรอไมกไดตบเรองจะถอเนอเรองเปนใหญ สวนตบเพลงจะถอทางดนตรเปนใหญ

๓. เพลงเถา คอเพลงตดตอกนสามอตราจงหวะขนไป โดยเรมตนจากอตราจงหวะสามชน ตามดวยสองชนและชนเดยว ถามการบรรเลงตอทายดวยเพลงหางเครองทเขาชดกนมกจบดวยลกหมดเสมอ (เรวมากแลวหยดทนท) เพลงเถาเพลงหนงจะมกทอนกได

๔. เพลงใหญ ใชเรยกบทเพลงทมหลายทอนตดตอกน ซงอาจจะอยในอตราจงหวะเดยวกน หรอในรปเพลงเถากได บทเพลงประเภทนคตกวประพนธขนในรปแบบเฉพาะทเรยกวา หยอย ประกอบดวยลลาของลกลอลกขด และบรรเลงผนแปรไปตามบนไดเสยงตางกนเสมอ

๕. เพลงเดยว คอ บทเพลงทใชบรรเลงเพอแสดงฝมอของนกดนตร โดยบรรเลงทางเดยวดวยเครองดนตรทตนถนด อาจจะมการขบรองประกอบหรอไมกได เพลงเดยวอาจจะเปนเพลงทอนเดยว หลายทอน หรอเพลงเถากได โดยทวไปการบรรเลงเพลงเดยวแตละทอนมกจะบรรเลงสองเทยว เทยวแรกดาเนนทานองหาง ๆ เรยกวา ทางหวาน หรอทางโอด สวนเทยวทสองดาเนนทานองเตม ๆ เรยกวา ทางเกบหรอทางพน โดยมทานองหลกทานองเดยวกนกบทางหวานแตกมเพลงเดยวบางเพลงหรอบางเครองดนตรทมกฎเกณฑเฉพาะในการบรรเลงเดยวแตกตางกนออกไปจากน เชน ระนาดเอก มกจะบรรเลง 4 เทยว ดวยเทคนคลลาทตางกน เพลงเดยวทควรรจก เชน พญาโศก ลาวแพน นกขมน เปนตน

๖. เพลงลา การบรรเลงดนตรไทยเมอการแสดงสดทายจะบรรเลงดวยเพลงลา เพลงลาเปนเพลงทมความหมายวาจาเปนจะตองจากไปทงทไมอยากจะไปคอยงมความอาลยอาวรณ โดยมรปแบบของเพลงเปนพเศษคอ เปนเพลงทมคาวา “ดอก” หรอการวาดอก เชน เมอนกรองรองวา “ดอกเอย เจาดอกสวาท หวใจจะขาดเสยแลวเอย” เครองดนตรชนใดชนหนงทเหมาะสมกจะบรรเลงเลยนเสยงรองของนกรองใหใกลเคยงทสด ถาเปนวงปพาทยไมแขงกจะใชปในวงมโหรนยมใชซอสามสาย วงเครองสายอาจจะเปนซออ เพลงลาทรจกกนดกคอ เพลงพระอาทตยชงดวงและเพลงเตากนผกบง

๗. เพลงเกรด คอเพลงชนดทไมสามารถจดเขาประเภทเพลงดงกลาวขางตนได มกเปนเพลงยอย ๆ อาจจะเปนเพลงสามชน สองชน หรอชนเดยวเพยงทอนเดยว หรอมากกวากได เชน เพลงเขมรไทรโยคสามชน ลาวดาเนนทราย แมแตเพลงรองของละคร เชน เขมรไลควาย หางเครอง


43 | ห น า

คางคกปากสระ คางคาวกนกลวย การนาทอนใดทอนหนงของเพลงตบ เพลงเถา หรอเพลงเรองมาบรรเลงเปนเอกเทศกถอไดวาเพลงทบรรเลงอยในประเภทเพลงเกรด การขบรองเพลงไทยเดม เพลงไทยเดมมลกษณะเฉพาะตวทมความไพเราะนาฟงมาก แตในการขบรองใหไดดนนมหลกเกณฑอยดงตอไปน

หลกเกณฑในการขบรองเพลงไทยเดม การขบรองเพลงไทยเดมนนมหลกเกณฑและวธการอยหลายอยาง อปกรณสาคญทใชในการขบรองลวนแตเปนสงทอยภายในตวเราทงสน แตสงทสาคญทสดกคอ “เสยง” นอกจากนนยงมองคประกอบทสาคญ ๆ อกมาก การทจะเปนนกรองทดและมความสามารถจงควรยดหลกปฏบต ดงน 1. ผรองจะตองมใจรกในดานนและมเสยงด 2. มความจาทด 3. เรมหดรองเพลงจากงายไปหายาก โดยเรมตนจากเพลง 2 ชนทไมมการเออนหรอมเออนนอยทสดประมาณ 2-3 เพลง แลวจงหดรองเพลง 2 ขนอยางงาย ปานกลางและคอนขางยากขนตามลาดบ แลวจงหดเพลง 3 ชนในชนตอไป 4. รองเพลงใหมจงหวะทแนนอนและถกตอง สามารถรวาการรองตอนใดลงจงหวะฉงหรอฉบ 5. รองใหตรงกบระดบเสยง 6. รจกใชเสยงสง – ตาไดอยางถกตอง เชน ตอนใดเสยงไมสามารถจะรองใหสงขนไปไดอกแลว กใหหลบเสยงเปนเสยงตา (คแปด) โดยการผอนเสยงเดมใหคอยๆ เบาลงมาหาเสยงตาหรอถาตอนใดเสยงรองนนจะตองตาลงไปอก แตเสยงของเราไมสามารถจะตาลงไปไดอก กรองหกเสยงใหขนสงดวยวธการเชนเดยวกน 7. รวธผอนและถอนลมหายใจ โดยผอนและถอนลมหายใจตรงจงหวะหยดเพยงนดหนงพอควรเทานน เพราะถาไปผอนหรอถอนลมหายใจผดทแลว เสยงหรอทานองทควรจะตดตอกนจะขาดหายหรอหวนไป ทาใหเพลงขาดความไพเราะ 8. รกษาระดบเสยงทกเสยงใหคงท โดยผรองจะตองจาเสยงเดมได ไมปลอยใหเสยงรองนนตาหรอสงกวาเดมจนกวาจะเปลยนทานองใหม 9. รองเพลงใหมเนอรองทชดเจนและถกตองทงพยญชนะและสระ การออกเสยงตว ร หรอ ล ตองชดเจนทใดเสยงยาวกทอดเสยงรองใหชา คาใดเสยงสนกรองเรวเพอความไพเราะและความเหมาะสม 10. คารองทมหลายพยางคควรรองรวมใหเปนคาเดยวกนเพอความหมายทชดเจน เวนแตจาเปนหรอขดทานองเพลงจรงๆ จงคอยแยกออกจากกน 11. คารองทบรรจในทานองเพลงภาษาตางๆ อนโลมใหรองไปตามทานองเพลงได ไมตองรองใหชดเหมอนการรองในทานองไทย เพราะถาจะรองออกเสยงใหชดเจนกจะขดกบทานองเพลง ทาใหเพลงนนหมดความไพเราะ 12. ผรองควรฝกหายใจยาวๆ เพราะในการรองเพลงไทยเดมนนตองใชลมหายใจมาก การเออนตองเออนใหเสยงตดตอกน


44 | ห น า

การใสอารมณในการขบรองเพลงไทยเดม

เรองของอารมณเปนสงสาคญสาหรบการขบรอง เพอใหเกดอารมณสะเทอนใจและเกดความรสกคลอยตามไปกบบทประพนธนน ๆ ดวยการใสอารมณตามบทรอง กอนทเราจะใสอารมณลงในบทรอง เราจะตองพจารณาบทประพนธทจะใชเปนบทรองนนเสยกอนวาใหความรสกอยางไร เชน อารมณรก อารมณเศรา อารมณสนกสนาน

ตาแหนงเสยงในการขบรองเพลงไทยเดม การขบหรอการรองยอมมตาแหนงทสงเสยงออกมาหลายแหง ทงนกเพอใหการขบรองมความไพเราะถกตองและชดเจน ตาแหนงทสงเสยงเหลาน กลาวโดยยอม 5 ตาแหนงดวยกน คอ 1. คอ เปนตาแหนงทใชในการรองทมเสยงตา และออกเสยงสระบางตว เชน สระอา สระอ สระโอ สระออ 2. เพดานปาก เปนตาแหนงทออกเสยงพยญชนะบางตว เชน พยญชนะในวรรคกะ 3. รมฝปาก เปนตาแหนงนใชในการขบรองเพลงไทยเดมมากทสด เพราะวธการ ขบรองเพลงไทยเดมตองใชเสยงทออกมาจากปากโดยตรงและออกเสยงพยญชนะบางตว เชน พยญชนะในวรรคปะ 4. ฟน ตาแหนงนจะรวมปมเหงอกและไรฟนดวย เปนตาแหนงทออกเสยงพยญชนะในวรรคตะและพยญชนะในเศษวรรค 5. จมก ตาแหนงนมใชในการขบรองเพลงไทยเดมมากเหมอนกน แตในการขบรองจะตองระวงไมใหเสยงออกทางจมกมากเกนไป จะทาไดกเพยงอนโลมเทานน เสยงทออกจากจมกมกจะเปนเสยงเออนและเสยงสระบางตว เชน สระอ สระออ อวยวะทชวยในการขยายเสยง 1. โพรงในกะโหลกศรษะสาหรบระดบเสยงสง 2. ในแถบลาคอ ในปาก และโหนกแกมสาหรบระดบเสยงกลาง 3. โพรงในทรวงอกสาหรบระดบเสยงตา

การขบรองเดยวและขบรองหมของเพลงไทยเดม 1. การขบรองเดยว ผขบรองจะตองระวงหลกการรองอยางเครงครด ตองมความแมนยาในทานองเพลง มความกลาหาญไมสะทกสะทาน รจกตกแตงทานองลลาใหไพเราะขนตามความสามารถและนาเสยงของตนได 2. การขบรองหม เปนการขบรองตงแต 2 คนขนไป ผขบรองนอกจากจะปฏบตตามหลกการรองและประเภทของการขบรองแลว ผรองทกคนจะตองคานงถงความพรอมเพรยงเปนสงสาคญ ผรองทกคนจะรองคานงถงความพรอมเพรยงเปนสงสาคญ จะตกแตงทานองหรอลลาใหแตกตางไปจากทปรบปรงไวไมได การหลบเสยงสงตา การแบงถอยคากตองเปนไปเหมอนกนหมดทกคนและจะตองแมนยาในทานองทางรองเปนอยางด ขอควรระวงในการขบรอง ในการขบรองเพลงไทยทกประเภท ผขบรองควรระมดระวง ดงตอไปน


45 | ห น า

1. กอนมารองเพลง ผรองไมควรมอารมณตงเครยดมาจากทอน ไมควรมความวตกกงวลในการรองมากเกนไปสงเหลานจะทาใหใบหนา นาเสยง ผดปกต 2. การแตงกาย อยาแตงกายดวยเสอผาทคบหรอรดรปทรง เพราะจะทาใหการขยายตวของปอดและลาคอไมสะดวกในขณะรองเพลง การแตงชดเครองแบบนกศกษาเปนชดทเหมาะสมทสดและยงเปนการเชดชสถานศกษาของตน นอกจากนกอาจแตงชดไทยแบบตางๆ ใหเหมาะสมกบงานทจดขน การแตงตวเรยบรอยแสดงถงผรองเพลงมมารยาทไดรบคาแนะนาสงสอนจากครบาอาจารยหรอผปกครอง และยงถอวาเปนการใหเกยรตแกงานทจดขนแกผฟงผชมดวย 3. ทาทางในการรองเพลง การรองเพลงไทยรวมกบวงดนตรไทยนน มกจะนงพบเพยบกบพน ซงจะตองฝกหดใหเคยชนกบการนงชนดน การวางทาทางเปนสงทสาคญมาก คอตวตรงแตไมเกรง วางแขนและมอใหอยบนตกในอาการเรยบรอง นอกจากการนงพบเพยบแลวยงมทานงบนเกาอ ผรองจะตองยดตวใหตรงตามธรรมชาต อยางอหลงทอไหล หนหนาตรง อยากมหนาหรอแหงนหนาจนเกนไป วางเทาใหราบพน ไมควรนงเขยงเทา งอเทาหรอไขวหาง มอทงสองขางวางทหนาตก ในการรองเพลงไทยนน ดงไดกลาวแลววา ความรสกของเพลงอยทการใชนาเสยงเปนสาคญ ดงนน การสรางความรสกทางกายในขณะขบรอง เชน การเอยงคอ กมเงย กลอกหนา หวเราะ ราเรงเกนไป จงไมเหมาะสมไมควรกระทาเพราะถอวาอากปกรยาเชนนนเปนลกษณะของผแสดง ไมใชลกษณะของผขบรอง 4. การใชไมโครโฟน การรองเพลงในปจจบนมกใชไมโครโฟนเปนสวนมากและเปนหนาทของผรองในการจดและปรบไมโครโฟนใหพอดพองาม และเกดผลดตอการรองของตน การจดและปรบไมโครโฟนตองกระทาอยางไมชกชาและไมกอใหเกดเสยงรบกวนผฟงผชม จนนาราคาญและเสยมารยาทไป ในลกษณะทผรองอยบนเวททมระดบสงกวาผฟง ควรปรบใหไมโครโฟนเอยงระดบ 45 องศา ใหความสงปลายไมโครโฟนอยแนวรมฝปากลาง การปรบไมโครโฟนเชนนจะทาใหผทตากวาเวทเหนใบหนาผรองในขณะทรองเพลง ควรฟงเสยงของตนจากลาโพง ถาเสยงคอยกเขาใกลไมโครโฟนถาเสยงดงเกนไปกถอยหางจากไมโครโฟน การรองเพลงไทยรวมกบวงดนตรไมควรถอไมโครโฟน แตควรใชขาตงเพอผรองจะไดสะดวกในการรอง การนงกถกตองตามแบบแผน การฝกรองเพลงไทย การรองเพลงไทยมลกษณะและเทคนคเฉพาะตว ซงผรองจะตองระมดระวงอยบาง โดยเฉพาะในเรองจงหวะทานองเพลง คารอง ซงจะกลาวดงตอไปน 1. จงหวะ 1) การฝกหดรองเพลงไทยควรจะเรมดวยเพลงชนเดยว เชน เพลงราวงมาตรฐาน หลงจากนนจงฝกหดรองเพลงสองชนทเคยไดยนไดฟงอยเสมอ เชน เพลงลาวเจรญศร ลาวดวงเดอน และหดรองเพลงไทยสองชนทยากขน เชน เพลงลาวคาหอม แขกสาหรายสองชน เมอฝกหดจนความเชยวชาญแลวจงหดรองเพลงสามชน เพลงเถา 2) การฝกในระยะเรมตน แมวาระดบเสยง ทานองเพลง จะยงไมถกตองนกกพอจะอนโลมไปกอน แตจงหวะจะผดพลาดไมได การเคาะจงหวะควรเรมตนดวยการใชไมเคาะทพน ตอมาจงฝกใหฟงเสยงฉง เพอใหเขาจงหวะฉง-ฉบ อยางแมนยา เมอรองเขากบวงดนตรจะไดไมผดพลาด และไมตนตกใจ แมวาจะมเครองประกอบจงหวะอนๆ เชน ฉง กรบ โหมง การฝกใหรจกกบจงหวะของเครอง


46 | ห น า

หนงเปนเรองยากและสาคญทสด โดยเฉพาะกลองตางๆ จะตตามจงหวะ หนาทบ ซงมอตราแตละประเภทแตกตางกนออกไป การหดฟงเพลงหนาทบตางๆ จงควรเปนการฝกขนสดทาย 2. ทานองเพลง 1) ผทรองเพลงไดด ตองสามารถรองทานองเพลงถกตองไมผดเพยน ดงนน ในการฝกรองอสระ ครผฝกสอนจงมกใชเครองดนตรททาทานองชนดใดชนดหนงมาบรรเลงคลอไปดวย ตอเมอรองไดดแลวจงใหรองโดยลาพง 2) เมอรองจบไปทอนหนงๆ ไมควรใหเพลงมหางเสยงทไมไพเราะ แตควรใหเสยงเบาและหายไป 3) ออกเสยงและสาเนยงใหชดเจน รจกใชลาคอในการรองเพลง คออยาเกรงคอหรอบบเสยง แตเปลงเสยงออกจากลาคอผานเสยงออกรมฝปาก ไมควรบบเสยงขนเพดาน ออกทางจมก จะทาใหเสยงไมนมนวลชวนฟง 4) อารมณของเพลงไทยนน อยทความไพเราะซงเกดจากการขบรองใหมนาหนกเสยงทหนก-เบาตางกน โดยมทสงเกต เชน (1) ผรองเพลงสามารถรกษาระดบเสยงเมอขนตนเพลงไวไดอยางคงท ไมคลาดเคลอนจากเดม เมอมดนตรสวมรบหรอเมอรองรบและรองสงในทอนใหม กยงรกษาระดบเสยงไวได (2) มผแตงเนอรองในบทเพลงทมความสามารถ คอสามารถหาคารองใหตรงกบจงหวะหนก-เบา และตองแตงใหถกตามแบบแผนของเพบงไทยดวย (3) รจกรอง คอคารองทเปนสระเสยงสน จะตองรองใหเบากวาคารองทเปนสระ เสยงยาว (4) รจกรองในขอความทตองการเนนอารมณ เชน อารมณโกรธควรรองอยางมนาหนกกวาคาอนๆ (5) รจกรองในคาทมลกษณะเปนคาอทาน หรอคากระซบใหเหมาะสม 5) การทอดเสยงจากคารอง และการเออนเสยง จะเปนเสยงทเปลงออกมาจากลาคอโดยตรง ควรใหชดเจนออมคอม ในทางการปฏบต เสยงทเปลงออกมาจากลาคอโดยตรง ควรใหชดเจนไมออมแอม ในทางการปฏบต เสยงทเปลงออกาจากลาคอสามารถบงคบไดดกวาเสยงทออกมาจากจมก จากทรวงอก การเออนควรใชคาวา “เอย” 6) การรองหลบเสยงจากสงลงมาตา หรอหลบเสยงจากเสยงตาขนสงอยางรวดเรว จะทาใหไพเราะ ในกรณทเหนวาจะทวนเสยงขนไปรองเสยงสงไมได กควรรองเสยงตาตามความสามารถของตน 3. คารอง 1) คารองทปรากฏในบทเพลง จะรองรองใหถกตองตามอกขระและชดถอยชดคา โดยเฉพาะตว ร ตว ล ตว ช ตว ซ และพยายามออกเสยงหรอเออนเสยงใหชดในตอนทาย แตทงนยกเวนอนโลมตามสาเนยงเพลงภาษาของชาตตางๆ ไมตองออกเสยงใหชดตามคาไทย 2) ออกเสยงตามรปคาใหถกตองตามฐานตางๆ ในปาก เชน ปมเหงอก ปมฟน จะทาใหคารองชดเจน 3) รจกแบงวรรคตอน ประโยคเพลง ตามลกษณะการประพนธและการถอนหายใจ ทงนเพราะจะชวยในการกลนเกบลมไวรอง รจกระบายลมหายในทละนอย และไมมเสยงรบกวนในขณะสดหายใจ


47 | ห น า

อตราชา เรว ของเพลงไทย เพลงไทยมจงหวะ ชา เรวไมเทากน ซงอาจแบงไดเปน 3 อตรา คอ 1. เพลงไทยทมจงหวะเรว เรยกวา เพลงอตราชนเดยว 2. เพลงไทยทมจงหวะชาปานกลาง คอชากวาประมาณ 1 เทานน เรยกวา เพลงอตราสองชน 3. เพลงไทยทมจงหวะชากวาเพลงสองชน คอชากวาประมาณ 1 เทาตว เรยกวา เพลงอตราสามชน การสงเกตเพลงทมอตราตางๆ มวธสงเกต 3 ประการ คอ 1. การฟงจงหวะจากฉง กลาวคอ ถาเปนเพลงชนเดยว จะมจงหวะ ฉง-ฉบ เรวกวาเพลงสองชน แตเพลงสองชนกยงมจงหวะ ฉง-ฉบ เรวกวาเพลงสามชนซงมจงหวะชาทสด ถาจะเปรยบอตราความเรวของเพลงทง 3 จงหวะ ภายใจระยะเวลาทเทากน สมมต เชน ในเวลา 1 นาท การตฉงจะมจานวนครงแตกตางกนดงแผนภม จงหวะฉง (-) จงหวะฉบ (+) เวลา 1 นาท เวลา 1 นาท 1. บทเพลงชนเดยว 2. บทเพลงสองชน 3. บทเพลงสามชน

- + - + - + -

- + - - + +

จากแผนภมนจะเหนวา ในเวลา 1 นาท บทเพลงชนเดยว จะตฉงจานวน 4 ครง ซงยอมจะมจงหวะเรวกวาบทเพลงสองชน ซงตฉงเพยง 2 ครง และบทเพลงชนเดยวจะมจงหวะชาทสด เพราะตฉงเพยงครงเดยว 2. สงเกตจากการเออน กลาวคอถาเปนเพลงชนเดยว จะมทานองเออนนอยทสด เพลงสองชนมทานองเออนมากขนและเพลงสามชนมทานองเออนมากกวาเพลงสองชน 3. สงเกตจากหนาทบ ซงเปนเรองยากและขอยกตวอยางจากหนาทบปรบไก หนาทบปรบไก ถาฟงจากเสยงตะโพนใน 1 จงหวะหนาทบของปรบไก 2 ชน จะเปนดงน คอ พรง ปะ ตบ พรง พรง ตบ พรง เมอตะโพนหนาทบปรบไกกบบทเพลงอตราตางๆ จะเปนดงน 1. บทเพลงชนเดยว ภายในเวลา 1 นาท (สมมต) จะตตะโพนครบ 1 จงหวะหนาทบ 2. บทเพลงสองชน ภายในเวลา 1 นาท (สมมต) จะตตะโพนไดเพยงครงจงหวะหนาทบเทานน ตองขยายเวลา ออกไปอก 1 นาท จงจะตจงหวะตะโพนครบ 1 หนาทบ 3. บทเพลงสามชน จะตองใชเวลาถง 4 นาท จงจะตจงหวะตะโพนครบ 1 หนาทบ เพลงไทยสากล เพลงไทยสากล คอ เพลงทแตงขนโดยใชระบบดนตรสากลเปนหลกเปนหลกในการแตงแนวทานองเพลงและบรรจคารองไทยเปนเนอเพลง เพลงไทยสากลในปจจบนแบงออกเปน 2 ประเภท คอ เพลงลกทงและเพลงลกกรง 1. เพลงลกทง คอ เพลงแบบหนงในประเภทไทยวากล กาเนดของเพลงลกทงไมมประวตแนชดวาเกดขนมาในสมยใด หรอใครเปนผแตงเพลงแรก เพยงแตทราบไดวาราวป พ.ศ. 2490 เปนตนมา ไดมเพลงแบบหนงทมลกษณะแตกตางไปจากเพลงไทยสากลในสมยนน ทงในแบบการรอง เนอหาของ


48 | ห น า

เพลง ลกษณะดนตร ในปจจบนเพลงลกทงไดรบความนยมไมนอยไปกวาเพลงลกกรง เพลงลกทงจงเปนดนตรของคนไทยอกแบบหนงทมแบบของตนเอง 2. เพลงลกกรง เปนเพลงรองอกแบบหนงในแระเภทเพลงไทยสากล และมความแตกตางจากเพลงลกทง กาเนดของเพลงลกกรง ตลอดจนผแตงเพลงลกกรงแรกนนไมมหลกฐานบนทกไว แตสนนษฐานวาคงจะเกดหลกจากทเพลงลกทงไดรบความนยมไมมากนก ความแตกตางระหวางเพลงลกทงกบเพลงลกกรงพอจะเปรยบเทยบกนไดดงน 1) นกรองเพลงลกทงมพนเพมาจากทองทง เคยมอาชพทานาเปนสวนใหญ และตอมาไดหนมายดอาชพเปนนกรองลกทง นกรองเพลงลกทงสวนมากเปนภาคกลาง เชน ชาวจงหวดสพรรณบร กาญจนบร เพชรบร อางทอง ชยนาท สงหบร อยธยา จะมอยทเปนชาวนาในภาคอสานและแถบจงหวดชายทะเล แตนกรองลกทงสวนใหญเปนชาวกรงเทพฯ ธนบร และมอาชพเปนนกแสดง เปนนกดนตรมาแตเดม 2) เพลงลกทงจานวนไมนอยทนาลกษณะบทเพลงพนเมองมาเปนสวนหนงของเพลงลกทง เชน สอดแทรกทานองลเก ลาตด เพลงฉอย เพลงเรอ แอวเคลาชอ เพลงอแซว ดวยเหตนเองเพลงลกทงจงมลลาทานองเพลงแบบแปลกๆ ไมซากน สาหรบเพลงลกกรงแลว จะไมนยมนาเอาทานองเพลงเรอ เพลงฉอย มาเปนสวนหนงสวนใดของเพลง การแตงทานองเพลงลกกรงจงมลกษณะทวงทานองเรยบๆ คลายๆ กนเปนสวนใหญ 3) เพลงลกทงใชถอยคาภาษาทสอความหมายตรงไปตรงมา เชน รกโกรธ เกลยด อกหก ยากจน แตเพลงลกกรงจะใชถอยคาทยดยาวเพอบอกความหมายของสงนนๆ 4) เนอหาของเพลงลกทงกลาวถงทกเรองทกเหตการณ บางเพลงกลาวถงเรองเกยวพาราส บางเพลงกลาวถงเรองความรก นอกจากนยงมเพลงจานวนมากทกลาวถงธรรมชาต ลอเลยนการเมอง แตเนอหาของเพลงลกกรงนนสวนใหญจะเปนเรองความรกเปนสาคญ 5) การรองเพลงลกทงจะมแบบของตนเอง เชน การลงลกคอ รองโดยไมออมเสยง แตเพลงลกกรงจะรองออมเสยงใหเกดความนมนวล นอกจากนลกษณะการองมกจะแสดงทาทางประกอบและนยมใหมผเตนประกอบการรองทเรยกวา “หางเครอง” วงลกทงบางวงมหางเครองจานวนมากผลดเปลยนกนหลายชด แตละชดแตงกายสวยงาม มการซอมทาเตนประกอบเพลงมาเปนอยางด การขบรองเพลงไทยสากล เพลงไทยสากลนอกจากจะแบงออกเปน 2 ประเภท คอ เพลงลกทงและเพลงลกกรงแลว ในดานเนอหาของเพลงยงอาจแบงออกเปนหลายลกษณะ เชน เพลงปลกใจ เพลงในพธการตางๆ เพลงกลอมเดก เพลงประกอบการเลนเกม เพลงประกอบการทางาน ฯลฯ ในระดบชนน นกเรยนควรรองเพลงปลกใจและเพลงในพธการบางเพลงใหไดเปนขนเรมตน 1. เพลงปลกใจ เปนเพลงทมความมงหมายเพอปลกจตใจใหผฟงเกดความสามคค รกชาตบานเมองเปนสาคญเพลงปลกใจยงแบงออกเปนหลายประเภท เชน 1) เพลงรกชาต เปนเพลงทเนนใหเขาใจถงความสามคค เพอมใหผนแผนดนไทยตกเปนของชาตอน เชน เพลงชาต เพลงสยามานสต เพลงสามคคชมนม เพลงตนเถดชาวไทย เพลงดจบดรมารดา เพลงความฝนอนสงสด เปนตน 2) เพลงสดดองคพระมากษตรย เปนเพลงทแสดงออกซงความเคารพยกยองเทดทนองคพระมหากษตรยไวเหนอสงอนใด เชน เพลงสดดมหาราชา เพลงราชาเปนสงาแหงแควน เปนตน


49 | ห น า

3) เพลงวรกรรม เปนเพลงทตองการปลกใจใหคนไทยเกดความกลาหาญ เสยสละเพอชาตไดตามแบบอยางวรบรษหลายคนทตอสอทศชวตมาแลว เชน เพลงศกบางระจน เพลงเลอดสพรรณ 4) เพลงแหงความหวงใย เปนเพลงทตองการใหผฟงเหนใจบคคลทเสยสละความสขสวนตนเพอทานาทพทกษเขตแดน หรอตอสกบอรราชศตร เชน เพลงตารวจตระเวนชายแดน เพลงชายชาญทหารไทย เปนตน 5) เพลงประจาหนวย เชน เพลงมารชกองทพบก มารชกองทพเรอ มารชกองทพอากาศ มารชตารวจ มารชสเหลา เปนตน 2. เพลงพธการตางๆ เปนเพลงทใชในพธการตางๆ ทสาคญ เชน เพลงสรรเสรญพระบารม เพลงมหาฤกษ เพลงมหาชย โดยใชในโอกาสดงตอไปน 1) เพลงสรรเสรญพระบารม เปนเพลงสาคญควรรองใหถกตอง เพลงสรรเสรญพระบารมใชรองและบรรเลงดรยางคเพอแสดงความเคารพองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมเดจ พระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร สมเดจพระ ราชชนน ทงรบและสงเสดจ ออกจากนนยงใชเมอเคารพพระบรมฉายาลกษณ 2) เพลงมหาชย เปนเพลงทมวงดรยางคในโอกาสรบและสงเสดจ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สมเดจพระเจาลกเธอเจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ พระวรชายาในสมเดจพระบรมโอรสาธราช ทงในกรณเสดจเปนประธานและเปนผแทนพระองค และสมเดจพระสงฆราช 3) เพลงมหาฤกษ นยมใชบรรเลงดรยางคในขณะทประธานในพธทาการเปดงานในลกษณะใดลกษณะหนง เชน การตดรบบน งานพธเปดถาวรวตถ พธเปดอาคารตางๆ เปนตน

พธไหวครดนตรไทย สาหรบวชาทเกยวกบศลปะนนการแสดงกตเวทคณนอกจากครอาจารยผสอนแลวยงแผ

ออกไปถงเทพเจาทถอวาเปนผใหกาเนดวชานนๆ ดวย ฉะนนศษยทเรยนวชาศลปะจาเปนตองปฏบตกตเวทคณทเรยกวา “ไหวคร” 1. วนสาหรบไหวคร การประกอบพธไหวครทถอปฏบตกนมาตงแตโบราณนนมเครองสงเวย มครผทหนาทเปนหวหนาทาพธอานโองการตามแบบแผน และตองกระทาเฉพาะในวนพฤหสบดเทานน เพราะถอวาพระพฤหสบดเปนครของทกวชา แตในปจจบนการไหวครตามสถานทตางๆ องคกรตางๆ เชนธนาคาร วทยาลย มหาวทยาลย มกจะเลอกทาตามโอกาสทอานวย 2. การจดบรเวณพธ หลกการจดบรเวณพธไหวครมดงน 1. บรเวณพธตองกวางขวางพอเหมาะกบการจดโตะหมบชา เครองบชา เครองสงเวยตางๆ โดยเฉพาะอยางยงควรจดใหพอเหมาะกบผทจะเขารวมพธ 2. การจดโตะหมบชาตองมพระพทธรปและเครองบชาตงอยทางดานซายมอ (ถาเราหนหนาเขาหาบรเวณพธ) 3. จดเครองดนตรไทยไวดานขวาถดจากโตะหมบชา โดยจดเครองดนตรแตละชนใหเปนระเบยบและมองดสวยงาม เครองดนตรไทยทจะขาดเสยมไดกคอ ตะโพนไทย จานวน 1 ลก เพราะในทางดนตรไทยถอวาตะโพนไทยคอสญลกษณแทนองคพระประคนธรรพ


50 | ห น า

4. จดหนาโขน (ศรษะคร) หนาโขนทสมควรจดตงคอ พระฤาษ พระประคนธรรพ พระวษณกรรม พระปญจสงขร และพระพราพ ถาเพมพระอศวร พระนาราย พระพรหม พระคเณศ ดวยไดกยงด

3. การดาเนนการตามพธ 1. ครผทาพธนงขาวหมขาว จดธปเทยนบชา ทานามนต 2. คณะศษยผรวมพธจดธปเทยนบชา แลวอธษฐานตามความประสงค 3. ครเรมกลาวโองการนาใหผรวมพธวาตาม ครจะกลาวโองการตางๆ เชน ขอพร

เชญครรวมบรเวณพธ ฯลฯ แลวจะเรยกเพลงหนาพาทยไปเรอยๆ เสรจแลวกถวายเครองสงเวย 4. ครผทาพธประพรมนาพทธมนตและเจมใหแกศษยผรวมพธ เปนอนเสรจสน 5. หลงจากเสรจพธแลว อาจมการครอบคร หรอมการบรรเลงดนตรของคณะศษย

และผรวมงานทงหลาย หรออาจมกจกรรมอนกไดตามความประสงค 4. ประโยชนของพธไหวคร

1. เปนการรณรงคเกยวกบการรกษาประเพณและวฒนธรรมอนดงามใหแกเยาวชนและผพบเหน

2. เปนพธกรรมทมประโยชนแกผปฏบตทงทางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม 3. เปนการแสดงความกตญญกตเวทตอครอาจารยผมพระคณ 4. เปนการพบปะสงสรรคระหวางนกดนตรดวยกน เพอรวมสนทนาปรกษาหารอ

เกยวกบเรองดนตรไทยเพอการพฒนาตอไป 5. เปนการสรางความสมพนธระหวาครกบลกศษยใหสนทสนมกลมเกลยวกนยงขน

เพอความเจรญกาวหนาในดานดนตรตอไป 6. เปนการสรางความสามคค โดยเฉพาะในกลมศลปนดวยกน 7. เปนการสรางการประชาสมพนธเกยวกบมรดกทดงานทางวฒนธรรม

สรป เพลงไทย เปนเอกลกษณอยางหนงของชาตเชนเดยวกบนาฏศลปและศลปกรรมอกหลายอยาง ในปจจบนเรองของเพลงไทยเปนสงทนาหวงใย ทงนเพราะประชาชนสวนใหญมความนยมนอย เหนวาการรองเพลงไทย การฟงเพลงไทยเปนเรองไมทนสมย และกลบใหความสนใจกบเพลงประเภทอนมากกวา ถาคนไทยสวนใหญไมสนใจ ไมยอมรบและสนบสนนเพลงไทยแลว ในไมชาเพลงไทยจะตองสญสลายไปจากสงคมไทย ซงหมายถงวาชาตเรากาลงสญเสยเอกลกษณไปอยางหนงดวย

การรองเพลงไทยมลกษณะและเทคนคเฉพาะตว ซงผรองจะตองระมดระวงอยบาง โดยเฉพาะในเรองจงหวะทานองเพลง คารอง การแตงกาย ทาทางในการรองเพลง การใชไมโครโฟน


51 | ห น า


เรองท 4.3 การรองประสานเสยง เมอเดกมประสบการณการรองเสยงเดยวทงแบบรองเดยวและรองหมมากพอแลว เดกควรจะไดรบประสบการณการองประสานเสยง ทงนควรหลงจากทเดกมประสบการณในเรองตางๆ เกยวกบองคประกอบ ดนตร คอ การบรเกยวกบเรองเสยงประสานและการรองโดยมเครองดนตรบรรเลงประกอบการรองมาแลว ส งหนงท เ ปนของสงเกตวาเดกสามารถรองประสานเสยงได คอ ความสามารถของเดกทรองเพลงไดถกระดบเสยงไมเพยน และรองโดยคณภาพ ซงโดยปกตมกจะอยในระดบประถมปท 4 หรอตอนปลายๆ ของประถมปท 2 การเรมรองประสานเสยงควรเรมในระดบดงกลาวน อยางไรกตามถาการเรยนการสอนดนตรไดรบการเนนมาตงแตระดบปฐมวยอยางมหลกเกณฑ อาจเปนไปไดทผเขารบการฝกอบรมสามารถเรมรองเพลงประสานเสยงงายๆ ไดในระดบประถมปท 2 ความหมายและพฒนาการดานดนตรของการรองประสานเสยง ความหมายพนฐานและพฒนาการดานดนตรของการรองประสานเสยง คอ ความมงหมายและพฒนาการดานดนตรของการรองเสยงเดยวดงทกลาวมาแลวนนเอง นอกจากนการรองประสานเสยงควรจะชวยใหผเขารบการฝกอบรมมความสามารถในเรองอนๆ ดงตอไปน 1. การไดยนเสยงรองแนวทจนรอง และเสยงรองของแนวอนๆ 2. การไดยนถงความสมพนธระหวางเสยงแนวตางๆ 3. การไดยนความสมดลของเสยงแนวตางๆ 4. การไดยนและรสกถงความกลมกลนของเสยงแนวตางๆ 5. การรองแนวของตนเองไดในขณะทผอนรองแนวอน หลกการทวไปในการสอนรองประสานเสยง เนองจากเพลงประสานเสยงมหลายรปแบบซงจะกลาวตอไป การสอนรองเพลงประสานเสยงจะมวธการตางๆ กนออกไป ตามความเหมาะสมของบทเพลง รวมทงตามความสามารถของผเขารบการฝกอบรมดวย หลกการสอนรองประสานเสยงทจะกลาวตอไปนจงเปนหลกการทว ๆ ไป 1. สอนนกเรยนรองทานองเพลงทจะรองประสานเสยงใหไดกอน 2. ใหนกเรยนรองทานองเพลง ในขณะทครรองเสยงประสาน โดยพยายามใหนกเรยนรองและฟงเสยงทครรองไปดวยสก 2-3 เทยว 3. แบงนกเรยนเปนกลม 2 กลม ใหกลมหนงรองพรอมกบคร 4. ใหนกเรยนแตละกลมรองประสานเสยงเอง โดยครเปนผใหสญญาณหรออานวยเพลง 5. ในกรณทนกเรยนอานโนตเพลงไดแลว แตละกลมทรองประสานเสยงอาจหดรองเปนกลมๆ ไปในบางครงและรองรวมกนในระยะตอมาบางกได นอกจากนผสอนอาจเลนคยบอรดหรอเปยโนแนวตางๆ ของเสยงประสาน และใหผเขารบการฝกอบรมจบเสยงของกลมตนและรองใหได ซงเปนการฝกฟงเสยงประสานนอกเหนอไปจากเสยงแนวทจรรองดวย ถาการประสานเสยงมเพยง 2 -3 แนวและเปนเพลงสนๆ ผสอนอาจใหกลมผเขารบการฝกอบรมแตละกลมรวมรองเพลงประสานเสยงของแตละแจวบางเปนบางครง เพอชวยใหผเขารบ


52 | ห น า

การฝกอบรมรบรและไดยนเสยงแนวอนวาเปนอยางไร ซงชวยใหผเขารบการฝกอบรมมความเขาใจในการรองประสานเสยงดขน ประเภทของเพลงประสานเสยง เพลงประสานเสยงมหลายประเภทตงแตเพลงงายๆ ไปจนถงเพลงประสานเสยงระดบยาก การเลอกเพลงประสานเสยงมาใชในการสอน จงควรเลอกใหเหมาะกบระดบของผเขารบการฝกอบรมในแตละระดบการศกษา ประเภทของเพลงประสานเสยงทผเขารบการฝกอบรมควรมประสบการณในการรองไดแก 1. เพลงแชนท (Chant) แชนทคอรปแบบของทานองทประกอบดวยระดบเสยงเพยง 2 – 3 เสยง ปกตจะเปนระดบเสยงตากวาแนวทานอง ใชรองประกอบไปกบแนวทานองอยางซาไปซามาในรปของออสทนาโต (Ostinato) แชนทจดไดวาเปนการประสานเสยงทงายๆ 2. เพลงเสยงสะทอน (Echo songs) เพลงบางเพลงมแนวทานองตอนทายของวรรคทสามารถใสแนวรองไดอก 1 แนว กลาวคอ ตอนทายของวรรคมกเปนโนตอตราจงหวะยาว ผรองแนวทานองจะรองตวโนตนนยาวจนครบจงหวะ ในขณะทแนวประสานจะรองแนวทานองซาในชวงทายวรรคทเปนโนตจงหวะยาว 3. เพลงราวด (Round) ราวดหรอเพลงวน คอดนตรประเภทโปลโฟนก (Polyphonic) ทงายทสด การรองเพลงราวดคอการรองเพลงเพลงหนง โดยแบงผรองออกเปน 2 กลมขนไป แตละกลมจะรองเพลงเดยวกน แตขนตนรองไมพรอมกน โดยมการรองตามกนไปเรอยๆ กครงกได การเรมตนรองของแตละกลมแรกรองไปแลว จะตามกนตามลกษณะวรรคของบทเพลงนนๆ 4. เพลงแคนอน (Cnon) แคนอนคอดนตรประเภทโปลโฟนก มลกษณะทวๆ ไปคลายเพลงราวด บางครงเพลงราวดใชเปนชอสามญเรยกเพลงทรองเลนๆ สวนแคนอนมกใชเปนลกษณะเกยวขงอกบดนตรทเปนแบบแผน แคนอนมหลายลกษณะ บางลกษณะมโครงสรางสลบซบซอนกวาเพลงราวด บางครง Canon จะสะกดดวยตว K คอ Kanon ซงเปนภาษาเยอรมน 5. เพลงเดสแคนท (Descant) ลกษณะของเดสแคนท คอ แนวทานองทอยเหนอทานองเพลงหนง ปกตมกจะใชผรองประมาณ 4 – 5 คน ในขณะทผรองทเหลอรองเพลงหนง 6. เพลงประสานเสยงโดยการฟง (Improvised Harmonization) ไดแก เพลงทผรองประสานกบแนวทานองปรานเสยงโดยการฟงแนวทานอง ซงปกตมกจะประสานเสยงเปนค 3 สงหรอตากวาแนวทานอง บางครงอาจเปนค 6 จากแนวทานอง 7. เพลงประสานเสยง 2 – 4 แนว (Pat-singing) ไดแก เพลงทมการประสานเสยงตามแนวทานองตลอดทงเพลง อาจมแนวประสาน 2 – 4 แนวหรอมากกวานกได ขอสงเกตบางประการในการสอนรองประสานเสยง 1. แบงกลมเสยงแตละกลมใหเสยงออกมาแลวมความพอเหมาะ ไมจาเปนตองมจานวนผรองเทากนในแตละกลมเสยง 2. ใหแตละกลมเสยงอยดวยกนเปนกลม 3. ในแตละกลมควรมผรองทดและผทรองไมคอยดไดดปะปนกนไป 4. ปกตในระดบประถมศกษา การองประสานเสยงมกจะแบงเปนกลม แตละกลมควรแบงอยางถาวรไมควรแบงใหมบอยๆ


53 | ห น า

5. การแบงเสยงเปนสองกลม ควรเรยกวา แนว 1 และแนว 2 ไมควรใชคาวา เสยง โซปราโน และเสยงอลโตและควรมทงเดกชายและผหญงในแตละเสยง เพราะเดกในระดบประถมยงมชวงเสยงทใกลเคยงกน 6. ในระดบมธยมศกษา การแบงเสยง ควรแยกตามระดบเสยง และเพศ เพราะเสยงพฒนาและเปลยนไป ซงอาจวดได 3 กลม หรอ 4 กลมแลวแตระดบชน 7. ไมควรใชเปยโนในการสอนรองประสานเสยงโดยไมจาเปน ควรใหเดกรองเพลงไดเอง หรอเรยนจากเสยงรองของคร ซงจะชวยใหเดกมความมนใจในการรองเพลงมากขน ไมจาเปนตองพงเปยโนซงทาใหเดกขาดความมนใจในการรองเพลง

สรป ประเภทของเพลงประสานเสยงไดแก 1. เพลงแชนท (Chant) 2. เพลงเสยงสะทอน (Echo songs) 3. เพลงราวด (Round) 4. เพลงแคนอน (Cnon) 5. เพลงเดสแคนท (Descant) 6. เพลงประสานเสยงโดยการฟง (Improvised Harmonization) 7. เพลงประสานเสยง 2 – 4 แนว (Pat-singing)


54 | ห น า

ตอนท 5 การฟงเพลงเพอวเคราะหบทเพลง แนวคด

เพลงทไดยนไดฟงมาตงแตอดตจนถงปจจบน เปนผลงานทางศลปะแขนงหนงทมนษยสรางขนมา เพลงมทงทฟงแลวเกดความไพเราะ และฟงแลวขดกบโสตประสาท ทงนกมปจจยหลายประการ เชน ความสามารถของผประพนธเพลงคณภาพของเครองดนตรทใชบรรเลง ความสามารถของผบรรเลง ความสามารถของนกรอง การเรยบเรยงเสยงประสานความรความเขาใจเกยวกบเรองดนตร หรอเพลงประเภทตางๆ ของผฟง


1. สามารถอธบายจดประสงคของการฟงเพลงได

2. สามารถอธบายหลกในการฟงเพลงได

3. สามารถอธบายหลกการฟงเพลงเพอพจารณาความไพเราะได

เพลงทไดยนไดฟงมาตงแตอดตจนถงปจจบน เปนผลงานทางศลปะแขนงหนงทมนษยสราง

ขนมา เพลงมทงทฟงแลวเกดความไพเราะ และฟงแลวขดกบโสตประสาท ทงนกมปจจยหลายประการ เชน ความสามารถของผประพนธเพลงคณภาพของเครองดนตรทใชบรรเลง ความสามารถของผบรรเลง ความสามารถของนกรอง การเรยบเรยงเสยงประสานความรความเขาใจเกยวกบเรองดนตร หรอเพลงประเภทตางๆ ของผฟง เปนตน ความแตกตางประเภทของการฟงเพลงกบการไดยนเสยงเพลง เสยงเพลงทผานเขามาในโสตประสาทของเรานน สามารถผานเขามาได 2 กรณ คอ

1. เสยงเพลงทผานโสตประสาตโดยทเราตงใจรบฟง มใจจดจออยกบเพลงนนๆ สนใจในองคประกอบตางๆของบทเพลง (เสยงดนตร คารอง ทานอง จงหวะ เสยงประสาน) เสยงเพลงทผานเขามาในโสตประสาทในกรณนเรยกโดยทวไปวา “การฟงเพลง”

2. เสยงเพลงทผานโสตประสาทโดยทเราไมไดตงใจรบฟง ไมรบรในองคประกอบตางๆ ของเพลง เสยงเพลงทผานเขามาในโสตประสาทในกรณน เรยกโดยทวไปวา “การไดยนเสยงเพลง” จดประสงคของการฟงเพลง การฟงเพลงทผานเขามาในโสตประสาทของเรานน สามารถผานเขามาได 2 กรณ 1. การฟงเพลงเพอความเพลดเพลน เปนการฟงเพลงทคนสวนใหญนยมกนโดยมจดมงหมายเพอความผอนคลายความเครยดทางอารมณ หรอบางครงเปนการฟงเพลงเพอความตองการใหมเสยงเพลงเปนเพอน การฟงเพลงเพอความเพลดเพลนนผฟงไมไดสนใจกบองคประกอบตางๆ ของเพลงมากนก ความสนใจเสยงเพลงมเปนชวงๆ ตวอยางของการฟงเพลงเพอความเพลดเพลน ไดแก การฟงเพลงในขณะทรบประทานอาหาร การฟงเพลงในขณะทางาน เปนตน 2. การฟงเพลงเพอความหมาย เปนการฟงเพลงทผพยายามคนหาความหมายในบทเพลง หรอแปลความหมายออกมาจากบทเพลงทฟง บทเพลงทผประพนธไดประพนธขนมานน ถาพจารณาในเรองของความหมายอาจแยกไดเปน 2 ประเดน ดงน


55 | ห น า

2.1 ประเดนแรก เพลงมความหมายในตวเอง กลาวคอ ผประพนธเพลงไดสอดใสอารมณความรสกตางๆ ลงไปในบทเพลง โดยใชองคประกอบตางๆ ของบทเพลง เชน เสยงดนตร ทานอง คารอง จงหวะ เสยงประสาน เปนตวกลางในการสอความหมาย 2.2 ประเดนทสอง ผฟงเพลงคนหาความหมายหรอแปลความหมายของบทเพลงจากประสบการณและความรสกนกคดของตนเอง การฟงเพลงเพอหาความหมายน ผฟงจะมอารมณรวมรบรไปกบบทเพลงนนๆ ในบางครงองคประกอบตางๆ ของบทเพลง เชน เสยงดนตร คารอง ทานอง จงหวะ สามารถดงดดอารมณของผฟงใหแสดงออกมาเปนพฤตกรรมใหเหนได เชน หวเราะ รองไห เปนตน หลกการในการฟงเพลง ดงทไดทราบกนมาแลววา การฟงเพลงของแตละบคคลนนจะมจดประสงคทแตกตางกนออกไป เพอใหบรรลถงจดประสงคของการฟงเพลง ไดมผรทางดานดนตรไดเสนอหลกการในการฟงเพลงไวดงน 1. ผฟงตองมความพรอมทจะฟง มสมาธในการฟง ฟงดวยความตงใจ 2. ศกษาถงขนพนฐานของเพลงวาเปนเพลงประเภทใด เชน เพลงไทย เพลงไทยสากล เปนตน 3. ศกษาเสยงของเครองดนตรแตละชนด แตละประเภทวามเสยงอยางไร และควรจดจาเสยงของเครองใหได 4. ควรจดลาดบขนตอนในการฟงองคประกอบตางๆ ของเพลง โดยอาจเรมจากการฟงเสยง จงหวะ ทานอง คารอง การเรยบเรยงเสยงประสาน 5. มอารมณรวมในการฟงเพลง เมอฟงเพลงแลวควรวเคราะหใหไดวาเพลงทฟงนนใหอารมณอยางไร เชน รก โกรธ โศกเศรา เปนตน 6. ในกรณทไปฟงเพลงทแสดงในโรงละครหรอบนเวทการแสดง ควรรกษามารยาทอยางเครงครด ไมควรแสดงกรยาอาการทไมเหมาะสม ความไพเราะของการฟงเพลง มคนจานวนไมนอยทฟงเพลงเพลงเดยวกนแลว คนหนงบอกวาเพลงทฟงไมมความไพเราะ สวนอกคนหนงบอกวาเพลงทฟงมความไพเราะมาก ฟงแลวสบายใจ การทบคคลใดบคคลหนงระบวา เพลงทฟงมความไพเราะหรอไมนนโดยสวนรวมแลวมกจะกาหนดความไพเราะของเพลงจากความชอบ ความพงพอใจ ความเคยชน เปนประเดนสาคญ สาหรบในหลกการของการฟงเพลงจะพจารณาความไพเราะของเพลงจากองคประกอบตางๆ ดงน 1. ความสามารถของผประพนธเพลง ผประพนธเพลงหรอนกแตงแตละคนจะมความสามารถแตกตางกนผประพนธเพลงบางคนจะมความพถพถนกบทานอง คารอง จงหวะ และสวนประกอบตางๆ ของบทเพลงมาก เพอผลประโยชนในเชงธรกจเปนสาคญ 2. คณภาพของเครองดนตร กลาวคอถาใชเครองดนตรทมคณภาพดเสยงเพลงทบรรเลงออกมากจะมความไพเราะนาฟง 3. ความสามารถของผบรรเลง ผบรรเลงหรอนกดนตรทมความชานาญในการบรรเลงดนตร และมเทคนคในการบรรเลง กสามารถปรงแตงบทเพลงทบรรเลงใหมความไพเราะนาฟงยงขนได


56 | ห น า

4. ความสามารถของนกรอง ในกรณทเพลงนนเปนเพลงขบรอง ถานกรองมความสามารถในการขบรองสง เสยงไพเราะนาฟง มความแมนยาในการขบรองทงเนอรอง ทานอง และจงหวะ มเสยงรองกลมกลนกบเสยงดนตรมความสามารถในการใสอารมณลงไปในเสยงเพลงขณะทขบรอง จะทาใหเสยงเพลงทออกมามความไพเราะนาฟง 5. การเรยบเรยงเสยงประสาน คอการนาเสยงของเครองดนตรชนดตางๆ และหรอเสยงของนกรองมาจดใหเหมาะสม โยใหมความกลมกลนกน ทงเสยงของเครองดนตรและเสยงของนกรอง เพลงทมการเรยบเรยงเสยงประสานทถกตองตามหลกการของการประสานเสย เมอบรรเลงและขบรองโดนนกรองรองทมความสามารถสง เสยงเพลงทออกมาจะมความไพเราะนาฟง 6. ความรเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรของผฟงเพลง ในเรองของความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรของผฟงเพลง กเปนสวนหนงทผฟงเพลงวเคราะหไดวา เพลงทฟงมความไพเราะมากนอยเพยงใด โดยใชความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรเปนหลกในการพจารณา 7. ความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรของผฟง เพลงตางๆทฟงกนอยในปจจบนนมหลายประเภทดวยกนทงรปแบบ แนวทานอง คารอง จงหวะ และเสยงประสานของเพลงแตละประเภทและทมความรความเขาใจเกยวกบรปแบบแนวทานอง คารอง จงหวะ และเสยงประสานของเพลงแตละประเภทและยอมรบกจะทาใหการฟงเพลงมคณคา สามารถพจารณาไดวาเพลงทฟงนนมความไพเราะมากนอยเพยงใด ประโยชนทไดรบจากการฟงเพลง ประโยชนทไดรบจากการฟงเพลง อาจแบงออกไดเปนขอๆ ดงน 1. ไดรบความเพลดเพลนเปนการผอยคลายความตงเครยด 2. ทาไหจตใจราเรง และมสขภาพจตด 3. เปนเพอนแกเหงาในเวลาวาง หรอในเวลาทอยคนเดยว 4. ในกรณของการฟงเพลงไทย เปนการชวยรกษาศลปวฒนธรรมของชาตไมใหสญหาย ประเภทของเพลง เพลงทฟงกนอยในปจจบนน อาจแบงออกไดเปน 2 กลมใหญๆ คอ เพลงไทย และเพลงไทยสากล 1. เพลงไทย เปนเพลงทบรรเลงโดยใชเครองดนตรไทย แนวทานอง คารอง จงหวะ เสยงประสาน เปนเอกลกษณเฉพาะของไทย แบงออกเปน 2 ประเภท 1.1 เพลงบรรเลง หมายถง เพลงทใชเครองดนตรบรรเลงลวนๆ มแตทานองไมมการขบรองประกอบ เชน เพลงโหมโรง เพลงหนาพาทย เพลงเรอง เพลงหางเครอง เพลงออกพรรษา เพลงเดยว เปนตน

1.2 เพลงขบรอง หมายถง เพลงทนยมนามาขบรองประกอบดนตรตามแบบขอเพลงไทย คอรองแลวมดนตรรบ หรอรองคลอไปกบดนตร เชน เพลงเถา เพลงดบ เพลงใหญ เพลงเกรด เปนตน


57 | ห น า

2. เพลงไทยสากล เปนเพลงทประพนธขนตามหลกวชาดนตรสากล บนทกทานองดวยโนตสากล คารองเปนภาษาไทย การบรรเลงใชเครองดนตรสากลเปนหลก การแบงประเภทของเพลงไทยสากลนนยงไมปรากฏชดเจนนก สาหรบในทนจะขอแบงแนวความคดของผทอยในวงการเพลงไทยสากล ดงน คอ เพลงปลกใจ เพลงลกกรง เพลงลกทง เพลงราวง จงหวะและทานองเพลงทบงบอกอารมณ การฟงเพลงแตละเพลงนน ถาฟงอยางตงใจตดตามคารอง ทานอง และจงหวะ กจะทาใหผฟงไดทราบถงอารมณทแฝงอยในบทเพลง ซงบางครงเพลงทเราฟงนนสามารถดงดดอารมณของเราใหสอดคลอยตามเสยงเพลง มอารมณรวมไปกบเพลงๆ นนได จงหวะและทานองของเพลง สามารถแสดงถงอารมณตางๆ ดงน 1. เพลงทมจงหวะชา ทานองเยอกเยน โหยหวน เปนเพลงทแสดงออกถงอารมณ โศกเศรา เสยใจ 2. เพลงทมจงหวะชาพอประมาณ (ชาไมมาก) มแนวทานองออนหวาน เปนเพลงทแสดงออกถงอารมณรก มความสข 3. เพลงทมจงหวะปานกลางไมชาไมเรว ทานองหนกแนน แสดงถงความองอาจสงาผาเผย เปนเพลงทแสดงออกถงอารมณทหนกแนนมนคง 4. เพลงทมจงหวะรวดเรว ทานองรกเรา เปนเพลงทแสดงออกถงอารมณทราเรง สนกสนาน หลกการฟงเพลง

การฟงเพลงของแตละบคคลนนจะมจดประสงคทแตกตางกนออกไป เพอใหบรรลถงจดประสงคของการฟงเพลงไดมผรทางดานดนตรไดเสนอหลกการในการฟงเพลงไวดงน

1. ผฟงตองมความพรอมทจะฟง มสมาธในการฟง ฟงดวยความตงใจ 2. ศกษาถงขนพนฐานของเพลงวาเปนเพลงประเภทใด เชน เพลงไทย เพลงสากล เปนตน 3. ศกษาเสยงของเครองดนตรแตละชนด แตละประเภทวามเสยงอยางไร และควรจดจาเสยง

ของเครองดนตรใหได 4. ควรจดลาดบขนตอนในการฟงองคประกอบตางๆ ของเพลง โดยอาจเรมจากการฟงเสยง

จงหวะ ทานอง คารอง การเรยบเรยงเสยงประสาน 5. มอารมณรวมในการฟงเพลง เมอฟงเพลงแลวควรวเคราะหใหไดวาเพลงทฟงนนใหอารมณ

อยางไร เชน รก โกรธ โศกเศรา เปนตน 6. ในกรณไปฟงเพลงทแสดงในโรงละครหรอบนเวทการแสดง ควรรกษามารยาทอยาง

เครงครด ไมควรแสดงกรยาทไมเหมาะสม ความไพเราะของการฟงเพลง มคนจานวนไมนอยทฟงเพลงเดยวกนแลว คนหนงบอกวาเพลงทฟงไมมความไพเราะ สวนอก

คนหนงบอกวาเพลงทฟงมความไพเราะมาก ฟงแลวสบายใจ การทบคคลใดบคคลหนงระบวา เพลงทฟงมความไพเราะหรอไมนนโดยสวนรวมแลวมกจะกาหนดความไพเราะของเพลงจากความชอบ ความ


58 | ห น า

พอใจ ความเคยชนเปนประเดนสาคญ สาหรบในหลกการของของการฟงเพลงจะพจารณาความไพเราะของเพลงจากองคประกอบตางๆ ดงน

1. ความสามารถของผประพนธเพลง ผประพนธเพลงหรอนกแตงแตละคนจะมความสามารถแตกตางกน ผประพนธเพลงบางคนจะมความพถพถนกบทานอง คารอง จงหวะ และสวนประกอบตางๆ ของบทเพลงมาก แตกมผประพนธเพลงไมนอยทไมสนใจกบคณภาพของเพลงมากนก ดวยการประพนธเพลงใหออกมามากๆ เพอประโยชนเชงธรกจ

2. คณภาพของเครองดนตร กลาวคอ ถาใชเครองดนตรทมคณภาพด เสยงเพลงทบรรเลงออกมากจะมความไพเราะนาฟง

3. ความสามารถของผบรรเลง ผบรรเลงหรอนกดนตรทมความชานาญในการบรรเลง และมเทคนควธการในการบรรเลงด กสามารถปรงแตงบทเพลงทบรรเลงใหมความไพเราะนาฟงยงขนได

4. ความสามารถของนกรอง ในกรณทเพลงนนเปนเพลงทขบรอง ถานกรองมความสามารถในการขบรองสง เสยงไพเราะนาฟง ทความแมนยาในการขบรองทงเนอรอง ทานอง และจงหวะ มเสยงรองกลมกลนกบเสยงดนตร มความสามารถในการใสอารมณลงไปในเสยงเพลงขณะทขบรอง จะทาใหเสยงเพลงทออกมามความไพเราะนาฟง

5. การเรยบเรยงเสยงประสาน คอ การนาเสยงของเครองดนตรชนดตางๆ หรอเสยงของนกรองมาจดใหเหมาะสม โดยใหมความกลมกลนกนทงเสยงของเครองดนตรและเสยงของนกรอง เพลงทมการเรยบเรยงเสยงประสานทถกตองตามหลกการของการประสานเสยง เมอบรรเลงและขบรองโดยนกดนตรและนกรองทมความสามารถสง เสยงเพลงทออกมาจะมความไพเราะนาฟง

6. ความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรของผฟงเพลงในเรองของความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรของผฟงเพลง กเปนสวนหนงทจะทาใหผฟงวเคราะหไดวา เพลงทฟงมความไพเราะมากนอยเพยงใด โดยใชความรความเขาใจและประสบการณเกยวกบดนตรเปนหลกในการพจารณา

7. ความรความเขาใจเกยวกบประเภทของเพลงของผฟง เพลงตางๆ ทฟงกนอยในปจจบนนมหลายประเภทดวยกนทงรปแบบ แนวทานอง คารอง จงหวะ และเสยงประสานของเพลงแตละประเภทกจะแตกตางกนออกไป ถาผฟงเพลงมความรความเขาใจเกยวกบรปแบบแนวทานอง คารอง จงหวะ และเสยงประสานของเพลงแตละประเภทและยอมรบกจะทาใหการฟงเพลงมคณคา สามารถพจารณาไดวาเพลงทฟงนนไพเราะมากนอยเพยงใด

ประโยชนทไดจากการฟงเพลง

ประโยชนทไดรบจากการฟงเพลง อาจแบงออกไดเปนขอๆ ดงน 1. ไดรบความเพลดเพลนเปนการผอนคลายความตงเครยด 2. ทาใหจตใจราเรง และมสขภาพจตด 3. เปนเพอนแกเหงาในเวลาวาง หรอในเวลาทอยคนเดยว 4. ในกรณการฟงเพลงไทย เปนการชวยรกษาศลปวฒนธรรมของชาตไมใหสญหาย


59 | ห น า


สรป เพลงทไดยนไดฟงมาตงแตอดตจนถงปจจบน เปนผลงานทางศลปะแขนงหนงทมนษย

สรางขนมา เพลงมทงทฟงแลวเกดความไพเราะ และฟงแลวขดกบโสตประสาท ทงนกมปจจยหลายประการ เชน ความสามารถของผประพนธเพลงคณภาพของเครองดนตรทใชบรรเลง ความสามารถของผบรรเลง ความสามารถของนกรอง การเรยบเรยงเสยงประสานความรความเขาใจเกยวกบเรองดนตร หรอเพลงประเภทตางๆ ของผฟง


60 | ห น า

ใบงานท 1 ชอหลกสตร สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา ตอนท 1 ความรเกยวกบดนตรศกษา คาสง จงตอบคาถามใหถกตอง

1. จงอธบายความหมายและธรรมชาตของดนตร …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. จงอธบายคณคาของดนตร …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..


61 | ห น า

ใบงานท 2 ชอหลกสตร สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา ตอนท 2 หลกการเรยนรดนตร คาสง จงตอบคาถามใหถกตอง

1. จงอธบายอธบายวตถประสงคในการเรยนดนตร …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. จงอธบายหลกการวดและประเมนผลดนตร …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..


62 | ห น า

ใบงานท 3 ชอหลกสตร สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา ตอนท 3 ดนตรและเครองดนตร คาสง จงตอบคาถามใหถกตอง

1. จงอธบายประเภทของเครองดนตรสากล …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. จงอธบายประเภทของเครองดนตรไทย …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..


63 | ห น า

ใบงานท 4 ชอหลกสตร สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา ตอนท 4 เพลงและการขบรอง คาสง จงตอบคาถามใหถกตอง 1. จงอธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงสากล …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. จงอธบายความหมายของเพลงและการขบรองเพลงไทย …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. อธบายประเภทของเพลงประสานเสยง …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..


64 | ห น า

ใบงานท 5 ชอหลกสตร สาระการเรยนรศลปะ: ดนตรศกษา ตอนท 5 การฟงเพลงเพอวเคราะหบทเพลง คาสง จงตอบคาถามใหถกตอง

1. จงอธบายจดประสงคของการฟงเพลง …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. จงอธบายหลกในการฟงเพลง …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. จงอธบายหลกการฟงเพลงเพอพจารณาความไพเราะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

คํานํา · 2016-02-25 · ดนตรีประเภทเคร...

Documents

Transcript of คํานํา · 2016-02-25 · ดนตรีประเภทเคร...